RAPORT 2016 Wydanie specjalne miesięcznika STACJA BENZYNOWA & CONVENIENCE STORE
Stacje Paliw – Sprzedaż Detaliczna LIPIEC-SIERPIEŃ 2016
To co niezbędne do utrzymania czystości
na stacji paliw znajdziesz na karcher.pl.
.
media skutecznej komunikacji B2B www.brogmarketing.pl
SPIS TREŚCI
Raport
Rośnie sieć dróg ekspresowych, autostrad i MOP-ów Rynek paliw ciekłych 2015 – lepsza sprzedaż, niższe ceny
32
4
Rynek paliw Rynek paliw ciekłych 2015 – lepsza sprzedaż i niższe ceny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Problemy rynku gazu płynnego LPG w Polsce . . . . . . . . 12 Czarny rynek paliw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Sektor paliw ciekłych w 2015 roku okiem regulatora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 System monitorowania i kontrolowania jakości paliw w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 OLPP w dobie zmian, czyli pakiet paliwowy i energetyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Dobre prognozy na 2017
.............................................................
28
Plany inwestycyjne GDDKiA: Rośnie sieć dróg ekspresowych, autostrad i MOP-ów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 BP: Stawiamy na rozwój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 CITRONEX: Nowe stacje w nowym formacie
...........
36
eMILA: Szukamy miejsc pod nowe lokalizacje . . . . . . . . 37 DELFIN: Niezależni we wspólnej sieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 LOTOS: Optymalizacja przez wielkie O . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 MOYA: W przyszłość patrzymy z optymizmem . . . . . 44
Pod czujnym okiem kierowców
54
ORLEN: Działalność Grupy Orlen w segmencie detalicznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 SLOVNAFT: Coraz więcej przedsiębiorców w sieci Slovnaft Partner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 TOTAL: Rozwijamy sieć opierając się na solidnych partnerach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Stacja benzynowa
Wydawca
Pod czujnym okiem kierowców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Polski handel pod lawiną nowych przepisów . . . . . . . . 58 W spirali promocji, czyli jak wygrać i nie zwariować? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
BROG Marketing Sp. z o.o. S.K. ul. Okopowa 47 01-059 Warszawa tel. (22) 290-66-11 biuro@brogmarketing.pl, www.brogmarketing.pl
Konsumenci rozpieszczeni przez marketingowców 64
Zespół redakcyjny
Sklep i gastronomia
Więcej palimy, więcej wydajemy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Po piwo na stację benzynową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Ceny i marże Małe marże, duży problem
........................................................
74
Wzrost cen ropy nie do uniknięcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Analiza hurtowych cen paliw w 2015 i pierwszej połowie 2016 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Wizytówki firm
..................................................................................
Polski handel pod lawiną nowych przepisów
Dział reklamy Zbigniew Pąk – szef zespołu rynku paliwowego z.pak@brogmarketing.pl tel. 664-463-083 Opracowanie graficzne i DTP: Jarosław Skrzypkowski Prenumerata: roczna 160 zł + VAT; 2-letnia 299 zł + VAT. Redakcja nie odpowiada za treść materiałów reklamowych. Druk: TAURUS
Robert Grzesiński – redaktor naczelny r.grzesinski@brogmarketing.pl tel. 664-463-085
Reprodukcja lub przedruk wyłącznie za pisemną zgodą Wydawcy.
Karolina Stępniak redaktor wydawnicza k.stepniak@brogmarketing.pl tel. 664-463-096
© 2016 Copyright by BROG Marketing Sp. z o.o. All rights reserved.
Dołącz do nas: facebook.com/Stacja Benzynowa & Convenience Store
84
58
Małe marże, duży problem
74
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
3
Raport
RYNEK PALIW
Rynek paliw ciekłych
lepsza sprzedaż i niższe ceny Wzrost gospodarczy w Polsce oraz korzystne dla klientów ceny paliw to główne powody, dzięki którym rynek paliw ciekłych zanotował w 2015 r. istotny wzrost w stosunku do roku 2014. Większy popyt notowano dla wszystkich produktów z wyjątkiem ciężkiego oleju opałowego. Najbardziej cieszył duży wzrost oficjalnego popytu na olej napędowy i – pierwszy raz od pięciu lat – na benzyny silnikowe. Krzysztof Romaniuk, Dyrektor ds. Analiz Rynku Paliw Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego
R
ynek paliw silnikowych (benzyny silnikowe, olej napędowy i autogaz) powiększył się w stosunku do roku 2014 o 7 proc., a cały rynek paliw ciekłych o 5 proc. Największe wzrosty dotyczyły oleju napędowego, mimo iż rynek ten wciąż borykał się z intensywnymi dostawami realizowanymi poza oficjalnym obiegiem. Bodźcem do wzrostu sprzedaży były ceny paliw na poziomie, który kierowcy obserwowali poprzednio w roku 2009. Łączna krajowa konsumpcja 6 gatunków paliw ciekłych wyniosła 26 mln m sześc. i była wyższa o 1,2 mln
4
m sześc. od zużycia z roku 2014. Oficjalny wzrost rynku wyniósł 5 proc., w tym import wzrósł o 9 proc. Udział importu w całości rynku został oszacowany na 26 proc. Oznacza to, że do Polski sprowadzono w 2015 roku 540 tys. m sześc. paliw więcej niż w roku poprzednim. Udział zagranicznych paliw w dostawach paliw na rynek był o 1 punkt procentowy większy niż w roku poprzednim.
Produkcja, import, eksport Wzrosła krajowa produkcja paliw – głównie poprzez znaczne zwiększenie
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
wytwarzania oleju napędowego i benzyn silnikowych. Produkując więcej oleju napędowego, zredukowano jednocześnie produkcję pozostałych średnich destylatów, jakimi są lekki olej opałowy oraz paliwo lotnicze JET. Większa produkcja benzyn wpłynęła na ograniczenie produkcji gazu płynnego LPG, a maksymalizacja uzysków dla dwóch głównych paliw ograniczyła wytwarzanie ciężkiego oleju opałowego. Produkcja paliw ciekłych w roku 2015 wyniosła 25,5 mln m sześc. co oznacza,
iż na rynek trafiło o 6 proc. więcej naftowych produktów ciekłych niż w roku 2014. Zwiększenie łącznej produkcji, w stosunku do roku poprzedniego, wyniosło prawie 1,5 mln m sześc. Według obecnie dostępnych szacunków, oficjalny import paliw ciekłych wyniósł prawie 7 mln m sześc., czyli był większy w stosunku do roku 2014 o około 9 proc. Wynik jest korzystniejszy dzięki większej ilości sprowadzonych do kraju średnich destylatów – głównie oleju napędowego. Mniej niż w roku
RYNEK PALIW
2014 sprowadzono benzyn silnikowych i ciężkiego oleju opałowego. Wynik dla gazu płynnego był identyczny i produkt ten pozostał tradycyjnie największą pozycją importową. Paliwa, których nie udało się ulokować na rynku krajowym (razem około 6,2 mln m sześc.), sprzedano za granicę. Do produkcji paliw ciekłych wykorzystano 26,5 mln ton ropy naftowej – o 9,5 proc. więcej niż przed rokiem. Około 89 proc. przerabianej ropy stanowiła ropa typu REBCO, dostarczana z kierunku wschodniego.
Detaliczna sprzedaż paliw Detaliczna sprzedaż paliw silnikowych realizowana była przez sieć stacji paliw, która według pozyskanych przez POPiHN danych dotyczących ogólnodostępnych obiektów, prowadzących sprzedaż co najmniej 2 gatunków paliw, na koniec roku 2015 liczyła 6600 punktów tankowania. To o około 115 stacji paliw więcej niż notowano na koniec roku 2014. Realizacja nowych inwestycji przez koncerny paliwowe, supermarkety i głównych operatorów niezależnych spowodowała wzrost liczby miejsc, gdzie można było zatankować pojazd. Do użytkowania włączono też część stacji, które w końcówce poprzedniego roku wstrzymały działalność ze względu na brak wykonania stosownych modernizacji, umożliwiających dalszą eksploatację.1 Te zmiany nie spowodowały znaczących przeszacowań, co do udziału poszczególnych operatorów stacji paliw w rynku. Około 34-procentowy udział w ogólnej liczbie stacji mają stacje koncernów krajowych, 22 proc. stanowią stacje koncernów międzynarodowych, ale wciąż najwięcej działa stacji niezależnych, które stanowią około 42 proc. rynku. Prywatni operatorzy, dotąd niezrzeszeni, chcąc przetrwać na rynku poszukują swojego miejsca, czy to przez zmianę barw w ramach franczyzy na koncernowe, czy też poprzez dołączanie do grup sprzedażowo-zakupowych, prowadzonych przez coraz bardziej znaczące sieci operatorów niezależnych. Część dysponująca lepszymi lokalizacjami próbuje samodzielnie utrzymywać się na rynku, a część, nie mogąc podołać obecnym realiom 1
ekonomicznym, skłania się do współpracy z zaopatrzeniowcami operującymi w szarej i czarnej strefie. W roku 2015 liderem rynku stacji paliw pozostał PKN Orlen. Nie zmieniła się też obsada drugiego miejsca, które od kilku lat należy do BP. Drugi polski koncern paliwowy – Grupa Lotos – rozwija systematycznie swoją sieć stacji paliw i coraz bardziej zbliża się do pozycji wicelidera. Koncerny krajowe nadal operowały z wykorzystaniem czterech brandów: Orlen i Bliska oraz Lotos i Optima. Znamienny jest fakt, że na skutek odmiennej polityki pozyskiwania rynku stacji paliw coraz mniej jest stacji z logo Bliska, a coraz więcej z logo Optima. Łącznie w trakcie roku koncerny krajowe utrzymały swój udział procentowy w całym rynku stacji paliw. Nieco wzrosła rola koncernów międzynarodowych operujących na rynku polskim i obecnie ich sieci paliw zajmują 22 proc. rynku, sukcesywnie powiększając liczbę obiektów funkcjonujących pod ich markami. Na rynku pojawił się nowy operator franczyzowy. Została nim firma Total, która w ciągu roku zdołała uruchomić sieć złożoną z 10 obiektów. Głównym narzędziem pozyskiwania nowych stacji do sieci pozostaje umowa franczyzowa, ale powstają też obiekty budowane zupełnie od podstaw. Wśród tych ostatnich prym wiodą koncerny, ale wybudowano też kilka obiektów będących własnością sieci handlowych i niezależnych operatorów. Wartość sprzedaży detalicznej paliw silnikowych w Polsce w roku 2015 oszacowana została na około 86 mld PLN, a jej wielkość na ponad 21 mld litrów (benzyny silnikowe, olej napędowy
i autogaz). Wpływy do budżetu z tytułu zapłaconych podatków (VAT, akcyza, opłata paliwowa) od tego typu sprzedaży wyniosły około 45 mld PLN. W roku 2015 zwiększyła się liczba stacji paliw operujących w barwach koncernów krajowych. Zmiana ta dokonała się dzięki znacznemu zwiększeniu skali działania Grupy Lotos. Lider rynku, PKN Orlen, nieco zmniejszył swoją sieć, a dodatkowo nadal prowadził zmianę brandu na części stacji Bliska na firmowy Orlen. Przekształcanie barw kupionych wcześniej stacji samoobsługowych od firmy Neste zakończyła też firma Shell. Grupa Lotos utrzymała wysokie tempo rozbudowy marki Optima, zwiększając liczbę takich obiektów do prawie 200. Rozmiary
A4. Kolejne stacje są przygotowywane do budowy. Coraz większa liczba stacji przy autostradach i drogach szybkiego ruchu zmienia geografię zakupu paliw przez kierowców podróżujących po Polsce. Z rynku już znikają lub wkrótce zakończą działalność stacje, których opłacalność została ograniczona przez zmianę miejsc tankowania pojazdów poruszających się po kraju. Na popularności zyskują za to stacje z segmentu ekonomicznego, zlokalizowane głównie w mniejszych miastach lub na obrzeżach metropolii. Malejące ceny paliw pozwalają generować większą marżę detaliczną, a to zachęca część operatorów niezależnych do uruchamiania stacji bezobsługowych. Tą drogą
zwiększały też prywatne sieci stacji paliw, a największe z nich skupiały pod jednym logo już ponad 100 obiektów. Wolno, ale systematycznie, rozwija się sieć stacji działających przy polskich autostradach. W roku 2015 przybyło 7 Miejsc Obsługi Podróżnych, co znacznie ułatwiło tankowanie pojazdów na autostradzie A1 i na nowym odcinku
zaczęły kroczyć takie firmy jak Reflex, OPN24 czy MOMO. PKN Orlen w roku 2015 zredukował swoją sieć stacji paliw o 19 obiektów i na koniec roku miał ich 1749. Rezultat ten osiągnięto poprzez restrukturyzację sieci, ale też poprzez budowę nowych obiektów i przejęcia na zasadzie franczyzy. Zmniejszono liczbę stacji, na których jeszcze niedawno widniało logo Bliska. W części z tych obiektów zakończono działalność, a część przekształcono w nowe obiekty pod logo Orlen. Na koniec roku funkcjonowało jeszcze 159 obiektów w zielonych barwach, a to oznacza, iż w stosunku do roku 2014 ubyło ich 66. Firma otworzyła 4 nowe stacje zlokalizowane przy autostradach i także w tej kategorii stacji pozostaje liderem na rynku krajowym. Grupa Lotos zwiększyła swój stan posiadania do 476 obiektów, przy czym
Liczba stacji operatorów detalicznych w latach 2013-2015
SIECI STACJI PALIW
2013
2014
2015
31.12.2012
31.12.2013
31.12.2014
KONCERNY KRAJOWE
2217
2209
2225
KONCERNY ZAGRANICZNE
1423
1406
1447
732
743
818
2208
1 957
1932
SIECI NIEZALEŻNE (operujące pod wspólnym brandem) POZOSTALI OPERATORZY NIEZALEŻNI (około) SKLEPY OGÓŁEM (około) Źródło: dane własne POPiHN.
Raport
166
171
179
6746
6486
6601
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
5
Raport
RYNEK PALIW
pod logo Optima funkcjonują już 194 stacje – o 25 więcej, niż przed rokiem. Cała sieć firmy powiększyła się o 35 miejsc tankowania, a jedno z nich zostało zrealizowane przy autostradzie. Polityka rozbudowy sieci w oparciu o inwestycje w stacje klasy ekonomicznej jest więc przeprowadzana zgodnie z zapowiedziami, co ma w przyszłości pozwolić firmie osiągnąć jeszcze lepszą pozycję rynkową. Obecnie jest trzecią firmą na rynku stacji paliw i drugą pod względem liczby posiadanych stacji autostradowych. Koncerny zagraniczne operujące na polskim rynku też rozwijały swoje sieci. Wicelider rynku, firma BP, przekroczyła liczbę 500 obiektów, zwiększając swój stan posiadania o 21 stacji. W tej liczbie znalazły się też 2 nowe stacje zlokalizowane przy autostradach. Shell Polska zakończył proces integracji do swojej sieci zakupionych wcześniej stacji samoobsługowych Neste. Obecnie tylko 14 z nich działa w formacie bezobsługowym, ale i to zapewne wkrótce się zmieni i stacje będą funkcjonować z pełną obsługą i sklepem. W rezultacie integracji i działań restrukturyzacyjnych sieć firmy Shell w Polsce liczyła na koniec roku 426 obiektów – o 24 więcej niż przed rokiem. Statoil dołączył do swojej sieci 4 stacje i zapowiedział przeprowadzenie rebrandingu na barwy kanadyjskiego właściciela. Rok został zamknięty w przypadku tej firmy liczbą 355 punktów tankowania. Lukoil wykorzystywał taką samą liczbę obiektów, jak przed rokiem i nadal posiada 116 stacji. W 2015 roku działalność na polskim rynku stacji paliw wznowił po długiej przerwie Total, budując swoją nową sieć w oparciu o mechanizm franczyzy. Zapowiedzi co do liczby stacji, którą firma chciałaby osiągnąć, były optymistyczne, ale w ciągu roku udało się powiesić szyld firmy na 10 stacjach, pozyskanych do współpracy z segmentu operatorów niezależnych. Biorąc przykład z liderów rynku, swoje sieci rozbudowywali też prywatni właściciele. Sieci niezależnych operatorów zwiększyły liczebność do ponad 800 obiektów. Najbardziej aktywne z nich to Huzar, Anwim z brandem Moya, Slovnaft Partner realizujący współpracę z węgierskim MOL-em, czy
6
Stacje paliw w Polsce na koniec roku 2015 Stacje niezależne pozostałe
1932
Total
10
IDS
14
AS 24
25
SSS (dawne Neste)
0
Stacje przymarketowe
179
Lukoil
116
Statoil
355
Stacje w sieciach prywatnych
818
Shell
426
BP
501
Grupa LOTOS
476
PKN Orlen
1749
0
500
1000
1500
2000
2500
Źródło: dane własne POPiHN.
grupa Pieprzyk. Z szacunków POPiHN wynika, że liczba stacji paliw zarządzana przez tę grupę operatorów wzrosła o ponad 70 obiektów, a więc jest to jeden z szybciej rozwijających się programów na rynku krajowym. W miarę wzrostu liczby stacji stowarzyszonych rośnie też atrakcyjność przystępowania do tego rodzaju przedsięwzięć przez pozostałych niezależnych operatorów. Przekonują się oni, że wspólna polityka zakupowa czy udział w programach lojalnościowych przynosi wymierne zyski. Loga niektórych z tych firm można już zobaczyć na terenie całego kraju, a inne są bardzo widoczne na rynkach lokalnych. W całości rynku stacji paliw ta grupa operatorów stanowi drugą pod względem ilości formację zorganizowanych obiektów, realizujących detaliczną sprzedaż paliw i staje się coraz bardziej realną konkurencją dla dotychczasowych liderów rynku. Liczba stacji funkcjonujących przy centrach handlowych wzrosła o kolejne 8 obiektów i na koniec 2015 roku liczyła 179. Wzrost wynikał z uruchomienia nowych stacji sieci handlowej Intermarché. Pozostałe sieci nie dokonały nowych inwestycji, choć zapowiedzi były obiecujące. Intermarché jest liderem tego sektora stacji, przy czym nad drugą w kolejności firmą Carrefour ma przewagę 15 obiektów i nie jest to podobno jeszcze ostatnie słowo firmy. Ze względu na duży wolumen obrotów,
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
rola stacji przymarketowych w całości rynku detalicznej sprzedaży paliwa wzrasta w większym stopniu, niż udział w samym rynku stacji paliw. Duży obrót realizowany jest przy minimalnej marży, dlatego stacje te są bardzo atrakcyjne cenowo dla tankujących. Po znacznym spadku liczby stacji niezależnych w roku 2014, spowodowanym wejściem w życie nowych rozwiązań prawnych, dotyczących wyposażenia stacji paliw, w roku 2015 obserwowano niewielkie zwiększenie tego segmentu rynku. Część stacji uśpionych w końcówce roku 2014 dokonała
koniecznych modernizacji i wróciła na rynek, zrealizowano też kilka nowych inwestycji, a część operatorów pożegnała się ze współpracą z większymi operatorami i kontynuowała działalność jako obiekty „no name”. Ci, którzy rozpoczęli funkcjonowanie w barwach większych operatorów, najczęściej podlegali rygorom nowych umów franczyzowych. Z powodu braku wiarygodnej, krajowej bazy stacji paliw trudno jest nadal ściśle określić, ile stacji niezależnych rzeczywiście funkcjonuje w Polsce. Ta część rynku ciągle się przekształca. Z informacji, do
Struktura rynku stacji paliw na koniec roku 2015 [proc.]
29,3%
0,2% 0,2%
26,5%
0,4% 2,7% 1,8%
12,4%
7,2% 5,4%
7,6% 6,5%
PKN Orlen
Grupa LOTOS
BP
Shell
Statoil
Stacje w sieciach prywatnych
Lukoil
Stacje przymarketowe
AS 24
SSS (dawne Neste)
IDS
Total
Stacje niezależne pozostałe
Źródło: opracowanie własne POPiHN.
RYNEK PALIW
8
Zmiana sprzedaży detalicznej paliw, ilości stacji paliw oraz sprzedaży w sklepach na stacjach w roku 2015 w stosunku do roku 2014 [proc.]
Główne trendy na rynku detalicznym
(fot. Total Polska)
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
9,0%
8,3%
8,0% 7,0%
5,6%
6,0%
5,3%
5,0% 4,0%
3,3% 2,4%
3,0% 2,0%
1,5%
2,8% 1,5%
1,4%
, 1,0%
1,0% Sprzedaż w sklepach
Liczba stacji DODO
Liczba stacji DOFO
Liczba stacji COCO i CODO
Liczba stacji
LPG
ON Premium
0,0% ON Normal
W roku 2015 na stacjach paliw rosła sprzedaż paliw standardowych, ale jeszcze chętniej kupowano paliwa premium i to zarówno benzyny, jak i olej napędowy. Wyraźnie zauważalny był wzrost sprzedaży autogazu, co zapewne zmniejszyło nieco przyrost popytu na benzyny standardowe. Kolejnym faktem jest zwiększenie liczby stacji paliw operujących w ramach brandów firm członkowskich POPiHN i to zwiększenie w każdej z kategorii własnościowych. Tym razem największe procentowe wzrosty zanotowano w kategorii COCO + CODO, a więc stacji będących własnością firm paliwowych. Zauważalne jest zatrzymanie spadku liczby stacji paliw operujących w formule DODO. Ta formuła nadal funkcjonuje, choć stopniowo jest zastępowana – wraz z upływem terminów umów patronackich – formułą DOFO, wykorzystującą jako podstawę działalności zapisy umów franczyzowych. Postępujący proces przejmowania stacji niezależnych, poprzez oferowanie im formuły franczyzy, prowadzi do coraz większej konsolidacji rynku. Dokonuje się ona w sieciach stacji największych operatorów, jakimi są koncerny krajowe i międzynarodowe, ale też w ramach krajowych sieci operatorów niezależnych. Jest to kontynuacja trendu z lat poprzednich. W sklepach zlokalizowanych na stacjach paliw rosła w roku
BS Premium
których udało się dotrzeć wynika, że na koniec roku 2015 na rynku pozostało około 1930 stacji działających jako zupełnie niezależne lub skupione w małe lokalne sieci o liczbie stacji mniejszej niż 10. Niestety, część obiektów z tej grupy, a także takich, co do których nie ma żadnych informacji o ich funkcjonowaniu, pozostaje poza wszelką kontrolą stosownych służb i jest wykorzystywana przez podmioty operujące w ramach szarej i czarnej strefy rynku paliw ciekłych. Zgodnie z przypuszczeniami, wyrażonymi w Raporcie POPiHN z roku 2014, zakończenie działalności przez część firm z końcem roku 2014 nie wpłynęło niekorzystnie na możliwość zaopatrzenia w paliwa w roku 2015. Poza lokalnymi i czasowymi utrudnieniami, rynek poradził sobie prędko z tym ubytkiem – tym bardziej, że część z wyłączonych stacji szybko powracała do normalnej lub lekko ograniczonej działalności. Wyeliminowanie części niedostosowanych stacji paliw miało też, niestety, słaby wpływ na ograniczenie sprzedaży paliwa pochodzącego z nielegalnego obrotu, a część z nich działała nadal – już zupełnie nielegalnie. Co roku zwiększa się długość polskich autostrad i dróg szybkiego ruchu. Poprawia się też ich standard, chociażby poprzez uruchamianie nowych Miejsc Obsługi Podróżnych (MOP), z których coraz większa część obsługiwana jest przez firmy budujące na MOP-ach stacje paliw. Rok 2015 przyniósł powiększenie liczby stacji autostradowych o 7 obiektów, z których cztery uruchomił PKN Orlen, dwa BP i jeden Grupa Lotos. Tym samym kierowcy mieli na koniec roku do dyspozycji łącznie 78 stacji umożliwiających tankowanie pojazdów przy autostradach. Większość z tych obiektów jest w gestii koncernów krajowych. PKN Orlen ma takich stacji 35, a Grupa Lotos 18. Poza tym BP posiada 17 stacji, a Shell – 8. Wraz z pojawianiem się nowych stacji, kierowcy nie muszą już zjeżdżać z autostrady w celu poszukiwania paliwa do swoich pojazdów, a to czyni podróż bardziej komfortową. Coraz bardziej rozbudowana sieć autostrad skraca kierowcom czas przejazdu i poprawia bezpieczeństwo podróży, a firmom paliwowym zwiększa opłacalność działania na MOP-ach.
BS Normal
Raport
Źródło: dane własne POPiHN.
2015 sprzedaż tzw. artykułów pozapaliwowych. Zwyżka dokonała się poprzez zwiększenie ilości sklepów przy stacjach paliw, powiększenie oferowanego asortymentu i liczne akcje promocyjne. Dobrze rozwijała się nadal mała gastronomia i rosło zainteresowanie prostymi usługami serwisowymi, jak mycie pojazdów, czy utrzymanie w nich czystości. Sprzedaż paliw typu premium była praktycznie realizowana tylko przez stacje będące własnością koncernów paliwowych. Rok 2015 był kolejnym, w którym sprzedaż tego typu paliw rosła, co potwierdza tezę, że popyt na paliwa premium wzrasta zwykle wraz ze spadkiem cen paliw. Sprzedaż benzyn premium w całości sprzedaży
benzyn silnikowych osiągnęła wielkość około 8 proc., a oleju napędowego około 7 proc. Kierowcy coraz bardziej doceniają aspekty eksploatacyjne, związane z zakupem lepszych gatunkowo paliw i gdy tylko ceny na to pozwalają, kupują je w większych ilościach. Więcej paliw premium sprzedawało się na stacjach koncernów paliwowych. Większy był też ich udział w całości sprzedaży paliw. Dla benzyn silnikowych było to 11 proc., a dla oleju napędowego 15 proc. Wzrosty sprzedaży zanotowano na stacjach paliw dla standardowej benzyny 95 i był to nowy trend rynkowy (dotychczas sprzedaż tego typu paliw malała z roku na rok), a w świetle tego,
Branding envolution
t t
t t t t t
XJBUZ NZKOJ J TUBDKJ QBMJX [BEBT[FOJB [ TZTUFNBNJ PSZOOPXBOJB QPETVm ULJ [BCVEPXZ T VQØX XZQPTBŤFOJF TUBDKJ J NZKOJ JOTUBMBDKF PŔXJFUMFOJPXF QZMPOZ
t t t t t t t
LBTFUPOZ SFLMBNPXF LBTFUPOZ FMFXBDZKOF PUPLJ SFLMBNPXF MJUFSZ CMPLPXF MPHPUZQZ QS[FTUS[FOOF XZŔXJFUMBD[F FMFLUSPOJD[OF JOOF OPŔOJLJ SFLMBNPXF
27-200 Starachowice, ul. Radomska 29, tel. +48 413897119, +48 413897137 www.grupaenvo.pl
System jakRĞFL w spawDOQLFWZLH PN-EN ISO 3834-2:2007 6\VWHPDW\F]QLe PRQLWRURZDQ\
Raport
RYNEK PALIW
co się obecnie obserwuje na rynku pojazdów silnikowych – raczej długotrwały. Korzystnie wyglądała też sprzedaż standardowego oleju napędowego B7. Sumarycznie na stacjach paliw odnotowano prawie 2 proc. wzrost sprzedaży benzyn silnikowych i prawie 2,5 proc. zwiększenie popytu na olej napędowy. Na wzrost zainteresowania benzynami wpłynęły korzystne ceny tego gatunku paliwa, ale też zmniejszenie tempa dieselizacji floty pojazdów osobowych i stabilizacja liczby samochodów posiadających instalacje do alternatywnego zasilania autogazem. Osiągnięcie lepszych wyników przy sprzedaży standardowego oleju napędowego uniemożliwiło działanie szarej i czarnej strefy, sukcesywnie zasilającej rynek w nielegalny produkt. W roku 2015 koncerny paliwowe rozbudowywały swoje sieci głównie poprzez budowę nowych stacji własnych operujących następnie w formule COCO lub CODO, ale istotne też było pozyskiwanie stacji niezależnych, działających następnie w formule franczyzy. Metoda przejmowania stacji poprzez zawarcie umowy franczyzowej to wciąż najtańsze narzędzie do nabywania nowych obiektów do sieci. Metoda ta była stosowana zarówno przez koncerny paliwowe, jak i przez największe sieci stowarzyszonych stacji niezależnych. W roku 2015 notowano dalsze wzrosty sprzedaży realizowanej przez sklepy zlokalizowane przy stacjach
10
paliw. Wartościowy wzrost sprzedaży wyniósł ponad 5 proc. i przy cenach na poziomie podobnym, jak w roku 2014, został osiągnięty poprzez zwiększenie liczby sklepów, rozszerzenie oferty produktowej oraz dalszy rozwój małej gastronomii, funkcjonującej w ramach sklepów. Podobnie jak w latach ubiegłych, zauważalna była wyraźna sezonowość sprzedaży na stacjach paliw. W przypadku stacji niezależnych, dodatkowo zwykle wyraźniejsze są spadki sprzedaży w okresach słabszej koniunktury stacji koncernowych i mniejsze wzrosty w okresach, kiedy stacje koncernowe sprzedają więcej paliw. Na wynik oficjalnej sprzedaży wpływ, szczególnie w przypadku oleju napędowego, miała działalność szarej strefy, która część swojej sprzedaży lokowała na rynku poprzez pozyskane do współpracy lub wręcz przejęte stacje paliw.
Detal wciąż mało zyskowny Marże z bezpośredniej sprzedaży paliw pozostawały w roku 2015 na poziomie niewystarczającym do utrzymania stacji paliw i dlatego ważnym elementem działania stacji był sklep, w którym dokonywano sprzedaży towarów pozapaliwowych i gdzie w coraz szerszej skali oferowane były usługi małej gastronomii. Sklep na stacji paliw pozostaje miejscem dokonywania zakupów uzupełniających i w obecnej sytuacji jest dla stacji paliw
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
miejscem koniecznym dla utrzymania ciągłości działania obiektu. Dzięki zabiegom branży i innych organizacji skupiających podmioty zajmujące się handlem, na razie udało się zneutralizować próby wyeliminowania ze sprzedaży na stacjach wyrobów alkoholowych, tytoniowych i podstawowych ogólnodostępnych leków. Między innymi tego typu asortyment pozwala operatorom prowadzić sprzedaż paliw w okresach, kiedy marże z ich sprzedaży są bardzo niskie, a często wręcz zerowe. Dzięki sporej liczbie dni świątecznych w roku 2015 obroty w sklepach na stacjach paliw zwiększyły się i poprawiły wyniki operatorów, a jednocześnie taka forma sprzedaży artykułów pierwszej potrzeby umożliwiła klientom uzupełnienie braków w swoich spiżarniach w momentach, kiedy inne placówki handlowe nie prowadziły działalności. Badania satysfakcji klienta, przeprowadzane na stacjach koncernowych, prowadzą do wyznaczania nowych standardów obsługi, czy wyposażenia i wystroju sklepów, które często są powielane na stacjach niezależnych operatorów. Najnowsze trendy polegają na dopasowaniu standardu i wyposażenia stacji do nawyków ściśle regionalnych i środowiskowych.
Co w przyszłości? Patrząc dziś na rynek sprzedaży paliw na stacjach, można zakładać, iż najbliżej mu w kolejnych latach do scenariusza,
który zakłada stabilny wzrost. Trzeba jednak pamiętać, że sektor naftowy jest niezwykle wrażliwy na – nawet najmniejsze – zawirowania sytuacji geopolitycznej, czy gospodarczej w dowolnych regionach świata, a szczególnie wśród największych konsumentów i producentów ropy naftowej. Dużą niewiadomą dla rynku polskiego pozostaje skuteczność w walce z szarą i czarną strefą w najbliższych latach. Jest nadzieja, że intensyfikacja kontroli, w połączeniu z nowym prawodawstwem i niskimi cenami paliw, wyeliminuje znaczą część oszustów z rynku. Najprawdopodobniej dynamika wzrostu konsumpcji paliw ciekłych, a głównie oleju napędowego, nie osiągnie już rozmiarów obserwowanych w latach 2009-2011, ale wciąż w polskiej gospodarce jest miejsce na solidne wzrosty sprzedaży tego głównego paliwa gospodarki. Również odradzające się zainteresowanie benzynami silnikowymi powinno przełożyć się na wzrost popytu. Nad przyszłością rynku paliw widać też sporo znaków zapytania, związanych na przykład z zakresem wykorzystania biopaliw, czy innych paliw alternatywnych, w tym głównie energii elektrycznej. Wszystko wskazuje jednak na to, iż w perspektywie najbliższych lat paliwa tradycyjne pozostaną najważniejszym nośnikiem energii wykorzystywanym w transporcie.
Raport
RYNEK PALIW
Problemy rynku
gazu płynnego
w Polsce Branża LPG w 2015 roku funkcjonowała w oparciu o szereg nowych regulacji prawnych, które weszły w życie z dniem 1 stycznia lub też były sukcesywnie omawiane i stanowione w trakcie roku. Nie wszystkie zmiany okazały się korzystne. Andrzej Olechowski Dyrektor Polskiej Organizacji Gazu Płynnego
Z
aczęły obowiązywać nowe regulacje, dotyczące opłaty zapasowej z tytułu produkcji i przywozu gazu płynnego LPG, a przedsiębiorcy zobowiązani zostali do uiszczania opłaty zapasowej w wysokości 99 PLN/t. Wprowadzono też nowy sposób naliczania opłat za czynności jednostek dozoru technicznego, uchwalono zmiany w ustawie o podatku akcyzowym, uchwalono ustawę antysmogową oraz przyjęto szereg innych mniej znaczących regulacji.
12
Produkcja, import, eksport Po wcześniejszych latach stagnacji, rok 2015 był drugim z kolei, kiedy to w Polsce odnotowano wzrost globalnej konsumpcji gazu płynnego LPG. Wyniosła ona 2245 tys. ton, co oznaczało wzrost o 2 proc. w stosunku do konsumpcji w 2014 roku. Taki poziom jest pewnego rodzaju pozytywnym zaskoczeniem dla branży LPG z uwagi na ciepłą zimę i jesień 2015, a przede wszystkim malejące ceny detaliczne wszystkich paliw używanych do napędu pojazdów.
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Łagodna aura pogodowa zawsze wpływa na zmniejszone zużycie gazu do celów grzewczych. Niższe ceny detaliczne paliw skutkują mniejszą bezwzględną różnicą pomiędzy cenami autogazu a innymi nośnikami napędu, co w rezultacie może przekładać się na spadek zainteresowania kierowców tym produktem. Polscy wytwórcy gazu płynnego wyprodukowali w roku 2015 na rynek łącznie 375 tys. ton, a więc mniej o 3,8 proc. niż w poprzednim roku. Dostawy z importu
wyniosły 2090 tys. ton, a na rynki zagraniczne przeznaczono 220 tys. ton. W roku 2015 produkcja krajowa zaspokajała 16,7 proc. krajowego popytu na LPG. Podobnie jak w latach poprzednich, konsumpcja krajowa oparta była o dostawy zewnętrzne. Utrzymała się więc duża zależność krajowego rynku od importu. Dostawy z importu wzrosły o 1,4 proc. w porównaniu do roku 2014, a ilość produktu przeznaczonego na eksport spadła o 4,3 proc. W roku 2015
RYNEK PALIW
nie zaobserwowano istotnych zmian w głównych źródłach importu w stosunku do roku poprzedniego. Ponad połowa importowanego na rynek polski produktu pochodziła z Rosji, której udział w imporcie wyniósł 52,9 proc., podczas gdy rok wcześniej 50,2 proc. Jeśli do Rosji dołączymy Kazachstan i Białoruś, to ta trójka zabezpiecza 84,8 proc. popytu na LPG w Polsce. Nadal stosunkowo małą rolę odgrywa zaopatrzenie w produkt z innych krajów, a w szczególności z państw UE. Eksport gazu płynnego z Polski w roku 2015 wynosił 220 tys. ton, co oznaczało spadek o 4,3 proc. w stosunku do roku poprzedniego. W roku 2015 głównym odbiorcą produktu po raz pierwszy w historii była Republika Czeska, dokąd skierowano 60 tys. ton. Do Niemiec wysłano niewiele mniej, tj. 59 tys. ton, ale było to o 31 tys. ton mniej niż rok wcześniej. Na niezmienionym poziomie pozostały dostawy do Słowacji (20 tys. ton).
Struktura sektorowa sprzedaży Nieznacznie zmieniła się struktura sektorowa sprzedaży LPG. Gaz do napędu
samochodów nadal miał główny udział w całkowitej sprzedaży gazu skroplonego, stanowiąc 75,3 proc. całości konsumpcji wewnętrznej tego produktu. Inne sektory to odpowiednio: sprzedaż gazu w butlach – 12,9 proc. oraz gazu w zbiornikach (poza autogazem) – 11,8 proc. całości konsumpcji. W roku 2015 sprzedaż LPG do napędu pojazdów wyniosła 1690 tys. ton, co oznacza wzrost w tym segmencie o 2,7 proc. w stosunku do roku poprzedniego. Na wynik sprzedaży wpływ miała polityka finansowa państwa w odniesieniu do tego nośnika napędu. Jakkolwiek na początku roku istniały uzasadnione obawy, co do potencjalnie negatywnego wpływu na wielkość sprzedaży nowego podatku branżowego, tj. opłaty zapasowej w wysokości 99 PLN/tonę, to w ciągu roku nie było dodatkowych informacji ani działań administracji państwowej, co do innych obciążeń. Efekt wprowadzenia opłaty zapasowej został zniwelowany przez spadek cen notowań ropy naftowej, a w rezultacie przez spadek cen detalicznych. Utrzymująca się różnica cenowa pomiędzy ceną benzyny a ceną autogazu
spowodowała podtrzymanie zainteresowania instalacjami gazowymi, co w rezultacie skutkowało zwiększoną sprzedażą. Nadal aspekty ekonomiczne decydują o wyborze tego nośnika napędu, jakkolwiek coraz bardziej powszechna jest opinia o zaletach ekologicznych LPG. Na koniec 2015 roku łączna ilość punktów napełniania pojazdów gazem skroplonym LPG wyniosła 5420, co oznacza spadek o 40 w stosunku do roku 2014. Sytuacja makroekonomiczna oraz polityka dużych operatorów paliwowych, polegająca na trwałym włączeniu autogazu do swojej oferty produktowej, powoduje zmniejszanie się globalnej ilości modułów autogazowych wraz ze zmianami struktury własnościowej. Nadal z reguły zamykane są samodzielne punkty sprzedaży autogazu z uwagi na coraz niższą efektywność ekonomiczną. Pomimo takiej tendencji przewiduje się, że niezależne punkty tankowania pozostaną trwałym i charakterystycznym elementem polskiego rynku autogazu. Szacuje się, że w 2015 roku ogólna ilość samochodów osobowych, zasilanych
Raport
gazem skroplonym, wyniosła 2914 tys., co oznacza wzrost netto o prawie 70 tys. aut. Według szacunków ekspertów i analityków rynku samochodowego, w pojazdach samochodowych zainstalowano około 100-120 tys. instalacji gazowych. Nadal system ewidencji pojazdów w zakresie rodzaju zużywanego LPG jest daleki od doskonałości, jak również brak jest precyzyjnych danych odnośnie ilości pojazdów złomowanych lub wycofywanych z eksploatacji. W odniesieniu do LPG występuje też zjawisko powtórnego montażu niektórych typów zbiorników samochodowych, co jest zjawiskiem niespotykanym w odniesieniu do paliw tradycyjnych. W 2015 roku odnotowano nowe oferty koncernów motoryzacyjnych odnośnie sprzedaży pojazdów z zainstalowaną już fabrycznie instalacją LPG. Polscy kierowcy mogą nabywać zarówno samochody osobowe jak i większe auta fabrycznie wyposażone w odpowiednio dobraną instalację gazową z zachowaniem wszelkich praw gwarancyjnych, czy też serwisowych. REKLAMA
DOT
znacznie więcej ji cen c a t n e z e r p m e t s y s niż
Pylon cenowy to bardzo ważny element każdej stacji paliw. Jego estetyka wygląd i czytelność wprost wpływa na obroty obiektu. Polska firma Hipernet od 15 lat znana jest z produkcji niezawodnych wyświetlaczy TOT, obecnie dostępny jest następca tego systemu – najbardziej nowoczesny system wyświetlaczy DOT. Jest to najbardziej interesujące rozwiązanie obecnie dostępne na rynku, oferujące niespotykane dotychczas możliwości prezentacji oraz prostą i intuicyjną obsługę. Wielokolorowe, czytelne wyświetlacze mają dużą rozdzielczość, to pozwala użytkownikowi wybierać z pośród wielu kolorów i rodzajów liternictwa oraz wielu sposobów wyświetlania. Wyświetlane mogą być ceny w dowolnych walutach oraz teksty. Na każdym wyświetlaczu informacje te mogą być prezentowane naprzemiennie w dowolnie zmiennej kolorystyce. Dostępne są też atrakcyjne efekty animacji. Mimo tak zaawansowanych funkcji obsługa tego systemu jest bardzo prosta i możliwa przy wykorzystaniu dowolnego komputera, tabletu lub smartfonu. Dostępna jest też opcja automatycznej aktualizacji cen z sieci dystrybutorów lub zdalna obsługa poprzez sieć Internet. Na szczególną uwagę zasługuje fakt że jest to jedno z nielicznych rozwiązań prezentacji cen pozwalające na wyświetlanie wielu walut oraz treści promocyjnych jednocześnie, a przy tym w bardzo atrakcyjny sposób. System wyświetlaczy graficznych DOT, pomimo swojej niewątpliwej nowoczesności dostępny jest w cenie standardowych wyświetlaczy numerycznych i doskonale nadaje się do nowych pylonów jak i do łatwej modernizacji istniejących. Więcej informacji można znaleźć na stronie producenta http://www.hipernet.info lub pod numerem telefonu +48 533 343539 WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
13
Raport
RYNEK PALIW
Na początku 2015 roku udział samochodów osobowych z instalacją LPG wynosił 14,8 proc. ogólnej ilości samochodów osobowych w Polsce, co było wielkością na prawie niezmienionym poziomie w stosunku do 2014 roku. W roku 2015 sprzedano 290 tys. ton gazu w butlach. Od kilku lat na rynku krajowym obserwuje się tendencję spadku globalnej sprzedaży gazu w butlach, a w 2015 roku spadek ten wyniósł 1,7 proc. w stosunku do roku poprzedniego.
Według analiz, rozwojowy charakter ma zastosowanie gazu propan-butan w procesach grzewczych, technologicznych, jak również jako komplementarnego źródła energii (kogeneracja, kolektory słoneczne, energetyka wiatrowa itp.). Dużą rolę może odgrywać w tym zakresie polityka klimatyczna oraz różnego rodzaju przedsięwzięcia związane z ochroną jakości powietrza lokalnego. Prognozy dla całego rynku gazu płynnego LPG w najbliższym czasie wyglądają stosunkowo optymistycznie.
Największy potencjał rozwojowy w sektorze autogazu ma zastosowanie w ciężarowym transporcie samochodowym, jak również w autach osobowych fabrycznie wyposażonych w instalację LPG. Nikogo już w naszym kraju nie dziwi fakt, że dystrybutor do wydawania LPG jest zlokalizowany obok innych dystrybutorów paliwowych, a czasami jest to jedno urządzenie. Reklamy w mediach, w tym telewizyjne w porze największej oglądalności, zachęcające do zakupu nowego samochodu już wyposażonego
Rozwój sieci gazu ziemnego w wielu rejonach kraju, czy procesy demograficzne polegające na zwiększeniu liczby mieszkańców w miastach kosztem zmniejszania się ludności w obszarach wiejskich, skutkują spadkiem zastosowania gazu w butlach. Nowe zastosowania gazu w butlach (np. do grilli) powoli znajdują uznanie u klientów, ale wielkość sprzedaży z nich wynikająca nie ma znaczenia dla rynku. Jednocześnie sukcesywnie wzrasta sprzedaż gazu w zbiornikach, tak do celów grzewczych jak i technologicznych. Sprzedaż gazu skroplonego LPG w zbiornikach (poza autogazem) w 2015 roku wyniosła 265 tys. ton, co oznacza wzrost o 1,9 proc. w stosunku do roku poprzedniego. Wzrost ten spowodowany był przede wszystkim zwiększonym o 3,6 proc. zużyciem na potrzeby przemysłowe.
Z racji wolumenu sprzedaży, największy potencjał rozwojowy nadal ma sektor autogazu. Pomimo osiągnięcia znaczącego udziału wśród paliw używanych do napędu pojazdu, jak na razie pojazdy hybrydowe, czy też zasilane gazem ziemnym nie stanowią znaczącej konkurencji dla pojazdów z instalacją LPG. Regulacje europejskie dotyczące infrastruktury dla paliw alternatywnych przewidują różnego rodzaje programy rozwoju dla tych nośników napędu, a gaz LPG jest również w nich wymieniany jako paliwo alternatywne. Opublikowane niedawno przez Światową Organizację Zdrowia wyniki badań o emisji cząstek stałych i tlenków azotu przez silniki zasilane olejem napędowymi i ich negatywnym wpływie na zdrowie, spowodowały szereg dyskusji na temat weryfikacji dotychczasowych poglądów o paliwach tradycyjnych.
w instalację LPG stały się normą. W ciągu ostatnich kilku lat zmieniło się znacznie postrzeganie gazu z paliwa o pewnym charakterze socjalnym na pełnoprawny, ekonomiczny i ekologiczny nośnik napędu. Polska ma wszelkie możliwe przesłanki technologiczne, aby pozostać liderem w Unii Europejskiej, nie tylko pod względem wielkości sprzedaży autogazu, ale również posiadania lokalnej produkcji zbiorników, instalacji czy też rozwiązań technicznych o wysokim stopniu innowacyjności.
14
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Ceny w roku 2015 W poszczególnych miesiącach roku 2015 roku odnotowywano zdecydowanie niższy poziom cen LPG w stosunku do roku 2014 we wszelkich możliwych ujęciach, a więc notowań światowych i europejskich cen zaopatrzeniowych
z kierunku wschodniego, hurtowych i detalicznych cen we wszystkich segmentach rynku. Według firmy E-petrol, w roku 2015 średnia cena mieszanki propan-butan wyniosła 2474 PLN/t, co jest bardzo wyraźnie niższym wynikiem, niż przed rokiem, kiedy średnia cena wynosiła 3323 PLN/t. Globalna zmiana tendencji cenowych dla wszystkich produktów ropopochodnych przekładała się również na ceny LPG w regionie Europy Środkowej oraz Wschodniej i spowodowały zejście poziomu cen importowanego do Polski gazu do takich, które ostatni raz odnotowywane były w roku 2009. Średnioroczna cena hurtowa autogazu w roku 2015 wynosiła 1,45 PLN/l i była niższa o 23,7 proc. w stosunku do roku 2014, a niższa o 29,8 proc. od ceny w 2012 roku. Ceny hurtowe, jak również ceny detaliczne, były na nie obserwowanym od wielu lat niskim poziomie. Analizując ceny hurtowe w ciągu ostatnich czterech lat zaobserwowano, że najwyższy poziom średniomiesięcznych cen hurtowych odnotowano w listopadzie 2015 i 2013 oraz w grudniu 2013 roku. Średnioroczna cena autogazu dla ostatecznych klientów wyniosła 1,99 PLN za litr tego paliwa i była niższa od średniorocznej ceny w roku 2014 o 22,8 proc. oraz niższa o 29,3 proc. w stosunku do roku 2012. Bezwzględna różnica pomiędzy średniomiesięcznymi najwyższymi a najniższymi cenami detalicznymi w przypadku autogazu wyniosła w 2015 roku 43 grosze, podczas gdy rok wcześniej było to 25 groszy. Najwyższe średniomiesięczne ceny detaliczne autogazu w ciągu ostatnich trzech lat odnotowano w miesiącu styczniu. Cena w styczniu 2015 roku wynosiła 2,23 PLN/l i była niższa o 16,7 proc. od ceny w styczniu 2014 roku. Cena we wrześniu 2015 roku osiągnęła poziom 1,84 PLN/l, a rok zakończono z notowaniami na poziomie 2,05 PLN/l. Warto podkreślić, że różnica pomiędzy średniomiesięczną ceną detaliczną autogazu a średniomiesięczną ceną detaliczną benzyny Eu 95 osiągnęła nawet 2,99 PLN za 1 litr paliwa - to więcej niż odnotowana średniomiesięczna cena detaliczna autogazu. Średnioroczna różnica pomiędzy cenami detalicznymi obu nośników napędu w roku 2014 wyniosła 2,76 PLN/l. Podobnie jak w latach poprzednich utrzymała się stosunkowo korzystna proporcja cen detalicznych
Raport
RYNEK PALIW
autogazu w stosunku do ceny benzyny Eu 95, tj. średnioroczna cena detaliczna autogazu wynosiła 43,2 proc. ceny benzyny Eu 95. Na początku 2015 roku cena autogazu stanowiła jednak 50,7 proc. ceny benzyny Euro 95, zaś pod koniec końcu roku było to odpowiednio 47,9 proc. Porównując bezwzględne poziomy cen obu produktów, nie uwzględniono zwiększonego zużycia autogazu w stosunku do benzyny.
„
w ostatecznej cenie autogazu wynikał z niższych cen detalicznych, jak również z nowego opodatkowania branży w postaci opłaty zapasowej (brutto 7 groszy na litrze). Generalnie, wszyscy klienci detaliczni na rynku gazu płynnego LPG byli w równym stopniu zaskoczeni, jak i zadowoleni, z poziomu oferowanych im cen w 2015 roku. Oszczędności wynikające z rekordowo niskich cen w ciągu ostatnich kilku lat
Problem możliwości instalacji gazowych w pojazdach kategorii „T” od jakiegoś czasu sygnalizują firmy z reprezentowanego przez POGP sektora, jak również branża rolnicza, która optuje za pilnym rozpoczęciem prac nad tym zagadnieniem z uwagi na możliwości techniczne dostępnych instalacji, ekonomikę tego przedsięwzięcia, jak i na niewątpliwe zalety ekologiczne paliw gazowych.
„
Analizując efektywność ekonomiczną używania autogazu do napędu samochodów warto odnotować fakt, że oprócz porównania procentowego, niebagatelne znaczenie odgrywa poziom cen. Wyższe ceny obu produktów to również wyższa opłacalność korzystania z autogazu (przy zachowaniu odpowiednich proporcji cenowych). W roku 2015, pomimo generalnego spadku cen paliw, korzystanie z autogazu było jednak jeszcze bardziej opłacalne niż w latach 2013-2014. Obciążenia podatkowe mają duży wpływ na ostateczną cenę detaliczną autogazu. W roku 2015 podatek akcyzowy wynosił 670 PLN/t, opłata paliwowa – 159,71 PLN/t, opłata zapasowa – 99 PLN/t, a do tego doliczano podatek VAT w wysokości 23 proc. Firmy oferujące gaz skroplony LPG zobowiązane były w roku 2015 do uiszczania opłaty zapasowej w wysokości 99 PLN/t z tytułu produkcji lub przywozu. Zgodnie z wcześniejszymi przewidywaniami, opłata wpłynęła na poziom cen detalicznych we wszystkich sektorach rynku. Jednak jej negatywne skutki zostały zniwelowane przez rekordowo niskie notowania cen ropy naftowej a w rezultacie również ceny zaopatrzeniowe gazu LPG. W roku 2015 obciążenia fiskalne stanowiły 44 proc. średniorocznej ceny detalicznej autogazu, podczas gdy roku 2014 udział ten wynosił 36,7 proc. ceny. Tak znaczny wzrost udziału obciążeń fiskalnych
16
w każdym segmencie rynkowym były znaczące, a mogłyby być jeszcze większe, gdyby nie nowe obciążenia podatkowe w branży. Prognozy cenowe są dość optymistyczne, szczególnie jeśli chodzi o notowania cen ropy naftowej i gazu.
Zapasy LPG Od 1 stycznia 2015 roku przedsiębiorcy zostali zobowiązani do ponoszenia opłaty zapasowej z tytułu produkcji i przywozu gazu LPG. Należy przypomnieć, że dodatkowo obowiązują przepisy, w myśl których ci sami przedsiębiorcy muszą także tworzyć i utrzymywać zapasy wielkości odpowiadającej iloczynowi 30 dni, a więc mechanizm wygląda następująco: 1/30 produkcji czy przywozu to wielkość zapasów obowiązkowych firm, a od 100 proc. płacona jest danina na rzecz Agencji Rezerw Materiałowych. Zgodnie z rozporządzeniem ministra gospodarki z dnia 7 listopada 2014 roku, obciążono branżę opłatą w wysokości 99 PLN za tonę LPG, a inne paliwa opłatą w wysokości 43 PLN za tonę ekwiwalentu ropy naftowej. To rozporządzenie nadal obowiązuje, co oznacza ,że stawki opłat nie uległy zmianie. Według uzasadnienia oraz oceny skutków regulacji, do kalkulacji stawek opłaty zapasowej przyjęto szacunkowe notowania na poziomie 90 USD/baryłkę ropy naftowej i kurs za dolara na poziomie 3,40 PLN. Jest tam też stwierdzenie,
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
że ewaluacja pełnego zaspokojenia potrzeb finansowych Agencji Rezerw Materiałowych w zakresie tworzenia i utrzymywania zapasów agencyjnych, będzie następować kwartalnie oraz rocznie. Mając na uwadze notowania ropy naftowej w 2015 roku, które osiągały poziom nawet poniżej 30 USD za baryłkę, jak również uwzględniając kurs dolara w stosunku do PLN, uważaliśmy i nadal uważamy, że w trybie pilnym winna zostać przeprowadzona analiza podsumowująca 2015 rok i pierwsze półrocze 2016 roku oraz winna zostać dokonana korekta stawek opłaty zapasowej z tytułu LPG. Według wstępnych wyliczeń organizacji, branża zapłaciła o wiele więcej niż wynosiły potrzeby odpowiednich struktur rządowych w tym zakresie. Nie widzimy racjonalnych przesłanek do utrzymywania opłaty z tytułu LPG na dotychczasowym poziomie. Branża ciągle liczy na zdecydowane obniżenie wysokości stawki opłaty zapasowej dotyczącej LPG jeszcze w roku 2016.
Nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym W 2015 roku trwały prace nad zmianą przepisów na podstawie założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Celem projektowanych zmian było uproszczenie przepisów w zakresie podatku akcyzowego oraz zniesienie lub ograniczenie niektórych uciążliwych i zbędnych obowiązków administracyjnych, które dotyczą podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie wyrobów akcyzowych i samochodów osobowych.
Opłaty za czynności usług dozorowych Po koniec 2014 wydano rozporządzenie Ministerstwa Gospodarki w sprawie stawek opłat za czynności jednostek dozoru technicznego. Dotychczasowy model rocznych stawek ryczałtowych został zastąpiony stawkami za dokonane czynności, przy pozostawieniu stawek godzinowych za czynności w odniesieniu do np. butli gazowych. Wspomniane rozporządzenie nie uwzględniło jednak sposobu rozliczenia wcześniej poniesionych kosztów (opłat rocznych), ani nie przewidziano żadnego mechanizmu korygującego wcześniej poniesione opłaty roczne, a w szczególności w odniesieniu do rodzaju wybranych urządzeń technicznych, takich jak stałe zbiorniki ciśnieniowe do gazu skroplonego LPG. Nowy system opłat praktycznie zaczął funkcjonować w pełnym wymiarze w 2015 roku. POGP proponowała urynkowienie zasad świadczenia usług dozorowych w tym: w procesie eksploatacji przy utrzymaniu kontroli Urzędu Dozoru Technicznego, Transportowego Dozoru Technicznego i innych jednostek dozorowych nad zasadami świadczenia usług dozorowych poprzez system certyfikacji, kontroli i szkoleń oraz utrzymanie funkcji władczej jednostek dozorowych, jako organów państwa w zakresie dopuszczenia do funkcjonowania na rynku określonych urządzeń i ich wycofywania. Proponowany projekt zmian wprowadza rozwiązania porównywalne z regulacjami stosowanymi od lat w większości krajów europejskich. Mogłoby to przyczynić się do zdecydowanej poprawy
RYNEK PALIW
rynkowych warunków działania wielu firm przemysłowych, utrzymując jednocześnie poziom bezpieczeństwa technicznego w naszym kraju.
Podatek od sprzedaży detalicznej Pierwsza wersja projektu ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej z dnia 15 września 2015 r. nie przewidywała opodatkowania sprzedaży paliw. Do końca ubiegłego roku, jak również jeszcze w styczniu 2016, była mowa o tzw. podatku od hipermarketów. POGP wnioskowała o dokonanie korekt w projekcie ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej, tj. wyłączenie gazu płynnego LPG spod definicji towaru, podobnie, jak ma to miejsce w przypadku energii elektrycznej, gazu ziemnego, wody, czy ciepła systemowego. Ostatecznie w 2016 roku tylko gaz w butlach oraz do zbiorników został wyłączony z tego podatku.
Ustawa antysmogowa W 2015 roku weszła w życie ustawa o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska, umożliwiająca sejmikom wojewódzkim wprowadzanie ograniczeń lub zakazów w zakresie eksploatacji instalacji stacjonarnych, w których następuje spalanie paliw. Samorządy mają możliwość wprowadzenia stref. Za obecny stan jakości powietrza w Polsce odpowiedzialny jest w głównej mierze sektor bytowo-komunalny oraz transportowy. W trakcie prac legislacyjnych została wniesiona autopoprawka do poselskiego projektu ustawy Prawo ochrony środowiska,
w którym przewidziano, że pojazdy będą miały przypisane określone klasy emisji zanieczyszczeń w zależności od środka napędu, jak i od daty pierwszej rejestracji. Wszelkie dostępne opracowania, w tym także EETP (European Emissions Test Programme) wykazują, że pojazdy napędzane paliwami gazowymi (LPG, CNG, LNG) emitują o ponad 96 proc. mniej takich zanieczyszczeń jak tlenki azotu, w porównaniu do oleju napędowego oraz o 68 proc. mniej w porównaniu do benzyny. Co więcej, paliwa gazowe praktycznie nie emitują pyłów PM10 czy PM2,5, podczas gdy to właśnie cząstki stałe wskazywane są jako jedne z najbardziej groźnych dla zdrowia, a ich emisja zazwyczaj jest m.in. podstawowym kryterium przyjęcia klas oznakowania pojazdów. W dalszych prac legislacyjnych w Sejmie i Senacie usunięto projekt zapisów odnośnie emisji transportowych z poselskiego projektu ustawy. Ekologiczne zalety gazu płynnego LPG zostały już docenione na przykład w województwie małopolskim, gdzie sejmik województwa przyjął uchwałę w sprawie wprowadzenia ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji stacjonarnych na obszarze Krakowa. Od 1 stycznia 2019 roku za dopuszczalne źródło ogrzewania uznano tam m.in. wyłącznie propan-butan.
Nowe zastosowania Problem możliwości instalacji gazowych w pojazdach kategorii „T” od jakiegoś czasu sygnalizują firmy z reprezentowanego przez POGP sektora, jak również branża rolnicza, która optuje
za pilnym rozpoczęciem prac nad tym zagadnieniem z uwagi na możliwości techniczne dostępnych instalacji, ekonomikę tego przedsięwzięcia, jak i na niewątpliwe zalety ekologiczne paliw gazowych.
„
Problematyczne, czy rzeczywiście produkcją jest przywóz dwóch frakcji gazowych, ich przeładunek, napełnianie zbiornika, w którym może dojść do zmiany np. kodu towarowego.
„
Dotychczasowe regulacje prawne obejmują wyłącznie pojazdy kategorii „M’” i „N” (pojazdy do przewozu osób i samochodów transportowych), natomiast nie obejmują swoim zakresem kategorii „T”, tj. ciągników rolniczych, co w istocie ogranicza stosowanie paliw gazowych w odniesieniu do tej kategorii. Szczególnie, że z powodzeniem rozwiązanie to wykorzystywane jest w wielu krajach od dawna, a teraz także w Polsce - w autach ciężarowych i autobusach. Brak regulacji prawnych odnośnie ciągników rolniczych pozostawia lukę w przepisach i nie w pełni odpowiada zachodzącym zmianom technicznym i tendencjom rynkowym. POGP widzi też coraz większą potrzebę rozpoczęcia prac nad wprowadzeniem odpowiednich rozwiązań na szczeblu krajowych uregulowań prawnych, dotyczących możliwości wykorzystania gazu LPG w pojazdach typu kamper, łodziach i jachtach w Polsce.
Pakiet paliwowy oraz energetyczny W 2016 roku uchwalono oraz zaczęły funkcjonować przepisy tzw. pakietu paliwowego oraz pakietu energetycznego. Rozumiemy intencje ustawodawcy jako próbę ograniczenia szarej strefy w sektorze paliwowym, ale niektóre z przepisów poważnie uderzą w branżę LPG. Skala działalności, specyfika obrotu – w tym z zagranicą, czy też skala szarej strefy w LPG, są inne niż w przypadku paliw tradycyjnych, a w szczególności obrotu olejem napędowym. LPG jest
Raport
produktem transportowanym w urządzeniach ciśnieniowych, w większości importowanym spoza krajów UE (ponad 85 proc. stanowi import), co oznacza, że jest on przeładowywany na granicy w składach podatkowych. Nowe regulacje o 5-dniowym okresie płatności podatku VAT przy nabyciach wewnątrz wspólnotowych już powinny przyczynić się do zmniejszenia i tak marginalnej szarej strefy w tej branży. Pozytywem, jakkolwiek czasochłonnym, jest tworzenie wszelkich wykazów na potrzeby władz państwowych, co praktycznie oznacza uruchomienie quasi platformy paliwowej. Mało zrozumiałym merytorycznie w naszej branży jest wprowadzanie koncesji na przeładunek. LPG jest transportowane w urządzeniach ciśnieniowych, które m.in. podlegają dozorowi technicznemu. Według POGP nie było potrzeby dokładania dodatkowych obostrzeń. Zmieniona ustawa prawo energetyczne nakłada też konieczność składania zabezpieczeń majątkowych, w przypadku koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych lub na obrót z zagranicą, w wysokości po 10 mln złotych, także w przypadku branży LPG. Dotychczas z tego typu zabezpieczeń branża był zwolniona ze względu na wspomnianą wyżej skalę i specyfikę działalności. Na nowo określono definicję produkcji, gdzie produkcją paliw ciekłych jest przetwarzanie poprzez mieszanie komponentów paliw ciekłych lub poprzez mieszanie komponentów z paliwami ciekłymi. Problematyczne, czy rzeczywiście produkcją jest przywóz dwóch frakcji gazowych, ich przeładunek, napełnianie zbiornika, w którym może dojść do zmiany np. kodu towarowego. Branża oczekuje na rozporządzenia wykonawcze do ustaw oraz uwzględnienie zgłaszanych postulatów – szczególnie o odniesieniu do tematu zabezpieczeń oraz produkcji. Reasumując, należy stwierdzić, że funkcjonujący system rożnych obciążeń (opłaty koncesyjne, dozorowe, podatki bezpośrednie, opłata zapasowa itp.), którymi nasza branża została obarczona lub w przypadku, których zwiększono obciążenia w ostatnim czasie, powoduje, że konkurencyjność sektora zdecydowanie spadła w stosunku do krajów sąsiednich, a nawet w stosunku do innych nośników energii w sektorze paliwowym.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
17
Raport
RYNEK PALIW
Czarny rynek paliw Według stanu na koniec ubiegłego roku, ponad 8 tys. podmiotów posiadało koncesje na obrót paliwami ciekłymi, 31 na obrót paliwami z zagranicą, natomiast 42 podmioty korzystały z koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych. Wiele z tych przedsiębiorstw prowadziło działalność jako tzw. „słupy” lub „podmioty znikające” – mówi wiceminister Wiesław Jasiński w wywiadzie dla Raportu 2016. Wiesław Jasiński, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej i Generalny Inspektor Informacji Finansowej
Obrót paliwami znalazł się pod szczególną uwagą organów kontroli skarbowej. Jak duży jest tutaj problem z szarą strefą? Paliwa to obszar, gdzie od wielu lat wykrywanych jest najwięcej nieprawidłowości i który tym samym generuje olbrzymie straty dla budżetu państwa. Jak wynika z danych Ministerstwa Finansów, tylko w 2015 roku kontrola skarbowa przeprowadziła 741 kontroli wobec podmiotów dokonujących obrotu paliwami ciekłymi. Podczas tych postępowań stwierdzono nieprawidłowości na łączną kwotę ponad 6,5 mld zł, w której to sumie największy udział miały nieprawidłowości dotyczące podatku od towarów i usług. Paliwo, z uwagi na swój charakter, jest towarem wykorzystywanym do nadużyć podatkowych, w szczególności w zakresie podatku VAT i podatku akcyzowego, choć tu na mniejszą skalę. Jest to towar łatwo zbywalny, bez cech indywidualnych, o dużej wartości, co powoduje, że jest bardzo atrakcyjny dla oszustów. Stąd od kilku lat obserwujemy stałe zainteresowanie grup przestępczych paliwem i wykorzystywanie go do oszustw podatkowych.
18
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Dane z kontroli pokazują, że skala oszustw jest ogromna. Czy próbowano w jakikolwiek sposób zatrzymać bądź choćby zminimalizować rozmiar nadużyć? Dotychczas podejmowano różne próby walki z podatkowymi oszustwami w paliwach. Niestety, działania te okazały się nieskuteczne. W ubiegłych latach, poza kontrolami, próbowano wprowadzić rozwiązania, zarówno organizacyjne jak i legislacyjne, które nie przyniosły jednak oczekiwanych rezultatów. W zakresie analitycznym i kontrolnym, kontrola skarbowa bardzo mocno skupiła swą uwagę na obszarze paliw. Podejmowane były różne działania zmierzające do zwiększenia skuteczności w walce z nielegalnym procederem. W ramach tych działań nawiązana została współpraca z innymi służbami oraz zastosowano nieużywane wcześniej metody działania. Rozpoczęte zostały wspólne akcje kontroli skarbowej, Służby Celnej oraz Straży Granicznej bezpośrednio na drogach. Podczas tych działań, odbywały się kontrole drogowe cystern z paliwem, w połączeniu z pracą zespołów analitycznych, bazujących na danych uzyskanych z dokumentacji
RYNEK PALIW
podatkowej, przewozowej i zgromadzonej w posiadanych systemach informatycznych, co znacząco przyczyniło się do trafniejszego i szybszego rozpoznawania podmiotów, mogących uczestniczyć w procederze wyłudzenia podatku VAT. Prowadzono też monitoring transportów produktów ropopochodnych. Jednakże grupy przestępcze analizują sposoby działania kontrolerów i wciąż modyfikują metody działania, tak by zminimalizować ilość istotnych danych, które pozyskują służby w czasie akcji drogowych. W tym celu np. zaczęto fałszować wpisy w dokumentach przewozowych lub wpisywać do nich podmioty zagraniczne, bądź kontrolowane już przez urzędy kontroli skarbowej.
Czyli działania służb na drogach nie przyniosły żadnego efektu? Kontrole cystern nie wyeliminowały nadużyć, ale w pewien sposób pomogły zdiagnozować czynniki wpływające na rozwój przestępczości związanej z rynkiem paliw oraz ujawniły wiodące metody unikania opodatkowania przez niektóre firmy sprowadzające i handlujące paliwami ciekłymi, a także je same.
A co z innymi działaniami i ich skutecznością? Do poprawy sytuacji na rynku paliw miało też przyczynić się wprowadzenie w 2014 roku zmian legislacyjnych, w tym wprowadzenie koncesji na obrót paliwami z zagranicą. Z uwagi na wprowadzenie wymogu złożenia 10 mln zł zabezpieczenia majątkowego, znacznie zmniejszyła się liczba podmiotów dokonujących obrotu wewnątrzwspólnotowego.
Raport
Niestety rozwiązanie to nie zapobiegło nadużyciom, gdyż w celu utrudnienia kontroli oraz ewentualnych zabezpieczeń majątkowych, zaangażowano w obrót podmioty zagraniczne. Należy, przy tej okazji, zwrócić uwagę na bardzo dużą liczbę podmiotów posiadających koncesję na terenie kraju - według danych Urzędu Regulacji Energetyki na koniec 2015 roku aż 8109 podmiotów posiadało koncesje na obrót paliwami ciekłymi, 31 podmiotów miało koncesje na obrót paliwami z zagranicą, natomiast 42 podmioty korzystały z koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych. Wiele spośród tych ponad 8 tysięcy przedsiębiorstw posiadających koncesję na obrót paliwami ciekłymi, prowadziło działalność jako tzw. „słupy” lub „podmioty znikające”. W celu usuwania z obrotu gospodarczego podmiotów prowadzących pozorną działalność, zorientowaną jedynie na uniknięcie uiszczenia należnego podatku od towarów i usług, zintensyfikowano monitoring podmiotów uczestniczących w obrocie paliwem pod kątem typowania podmiotów do wszczęcia postępowań kontrolnych lub wykreślenia ich z rejestrów podatników VAT, co jednak również nie stanowi w pełni skutecznej metody walki z przestępcami podatkowymi.
Co zatem w ocenie Pana Ministra zagwarantuje skuteczność działań w walce z nielegalnym obrotem paliwami? Stosowanie pojedynczych rozwiązań organizacyjnych, czy legislacyjnych oraz natychmiastowa reakcja oszustów na wprowadzane zmiany pokazały, iż nadużycia w obszarze paliw może zatrzymać jedynie kompleksowy, wielopłaszczyznowy pakiet zmian. REKLAMA
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
19
Raport
RYNEK PALIW
Wprowadzane rozwiązania muszą dać efekt w postaci jak najszybszego ujawnienia wszystkich podmiotów i osób fizycznych biorących udział w oszustwach, połączonego z identyfikacją roli, jaką pełnią one w łańcuchach wyłudzeń VAT, dokonanie zabezpieczenia majątkowego, a w konsekwencji pociągnięcie do odpowiedzialności karnej. Dla skuteczności podejmowanych działań konieczne jest przede wszystkim dokonanie zmian w samym funkcjonowaniu urzędów zajmujących się kontrolą. W mojej ocenie, niezbędne jest wykorzystanie wywiadu skarbowego, narzędzi analitycznych służących do przetwarzania dużych, zmiennych, różnorodnych i złożonych danych oraz stosowanie technik analizy kryminalnej. Ponadto, istotna jest również współpraca z policją oraz prokuraturą w zakresie prowadzonych wspólnie działań i wymiany informacji o podmiotach będących we wspólnym zainteresowaniu. Kluczowe jest takie prowadzenie kontroli, aby likwidowane były całe łańcuchy podmiotów zamieszanych w wyłudzenia VAT, poprzez identyfikację wszystkich elementów łańcucha wraz z organizatorami i głównymi beneficjentami procederu oraz pozbawianie ich zgromadzonego w wyniku działań przestępczych majątku. Część zmian została już dokonana, np. została zacieśniona współpraca z innymi służbami, tj. z prokuraturą, czy Strażą Graniczną. Jednakże osiągniecie zakładanych rezultatów możliwe będzie dopiero poprzez modyfikację całej struktury organizacyjnej organów podległych Ministrowi Finansów. Nowa struktura powinna przynieść
„
[...] grupy przestępcze analizują sposoby działania kontrolerów i wciąż modyfikują metody działania, tak by zminimalizować ilość istotnych danych, które pozyskują służby w czasie akcji drogowych. W tym celu np. zaczęto fałszować wpisy w dokumentach przewozowych [...]
„
20
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
spodziewany efekt w postaci skutecznego i szybkiego reagowania na występujące nieprawidłowości, w tym w branży paliwowej, tak aby maksymalnie skrócić czas, jaki upływa od zaistnienia określonego zdarzenia gospodarczego do odpowiedniej reakcji właściwego organu. Realizacja tego zamierzenia przewidywana jest 1 stycznia 2017 roku, gdy rozpocznie działanie Krajowa Administracja Skarbowa. Jednocześnie, obok zmian organizacyjnych, w służbach Ministra Finansów już są wprowadzane i nadal będą, przepisy regulujące obowiązki podatkowe oraz funkcjonowanie poszczególnych branż. Jako początek tych kompleksowych działań przywołać możemy zmiany wprowadzone w życie 1 sierpnia 2016 roku w tzw. „pakiecie paliwowym”. Pakiet powstał m.in. w wyniku doświadczeń kontroli skarbowej i wdraża zmiany, które powinny w znacznym stopniu ograniczyć nadużycia na rynku paliw. Jednak w dalszym ciągu niezbędny jest ścisły monitoring sytuacji na rynku, celem przeciwdziałania ewentualnym nowym patologiom. Przy czym, jest to początek i dopiero zakończenie prac oraz znowelizowanie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym, jak również kodeksu karnego skarbowego, pozwoli nam zbudować szczelny system podatkowy, gwarantujący stabilność i bezpieczeństwo dla finansów państwa. Rozmawiał: RG
Raport
RYNEK PALIW
Sektor paliw ciekłych w 2015 roku okiem regulatora W ubiegłym roku polscy producenci paliw zdołali niemal w całości zaspokoić krajowe zapotrzebowanie na benzyny silnikowe, olej napędowy i oleje opałowe. W porównaniu do 2014 r. odnotowano wzrost liczby wniosków o udzielenie koncesji, które wpłynęły do Urzędu Regulacji Energetyki. Departament Strategii i Komunikacji Społecznej Urząd Regulacji Energetyki
P
odobnie jak w latach ubiegłych, w roku 2015 produkcja paliw ciekłych w procesie przerobu ropy naftowej prowadzona była głównie w rafineriach należących do Polskiego Koncernu Naftowego Orlen S.A. oraz Grupy Lotos S.A. Jak pokazują dane Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego (POPiHN), w poprzednim roku podstawowe źródło dostaw ropy naftowej
22
stanowiły niezmiennie kraje byłego Związku Radzieckiego (prawie 90 proc.), a jedynie nieznaczne jej ilości pochodziły z krajów arabskich (ok. 8 proc.) oraz ze złóż krajowych (ok. 2 proc.). Wyprodukowane przez polskich producentów benzyny silnikowe, olej napędowy i oleje opałowe niemal w całości zaspokoiły zapotrzebowanie krajowe na te gatunki paliw. Jak podaje
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
POPiHN, jedynie ok. 11-20 proc. dostaw tych paliw na rynek krajowy pochodziło z zagranicy. Odwrotna proporcja miała miejsce w przypadku rynku LPG, który w 85 proc. był zaopatrywany z dostaw zagranicznych.
Rynek detaliczny 2015 W stosunku do 2014 r. wzrosła liczba stacji paliw, na których prowadzony był
obrót detaliczny benzynami silnikowymi, olejem napędowym oraz autogazem. W ubiegłym roku na terenie kraju funkcjonowało ok. 6750 stacji paliw, tj. prawie o 300 więcej niż w 2014 r. Wśród właścicieli stacji, tak jak w latach poprzednich, dominował PKN Orlen S.A., posiadający ok. 1750 stacji, w tym placówki ekonomiczne pod logo BLISKA. Drugim operatorem pod
RYNEK PALIW
względem liczby prowadzonych stacji paliw była Grupa Lotos S.A. z liczbą ok. 480 placówek w całej Polsce, z czego część pod ekonomicznym logo Optima. W tym samym czasie koncerny zagraniczne posiadały w Polsce ok. 1400 stacji paliw. W czołówce znalazł się koncern BP, pod szyldem którego działało w sumie ok. 500 stacji paliw. Drugi pod względem potencjału dystrybucji detalicznej paliw w Polsce był Shell, który w wyniku przejęcia stacji działających uprzednio w barwach Neste, niemal zrównał się z BP. Na trzecim miejscu uplasował się Statoil z liczbą ok. 350 stacji, w tym pod logo 1-2-3. Czwartą pozycję spośród koncernów zagranicznych zajmował Lukoil, mający ponad 115 stacji. W 2015 r. tzw. niezależni operatorzy operowali w Polsce na ok. 2900 stacjach paliw. Z kolei liczba stacji w sieciach właścicieli niezależnych, które skupiały więcej niż 10 stacji paliw, wynosiła blisko 800 obiektów. Nieznacznie wzrosła również liczba stacji należących do sieci sklepowych, których było blisko 180. Kwestia ustalania cen paliw ciekłych pozostawała, jak dotychczas, poza regulacją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Ceny były wyznaczane na zasadach rynkowych i kształtowały się w zależności od cen ropy naftowej na rynkach światowych, wysokości stawek podatku akcyzowego i opłaty paliwowej, a także zależały od kursów walutowych USD oraz euro.
Kontrole jakości paliw 2015 Jeśli chodzi o jakość paliw, w 2015 r. do Urzędu Regulacji Energetyki wpłynęło łącznie 86 informacji, przekazanych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Dotyczyły one podmiotów u których, w wyniku przeprowadzonych kontroli, stwierdzono wykonywanie działalności z naruszeniem obowiązujących przepisów, polegających na wprowadzaniu do obrotu paliw ciekłych o jakości niezgodnej z obowiązującymi normami. Skala ujawnionych przypadków naruszania przez przedsiębiorców warunków koncesji była zatem mniejsza niż w 2014 r., w którym URE otrzymał informacje o 94 przypadkach wykonywania działalności z naruszeniem prawa, dotyczących wprowadzania do obrotu paliw ciekłych o niewłaściwej jakości.
Koncesjonowanie w świetle prawa Należy przypomnieć, że kwestie dotyczące koncesjonowania paliw ciekłych zostały uregulowane w art. 32 ustawy Prawo energetyczne i w roku 2015 przepisy te nie uległy zmianie. W omawianym roku, zgodnie z obowiązującymi przepisami wspomnianej ustawy, uzyskania koncesji nie wymagała działalność gospodarcza w zakresie obrotu benzyną lotniczą, oznaczoną symbolem PKWiU 23.20.11-40 oraz objętą kodem CN 2710 11 31, jeżeli roczna wartość obrotu nie przekracza równowartości 1 mln euro. Nie wymagało uzyskania koncesji również wykonywanie działalności w zakresie obrotu gazem płynnym (LPG), jeżeli roczna wartość tego obrotu nie przekraczała równowartości 10 tys. euro (art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy Prawo energetyczne). Prezes URE zgodnie z obowiązującym w 2015 r. prawem energetycznym, prowadził działalność w obszarze monitorowania podmiotów działających na rynku paliw ciekłych – począwszy od etapu udzielania zgody na przyznanie koncesji, poprzez egzekwowanie działalności koncesjonowanej, aż po ewentualne przedłużenie lub cofnięcie koncesji. W związku ze zmianami w ustawie Prawo energetyczne, wprowadzonymi ustawą z 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2014 r. poz. 900), w 2015 r. Urząd kontynuował, zapoczątkowane w 2014 r., procesy: • odrębnego koncesjonowania obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą; • obsługi zabezpieczeń majątkowych określonych należności publicznoprawnych w wysokości 10 mln zł (złożonych przez koncesjonariuszy, posiadających koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub obrót paliwami ciekłymi z zagranicą z wyjątkiem wytwarzania lub obrotu z zagranicą gazem płynnym LPG), która obejmowała ich przyjmowanie, weryfikację, przechowywanie, monitorowanie ważności, pokrywanie należności oraz zwalnianie.
Koncesjonowanie działalności gospodarczej, polegającej na obrocie paliwami ciekłymi, było skoncentrowane na udzielaniu nowych koncesji przedsiębiorcom, którzy złożyli wniosek o przedłużenie posiadanej koncesji po terminie wskazanym w art. 39 ustawy Prawo energetyczne, albo rozpoczynali wykonywanie działalności w opisywanym zakresie.
Koncesje na działalność na rynku krajowym i obrót z zagranicą Prezes URE w 2015 r. udzielił 1077 koncesji na obrót paliwami ciekłymi na rynku krajowym, co oznacza spadek o blisko 40 proc. w stosunku do roku 2014. Nie oznacza to jednak, że na rynek paliw ciekłych weszła tak liczna grupa nowych podmiotów. Zdecydowana większość nowo udzielonych koncesji stanowi kontynuację koncesji, których przedłużenie nie było możliwe w trybie ich zmiany lecz wymagało udzielenia nowej koncesji podmiotowi, który na rynku paliw ciekłych funkcjonował już w latach wcześniejszych. Równocześnie Prezes URE odmówił udzielenia koncesji w 76 przypadkach. Dokonano również 652 zmian obowiązujących koncesji, w tym w 64 przypad-
Raport
kach dokonano zmiany okresu ich obowiązywania. Ponadto wprowadzenie w 2014 r. nowych regulacji dotyczących koncesjonowania obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą przełożyło się na konieczność obsługi przez prezesa URE wniosków w sprawie udzielenia tego rodzaju koncesji wraz z zabezpieczeniami majątkowymi, licznie składanych także w 2015 r. Dotyczyły one zarówno obrotu z zagranicą gazem płynnym LPG, który nie wymaga złożenia zabezpieczenia majątkowego, jak również innymi rodzajami paliw, objętymi obowiązkiem złożenia tego zabezpieczenia. Jak się okazało najczęściej stosowaną przez przedsiębiorców formą zabezpieczenia była gwarancja bankowa, której zalecana treść została opublikowana na stronie internetowej urzędu. Na drugim miejscu uplasowało się upoważnienie prezesa URE do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej. Do 31 grudnia 2015 r. udzielono łącznie 108 koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, w tym 89 koncesji zostało wydanych już w 2015 r. Natomiast 2016 r. przyniósł już kolejne zmiany, o czym informujemy na stronie internetowej Urzędu www.ure.gov.pl.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
23
Raport
RYNEK PALIW
System monitorowania i kontrolowania
jakości paliw w Polsce Jakość paliw poprawia się. W 2003 roku odsetek zakwestionowanych w wyniku kontroli próbek paliw wyniósł 30 proc. Tymczasem w całym 2015 roku mieliśmy zastrzeżenia do 5,3 proc. próbek. Marek Niechciał Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
O
d wejścia Polski do Unii Europejskiej, czyli od 1 maja 2004 r., w naszym kraju funkcjonuje system monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Zarządza nim prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a podległa urzędowi Inspekcja Handlowa kontroluje cały łańcuch dystrybucyjny – od producenta, poprzez hurtownie i bazy paliwowe, aż do pojedynczej stacji benzynowej. Tak szeroka kontrola jest możliwa od początku 2007 roku na podstawie przepisów ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Ponadto ustawa rozszerzyła system kontroli o nowe gatunki paliw: gaz skroplony (LPG), sprężony gaz ziemny (CNG), lekki olej opałowy i biopaliwa ciekłe. Rocznie sprawdzamy około dwóch tysięcy podmiotów. Informacje o stacjach benzynowych i hurtowniach, w których zakwestionowano próbki, publikowane są w formie interaktywnej mapy na stronie internetowej UOKiK, a raport podsumowujący kontrole jakości paliw w Polsce co roku przedstawiany jest Komisji Europejskiej oraz Radzie Ministrów. Można go znaleźć również na stronie internetowej www.uokik.gov.pl.
Tankujemy coraz lepsze paliwo Wyniki kontroli pokazują, że jakość paliw poprawiła się. W 2003 roku, gdy rozpoczynaliśmy kontrole, odsetek zakwestionowanych próbek paliw wyniósł 30 proc. Dla porównania – w całym 2015 roku mieliśmy zastrzeżenia do 5,3 proc. próbek. Z pewnością regularne, coroczne działania Inspekcji
24
Handlowej oraz upublicznianie wyników kontroli przyczyniają się do polepszenia wyników.
Jakość paliw w 2015 roku W 2015 r. sprawdziliśmy 1603 próbki paliw ciekłych, w tym 767 próbek benzyn i 836 próbek oleju napędowego. 85 próbek paliw ciekłych nie spełniało wymagań jakościowych. Podobnie jak w latach 2004-2006 oraz 2008-2013, w ubiegłym roku najczęściej kwestionowane były próbki oleju napędowego. Zastrzeżenia wzbudziło 68 z nich – mimo to zmniejszył się odsetek próbek kwestionowanych. Najczęściej kwestionowanymi parametrami w przypadku oleju napędowego były odporność na utlenianie, podawana w godzinach oraz zbyt niska temperatura zapłonu. Utlenianie objawia się mętnieniem paliwa oraz powstawaniem osadów żywicznych w zbiorniku i systemie zasilania. Może to prowadzić m.in. do zatykania filtrów paliwa, zanieczyszczenia zaworów wtryskowych oraz innych usterek w elementach układu paliwowego. Zbyt niska temperatura zapłonu stwarza niebezpieczeństwo wybuchu oparów oleju podczas nalewania paliwa z dystrybutora do baku. Warto również wspomnieć o tym, że w 2015 r. cztery razy rzadziej kwestionowaliśmy jakość benzyny niż oleju napędowego. Wątpliwości wzbudziło 17 próbek benzyn. W przypadku benzyny, badania najczęściej ujawniały przypadki niedotrzymania wartości określonych dla parametru „destylacja”.
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Niespełnienie tego parametru może mieć wpływ na wolniejsze rozgrzewanie silnika, większe zużycie paliwa, pogorszenie jego spalania. Drugim najczęstszym uchybieniem było niedotrzymanie wymagań RON – badawczej liczby oktanowej. Zbyt niska liczba oktanowa może być powodem występowania w silniku spalania stukowego, co oznacza nieprawidłowy przebieg spalania, powodujący głośną i nierównomierną pracę silnika oraz większe zużycie paliwa. W 2015 r. zbadaliśmy łącznie 499 próbek gazu skroplonego (LPG). W toku kontroli, inspektorzy wojewódzkich inspektoratów Inspekcji Handlowej stwierdzili, że 18 próbek LPG nie spełniało wymagań jakościowych. To niewielkie pogorszenie wyników w porównaniu do roku 2014. Zastrzeżenia dotyczyły m.in. przekroczenia dopuszczalnej całkowitej zawartości siarki, co grozi korozją niektórych elementów silnika.
Decyzje inspektorów W ubiegłym roku inspektorzy Inspekcji Handlowej wydali 13 decyzji o wycofaniu z obrotu paliw ciekłych, które nie spełniały norm. Ponadto, skierowali 87 zawiadomień do Urzędu Regulacji Energetyki. Dotyczyły one stacji, na których inspektorzy stwierdzili naruszenie warunków udzielonych koncesji na obrót paliwami ciekłymi oraz przepisów prawa energetycznego. Zgodnie z przepisami, prezes URE może zakazać sprzedaży paliwa przedsiębiorcom naruszającym warunki koncesji.
Kompetencje Inspekcji Handlowej W ramach tzw. systemu europejskiego, stacje do kontroli dobierane są losowo. Sprawdzamy benzyny (bezołowiowe RON 95 i RON 98), olej napędowy oraz biopaliwa ciekłe dostępne na stacjach paliwowych i zakładowych. Ponadto, przedsiębiorcy typowani są do kontroli na podstawie skarg konsumentów oraz negatywnych wyników poprzednich kontroli – jest to tzw. system krajowy, którego celem jest eliminowanie paliwa niespełniającego wymagań jakościowych. W jego ramach, Inspekcja Handlowa sprawdza benzyny (bezołowiowa 95 oraz 98), olej napędowy, biopaliwa ciekłe, gaz skroplony (LPG), sprężony gaz ziemny i lekki olej opałowy. Lista podmiotów, które może skontrolować Inspekcja Handlowa w ramach tzw. systemu krajowego, jest szeroka i obejmuje cały łańcuch dystrybucyjny. Są to producenci paliw, przedsiębiorcy je magazynujący, hurtownie, stacje paliwowe i zakładowe, rolnicy wytwarzający biopaliwa ciekłe na własny użytek, przedsiębiorcy transportujący paliwa (jednak wyłącznie na wniosek Policji lub w toku czynności wykonywanych przez Policję). W pobieranych próbkach paliw badamy wybrane parametry, określone w rozporządzeniach w sprawie wymagań jakościowych dla poszczególnych gatunków paliw.
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
Raport
Zadbaj o czystość swojej stacji! Konkurencja pośród stacji benzynowych jest coraz bardziej zacięta. W tej bezpardonowej walce o klienta trzeba wykorzystać każdą możliwość by wyróżnić swoją stację spośród innych. Dobrym sposobem na to jest zadbanie o czystość i to zarówno wewnątrz jak i w otoczeniu naszej stacji. Klienci z pewnością docenią te wysiłki i wizytę w naszym obiekcie zapamiętają jako czystą przyjemność. W jaki sposób zrobić to skutecznie i profesjonalnie? Wybierając niezawodne urządzenia marki Kärcher. Z ich pomocą utrzymanie nieskazitelnej czystości w obiekcie i w jego otoczeniu będzie proste. Czysto wewnątrz
długą żywotność. Doskonale sprawdza się
Na większych stacjach warto zdecydo-
Wnętrze stacji musi być zawsze schludne
na małych powierzchniach sklepowych
wać się na kompaktową szorowarkę
i czyste. To tutaj nasi klienci rozglądają się,
wymagających regularnych porządków.
BR 35/12 C Bp Pack. Jest to wyjątkowo
robią zakupy i płacą za paliwo. Wrażenie
Jest to urządzenie z funkcją zbierania
zwrotne i mobilne urządzenie, najlżejsze
jakie wywrze na nich pomieszczenie jest
wody, co jest bardzo przydatne na stacjach
w swojej klasie (jest o około 35% lżejsze od
bardzo ważne i może okazać się decydu-
benzynowych. Na obudowie głowicy
urządzeń konkurencyjnych). Kierownica
jące o tym, czy będą chcieli gościć u nas
odkurzacza znajduje się specjalny uchwyt
znacznie ułatwia precyzyjne manewro-
ponownie. Do utrzymania czystości
umożliwiający otrzepanie filtra głównego
wanie maszyną np. między regałami
wewnątrz potrzebujemy kilku urządzeń
z zalegającego w nim pyłu wprost do
i półkami, a dzięki regulowanej wysokości
czyszczących. Firma Kärcher posiada
zbiornika zanieczyszczeń. Pomaga to
dopasowuje się do wzrostu operatora.
w swojej ofercie całą gamę urządzeń do
utrzymać stale wysoką siłę ssania oraz
Głowica ze szczotkami walcowymi nie
kompleksowego utrzymania czystości.
przedłuża żywotność filtra. Wyposażony
tylko wyjątkowo skutecznie czyści nieró-
jest w mocny zderzak, który skutecznie
wne, porowate powierzchnie, ale także
unikalne połączenie odkurzacza i paro-
zabezpiecza odkurzacz, półki, regały oraz
wstępnie podmiata niewielkie zanieczysz-
wnicy. Dzięki temu jest w stanie zarówno
ściany na wypadek zderzenia podczas
czenia. Dzięki obrotowej głowicy szczotka
odsysać suche i mokre zabrudzenia jak
pracy, przed mechanicznym uszkodze-
zawsze pracuje zgodnie z kierunkiem
również odspajać uporczywy, zaschnięty
niem. Przechowywanie wyposażenia
jazdy, co gwarantuje 100% skuteczność
brud za pomocą gorącej pary pod ciśnie-
jest bardzo łatwe – służą mu specjalne
szorowania. Funkcja odsysania działa
niem. Może być wykorzystywany zarówno
uchwyty zamontowane na obudowie
zarówno podczas pracy do przodu jak
w strefie gastronomicznej do czyszczenia
urządzenia. Odkurzacz posiada pojemny
i do tyłu, a listwa ssąca podąża zawsze za
wszelkich powierzchni szklanych, półek
27 litrowy zbiornik z metalu.
głowicą, co ułatwia skuteczne odsysanie
Odkurzacz parowy SGV 8/5 stanowi
i urządzeń czy w strefie sanitarnej do
Na mniejszych stacjach paliwowych
czyszczenia umywalek czy toalet.
bardzo praktyczny może się okazać mop
Urządzenie charakteryzuje się przyjazną
z systemem odsysania B 60/10 C. Nowy
obsługą, mianowicie na urządzeniu
mop z odsysaniem wygląda i działa jak
NT 27/1 Me Adv
wody w narożnikach.
Czysto na zewnątrz Otoczenie stacji to jej wizytówka
znajduje się wygodne pokrętło obsługowe
kompaktowa szorowarka, ale bez potrzeby
– pierwsze co widzą klienci. Dlatego tak
z intuicyjnymi piktogramami do wyboru
wykorzystania zewnętrznego źródła
ważne jest by zadbać w tym miejscu
programów a kontrolki i wyświetlacz
zasilania. Urządzenie jest łatwe w użyciu.
o czystość. Z pomocą wszystkim właści-
informują o statusie urządzenia oraz
Roztwór wody i środka czyszczącego jest
cielom stacji benzynowych przychodzi
o ewentualnych usterkach. Odkurzacz
podawany bezpośrednio na pad czyszczą-
tu ręczna zamiatarka KM 70/20 C. To
parowy SGV 8/5 może pracować w trybie
cy. Wewnętrzna pompa mechaniczna
lekkie, ergonomiczne urządzenie pozwoli
eco!efficiency. Zaletą ekologicznego trybu
napędzana przez dodatkowe koło w pod-
nam szybko i łatwo usunąć wszelkiego
jest mniejsze zużycie energii elektrycznej
stawie urządzenia zasysa brudną wodę
rodzaju zabrudzenia z chodników wokół
oraz znaczne obniżenie głośności pracy
w jednym przejściu roboczym. Zbieranie
stacji. Główna szczotka jest napędzana
(aż o 3 dB!) przy zredukowaniu siły ssącej.
brudnej wody, która gromadzona jest
bezpośrednio przez koła, co zapewnia
Tryb eco!efficiency jest przeznaczony do
w osobnym zbiorniku ułatwiają listwy
równie dobre wyniki zamiatania na zakrę-
pracy w obszarach o wysokiej wrażliwości
ssące. Urządzenie jest bardziej higieniczne
tach. Ergonomiczny uchwyt prowadzący
na hałas. Dzięki funkcji samooczyszczania
od tradycyjnego mopa ponieważ do
zapewnia duży komfort pracy dzięki
po zakończeniu prac system (wąż, pompa)
czyszczenia wykorzystuje tylko czystą
możliwości jego regulacji i dopasowania
jest automatycznie czyszczony w celu
wodę. Dodatkową korzyścią jest sucha
do wzrostu użytkownika. Pojemny i łatwy
pozbycia się wszystkich cząstek brudu.
podłoga natychmiast po czyszczeniu, co
do opróżnienia zbiornik na zanieczyszcze-
jest szczególnie ważne ze względu na stały
nia również wpływa to to, że jest to urzą-
śmiało można polecić branży paliwowej jest
ruch klientów. Urządzenie może czyścić
dzenie przyjazne użytkownikowi. Urządze-
odkurzacz uniwersalny NT 27/1 Me Adv.
nawet do pięciu razy szybciej niż trady-
nie wyposażone jest w filtr pyłowy,
Uniwersalny, kompaktowy odkurzacz
cyjny mop i eliminuje konieczność ręcz-
oczyszcza on powietrze i zapobiega
o solidnej konstrukcji gwarantującej
nego wycierania czyszczonej powierzchni.
pyleniu.
Kolejnym modelem odkurzacza, który
SGV 8/5
B 60/10 C
BR 35/12 C Bp Pack
KM 70/20 C
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
25
Raport
RYNEK PALIW
OLPP w dobie zmian czyli pakiet paliwowy i energetyczny Wprowadzenie zmian na rynku paliwowym i energetycznym niesie za sobą nowe standardy współpracy z klientami u największego w Polsce przedsiębiorstwa specjalizującego się w magazynowaniu i przeładunku paliw płynnych – Operatora Logistycznego Paliw Płynnych Sp. z o.o. (OLPP). Nowe przepisy wiążą się z dodatkowymi obowiązkami, ale z czasem dadzą wymierne korzyści dla klientów spółki. Paweł Stańczyk, p.o. Prezesa Zarządu Operator Logistyczny Paliw Płynnych Sp. z o.o.
N
owe regulacje mają na celu przywrócenie zasad uczciwej konkurencji na rynku. Reformują one zasady udzielania i cofania koncesji w zakresie paliw ciekłych, zaostrzają kary za działalność bez koncesji lub jej z naruszeniem, zwiększają transparentność rynku paliw oraz wyposażają Urząd
26
Regulacji Energetyki, a konkretnie jego prezesa, w kompetencje kontrolne. Dodatkowo rozszerzają katalog czynów zagrożonych karami finansowymi i karami pozbawienia wolności oraz wprowadzają nowe typy przestępstw. Opracowano także mechanizmy wymiany informacji i współpracy pomiędzy organami prowa-
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
dzącymi kontrole podmiotów działających na rynku. Zmiany m.in. prawa energetycznego oraz ustawy o podatku od towarów i usług mają zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne kraju oraz w sposób komplementarny ułatwić walkę z tzw. „szarą strefą” rynku paliw.
Operator Logistyczny Paliw Płynnych, który składuje paliwa do bieżącej dystrybucji, w ramach zapasów obowiązkowych, a także magazynuje państwowe rezerwy paliw ciekłych, odgrywa istotną rolę w świetle zmienionych regulacji. Z punktu widzenia polskiej gospodarki, dla poprawy ściągalności podatku,
RYNEK PALIW
najistotniejszą zmianą jest pięciodniowy termin zapłaty VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw ciekłych. W naszym przypadku, termin ten liczony jest od daty wprowadzenia paliwa do składu podatkowego OLPP. Zgodnie z nowym systemem, poważnymi i precedensowymi obowiązkami płatnika podatku, została obciążona spółka OLPP. Zmiany, którymi w ostatnim okresie objęty został rynek energetyczny i paliwowy, wymagają od nas wiele dodatkowej pracy, np. związanej z odprowadzaniem podatku, jednak ważny jest fakt, że zmierzamy ku lepszemu – ku poprawieniu sytuacji polskiej branży paliwowej i docelowo gospodarki. Jesteśmy przekonani, że zmiany te będą korzystne również dla naszych klientów – wraz z ograniczeniem „szarej strefy” i przywróceniem zasad uczciwej konkurencji, uzyskamy stabilizację rynku i docelowo wzrost przychodów przedsiębiorców działających legalnie. Służymy pomocą naszym klientom na każdym etapie wprowadzania zmian.
OLPP wesprze swoich klientów w dostosowaniu do wymogów wynikających z wdrożenia pakietu paliwowego i energetycznego, inwestując w nowe systemy do ich obsługi i w infrastrukturę. Wprowadzone zmiany powodują, że Operator Logistyczny Paliw Płynnych, jako podmiot prowadzący składy podatkowe i dokonujący na rzecz swoich klientów wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw, stał się płatnikiem podatku VAT od tego rodzaju transakcji. Zdajemy sobie sprawę z faktu, iż wyłudzenia podatku VAT i omijanie przepisów akcyzowych to plaga ostatnich lat, która zagraża stabilności branży i uderza w przedsiębiorców działających zgodnie z prawem. Dla utrzymania płynności działań spółki i rzetelnego regulowania należności, OLPP pobiera od klientów zaliczki w wymaganej przepisami wysokości i odprowadza terminowo stosowne kwoty należności do administracji celnej. Wprowadzenie pakietu paliwowego i pakietu energetycznego niesie za sobą wiele korzyści dla klientów OLPP
– większą ochronę przed nieuczciwymi podmiotami działającymi na rynku, uporządkowanie przepisów dotyczących rynku paliw i gazu ziemnego oraz wprowadzenie większej przejrzystości na rynku energetycznym. Poprzez odpowiednie zapisy w nowelizacjach ustaw, spółka OLPP zobowiązana jest także do weryfikowania swoich klientów pod kątem posiadania stosownych koncesji oraz spełniania innych wymagań formalno-prawnych niezbędnych dla korzystania z usług składów podatkowych OLPP. Nie jest to dla nas nowością. Każda współpraca poprzedzona jest przez nas skrupulatną weryfikacją niezbędnych dokumentów i pozwoleń. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami i obwarowaniami prawnymi, klient OLPP musi spełnić kilka ważnych kryteriów, a wśród nich m.in. być właścicielem nabywanych wewnątrzwspólnotowo paliw, posiadać koncesją na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, posiadać siedzibę lub oddział z siedzibą na terytorium kraju, używać
Raport
numeru NIP poprzedzonego kodem PL, nabywać paliwa wyłącznie na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium naszego kraju. Dopiero dostarczenie kompletu wymaganych dokumentów pozwala nam na związanie się z klientem umową. W następstwie wdrożenia pakietu paliwowego i energetycznego spółka OLPP rozpoczęła realizację inwestycji, ukierunkowanej na spełnienie wymogów i dostosowanie do sytuacji. Intensywnie pracujemy nad procesami obsługi klienta, które pozwolą nam płynnie wdrożyć przepisy pakietu energetycznego. Zmiany w polskiej branży paliwowej są odpowiedzią na sytuację gospodarczą w kraju i dynamizm rynku na świecie. Są oznaką rozwoju i dążenia ku lepszemu. Samo wprowadzenie nowych zapisów w Dzienniku Ustaw jest dopiero początkiem. Na drodze ku doskonałości. Ważna jest rzetelność, uczciwość i ciężka praca każdego podmiotu składającego się na polski rynek paliwowy i energetyczny. REKLAMA
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
27
Raport
RYNEK PALIW
Dobre
prognozy na 2017
Rynek paliwowy zanotował istotny wzrost w stosunku do lat poprzednich. Większy popyt na wszystkie rodzaje paliw i przyrost importu to konsekwencja trwającej w Polsce deflacji, powodującej spadek cen i dynamiczny rozwój gospodarczy. Prognozy są równie optymistyczne – ocenia Ireneusz Jabłonowski Prezes Zarządu spółki HUZAR w wywiadzie dla Raportu 2016. Ireneusz Jabłonowski, Prezes Zarządu HUZAR PSP S.A.
Jak ocenia Pan obecną sytuację na rynku detalicznym? Rynek paliwowy zanotował istotny wzrost w stosunku do lat poprzednich. Większy popyt na wszystkie rodzaje paliw i przyrost importu to konsekwencja trwającej w Polsce deflacji, powodującej spadek cen i dynamiczny rozwój gospodarczy. Szacuje się, iż zapotrzebowanie na paliwa silnikowe wzrosło o 7 proc. w odniesieniu do roku 2014.
28
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Wspomniany wzrost konsumpcji paliw płynnych to najistotniejszy trend, obserwowany obecnie na rynku. Prognozy na rok 2017 są optymistyczne – według najnowszych analiz, polski rynek paliwowy nadal będzie się rozwijał. Nadpodaż ropy naftowej wpłynie na spadek cen i wzrost popytu. Dla klientów naszych stacji mamy równie pozytywne wiadomości – ceny paliw w najbliżej przyszłości nie powinny się zwiększyć.
RYNEK PALIW
Jak wygląda Państwa strategia dotycząca rynku detalicznego? Rynek detaliczny paliw płynnych nie jest rynkiem łatwym. Aby w pełni go zrozumieć, filozofię naszej firmy oparliśmy na współpracy i partnerstwie między indywidualnymi właścicielami stacji. Nasi usługobiorcy najbardziej cenią ujednolicone standardy obsługi oraz wysoką jakoś produktów – jest to naszym priorytetem. Strategia PSP HUZAR to również aktywny kontakt z klientami detalicznymi, życzliwa atmosfera oraz atrakcyjne promocje i programy lojalnościowe. Dzięki temu zaufały nam już tysiące klientów.
Jakimi osiągnieciami mogą się Państwo pochwalić w roku 2016? Naszym największym osiągnięciem jest postrzeganie nas, jako faktycznej alternatywy dla koncernów. Dzięki determinacji oraz rzetelnej pracy mamy realny wpływ na to, co dzieje się na polskim rynku. Według najnowszego raportu opublikowanego przez POPiHN, w 2016 r. klasyfikujemy się na czołowym miejscu w zestawieniu operatorów niezależnych stacji paliw, występujących pod wspólnym logo. Ranking ten potwierdza, iż większość konsumentów prywatnych stacji wybiera nasze obiekty.
Z jakimi problemami mają Państwo do czynienia w swojej działalności? Są to przede wszystkim kwestie proceduralne oraz prawne. W związku z polityką Unii Europejskiej, dotyczącą logistyki i rynku paliwowego, w ostatnich latach na właścicieli prywatnego sektora nałożono wiele obowiązków – często niedookreślonych i w konsekwencji trudnych do zrealizowania. Zwiększyło to obligatoryjność nowych nakładów, co jest dla przedsiębiorców oczywistym obciążeniem. Zagrożeniem, które konsekwentnie zwalczamy, są kradzieże na stacjach paliw. Jak wynika z raportów, wartość przywłaszczonego nielegalnie paliwa na wszystkich stacjach szacuje się rocznie na 20 mln zł. Głównym problemem branży pozostaje jednak przestępczość w obrocie paliwami. Dotychczasowe działania prawno-administracyjne nie gwarantują oczekiwanych rezultatów. Dystrybucja z tzw. „szarej strefy” przynosi olbrzymie straty dla budżetu, zaburza zdrową konkurencję i prawidłowe funkcjonowanie uczciwie działających stacji paliw. W 2017 roku spodziewamy się niekorzystnych konsekwencji wprowadzenia ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej. Zgodnie z tym aktem od 1 września 2016 r. wejdą w życie dwie stawki podatku – 0,8 proc. i 1,4 proc. Obawiamy się, że nowe przepisy mogą wygenerować wzrost cen paliw, rozwój „szarej strefy” i służyć popularyzacji nieuczciwej konkurencji.
Raport
jak i małych, tworząc warunki do stabilnego rozwoju. Mamy nadzieję, że obecnie wprowadzone uregulowania i wynikające z nich obowiązki okażą się skutecznym orężem, ograniczającym szarą strefę handlu paliwami.
Jakie działania realizują Państwo w odniesieniu do rynku sprzedaży detalicznej paliw? Naszym priorytetem na chwilę obecną i do końca 2016 r. jest regularne pozyskiwanie nowych kontrahentów. Do tej pory Polskie Stacje Paliw HUZAR powiększyły się o kolejną czerwono-żółtą stację. Dwa obiekty są rebrandingowane, a w dwóch przeprowadzana jest modernizacja. Podsumowując, do końca roku planujemy rozbudowę oraz unowocześnienie naszej sieci, wprowadzenie do asortymentu usług i towarów dostosowanych do potrzeb klientów oraz efektywne szkolenie pracowników.
A jak przedstawiają się Państwa plany na rok 2017? Głównym celem na 2017 rok jest nawiązanie współpracy z kolejnymi niezależnymi stacyjnikami i zdobywanie coraz silniejszej pozycji na rynku. Stawiamy na rozwój i rozpoznawalność. Chcemy reprezentować silną markę, która będzie najczęściej wybierana przez klienta detalicznego. Opracowujemy również projekty mające na celu optymalizację naszych działań, ograniczenie kosztów oraz realizację nowych planów inwestycyjnych. Rozmawiał: RG
Co Pan sądzi o tzw. pakiecie paliwowo-energetycznym? Jak wszyscy uczestnicy rynku, z dużym zaciekawieniem czekamy na jego efekty. Odnotowaliśmy, że w niektórych urzędach celnych ilość odprawianych cystern spadła czterokrotnie. Nasiliło się również zainteresowanie zakupem paliw płynnych od firm związanych z HUZAREM, prowadzących koncesjonowaną sprzedaż hurtową. Obecnie dogłębnie analizujemy nowe przepisy, co z uwagi na brak jednolitej wykładni i oczekiwanie na odgórne instrukcje URE, przysparza pewnych trudności. Od lat liczymy na prawo, które będzie chroniło i wspierało uczciwych przedsiębiorców – zarówno dużych
Na zdjęciu: Od połowy maja 2016 roku w Barcianach w woj. warmińsko-mazurskim działa kolejna stacja paliw w czerwono-żółtych barwach sieci (fot. HUZAR PSP S.A.).
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
29
PRODUCENT ZBIORNIKÓW DLA STACJI PALIW
-8Ŕ KO0PAKTOWYCH STAC-I 'OSTARCZONYCH W 0 r Z CGH POLSKA DO AFRYKI
Kompaktowa stacja paliw
Kontenerowa stacja paliw CG3
Zbiornik naziemny na LPG
DO
Z
O
HN
G
TE
C
U
U RZ
D
OR
Ñ
NOWOCZESNA TECHNOLOGIA
ICZN
E
CERTYFIKAT:
0045
Z%IORNIKI PODZIE0NE DW8PÄžASZCZOWE Z%IORNIKI PODZIE0NE I NAZIE0NE NA LPG KO0PAKTOWE I KONTENEROWE STAC-E PALIW
StXGzienka najazGowa kompozytowa
StXGzienka 4TA
Zbiornik poGziemny GwXpÄ&#x;aszczowy
0oGXÄ&#x;y LPG
Zbiorniki poGziemne na LPG
Zbiornik na ramie IXnGamentowej SpeeG CKassis
ODPOWIEDZIALNOĶá | PROFES-ONALIZ0 | %EZPIECZEÄ STWO
CGH Polska Sp z o o Xl Srebrna 3 5 4 %yGJoszcz e mail: inIo#cJK com pl tel 5 3 0 4 3
www.cgh.com.pl
Raport
PLANY INWESTYCYJNE
Rośnie
sieć dróg
ekspresowych, autostrad i MOP-ów Na zdjęciu: MOP-y Parna i Polesie przy autostradzie A2 (fot. Łukasz Jóźwiak, GDDKiA)
Przetargi na dzierżawę Miejsc Obsługi Podróżnych nie są skierowane jedynie do największych graczy na rynku. Także podmioty posiadające kilka stacji paliw oraz kilkuletnie doświadczenie mogą zostać dzierżawcami MOP-u. Warunki przetargowe dopuszczają też występowanie konsorcjów firm, chcących wspólnie dzierżawić MOP. Łukasz Jóźwiak, Kierownik Zespołu Komunikacji w Biurze Generalnego Dyrektora Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
W
ciągu ostatniej dekady GDDKiA wydała na inwestycje drogowe około 113 mld zł. Za tą kwotę przybyło w kraju około 2200 km autostrad i dróg ekspresowych, a razem z nowymi drogami krajowymi osiągnęliśmy przyrost ok. 3540 km. Obecnie sieć dróg szybkiego ruchu liczy 1631,7 km autostrad i 1497,4 km dróg ekspresowych. W ramach nowo realizowanych inwestycji, GDDKiA podpisała 97 umów na
32
łącznie 1350,6 km. Na etapie postępowań przetargowych znajdują się 63 odcinki o łącznej długości 759,2 km. Natomiast w realizacji pozostaje 1348,5 km nowych dróg, z czego 273 km to drogi betonowe, natomiast 1075,5 km – asfaltowe. Projekt Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do roku 2025) zakłada wybudowanie 3900 km dróg szybkiego ruchu,
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
w tym ok. 174 km autostrad i ok. 3726 km dróg ekspresowych oraz 56 obwodnic. W celu zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu użytkowników, drogi wyposażane są w Miejsca Obsługi Podróżnych (MOP-y). Zgodnie z przepisami wyróżnia się trzy rodzaje MOP-ów: • MOP I – wyposażony w parkingi i toalety, na którym dopuszcza się
lokalizację obiektów małej gastronomii bądź automatów z produktami spożywczymi. Operatorem tego typu MOP-u jest zarządca drogi, czyli w wypadku dróg ekspresowych GDDKiA, a w wypadku autostrad GDDKiA lub koncesjonariusz. • MOP II – wyposażony, prócz elementów składających się na MOP I, także w stację paliw oraz restaurację. Dopuszcza się na nim
PLANY INWESTYCYJNE
również inne obiekty handlowo-usługowe. Operatorem i zarządcą takiego MOP-u jest wybrana w przetargu spółka, która zawrze wieloletnią umowę dzierżawy z GDDKiA. • MOP III – różni się od MOP-u II tym, że docelowo powinien być wyposażony w obiekt noclegowy. W chwili obecnej GDDKiA, na zarządzanej przez siebie sieci dróg ekspresowych i autostrad, dzierżawi 61 obiektów typu MOP II i III. W oparciu o zawarte umowy funkcjonują 52 stacje paliw i restauracje. Dodatkowo 8 MOP-ów posiada obiekty hotelowe. W grudniu 2014 r. oraz w 2015 r. oddano do użytkowania 8 nowych w pełni wyposażonych MOP-ów, zlokalizowanych przy autostradach A1 i A2 oraz drogach ekspresowych S8 i S61. Obecnie trwają lub wkrótce ruszą budowy na 9 wydzierżawionych MOP-ach, w przypadku których termin uruchomienia części komercyjnej zależny jest od dzierżawców. Jednak niejednokrotnie znacząco wyprzedzają oni umowny 18-miesięczny termin realizacji. Jednocześnie około 20 MOP-ów II i III w najbliższym czasie będzie przedmiotem przetargów, mających na celu wyłonienie dzierżawców. Oceniamy, że w miarę rozwoju sieci dróg szybkiego ruchu, znaczenie i przychody stacji zlokalizowanych na terenie MOP-ów będą rosły. Wskazuje na to dynamiczny przyrost użytkowników dróg szybkiego ruchu, obserwowany w realizowanych co pięć lat przez GDDKiA Generalnych Pomiarach Ruchu. Także wzrost zamożności społeczeństwa przekłada się na zmianę zachowań konsumentów, którzy coraz częściej wybierają ofertę MOP-ów, obejmującą zarówno wygodne parkingi z szeregiem udogodnień, jak i usługi komercyjne o najwyższym standardzie. Tendencja ta dostrzegalna jest, mimo wyższych niż średnia rynkowa marż, nakładanych na podstawowe produkty oferowane przez staje paliw. W oparciu o posiadane dane szacujemy że średni roczny obrót stacji paliw zlokalizowanych przy autostradach w 2015 wyniósł 27 mln zł netto. Dostrzegając powyższe oraz mając na względzie jak najwyższy standard sieci drogowej w Polsce, zachęcamy podmioty działające na rynku obsługi podróżnych do śledzenia przetargów na dzierżawę nowych MOP-ów
Raport
Na zdjęciu: Budowa drogi ekspresowej S7 pomiędzy węzłami Ostróda Północ i Ostróda Południe (fot. Budimex)
o docelowym standardzie II i III. Informacje o przetargach można znaleźć na naszej stronie internetowej www.gddkia.gov.pl lub uzyskać kontaktując się bezpośrednio z właściwymi terenowo Oddziałami GDDKiA. Tylko w najbliższym czasie planuje się ogłoszenie przetargów na dzierżawę MOP-ów m.in. przy autostradach A1 i A4 oraz drogach ekspresowych S3, S5 oraz S8. Niezależnie od ostatecznej decyzji biznesowej, warto zapoznać się z dokumentacją przetargową, jako że nasza
propozycja współpracy nie jest skierowana jedynie do największych graczy na rynku. Także podmioty posiadające kilka stacji paliw oraz kilkuletnie doświadczenie mogą zostać dzierżawcami MOP-u. Warunki przetargowe dopuszczają też występowanie konsorcjów firm, chcących wspólnie dzierżawić MOP. Warunki komercyjne dzierżawy uzależnione są od atrakcyjności danego MOP-u. Czynsze wywoławcze wynoszą od 1 tys. do 10 tys. zł w zależności od
lokalizacji. Na rzecz wydzierżawiającego płatny jest jeszcze czynsz od przychodów netto w wysokości 0,25-1 proc. w przypadku paliw oraz 4 proc. od pozostałej sprzedaży. Warto podkreślić, że wybrany dzierżawca będzie mógł zawierać umowy poddzierżawy z innymi podmiotami świadczącymi usługi na terenie MOP-u, w tym w szczególności restauratorami. Wartość takich umów kształtuje się od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych miesięcznie.
Na zdjęciu: Droga ekspresowa S8 w rejonie węzła Konotopa (fot. Łukasz Jóźwiak, GDDKiA)
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
33
Raport
PLANY INWESTYCYJNE
rozwój Planujemy budować nowe stacje, zarówno własne, jak i partnerskie, a także stacje przy autostradach i przy drogach ekspresowych – to dla każdej firmy paliwowej ważny element biznesu. Takie obiekty mają ogromny potencjał. Już teraz jesteśmy liderem w sektorze stacji autostardowych, zarówno jeżeli chodzi o ilość tych stacji, jak i ich jakość. Piotr Pyrich, Dyrektor Generalny BP Europa SE, Oddział w Polsce
R
ok 2016 jest dla firmy BP w Polsce wyjątkowy: 25 lat temu rozpoczęła się polska historia naszej firmy. Dziś BP w Polsce to ponad 500 stacji, zaawansowana oferta paliwowa, innowacyjna oferta pozapaliwowa, zainwestowane półtora miliarda dolarów i silne przekonanie, że przyszły kształt stacji zależeć będzie od potrzeb kierowców. Symboliczne momenty zaczęły się dla nas już w 2015 roku: w sierpniu
34
obchodziliśmy 20-lecie otwarcia naszej pierwszej stacji BP w Polsce – w Gliwicach. W grudniu z kolei otworzyliśmy 500. stację w Krakowie, a w 2016 roku firma obchodzi 25-lecie obecności w Polsce oraz 10-lecie działania kawiarenek Wild Bean Cafe.
Dobry rok 2016 Jeśli chodzi o liczbę stacji koncernu BP, Polska zajmuje czwarte miejsce po
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Niemczech, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii. Wszystkie nasze stacje to obiekty premium. Oznacza to szeroką ofertę paliwową i pozostałą. Jej wzbogacanie to zarówno realizacja rosnących oczekiwań klientów, jak i dbałość o optymalną rentowność stacji. Dlatego w rozwijaniu innowacyjnej oferty paliwowej ważnym wydarzeniem dla BP było wprowadzenie w kwietniu 2016 r. nowych, zaawansowanych paliw
z technologią Active. To nasze najlepsze jak dotąd nasze paliwa, usuwające zanieczyszczenia z silnika: paliwa BP Ultimate z technologią ACTIVE oraz paliwa regularne z technologią ACTIVE. Zostały one tak zaprojektowane, by wspierać najnowsze technologie konstrukcji silników, a jednocześnie przynosić korzyści starszym silnikom. Nowe paliwa BP zostały szczegółowo przetestowane przez naukowców.
PLANY INWESTYCYJNE
Dzięki temu możemy śmiało powiedzieć, że wyróżniają się sprawdzonymi właściwościami czyszczącymi – usuwają zanieczyszczenia z silnika już od pierwszego tankowania, pomagając tym samym osiągnąć płynność jazdy oraz zmniejszyć ryzyko nieplanowanych przeglądów i chronić silnik przed uszkodzeniem. W kwestii oferty pozapaliwowej to w 2016 roku udział sprzedaży sklepu w ogólnym obrocie stacji benzynowej systematycznie rósł, tak jak rosła liczba klientów odwiedzających stacje tylko z powodu oferty sklepowej lub gastronomicznej czy też myjni. Nasze kawiarenki Wild Bean Cafe stały się celem podróży samym w sobie. Kierowcy wybierają coraz częściej te stacje, na których znajduje się Wild Bean Cafe, bo wiedzą, że jest tam doskonała kawa i smaczne oraz zdrowe przekąski. W 2016 roku na blisko 170 stacjach wdrożyliśmy program „Barista”, który pozwala klientom na kreowanie smaku swojej kawy oraz wybór nowych, spienianych ręcznie kaw, których do tej pory nie mogli zakupić w kawiarniach przy stacjach benzynowych. Do wyboru są dwie mieszanki zawierające 100-proc. kawy Arabica o różnorodnych charakterach (intensywna Forza i łagodna Dolce). Menu Wild Bean Cafe zostało też rozszerzone o mleko odtłuszczone i sojowe oraz napój kawowy Flat White. Sądzimy, że program „Barista” stawia nasze kawiarnie na równi z sieciowymi kawiarniami w centrach miast. Uzupełniając ofertę dla rodzin z dziećmi, do dostępnych wcześniej przewijaków na stacji i oferty produktów higienicznych dodana została w tym roku możliwość podgrzania jedzenia dla dzieci: na wybranych stacjach znajdują się podgrzewacze do butelek Z myślą o klientach biznesowych, poszerzyliśmy ofertę kart o BP PLUS Routex atrakcyjną dla samochodów ciężarowych i autobusów, która umożliwia bezgotówkowe transakcje zarówno w Polsce jak i pozostałych krajach europejskich. Nowością jest też karta BP Komfort Prepaid. W tym przypadku oferta skierowana do właścicieli małych przedsiębiorstw. Karta daje takie korzyści jak: oszczędność na tankowanym paliwie, jedna zbiorcza faktura raz w miesiącu, rabat na myjnie, płyny do spryskiwaczy i oleje, dostęp do
Raport
(fot. BP)
bezgotówkowego tankowania na stacjach BP oraz korzystanie z platformy monitorującej online. Naszym atutem są również myjnie – dysponujemy obecnie najnowocześniejszą i największą siecią myjni automatycznych i bezdotykowych.
Plany 2017 Kierujemy się potrzebami naszych klientów. Dlatego to właśnie kierowcy wyznaczają kierunek, w jakim zmieniają się stacje benzynowe BP. Tempo planowanych przez nas inwestycji zależy od wielu czynników. Planując działania, pilnie obserwujemy trendy na rynku, z których wynika kilka zasadniczych rzeczy: o rozwoju europejskiego rynku paliw będą decydować głównie długofalowe tendencje w motoryzacji, tempo rozwoju transportu publicznego oraz alternatywnych środków lokomocji.
Podobnie jak w latach poprzednich, będziemy kontynuować strategię stabilnego rozwoju – to sprawdzony sposób na prowadzenie biznesu, który gwarantuje zarówno zapewnienie klientom najwyższej jakości obsługi, jak i utrzymanie pozycji wiarygodnego partnera na rynku. Będziemy więc budować nowe stacje, zarówno własne, jak i partnerskie, a także stacje przy autostradach i przy drogach ekspresowych – to dla każdej firmy paliwowej ważny element biznesu. Takie obiekty mają ogromny potencjał. Już teraz jesteśmy liderem w sektorze stacji autostardowych, zarówno jeżeli chodzi o ilość tych stacji, jak i o ich jakość. To wielkometrażowe, nowoczesne obiekty, ze specjalnie stworzoną dla nich ofertą. Będziemy z pewnością też kontynuować inwestycje w sklepową
i gastronomiczną cześć naszego biznesu. Marka Wild Bean Cafe ma już silną pozycję na rynku i nadal będziemy inwestować w jej rozwój. Zamierzamy też rozwijać biznes sprzedaży paliw lotniczych w ramach spółki joint-venture zawiązanej z Lotosem. Zauważamy też, że rynek polski odnotowuje wzrosty w kategorii olejowej, a marka Castrol umacnia się, jako najmocniejsza marka olejowa na polskim rynku. Udziały rynkowe Castrola systematycznie rosną i jesteśmy niekwestionowanym liderem kategorii. Planując kolejne kroki wiemy, że będziemy budować naszą pozycję wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów w coraz ciekawszych i stawiających nowe wyzwania czasach. Jesteśmy na to gotowi.
(fot. BP)
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
35
Raport
PLANY INWESTYCYJNE
Nowe stacje w nowym formacie Na zdjęciu: Dyskont paliwowy Siechnice (fot. Citronex)
Wprowadzając na rynek nowy format stacji paliw, staraliśmy się zaproponować klientom z jednej strony dyskontowe ceny, a z drugiej ofertę oraz wygląd stacji premium. Nasze stacje są miejscem atrakcyjnym zarówno dla firm, jak i klientów indywidualnych. Małgorzata Orłowska, PR & Marketing Manager Citronex I Sp. z o.o.
Z
nalezienie własnej, wyjątkowej ścieżki rozwoju na tak hermetycznym rynku, jakim jest rynek stacji paliw nie jest obecnie sprawą prostą. Konkurencja jest duża, na rynku dominują koncerny polskie i zagraniczne, rozwój utrudniała szara strefa, a regulacje prawne mnożą ryzyko rentowności biznesu. Świadomi zagrożeń inwestycyjnych i specyfiki rynku staramy się wypracować własny plan rozwoju. Wymagania, co do asortymentu i oferty stacji paliw, zmieniają się wraz ze zmianą trybu i tempa życia potencjalnego klienta. Obserwacja i analiza tych procesów wytyczyły nam kierunki działań. Wprowadzając na rynek nowy format stacji paliw, staraliśmy się zaproponować klientom z jednej strony dyskontowe ceny, a z drugiej ofertę oraz wygląd stacji premium. Nasze stacje są miejscem atrakcyjnym zarówno dla firm, jak
36
i klientów indywidualnych. Oferta biznesowa jest bardzo elastyczna, ponieważ zależy nam, aby z każdym typem firmy transportowej (o każdej wielkości) znaleźć wspólny mianownik, bez względu na ilość aut jaką liczy flota. W roku 2016 uruchomiliśmy dwa nowe obiekty pod marką Dyskont Paliwowy. Pierwszy powstał w Siechnicach pod Wrocławiem, przy drodze krajowej numer 94. Sąsiaduje on z dużym przedsiębiorstwem ogrodniczym „Siechnice”, produkującym przede wszystkim pomidory, należącym również do firmy Citronex. W przypadku sklepu wyróżnia nas oferta owocowo-warzywna. Jako dystrybutor bananów oraz producent pomidorów i ogórków, dbamy o to, aby nasze flagowe produkty świeże i w dobrej cenie, były zawsze dostępne na sklepowym regale. Klienci bardzo cenią sobie możliwość kompleksowej obsługi. Z tego właśnie
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
powodu przy Dyskoncie Paliwowym znajduje się dwustanowiskowa, samoobsługowa myjnia samochodowa. Na terenie stacji znajdują się również bankomat oraz odkurzacz i kompresor. Natomiast oferta bistro pozwala na spożycie smacznego posiłku o każdej porze. Drugi obiekt powstał w Lipianach, przy autostradzie A18 w kierunku Niemiec (przejście graniczne Olszyna). Stacja jest jedną z ostatnich na terenie Polski przed przekroczeniem granicy. Kierowcy zmierzający w kierunku zachodniej Europy mają tu możliwość wykonania ostatniego tankowania przed przekroczeniem granicy. Dyskont wyposażony jest analogicznie do Dyskontu w Siechnicach, ale jego oferta została poszerzona o myjnie TIR, kantor oraz restaurację Picaro. Również market ma znacznie większą powierzchnię oraz bogatszy asortyment.
Działania przypadające na rok 2016 możemy uznać za udane. Dwa nowo powstałe obiekty funkcjonują zgodnie z założeniami biznesowymi. Dodatkowo jedna ze stacji na tegorocznej gali prestiżowego konkursu zorganizowanego podczas corocznej konferencji PetroTrend została zwycięzcą Konkursu „Stacja Benzynowa Roku 2016”. Formuła dyskontów została zatem doceniona nie tylko przez klientów, ale i grono specjalistów z branży paliwowej. W przyszłym roku planujemy otwarcie kilku nowych obiektów pod szyldem Dyskont Paliwowy. Wszystkie obiekty będą zarządzane bezpośrednio przez spółkę Citronex. Ich lokalizacje zostały już wybrane, rozpoczęły się nawet roboty ziemne. Długoterminowym planem jest stałe zwiększanie rozpoznawalności marki poprzez budowę nowych stacji paliw przy najważniejszych szlakach komunikacyjnych.
PLANY INWESTYCYJNE
Raport
Szukamy miejsc pod nowe
lokalizacje Na zdjęciu: Stacja eMILA przy ul. Jaracza 95/97 w Łodzi (fot. BM REFLEX)
Na sieć eMILA składa się obecnie 30 samoobsługowych stacji paliw. W roku 2016 liczba prowadzonych przez nas obiektów nie ulegnie zmianie, natomiast prowadzimy przygotowania, by otworzyć w przyszłym roku 5 nowych stacji. Tomasz Wolski, Wiceprezes Zarządu BM REFLEX Sp. z o.o. Sp.k.
W
pierwszej połowie 2016 r. BM REFLEX, właściciel samoobsługowych stacji paliw eMILA, koncentrował swoje działania na rozwoju sprzedaży, pozyskaniu gruntów pod nowe lokalizacje oraz przygotowaniu do akwizycji stacji paliw. Takie też plany mamy na najbliższe miesiące 2016 oraz kolejny rok 2017.
Planując nowe stacje, bierzemy pod uwagę miejsca w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, zlokalizowane przy obiektach handlowych oraz wśród osiedli mieszkaniowych. Funkcjonującą obecnie sieć 30 stacji paliw pod marką eMILA, zamierzamy powiększyć do końca 2017 roku o kolejne
5 samoobsługowych obiektów. A biorąc pod uwagę potencjał i perspektywy rynku, sądzimy iż do końca 2020 roku nasza sieć będzie się składała z minimum 50 lokalizacji. Na naszych stacjach oferujemy benzynę bezołowiową 95 i olej napędowy. Tankowanie w sieci eMILA to duża
wygoda. Dbamy, aby odbywało się łatwo, szybko i sprawnie, a przy tym oferujemy konkurencyjne ceny. Wszystkie nasze obiekty objęte są systemem monitorowania jakości paliw CERTIX, prowadzonym we współpracy z Instytutem Nafty i Gazu – Państwowym Instytutem Badawczym z Krakowa.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
37
Raport
PLANY INWESTYCYJNE
Niezależni we wspólnej sieci
Na zdjęciu: Stacja Paliw Delfin Słobódka – woj. podlaskie (fot. SNOSP)
Grupa Delfin intensyfikuje swoje działania w kierunku tworzenia wspólnej sieci obiektów usługowo-handlowych, opartej na niezależnych podmiotach. Właściciele średnich i małych przedsiębiorstw, zajmujących się w szczególności prowadzeniem stacji paliw, handlem hurtowym, detalicznym, świadczeniem wszelakiego rodzaju usług pod marką Delfin, integrowali swe potencjały gospodarcze. Udało się nam też wprowadzić nowoczesne standardy współpracy z naszymi partnerami. Marek Pietrzak, Prezes Stowarzyszenia Niezależnych Operatorów Stacji Paliw Grupa Delfin
W
szystkiemu, co robiliśmy do tej pory w 2016 roku, przyświecał podstawowy cel jakim jest zachowanie i ochrona wspólnego oraz osobistego dorobku właścicieli zrzeszonych w Grupie Delfin dla ocalenia polskiego niezależnego rynku. SNOSP i Agencja Solidarni w Biznesie to filary działania Grupy Delfin. Rozwijaliśmy precyzyjny schemat uczestnictwa każdego partnera w obrocie kapitału wewnątrz
38
grupy. Praktycznie każdy z nas, sam dla siebie pozostawiał i pozostawia wszelkie korzyści finansowe, wynikające z rozwiązań handlowych. Udało nam się też osiągnąć to, że mniejsi przedsiębiorcy stali się równorzędnymi partnerami dla średnich, a nawet i dużych. Zaopatrywanie sklepów przy stacjach to dla nas teraz priorytet. Tu przybyło nam wiele umów handlowych. Inną formą naszej integracji są organizowane spotkania. W czerwcu 2016 roku
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
mieliśmy takie w Stawiskach na Kaszubach. Uczestnictwo w nim dawało szansę na znalezienie nowych kontrahentów, pozwalało poznać nasze metody działania, a przede wszystkim było okazją do dzielenia się informacjami i doświadczeniami. Dało też pole do przedstawienia swoich możliwości i podzielenia się w miłej atmosferze swą wiedzą. Spotkanie nasze miało formułę otwartą.
Obecnie gruntujemy naszą współpracę z nowymi dostawcami i pracujemy nad jej rozwojem, przekładając ją na korzyści dla „nowych” i „starych”, pragnących utrzymać swą niezależność. Współpraca w grupie opiera się na dwóch platformach. Pierwsza to działania związane ze SNOSP tj.: porady prawne, wystąpienia, pomoc organizacyjna, opieka inwestycyjna, itp. Wymienić wszystkiego nie sposób. Tu deklarujących
PLANY INWESTYCYJNE
swą przynależność jest sporo i ich liczba waha się w zależności od atmosfery i sytuacji panującej na niezależnym rynku. My służymy praktycznie każdemu pomocą, nie narzucając mu przy tym krępujących zobowiązań. Druga platforma to obszar zdominowany przez Agencję Solidarni w Biznesie. Wielu partnerów otwiera sobie w tym miejscu drogę do szerokiej współpracy gospodarczej. Deklaruje umowy otwarcia handlowego, dające możliwości wykorzystania ich zapisów w każdej chwili, gdy tylko pojawi się dogodna sytuacja, szczególnie finansowo-ekonomiczna. Tych porozumień też nam przybyło. Z dumą przyjmujemy fakt, że nasza szeroko zakrojona kampania o poszanowanie Niezależnego Właściciela Stacji Paliw, zwraca uwagę wysokich urzędów państwowych. Na wiele naszych monitów i protestów w 2016 roku i latach poprzednich otrzymaliśmy odpowiedzi. Nasza wytrwałość doprowadziła do tego, że urzędy i instytucje państwowe występowały do nas o wyrażanie opinii w sprawie
Raport
Na zdjęciu: Stacja Paliw Delfin Subkowy – woj. pomorskie (fot. SNOSP)
opracowywanych aktów prawnych i ustaw. W takich też sprawach zwracaliśmy się do „stacyjników”, otrzymując od nich często obszerne stanowiska na dany temat. Stały kontakt mailowy nawiązały z nami
Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Gospodarki. Na 2016 rok życzymy sobie wytrwałości w udoskonalaniu naszej organizacji. W tym miejscu pragniemy podziękować wszystkim naszym
kolegom, partnerom i kontrahentom, którzy nas wspierali i wspierają. Dziękujemy też przedstawicielom instytucji i urzędów państwowych, szanujących i doceniających nasze poczynania. REKLAMA
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
39
Raport
PLANY INWESTYCYJNE
Optymalizacja
O
przez wielkie Rok 2016 mija pod znakiem zmian w sieci stacji paliw Lotos. Pomimo zmniejszenia tempa rozwoju sieci, porównując do lat ubiegłych, Lotos otwiera 200. stację w segmencie ekonomicznym Optima oraz 20. Miejsce Obsługi Podróżnych. Z roku na rok zmienia się nie tylko wielkość sieci. W ciągu ostatniej dekady do zera spadła liczba stacji patronackich (DODO), zastępowanych głównie przez stacje własne (CODO). Pozwoliło to sieci Lotos wejść do najwyższej ligi standardu jakości obsługi klientów. Krzysztof Strzelecki, Dyrektor ds. Handlu Detalicznego Lotos Paliwa Sp. z o.o. Nasza firma cały czas optymalizuje swoją sieć także na innych płaszczyznach. Standaryzacja usług to główny element trwających prac. Chociaż wiele z nich jest świadczonych w całej sieci, ich zakres lub dostępność mogą się różnić w zależności od formatu i położenia każdej z blisko 480 stacji. W sieci Lotos można wyróżnić stacje premium Lotos, stacje segmentu ekonomicznego Lotos Optima oraz tzw. Miejsca Obsługi Podróżnych, które znajdują się przy drogach tranzytowych – autostradach i drogach ekspresowych. Wymagania klientów wykraczają dziś poza tradycyjną sprzedaż paliw. Coraz większe jest znaczenie oferty pozapaliwowej, głównie gastronomicznej. Klienci przyjeżdżają na stacje naszej sieci już nie tylko po paliwo. Dlatego Lotos jest
40
coraz lepiej przygotowany do nowego modelu sprzedaży, gdy paliwo na stacji przestanie być głównym powodem wizyt klientów. Trwająca metamorfoza sieci stacji paliw wpisuje się w najnowsze tendencje w tej sferze marketingu sieci detalicznych. Najłatwiej to zrozumieć, gdy spojrzy się na stację paliw z perspektywy podróżnego ze specjalnymi potrzebami. Na takie właśnie różnorodne i specyficzne często potrzeby, odpowiadają elementy wyposażenia stacji paliw sieci Lotos, które wyznaczają pewien określony standard. Dlatego od kilku lat na naszych nowych stacjach osoby niepełnosprawne mogą użyć przycisków do wezwania obsługi, rodzice mogą skorzystać z przewijaków dla dzieci, a motocykliści docenią w toalecie wieszaki na kaski.
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Sklepy przy stacjach sieci Lotos, oprócz sprzedaży paliw oferują więc szeroką ofertę: myjnie samoobsługowe lub automatyczne, usługi motoryzacyjne, czy usługi typu „cashback” i płatności mobilne. Ale to nie wszystko. Udoskonalana jest również koncepcja gastronomiczna Cafe Punkt w sferze wizualnej i w zakresie menu. Co więcej, sieci Lotos zaufały duże, znane marki – Costa i Subway, z którymi rozwijamy współpracę partnerską – świeżo zaparzona i doskonała kawa czy duży wybór przygotowywanych na zamówienie, świeżych i smacznych kanapek, pozwolą kierowcom i pasażerom na odpowiednią regenerację w podróży. Na stacjach montujemy stanowiska bezpłatnego ładowania baterii do smartfonów czy tabletów, z których nasi klienci
coraz częściej korzystają Warto również przypomnieć, że od lata 2016 wprowadzamy nowe usługi dla kierowców – na wybranych stacjach można wynająć samochód z firmy 99Rent albo przyczepę Brenderup. Każdy sklep na stacji paliw dąży do tego, aby zwiększać odsetek klientów, kupujących coś więcej niż paliwo. Od tego zależy przecież jej wynik ekonomiczny. A sklep stacyjny Lotos to sklep typu convenience, czyli tzw. wygodne zakupy. Jak sugeruje nazwa, klient ma możliwość zrobienia zakupów wygodnie, szybko i łatwo. Optymalizacja naszej sieci przynosi coraz większe efekty. Działania te mają swoje odzwierciedlenie w poprawiających się wynikach segmentu detalicznego Grupy Lotos.
Raport
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
Konsekwentny rozwój sieci MOYA Więcej stacji, bogatsza oferta, wyższe standardy, ułatwienia dla Partnerów i marketingowe niespodzianki – ogólnopolska sieć stacji paliw MOYA podsumowuje minione 12 miesięcy i przedstawia plany rozwoju na kolejne.
D
o końca roku w sieci MOYA działać będzie około 125 stacji. To jednak dopiero początek intensywnej ekspansji, nad którą pracuje rozrastający się w strukturach operatora sieci, spółki Anwim S.A., Dział Rozwoju MOYA. Przyjęte plany zakładają, że na koniec roku 2019 w barwy MOYA ubrane będzie już 250 obiektów, z czego 50 stanowić będą stacje własne. Stacje MOYA są coraz lepiej widoczne w dużych miastach (jak ostatnio otwarte obiekty w Gdańsku, Tychach, Olsztynie, oraz te działające już od pewnego czasu w Warszawie czy w Katowicach), widać je także przy głównych drogach tranzytowych, w pobliżu zachodnich i południowych granic kraju (przy autostradzie A2 w Słubicach i w Świecku, przy A4 w Różyńcu, A1 w Gorzyczkach, A18 w Jagłowicach, czy S69 w Zwardoniu).
Flota priorytetem Położone w strategicznych miejscach dla branży transportowej, stacje te mają szczególne znaczenie dla pozyskiwania klientów flotowych. Ofertę biznesową wzmocniło też uruchomienie w tym roku, obok znanej już karty MOYA Firma, programu MOYA IQ Europe, pozwalającego na tankowanie w 1200 punktach na terenie UE. MOYA rozwija
42
także flotowy program multipartnerski – wszystkie stacje w sieci akceptują karty UTA, DKV, EuroWag, BZA, IQ Card, a wkrótce do tej listy dołączą kolejni operatorzy. Co więcej, Dział Flotowy sieci MOYA aktywnie pozyskuje nowych klientów, biorąc udział w wydarzeniach – konferencjach, festynach, pokazach branży transportowej, podpisał już także osiem umów o współpracy ze stowarzyszeniami przewoźników, gwarantując ich członkom specjalne warunki handlowe.
Ładniej, nowocześniej, wygodniej Stacje MOYA modernizują swoje wnętrza. Wraz z otwarciem stacji własnej w Elblągu sieć zaprezentowała nowy format konceptu gastronomicznego Caffe MOYA. Zmienił się wygląd lady, pojawiły się ekrany LCD, cała strefa została wyraźniej wydzielona ze sklepu i wyposażona w miejsca do komfortowej konsumpcji. Testowane są również i stopniowo wdrażane nowości w menu Caffe MOYA. Zmiany zaszły również w sklepie – znalazły się w nim nowe meble i dodatki, klientów kuszą strefy promocyjne oraz regały ze zdrową żywnością, testowane są również rozwiązania audio i aromamarketingu. Na wzór stacji w Elblągu planowana jest
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
sukcesywna modernizacja pozostałych stacji własnych. Także część Partnerów zgłosiła już chęć przejścia podobnej metamorfozy. Z kolei Dział Projektów i Zakupów Centralnych negocjuje dla Partnerów sieci MOYA korzystne warunki zakupowe – zarówno infrastruktury, co produktów sklepowych i usług dodatkowych. Akcje, takie jak „Promokoszyk”, pozwalają z jednej strony zwiększyć sprzedaż objętych promocją produktów w sklepie, a z drugiej, dzięki formule konkursowej, zmotywować pracowników do aktywnej sprzedaży. Dział ten koordynuje też projekty specjalne, jak oferowanie na stacjach ubezpieczeń komunikacyjnych LINK4, czy popularyzuje ofertę ubezpieczeń przygotowaną przez STU Ergo Hestia i AFG Broker specjalnie dla właścicieli stacji MOYA.
Marketing i podnoszenie standardów Krótkie, trwające kilka miesięcy programy lojalnościowe, skutecznie przyciągają na stacje klientów, czego dowodem są wyższe w czasie trwania akcji wyniki sprzedaży paliwa. Po wiosennej edycji programu z produktami Kappa i Philips, i ubiegłorocznych akcjach z markami Diadora i Pintinox, pod koniec sierpnia
wystartowała kolejna – tym razem z bohaterami gry i filmu Angry Birds. Tylko na stacjach MOYA, po wypełnieniu naklejkami karty kolekcjonerskiej, można nabyć oryginalną maskotkę popularnych ptaków w promocyjnej cenie. Program lojalnościowy z pewnością przyciągnie licznych wielbicieli Angry Birds, i skłoni ich do regularnego tankowania na stacjach MOYA. Klienci sieci MOYA kilkakrotnie w ciągu roku zaskakiwani są też drobnymi, okazjonalnymi upominkami – przykładem tego była niedawna akcja z okazji pierwszego dnia szkoły, kiedy tankujący za min. 100 zł otrzymywali podkładkę na biurko z planem lekcji i kalendarzem. Wśród celów sieci na najbliższe miesiące znalazło się także podnoszenie standardów z zakresu obsługi klienta – temu służą przygotowane przez dział Koordynatorów Operacyjnych Regionów programy szkoleń i wdrożeń, oparte na wynikach przeprowadzonych wcześniej badań. W dalszej perspektywie (II połowa roku 2017), sieć zapowiada też nową strategię marketingową, zakładającą m.in. częstszą i bardziej widoczną obecność sieci MOYA w mediach, zarówno lokalnych, jak i tych o zasięgu ogólnokrajowym, a także na reklamach zewnętrznych.
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
Raport
Samoobsługowy odkurzacz parowy do prania tapicerki,
czyli jak zapewnić sobie przewagę konkurencyjną
Zabrudzenia na tapicerce samochodowej bywają uciążliwe do usunięcia. Jednak w ofertach myjni samoobsługowych i stacji benzynowych w dalszym ciągu nie ma alternatywnych środków, umożliwiających szybkie pozbycie się zanieczyszczeń z poszycia siedzeń. Samoobsługowy odkurzacz parowy z przeznaczeniem do prania tapicerki to idealne rozwiązanie dla właścicieli tego rodzaju obiektów, którzy poprzez dodanie nowej usługi pragną zwiększyć atrakcyjność i konkurencyjność swojej oferty!
O
becnie konsument korzystający z myjni samoobsługowej oczekuje iż będzie ona oferowała kompleksowe możliwości wyczyszczenia całego auta. Dotyczy to nie tylko mycia i odkurzania samochodu, ale i odświeżenia czy wyprania: tapicerki, podsufitki, wykładziny lub bagażnika. Dotychczas można było wykonać usługi prania w specjalistycznych punktach, a jeśli już pojawiały się rozwiązania samoobsługowe (ekstrakcyjne, pianowe), to nie spełniały oczekiwań konsumentów z powodu długiego (wielogodzinnego) czasu schnięcia mocno namoczonych w tej technologii tapicerek. Dodatkowo owe automaty nie mają możliwości pracy w okresie zimowym przez co właściciele myjni samoobsługowych nie byli zainteresowani sezonowym oferowaniem tej usługi. Samoobsługowy odkurzacz parowy bazuje na technologii pozwalającej tapicerce na prawie natychmiastowe wyschnięcie. Praniu podlega tylko tapicerka, pozostała część siedzenia czyli gąbka i elementy umieszczone wewnątrz nie ulegają zamoczeniu. Dzięki takiemu rozwiązaniu
wysycha tylko powierzchnia tapicerki co znacznie skraca ten okres a elementy elektroniki zawarte w siedzeniu (coraz częściej przez producentów tam umieszczane) nie są narażone na uszkodzenia. Następną sprawą jest budowa automatu, który już od początku procesu jest tworzony z myślą o rynku samoobsługowym i różnorodności konsumentów z niego korzystających. Rozwiązania techniczne pozwalają pracować 24 h na dobę przez cały rok włącznie z zimą. Technologia tam użyta oraz dostosowania do użytku przez każdego konsumenta powoduje, że automat jest prosty i przyjazny, a wypranie tapicerki nie przysparza problemów.
Zainwestuj z zyskiem Do tej pory jedyną alternatywą dla kierowców szukających ratunku dla swojej zabrudzonej tapicerki samochodowej były myjnie ręczne, oferujące czyszczenie jej w całości. Jednak koszt takiej usługi jest stosunkowo wysoki, przy jednocześnie zauważalnych mankamentach, takich jak długi czas schnięcie materiału, czy brak niwelowania
nieprzyjemnych zapachów. Skuteczną alternatywą dla tego rozwiązania okazuje się samoobsługowy odkurzacza parowy, oferowany przez firmę Green Steam. Dla obiektów przydrożnych, stacji paliw i samoobsługowych myjni to doskonała okazja do tego, aby poszerzyć swoją ofertę o wyjątkową usługę, na którą jest na rynku ogromne zapotrzebowanie. Krajowy kierownik do spraw sprzedaży firmy Green Steam, Adam Szarwiło mówi: „Kupno tego sprzętu to pewna inwestycja. Dotychczas kierowcy, którzy musieli skorzystać z takiej usługi płacili za nią około 150 zł. Obecnie można skorzystać z możliwości wyczyszczenia tylko tej części tapicerki, która rzeczywiście jest zabrudzona. A co za tym idzie skorzystanie z tej usługi będzie dużo tańsze. Korzystanie z odkurzacza parowego przez 2,5 minuty to koszt 5zł. Czyszczenie fotela kierowcy zajmie nam około 5 minut i maksymalnie będzie kosztowało 10zł. Obiekty, które zdecydują się na wprowadzenie nowej usługi z pewnością odczują realne zapotrzebowanie na tę usługę, a co za tym również idzie, zysk.”
„Prosty sposób montażu Samoobsługowego Odkurzacza Parowego to dla mnie dodatkowa korzyść. Inwestując w sprzęt nie musiałem się martwić o dodatkowe kwestie, jak np. zapewnienie specjalnego miejsca na swojej stacji. Aby odkurzacz działał wystarczy tylko dostęp do elektryczności” – mówi Pan Marek, klient firmy Green Steam. Jak widać dodatkowym plusem do inwestycji jest prosty i niewymagający montażu sprzęt. Produkt firmy Green Steam stanowi odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie rynku. „Sami jesteśmy kierowcami i wiemy jak niewiele trzeba, aby tapicerka została ubrudzona” – kontynuuje wspomniany już Adam Szarwiło. Wprowadzenie nowej usługi do swojej oferty to szansa dla właścicieli obiektów na pozyskanie nowych klientów, chcących samodzielnie wyczyścić wnętrze swojego samochodu. Jeśli jesteś właścicielem myjni samochodowej, stacji paliw lub przydrożnego terenu i chcesz zwiększyć atrakcyjność swojej oferty poprzez świadczenie całej gamy fachowych usług, skontaktuj się z firmą Green Steam: http://www.inwestujwmyjnie.pl/
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
43
Raport
PLANY INWESTYCYJNE
MOYA w przyszłość
patrzymy z optymizmem Stabilizacja na rynku sprzedaży detalicznej i ekspansja, kiedy mówimy o liczbie nowych stacji MOYA – tak postrzegamy pierwszą połowę tego roku. Na kolejne miesiące planujemy kontynuację rozwoju naszej sieci, żywiąc jednocześnie nadzieję na skuteczne ograniczenie szarej strefy przez rząd. Paweł Grzywaczewski, Wiceprezes Zarządu Anwim S.A.
44
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
PLANY INWESTYCYJNE
T
o zaniżającej ceny szarej strefie, uczciwi właściciele stacji paliw „zawdzięczają” aktualne problemy z wypracowaniem satysfakcjonujących marży, mimo stabilnej sytuacji na rynku. Wprowadzony z początkiem sierpnia 2016 r. „pakiet paliwowy” daje nam nadzieję na pozytywne zmiany, podobnie jak wcześniejsze regulacje idące w tym kierunku. Dzięki tym regulacjom, do prawa wprowadzono solidarną odpowiedzialność, kaucje gwarancyjne i koncesje na obrót paliwami z zagranicą. Najbliższa przyszłość pokaże, czy wzrost sprzedaży w trzecim kwartale okaże się wyższy, niż tłumaczyłby to tradycyjny wzrost konsumpcji w tym okresie. Jeżeli tak, będą to pozytywne, odczuwalne dla właścicieli stacji, efekty nowych regulacji. Tym niemniej wciąż uważamy, że najskuteczniejszą, a jednocześnie najprostszą, metodą na zmniejszenie szarej strefy, byłoby ewidencjonowanie ruchu autocystern już w momencie przekraczania granicy naszego kraju.
Na zdjęciu oraz na fot. obok: uruchomiona w sierpniu 2016 stacja w Tychach w pobliżu DK1 (fot. Anwim S.A.)
Należałoby określić kto, dla kogo i dokąd transportuje paliwo, jednoznacznie zidentyfikować i wskazać płatników poszczególnych podatków oraz natychmiast weryfikować fakt dokonanej przez nich ich zapłaty.
Więcej stacji Pierwsze półrocze 2016 minęło w sieci MOYA pod znakiem kontynuacji ekspansji. Ten rok zakończymy ze 120-125 stacjami franczyzowymi i 15 własnymi, czyli łącznie rok 2016 pożegnamy ze 135-140 obiektami. Nie mniej ambitne plany mamy na rok kolejny – na jego koniec chcemy już łączyć w jedną sieć co najmniej 170 stacji. Ważnym wydarzeniem pierwszego półrocza 2016 r. było otwarcie stacji własnej w Elblągu przy trasie S7. To pierwsza stacja z wdrożonym nowym standardem wyglądu sklepu, powiększona o rozbudowany koncept Caffe MOYA. Śladem stacji w Elblągu poszły kolejne stacje własne otwarte w trzecim kwartale – w Tychach i w Olsztynie. Do
tego chęć modernizacji swojej stacji i konceptu gastronomicznego zgłosiło kilkudziesięciu naszych partnerów. Rozwijamy standardy obsługi w całej sieci, rozwijamy także program szkoleń, aby był jak najlepiej dostosowany do potrzeb stacji, a ukierunkowany na zwiększenie jej obrotów.
Program flotowy Wzmacniamy także naszą ofertę flotową. Kilka miesięcy temu, w porozumieniu z naszym partnerem, uruchomiliśmy kartę o zasięgu ogólnoeuropejskim – MOYA IQ Europe, umożliwiającą tankowanie na 1200 stacjach w Unii Europejskiej. Uruchomiliśmy także dwa punkty tankowania automatycznego dla flot – w Świecku, przy autostradzie A2, w pobliżu przejścia granicznego z Niemcami oraz w Gorzyczkach, przy autostradzie A1, tuż przy granicy z Czechami. Otwarcie w strategicznych miejscach kolejnych obiektów dla firm transportowych to kwestia najbliższych miesięcy.
Raport
Projekty marketingowe Po sukcesie wiosennego programu lojalnościowego z markami Kappa i Philips, 24 sierpnia wystartowaliśmy z kolejnym, dużym projektem marketingowym. Tym razem na stacjach MOYA pojawiły się maskotki popularnych Angry Birds. Jesteśmy pewni dużego zainteresowania akcją ze strony klienteli rodzinnej. Reasumując, z każdym rokiem coraz wyraźniej widzimy, że praca, jaką od 7 lat wkładamy w rozwój sieci MOYA, przynosi efekty. Po przekroczeniu ilościowego progu stu stacji w całym kraju i rozbudowie oferty flotowej, jesteśmy już liczącym się graczem na rynku, realnie konkurującym ze średnimi sieciami koncernowymi. Pozostaje nam tylko mieć nadzieję, że sprawy, które od nas bezpośrednio nie zależą – mam tu na myśli przede wszystkim walkę z szarą strefą – również ułożą się po naszej myśli.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
45
Raport
PLANY INWESTYCYJNE
Działalność Grupy
w segmencie detalicznym Po raz kolejny odnotowaliśmy rekordowy wynik EBITDA segmentu detalicznego, wynoszący tym razem ponad 1,5 mld PLN. Zawdzięczamy ten rezultat wyższej sprzedaży wolumenowej paliw o 2,7 proc. rok do roku oraz poprawie marż pozapaliwowych na rynku polskim i czeskim. Zbigniew Leszczyński, Członek Zarządu ds. Sprzedaży PKN Orlen
W
minionym roku koncentrowaliśmy się w Polsce na dalszym rozwoju oferty poprzez uruchomienie kolejnych 154 punktów Stop Cafe i Stop Cafe Bistro, wzroście udziałów Grupy Orlen na rynku czeskim i utrzymaniu pozycji na rozwiniętym rynku niemieckim oraz na Litwie.
Trendy rynkowe Rok 2015 był okresem znacznych obniżek cen detalicznych paliw, będących pochodną spadku cen ropy naftowej. Niższe ceny na stacjach ograniczyły także atrakcyjność sieci ekonomicznych. Uznanie klientów zaczęły zdobywać stacje premium.
46
Chętniej tankowali oni droższe paliwa oraz większą uwagę zwracali na ofertę pozapaliwową i gastronomiczną. Cena przestała być najważniejszym elementem wyboru miejsca tankowania. W rezultacie działania poszczególnych sieci ukierunkowane były na rozwój sklepów, a zwłaszcza gastronomii. Na rynkach macierzystych Grupy Orlen nie nastąpiły znaczące zmiany liczby funkcjonujących stacji paliw. Coraz więcej stacji niezależnych rozpoczęło współpracę z sieciami międzynarodowymi lub przystąpiło do stowarzyszeń je zrzeszających. W 2015 roku na rynku polskim pojawiła się firma Total, która docelowo planuje
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
uruchomienie około 100 stacji franczyzowych w kolejnych latach. Grupa Orlen jest zdecydowanym liderem na rynku paliwowym w Europie Centralnej dysponującym siecią 2679 stacji paliw działających w segmencie premium i ekonomicznym. W Polsce stacje paliw działają pod marką Orlen w segmencie premium oraz pod marką Bliska w segmencie ekonomicznym, w Republice Czeskiej odpowiednio pod marką Benzina Plus i Benzina, natomiast na Litwie pod markami Orlen i Ventus. Na rynku niemieckim stacje paliw funkcjonują głównie w segmencie ekonomicznym pod marką Star, a uzupełnieniem sieci
jest kilkanaście stacji przymarketowych Famila. Grupa Orlen na rynku polskim na koniec 2015 roku dysponowała siecią 1749 stacji paliw. Realizowany program inwestycyjny ukierunkowany był na budowę nowych stacji paliw oraz obiektów autostradowych, modernizację istniejących obiektów i rebranding stacji Bliska na Orlen. W dalszym ciągu koncentrowano się na rozwoju oferty gastronomicznej i nowych formatów sklepowych. Korporacyjne programy flotowe i lojalnościowe przyczyniły się do umocnienia naszej pozycji lidera rynkowego oraz zwiększenia
PLANY INWESTYCYJNE
Detaliczne stacje benzynowe PKN Orlen w 2015 r. GRUPA ORLEN Udział w rynku
POLSKA
NIEMCY
CZECHY
LITWA
-
36,7%
6,0%
15,9%
3,6%
Liczba stacji, w tym:
2 679
1 749
565
339
26
Premium
1 684
1 541
1
117
25
903
159
541
202
1
Ekonomiczne Pozostałe
92
49
23
20
-
RAZEM
2 679
1 749
565
339
26
CODO / COCO
2 130
1 307
465
332
26
DOFO / DODO
549
442
100
7
-
2 679
1 749
565
339
26
RAZEM
Źródło: PKN Orlen (raportzintegrowany2015.orlen.pl).
Punkty Stop Cafe i Stop Cafe Bistro PKN Orlen w 2015 r. GRUPA ORLEN
POLSKA
CZECHY
LITWA
Udział w rynku
1 558
1 404
131
23
Łącznie punktów
2 679
1 749
339
26
Stop Cafe
1 684
1 541
117
25
903
159
202
1
Stop Cafe Bistro
wskim, przy nieznacznie niższych wolumenach na rynku niemieckim. W 2015 roku na rynku polskim kontynuowano działania zmierzające do dalszego rozwoju sprzedaży flotowej. Grupa Orlen zwiększyła wolumen w tym kanale o blisko 4,5 p.p. (r/r) do poziomu 30,2 proc. łącznego wolumenu sprzedaży segmentu. W 2015 roku za pośrednictwem systemu kart flotowych Flota i Open Drive kierowcy mogli dokonywać płatności na wszystkich polskich autostradach. Uruchomiona została nowa funkcjonalność umożliwiająca pełną kontrolę parametrów monitoringu GPS zestawionych z wydatkami paliwowymi na stacjach Grupy Orlen. Wprowadzone
Raport
rozwiązanie pozwala na oszczędności w kosztach użytkowania i zarządzania flotą samochodową, a także zwiększa bezpieczeństwo transakcji. Duży sukces osiągnął program MikroFlota, w ramach którego sprzedaż wolumenowa wzrosła o 147 proc. (r/r) do 21 mln litrów. W 2015 roku osiągnięto znaczny wzrost przychodów ze sprzedaży towarów i usług pozapaliwowych. Głównym motorem tego sukcesu był dalszy rozwój Stop Cafe i Stop Cafe Bistro, efektywne działania marketingowe wspierające sprzedaż, a także systematyczne poszerzanie oferty o nowe produkty. W czwartym kwartale 2015 roku na dwóch stacjach testowych uruchomiono pilotażowo nowy format
Sprzedaż wolumenowa na rynkach macierzystych Grupy Orlen w segmencie detalicznym (tys. ton)
1
Źródło: PKN Orlen (raportzintegrowany2015.orlen.pl)
2015
2014
zmiana
zmiana %
2
3
4 = (2 - 3)
5 = (2 - 3)/3
Rynki
łącznego wolumenu sprzedanych paliw o 3,8 proc. (r/r). Kontynuowana rozbudowa systemu drogowego w Polsce stwarza możliwość rozwoju sieci o tzw. Miejsca Obsługi Podróżnych (MOP), zlokalizowane przy autostradach i drogach ekspresowych. Na koniec 2015 roku na rynku polskim funkcjonowały 69 MOP-y, z czego 27 (39,1 proc.) należało do Grupy Orlen. W trakcie przygotowania do realizacji znajdują się 4 obiekty tego typu. Od 2003 roku Grupa Orlen jest obecna na największym detalicznym rynku paliw w Europie – Niemczech. Należąca do Grupy sieć Star, licząca na koniec 2015 roku 565 stacji paliw zarządzanych przez Orlen Deutschland GmbH, utrzymała w 2015 roku 6,0-proc. udział na niemieckim rynku detalicznym. W Czechach Grupa Orlen utrzymała pozycję lidera pod względem liczby stacji paliw – na koniec 2015 roku spółka Benzina zarządzała 339 stacjami paliw. Skuteczne działania operacyjne oraz optymalizacja procesu zarządzania ceną detaliczną przyczyniły się do wzrostu udziału w czeskim rynku detalicznym o 0,8 p.p. (r/r) do poziomu 15,9 proc. Grupa Orlen na Litwie na koniec 2015 roku posiadała 26 stacji paliw i zwiększyła udział rynkowy w sprzedaży detalicznej o 0,1 p.p. (r/r) do poziomu 3,6 proc.
Udział w detalicznym rynku paliw w Polsce Sprzedaż wolumenowa segmentu detalicznego Grupy Orlen w 2015 roku wzrosła o 2,7 proc. (r/r) i wyniosła 7986 tys. ton w rezultacie wyższej sprzedaży paliw na rynku polskim, czeskim i lite-
Polska
4785
4609
176
3,8%
Niemcy
2602
2621
-19
(0,7%)
Czechy
538
488
50
10,2%
Litwa
61
58
3
5,2%
7 986
7 776
210
2,7%
RAZEM
Źródło: PKN Orlen (raportzintegrowany2015.orlen.pl)
Liczba stacji Grupy Orlen na głównych rynkach działalności na koniec 2015 roku
Źródło: PKN Orlen (raportzintegrowany2015.orlen.pl)
Udział w detalicznym rynku paliw
gastronomiczny – Stop Cafe 2.0. W ramach rozwoju nowych formatów sklepowych rozpoczęto testy 10 sklepów convenience. Przeważająca ilość paliw sprzedawanych na rynku polskim, czeskim i litewskim pochodziła z produkcji realizowanej w segmencie downstream Grupy Orlen. Wyjątek stanowi rynek niemiecki, na którym Grupa Orlen nie posiada własnych aktywów rafineryjnych. Do grupy największych dostawców niemieckiej spółki należą działający na niemieckim rynku hurtowym sprzedawcy, m.in. Deutsche BP AG, Holborn European Marketing Company Limited, Total Deutschland GmbH. Źródło: raportzintegrowany2015. orlen.pl (fot. PKN Orlen)
Źródło: PKN Orlen (raportzintegrowany2015.orlen.pl)
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
47
Raport
PLANY INWESTYCYJNE
Coraz więcej
przedsiębiorców w sieci
Slovnaft Partner Na zdjęciu: Stacja Slovnaft Partner (fot. Slovnaft Polska)
Z punktu widzenia całej Grupy MOL, której częścią jest Slovnaft Polska S.A., rok 2016 okazuje się bardzo dobry, zarówno pod względem już uzyskanych wyników, jak i rozwoju sieci detalicznej. W pierwszej połowie roku segment downstream zanotował rekordowe zyski. Tomasz Rybczak, Prezes Zarządu Slovnaft Polska S.A.
W
ostatnich dwóch latach przejęliśmy w Europie Środkowej około 450 obiektów. W konsekwencji, obecnie w Grupie MOL funkcjonuje ponad 2000 stacji paliw, obsługujących każdego dnia ponad 1 mln klientów w 11 krajach. Segment downstream zanotował rekordowe wyniki w pierwszej połowie 2016 roku, dlatego obecną sytuację możemy ocenić jako bardzo korzystną.
48
Na krajowym rynku detalicznym sukcesywnie rozwijamy sieć stacji partnerskich. Aktualnie 81 stacji jest zrzeszonych pod logo Slovnaft Partner i stale prowadzimy rozbudowę sieci. Cieszy nas wzrost sprzedaży paliw Slovnaft, w tym szczególnie uszlachetnionych benzyn i oleju napędowego Slovnaft Drive. Rynek detaliczny się zmienia. Rosnąca konkurencja ze strony stacji koncernowych
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
powoduje konsolidację i zrzeszanie się stacji niezależnych. To z kolei przekłada się na wzrost zainteresowania naszą ofertą dla stacji partnerskich. Pomimo pewnego nasycenia rynku stacjami paliw, widzimy potencjał do dalszego wzrostu, szczególnie w segmencie lokalnych stacji paliw wspieranych przez solidną markę i dobry program partnerski. Jednak pojawiają się również problemy. Z jednej strony rosnąca siła szarej strefy
w Polsce i spowodowane tym niskie marże na stacjach paliw, a z drugiej – duże zmiany w otoczeniu prawnym. Stanowią one największe wyzwania, zarówno dla naszej firmy jak i całej branży. Pozytywne z kolei jest to, że w miarę stabilna sytuacja na rynkach surowcowych pozwala stacjom paliw utrzymywać ceny detaliczne na umiarkowanym poziomie. Naszym osiągnięciem w roku 2016 jest przede wszystkim dalszy rozwój sieci
PLANY INWESTYCYJNE
stacji Slovanft Partner. Najbardziej spektakularnym przykładem jest otwarcie w maju, pierwszej autostradowej stacji Slovnaft Partner w Gorzyczkach, przy autostradzie A1 - ostatniej stacji przed granicą z Czechami. Stacja, która została wybudowana przez naszego wieloletniego partnera, firmę Uniwar, oferuje cztery rodzaje paliw na 14 stanowiskach, w tym dwóch całkowicie automatycznych, obsługujący sprzedaż tylko za pomocą kart paliwowych. Oprócz paliw tradycyjnych i LPG, na stacji można także zaopatrzyć się w gaz sprężony CNG. Poza tym, na ofertę stacji składają się: sklep z restauracją, duży parking dla samochodów ciężarowych i autobusów oraz teren rekreacyjny dla kierowców. Stale staramy się zwiększać rozpoznawalność i atrakcyjność stacji partnerskich Slovnaft na lokalnym rynku, np. poprzez atrakcyjną wizualizację zewnętrzną zawierającą logo „Slovnaft Partner”, co powinno przełożyć się na zwiększenie liczby klientów. Ważne są dla nas również partnerskie relacje z właścicielkami stacji oraz niskie koszty uczestnictwa w naszym programie.
Raport
Do tej pory na stacje Slovnaft Partner dostarczaliśmy tylko paliwa. Teraz, na wybranych stacjach partnerskich Slovnaft, chcemy oferować również akceptację kart paliwowych Grupy MOL i innych uznanych operatorów. To duży krok w rozwoju programu Slovnaft Partner. Dzięki takim rozwiązaniom jak wspomniana akceptacja kart, wspomagamy naszych partnerów w sprzedaży, przyciągając kierowców, którzy wcześniej nie mieli szansy trafić na naszą stację. Wspólnie z partnerami staramy się stale rozwijać nasz program i ofertę dla klientów, m.in. planujemy wprowadzenie kącików kawowych i gastronomicznych, czy też narzędzia do prowadzenia programów rabatowych na stacjach. W roku 2017 chcemy dalej rozwijać program Slovnaft Partner, który jest elementem wyróżniającym naszą ofertę dla stacji niezależnych na rynku. Nie chcemy być klasyczną franczyzą. Z naszej strony będziemy dawać globalne know how i najlepszej jakości paliwa, jak również stawiać na partnerskie relacje z właścicielami stacji oraz racjonalne koszty uczestnictwa w programie. REKLAMA
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
49
Raport
PLANY INWESTYCYJNE
Rozwijamy sieć opierając się
NA SOLIDNYCH PARTNERACH Na zdjęciu: Stacja Paliw Total w Pile (fot. Total Polska)
W 2016 roku zespół Total udoskonalił i rozbudował ofertę dla obecnych oraz przyszłych franczyzobiorców. Wspieraliśmy także partnerów biznesowych w tworzeniu stacji, które realizują nasz koncept charakteryzujący się m.in. ciepłą kolorystyką, przytulnym wnętrzem i zewnętrznym oświetleniem, które sprawiają, że obiekty sieci Total są doskonale widoczne wieczorem, nawet w niekorzystnych warunkach pogodowych. Magdalena Myszczyszyn, Dyrektor Działu Stacji i Hurtu Paliw Total Polska Sp. z o.o.
P
olski rynek stacji paliw reprezentuje światowy poziom. Stacje, szczególnie te należące do koncernów, oferują klientom szeroką gamę produktów i usług niezbędnych w trakcie podróży. W branży działają także niezależni operatorzy lokalni, których wyróżnia wysoki standard obsługi kierowców oraz
50
dobra oferta gastronomiczna. Jednak sytuacja na rynku zmienia się dynamicznie, a wraz z nią rosną oczekiwania klientów. Chęć bycia konkurencyjnym, determinuje twórcze podejście do oferty, podnoszenie poziomu obsługi, ulepszanie produktów, jak również prowadzenie rozmaitych testów oraz programów
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
pilotażowych mających na celu zapewnienie wysokiego poziomu satysfakcji klientów.
Trendy na rynku detalicznym Obecnie obserwujemy zwiększone zainteresowanie paliwami wysokiej jakości oraz ofertą przystacyjnych
sklepów. Główni gracze rynkowi budują wizerunek paliw premium, podkreślając ich zalety lub wprowadzając nowe formulacje tych produktów. Wśród klientów stacji Total również rośnie popularność paliw Excellium, co wskazuje na zapotrzebowanie kierowców na produkty najwyższej jakości
PLANY INWESTYCYJNE
pochodzące ze sprawdzonych źródeł. Drugim, wciąż utrzymującym się na rynku znaczącym trendem jest dostosowywanie formatów i oferty przystacyjnych sklepów do nowych, stale rosnących oczekiwań właścicieli aut i ich pasażerów. Poza zmianami, dotyczącymi wyposażenia czy organizacji ciągów komunikacyjnych, coraz większą uwagę skupia się na dostosowaniu gastronomii do zróżnicowanych gustów klientów. Przewidujemy, że te dwa kierunki nadal będą kluczowe w rozwoju oferty stacji paliw.
Realizowana strategia Rozwój koncernu Total w segmencie detalicznym oparty jest na współpracy z partnerami, którzy spełniają najwyższe standardy i stawiają na jakość. Każda ze stacji włączona do sieci Total może pochwalić się znacznym wzrostem sprzedaży, co cieszy obie strony – przedstawicieli Total oraz właścicieli stacji. W naszej sieci są również firmy,
które pod marką Total prowadzą kilka obiektów. Nie ulega wątpliwości, że satysfakcja oraz korzyści wynikające z takiej współpracy są obopólne. W 2016 roku zespół Total udoskonalił i rozbudował ofertę dla obecnych oraz przyszłych franczyzobiorców. Wspieraliśmy także partnerów biznesowych w tworzeniu stacji, które w całości powielają nasz koncept zarówno podjazdu jak i sklepu, charakteryzujący się m.in. ciepłą kolorystyką, przytulnym wnętrzem i zewnętrznym oświetleniem sprawiającym, że obiekty sieci Total są doskonale widoczne wieczorem nawet w niekorzystnych warunkach pogodowych. Bieżący rok 2016 to dla Total przede wszystkim bardzo duże zainteresowanie ze strony przyszłych klientów, owocujące nowymi lokalizacjami – niektóre z nich zostały już otwarte, inne mają zostać oddane do użytku w nadchodzących miesiącach 2016 i 2017 roku. Odwiedzający nasze stacje sygnalizują nam zadowolenie z jakości naszych
usług – szczególnie ceniony jest wysoki poziom obsługi oraz stworzone przez nas kąciki kawowe Pause Café. Klientom podoba się także nowoczesny wystrój sklepu, który został zaprojektowany specjalnie dla Total, zgodnie z najnowszymi trendami światowymi. Oczywiście w drodze do osiągnięcia światowego poziomu pojawiają się wyzwania. Te, z którymi miał do czynienia sektor paliw, to przede wszystkim szara strefa interesująca się biznesem detalicznym. Mamy nadzieję, że szereg zmian nie utrudni funkcjonowania legalnie działającym punktom, ale skutecznie ograniczy działanie podmiotów nieprzestrzegających prawa oraz przepisów powszechnie obowiązujących na rynku paliwowym.
Priorytety i plany na przyszłość Koncern Total pracuje nad wieloma projektami wspomagającymi rozwój naszej sieci detalicznej. W 2016 roku kluczowym elementem jest przede wszystkim rozpoczęcie emitowania
Raport
karty paliwowej Eurotrafic, którą już wkrótce będziemy aktywnie oferować klientom z polskiego rynku. Dla właścicieli kart otwieramy tym samym, nie tylko nowe możliwości i szybkie oraz bezpieczne płatności na ponad 13 tys. stacji, ale ułatwiamy też dokonywanie opłat za przejazdy na głównych szklakach transportowych w całej Europie. Pracujemy również nad ofertą gastronomiczną oraz programem lojalnościowym. Naszym celem jest realizacja wszystkich projektów w tym roku. W 2017 roku priorytetem Total będzie rozwój oparty na współpracy z solidnymi i wiarygodnymi partnerami biznesowymi, realizacja strategii zakładającej przemyślane budowanie sieci przez otwieranie nowych lokalizacji oraz ciągłe ulepszanie oferty. Będziemy także bacznie obserwować rynek i wprowadzać odpowiednie modyfikacje pozwalające nie tylko na utrzymanie, ale też wzmocnienie naszej pozycji w sektorze detalicznym.
Na zdjęciu: Stacja Paliw Total w Bukowcu (fot. Total Polska)
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
51
Raport
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
Wizualizacja zewnętrzna stacji paliw
– nanotytanowa ochrona powierzchni reklam F
irma Reklamowa EMO NEON z siedzibą w Częstochowie jest przedsiębiorstwem produkcyjnym specjalizującym się w różnych rodzajach reklamy świetlnej, m. in.: wystroje reklamowe stacji paliw (otoki wiat, pylony cenowe z ledowym lub manualnym systemem zmiany cen, witacze, kasetony informacyjno – kierunkowe, podsufitki itd.), super płytkie litery blokowe P30, kasetony świetlne, litery blokowe, neony, totemy, panele podświetlane. Firma świadczy także usługi w zakresie obróbki metali na urządzeniach CNC. Nasi klienci to zarówno wielkie korporacje, jak i mniejsze firmy zainteresowane tworzeniem nowoczesnego wizerunku. Jesteśmy jedną z nielicznych firm reklamowych w tej części Europy, która nieustannie wprowadza nowe technologie i systemy zarządzania. W ciągu niemal ćwierćwiecza przeszliśmy długą
52
drogę, ciągle wprowadzając innowacje technologiczne i nowe sposoby organizacji pracy, które pozwalają nam sprostać wymaganiom nawet najbardziej wymagających klientów. Strategią rozwoju firmy do wyprzedzania konkurencji jest działalność o charakterze innowacyjnym oraz wytyczanie nowych trendów na rynku. Zanieczyszczenie powietrza i coraz bardziej agresywne zmienne czynniki atmosferyczne zmotywowały spółkę EMO NEON do wprowadzenia na rynek rewolucyjnego projektu, polegającego na produkcji elementów reklamowych w tym wystroju stacji paliw pokrytych powłoką nanotytanową.Wynikiem wdrożenia nowej technologii – jest nowy, nie wytwarzany dotychczas produkt: asortyment reklam świetlnych pokrytych Nano tytanem (cząsteczki Nano-dwutlenku tytanu – nTiO2). Zastosowany związek chemiczny zaliczany jest do
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
nanocząstek, którego unikalne właściwości pozwolą na uzyskanie powłoki reklam, która będzie charakteryzować się zwiększoną odpornością na zabrudzenia, korozję i przedłużonym czasem utrzymania barwy początkowej oraz połysku. Nowa technologia i produkt wyznacza nowy trend na rynku reklam świetlnych i bez wątpienia wpływa na dalszy jego rozwój. Dzięki projektowi firmy EMO NEON nanotechnologia wkroczy także do branży produkcji elementów reklamowych. Obszar oddziaływania rezultatu projektu ma zasięg międzynarodowy. Innowacja nie ma odpowiednika na rynku, tak więc spotka się z zainteresowaniem także wśród klientów z zagranicy, którzy oczekują przede wszystkim zaawansowanych technologicznie i efektywnych rozwiązań. Planowany do wytwarzania produkt jest przełomowy z punktu widzenia branży reklamowej, ponieważ sprawi on iż dotychczas produkowane wyroby staną się przestarzałe i niekonkurencyjne. Wprowadzona technologia ma pozytywny wpływ na realizację zasady zrównoważonego rozwoju powodując wydłużenie cyklu życia produktu i zwiększenie jego trwałości. Unikalne właściwości Nano tytanu, który jest mocnym filtrem promieniowania UV, mają znaczący wpływ na utrzymanie żywych kolorów powłoki dekoracyjnej. Zahamowany zostanie proces „płowienia”
koloru reklamy, dodatkowo dzięki elektrostatycznym właściwościom cząsteczek Nano tytanu, zawartych w warstwie zabezpieczającej, powłoka reklamy będzie wykazywała właściwości elektrostatyczne, dzięki czemu będzie bardziej odporna na zabrudzenia (kurz, deszcz), posiada właściwości samoczyszczące na deszczu oraz bakteriobójcze i przeciwgrzybiczne. Tym samym ograniczone zostanie użycie substancji szkodliwych dla środowiska zawartych w środkach używanych do czyszczenia reklam przez ich właścicieli, a co za tym idzie wpłynie znacząco na ochronę otaczającego nas środowiska naturalnego. Dodatkowym atutem zastosowanej powłoki jest ograniczenie wydatków na mycie i konserwację reklam, poprzez zmniejszenie intensywności wykonywania tychże prac, co w dzisiejszych czasach przy rosnących wydatkach na reklamę i marketing ma bardzo duże znaczenie. Podsumowując branża reklamowa jest rynkiem, gdzie najwyższą uwagą otacza się jakość i estetykę produktu. Nowy produkt będzie zachowywał swe pierwotne właściwości estetyczne przez wydłużony okres oraz zmniejszy koszty związane z użytkowaniem. Wpisuje się to znakomicie w potrzeby rynku oraz wyznacza nowe standardy i kierunki rozwoju branży.
Raport
STACJA BENZYNOWA
Pod czujnym okiem kierowców (fot. PKN Orlen S.A.)
Klienci są skłonni zapłacić czasem więcej, ale skorzystać ze stacji położonej w pobliżu, czystej i z miłą obsługą – wynika z badania ARC Rynek i Opinia. Nie wystarczy zatem tylko obniżyć ceny, aby przyciągnąć na stację kierowców i ich utrzymać. Michał Piechocki, Kierownik Projektu „Badanie satysfakcji klientów stacji paliw” ARC Rynek i Opinia Sp. z o.o.
P
olski rynek stacji benzynowych jest silnie konkurencyjny, co oznacza, że klienci mogą stosunkowo łatwo zmieniać marki odwiedzanych stacji. Dlatego też poszczególne sieci prześcigają się w doskonaleniu swoich placówek i oferowaniu kierowcom jak największej liczby udogodnień, przez co stacje stają się coraz bardziej wielofunkcyjne: oprócz tankowania paliwa można na nich wypić kawę, zjeść posiłek, skorzystać z prysznica czy internetu, wypłacić pieniądze z konta. Pytanie, na ile kierowcy oczekują wszystkich tych usług i co powoduje, że korzystają właśnie z takiej sieci,
54
a nie innej? W maju 2016 roku przeprowadziliśmy szeroko zakrojone badanie satysfakcji klientów pięciu sieci (BP, Lotos, Orlen, Shell, Statoil), w którym zapytaliśmy kierowców o ich potrzeby względem stacji paliw oraz stopień zadowolenia z placówek, z których korzystają.
Co z tą satysfakcją? Wszechstronność oferty stacji sieciowych pozwala przypuszczać, że oczekiwania klientów topowych marek są dość wysokie. Stacje niesieciowe nie zawsze oferują równie szeroki, jak
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
placówki sieciowe, zestaw usług dodatkowych, a niekiedy ograniczają swoją ofertę do paliwa/gazu oraz podstawowych usług, związanych z dbałością o samochód. Poziom wiedzy klientów na temat rynku jest również dosyć wysoki, z uwagi na szeroko zakrojone działania marketingowe czołowych graczy. W tym kontekście kluczowe wydaje się ukierunkowanie działań pod kątem uzyskania wysokiej satysfakcji klientów. Zadowolony klient ma bowiem mniejszą pokusę do zmiany odwiedzanej marki stacji. Nakłady ponoszone na tzw.
retencję klienta, tj. jego zatrzymanie, są zazwyczaj niższe niż nakłady na pozyskanie nowych klientów od konkurencji. Konieczna jest zatem identyfikacja elementów w największym stopniu przyczyniających do podnoszenia satysfakcji klienta, monitorowanie poziomu jego zadowolenia i systematyczne działania doskonalące ofertę stacji.
Im gęściej tym lepiej Z naszego badania wynika, że generalnie poziom satysfakcji klientów największych sieciowych stacji paliw
Raport
STACJA BENZYNOWA
Źródło: Badanie satysfakcji klientów stacji paliw, ARC Rynek i Opinia, kwiecień 2016. N = 1544
jest dosyć wysoki. Świadczy to o pewnej dojrzałości rynku, na którym nie ma miejsca dla wyraźnych „outsiderów”, jak również o jego konkurencyjności. Liderami rankingu ogólnej satysfakcji są po kolei: Orlen, Lotos i Statoil. Najwyższe miejsce w zestawieniu dla Orlenu jest zasługą gęstej sieci stacji w połączeniu z dobrym poziomem obsługi, czystością i korzystnym
wizerunkiem cenowym. Sieć Orlen, jak wynika z naszych badań, spełnia wszystkie kluczowe czynniki budujące zadowolenie klientów. Łatwość dotarcia do najbliższej stacji i korzystne rozmieszczenie placówek (np. przy głównych arteriach) to czynniki w największym stopniu determinujące poziom satysfakcji klienta. Rzadko który kierowca będzie chciał nadkładać drogi, aby dojechać do odległej stacji, skoro w pobliżu ma kilka innych o podobnym profilu. Nie wystarczy natomiast wybudować jak największej ilości stacji, ważna jest również ich alokacja. Warto podkreślić, że dopiero na czwartym miejscu w rankingu czynników najbardziej wpływających na poziom zadowolenia, znajduje się postrzegana wysokość cen na stacji (ceny paliw oraz ceny usług dodatkowych). Oznacza to, że klienci są skłonni zapłacić czasem więcej, ale skorzystać ze stacji położonej w pobliżu, czystej i z miłą obsługą. Nie wystarczy zatem tylko obniżyć ceny, aby przyciągnąć na stację klientów i ich utrzymać. Jeśli już zaś mówimy o lojalności, to należy wskazać, że nie jest ona pochodną tylko poziomu satysfakcji – innymi słowy, nie wystarczy być ogólnie zadowolonym ze stacji, aby być lojalnym klientem, czy też wykazywać skłonność do jej polecenia znajomym. Na lojalność klientów sieciowych stacji paliw wpływa również m.in. wizerunek sieci oraz program lojalnościowy. Z naszego badania wynika, że najbardziej lojalnych klientów ma sieć Orlen, wyniki są jednak dość zbliżone we wszystkich badanych sieciach. Tak jak wspomniałem, Orlen jest zdecydowanym liderem w rankingu ogólnym uwzględniającym szereg
Usługi dodatkowe, z których kierowcy korzystają najczęściej Mycie szyb
23% 22% 22% 21% 20%
Ciepłe napoje Toaleta Sklep (zakup jedzenia, napojów) Przekąski fast food Sklep (alkohol, papierosy)
16%
p Kompresor
% 13% 12% 12% 11% 11%
Wi-Fi Myjnia Bankomat Sklep (akcesoria do samochodów: oleje, smary itp.) 0%
5%
10%
15%
20%
25%
Źródło: Badanie satysfakcji klientów stacji paliw, ARC Rynek i Opinia, kwiecień 2016.
różnych czynników, o które w naszym badaniu pytaliśmy kierowców. Jednocześnie warto wspomnieć o liderach poszczególnych kategorii. Liderzy w poszczególnych kategoriach: • Oznakowanie stacji: Orlen. • Gęstość sieci: Orlen. • Obsługa: Statoil. • Oferta gastronomiczna: Orlen. • Czystość stacji: Statoil. • Sklep i usługi dodatkowe: Lotos.
Wielofunkcyjność dobrze widziana Tylko co piąty kierowca korzysta na stacjach benzynowych z usług dodatkowych. Jednocześnie trudno wskazać jednoznacznie, która usługa dodatkowa cieszy się największym zainteresowaniem, gdyż różnice
procentowe między pięcioma usługami, które były wskazywane przez kierowców najczęściej są nieznaczne. Oznacza to, że kierowcy widzą potrzebę wielofunkcyjności stacji paliw, chociaż jest i taka grupa klientów, która na stacji wyłącznie tankuje. Najaktywniejsi w korzystaniu z usług dodatkowych są kierowcy tankujący na stacjach Lotos (myjnia, mycie szyb, prysznic, fast-food, sklep, Wi-Fi, bankomat) oraz Orlen (kompresor, toaleta, ciepłe napoje). Informacja o projekcie: Badanie przeprowadzono metodą CAWI (ankiety online) na panelu konsumenckim epanel.pl w dniach 12.02-9.03.2016 na próbie N = 1544 respondentów. Respondentami byli kierowcy tankujący regularnie na stacjach: BP, Lotos, Orlen, Shell oraz Statoil.
Czynniki wpływające na satysfakcję TOP 5 (skala 0-1) Gęstość sieci
0,39
Obsługa
0,19
Czystość
0,16
Postrzegane ceny
0,13
Jakość paliwa
0,11 0
0,05
0,1
0,15
0,2
0,25
Źródło: Badanie satysfakcji klientów stacji paliw, ARC Rynek i Opinia, kwiecień 2016.
0,3
0,35
0,4
0,45
Na zdjęciu: Kąciki Stop Cafe Bistro na stacjach Orlenu zachęcają przyjaznym wnętrzem (fot. PKN Orlen SA).
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
55
Raport
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
Stacje benzynowe już dawno przestały pełnić rolę „przystanku na trasie” oraz miejsca służącego jedynie do zatankowania samochodu. Dziś stają się wielofunkcyjnymi punktami sprzedażowo-usługowymi. W związku z tym coraz ważniejsze staje się budowanie w nich pozytywnych doświadczeń klienta oraz jego przywiązania do danej marki. Jak można to zrobić? Najlepszym rozwiązaniem są usługi oferowane przez firmę IMS – lidera wyspecjalizowanych usług z zakresu marketingu sensorycznego. Wojciech Grendziński, Dyrektor Handlowy, Wiceprezes IMS S.A.
Marketing sensoryczny na stacjach benzynowych – spraw, aby klient został na dłużej
Marketing sensoryczny wspiera atmosferę miejsca sprzedaży W wielu punktach usługowych, w tym także na stacjach benzynowych, marketing sensoryczny odgrywa coraz większą rolę. Badania potwierdzają jego wpływ zarówno na samopoczucie klientów, ich przywiązanie do marki, jak również na realne wyniki sprzedażowe. Marketing sensoryczny stanowi
56
doskonałe narzędzie nie tylko wspierające realizację planów sprzedażowych i budujące lojalność klienta wobec marki, ale także oddziałujące na emocje. Badania potwierdzają, że właściwe zastosowanie marketingu sensorycznego może zwiększyć sprzedaż aż o 14%-16%. Marketing sensoryczny ma na celu przede wszystkim umilić konsumentowi pobyt w miejscu sprzedaży. Według
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
badań średnia długość wizyty klientana stacji benzynowej trwa ok. 5-7 minut. Działania marketingu sensorycznego mogą wpłynąć na atmosferę do tego stopnia, że klient zwróci dodatkowo uwagę na promocje, oferowane nowości, produkty, czy skorzysta z oferty gastronomicznej – spędza bowiem dzięki nim więcej czasu w danym miejscu.
Budowanie pozytywnych doświadczeń podczas wizyty w placówce powoduje odczuwanie większego komfortu ze strony klienta. Potwierdzają to badania przeprowadzone przez Instytut Badawczy Millward Brown na początku 2016 r. Po wizycie w miejscu, w którym zastosowano marketing sensoryczny 34% badanych oceniło swój nastrój jako bardzo dobry. Narzędzia marketingu
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
sensorycznego wpłynęły pozytywnie również na postrzeganie punktu usługowego. Co czwarta badana osoba odniosła dużo lepsze wrażenie z wizyty niż zwykle. Równie ciekawym zjawiskiem było to, że klienci poddani działaniu aromamarketingu i audiomarketingu, wydali w danym punkcie więcej pieniędzy, niż planowali. Usługi marketingu sensorycznego wykorzystywane są już od dawna np. w branży handlowej, modowej, hotelarskiej czy turystycznej. Na taką formę wsparcia decyduje się również coraz więcej sieci stacji benzynowych, widząc możliwości i korzyści, jakie niesie za sobą marketing sensoryczny. Wykorzystanie narzędzi marketingu sensorycznego na stacjach benzynowych różni się od zastosowania go np. w centrach handlowych między innymi tym, że klient spędza na stacjach mniej czasu, a lokalizacje stacji często bardzo różnią się od siebie – od ruchliwych autostrad po stacje wewnątrz osiedli (pełniące często funkcję sklepu). Jednym z utrudnień dla usług np. aromamarketingu jest obecność części kawiarnianej czy restauracyjnej, które już z założenia emitują własny zapach. Te wszystkie aspekty brane są pod uwagę przez ekspertów IMS projektujących narzędzia marketingu sensorycznego, które są tworzone w taki sposób, aby powyższe zagadnienia nie stanowiły problemu.
Zapach ma znaczenie Najczęściej wykorzystywaną usługą na stacjach benzynowych jest aromamarketing. – Na stacji benzynowej najważniejsze są dwie strefy: strefa wejścia oraz okolice toalety. Rozmieszczamy urządzenia emitujące zapach przy drzwiach wejściowych, dzięki czemu klient jest „witany” przyjemnym aromatem. Odpowiednio dobrany zapach buduje właściwą atmosferę wizyty – wyjaśnia Wojciech Grendziński, Wiceprezes IMS. – Drugą istotną strefą są toalety. Tutaj naszym podstawowym zadaniem jest zneutralizowanie nieprzyjemnego zapachu, a następnie nałożenie naszego aromatu – pozostałe nuty zapachowe zbudują właściwy klimat. Zapach ma największy wpływ na samopoczucie, nastrój i emocje. Doznania zapachowe są również tymi, które najsilniej zapadają w pamięć.
Raport
o uniwersalnej „playliście dla stacji benzynowej”. Korzystanie przez stacje benzynowe na przykład z radia jest wysoce ryzykowne, gdyż uniemożliwia kontrolowanie przekazu, który z niego
Marketing sensoryczny posiada niewątpliwie jedną najważniejszą zaletę – jako jedno z nielicznych narzędzi marketingowych dociera do wszystkich osób, które znajdą się w jej zasięgu. Jest
płynie. Może na przykład zdarzyć się, że klienci usłyszą reklamę konkurencyjnej firmy. Dlatego warto zainwestować w narzędzie audiomarketingu – aby precyzyjnie docierać z komunikatami do klienta, ale również w odpowiedni sposób budować klimat miejsca poprzez odpowiednio dobraną muzykę.
nieodzownym narzędziem pomagającym zwiększyć sprzedaż, ale też zbudować relację i przywiązanie klienta do marki.
Audiomarketing zadba o dobre samopoczucie i sprzedaż Inną usługą oferowaną przez IMS jest audiomarketing. Przeprowadzone badania wykazały, że średnia długość wizyty w sklepie, w którym jest właściwie dobrana muzyka, wydłuża się o 20%, a ponad 90% pytanych postrzega muzykę jako „zdecydowanie niezbędną” lub „raczej niezbędną” w miejscu sprzedaży. Najważniejsze w marketingu sensorycznym jest dobre samopoczucie odbiorcy tej usługi. Według ekspertów IMS 80% treści audiomarketingowej powinna stanowić odpowiednio dobrana muzyka, a jedynie 20% treści reklamowe. Przygotowanie dedykowanej bazy muzycznej jest bardzo ważne – nie ma mowy
www.ims.fm
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
57
Raport
SKLEP I GASTRONOMIA
Polski handel pod lawiną nowych przepisów Podatek od handlu, przepisy tytoniowe, projekt ustawy o przewadze konkurencyjnej i plany dotyczące ograniczenia pozaaptecznej sprzedaży leków oraz projektowane restrykcje w sprzedaży alkoholu – w ciągu ostatniego półtora roku rząd i parlamentarzyści wprowadzają istotne zmiany prawne, które dotyczą handlu. PIH ostrzega, że niektóre rozwiązania mogą negatywnie wpłynąć na kondycję polskich przedsiębiorców. Joanna Chilicka, Rzecznik Prasowy Polskiej Izby Handlu
W
ostatnim półroczu biznes mierzy się z szeregiem zmian prawnych. Polska Izba Handlu uważnie śledzi wszelkie działania rządu i bierze udział w konsultacjach społecznych, wspierając niektóre z nich, ale też protestując przeciwko innym.
Podatek od handlu Sprawą, która zaangażowała całą branżę handlu, był proces uchwalania podatku od sklepów. W intencjach chodziło
58
o wyrównanie szans między małymi i średnimi sklepami, a dużymi dyskontami i hipermarketami. Strona rządowa przeprowadzała konsultacje z zainteresowanymi organizacjami, Polska Izba Handlu była jedną z najaktywniejszych. Nowa ustawa została przyjęta. Udało się wypracować kompromis i uzgodnić rozwiązania, które mają szansę spełnić założenia podatku, czyli wyrównać szanse między mniejszymi i większymi podmiotami na rynku handlu. Regulacja zawiera
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
dobre dla różnorodności handlu rozwiązania, takie jak: stawka progresywna, kwota wolna w wysokości obrotu małych i średnich przedsiębiorstw oraz brak szczególnych rozwiązań, dotyczących pojedynczych sprzedawców, ale działających w ramach sieci handlowych.
Dyrektywa tytoniowa W parlamencie zakończyły się prace nad zmianą ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu
i wyrobów tytoniowych. Senat wprowadził ważną poprawkę – informacja o wyrobach tytoniowych w punktach sprzedaży będzie mogła być umieszczana do końca 2016 roku. Dotyczy to oznakowania na szafkach, podkładek pod bilon itp. Wszystko to musi zniknąć z końcem bieżącego roku. Od początku przyszłego roku jedyna informacja w sklepach na temat wyrobów tytoniowych, która będzie dozwolona, to ta na opakowaniach papierosów. Również ona będzie znacząco
SKLEP I GASTRONOMIA
zmniejszona, ponieważ nowe ostrzeżenia zdrowotne będą zajmować 65 proc. powierzchni opakowania – ta zmiana wejdzie w życie jednak dopiero od 20 maja 2017. Wyroby tytoniowe, oznakowane zgodnie z dotychczasowymi przepisami, mogą pozostawać w obrocie do 20 maja 2017. Po tym terminie wszystkie papierosy i tytoń do palenia będą musiały być oznakowane już zgodnie z nowymi przepisami. Kolejna ważna zmiana to fakt że po 20 maja 2017 papierosy mentolowe nie będą mogły być w żaden sposób oznaczone inaczej papierosy zwykłe. Papierosy te będą mogły być sprzedawane do 20 maja 2020 roku.
Ustawa o przewadze konkurencyjnej W drugim półroczu 2015 r. intensywności nabrały prace nad wprowadzeniem ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Przedstawiony projekt budzi poważne wątpliwości zarówno sprzedawców, jak i producentów. Szczegółowa analiza prawna, uwzględniająca kontekst rynkowy, nie pozwala na zbyt duży optymizm. Projekt nie ureguluje poprawnie i skutecznie relacji handlowych sektora rolno-spożywczego. W ocenie Polskiej Izby Handlu, projektowane zmiany zdają się zmierzać do zaprzeczenia idei, której w założeniu miały służyć. W pierwszej kolejności, należy wskazać, że w swojej obecnej formie proponowana ustawa może być uznana za naruszającą fundamentalne zasady wyrażone w Konstytucji RP, w tym zasadę proporcjonalności i zasadę demokratycznego państwa prawnego: zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, pewności prawa, właściwej legislacji oraz zasady, że nie ma przestępstwa bez ustawy. Projekt może być też niezgodny z wynikającą z Konstytucji RP regułą, iż prawo nie działa wstecz. Sformułowania użyte w projekcie są na tyle niejednoznaczne, że nie pozwalają na precyzyjne określenie, w którym momencie dochodzi do stosowania niedozwolonych działań. Autorzy projektu pozostawiają Prezesowi UOKiK swobodę w ustaleniu znaczenia pojęć nieostrych oraz powierzają mu samodzielne tworzenie katalogu dobrych obyczajów wymiany handlowej w branży rolno-spożywczej. Powyższe należy uznać nie tylko za naruszenie
ogólnej kompetencji organów administracji, ale za wypaczenie idei wypracowania poprawnych relacji handlowych pomiędzy przedsiębiorcami. Projekt realizuje interes bardzo wąskiej grupy podmiotów (producentów), będących bezpośrednimi dostawcami produktów podstawowych do sieci handlowych. Następuje to kosztem większości producentów i dostawców produktów spożywczych, dla których proponowany kształt ustawy będzie oznaczał paraliż prowadzonej przez nich działalności. Dla większości dostawców postanowienia precyzujące współpracę z odbiorcą są najsilniejszym gwarantem realizacji umowy zgodnie z intencją obu stron.
Leki OTC Powracają pomysły wycofania ze sklepów leków OTC, czyli dostępnych bez recepty. Polska Izba Handlu była i jest przeciwna wobec takiego rozwiązania. Dostępność tego typu preparatów jest potrzebna przede wszystkim kupującym. Pozwalają one na samoleczenie powszechnie znanych dolegliwości lub łagodzą objawy. Leki sprzedawane w sklepach mają słabsze działanie niż te w aptekach, nie wywołują groźnych skutków ubocznych i są do nich dołączone ulotki. Sklepy przechowują je w odpowiedzialny sposób. Możliwość kupienia takich środków w razie nagłej potrzeby jest ważna, nie zawsze jest dostępna apteka. Jest to istotne w małych miejscowościach, gdzie często nie ma apteki lub jest wcześnie zamykana.
mieszkaniowych. Żeby ograniczyć te zjawiska nie ma potrzeby zmieniać przepisów i wprowadzać np. nocnej prohibicji. Wystarczy odpowiednia współpraca sprzedawców z organami ochrony porządku publicznego oraz działania edukacyjne, prowadzone np. w szkołach. Przepisy, które można stosować w przypadku sklepu, która narusza prawo i zakłóca porządek, już istnieją.
Prawo wodne Rząd planuje też zmiany w ustawie Prawo wodne. Wynika to z konieczności wprowadzenia na początku 2017 roku unijnej dyrektywy wodnej. Zmiany mają przynieść m.in. wzrost opłat za pobór wody, ścieki deszczowe wprowadzane do wód lub ziemi, retencjonowanie wód deszczowych oraz wielkości i sposobu opłat karnych za brak retencjonowana i oczyszczania ścieków deszczowych. Przewidziane są także kary za brak odpowiednich instalacji do obsługi wody. Ma to dotyczyć osób fizycznych i podmiotów prawnych.
Raport
Zmiana ustawy Prawo wodne może spowodować 20-krotny wzrost kosztów użycia wody w zakładach przetwórczych, a dla producentów wód i napojów nawet 80-krotny. W opinii Polskiej Izby Handlu, proponowane opłaty i kary są nieproporcjonalne do możliwości firm i grożą negatywnymi zmianami w różnych sektorach biznesowych, w szczególności żywieniowym, a w konsekwencji wzrostem cen dla klientów. Nie wszystkie firmy mają wymagane przez UE instalacje, a są to drogie przedsięwzięcia. Opłaty te i inwestycje są z pewnością zbyt kosztowne i mogą zachwiać stabilnością finansową przedsiębiorstw. Ponadto polskie napoje będą droższe od tych zagranicznych, dlatego nasze firmy będą niekonkurencyjne w porównaniu do innych krajów. Bardziej opłacalne stanie się sprowadzanie produktów z pozostałych państw do polskich sklepów, a eksport także na tym ucierpi. Nie dotyczy to tylko branży napojów, ale wszystkich firm, które używają wody w swojej działalności. REKLAMA
Handel alkoholem Ciągle trwają rozmowy i konsultacje nt. ograniczenia handlu alkoholem. W niektórych miastach powstały już takie rozporządzenia, ale na szczeblu parlamentarnym rozmawia się o wprowadzeniu zapisów ogólnokrajowych. Stanowisko Polskiej Izby Handlu jest niezmienne: każde takie ograniczenia są ukłonem w stronę szarej strefy. Nie powinno się wprowadzać prohibicji, raczej pracować nad poprawą mechanizmów egzekwowania już istniejącego prawa. To nie alkohol na półkach sklepowych jest zagrożeniem dla porządku publicznego i samopoczucia mieszkańców. Problemem jest grupa nieodpowiedzialnych ludzi, którzy dziś wbrew przepisom spożywają alkohol w miejscach publicznych i naruszają spokój osiedli
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
59
Raport
SKLEP I GASTRONOMIA
W spirali promocji
czyli jak wygrać i nie zwariować? Stacje benzynowe bardzo długo pozostawały kanałem sprzedaży, gdzie promocja na produkty FMCG była na drugim planie. Tymczasem w obliczu coraz silniejszej konkurencji, odpowiednia strategia promocji w sklepie na stacji może stać się istotnym czynnikiem przyciągającym klientów. Konrad Wacławik, Ekspert Rynku Detalicznego ACNielsen Polska Sp. z o.o.
W
ielopak, gratis, premia za tankowanie, a może jednak obniżka? Jeśli promocja cenowa, to na który produkt? Ile wariantów przecenić i jak głęboko? Z tymi pytaniami na co dzień stykają się osoby planujące strategię cenową i promocyjną w sieciach detalicznych. Stacje benzynowe bardzo długo pozostawały kanałem sprzedaży, gdzie promocja na produkty FMCG była na drugim planie. W obliczu coraz silniejszej konkurencji ze strony stacji sieciowych, odpowiednia strategia promocji w sklepie na stacji benzynowej może skutkować istotną przewagą
60
konkurencyjną. Co więcej, sklepy na stacjach coraz częściej konkurują nie tylko z innymi stacjami benzynowymi, a często również ze sklepami convenience i tradycyjnymi sklepami osiedlowymi. Chcąc prowadzić nowoczesny sklep na stacji, nie wolno zapomnieć więc o rozsądnym planowaniu strategii promocyjnej, tak aby trafić w oczekiwania nowoczesnego konsumenta. Dlaczego promocje są tak ważne? Według badania Shopper Trends przeprowadzonego przez Nielsena, aż 28 proc. osób robiących zakupy
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
w sklepach convenience jest skłonne zmienić sklep, jeśli nie znajdą tam atrakcyjnej promocji na produkt, którego szukają. Mniej radykalna lecz bardziej liczna jest grupa 37 proc. konsumentów, którzy pozostaną przy dotychczasowym sklepie, ale zmieniają markę czy wariant produktu, w zależności od obowiązującej aktualnie promocji. Innym istotnym argumentem za wagą oferty promocyjnej jest przywiązanie konsumentów do ceny. W 2010 roku, tuż po kryzysie gospodarczym, znacznie zwiększył się odsetek osób deklarujących, że znają
ceny większości produktów, które kupują regularnie. Mimo, iż okres kryzysu skończył się, odsetek ten nie zmalał – konsumenci przyzwyczaili się do sprytnych zakupów, kierując się znajomością cen oraz promocjami. Co w takim wypadku powinna zawierać oferta sklepowa na stacji benzynowej, aby była atrakcyjna dla „smart shoppera”? Nie ma jednej strategii promocyjnej, którą można zastosować do wszystkich produktów dostępnych w sklepie. Szczególnie ważna przy planowaniu promocji jest tzw. misja zakupowa
SKLEP I GASTRONOMIA
Wrażliwość na promocje
11%
Promocje rzadko wpływają na moją decyzję o marce
13% 11%
37%
Kupuję na promocji tylko jeśli lubię daną markę Kupuję regularnie różne marki kierując się promocjami Rzadko zmieniam sklep, ale podczas zakupów aktywnie poszukuję promocji
28%
Zmieniam sklep w zależności od oferowanych promocji
Źródło: Shopper Trends Convenience 2014-2015.
kategorii oraz jej wrażliwość cenowa. Konsumenci realizują inne misje zakupowe w zależności od formatu sklepu i kategorii produktu. Jako dobry przykład może tu posłużyć kategoria whisky – konsument udający się do hipermarketu, w celu dokonania zakupu produktu z tej kategorii, poszukuje satysfakcjonującego go wariantu, sprawdzając dokładnie promocje – jeśli nie znajdzie odpowiedniej relacji ceny do jakości, będzie szukał dalej lub zmieni sklep. Jednak zakupem whisky na stacji benzynowej kieruje dużo częściej misja zakupowa, którą możemy nazwać „awaryjną potrzebą”. Bowiem potrzebując prezentu na ostatnią chwilę, konsument nie ma czasu na szukanie produktów w innych sklepach, więc kierując się wygodą lub oszczędnością czasu, decyduje się na zakup butelki po wyższej zwykle cenie, choć mógłby ją kupić taniej w innym kanale sprzedaży. Kategoria whisky jest zatem mniej wrażliwa cenowo – nieznaczna zmiana ceny w kanale petrolvenience (sklepy na stacjach benzynowych) nie ma tak dużego wpływu na zmianę wolumenu sprzedaży, jak w przypadku hipermarketu. Widać więc, że efekt strategii promocyjnych dla kategorii, w przypadku tych dwóch kanałów, będzie różny. Z drugiej strony whisky, na tle innych dostępnych kategorii na stacji benzynowej, jest jedną z bardziej wrażliwych cenowo, co potwierdzają badania. Stąd też promocje wpływające na cenę w przypadku takiej kategorii mają szansę odnieść sukces.
Jak widać strategia promocyjna nie może być taka sama dla wszystkich kategorii. Kluczowe jest zidentyfikowanie kategorii wrażliwych cenowo i zastosowanie odpowiednich mechanizmów promocyjnych oraz aktywności wewnątrz sklepu. Jakie mechanizmy ma zatem do wyboru sklep na stacji benzynowej i do których kategorii powinien je zastosować? Według badania Shopper Trends z 2013 roku, promocjami najbardziej pożądanymi przez Polaków są obniżki cenowe, gratisy lub możliwość zbierania punktów za zakupy. Polscy konsumenci preferują zatem mechanizmy dostarczające im już w momencie zakupu wartość dodaną. W przypadku kategorii wrażliwych cenowo, najskuteczniejsze będzie zatem zastosowanie bezpośredniej promocji cenowej, albo mechanizmu typu „2 za 1” lub „drugi produkt z obniżką X proc.”. Ciekawym pomysłem może okazać się również mechanizm zestawów promocyjnych, które konsument może samemu stworzyć, np. przy zakupie kategorii X, produkt z kategorii Y jest tańszy o Z proc. (mechanizm, który obecnie głównie funkcjonuje w gastronomii na stacji benzynowej). W dobie konsumentów „indywidualistów”, którzy poszukują możliwości tworzenia własnych produktów lub ofert, taka promocja może okazać się atrakcyjna. Warto pamiętać również, aby promocje cenowe nie dotyczyły zbyt dużej liczby produktów w kategorii, a z drugiej strony nie zawierały się tylko w jednym segmencie kategorii.
Promowanie w jednym czasie kilku produktów będących substytutami, może prowadzić do kanibalizacji sprzedaży bazowej produktów i w konsekwencji negatywnie odbije się na obrocie całej kategorii. Zwrócić należy również uwagę na długość promocji. W przypadku zbyt długo trwającej akcji, konsument może przyzwyczaić się do ceny promocyjnej i rezygnować z zakupu produktu, czy kategorii w okresach bez promocji. Kolejną istotną kwestią w przypadku kategorii wrażliwych cenowo jest zapewnienie konsumentowi odpowiedniego mixu asortymentu, pozwalającego dokonać optymalnego wyboru. Jest to szczególnie ważne w kategoriach impulsowych – konsumenci w przypadku takich kategorii zdecydowanie częściej deklarują aktywne poszukiwanie nowości produktowych, co wymusza na właścicielu sklepu zapewnienie nowych wariantów produktu. Również cena bazowa ma tu znaczenie – nierzadko ustalona cena znajduje się ponad progiem akceptowalnym przez konsumenta, przez co zrezygnuje on z zakupu, jeśli nie odnajdzie produktu będącego w promocji. Co zrobić w przypadku kategorii o niskiej wrażliwości cenowej (przypadki, kiedy obniżenie ceny ma niewielki wpływ na wzrost wolumenu sprzedaży)? Dobrym przykładem takiej kategorii na stacji benzynowej są prezerwatywy – według modeli ekonometrycznych przygotowywanych przez firmę Nielsen, w przypadku tej kategorii obserwujemy znaczne różnice w elastyczności cenowej pomiędzy formatami sklepowymi i to właśnie stacje benzynowe cechuje jedna z niższych elastyczności cenowych. W takich przypadkach, rozwiązaniem może być odpowiednia aktywność wewnątrz sklepu – ekspozycja, dodatkowe standy z produktem,
Raport
informacja przy kasie o dostępności nowego wariantu. Kategorie takie cechują się zwykle tym, że zakup dokonywany jest impulsowo lub w ramach misji „nagłej potrzeby”. Trzeba zatem zapewnić konsumentowi łatwe odnalezienie produktu i jego dostępność. Skutecznym mechanizmem jest display, przypominający o dostępności kategorii, umieszczony w takim miejscu sklepu, które jest oddalone od podstawowej lokalizacji produktu na półce. Oczywiście istnieje wiele innych możliwości zachęcenia konsumenta do zakupu, jak reklamy podłogowe, czy dodatkowe ekspozycje kategorii. W przypadku tych drugich, warto jednak pamiętać, aby nie rozlokować kategorii w zbyt dużej liczbie miejsc w sklepie, bo wówczas shopper może odnieść wrażenie chaosu. Gama typów promocji, z którymi spotykamy się w sklepach na stacjach benzynowych rośnie. Kilka lat temu najczęściej spotykanymi promocjami były promocje z kartą lojalnościową lub zwykłe obniżki cenowe. W tym momencie sieci benzynowe stosują również mechanizmy gratisów, kolejnego produktu w niższej cenie, loterii lub zestawu z gastronomią itp. Generalizując, większość mechanizmów promocyjnych, znanych ze sklepów wielkoformatowych, odnajdziemy w nowoczesnym sklepie petrolvenience. Ważne jest jednak, aby odpowiednie mechanizmy zostały zastosowane w odniesieniu do właściwych kategorii. Planowanie strategii promocyjnej jest skomplikowanym procesem, zależnym od bardzo wielu czynników, jednak odpowiedni plan i jego egzekucja mogą zapewnić znaczący wzrost sprzedaży, a dodatkowo zbudować w oczach konsumenta wizerunek atrakcyjnego sklepu.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
61
Raport
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
Dbamy o zdrowie konsumentów
Marcin Bojanowicz, Dyrektor Marketingu Zbyszko Company S.A. Jakie nowości wprowadzili Państwo w tym roku na rynek? Strategia biznesowa firmy Zbyszko Company jest ukierunkowana na produkty prozdrowotne i naturalne, bo takich coraz częściej poszukuje na półce konsument. Wszystkie nasze produkty nie zawierają sztucznych słodzików oraz konserwantów. W tym roku rozwinęliśmy ofertę naturalnych soków 100% wyciskanych z owoców Roko Premium o nową, mniejszą pojemność 300 ml, oraz wprowadziliśmy zupełną nowość, wody funkcjonalne, Veroni Hydration i Veroni Energy. Roko Premium pojawiło się na półkach jesienią minionego roku i od razu wiedzieliśmy, że był to strzał w dziesiątkę i że będziemy chcieli rozwinąć tę kategorię produktową. Soki Roko Premium są sokami w 100% wyciskanymi ze owoców, nie z koncentratu. Nie zawierają żadnych dodatków . Początkowo dostępne były jedynie w dużej, litrowej butelce, ale w tym roku pojawiła się również mniejsza pojemność, 300 ml. Mamy nadzieję, że dzięki temu sok znajdzie swoje miejsce w codziennej diecie milionów Polek i Polaków, którzy chętnie zabiorą go ze sobą do pracy czy na wycieczkę, lub wrzucą dziecku do szkolnego tornistra. Wiele uwagi w tym roku poświęciliśmy rozwojowi naszych produktów z segmetu wody pod marką Veroni – wprowadziliśmy na rynek Veroni Energy i Veroni Hydration, obie w zupełnie nowej designerskiej, funkcjonalnej butelce. Veroni Hydration jest wodą ultraoczyszczoną, o pH 7,4, a więc zbliżonym do pH ludzkiej
62
krwi – znacznie szybciej i efektywniej nawadnia organizm, pozwalając uzyskać stan naturalnej równowagi kwasowozasadowej. Jest to woda idealna dla ludzi aktywnych i uprawiających sport. Veroni Energy jest natomiast propozycją dla każdego – zarówno dla osób aktywnych umysłowo którzy potrzebują dodatkowej energii, jak i dla tych, którzy lubią i cenią wszelkiego rodzaju aktywność fizyczną. Veroni Energy zawiera naturalną kofeinę, pozyskiwaną z ziaren kawy, a więc jest zdrowym zamiennikiem małej czarnej lub energetyka przy czym ma zero kalorii czyli nie dostarczamy organizmowi zbędnych cukrów. Oba produkty dostępne są w bardzo nowoczesnej butelce o wyjątkowo charakterystycznym i ergonomicznym kształcie. Ale warto zaznaczyć, że nie zapomnieliśmy o naszych klasykach, czyli serii napojów 3 Owoce. Prawdziwym hitem
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
tego sezonu okazały się 3 Cytryny i 3 Pomarańcze w wersji zapuszkowanej. Puszki typu slim o pojemności 250 ml dosłownie szturmem zdobyły polskie kurorty wypoczynkowe. W podobnej formie odświeżyliśmy legendarną Polo Cocktę której opakowanie przedstawia grafikę znanej polskiej ilustratorki.
Jakie marki uważają państwo za przyszłościowe i dlaczego? Jakie marki będą Państwo rozwijać? Stawiamy na nowocze, prozdrowotne produkty, jak naturalne soki i wody funkcjonalne. Jest to oczywiście odpowiedzią na potrzeby współczesnego konsumenta, który coraz większą wagę przykłada do informacji, które może znaleźć na etykiecie produktów. Dbamy również o to, żeby udoskonalać nasze
napoje, które od wielu lat stanowią najważniejszy segment naszych produktów – obecnie wszystkie nasze brandy są produkowane bez wykorzystania konserwantów, sztucznych słodzików i barwników. Inwestujemy w najnowsze technologie i wciąż poszukujemy najlepszych i najbardziej atrakcyjnych dla naszych partnerów i konsumentów rozwiązań. Jesteśmy znani z tego, że tworzymy wyjątkowe i łatwo rozpoznawalne na półce opakowania – najlepszym przykładem jest napój ROKO czy, z najnowszych pozycji w naszym portfolio, Veroni Hydration, Veroni Energy i Veroni Sport.
Jaka jest sytuacja na rynku napojów (konkurencja, ceny, zainteresowania sklepów i klientów)? Jakie widzą Państwo trendy? Zauważalne na rynku są oczywiście tendencje prozdrowotne, za którymi idzie dynamiczny rozwój kategorii wód mineralnych i naturalnych soków. W tym roku wyraźnie zaistnieliśmy w tych segmentach dzięki wprowadzeniu na rynek zupełnie nowych produktów. Trzeba oczywiście zwrócić uwagę na to, że napoje gazowane i niegazowane wciąż królują na polskich stołach i nadal można zauważyć wzrost tej kategorii. Nie jest on oczywiście tak dynamiczny jak jeszcze kilka lat temu, ale kategoria ta wciąż się rozwija dlatego też podjęliśmy decyzję o zapuszkowaniu 3 cytryn, 3 pomarańczy i Polo Cockty.
POJEMNOŚĆ
700 MILILITRÓW
Raport
SKLEP I GASTRONOMIA
Konsumenci rozpieszczeni przez marketingowców Dzisiejsi klienci mają skonkretyzowane oczekiwania nie tylko co do wysokości cen, ale też jakości produktów, poziomu obsługi, odległości od sklepu czy godzin jego otwarcia. Są dobrze wyedukowani i nie polują już na ofertę najtańszą. Poszukują najkorzystniejszej, czyli charakteryzującej się najlepszą relacją jakości do ceny. I taki typ konsumentów określono pojęciem „smart”. Maciej Siejewicz, Marketing and Communications Manager Instytut GfK Polonia
K
ażdy, kto analizuje rynek FMCG, siłą rzeczy porusza się w zakresie wyjaśniania wzajemnych zależności trzech zmiennych, czyli zachowań: detalisty, producenta (ewentualnie dostawcy) i kupującego. Z biegiem czasu zmieniają się proporcje, ważność, rozłożenie akcentów w ramach współzależności tych trzech podmiotów. Jak sytuacja wygląda dziś? Rządzi kupujący, który do tego jest „smart” (ang. smart shopper – sprytny klient). Nota bene każdy z tej trójki próbuje być smart, także detalista i producent czy dostawca, ale na razie, najbardziej „smart” jest nabywca.
64
Trend smart shoppingu nie jest trendem o polskich korzeniach. Przywędrował ze Stanów Zjednoczonych, a jest obserwowany w całej Europie Zachodniej. Zmienił on dotychczasowy paradygmat zakupowy. Dotychczasowy zakładał, że konsument, spragniony szerokiego wyboru produktów, zarówno na duże zakupy będzie jeździł do dużej hali, jak i też te uzupełniające, codzienne zakupy, będzie realizował najczęściej w hipermarkecie, a nie w małym sklepie osiedlowym. Do pewnego momentu tak się faktycznie działo. Robienie zakupów
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
w dużych sklepach było narodową rozrywką. I to nawet pomimo tego, że przed świętami do kas trzeba było stać godzinę… Dopiero pojawienie się dyskontów Biedronki i Lidla ten świat odmieniło, choć nie od razu. One były raczej katalizatorami nadchodzącej zmiany, a nie ich bezpośrednim powodem. Przez dekadę rynek był daleki od nasycenia. Rok 2007 okazał się dla nowoczesnych palcówek czasem największej jak dotąd prosperity. Gospodarka rozwijała się znakomicie, konsumenci czuli się bezpiecznie
i wyraźnie poluzowali pasa. Wrzucali do koszyka co popadnie. Na chwilę w Polsce zapanował prawdziwy konsumpcjonizm w zachodnim stylu. Gospodarstwa domowe kupowały więcej, jednocześnie nie zawsze poszukując tańszych produktów. W 2008 roku wybuchł globalny kryzys, wskutek czego nastroje konsumenckie siadły i to de facto diametralnie zmieniło zachowania zakupowe nabywców. Jednak stwierdzenie, że oszczędzając konsument zaczął generalnie sięgać po najtańsze produkty byłoby zbytnim uproszczeniem. Choć bez
SKLEP I GASTRONOMIA
wątpienia cena nadal pozostaje ważnym kryterium zakupowym to zachowania konsumentów są wypadkową wielu czynników, w tym ekonomicznych i społecznych oraz oczywiście zabiegów marketingowych (reklama), choć już nie w takim stopniu jak kiedyś. Samo pojawienie się w Polsce nowoczesnych kanałów dystrybucji wzbudziło z czasem w konsumentach oczekiwania nie tylko pod względem poziomu cen, ale też jakości produktów, określonego poziomu obsługi, odległości od sklepu, godzin jego otwarcia itp. Zatem dziś to już nie jest ten sam konsument, co na początku transformacji. Jest dobrze wyedukowany. Nie szuka już oferty najtańszej. Poszukuje najkorzystniejszej, czyli posiadającej w jego odczuciu odpowiednią relację jakości do ceny. Nawet sięgając po papier toaletowy zwraca uwagę na ilość warstw papieru, czy długość rolki. I w odniesieniu do takich konsumentów używa się dziś pojęcia „smart”. Od 2008 roku przybywa ich lawinowo.
Według naszych szacunków stanowią obecnie ponad 60 proc. wszystkich kupujących. Inne przejawy bycia „smart” to nie poddawanie się emocjom podczas zakupów, kupowanie z listą, dobra znajomość cen kilkudziesięciu produktów, zwłaszcza swoich ulubionych marek, wiedza, w jakiej sieci można kupić je taniej. Oprócz grupy „smart” są jeszcze ci, którzy wolą być raczej wygodni. Z ich punktu widzenia spędzanie czasu w sklepie jest stratą czasu. Najchętniej robiliby wszystkie zakupy w sklepie za rogiem. Dla nich nie cena, a oszczędność czasu i wygoda są ważne. To także ze względu na nich w Biedronkach czy Lidlach pojawiają się marki i produkty delikatesowe. Im nie zawsze potrzebny jest ogromny wybór. Cieszą się, że właściciel sklepu dokonał tej preselekcji za nich. Te same osoby kupują produkty typu convinience – a więc dania gotowe czy fiksy (gotowe mieszanki do przygotowania sałatek, mięs czy wypieków), umyte i poszatkowane sałaty.
A wszystko dlatego, że wygodni nie chcą spędzać czasu na długim wybieraniu produktów w sklepie, a potem przygotowywaniu posiłków od podstaw. Jest też inny ciekawy aspekt determinujący nasze wybory w sklepie. Kategorie FMCG mają obecnie duży udział w wydatkach konsumentów. A jednocześnie ludzi nie stać na kupowanie innych towarów, np. trwałego użytku. W konsekwencji pojawia się skłonność do wydawania więcej na rzeczy drobne, na które każdego stać. Prawdopodobnie konsumenci wychodzą z założenia, że skoro np. nie stać ich na drogi samochód to zrekompensują sobie konsumpcyjne niedostatki, sprawiając sobie drobne przyjemności w postaci zakupów dobrej jakości produktów żywnościowych. Z powyższych rozważań płynie wniosek, iż kryteria podziału konsumentów ze względu na wiek, płeć i dochody coraz częściej są
Raport
anachroniczne, bo nie różnicują dobrze rzeczywistych zachowań zakupowych nabywców. Z tego względu, dużo ważniejszy jest obecnie pewien styl zakupowy, styl życia i związane z nimi zachowania, postawy i podatność na mody, czego przykładem moda na zdrowy tryb życia, która skutkuje licznie powstającymi specjalistycznymi sklepami i stoiskami z ekologiczną żywnością. Jak na te zjawiska odpowiadają detaliści? Przedsiębiorcy starają się wychodzić naprzeciw zmienionym oczekiwaniom konsumentów. Ale ich zachowań nie potrafią kontrolować. Po to by ich przyciągnąć do sklepu i produktu podejmują różne inicjatywy, organizują promocje. Jednak tych promocji jest tyle, że konsument do nich przywykł. Skutkiem ubocznym jest erozja marek i brak lojalności wobec sklepów. Konsument (przypominam, że teraz już „smart”) robi zakupy tam, gdzie jest mu wygodnie lub gdzie jest akurat atrakcyjna promocja. REKLAMA
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
65
Raport
SKLEP I GASTRONOMIA
Można w tym miejscu dojść do wniosku, że, paradoksalnie, do powstania postaw konsumenckich, które niektórym detalistom mocno psują dziś biznes, przyczynili się w dużym stopniu oni sami. Programy lojalnościowe nie działają. Owszem kart na rynku funkcjonuje dużo, ale z naszych badań wynika, że posługujący się nimi konsumenci robią to niejako przy okazji. A wiec robiąc zakupy w sklepie, który i tak by wybrali, bo np. sklep znajduje się blisko ich domu. Kilkanaście lat temu, gdy na polskim rynku jak grzyby po deszczu rosły hale hipermarketów, analitycy i zainteresowani zmieniającą się strukturą handlu producenci zacierali ręce. Powszechnym było oczekiwanie, że do końca XX wieku, małe formaty handlu znikną z horyzontu, a bardzo kosztowna, ze względu na rozdrobnienie detalu, dystrybucja produktów będzie procesem krótszym, tańszym i dużo łatwiejszym. Dziś wiemy, że wizja handlu, w którym łańcuch dystrybucji nie ma pośredników i prowadzi od drzwi producenta do magazynu centralnego dużej sieci detalicznej, pozostał w świecie niespełnionych marzeń. Handel nadal jest rozdrobniony, a małe sklepy, choć tracą udziały w sprzedaży, utrzymują liczebną przewagę nad sieciowymi sklepami wielkoformatowymi.
66
Poza tym mały handel nie śpi. Tu też zachodzą zmiany i procesy konsolidacji, często wspierane przez organizacje handlu hurtowego. Małe sklepy, działające szczególnie na rynku FMCG, inspirowane doświadczeniami wielkoformatowych konkurentów, szukają dla siebie nowej roli i coraz skuteczniej wpisują się w trendy konsumenckie ostatnich lat – oczekiwanie wygody, kupowanie świeżych i zdrowych produktów z zaufanego źródła, potrzebę budowania relacji z nabywcą (sklepikarz znający potrzeby swoich klientów). Zmiany wizerunku, nowe pozycjonowanie i powoli postępująca koncentracja małego detalu dodają otuchy szefom sprzedaży, którzy jednocześnie tkwiąc w uścisku hipermarketów i będąc przypierani do muru przez dyskonty, coraz częściej na nowo szukają możliwości wzrostu w tym najbardziej zróżnicowanym i rozproszonym segmencie drobnego detalu. Bo ten, choć trudno jest mu opierać się dyskontowej konkurencji, dla wielu kategorii produktów kupowanych w podstawowych, najczęściej realizowanych przez nabywców misjach zakupowych, pozostaje bardzo ważnym kanałem sprzedaży. Duże sieci także próbują przeciągnąć klienta. Aranżacje hipermarketów zaczynają przypominać domy handlowe.
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Rynek stał się na tyle trudny, że zaczęły się desperackie próby dostosowania modelu biznesowego do różnorodnych oczekiwań klienta. Ponieważ zarządzający sieciami wiedzą, że współczesny konsument oczekuje zmiany, nowości, więc prowadzony przez siebie biznes próbują udoskonalić i jakoś się wyróżnić. Jednak nie można przesadzać. Owszem, konsumenci szukają różnorodności, ale nie należy brać tego zbyt dosłownie. Wydaje się, iż z powodu braku zrozumienia nowego paradygmatu zakupowego, nawet bardzo doświadczeni menadżerowie gubią się. Czasami wygląda to tak, jakby szefowie największych sieci detalicznych znaleźli się w pułapce własnej kreatywności. Okazuje się, że nie każdy nowy pomysł czy kosztowny remodeling sklepu to dobra droga do sukcesu. Zatem jakie formaty będą się rozwijały? Wartość koszyka zakupowego w dyskoncie jest obecnie zbliżona do koszyka w supermarkecie. To oznacza, że dyskonty dopasowały swój asortyment do różnych misji zakupowych. Konsument realizuje w nim małe i duże zakupy. Czym w tej sytuacji mogą zaimponować supermarkety, gdy przeciętnemu Kowalskiemu wystarcza to co jest w Lidlu i Biedronce, a wyjazd do hipermarketu nie wydaje się mu już
niezbędny? Wygląda na to, że stoją przed poważnym wyzwaniem, bo to właśnie dyskonty rozwijają się obecnie ich kosztem (co dotyczy też hipermarketów oraz handlu tradycyjnego). Temu ostatniemu, w związku z rozwojem nowoczesnego handlu, prorokowano rychłą zagładę, co od początku wydawało się przesadą. Chociażby z jednego fundamentalnego powodu: w przypadku wielu kategorii produktów mały sklep jest i będzie podstawowym miejscem zaopatrzenia. Takimi kategoriami są głównie produkty świeże, np. nabiał, dobre pieczywo oraz wiele innych impulsowych kategorii, jak lody czy piwo. Owszem liczba osiedlowych sklepów maleje, ale wypadają z rynku te placówki, które mają fatalna lokalizację lub są źle zarządzane. Wielu detalistów ratuje się dołączając do grupy zakupowej lub sieci franczyzowej licząc na ich know-how. Coraz więcej małych sklepów próbuje skorzystać z trendu „wygody”, chociaż do tej pory nie ma na rynku sieci, która z sukcesem odnalazłaby pomysł na siebie w tym właśnie segmencie. U zarania miała być nią Żabka, ale jej właściciel zdecydował się na model będący skrzyżowaniem sklepu osiedlowego i convenience z elementami kojarzącymi się z dyskontowaniem cen.
Raport
SKLEP I GASTRONOMIA
Więcej palimy więcej wydajemy W różnych formatach sklepów zauważalny jest wzrostowy trend sprzedaży papierosów typu slim, menthol oraz kapsułkowych. Te ostatnie okazały się atrakcyjnym produktem dla konsumentów i stanowiły większość nowości wprowadzonych w 2016 roku. Jednak najlepiej sprzedającym się produktem pozostaje niezmiennie marka L&M KS Blue. Marta Kowalczyk, Analityk Danych Sprzedażowych Centrum Monitorowania Rynku Sp. z o.o.
W
pierwszej połowie 2016 roku, w porównaniu do analogicznego okresu w roku ubiegłym, zarejestrowaliśmy wzrost sprzedaży papierosów zarówno pod względem wolumenu (określonego liczbą sztuk papierosów), jak i liczby transakcji. W sklepach małoformatowych (do których zaliczamy małe sklepy spożywcze do 40 mkw., średnie sklepy spożywcze 41-100 mkw., duże sklepy spożywcze 101-300 mkw. oraz sklepy winnocukiernicze) liczba transakcji z papierosami wzrosła aż o 9 proc., co stanowi imponujący wynik, przy prawie 2-procentowym wzroście liczby transakcji dla wszystkich kategorii FMCG traktowanych łącznie.
68
Sprzedaż w małych sklepach spożywczych jest sezonowa, liczba transakcji stopniowo wzrasta wiosną, żeby osiągnąć szczyt w najcieplejszych miesiącach w roku. Taki też model sprzedaży dotyczy papierosów, które wraz z alkoholami i napojami bezalkoholowymi, są najczęściej nabywanymi produktami w tym kanale sprzedaży. Pod względem wartości sprzedaży, w małych sklepach spożywczych papierosy stanowią najsilniejszą kategorię. Z kolei jeżeli chodzi o udziały w liczbie transakcji, znajdują się one na prawie 13 proc. wszystkich paragonów, co zapewnia im drugą pozycję za piwem.
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Najlepiej sprzedającym się produktem z kategorii papierosów jest niezmiennie marka L&M KS Blue 20 sztuk. W maju 2016 roku, w zestawieniu TOP 1000, w którym prezentowane są produkty o największych udziałach w liczbie transakcji, L&M KS Blue znalazły się na szóstym miejscu. Również biorąc pod uwagę sprzedaż papierosów tylko w sklepach małoformatowych, L&M KS Blue są liderem, osiągając około 6 proc. udziałów wolumenowych każdego miesiąca. CMR analizuje dane pochodzące ze sklepów małoformatowych do 300 mkw., supermarketów 301-2500 mkw. oraz hipermarketów powyżej 2500 mkw.
Traktując wymienione formaty placówek jako całość rynku, można powiedzieć, że aż 92 proc. wartości sprzedaży papierosów odbywa się w sklepach o powierzchni nie większej niż 300 mkw. W tej grupie sklepów, największe znaczenie dla sprzedaży papierosów mają sklepy niezależne i działające pod szyldem miękkiej franczyzy – odpowiadają one za aż 75 proc. wartości sprzedaży papierosów. Placówek handlowych tego typu jest w Polsce najwięcej i chociaż ich liczba się zmniejsza kosztem sieci, są nadal silne w określonych kategoriach produktowych – jedną z nich są właśnie papierosy.
SKLEP I GASTRONOMIA
Raport
Udział kategorii FMCG w całkowitej wartości sprzedaży i liczbie transakcji Sklepy małoformatowe do 300 mkw., czerwiec 2015 r. – maj 2016 r. % całkowitej wartości sprzedaży
% całkowitej liczby transakcji
Papierosy
17,4
Piwo
Piwo
14,2
Wódki czyste
25,8
Papierosy
6,4
12,7
Napoje gazowane
7,3
Wódki smakowe
2,4
Woda mineralna
5,8
Napoje gazowane
2,3
Soki, nektary, napoje niegazowane
5,6
0
2
4
6
Aż 37 proc. klientów, którzy dokonywali zakupu papierosów w sklepach małoformatowych, nie włożyło do koszyka żadnego innego produktu. W super i hipermarketach odsetek transakcji wyłącznie z papierosami na paragonie wynosił około 24 proc. Sprzedaż papierosów wzrasta od godzin porannych po popołudniowe, osiągając swój szczyt w godzinie 17. Następnie ma miejsce powolny spadek, przy czym warto odnotować, że rano większą aktywność klientów rejestrują małe sklepy, w odróżnieniu od godzin popołudniowych, kiedy to więcej transakcji odbywa się w większych placówkach. Biorąc pod uwagę dni tygodnia, sprzedaż w sklepach małoformatowych rozkłada się równomiernie na dni powszednie, spadając w weekend. Liczba transakcji w supermarketach i hipermarketach wygląda inaczej, bowiem osiąga szczyt w soboty. W różnych formatach sklepów zauważalny jest pozytywny trend sprzedaży papierosów typu slim, menthol oraz kapsułkowych. Te ostatnie okazały się atrakcyjnym produktem dla konsumentów, dlatego też stanowiły większość nowości wprowadzonych w 2016 roku. W sklepach niezależnych i działających w miękkiej franczyzie, udział papierosów kapsułkowych w wolumenie sprzedaży całej kategorii podskoczył z niecałych 7 proc. do aż 9 proc. Wzrost odnotowały wszystkie główne marki z tego sementu, ale do wzrostu znaczenia papierosów kapsułkowych przyczyniły się również nowe produkty. Co ciekawe, w rankingu TOP SKU, pod względem udziałów wolumenowych w sklepach sprzedających papierosy, w czerwcu 2016 na szóstej pozycji znalazły się L&M KS Double Forward. Wspomniany wariant zawiera w filtrze
8
10
12
14
16
18
20
dwie smakowe kapsułki i został wprowadzony na rynek dopiero w drugim kwartale 2016 roku. Analizując sprzedaż papierosów typu slim, widać, że wzrost udziałów zawdzięczają one między innymi markom Pall Mall i RGD. Z drugiej strony, marka LD, sprzecznie z ogólnym trendem, w pierwszym półroczu 2016 roku odnotowała spadek udziałów w sprzedaży papierosów. Najlepiej rotującym wariantem papierosów slim były w czerwcu 2016 roku L&M KS Blue. Za sprawą licznych nowości wprowadzanych na rynek, na przestrzeni roku w sklepach wzrosła średnia liczba dostępnych wariantów papierosów. W placówkach niezależnych i miękkiej franczyzie najwyższy wzrost liczby wariantów dotyczył najniższego segmentu cenowego, w przypadku którego odnotowaliśmy wzrost średnio o prawie 2 warianty. Generalnie, najniższy segment cenowy dysponuje największym wachlarzem produktów. Takie papierosy najchętniej są również kupowane, bowiem stanowią prawie 60 proc. wolumenu sprzedaży papierosów. Na przestrzeni ostatnich dwóch lat, z kwartału na kwartał, udział najniższego segmentu cenowego wzrasta zarówno w małych, jak i wielkich sklepach, tak niezależnych, jak i sieciowych. W analizowanym segmencie, największy wzrost dotyczył marek Parker&Simpson, Winston oraz Pall Mall. Natomiast najdroższy segment cenowy, z oczywistych powodów, nie generuje aż tak wysokiego wolumenu sprzedaży jak segment najniższy, ale jego udział również wzrósł, osiągając w drugim kwartale prawie 12 proc. wolumenu sprzedaży papierosów. Na tę sytuację wpłynął przede wszystkim wzrost sprzedaży marki Marlboro.
0
5
Z kolei średni segment cenowy zarejestrował ostatnio spadek, tak samo jak papierosy typu ultra low bottom (bez filtra). Wzrost akcyzy spowodował podniesienie się średniej ceny papierosów. Cena ta w czerwcu 2016 roku, w sklepach tradycyjnych i miękkiej franczyzie do 300 mkw., wyniosła ponad 13,60 zł, czyli o około 30 groszy więcej w porównaniu do średniej ceny z końca roku 2015. W roku 2015 rynek papierosowy w Polsce zdominowany był przez czterech głównych producentów. Ponad 40 proc. wolumenu sprzedaży papierosów należało do Phillipa Morrisa. Kolejnym producentem, z ponad 20-procentowymi udziałami wolumenowymi, był British American Tobacco, natomiast na trzecim i czwartym miejscu plasowały się odpowiednio – Imperial Tobacco oraz Japan Tobacco International. W pierwszym półroczu 2016 nastąpiło przetasowanie wśród czołowych producentów. Na trzecią pozycję wysunął się Japan Tobacco International, wyprzedzając Imperial Tobacco. Wśród marek Japan
10
15
20
25
30
Tobacco International prawie 1,5 proc. wzrostu osiągnęła marka Winston. Jednocześnie o 1 proc. obniżyły się udziały wolumenowe marki LD. Wiodąca pozycja Phillipa Morrisa nie tylko została utrzymana, ale w dodatku wzmocniła się, dzięki wzrostom sprzedaży wszystkich marek z portfolio tego producenta – tendencję wzrostową wyraźnie widać od lutego do czerwca 2016. Udział British American Tobacco w wolumenie sprzedaży papierosów również nieco wzrósł w ostatnim półroczu 2016, w porównaniu do analogicznego okresu rok temu. Analizując ofertę British American Tobacco, widać, że mimo wzrostu sprzedaży marek Pall Mall oraz Viceroy, znaczący spadek dotyczył marki Nevada (różnica w okresie styczeń – czerwiec 2016, w stosunku do styczeń – czerwiec 2015, o ponad 1 punkt procentowy). Wszelkie wzrosty udziałów wiodących producentów odbyły się kosztem udziałów Imperial Tobacco. Na spadek udziałów w sprzedaży papierosów tego ostatniego producenta przyczyniła się głównie marka Mocne oraz West.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
69
SKLEP OCZAMI KONSUMENTA =DU]ร G]DMร F SRZLHU]FKQLร VSU]HGDฤ RZร Z VNOHSLH SRZLQQLฤ P\ NLHURZDร VLร NLONRPD HOHPHQWDPL ED]XMร F\PL QD EDGDQLDFK GRW\F]ร F\FK NRQVXPHQWรถZ LFK ]DFKRZDรฑ SUHIHUHQFML RUD] WUHQGDPL U\QNRZ\PL 7DNLH SRGHMฤ FLH Z QDMZLร NV]\P VWRSQLX SR]ZROL ]PDNV\PDOL]RZDร ]\VNL D ] SHUVSHNW\Z\ NOLHQWD VWZRU]\ร SU]\MD]Q\ GOD RGELRUF\ SXQNW VSU]HGDฤ \ .DWHJRULL Z VNOHSLH PDP\ ZLHOH DOH DE\ QDMOHSLHM ]REUD]RZDร WHPDW RSRZLHP\ QD SU]\NรฏDG]LH MHGQHM Z\W\SRZDQHM NDWHJRULL R SRGVWDZRZ\FK XQLZHUVDOQ\FK SUDZGDFK GRW\F]ร F\FK NXSXMร F\FK QD VWDFML 7ร NDWHJRULร Eร Gร QDSRMH HQHUJHW\F]QH SRQLHZDฤ Vร MHGQร ]H VWUDWHJLF]Q\FK NDWHJRULL SURGXNWรถZ VSU]HGDZDQ\FK Z NDQDOH VWDFML EHQ]\QRZ\FK LbRGSRZLDGDMร SUDZLH ZDUWRฤ FL JHQHURZDQHM SU]H] ZV]\VWNLH QDSRMH EH]DONRKRORZH
Napoje energetyczne w kanale stacji benzynowych na przestrzeni lat RGQRWRZ\ZDรฏ\ ]QDF]ร FH Z]URVW\ URN GR URNX Z]URVWX ZDUWRฤ FLRZHJR L ZROXPHQRZHJR L ZV]\VWNLH SURJQR]\ ZVND]XMร QD WR ฤ H WUHQG WHQ Eร G]LH DNWXDOQ\ Z NROHMQ\FK ODWDFK F]DVX Z VNOHSLH VKRSSHU VSร G]D QD SRV]XNLZDQLX LQWHUHVXMร F\FK JR SURGXNWรถZ L MHVW WR QLH]DSU]HF]DOQLH QDMEDUG]LHM LU\WXMร FD F]ร ฤ ร ]DNXSรถZ $UDQฤ XMร F VNOHS Z RGSRZLHGQL VSRVรถE Eร G]LHP\ Z VWDQLH WHQ F]DV VNUรถFLร FR SU]HรฏRฤ \ VLร QD Z]URVW ]DGRZROHQLD NRQVXPHQWD QLฤ V]\ ZVNDฤ QLN XWUDFRQ\FK ]DNXSรถZ D Z RVWDWHF]Q\P UR]UDFKXQNX QD Z\ฤ V]ร VSU]HGDฤ $E\ WR RVLร JQร ร Z SU]\SDGNX HQHUJHW\NรถZ VSHรฏQLร QDOHฤ \ V]HUHJ NU\WHULรถZ
=$6$'$ 1U 3U]HGH ZV]\VWNLP QDSRMH HQHUJHW\F]QH SRZLQQ\ ]DMPRZDร RGSRZLHGQLร SU]HVWU]Hรฑ QD SรถรฏFH ]JRGQร ] LFK XG]LDรฏDPL Z VSU]HGDฤ \ 3U]H]QDF]HQLH QD QLH QLHZ\VWDUF]DMร FHM LORฤ FL PLHMVFD SRZRGXMH Lฤ NDWHJRULD PRฤ H ]RVWDร QLH]DXZDฤ RQD SU]H] VKRSSHUD D FR ]D W\P LG]LH SRWHQFMDรฏ ] QLร ]ZLร ]DQ\ SR]RVWDQLH QLHZ\NRU]\VWDQ\
=$6$'$ 1U .DQDรฏ VWDFML EHQ]\QRZ\FK MHVW MHGQ\P ] QDMEDUG]LHM LPSXOVRZ\FK FR R]QDF]D ฤ H ZLHOX NOLHQWรถZ R ]DNXSLH GHF\GXMH GRSLHUR Z VNOHSLH 3RGF]DV JG\ QLH NDฤ G\ NRQVXPHQW PXVL SU]HFKRG]Lร NRรฏR SรถรฏNL ] Z\EUDQร NDWHJRULร WDN NDฤ G\ GRNRQXMร F ]DNXSX SRGFKRG]L GR NDV\ 7R ZรฏDฤ QLH SU]\ QLHM SRZLQQR VLร ]DGEDร R RSW\PDOQร HNVSR]\FMร SURGXNWรถZ LPSXOVRZ\FK V]\ENR URWXMร F\FK GRVWDUF]DMร F\ QDMZ\ฤ V]\ ]\VN
=$6$'$ 1U 0รถZLร F R PLHMVFX SRฤ ZLร FRQ\P QD NDWHJRULร V]F]HJรถOQร XZDJร SRฤ ZLร FLร QDOHฤ \ UรถZQLHฤ QD SU]\]QDQLH DGHNZDWQHM SRZLHU]FKQL SRV]F]HJรถOQ\P PDUNRP 3U]HVWU]Hรฑ QD SรถรฏFH SRZLQQD RG]ZLHUFLHGODร LFK SR]\FMร U\QNRZร *รฏรถZQL JUDF]H QD U\QNX WR 5HG %XOO %ODFN 7LJHU %XUQ L 5RFNVWDU
=$6$'$ 1U 6WUHID SU]\NDVRZD PD RJUDQLF]RQร SRZLHU]FKQLร NWรถUร SRZLQQR VLร ]DDUDQฤ RZDร ZbVSRVรถE MDN QDMEDUG]LHM RSW\PDOQ\ :HGรฏXJ EDGDรฑ QDSRMH SU]\ NDVLH SRZLQQ\ VSHรฏQLDร SRGVWDZRZH SRWU]HE\ NRQVXPHQFNLH RU]Hฤ ZLHQLH ฤผ QDSRMH JD]RZDQH QDZRGQLHQLH ฤผ ZRGD GRGDQLH HQHUJLL ฤผ HQHUJHW\NL :bFHOX RVLร JQLร FLD QDMZLร NV]HJR ]\VNX ]bSRZLHU]FKQL SRZLQQ\ E\ร WR SURGXNWX Rb QDMZ\ฤ V]HM ZDUWRฤ FL VSU]HGDฤ \ ZbGDQ\FK NDWHJRULDFK
=$6$'$ 1U : FHOX ]DFKRZDQLD SU]HMU]\VWRฤ FL RUD] HIHNW\ZQRฤ FL SรถรฏNL QDOHฤ \ UรถZQLHฤ RJUDQLF]\ร LORฤ ร SURGXNWรถZ Z DVRUW\PHQFLH ,FK PQRJRฤ ร QLH W\ONR RJUDQLF]D SRZLHU]FKQLร GOD SRV]F]HJรถOQ\FK PDUHN DOH Z\ZRรฏXMH UรถZQLHฤ X VKRSSHUD SRF]XFLH GH]RULHQWDFML ZSรฏ\ZD QD Z\GรฏXฤ HQLH VLร F]DVX SRGHMPRZDQLD GHF\]ML D RVWDWHF]QLH SURZDG]Lร PRฤ H QDZHW GR ]DQLHFKDQLD ]DNXSรถZ
=$6$'$ 1U NRQVXPHQWรถZ QDSRMรถZ HQHUJHW\F]Q\FK VSRฤ \ZD SURGXNW ]DUD] SR GRNRQDQLX ]DNXSX $E\ Z\Mฤ ร QDSU]HFLZ RF]HNLZDQLRP NRQVXPHQWรถZ SRZLQQR VLร ]DGEDร R VFKรฏRG]HQLH SURGXNWX 3R]D XPLHV]F]HQLHP NDWHJRULL Z JรฏรถZQHM FKรฏRGQL GREU\P SRP\VรฏHP MHVW MHM ]DSHZQLHQLH LFK Z ORGรถZFH SU]\NDVRZHM
=DVWRVRZDQLH VLร GR ZV]\VWNLFK SRZ\ฤ V]\FK ]DVDG SU]HNรฏDGD VLร QD รฏDWZLHMV]H RGQDOH]LHQLH NDWHJRULL RUD] NRQNUHWQHJR SURGXNWX SU]H] VKRSSHUD D FR ]D W\P LG]LH QD VNUรถFHQLH F]DVX ]DNXSรถZ HIHNWHP F]HJR MHVW Z\ฤ V]D VSU]HGDฤ /XL]D .R]รฏRZVND .U]\V]WRI 5HMHN
ยฝUรถGรฏR 1LHOVHQ &URVV &DWHJRU\ 0$7 %DGDQLD VKRSSHURZH 5HG %XOOD QD FDรฏ\P ฤ ZLHFLH
ZAPEWNIJ KONSUMENTOWI 3( 1< :<% 5 *
Red Bull Regular/Sugarfree/Tropical
250 ml
Red Bull
*
*
Red Bull
Red Bull Regular 4-pack
355 ml 473 ml
4 x 250 ml
%k'½ 35=<*272:$1< 1$ 68.&(6 W sklepach, gdzie asortyment energetyków \QUVCĜ W\WRGĜPKQP[ Q KPPG RQLGOPQıEK PKŏ ON, URT\GFCŏ Y\TQUĜC o 38% Mintel Energy Drink Report
Raport
SKLEP I GASTRONOMIA
Po piwo na stację
benzynową Zmiany preferencji amatorów piwa, którzy szukają coraz to nowych smaków, motywują właścicieli stacji benzynowych do rozszerzania asortymentu. Półka z piwem na stacjach benzynowych co roku się rozszerza. W ostatnim roku największy wpływ miały na to piwa specjalne i bezalkoholowe. Edyta Prokopiuk, Specjalista ds. Obsługi Klientów Branży Alkoholowej ACNielsen Polska Sp. z o.o.
S
klepy na stacjach benzynowych do niedawna kojarzone były z wąskim asortymentem. Na półkach, poza artykułami stricte samochodowymi, można było znaleźć głównie produkty impulsowe, takie jak alkohol, czy prezerwatywy. Obserwując uważnie ten rynek, możemy zauważyć jak poszczególne placówki konsekwentnie zmieniają swój profil. Z roku na rok powstaje też coraz więcej stacji benzynowych – w konsekwencji stają się one coraz bardziej dostępne dla konsumentów. Z badania przeprowadzonego przez firmę Nielsen wynika, że kupujący odwiedza sklep na stacji benzynowej
72
średnio 3 razy w miesiącu, podczas gdy jeszcze kilka lat temu bywał tam 2 razy. Co więcej, w 2015 roku, porównując do roku 2014, wzrosła liczba osób, które robią zakupy w takich placówkach raz w tygodniu. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że sprzedaż wartościowa całego koszyka spożywczego na stacjach benzynowych rośnie w tempie szybszym niż w innych kanałach sprzedaży poza dyskontami. Ciekawą sytuację widzimy również w przypadku prawie wszystkich kategorii alkoholowych (z wyjątkiem brandy), dla których dynamika sprzedaży na stacjach benzynowych
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
w pierwszej połowie 2016, w porównaniu do dynamiki z pierwszej połowy poprzedniego roku, była w niektórych przypadkach nawet kilkukrotnie wyższa niż dla całego rynku. W konsekwencji, swoją pozycję na stacjach umocnił koszyk alkoholowy, a największy udział w tym wzroście miały dwie główne kategorie: wódka i piwo. Jak wygląda rozwój sprzedaży piwa w sklepach na stacjach benzynowych? I jakie trendy w kanale petrolvenience dotyczą największej kategorii spożywczej w Polsce? Według Badania Panelu Handlu Detalicznego firmy Nielsen, sprzedaż
w kanale stacji benzynowych stanowi 3,2 proc. wartości sprzedaży kategorii piwa w Polsce. Udział tego kanału jest niemal dwa razy wyższy niż w przypadku sprzedaży całego koszyka spożywczego. Porównując wartość sprzedaży piwa na stacjach benzynowych przez sześć pierwszych miesięcy tego roku do analogicznego okresu w poprzednim roku, otrzymujemy dynamikę sprzedaży wynoszącą ponad 7 proc. Częściowo jest to spowodowane układem świąt i długich weekendów w ciągu roku, które niewątpliwie przyczyniają się do dodatkowej
Raport sprzedaży, ale także jest to ogólny trend rozwoju sprzedaży w tym kanale i wynik zmiany nawyków kupujących. Zmiany zachodzące w kategorii piwa w kanale stacji benzynowych wpisują się w ogólny trend występujący rynku. Jeżeli spojrzymy na sprzedaż w tej kategorii z perspektywy segmentów smakowych, okaże się, że 3 na 4 piwa sprzedawane na stacjach to lagery. Segment ten utrzymuje swoją sprzedaż na stabilnym poziomie i nadaje kierunek rozwoju całej kategorii. Porównując tegoroczną sprzedaż piwa względem poprzedniego roku można zauważyć, że najszybszą dynamiką zmian sprzedaży cechują się piwa górnej fermentacji, szczególnie portery oraz piwa pszeniczne. Wolumen ich sprzedaży wzrósł niemal o jedną trzecią.
smaków, motywują właścicieli stacji benzynowych do rozszerzania asortymentu. Półka z piwem na stacjach benzynowych co roku się rozszerza. W ostatnim roku największy wpływ miały na to piwa specjalne i bezalkoholowe. Obecnie średnia liczba produktów na sklep wynosi ponad 50 i utrzymuje się na podobnym poziomie jak w przypadku średnich i małych sklepów spożywczych. Jak wynika z danych Nielsena rok do roku, w sklepach na stacjach benzynowych pojawiło się 55 nowych wariantów, z czego niemal połowę stanowiły piwa specjalne, takie jak piwa górnej fermentacji oraz piwa pszeniczne. Piwa należące do największych w Polsce browarów odpowiadały za 95 proc. sprzedaży
Udział stacji benzynowych w sprzedaży wartościowej, skumulowany okres lipiec'15–czerwiec'16 3,5% ,
33,2% 2%
3,0% 2,5% 2,0%
1,7%
1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 0% Koszyk spożywczy
Piwo
Źródło: ACNielsen Polska Sp. z o.o.
Warto zwrócić też uwagę, że podczas gdy średnia cena piwa dla wszystkich segmentów jest zauważalnie wyższa na stacjach benzynowych, to w przypadku piw górnej fermentacji ta różnica jest zdecydowanie mniejsza. Na rozwój kategorii mocno wpłynęły również piwa o smaku tequili, a także o smaku miodowym. W obu przypadkach wzrostem kieruje głównie jedna marka. Kolejny ciekawy trend to dynamiczny rozwój sprzedaży piw bezalkoholowych. Ich sprzedaż rozwija się w dwucyfrowym tempie i choć ciągle stanowią one niewielką cześć sprzedaży całej kategorii, to przyczyniają się do jej rozwoju. Z drugiej strony – segmentami, które hamują rozwój całej kategorii są piwa mocne, niepasteryzowane i owocowe. Zmiany preferencji konsumentów, którzy szukają coraz to nowych
wygenerowanej przez nowości w segmencie piw specjalnych. Pokazuje to, jak oddolny trend wzrostu sprzedaży piw rzemieślniczych (craftowych) został wykorzystany w dotarciu do masowego konsumenta. Jednocześnie wśród nowości w tym kanale nie zabrakło również piw z mniejszych browarów, takich jak Browar Staropolski czy Browar Amber. Eksperci z firmy Nielsen zauważają, że obecnie sklepy na stacjach benzynowych nie tylko naśladują trendy występujące aktualnie na rynku, ale i same zaczynają je kreować, wychodząc do konsumenta i odpowiadając na jego potrzeby poprzez rozwój asortymentu i tworzenie przestrzeni w sklepie, gdzie każdy miłośnik piwa może znaleźć coś dla siebie.
Raport
CENY I MARŻE
Małe marże
duży problem Rentowność stacji podkopują niskie marże – ocenia Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego. Szacunki operatorów tych placówek pokazują, iż konieczna do utrzymania stacji marża na sprzedaży paliwa powinna wynosić przynajmniej 25-35 gr/litr, w zależności od lokalizacji stacji. W roku 2015, podobnie zresztą jak w roku poprzednim, niewielu stacjom udało się ten poziom osiągnąć. Bez sprzedaży innych artykułów niż paliwa, stacji nie udałoby się prowadzić bez ponoszenia strat. Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego, Raport Roczny „Przemysł i handel naftowy 2015”
Z
godnie z danymi Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego, średnie roczne ceny benzyn silnikowych i oleju napędowego w roku 2015 były niższe niż w roku 2014. Tym samym kierowcy, za te same pieniądze, mogli nabyć większą ilość paliw do swoich pojazdów, co znalazło odzwierciedlenie w wynikach konsumpcji paliw. Litr benzyny 95 był średnio w roku tańszy o 65 gr, a oleju napędowego o 74 gr. To, mniej więcej, 2 razy więcej niż wyniosły obniżki w roku 2014. Potaniał też autogaz i to o 61 gr za litr. Podobnie jak w roku 2014, cena detaliczna benzyny 95 była przez znaczną część roku wyższa od ceny oleju
74
napędowego. Średnioroczna różnica ceny obu gatunków paliwa wyniosła 13 gr, co oznacza, iż była wyższa od takiej samej różnicy w roku 2014 o 8 gr/l. Wprawdzie na początku roku ceny oleju napędowego były nieco wyższe od cen benzyny 95, ale podobne zjawisko nie powtórzyło się w końcówce roku, jak miało to miejsce w latach poprzednich. Pierwsza połowa 2015 roku to niewielki, aczkolwiek stabilny wzrost cen detalicznych paliw, a II połowa roku to stałe i wyraźne spadki cen. Na koniec roku poziom cen obu gatunków paliw był identyczny z tym, który obserwowano w końcówce roku 2009.
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Relatywnie tanie paliwa skłaniały do większych zakupów i tym samym, po raz pierwszy od 5 lat, notowano większą sprzedaż benzyny niż w roku poprzednim. Niskie ceny powinny też wpłynąć na zmniejszenie skali szarej
strefy, skłaniając kierowców do zakupów paliwa wiadomej jakości na stacjach paliw prowadzonych przez legalnych sprzedawców. Znaczne obniżki cen detalicznych w II połowie roku pozwoliły operatorom
Porównanie cen detalicznych paliw silnikowych Rok 2014
Rok 2015
Wskaźnik 2015 do 2014 (2014 = 100)
Średnia cena detaliczna benzyny EU95
5,26 PLN/litr
4,61 PLN/litr
88
Średnia cena detaliczna ON
5,22 PLN/litr
4,48 PLN/litr
86
Średnia cena detaliczna autogazu
2,57 PLN/litr
1,96 PLN/litr
76
Źródło: POPiHN.
Raport stacji wypracować lepsze marże i odrobić nieco straty z poprzednich miesięcy. Jednak średnio w 2015 roku nie udało się uzyskać marży wyższych niż przed rokiem i do utrzymania stacji paliw konieczne było wspomaganie się sprzedażą towarów pozapaliwowych. W roku 2014 różnica pomiędzy średnimi cenami detalicznymi benzyny 95 i oleju napędowego wynosiła 4 gr/l na korzyść oleju napędowego. W roku 2015 ta różnica uległa zwiększeniu i olej napędowy był o 13 gr/l (średnio w roku) tańszy od benzyny 95. Można powiedzieć, że powrócono do historycznej sytuacji, kiedy to olej napędowy bywał znacznie tańszy od benzyny 95. Największa zanotowana różnica pomiędzy ceną detaliczną obu gatunków paliw wyniosła 59 gr/l podczas gdy w roku 2014 było to jedynie 13 gr/l. Celem nadrzędnym operatorów stacji paliw pozostało utrzymanie klienta i wypracowanie dodatkowej marży na sprzedaży towarów pozapaliwowych, co pozwalało na utrzymanie obiektu sprzedającego paliwa. Jak wspomniano powyżej, marże sprzedażowe były na poziomach zbliżonych do roku poprzedniego, a nawet nieco niższe. W trakcie roku kształtowały się dość zróżnicowanie – i tak w pierwszej połowie 2015 lepsze wyniki dawała sprzedaż benzyn silnikowych, a w drugiej – oleju napędowego. Niska cena benzyny 95 nieco zmieniła relacje istotne przy wyborze benzyna/ autogaz przez kierowców posiadających w swoich pojazdach podwójny system zasilania. Stosunek ceny autogazu do ceny benzyny 95 wyniósł w roku 2015 około 42 proc., podczas gdy w roku 2014 wynosił 49 proc. To też był bodziec, dzięki któremu chętniej kupowano benzynę. Zapoczątkowany w roku 2012 trend stałych obniżek cen paliw silnikowych był kontynuowany w roku 2015, przy czym od II połowy roku zdecydowanie przyspieszył. W końcówce roku ceny benzyny 95 i oleju napędowego zbliżyły się, a na niektórych stacjach wręcz przekroczyły w dół poziom 4 zł/l. Szacunki operatorów stacji paliw pokazują, iż konieczna do utrzymania stacji paliw marża na sprzedaży paliwa powinna wynosić przynajmniej 25-35 gr/litr w zależności od lokalizacji stacji paliw. W roku 2015, podobnie zresztą jak w roku poprzednim, niewielu stacjom udało się ten poziom osiągnąć
mimo dobrych warunków rynkowych w końcówce roku. Straty poniesione we wcześniejszych miesiącach były zbyt dotkliwe. Bez sprzedaży innych artykułów niż paliwa, stacji paliw nie udałoby się prowadzić bez ponoszenia strat. W trakcie roku obserwowano w poszczególnych rejonach kraju – a czasami nawet na terenie jednego miasta – znaczne zróżnicowanie cen na stacjach poszczególnych operatorów. Na poziom ceny wpływ miała głównie lokalizacja stacji i jej standard. Różnice cen – szczególnie w końcówce 2015 roku – dochodziły do 50 groszy na litrze, a w przypadku stacji przy autostradach, na których tankowanie jest najdroższe we wszystkich krajach europejskich, było to jeszcze więcej. Niezmienne pozostały czynniki wyznaczające poziom cen detalicznych w różnych rejonach kraju. Decydował popyt i skala konkurencji pomiędzy różnymi operatorami, ale też kompleksowość oferowanych usług. Do obniżania cen zmuszała też łatwość zakupu paliwa z szarej lub czarnej strefy w danym regionie. Tradycyjnie pomiędzy poszczególnymi rejonami kraju, ale też na głównych ciągach komunikacyjnych, sezonowo utrzymywała się duża rozpiętość cenowa. Statystycznie najdroższymi województwami w kraju są: mazowieckie, małopolskie, podkarpackie i zachodniopomorskie. Co ciekawe, w samych miastach tych regionów można było kupić paliwo znacznie taniej niż poza granicami miasta. W okresie letnich i zimowych wakacji zdecydowanie drożej bywa na głównych trasach tranzytowych i w samych kurortach. Turyści paliwowi przyczyniają się do utrzymywania wyższych cen na stacjach w pobliżu granic z krajami unijnymi. Tym, co determinuje wysokość cen krajowych jest zawartość podatków w cenie detalicznej. W roku 2015 nastąpiło przesunięcie części stawki podatku akcyzowego w wysokości 25 PLN do opłaty paliwowej. Nie zmieniło to wysokości płaconych podatków kwotowych, a jedynie umożliwiło wykorzystanie większej puli środków z funduszu drogowego do uruchomienia dodatkowych środków pomocowych z funduszy unijnych. Nie zmienił się też wymiar podatku VAT, pozostając na poziomie 23 proc. od ceny netto. Obciążenia
Raport
CENY I MARŻE
podatkowe zawarte w cenie paliw obniżyły się w porównaniu z rokiem 2014, czego głównym powodem było obniżenie ceny netto i tym samym niższy naliczany VAT. Tym samym, zarówno dla benzyny 95, jak też dla oleju napędowego, suma płaconych podatków w cenach detalicznych tych dwóch paliw spadła odpowiednio o 5 proc. i 6 proc. W ujęciu kwotowym było to 121 PLN/1000 litrów dla benzyny 95 i 137 PLN/1000 litrów dla oleju napędowego. To prawie 3-krotnie więcej niż w porównywanym roku 2014. Niższe ceny detaliczne benzyn i oleju napędowego skutkowały wzrostem udziału podatków w cenie dla odbiorcy końcowego. Wzrost ten wyniósł odpowiednio 9 i 10 proc. dla benzyny 95 i oleju napędowego. Podatek akcyzowy oraz opłata paliwowa są podatkami kwotowymi niezależnymi od poziomu ceny netto i tym samym ich udział w cenie rośnie wraz z obniżeniem ceny. VAT naliczany jest procentowo od ceny netto powiększonej o wartość podatku akcyzowego oraz opłaty paliwowej, czyli częściowo jest podatkiem od podat-
a oleju napędowego o 11 proc. niższe od średnich cen dla całego rynku europejskiego. To o 2 punkty procentowe więcej niż przed rokiem dla benzyny 95 i o 2 punkty procentowe mniej dla oleju napędowego. W grudniu 2015, w przeliczeniu na euro, krajowe ceny netto (bez podatków) benzyny 95 i oleju napędowego były niższe od średnich europejskich odpowiednio o 8 i 2 proc. Ceny netto we wszystkich krajach Unii są dość zbliżone, a różnice w cenach detalicznych są tworzone głównie poprzez wysokość podatków obowiązujących w poszczególnych krajach oraz wysokość marży. Na koniec roku 2015, dla benzyny 95, różnica między najwyższą i najniższą ceną netto, obserwowaną w państwach europejskich, wyniosła 203 euro (o 64 euro więcej niż rok wcześniej), a między najwyższą i najniższą ceną detaliczną 461 euro/1000 l (o 28 euro mniej, niż rok wcześniej). Tym samym, w roku 2015 wzrosła nieco rozpiętość cen netto, ale za to zmniejszyła się różnica pomiędzy cenami detalicznymi.
ków. W 2015 roku podatki stanowiły średnio w roku 55 proc. ceny detalicznej benzyny 95 i 51 proc. ceny detalicznej oleju napędowego. To więcej o 5 punktów procentowych w przypadku EU95 i 4 punkty procentowe w przypadku oleju napędowego niż było w roku 2014. Podobnie jak miało to miejsce w roku 2014, również w ciągu całego roku 2015 ceny paliw w Polsce – po przeliczeniu na euro – należały praktycznie do najniższych w Unii Europejskiej. Dotyczyło to zarówno benzyn silnikowych, jak i oleju napędowego. Na koniec roku 2015 detaliczne ceny krajowe benzyny 95 były o 19 proc.,
Oznacza to, iż obniżeniu uległy średnie marże uzyskiwane na sprzedaży paliw. Dla oleju napędowego ceny netto różniły się o 220 euro/1000 litrów, a ceny detaliczne o 552 euro/1000 litrów. Dla paliwa do silników Diesla różnice cenowe dla poszczególnych państw mają nieco większy wymiar. Polska stawka podatku VAT dla paliw należy do najwyższych w Europie, ale dzięki niskim cenom netto płacony realnie podatek VAT lokuje się w środku stawki europejskiej. Na koniec grudnia różnica pomiędzy kwotowym podatkiem VAT płaconym od benzyny 95, w stosunku do średniej unijnej,
76
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Porównanie obciążeń podatkowych dla paliw silnikowych w roku 2014 i 2015 Rok 2014
Wartość
Wskaźnik 2015 do 2014
Rok 2015
Jednostki
Wartość
Jednostki
2014 = 100
Razem podatki dla EU95 (VAT + Akcyza + opł. pal.)
2653
PLN/1000 l
2532
PLN/1000 l
95
Razem podatki dla ON (VAT + Akcyza + opł. pal.)
2434
PLN/1000 l
2297
PLN/1000 l
94
Procentowy udział podatków w cenie detalicznej EU95
50
%
55
%
109
Procentowy udział podatków w cenie detalicznej ON
47
%
51
%
110
Źródło: POPiHN.
wyniosła (-13 proc.), czyli o 3 punkty procentowe więcej niż rok wcześniej. Dla oleju napędowego wskaźnik ten był niższy od średniej europejskiej o 4 proc., czyli o 2 punkty procentowe mniej niż rok wcześniej. Wysokość płaconego podatku akcyzowego (po przeliczeniu na euro i uwzględnieniu opłaty paliwowej) była o 29 proc. i 22 proc. niższa od średniej europejskiej odpowiednio dla benzyny 95 i oleju napędowego, a więc zachowany został układ z roku 2014. W grudniu 2015 ze wszystkich krajów europejskich tankowanie benzyny 95 było najtańsze w Polsce. Olej napędowy był tańszy jedynie na Łotwie, Litwie i w Luksemburgu. Warto było przyjechać do Polski z dowolnego kraju unijnego, aby zatankować swój pojazd i zaoszczędzić czasami znaczące kwoty euro w portfelu. Stacje przygraniczne – szczególnie na zachodzie i południu Polski – jak zwykle miały dobrą sprzedaż i nieco wyższe ceny – a tym samym i marże. Tradycyjnie paliwa za naszą wschodnią granicą, w państwach niebędących członkami Unii, były tańsze niż w Polsce, co z kolei zachęcało polskich kierowców z tych okolic do zakupów po wschodniej stronie granicy. Na skutek znacznych obniżek w Polsce, a także podwyżek w krajach sąsiedzkich, różnica ta maleje, ale wciąż jest na tyle atrakcyjna, iż opłaca się wyprawa po paliwo na Ukrainę, na Białoruś, czy do Obwodu Kaliningradzkiego. Zwykło się narzekać na wysokość podatków zawartych w cenie paliw silnikowych, bo nikt nie lubi przepłacać za kupowane towary. Jednak z dokonanego przez POPiHN porównania udziału podatków w cenie paliw w poszczególnych krajach europejskich
wynika, że to co płacą Polacy, nie jest najwyższą stawką, a wręcz można podkreślić, iż należymy do krajów z przedziału najniższego udziału podatku w cenie benzyny czy oleju napędowego. Rozbieżność pomiędzy krajami z najwyższym i najniższym udziałem podatków w cenie paliw wynosiła 22 punkty procentowe. Różnica pomiędzy polskim udziałem, a udziałem najniższym wynosiła 7 punktów procentowych. Warto też zaznaczyć, iż poziom najniższy reprezentowany jest przez Luksemburg, a więc państwo z najniższym VAT dla paliw, często nazywanym z tego powodu „stacją benzynową Europy”. Obniżki cen paliw obserwowane w ostatnich latach są powodem do radości kierowców we wszystkich krajach europejskich. W Polsce oprócz tego, że ceny były coraz niższe, to jeszcze – po przeliczeniu na EURO – zdecydowanie niższe od innych krajów europejskich. Szkoda, że zarobki Polaków nie są wypłacane w euro, ale pozostaje cieszyć się z tego, iż pozostaliśmy krajem, do którego warto przyjechać i przeznaczyć trochę euro na tankowanie samochodu z korzyścią dla kupującego i sprzedawcy paliw. Polscy kierowcy, udając się w podróż do Europy Zachodniej lub Południowej i tankując „pod korek” na granicy też mogli nieco euro zaoszczędzić. Jadąc na wschód, do krajów spoza Unii, mieli natomiast zwykle w zbiornikach tylko tyle paliwa, aby dojechać do najbliższej ukraińskiej, białoruskiej lub rosyjskiej stacji paliw. Tekst stanowi fragment raportu POPiHN „Przemysł i handel naftowy 2015”.
Raport
CENY I MARŻE
Wzrost CEN ROPY nie do uniknięcia W 2014 cena baryłki ropy naftowej spadła poniżej 100 dolarów i od tego czasu na światowych rynkach obserwowaliśmy trend spadkowy. Wyraźna nadpodaż surowca oraz mniejsze niż prognozowane jego zużycie powodowały, że rynek niedźwiedzia utrzymywał się dwa lata. Jednak rok 2016 przyniósł zmiany. Andrzej Sikora, Mateusz Sikora Instytut Studiów Energetycznych Sp. z o.o.
J
uż w starożytnym Babilonie wiedziano, iż „olej skalny”, dziś nazywany ropą naftową, jest substancją łatwo palną i z tego względu bardzo przydatną obrońcom wszelkich fortyfikacji do odpierania ataków nieprzyjaciela. Jednak dopiero XIX wiek pozwolił znaleźć inne zastosowanie ropy. Zawdzięczamy to Polakowi, Ignacemu Łukasiewiczowi, który w zaciszu swojej lwowskiej apteki, w wyniku przeprowadzonej destylacji ropy naftowej otrzymał w 1853 r. naftę i mógł opracować technologię lampy naftowej.1 Wtedy chodziło jednak nie o paliwo, ale o światło! W końcu sierpnia 2014 cena baryłki ropy naftowej spadła poniżej 100 dolarów (wykres 1) i od tego czasu na światowych rynkach obserwujemy
Wykres 1: Notowanie kontraktu Month-ahead dla ropy naftowej typu Brent i WTI
Źródło: ICE. Analiza: Instytut Studiów Energetycznych.
trend spadkowy. Wyraźna nadpodaż surowca oraz mniejsze niż prognozowane jego zużycie powoduje, że rynek niedźwiedzia utrzymuje się już ponad 2 lata.2 Od początku roku 2015 cały energetyczny świat zdawał już sobie sprawę z powagi sytuacji oraz wszechobecnej nadpodaży surowca, a jednocześnie liczył, że ceny ropy naftowej zaczną się odbijać i stabilizować na poziomie 60 USD/bbl. Pierwsze półrocze 2015 dawało takie nadzieje, lecz wzrost dość szybko został wyhamowany. Głównym czynnikiem, który wpłynął na nastroje był przede wszystkim powrót na światowe rynki Iranu, głównego konkurenta Arabii Saudyjskiej. Stało się
1 Krupa M., Sikora M., Sikora A., „The Yankee has struck oil (Jankesom uderzyła ropa)”, Przemysł Chemiczny 94/10, październik 2015r., DOI: 10.15199/62.2015.10.2, str. 1641-164. 2 Sikora M., „Analiza cen ropy naftowej – Światowa wojna cenowa na rynku ropy naftowej”, CIRE, 13.11.2015 – http://www.cire.pl/item,120273,13,0,0,0,0,0,analiza-cen-ropy-naftowej—swiatowa-wojna-cenowa-na-rynku-ropy-naftowej.html
78
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
CENY I MARŻE
tak w wyniku podpisanego 14 lipca 2015 r. porozumienie nuklearnego między G5+1 (USA, Chiny, W. Brytania, Francja, Niemcy i Rosja), a Iranem i zniesienia międzynarodowych sankcji, co de facto umożliwiło eksport ropy naftowej i gazu ziemnego z irańskich złóż. Podkreślmy, że tuż po podpisaniu porozumienia, wypełniony dwoma milionami baryłek tankowiec Starla zarządzany przez NITC (National Iranian Tanker Company) wypłynął po kilku miesiącach oczekiwań w stronę Azji. Dodatkowo, irański minister ropy informował, że celem Teheranu jest zwiększenie wydobycia oraz, że produkcja osiągnie 4,2 mln bbl/d pod koniec 2016 r. A przypomnijmy, że już w 1971 r. wydobycie dochodziło nawet do 6 mln bbl/d.3
Ceny ropy naftowej spadały, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej wydobywały rekordowe ilości swojego produktu na poziomie 9,2-9,5 mln bbl/d, Arabia Saudyjska broniła swoich udziałów w rynku, utrzymując swoją produkcję na poziomie powyżej 10 mln bbl/d, realizując 1/3 całego wydobycia kartelu (wykres 2), a do tego Iran wracał do gry o ropę (wykres 3). Cały świat skierował swoje oczy na przedstawicieli kartelu Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries), którzy spotkali się 4 grudnia 2015 r. w Wiedniu. Jednak, nie padła wtedy oczekiwana przez cały „oil world” decyzja o ograniczeniach wydobycia, a „Financial Times” podawał, że to właśnie Iran bezpośrednio
„postawił się” Arabii Saudyjskiej, przez co negocjacje zakończyły się fiaskiem.4 Po spotkaniu, ceny spadły do poziomu najniższego od 7 lat przekraczając linię oporu na poziomie 40 USD/bbl. Koniec roku przyniósł jeszcze jedną, najważniejszą w naszej opinii informację, 18 grudnia 2015 r. rozpoczął się kolejny ważny etap w światowej historii ropy naftowej. Zostający pod kontrolą
Raport
dostaw do krajów popierających Izrael. W efekcie rynek zareagował wzrostem ceny ropy naftowej, co bezpośrednio dotknęło kraje uzależnione od importu arabskiej ropy, głównie USA i Europę.5 Przytoczone powyżej decyzje oraz szereg innych ekonomicznych i geopolitycznych czynników, bezpośrednio wpłynęły na trendy cenowe początku 2016 roku.
Wykres 4: Notowanie kontraktu Month-ahead dla ropy naftowej typu Brent
Wykres 2: Wydobycie ropy naftowej przez kraje należące do kartelu OPEC
Źródło: ICE. Analiza: Instytut Studiów Energetycznych.
Źródło: OPEC. Analiza: Instytut Studiów Energetycznych.
Wykres 3: Wydobycie ropy naftowej przez Arabię Saudyjską i Iran
Źródło: OPEC. Analiza: Instytut Studiów Energetycznych. 3 6
Republikanów, Kongres USA przyjął ustawę o budżecie państwa na 2016 rok. Tego samego dnia dokument został przyjęty przez amerykański Senat. Jeden z punktów ustawy zawierał zapis o zniesieniu zakazu eksportu ropy. Po 40 latach, podpisany 22 grudnia 1975 r. przez prezydenta Geralda Forda, wywodzącego się również z Partii Republikańskiej, The Energy Policy and Conservation Act of 1975 (EPCA) nie blokuje już eksportu „czarnego złota”. Ówczesny zakaz eksportu amerykańskiej ropy naftowej był odpowiedzią na embargo nałożone na USA przez kraje członkowskie OPEC. Ten historycznie nazywany dziś „first oil shock” rozpoczął się na Półwyspie Synaj i Wzgórzach Golan, kiedy to 6 października 1973 r., w dniu żydowskiego święta Jom Kippur, koalicja wojsk egipskich i syryjskich zaatakowała tereny zajmowane przez Izrael od czasu tzw. Wojny Sześciodniowej. W 1967 r. Stany Zjednoczone udzieliły militarnego wsparcia Izraelowi, natomiast 17 października 1973 r., kraje arabskie z kartelu OPEC, broniące egipskiej strony konfliktu, podjęły decyzje o przerwaniu
20 stycznia 2016 r. cena ropy naftowej typu WTI i Brent w kontrakcie „month ahead” spadła do poziomu 27 USD/bbl za baryłkę, czyli najniższego od 2003 roku (wykres 4). Podkreślmy, że spadki dotknęły także rosyjską ropę Urals, która była notowana na poziomie 24,51 USD/bbl oraz referencyjną cenę OPEC Basket Price, podawaną przez kraje należące do OPEC, która wyniosła 22,48 USD/bbl.6 Przypomnijmy jeszcze, że Goldman Sachs we wrześniu 2015 r. prognozował możliwe spadki do 20 USD/bbl.7 27 USD/bbl to cena, która nie była do zaakceptowania przez wielu światowych graczy, głównie przez wysokie koszty produkcji. Nie znaczy to jednak, że światowe potęgi nie są wstanie zarabiać nawet przy cenie poniżej 20 USD/bbl. Analizując dane (wykres 5) widać, że Arabia Saudyjska jest w stanie technicznie zejść do kosztów na poziomie 9,90 USD/bbl. Dziwi fakt, że na pierwszym miejscu pod względem najniższych kosztów produkcji plasuje się Kuwejt, jednak jego produkcja od dawna utrzymuje się tylko na poziomie 2,45 mln baryłek dziennie.
Sikora M., „2015 – Rok taniej ropy naftowej”, Biznes Alert, 12.10.2015. 4 Ibid. 5 Sikora A., Sikora M., Krupa M., „Zniesienie zakazu eksportu ropy naftowej ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz struktura prognozowanego eksportu”, CIRE, 30.12.2015. Sikora A., Sikora M., „In Oil we trust” CIRE, 28.01.2016. 7 Sikora M., „2015 – Rok taniej ropy naftowej”, Biznes Alert, 12.10.2015.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
79
Raport
CENY I MARŻE
Wykres 5: Cena ropy naftowej typu Brent i WTI w odniesieniu do ilości działających wiertni
Źródło: EIA, Baker Hughes. Analiza: Instytut Studiów Energetycznych.
Przypomnimy, że między 1997 a 1999 cena spadła do 10 USD za baryłkę, a przecież ropa nadal była wydobywana.8 Tąpnięcie, po spadku do najniższego od 12 lat poziomu ceny ropy naftowej, spowodowało niewielkie spadki w jej produkcji, głównie w Stanach Zjednoczonych – z poziomu 9,1 mln bbb/d na początku stycznia do obecnych 8,5 mln bbl/d. Niewielkie obniżki wydobycia miały miejsce w krajach należących do kartelu OPEC, przy czym dwaj główni producenci, Arabia Saudyjska i Iran poważnie ze sobą rywalizowali (wykres 3). Wystarczyło to jednak, by cena zaczęła wzrastać początkowo do 30 USD/bbl, a później do 35 USD/bbl. I znowu, wszystkie oczy całego „oil world” skierowane były na kwietniowe spotkanie OPEC w Dosze i znowu spotkanie nic nie zmieniło. Pisaliśmy wtedy, że ciężko wierzyć, że Arabia Saudyjska przystąpi do układu, czy porozumienia z pozostałymi producentami ropy. Po pierwsze dlatego, że ograniczenie produkcji miałoby zwiększyć cenę ropy naftowej na światowych rynkach, a wyższa cena surowca jeszcze bardziej zachęciłaby inwestorów do inwestycji w irański przemysł naftowy. Ponadto wyższa cena ropy podnosi znacząco rentowność projektów wydobywczych ze złóż niekonwencjonalnych i to nie tylko w USA, ale w Australii, Chinach, Argentynie i ostatecznie w Rosji, a to na pewno nie jest celem Arabii Saudyjskiej. Po drugie, zgoda oznaczałaby, iż to Iran dyktuje Saudom warunki, a na
takie nagłówki w światowych mediach nikt w Rijadzie nie może sobie pozwolić. Po trzecie, problem z jakim boryka się dziś Iran to flota tankowców. Według prezentowanych danych, liczy ona około 55-60 tankowców, przy czym nie wiadomo jak wiele ich było czy jest używanych jako pływające magazyny (zakłada się, że około 25-27). Dodatkowo około 20 musi zostać zmodernizowanych, a według Reuters shipping data, 11 jest właśnie w drodze z transportem do Azji. Oznacza to, że irańską ropę muszą odebrać zagraniczne statki. Dane z tanker-tracking pokazują, że w styczniu 2016 r. trafiło do Europy około 8 mln baryłek ropy z Iranu i wtedy jeszcze, żaden należący do irańskiej floty tankowiec nie wpłynął do europejskiego portu.9 Tak więc, przez pierwsze półrocze 2016 roku obserwowaliśmy wzrost ceny ropy naftowej na światowych rynkach (wykres 4), a tzw. peak cenowy miał miejsce na początku czerwca, kiedy to, na krótką chwilę, ceny przekroczyły długo oczekiwaną granicę 50 USD/bbl. Drugie półrocze 2016 zaczyna się jednak ponownymi spadkami cen, aktualnie oscylują one na granicy 45 USD/bbl. Eksperci Morgan Stanley prognozują, iż ceny ropy mogą spaść nawet do 35 USD/bbl,10 a wszyscy czekają na kolejne spotkanie krajów OPEC. Nieformalne ma się odbyć już we wrześniu, natomiast oficjalne, 170. spotkanie jest zaplanowane na 30 listopada 2016.
8
Takie krótkie komunikaty o chęci spotkania wystarczyły jednak, by bessa z początku sierpnia 2016 została zahamowana. Wydaje się natomiast, że kraje członkowskie, zdominowane przez decyzje Arabii Saudyjskiej i Iranu, zdecydują się utrzymać „brak strategii”, czyli decyzję aby nie zmieszać wydobycia. Nie bez znaczenia dla rynku i zahamowań sierpniowej bessy były i są wyniki czerwcowego referendum w Wielkiej Brytanii w sprawie tzw. Brexitu. Chęć opuszczenia przez Anglików Unii Europejskiej dość poważnie wpłynęła na światowe rynki finansowe, ściśle połączone z rynkami ropy naftowej, czy gazu ziemnego. W naszym przeświadczeniu, ostatnie dwa lata jasno pokazują, że głównym wygranym w ekonomiczno-geopolitycznej układance są USA oraz tzw. rewolucja łupkowa. Wykorzystanie technologii szczelinowania hydraulicznego oraz zwiększenie ilości odwiertów poziomych, kosztem odwiertów pionowych, stało się początkiem znanej już wszystkim rewolucji łupkowej.
o utrzymanie swoich historycznych udziałów w rynku. Jedną z najważniejszych konsekwencji łupkowej rewolucji dla amerykańskiej gospodarki i przemysłu jest możliwość zagwarantowania im taniej energii, jakże ważnej dla ciągłego rozwoju kraju. Dodatkowo, poprawa efektywności i rozwój technologii miały i nadal mają niebagatelne znaczenie głównie podczas trudnych warunków rynkowych (wykres 5 oraz 6).11 Niskie ceny ropy naftowej spowodowały zamknięcie drogiego wydobycia i przeniesienie produkcji tam, gdzie może być ona tańsza. Cena zmusiła również producentów do pracy nad efektywnością i obniżaniem kosztów wydobycia. Prócz Stanów Zjednoczonych, pośrednio zyskał również Iran. Po latach izolacji ekonomicznej, powrócił on do wydobycia na poziomie około 3,6 mln bbl/d i jest na najlepszej drodze by zrealizować cel 4 mln bbl/d do końca 2016 roku. Jednocześnie wszyscy światowi producenci oraz firmy z sektora upstream są gotowe do nowych inwestycji w tym kraju.
Wykres 6: Ilość działających wiertni w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej
Źródło: Baker Hughes. Analiza: Instytut Studiów Energetycznych.
Stopniowy rozwój technologii pozwolił Stanom Zjednoczonym zmienić swoją historyczną strategię i z importera surowców energetycznych, stać się potencjalnie jednym z największych eksporterów ropy naftowej, gazu ziemnego i przede wszystkim produktów ropopochodnych. Inwestycje w rozwój technologiczny pozwoliły i nadal pozwalają Amerykanom wygrywać zaciętą rywalizację mocarstw
Spadki cen to stosunkowo dobra informacja dla krajów importujących, problemem są natomiast dla gospodarek i budżetów krajów eksportujących. Do tej drugiej grupy zalicza się Federacja Rosyjska. Według danych Energy Information Administration (EIA) z lipca 2015 roku, gospodarka Federacji Rosyjskiej zależy w znaczącym stopniu od eksportu surowców energetycznych, a co za tym idzie
Sikora M., „Czy OPEC to jeszcze kartel?”, Biznes Alert, 9.12.2015. 9 Sikora M., „Sikora: Szczyt w Doha, czyli Ali-Baba i 40 rozbójników”, Biznes Alert, 21.04.2016. 10 Sikora M., Sikora A., „Globalne perspektywy rozwoju wydobycia gazu ziemnego z szeroko rozumianych niekonwencjonalnych źródeł” (Global Frac’ing – What Has to Change for It to Be a Game Changer?), CIRE, 2.08.201. 11 Sikora A., Sikora M., „Rewolucja po amerykańsku” (American revolution), Energetyka Cieplna i Zawodowa, 4/2016, str. 40.
80
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
CENY I MARŻE
wzrost gospodarczy jest uwarunkowany głównie wzrostem produkcji i sprzedaży gazu ziemnego, ropy naftowej oraz węgla. Dochody z ropy naftowej i gazu ziemnego stanowiły 50 proc. dochodów budżetu federalnego Rosji i 68 proc. całego eksportu w 2013 roku. Dane rosyjskiego Ministerstwa Energii wskazują, że aż 30 proc. produktu krajowego brutto (PKB) Federacji Rosyjskiej pochodziło w 2012 roku z Fuel and Energy Complex (F&EC), w skład którego wchodzi ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel i sektor elektroenergetyki. Dodatkowo, udział surowców (głównie ropa naftowa i gaz ziemny) w przychodach podatkowych w budżecie Federacji Rosyjskiej stanowił 50 proc. w latach 2012, 2013 i 2014. Pokazuje to skalę zależności rosyjskiej gospodarki i poziomu wpływów środków do budżetu od światowych cen surowców.12 Straciła również Arabia Saudyjska, która podobnie do Rosji, musi ograniczać wydatki budżetowe, a dodatkowo jeszcze pilnować i kontrolować, by powracający na rynek Iran nie odebrał jej części udziałów w rynku ropy naftowej. Patrząc na ostatnie zmiany na rynku ropy naftowej, można chyba powiedzieć, że 45 USD/bbl to nowe 100 USD/bbl. Rynek balansuje na granicy ceny w przedziale 40-50 USD/bbl i czym nic obecnie nie wskazuje na to, by cena 60 USD/bbl została przekroczona do końca 2016. Jednocześnie podkreślmy, że powrót ceny do poziomu powyżej 40 USD/bbl automatycznie by spowodował powiększanie liczby działających urządzeń wiertniczych w USA (wykres 5 oraz 6), gdzie wydobycie utrzymuje się obecnie (początek sierpnia 2016) na poziomie 8,4 mln bbl/d. Rekordowe wydobycie notuje natomiast OPEC, w lipcu 14 krajów członkowskich (Gabon dołączył do kartelu 1 lipca) wydobywało łącznie 33,12 mln bbl/d, w czerwcu było to 32,95 mln bbl/d, a przypomnijmy, że oficjalnym limitem ze stycznia 2012 r. jest poziom 30 mln bbl/d. Jak wynika z najnowszej prognozy ceny ropy naftowej typu Brent do 2020 r., przygotowanej przez firmę analityczną IHS, wszystkie przedstawione 12
scenariusze prognozują wzrost cen (wykres 7). Z przedstawionych danych wynika, że do 2020 roku cena ropy Brent powinna oscylować w przedziale między 70 a 80 USD/bbl. Tylko jeden scenariusz, Autonomy, zakłada iż obecny poziom 50 dolarów za baryłkę utrzyma się do 2020 r. Patrząc na aktualny, stopniowy wzrost ceny ropy naftowej i utrzymujący się od prawie dwóch miesięcy poziom w granicach około 50 USD/bbl, odbicie cen ropy naftowej oraz stopniowy wzrost do przedziału między 70 a 80 USD/bbl jest bardzo prawdopodobny w perspektywie 2020 r. Jak w takich warunkach radzą sobie rodzime, polskie koncerny petrochemiczne? Mając na uwadze, że obie polskie rafinerie PKN Orlen i Grupy Lotos są historycznie oraz technologicznie przystosowane do przerobu rosyjskiej, zasiarczonej ropy to bardzo sprytnie wykorzystały one spadki cen ropy naftowej. Jeszcze w październiku 2015 r. PKN Orlen otrzymał dostawy
saudyjskiej ropy naftowej, jasno pokazując, że jest w stanie negocjować i kupować surowiec od największych dostawców na świecie. Z końcem 2015 r. PKN Orlen poinformował również o podpisaniu długoterminowej umowy na dostawy ropy z firmą Tatneft Europe, która przewiduje dostarczenie od 3,6 mln ton do 7,2 mln ton. Natomiast z początkiem 2016 r. PKN Orlen podpisał aneks z Rosneftem na dostawy od 18 mln ton do 25,2 mln ton ropy, realizowane od 1 lutego 2016 roku do 31 stycznia 2019 roku.13 Nie był to koniec dobrych informacji dla płockiego koncernu, który w maju 2016 poinformował
Sikora M., Sikora A., „Rosyjska polityka energetyczna – gaz ziemny. Marzec 2016 r.”, CIRE, 21.03.2016. Orlenu z Saudi Aramco to ruch marketingowy?”, Biznes Alert, 9.05.2016. 15 Ibid.
13
Raport
Wykres 7: Prognozy cen ropy typu Brent w perspektywie do 2020 roku (poziom realny w USD z roku 2014)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: IHS Long-Term Planning and Energy Scenarios Service, marzec 2016.
o podpisaniu umowy ze światowym gigantem, saudyjskim Saudi Aramco. Kontrakt ma obowiązywać od 1 maja do końca grudnia 2016 r. i co ważne, zakłada opcję automatycznego przedłużenia na kolejne lata. Do rafinerii Orlenu będzie więc trafiać 1,6 mln ton saudyjskiego surowca. Podkreślmy, że jest to pierwszy w historii Polski kontrakt długoterminowy z tego kierunku oraz pierwszy kontrakt pomiędzy krajem z regionu Europy Środkowo-Wschodniej, a imperium z regionu Zatoki Perskiej.14 W styczniu 2016 r. Grupa Lotos poinformowała o podpisaniu aneksu do umowy z rosyjską firmą Rosneft (podpisanej w 2013 roku), przedłużając dostawy ropy do 2017 (początkowo był to 2016 rok). Według podawanych informacji, do końca 2017 roku, Rosneft dostarczy do gdańskiej rafinerii od 5,4 do 6,0 mln ton ropy. W lipcu 2016 Grupa Lotos poinformowała o zakupie irańskiego tankowca Atlantas, przewożącego w zbiornikach 2 mln bbl irańskiej ropy naftowej Iranian Light. Na chwilę obecną jest to jednorazowa, testowa dostawa, lecz od takich prób zaczęły się właśnie relacje PKN Orlen z Saudyjczykami. Transport dotarł do gdańskiego Naftoportu 15 sierpnia na pokładzie dwóch tankowców, gdyż cieśniny duńskie są za płytkie, by mógł je przepłynąć wyładowany i głęboko zanurzony tankowiec Atlantas. Nadal głównym surowcem przerabianym przez polskie rafinerie to ropa typu REBCO, choć jej udział zmniejszył się z 91 proc. w roku 2014 do 88 proc.
Sikora A., Sikora M., „In Oil we trust” CIRE, 28.01.2016. 14 Sikora M. „Sikora: Czy umowa
w roku 2015. Z 26,5 mln ton przerobionej w Polsce ropy w 2015 roku, 25 mln ton ropy stanowiła rosyjska ropa REBCO. Rurociągiem „Przyjaźń”, należącym do Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych S.A., przetransportowano 23 mln ton, a resztę dostarczono wykorzystując infrastrukturę Naftoportu w Gdańsku. Przy czym, możliwości Naftoportu w Gdańsku gwarantują przeładunek ponad 40 mln ton ropy oraz 4 mln ton produktów naftowych rocznie.15 Jak pokazują powyższe przykłady, rozwój infrastruktury krytycznej, do jakiej zalicza się również Naftoport, dał Polsce szanse na dywersyfikację źródeł dostaw węglowodorów. Bezsprzecznie, możliwość ta otworzyła przed Polską ogromną szansę na dokonywanie zakupów surowca z dowolnego miejsca na świecie i korzystanie ze zmian cenowych na światowym rynku ropy naftowej. REKLAMA
SPRZEDAM Sprzedam Stację Paliw pod Rzeszowem na trasie DK-94. Stacja wybudowana w nowoczesnej technologii 5 lat temu – z dużym parkingiem, barem i zapleczem biurowym.
Kontakt: 604 090 556
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
81
Raport
CENY I MARŻE
Analiza
hurtowych cen paliw w 2015 i pierwszej połowie 2016 Ostatnie dwa lata to wyjątkowy okres jeśli chodzi o ceny paliw. Obserwowaliśmy spadek cen do poziomów nie widzianych od 2003 roku, a co za tym idzie wzrost marż zarówno dla rafinerii, hurtowników, jak i stacji paliw. Piotr Jabłonowski Redaktor serwisu Prognozy Cen Paliw – prognozycenpaliw.pl
P
oczątek roku 2015 to kontynuacja spadków, zapoczątkowanych w czerwcu 2014 roku. Ceny ropy spadły do stycznia 2015 roku bardzo dynamicznie o ponad 60 proc., po drodze nie było w zasadzie żadnej korekty. Co prawda ceny paliw gotowych nie obniżały się szybko, a to głównie za sprawą umacniającego się dolara. W analogicznym okresie spadki w polskich rafineriach wyniosły zaledwie dwadzieścia parę procent.
82
Wydarzenia na rynku ropy Głównymi przyczynami rozpoczęcia rajdu notowań ropy w dół od 2014 roku było zaskakujące spowolnienie w popycie na ropę i większy od prognozowanego wzrost podaży. Sankcje nałożone na Rosję okazały się trudniejsze dla Europy, niż się spodziewano. Do tego do Chin, największego konsumenta energii na świecie również zawitało spowolnienie gospodarcze.
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
Po trwających niemal pół roku spadkach, w połowie stycznia 2015 roku rozpoczęła się korekta na rynku ropy. Trwała ona aż do maja i wyniosła imponujące 55 proc. do najniższej ceny w styczniu. Po tak dużych spadkach, korekta musiała nastąpić choćby dla „sprawdzenia”, czy notowania osiągnęły już swoje minimum. Pomogło w tym oczywiście znaczące osłabienie dolara. W tym czasie w polskich rafineriach
hurtowe ceny wzrosły od 14 do 24 proc. Zdecydowanie większy wzrost zanotowały ceny benzyn, a przyczynił się do tego między innymi zbliżający się sezon wakacyjny. Sytuacja w drugim kwartale 2015 roku zweryfikowała poziom notowań ropy i już w maju ceny ponownie ruszyły w dół. Dalsze obawy o popyt na czarne złoto, umacniający się dolar, a także spodziewany powrót Iranu na rynek
CENY I MARŻE
Porównanie procentowe i kwotowe średnich hurtowych cen paliw Orlen/Lotos 2015 do 2014
Raport
Hurtowe ceny paliw Orlen/Lotos
I pół. 2015 do 2014
I pół. 2016 do 2015
ON
-14%
-13%
-14%
Pb95
-12%
-12%
-10%
OOL
-21%
-18%
- 22%
4000
3500
Średnie hurtowe ceny paliw Orlen/Lotos w zł/m sześć. 2015 ORLEN
I pół. 2015
LOTOS
ORLEN
3000
2500 I pół. 2016
LOTOS
ORLEN
LOTOS
ON
3501
3502
3624
3624
3114
3117
Pb95
3609
3610
3687
3688
3322
3322
OOL
2247
2244
2404
2404
1877
1876
2000
ropy naftowej zdecydowały, że notowania zmierzały do nowego minimum. Walka o udział w rynku wszystkich producentów utrzymywała również zapasy ropy na rekordowych poziomach, co sprzyjało kolejnym spadkom cen. Rok 2015 zakończył się spadkiem notowań ropy o ponad 67 proc. w porównaniu do szczytu z roku 2014. Hurtowe ceny paliw zanotowały natomiast spadek o ok. 27 proc. w tym okresie. Po decyzji kartelu OPEC w grudniu 2015, notowania ropy kontynuowały spadki, by w styczniu 2016 osiągnąć najniższy poziom od 2003 roku. Ropa Brent notowała kurs w okolicach 27 dolarów za baryłkę 20 stycznia 2016 roku. Od szczytu z 2014 roku
spadek wynosił prawie 77 proc., a dla hurtowych cen paliw w polskich rafineriach około 33 proc. Tak niska cena ropy utrzymała się tylko jedną sesję i już następnego dnia rozpoczęła półroczną wspinaczkę do góry. Głównymi przyczynami odbicia notowań były spadające zapasy ropy oraz coraz więcej sygnałów o ograniczeniu podaży na rynku. Po kilku korektach, ceny zakończyły pierwsze półrocze roku 2016 wzrostem o 32 proc. w stosunku do roku 2015. W polskich rafineriach ceny w tym samym czasie wzrosły zaledwie o 8-11 proc.
ON w zł/m3
są to produkty niezależnie notowane i obarczone nieco innymi czynnikami wpływającymi na ich zmiany. Dodatkowo na wahania cen paliw w polskich rafineriach, np. oleju napędowego czy benzyny, wpływa również cena obowiązkowych biokomponentów. Istotny wpływ mają również marże rafinerii, które zmieniają się w zależności od sytuacji na rynku. Porównanie procentowe i kwotowe średnich hurtowych cen paliw Orlen/ Lotos rok do roku przedstawiono w tabeli.
Perspektywy Hurtowe ceny paliw Należy pamiętać, że o ile ceny paliw są skorelowane z notowaniami ropy, to
Próby przewidywania cen w dłuższym, a nawet średnim terminie byłyby „wróżeniem z fusów”. Instytucje
Pb95 w zł/m3
06-2016
05-2016
04-2016
03-2016
02-2016
01-2016
12-2015
11-2015
10-2015
09-2015
08-2015
07-2015
06-2015
05-2015
04-2015
03-2015
02-2015
01-2015
1500
OOL w zł/m3
czy osoby zawodowo zajmujące się analizą cen, raczej losowo trafiają we właściwe ich wysokości. Jedna istotna zmiana, która nastąpiła w ostatnim czasie, to kształtowanie cen ropy w oparciu o koszty wydobycia, a nie w oparciu o zapotrzebowanie budżetów największych producentów na świecie. W związku z powyższym, dla ropy łupkowej korzystny byłby wzrost cen bliżej 100 dolarów za baryłkę, ale do takiej sytuacji nie będą chciały ponownie doprowadzić kraje wydobywające ropę w sposób konwencjonalny. Dlatego można spodziewać się, że notowania ropy, a tym samym ceny paliw gotowych, nie wrócą przez dłuższy czas do poziomów z początku 2014 roku.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
83
Raport
WIZYTÓWKI FIRM
Baz-Pal Techniczna Obsługa Stacji Paliw Podegrodzie 193 A, 33-386 Podegrodzie Firma z wieloletnim doświadczeniem w dziedzinie budowy, remontów i modernizacji stacji paliw. Zajmuje tel. (18) 445 98 37, się instalacjami paliwowymi na nowobudowanych oraz remontowanych stacjach paliw i oferuje kom(18) 445 98 44 pletnie wyposażone zbiorniki paliwowe, dystrybutory oraz różne systemy rurociągów. bazpal@onet.pl www.bazpal.pl
84
CGH Polska Sp. z o.o. ul. Srebrna 39, 85-461 Bydgoszcz tel. 52 370 66 73, fax 52 370 66 60 info@cgh.com.pl www.cgh.com.pl
CGH Polska Sp. z o.o. należy do międzynarodowej grupy kapitałowej CGH GROUP. Od 1997 r. firma funkcjonowała jako CGH INTERNATIONAL S.A., by w grudniu 2009 przyjąć nazwę CGH Polska Sp. z o.o. W swojej działalności korzysta z wieloletnich doświadczeń firm partnerskich z Polski, Niemiec, Belgii i Holandii. Świadczy kompleksowe usługi dotyczące stacji paliw oraz konstrukcji stalowych. Jest głównym producentem zbiorników stalowych w Polsce, a do jej klientów należą koncerny naftowe oraz duże i małe przedsiębiorstwa krajowe i zagraniczne. Naszą ofertę produktów na bieżąco udoskonalają specjaliści z Polski i Europy Zachodniej, co daje nam możliwość sprzedaży produktów najwyższej jakości.
CORRIMEX Janusz Sałapatek, Stanisław Cwajda ul. Ogrodowa 11, 05-092 Łomianki-Kiełpin tel. (22) 751-78-96, fax (22) 751-49-30 info@corrimex.pl www.corrimex.pl
Firma Corrimex została założona w 1990 roku przez obecnych właścicieli Janusza Sałapatka i Stanisława Cwajdę. Pierwszym partnerem w branży paliwowej została niemiecka firma ELAFLEX – producent pistoletów nalewczych, węży i armatury. W krótkim czasie Corrimex rozwinął w całej Polsce sieć sprzedaży detalicznej produktów oferowanych przez niemieckiego potentata branży paliwowej. Od tego czasu firma stale się rozwija i powiększa swoją ofertę stając się czołowym dostawcą myjni i urządzeń na stacje paliw. Corrimex wyposażył do tej pory ponad 500 obiektów w myjnie automatyczne (CHRIST, ISTOBAL), samoobsługowe myjnie ręczne oraz odkurzacze i kompresory. Ponad 400 stacji paliw posiada instalacje paliwowe i LPG w technologii tworzyw sztucznych KPS. Firma Corrimex jest również dostawcą wysokiej jakości dystrybutorów paliw oraz LPG produkcji TOKHEIM.
Firma Reklamowa Emo Neon Sp. J. J. Żurawski, T. Morawiec, M. Krawczyk ul. Kucelińska 38/40, 42-202 Częstochowa tel. 34 323 44 33, 34 323 68 88, fax 34 323 48 88 emoneon@post.pl, emoneon@emoneon.pl
Jesteśmy przedsiębiorstwem produkcyjnym specjalizującym się we wszelkich rodzajach reklamy świetlnej. Nasi klienci to zarówno wielkie korporacje jak i mniejsze firmy zainteresowane tworzeniem nowoczesnego wizerunku. Jesteśmy jedną z nielicznych firm reklamowych w tej części Europy, która nieustannie wprowadza nowe technologie i systemy zarządzania. Robimy wszystko by nasze produkty były zawsze precyzyjnie wykonane. Nasza firma nieustannie wdraża nowe technologie produkcyjne, stale podnosi kwalifikacje całej załogi i rozbudowuje park maszynowy. Dzięki temu możemy z powodzeniem wprowadzać w naszej pracy zasadę „all-in house”. Oznacza ona, że praktycznie zrezygnowaliśmy w procesie produkcji z wszelkich form podzlecania procesów wytwórczych. Dzięki całkowitej integracji pionowej kluczowych etapów produkcji, wszystko wykonujemy we własnym zakładzie, bazując wyłącznie na naszych własnych zasobach.
ENVO sp. z o.o. ul. Radomska 76, 27-200 Starachowice tel. (41) 389 71 00 fax (41) 389 71 01 www.grupaenvo.pl, www.pereko.pl
Grupa ENVO zajmuje się trzema obszarami działalności produkcyjnej. Oferujemy różnego rodzaju konstrukcje spawane (stalowe, aluminiowe) oraz oznakowanie reklamowe (zewnętrzne, wewnętrzne, podświetlane). Od 2002 roku produkujemy kotły grzewcze na paliwa stałe, dostępne pod marką PEREKO. Specjalizujemy się w kompleksowym brandingu oraz modernizacji stacji paliw i bezdotykowych myjni. Wykonujemy zarówno konstrukcje, jak również poszczególne elementy oznakowania zewnętrznego i wewnętrznego, z zastosowaniem różnorodnych źródeł oświetlenia. W Naszej ofercie znajdziecie Państwo m.in. otoki reklamowe, pylony cenowe, totemy / witacze, oznakowanie kierunkowe, kasetony elewacyjne oraz reklamowe Do produkcji otoków wiat stacji paliw wykorzystujemy profilowane aluminium, które lakierujemy proszkowo. Litery i logotypy zwykle są frezowane, podklejane pleksi i podświetlane jarzeniowo lub LED. Stosujemy również grafiki z tworzywa formowanego próżniowo, aby uzyskać efekt 3D.
Farm Frites International B.V. ul. Staromiejska 17E 84-300 Lębork tel. (59) 863-75-00 sprzedaz@farm-frites.pl www.farmfrites.pl
Farm Frites to rodzinna firma, która od ponad 40 lat specjalizuje się w produkcji wyrobów ziemniaczanych. Firma z międzynarodowym doświadczeniem, w 1994 roku rozpoczęła produkcję w fabryce w Lęborku. Farm Frites dba o to, by zagwarantować swoim Klientom najwyższą jakość i różnorodną ofertę, a nowości produktowe tworzone są w odpowiedzi na konkretne potrzeby rynku. Firma stworzyła m.in. linię innowacyjnych frytek Fast Fry, czy ostatnio Quick Oven Fries – najszybsze frytki do przygotowania w profesjonalnych piecach. Ostatnia nowość w ofercie, to linia ziemniaczanych specjalności Let’s go mini, które dzięki różnorodności smaków oraz wyjątkowej wydajności zawojują menu w restauracjach. Farm Frites to marka, która jednoznacznie kojarzy się z profesjonalizmem i wysoką jakością.
GASPOL Al. Jana Pawła II 80, 00-175 Warszawa tel. (22) 530-00-00, fax (22) 530-00-01 kontakt@gaspol.pl www.gaspol.pl
GASPOL ENERGY dostarcza nowoczesną energię dla domu i dla biznesu. Dziś jesteśmy firmą multienergetyczną dostarczającą rozwiązania energetyczne oparte o: gaz płynny (LPG), skroplony gaz ziemny (LNG), gaz ziemny z sieci, systemy hybrydowe, procesy kogeneracji (czyli produkcji ciepła i prądu w skojarzeniu), energię elektryczną i energię odnawialną (słoneczną, geotermalną). Wprowadzamy na polski rynek innowacje energetyczne (systemy, technologie, urządzenia), dzięki którym nasi klienci lepiej zarządzają zużyciem energii i w efekcie, płacą za nią mniej. Najwyższą jakość produktów, bezpieczeństwa i procesów zarządzania w GASPOL ENERGY potwierdzają prestiżowe międzynarodowe certyfikaty: ISO 9001:2008, BS OHSAS 18001:2007 oraz unikalny w polskiej branży energetycznej: ISO 22301:2012.
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE
WIZYTÓWKI FIRM
Raport
Green Steam Centrala Kraków Dojazdów 250 32-010 Kocmyrzów k. Krakowa tel. 662-408-561 tel. (12) 688-27-30 www.greensteam.pl
Firma Green Steam jest dostawcą wielu innowacyjnych rozwiązań czyszczących dla branży samochodowej, sprzątającej, hoteli, gastronomii i przemysłu. Dzięki długoletniej współpracy z najlepszymi dostawcami z całego świata zapewniamy naszym klientom nowatorski sprzęt charakteryzujący się najwyższą jakością oraz niezawodnością.
HAKO POLSKA ul. Czerwone Maki 63, 30-392 Kraków tel. +48 12 622 17 00 fax +48 12 622 16 22 dok@hako.pl
Lider sprzedaży maszyn czyszczących w Polsce. HAKO POLSKA Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie to polski oddział niemieckiego holdingu, wiodącego producenta na rynku maszyn czyszczących. Firma powstała w 1998 roku i już po kilku latach została liderem w sprzedaży technologii utrzymania czystości na skalę kraju. Od 2014 roku poza sprzedażą maszyn czyszczących jest jedynym polskim dystrybutorem profesjonalnej linii maszyn do przygotowania, szlifowania i polerowania posadzek marki HTC. Od 2009 roku niezmiennie otrzymuje certyfikat Przedsiębiorstwo Fair Play, poświadczający jej stabilną działalność zgodną z prawem i zasadami etyki. Obietnicą Hako jest dostarczanie niezawodnych maszyn oraz zapewnianie zawsze najwyższej jakości rozwiązań i obsługi. Również dbałość o środowisko jest zintegrowana z działalnością firmy począwszy od fazy planowania, poprzez zrównoważoną produkcję, po pracę z zachowaniem niskich poziomów zanieczyszczeń i recykling zasobów.
Hipernet Sp. z o.o. ul. Kcyńska 48, 85-304 Bydgoszcz tel. (52) 552 35 33 kom. 533 343 539 fax (52) 569 10 69 biuro@hipernet.info
Hipernet Sp. z o.o. rozpoczęła swoją działalność w 2004 roku. Od początku istnienia specjalizujemy się w projektowaniu i produkcji oświetlenia oraz elektronicznych urządzeń sterujących. Koncentrujemy się głównie na oświetleniu informacyjnym, dekoracyjnym, scenicznym jak również użytkowym oświetleniu sterowanym. Nasze produkty znajdują zastosowanie w bardzo wielu dziedzinach: oświetlenie stacji paliw, budynki handlowe, hotelarstwo, budynki sakralne i obiekty sportowych, reklama oraz w budownictwie mieszkaniowym. Projektujemy i wykonujemy urządzenia oświetleniowe w ilościach hurtowych oraz jednostkowych dostosowane do indywidualnych potrzeb i oczekiwań. Dostarczamy również produkty OEM spersonalizowane na potrzeby innych dostawców oświetlenia. Zrealizujemy twoje marzenia z dziedziny oświetlenia.
IMS ul. Puławska 366, 02-819 Warszawa tel. (22) 870-67-76 biuro@ims.fm www.ims.fm
IMS to działająca od 15 lat spółka, lider rynku marketingu sensorycznego oraz mediów in-store. IMS świadczy usługi z zakresu audiomarketingu, aromamarketingu, Digital Signage oraz reklamy in-store, opierając swoją działalność na czterech systematycznie rozwijanych kompetencjach w ramach Grupy: IMS media, IMS sensory, IMS r&d oraz IMS events. W styczniu 2012 roku Spółka IMS zadebiutowała na rynku NewConnect, a od października 2014 roku jest notowana na głównym rynku GPW. IMS jest największym krajowym operatorem reklamy in-store o łącznym zasięgu 270 mln kontaktów rocznie, a także największym dostawcą kompleksowych rozwiązań z zakresu marketingu sensorycznego z łączną liczbą prawie 9000 obsługiwanych lokalizacji, w tym ponad 250 galerii handlowych.
INSTANCO ul. Bałtycka 6, 61-960 Poznań tel. 500 217 233 sale@instanco.com
Firma projektuje, tworzy i dostarcza koncepty dla restauracji typu Fast Food, koncentrując się na wizji klientów w oparciu o własną wiedzę i doświadczenie. Priorytetem jest zadowolenie klienta, osiągane dzięki jakości produktów i skutecznym rozwiązaniom. W asortymencie zainteresowani znajdą najwyższej jakości koncepty gastronomiczne, dopasowane do specyfikacji restauracji typu Fast Food. Oferowane są także pojedyncze meble i sprzęty, które są na stałym wyposażeniu magazynów. Dzięki najwyższej jakości proponowanych produktów klienci mogą mieć przekonanie, że spełnią one ich oczekiwania.
Kärcher ul. Stawowa 138-140, 31-346 Kraków Infolinia: 801-811-234 lub (12) 639-71-05 (numer dostępny z telefonów komórkowych) fax (12) 639-71-23 biuro@karcher.com.pl www.karcher.pl
Urządzenia Kärcher na rynku polskim były obecne już od połowy lat 70-tych. Natomiast w październiku 1993, w Krakowie, powstała firma Kärcher, przedstawicielstwo niemieckiej firmy Alfred Kärcher GmbH. Od tego momentu Kärcher prowadzi na terenie całej Polski sprzedaż, marketing i serwis urządzeń czyszczących przeznaczonych do użytku domowego i zastosowań profesjonalnych. Sprzedaż prowadzona jest przez sieć dealerską oraz współpracę handlową z sieciami hipermarketów. W ofercie firmy Kärcher znajdują się wysokociśnieniowe urządzenia czyszczące z i bez podgrzewania wody, odkurzacze domowe i przemysłowe, urządzenia piorące, urządzenia do czyszczenia parą (bez użycia środków chemicznych), szorowarki, zamiatarki, stacjonarne urządzenia ciśnieniowe i stacjonarne odkurzacze samoobsługowe, myjnie samochodowe, systemy recyrkulacji wody oraz firmowe środki czyszczące i szerokie wyposażenie dodatkowe dla urządzeń profesjonalnych i domowych.
Lantmannen Unibake Poland Sp. z o.o. ul. Unii Lubelskiej 1, 61-249 Poznań tel. (22) 772 42 54, fax. (22) 772 40 46 info@schulstad.pl
Na rynku polskim firma działa od początku lat dziewięćdziesiątych. Produkcja odbywa się w dwóch piekarniach, gdzie działa łącznie 7 linii produkcyjnych, na których wypiekane są m.in. produkty takich marek jak: Schulstad i Schulstad Bakery Solutions. Firma ma doświadczenie w produkcji pieczywa świeżego i mrożonego z przeznaczeniem do gastronomii i sprzedaży detalicznej. Oferuje szeroki wybór różnorodnych wyrobów piekarskich od bułek do fast foodu, poprzez pieczywo dla cateringu, ofertę słodką: ciastek i croissantów, aż po pieczywo świeże pakowane typu tosty, chleby żytnie, pełnoziarniste, mieszane i inne. Nowoczesne technologie stosowane przy wypieku pieczywa, zapewniają powtarzalną jakość produktów, bezpieczeństwo i produkcję w zgodzie z zasadami ochrony środowiska naturalnego. Produkcja w obu zakładach odbywa się w zgodzie z normami HACCP i BRC Global Standard Food.
WYDANIE SPECJALNE Stacja Benzynowa
85
Raport
86
WIZYTÓWKI FIRM
Grupa LOTOS ul. Elbląska 13, 580-718 Gdańsk tel. (58) 308-71-11, fax (58) 301-88-38 lotos@grupalotos.pl www.lotos.pl
Rafineria Grupy LOTOS, dzięki najnowocześniejszym instalacjom wybudowanym w latach 2007–2010 w ramach Programu 10+ przerabia 10,5 mln ton ropy rocznie. Program był największą, wartą blisko 1,43 mld EUR inwestycją przemysłową ostatniej dekady w Polsce. W jej realizację byli zaangażowani światowi dostawcy najnowszych technologii dla branży naftowej – Shell, ABB, CB&I, KBR, Technip czy Lurgi. Wykorzystanie najnowszych technologii sprawiło, że jest to „zielona rafineria” przyjazna i bezpieczna dla środowiska.
Anwim ul. Ordona 1A, 01-237 Warszawa tel. (22) 496-00-00, fax (22) 496-00-03 biuro@anwim.com.pl www.moyastacja.pl
Sieć stacji paliw Moya, własność polskiej spółki Anwim, jest obecnie największą, niezależną siecią paliwową w Polsce. Skupia ona ponad 100 obiektów zlokalizowanych na terenie całego kraju. W 2019 pod szyldem Moya pracować będzie 250 stacji paliw, w tym 50 stacji własnych. Dynamiczny rozwój sieci możliwy jest dzięki korzystnym warunkom współpracy z Partnerami i znajomości specyfiki prowadzenia stacji zarówno w małych, jak i dużych miejscowościach.
Petronova ul. Krotoszyńska 35, 63-400 Ostrów Wlkp. biuro@petronova.pl www.petronova.pl
Firma Petronova z siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim działa od 2005 roku w zakresie obsługi rynku paliwowego. Specjalizuje się w dostawach urządzeń i dystrybutorów dla stacji paliw i LPG. Jest generalnym przedstawicielem firmy Petrotec, należącej do światowych liderów w produkcji dystrybutorów paliw i LPG. PETRONOVA buduje i dostarcza nowoczesne i ekologiczne myjnie samoobsługowe wraz z kompresorami i odkurzaczami a także terminale flotowe i płatnicze dla stacji samoobsługowych.
Petroster ul. B. Leśmiana 2, 30-220 Kraków tel. (12) 425 26 04, fax tel. wewn. 103 biuro@petroster.pl www.petroster.pl
Firma powstała w roku 1983 pod nazwą: Zakład Obsługi Technicznej Stacji Paliw „Petroster” jako spółka cywilna świadcząca drobne usługi na potrzeby stacji paliw, zwłaszcza dotyczące automatyzacji tankowania. „Petroster” jest Spółką Jawną świadczącą usługi produkcyjne, montażowe, pomiarowe i serwisowe dla branży paliwowej. Z biegiem czasu rozrastał się zakres oferty, a co za tym idzie także wielkość zatrudnienia.
Red Bull Sp. z o.o. Al. Wyścigowa 8A, 02-681 Warszawa tel: (22) 331 95 50 www.redbull.pl
W połowie lat 80. ubiegłego wieku, zainspirowany napojami funkcjonalnymi z Dalekiego Wschodu, Dietrich Mateschitz założył firmę Red Bull. Stworzył recepturę Red Bull Energy Drink i opracował niezwykłą koncepcję marketingową. Pierwszy Red Bull Energy Drink został sprzedany 1 kwietnia 1987 roku na rodzimym rynku austriackim. Było to nie tylko wprowadzenie całkowicie nowego produktu, ale także narodziny zupełnie nowej kategorii produktów. Obecnie Red Bull dostępny jest w ponad 169 krajach i do dziś wypito ponad 60 miliardów puszek tego napoju.
TOTAL Polska Al. Jana Pawła II 80, 00-175 Warszawa tel. (22) 244 11 01 www.total.com.pl www.elf.com.pl
Total Polska w 2014 roku weszła na detaliczny rynek sprzedaży paliw, otwierając dwie pierwsze stacje paliw działające na zasadzie franczyzy. Korzystając z dotychczasowych doświadczeń koncernu, Total Polska oferuje swoim partnerom między innymi paliwa premium, kącik kawowy i multimedialny. Total jest piątym koncernem naftowo-gazowym na świecie. Prowadzi ponad 15 000 stacji paliw głównie w Europie, Afryce i Azji. Total Polska działa w Polsce od 1992 roku i ma ugruntowaną pozycję na rynku olejów silnikowych, asfaltów, przemysłowych płynów specjalnych oraz hurtowej sprzedaży paliw.
Yara Poland ul. Malczewskiego 26, 71-612 Szczecin tel. (91) 433-00-35 adblue.pl@air1.info www.yara.com www.air1.info
Yara Poland Sp. z o.o., jest przedstawicielem norweskiego koncernu chemicznego Yara International ASA istniejącego od ponad 100 lat, uznanego lidera międzynarodowego rynku nawozowego o globalnym zasięgu, zajmującego się produkcją środków dla rolnictwa oraz ochrony środowiska. Jako największy dostawca nawozów mineralnych, Yara zapewnia środki do produkcji żywności i odnawialne źródła energii, dla stale rosnącej liczby ludności na świecie. Nasze rozwiązania i produkty przemysłowe mają wpływ na redukcję emisji gazów cieplarnianych, a produkcja AdBlue pod nazwą własną Air1 jest jedną z największych na świecie. Yara została założona w Norwegii w 1905 roku i obecnie prowadzi sprzedaż nawozów mineralnych i pozostałych produktów chemii przemysłowej w ponad 150 krajach. Główna siedziba firmy zlokalizowana jest w Oslo, w Norwegii.
Zbyszko Company S.A. ul. Warszawska 239, 26-600 Radom tel. 48 383 11 14 fax 48 383 11 01 marketing@zbyszko.com.pl www.zbyszko.com.pl
Firma Zbyszko od wielu lat jest jednym z czołowych producentów napojów i wód mineralnych. Filarami jej sukcesu jest kultowy napój 3 Cytryny i skierowany do młodzieży napój ROKO, który kilka lat temu szturmem zdobył polski rynek. W ciągu ostatniego roku producent poszerzył swoją ofertę o naturalne soki NFC, Roko Premium, i wody funkcjonalne, Veroni Hydration i Veroni Energy.
Stacja Benzynowa WYDANIE SPECJALNE