Alstublieft, mevrouw Van Bijsterveldt,
Red mij!
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
1
De straat ligt er ontzield bij. Waar vroeger een slager, een edelsmid en een ambachtelijk meubelmaker vol passie en gedrevenheid hun vak uitoefenden, staat nu een schreeuwerig, helverlicht warenhuis. Vergrijzing en ontgroening hebben alle kleur aan de straat onttrokken; vakmanschap en authenticiteit hebben plaatsgemaakt voor massaproductie en eenheidsworst. In de ijzige leegte klinkt een noodkreet...
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
3
HELP! 4
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
‘Ik ben het, de al-ler-laat-ste specialistische vakman van Nederland. Ten dode opgeschreven, omdat niemand zich meer om mij bekommert. Al mijn hoop is op u gevestigd, mevrouw Van Bijsterveldt! U kunt mij redden. Lees in dit manifest hoe u mij overeind kunt helpen. Het is nog niet te laat’
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
5
Manifest Samenwerkende Organisaties Specialistisch Vakmanschap: SOS!
In het regeerakkoord lezen wij: • Ieder talent telt.
Kleinschalige, specialistische beroepsgroepen willen nog meer en beter
• Prioriteiten worden herschikt, ten gunste van de kwaliteit van het onderwijs.
samenwerken met de overheid om het beroepsonderwijs te beschermen.
• Er zijn betere vakmensen nodig voor de 21e eeuw. • Samenwerking met het bedrijfsleven wordt versterkt.
De veralgemenisering van het beroepsonderwijs vormt een grote bedreiging
• Het MBO zoekt meer aansluiting bij de arbeidsmarkt.
voor het voortbestaan van onze branches. Tal van specialistische beroepen
• Tevredenheid van het bedrijfsleven gaat een rol spelen bij de bekostiging
dreigen te verdwijnen, soms al op korte termijn. Vanwege het enorme belang voor
van het beroepsonderwijs.
het vakmanschap, voor de Nederlandse economie én voor de samenleving zijn maatregelen noodzakelijk. Alhoewel de overheid het in de nieuwe kabinets
Kortom: het regeerakkoord besteedt op positieve wijze aandacht
plannen goed voor heeft met het beroepsonderwijs, heeft SVGB kenniscentrum
aan vakmanschap.
samen met MKB-Nederland, VNO-NCW, HBA en Koninklijke Metaalunie gemeend een onafhankelijk initiatief te moeten nemen. Onder de noemer ‘SOS Vakmanschap’ (Samenwerkende Organisaties Specialistisch Vakmanschap) hebben 44 partners gezamenlijk dit manifest opgesteld. Hiermee willen wij een overduidelijk signaal afgeven: Laten we nu - nog efficiënter - gaan samenwerken. Overheid, onderwijs en branches; samen aan zet. Of, in de woorden van de al-ler-laat-ste specialistische vakman:
“Help mij voor het te laat is!” 6
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
7
Tegelijkertijd signaleren wij: • Verdergaande veralgemenisering van de eisen aan het beroepsonderwijs door toenemende nadruk op algemene competenties, ten koste van
Goed beroepsonderwijs is de kern van het succes van onze branches en vormt daarmee de basis voor het behoud van specialistisch vakmanschap!
aandacht voor noodzakelijke specialistische vakkennis en vaardigheden. • Verdwijnende vakopleidingen, op grond van (op zichzelf begrijpelijke)
Als u én wij nu geen actie ondernemen, riskeren we het verlies van:
bedrijfseconomische keuzes van de autonome scholen, vaak zonder
• 127 miljard euro omzet.
overleg met de betrokken branche.
• Een kwart miljoen bedrijven.
• Structuren en regelgeving houden geen rekening met kleinschalige en unieke vakopleidingen. Alles wordt over één kam geschoren. • Een groeiend tekort aan goed geschoolde vakmensen.
• Een grote diversiteit aan beroepen met het daarbij behorende specialistische vakmanschap. • Een miljoen beroepsbeoefenaren.
• De onzichtbaarheid van de vakopleidingen voor onze beroepsgroepen bij de beleidsmakers en politici, als gevolg van de beperkte omvang van de afzonderlijke branches. • Toenemende grootschaligheid in het beroepsonderwijs, die ten koste gaat van kleinschalige en specialistische beroepsgroepen. Kortom: kleinschalige en specialistische beroepsgroepen worden van alle kanten bedreigd.
8
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
9
om welke vakmensen gaat het? de hoefsmeden vakman boekhandel vakman detailist audiciens glazeniers restauratieschilders juweliers glaszetters glazeniers specialisten baggeraars kleermakers en timmerindustrievakman keramisten banden- en wielenspecialisten opticiens poeliers banketbakkers goud- en zilversmeden glasblazers
parketvloerenleggers technisch oogheelkundig assistent tandtechnici vakman slachterijen drukkers en nabewerkers meubelmakers schoenconsulent zonweringÂspecialisten vakman visverwerkende industrie installateurs carrosseriebedrijven gespecialiseerde aannemers slagers vakman
ambachtelijk tassen-en schoenmakers pianotechnici
visspeciaalzaken industriĂŤle lakverwerkers vakman
vakman pluimveeverwerkende industrie vakman
groenteÂspeciaalzaken natuursteenbewerkers zadel-
supermarkten vakman groenteverwerkende industrie meubelstoffeerders orthopedische technici schoenherstellers orthopedische schoentechnici straatmakers ontwerpend meubelmaker versdetaillisten medewerkers steriele medische hulpmiddelen en vakman vleesverwerkende industrie
en tuigmakers uurwerktechnici metaalbewerkers scheepsinterieurbouwer tentoonstellingsbouwers afbouwspecialisten versafdelingen dakdekkers tegelzetters voegers vakman vleeswarenindustrie vakman timmerindustrie dekvloerenleggers verspaners pedicures hoedenmakers
van nederland!
schoenherstellers hoefsmeden audiciens
vakman detailist glazeniers restauratieschilders
juweliers
glaszetters glazeniers specialisten
baggeraars
kleermakers en timmerindustrievakman
keramisten
banden- en wielenspecialisten opticiens
poeliers
banketbakkers goud- en zilversmeden
glasblazers
ambachtelijk tassen-en schoenmakers
pianotechnici
vakman pluimveeverwerkend industrie
vakman supermarkten meubelstoffeerders vakman boekhandel straatmakers
vakman groenteverwerkende industrie orthopedische technici orthopedische schoentechnici ontwerpend meubelmaker
versdetaillisten medewerkers steriele medische hulpmiddelen en vakman vleesverwerkende industrie parketvloerenleggers technisch oogheelkundig assistent tandtechnici vakman slachterijen drukkers en nabewerkers meubelmakers schoenconsulent zonweringspecialisten vakman visverwerkende industrie installateurs carrosseriebedrijven gespecialiseerde aannemers slagers vakman visspeciaalzaken
Bijgaand het 10 stappen Reddingsplan Specialistisch Vakman.
industriële lakverwerkers vakman groentespeciaalzaken natuursteenbewerkers zadel- en tuigmakers uurwerktechnici metaalbewerkers scheepsinterieurbouwer tentoonstellingsbouwers afbouwspecialisten tegelzetters voegers vakman timmerindustrie
vakman versafdeling dakdekkers vakman vleeswarenindustrie dekvloerenleggers verspaners pedicures
‘Wij zijn allemaal specialistische vakmensen, onmisbaar voor onze samenleving én voor onze economie. Wij leveren een substantiële en aantoonbare bijdrage aan het succes van BV Nederland.
12
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
hoedenmakers
Dit reddingsplan bestaat uit tien actiepunten. Als wij ons hier, samen met u mevrouw Van Bijsterveldt, sterk voor maken, dan houden wij die vakman overeind. Voor nu, voor altijd.
Wij rekenen op uw hulp!
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
13
10 stappen
Reddingsplan Specialistisch Vakman Samenwerken voor het behoud van
Wij 1
Investeren zelf in onze specialistische vakopleidingen Waar mogelijk decentraal, waar nodig centraal. Wij doen dit door een echte coproductie te organiseren tussen onderwijs en bedrijfsleven.
specialistisch vakmanschap, een karakter足足足volle en kleurrijke samenleving en een
Wij bloeiende economie.
Samenwerkende Organisaties Specialistisch Vakmanschap
Initiatiefnemers
Ondersteund door
44 organisaties 14
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
15
Wij 2
Dragen actief bij aan de inhoud van de specialistische opleiding Wij doen dit door het beschikbaar stellen van:
• • • •
16
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
BPV-plaatsen gastdocenten mogelijkheden voor bedrijfsbezoeken praktijkopdrachten en stagemogelijkheden voor docenten
Wij 3
Bieden volop opleidingsmogelijkheden Voor jongeren én ouderen, die met hoofd, hart én handen willen leren en werken.
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
17
Wij 4
Zetten ons ook in om opleidingen zonder arbeidsmarktperspectief te stoppen Als alles is geprobeerd om perspectiefvolle, specialistische vakopleidingen te initiĂŤren en in stand te houden, maar dit niet het gewenste effect heeft op de arbeidsmarkt, dan nemen wij zelf de verantwoordelijkheid om die opleidingen te stoppen.
U Bestemd voor: De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Marja van Bijsterveldt. Ter kennisgeving aan: Centrale Sociale Partners, MBO-raad en Colo
18
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
19
U 5
Schept ruimte in de regelgeving
voor herkenbare kwalificaties, vakopleidingen en examens voor kleinschalige en specialistische beroepsgroepen.
Stop de veralgemenisering!
U 6
Voert proactief regie voor de specialistische vakopleidingen op de som van de belangen van de individuele onderwijsinstellingen, om te komen tot een doelmatig landelijk aanbod.
Geef
de betreffende branches daarbij een stem!
20
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
21
U 7
Garandeert de bekostiging van specialistische vakopleidingen die aantoonbaar arbeidsmarktrelevant zijn en uitsluitend op 茅茅n of enkele locatie(s) doelmatig verzorgd kunnen worden.
22
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
U 8
Faciliteert een levenlang leren 贸贸k voor 30+-ers , die kiezen voor een unieke vakopleiding met arbeidsmarktperspectief.
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
23
U 9
Verruimt de Wet Vermindering Afdracht onderwijs (WVA) zodat ook zzp’ers die leerlingen stages aanbieden, daar gebruik van kunnen maken.
24
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
U 10
Stelt een OV-Jaarkaart beschikbaar aan leerlingen van 16 en 17 jaar die een specialistische vakopleiding met arbeidsmarktperspectief volgen, die niet in de buurt van hun woonplaats te volgen is.
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
25
Tot slot Met dit manifest verwachten de 44 samenwerkende organisaties specialistisch vakmanschap dat wij u hebben overtuigd van de urgentie van het behoud van het kleinschalige, specialistische vakmanschap en van de noodzaak om nu gezamenlijk stappen te ondernemen. En ook dat we u hebben geïnspireerd om hier uw bijdrage aan te leveren. Samen met ons, de Samenwerkende Organisaties Specialistisch Vakmanschap. Als we onze krachten bundelen, redden we de specialistische vakman. En dat betekent: behoud van specialistisch vakmanschap, een krachtige impuls voor de Nederlandse economie én volop kleur in de straat. De banen zijn er. Nu nog een kwalitatieve en efficiënte invulling. Wij doen u daarom het aanbod om vanuit SOS Vakmanschap in samenspraak met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een Begeleidings groep samen te stellen, die onze gedachten, ideeën en plannen verbindt aan concrete projecten. Zet u samen met ons de volgende stap? SOS vakmanschap initiatiefnemers en partners zien uw reactie op dit manifest met belangstelling tegemoet.
Wij zijn graag bereid een nadere toelichting op dit manifest te geven. Utrecht november 2010 Namens initiatiefnemers SOS Vakmanschap:
Samenwerkende Organisaties Specialistisch Vakmanschap
26
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
nov. 2010 | manifest | sos vakmanschap
27
Samenwerkende Organisaties Specialistisch Vakmanschap
p/a SVGB kenniscentrum, afdeling Communicatie St. Laurensdreef 22 3565 AK Utrecht Postbus 9907 3506 GX Utrecht