Perspectief Jaarverslag 2013
Inhoudsopgave De regio in! 5 Zorgbelang Noord-Holland: 6 vanuit ervaringen naar verbeteringen
Regionale netwerken 8 Regionale netwerken van zorgvragers 9 CliĂŤntenplatform Jeugdzorg 10
Vanuit ervaringen naar verbetering van beleid
12
13
Denk mee met de inwoners van Andijk
Convenant Gooi en Vechtstreek 14 3
Vanuit ervaringen naar verbetering van kwaliteit
16
Samen sterker in zorg 17
Onderzoek: wat vinden cliĂŤnten van het Wmo-loket?
18
Onderzoek somatische zorg in GGZ 19
Deskundigheidsbevordering 20 Aandacht voor iedereen 21 Symposium zorgboerderij Landzijde 22
4
De regio in! Deze zin typeert in het kort de verandering die Zorgbelang
Onze dienstverlening aan zorgvragers via onze afdeling
Noord-Holland in 2013 heeft doorgemaakt.
Informatie & Klachtenopvang hebben we helaas per 1 december 2013 moeten beëindigen. Deze taak wordt
De zorg verandert en daarmee ook de belangenbehartiging:
niet meer gefinancierd door de provincie en alternatieve financieringsbronnen hebben we niet kunnen vinden.
• De regie van de zorg (AWBZ, Wmo, Jeugdzorg,
Zowel voor de gebruikers van deze afdeling als voor ons
Participatiewet) verplaatst zich steeds meer naar
is dit een grote aderlating. Er is hiermee voor ons een
gemeenten en naar regionale samenwerkings-
belangrijke signaleringsbron vervallen. De betrokken
verbanden van gemeenten.
medewerkers hebben we tot onze grote spijt niet kunnen
• De publieke middelen worden schaarser en
herplaatsen binnen onze organisatie.
de burgers willen meer maatwerk. • Zorg en welzijn komen bij elkaar en ‘eigen kracht’
Ook dit jaar gaven de achterban, medewerkers en het
en ‘eigen verantwoordelijkheid’ zijn belangrijke
bestuur weer blijk van bevlogenheid en betrokkenheid.
uitgangspunten van het beleid geworden.
De voortvarendheid waarmee de nieuwe koers is verlegd
• Veel zorgvragers zijn beter geïnformeerd via internet en stellen zich mondiger op.
naar de regio’s en de resultaten die daar nu al zijn behaald, spreken boekdelen. Ik heb hier grote waardering voor.
• Zorgverzekeraars kopen steeds selectiever zorg in en concurreren voornamelijk op prijs.
Ik wens u veel leesplezier.
• Zorgaanbieders komen steeds vaker in financiële problemen. Dit heeft consequenties voor de
Jacques Loomans
werknemers, maar vaak ook voor de zorgvragers.
Directeur Zorgbelang Noord-Holland
• Op het gebied van eigen kracht en financiën wordt steeds meer verwacht van de individuele zorgvrager en zijn netwerk. Deze veranderingen brengen veel onzekerheden met zich mee voor zorgvragers, maar ze bieden ook kansen. Gezien de grote veranderingen in de zorg, is nu en in de toekomst de collectieve belangenbehartiging van zorgvragers van groot belang, zeker voor de meest kwetsbaren. Om hun belangen nog beter te kunnen behartigen, zijn we in regioteams gaan werken, vanuit de filosofie dat “duurzame oplossingen alleen worden bereikt met de mensen om wie het gaat”. Daarom is participatie in onze visie een belangrijk middel in de collectieve belangenbehartiging.
5
Zorgbelang Noord-Holland: vanuit ervaringen naar verbeteringen Zorgbelang Noord-Holland is dé belangenbehartiger van zorgvragers in de provincie. Wij werken aan kwaliteitsverbetering van de zorg vanuit het
1
perspectief van de zorgvrager. Zorgvragers weten immers het beste wat zij nodig hebben. Hun ervaringen moeten worden gebruikt om de zorg te verbeteren. Dat is waar Zorgbelang Noord-
3
Holland zich, samen met zorgvragers, sterk voor maakt. We
2
brengen de ervaringskennis van zorgvragers onder de aandacht van overheden, zorgaanbieders en zorgverzekeraars, zodat deze worden gebruikt in de beleidsvorming en in de praktijk. Zo 6
7
4
behartigen we de belangen van zorgvragers, versterken we hun
5
positie en verbeteren we de kwaliteit van de zorg in de provincie. Zorgbelang Noord-Holland kan de belangen van zorgvragers
6
het beste behartigen als we dichtbij hen staan en als we de regio goed kennen. Daarom werken we met regioteams die actief zijn in
8
acht Noord-Hollandse regio’s. De activiteiten en projecten die wij uitvoeren zijn gericht op: 1.
Kop van Noord-Holland
2.
Noord-Kennemerland
3.
West-Friesland
verbetering van beleid en kwaliteit.
4.
IJmond
•
Participatie stimuleren.
5.
Zuid-Kennemerland
•
Kennis en deskundigheid van de achterban bevorderen.
6.
Amstelland en de Meerlanden
7.
Zaanstreek/Waterland
8.
Gooi & Vechtstreek
•
Belangenbehartiging via regionale netwerken.
• Ervaringen en wensen van zorgvragers gebruiken voor de
Over elk thema vindt u in dit jaarverslag een aantal voorbeelden van projecten die Zorgbelang Noord-Holland uitvoerde in 2013.
7
Regionale netwerken Er zijn in de provincie veel verschillende organisaties die opkomen voor de belangen van (groepen) zorgvragers, zoals patiëntenverenigingen, Wmo- en cliëntenraden en andere belangenbehartigers. Zorgbelang Noord-Holland werkt intensief samen met deze organisaties en stimuleert en faciliteert dat deze organisaties samenwerken met elkaar. Zo’n zeventig belangenorganisaties zijn inmiddels lid van Zorgbelang Noord-Holland.
Regionale netwerken, een greep uit onze activiteiten in 2013 • In de acht regio’s zijn netwerken opgezet van zorgvragers. • We organiseerden voor elk netwerk in elke regio een bijeenkomst. De netwerkleden kunnen elkaar 8
ook digitaal ontmoeten op onze community die in 2014 online is gegaan. We ontwikkelden dit digitale netwerk op verzoek van de zorgvragers. • Het Cliëntenplatform Jeugdzorg Noord-Holland ging in gesprek met gemeenten in vijf regio’s. • In alle acht regio’s organiseerden we goedbezochte netwerkbijeenkomsten over thema’s die zijn gekozen door onze achterban. • We organiseerden netwerkbijeenkomsten voor belangenbehartigers mantelzorg en Wmo-raadsleden. • Op verzoek van Wmo-raden hebben we het Wmovoorzittersoverleg in Noord-Kennemerland opnieuw opgestart.
Regionale netwerken van zorgvragers
Om de belangen van zorgvragers nóg beter te kunnen behartigen,
Op basis van deze inventarisatie is gekozen voor
heeft Zorgbelang Noord-Holland in alle acht regio’s netwerken
de thema’s:
opgezet van zorgvragersorganisaties. Het is belangrijk dat zij elkaar weten te vinden en goed zijn geïnformeerd en toegerust.
•
Sociale wijkteams.
•
Wmo-oplossingen.
•
Vrijwilligers/mantelzorg.
•
Verbrede participatie.
“Zorgaanbieders en zorgvragers zijn met dezelfde veranderingen bezig. Het regionale netwerk helpt
We hebben voor alle regio’s een digitaal sociaal netwerk
ons om verbinding te leggen tussen zorgvragers en
ingericht: www.communityzorgbelang.nl. Hier kunnen
zorgaanbieders, zodat het zorgvragersperspectief
belangenbehartigers, beleidsmakers en aanbieders in de
zoveel mogelijk wordt ingebed in het beleid.”
zorg digitaal met elkaar in contact komen, informatie vinden en plaatsen, kennis en ervaringen delen en
Suzanne Klein Schiphorst,
vragen stellen.
adviseur van Team Oost 9 “Het initiatief van Zorgbelang Noord-Holland om een digitale ‘community’ op te zetten past geheel in het
De regionale netwerken hebben de volgende functies:
tijdsbeeld. Te midden van allerlei ontwikkelingen op zorggebied willen mensen informatie, zoeken
• Signaleren: knelpunten, behoeften en wensen van zorgvragers in kaart brengen. • Belangen behartigen: de belangen van zorgvragers voor het
ook willen ze hun ervaringen en inzichten delen. Het digitale tijdperk, waarin sociale media sterk in
voetlicht brengen van de gemeenten en zorgaanbieders, zodat
ontwikkeling zijn, biedt een ideale kans om tegemoet
deze gebruikmaken van de kennis en ervaring van het netwerk.
te komen aan die behoeften van zorggebruikers en
• Verbinden en krachten bundelen: de verbinding tussen •
ze naar zekerheid en zitten ze met vragen. Maar
belangenbehartigers. Zorgbelang Noord-Holland
zorgvragers versterken.
heeft dat goed gezien. Ik hoop van harte dat velen dit
De participatie van zorgvragers bevorderen.
initiatief oppakken.”
Voordat de netwerken van start gingen, heeft Zorgbelang Noord-
Rob Vroom,
Holland in elke regio een enquête afgenomen. Wat verwacht de
voorzitter Cliëntenraad Tergooi, lid Wmo-raad Laren
achterban van het netwerk? Welke thema’s vindt men belangrijk? En hoe kan de communicatie het beste worden georganiseerd?
Cliëntenplatform Jeugdzorg Kop van Noord-Holland
De kwaliteit van de jeugdzorg verbetert wanneer cliënten hun stem laten horen. Zij weten wat zij willen en wat ze nodig
Op basis van de enquête verzorgde Zorgbelang Noord-Holland
hebben. Daarom nam Zorgbelang Noord-Holland het initiatief
in de Kop van Noord-Holland tijdens de regiobijeenkomst de
voor de oprichting van het Cliëntenplatform Jeugdzorg Noord-
workshop ‘Beleid beïnvloeden bij de transitie AWBZ – Wmo’.
Holland. Het platform bestaat uit vertegenwoordigers van
Hierin kwam onder andere aan bod welke concrete stappen
cliëntenorganisaties uit de jeugdzorg en is gesprekspartner van
er komen kijken bij het beïnvloeden van het beleid en hoe
de provincie, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgaanbieders.
hierin in de regio samengewerkt kan worden. We kregen veel positieve reacties op de bijeenkomst en de workshop.
De deelnemers wisselen ervaringen uit, bevorderen participatie en medezeggenschap in de jeugdzorg, behartigen de belangen
Wensen achterban samenwerken
van jeugdzorggebruikers, inventariseren knelpunten en zoeken hiervoor oplossingen.
Tijdens de bijeenkomsten werd duidelijk dat er behoefte is aan ‘face-to-face’ bijeenkomsten, maar ook aan een digitaal netwerk/ platform om elkaar te bereiken en aan een regionale sociale 10
kaart/adressenbestand. Ook kwam naar voren dat mensen willen
“Wij zijn door de provincie gevraagd om aanvullingen
weten op welke punten zij kunnen samenwerken en hoe dit moet
te geven op het provinciaal uitvoeringsplan voor de
gebeuren. Dat er veranderingen aankomen waar iedereen mee
jeugdzorg in 2014. Dat is een verheugend feit en een
te maken krijgt is duidelijk, maar wat zijn de overeenkomende
aantal van onze aanvullingen is overgenomen. We
zorgen, knelpunten en oplossingen? En op welke manier kunnen
hopen dat de gemeenten onze kennis en ervaringen net
verschillende organisaties hierin samen één vuist maken en één
zo zullen benutten.”
stem laten horen? Nu is er veel versnippering; dit verzwakt onze positie ten opzichte van de overheid. Samen staan we sterker.
Bert Schuuring, Cliëntenplatform Jeugdzorg Noord-Holland
Uit het verslag van de eerste netwerkbijeenkomst in de regio Kop van Noord-Holland
ilt u meer informatie of wilt u deelnemen aan het W netwerk in uw regio? Neem contact op met de regioteams van Zorgbelang Noord-Holland 023 – 530 00 00 info@zorgbelang-noordholland.nl
Ambtenaren ontmoeten jongeren Zorgbelang Noord-Holland ondersteunde in 2013 vrijwel alle regio's bij het vormgeven van de participatie van ouders, pleegouders en jongeren op het terrein van de jeugdzorg. Hiervoor heeft de provincie NoordHolland een extra subsidie beschikbaar gesteld. De meeste gemeenten hadden nog (vrijwel) geen contacten met mensen die ervaring hebben met jeugdzorg. Gelukkig kon Zorgbelang Noord-Holland zijn eigen netwerk en het netwerk van het CliĂŤntenplatform Jeugdzorg Noord-Holland aanspreken. Zorgbelang Noord-Holland ondersteunde de gemeenten bij het uitnodigen van de deelnemers en bij de samenstelling van het programma. Op de bijeenkomsten stelden ambtenaren en wethouders vragen aan ouders en jongeren. Zo kregen ze inzicht in de manier waarop mensen de jeugdzorg ervaren. Zij waren onder de indruk van de ervaringen die zij te horen kregen en gaven aan dat deze verhalen een bron van inspiratie zijn om de jeugdzorg te verbeteren. De ouders, pleegouders en jongeren vonden het prettig dat zij hun verhaal konden vertellen. Het contact met gemeenten is voor hen belangrijk, omdat ze er vertrouwen in moeten krijgen dat gemeenten zich echt gaan inzetten voor een goede jeugdzorg.
Wilt u meer informatie over het platform of wilt u deelnemen? Neem contact op met Annemiek Nieuwstraten ď‚• 023-530 00 00 ď€ƒ a.nieuwstraten@zorgbelang-noordholland.nl
11
Vanuit ervaringen naar verbetering van beleid 12
Ervaringen gebruiken voor beleidsverbetering, een greep uit onze activiteiten in 2013 • Hoe kan de gemeente de eerstelijns zorg aan kwetsbare ouderen en chronisch zieken in Andijk volgens bewoners
Het is essentieel dat gemeenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars in hun beleid en hun aanbod rekening houden met de ervaringen en wensen van zorgvragers. Zorgbelang Noord-Holland fungeert hierin als schakel: wij inventariseren de ervaringskennis en wensen van zorgvragers en brengen deze onder de aandacht van beleidsontwikkelaars en zorgaanbieders. Wij bevorderen dat de mensen om wie het gaat zelf mee kunnen praten.
bevorderen? Samen met bewoners zocht Zorgbelang Noord-Holland antwoord op deze vraag. • We sloten een convenant in Gooi en Vechtstreek met de regio en veel andere partijen. Het convenant heeft de titel “inwoners sturen zelf op gezondheid, welzijn en participatie". • In Zaanstreek/Waterland begeleidden en schoolden we ervaringsdeskundigen die worden ingezet bij de gemeente en bij de sociale wijkteams. • Zorgbelang Noord-Holland is structurele gesprekspartner in overleggen met VGZ, Zorg en Zekerheid en Achmea. • Bij zowel de koepel van zorgboerderijen Landzijde als bij Heliomare leidden we ambassadeurs op die op basis van wensen en ervaringen van cliënten gemeenten input geven voor de transitie AWBZ. • We organiseerden met verschillende gemeenten, waaronder Haarlem en Haarlemmermeer, bijeenkomsten waar zorgvragers hun wensen ten aanzien van de transitie AWBZ inbrachten. In andere gemeenten leverden we een bijdrage aan zulke bijeenkomsten.
Denk mee met de inwoners van Andijk
Hoe kan de gemeente zorg en welzijn aan kwetsbare ouderen
De bevindingen zijn gepresenteerd en bediscussieerd tijdens
en chronisch zieken in Andijk vanuit het bewonersperspectief
een bijeenkomst in Andijk waar ruim 30 vertegenwoordigers
bevorderen? Die vraag stond centraal in een project dat
van bewonersorganisaties, zorg- en welzijnsinstellingen
Zorgbelang Noord-Holland uitvoerde samen met inwoners
aanwezig waren. Ook de gemeente en het zorgkantoor VGZ
van Andijk. Wij inventariseerden de ervaringen en wensen van
waren vertegenwoordigd. De gemeente en het wijkteam gaan
deze groepen: wat hebben zij nodig op het gebied van wonen,
de input van de bewoners gebruiken in de planvorming en de
welzijn en zorg, zodat zij ook in de toekomst prettig in Andijk
beleidsontwikkeling.
kunnen blijven wonen? Een klankbordgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van patiënten- en belangenorganisaties, heeft kritisch meegedacht, meegelezen en advies gegeven.
Uit het rapport Toekomstscenario Andijk “Zorgbelang Noord-Holland is in een vroeg stadium betrokken bij deze ontwikkelingen, zodat al tijdens het onderzoek uitkomsten en
“Omdat ik zelf niet in Andijk woon, is het heel erg
ervaringen van bewoners zijn meegenomen in de diverse projecten
belangrijk om bij zo’n project mensen te betrekken
en gedeeld zijn met betrokken organisaties. Dit heeft nu vaak al
die dagelijks rondlopen in Andijk en die actief bij hun
geleid tot andere inzichten en het besef dat de input (wensen,
dorp zijn betrokken. Hun adviezen en mening zijn van
behoeften, ervaringen) van de mensen waar het om gaat essentieel
grote waarde gebleken voor het welslagen van het
is bij het vormgeven van (nieuw) beleid. Op deze manier wordt
onderzoek.”
draagvlak verkregen en wordt ervoor gezorgd dat makkelijker gestart kan worden met de implementatie van het beleid.”
Nicola Offergelt, projectleider
Wilt u dat Zorgbelang in uw gemeente de ervaringen en wensen van zorgvragers inventariseert? Er is een wijkscan gemaakt, er zijn panelgesprekken
Neem contact op met een van onze adviseurs
georganiseerd en er zijn interviews afgenomen bij ouderen en
023 – 530 00 00
chronisch zieken. Het onderzoek heeft een praktische notitie
info@zorgbelang-noordholland.nl
opgeleverd, waarin vanuit het perspectief van bewoners vier toekomstscenario’s zijn beschreven.
13
Convenant Gooi en Vechtstreek
Zorgbelang Noord-Holland is een van de partijen1 die met de Regio Gooi en Vechtstreek een samenwerkingsconvenant sloot. Inzet van het convenant is dat de zorgvrager zelf aan het roer staat (de regie heeft) als het gaat om zijn gezondheid, welzijn en participatie. Op deze manier gaan de regiogemeenten aan de slag met de hervormingen van de langdurige zorg die de komende tijd worden doorgevoerd.
“Zorgbelang Noord-Holland heeft positief bijgedragen aan de uitwerking van een aantal projecten in de Gooi en Vechtstreek. Zo ook aan het digitaal leefplein, een IT platform dat inwoners, aanbieders en gemeenten/de regio aan elkaar verbindt. Zorgbelang 14
Noord-Holland bracht een ‘bak’ inhoudelijke kennis mee, werkte constructief samen met de andere cliëntenvertegenwoordigers en stelde echt het belang van de inwoners centraal. De kwaliteit van onze uitwerkingen en voorstellen heeft hierdoor zeker aan kracht gewonnen. Het was een samenwerking zoals een samenwerking hoort te zijn: het doel altijd voorop, positief kritisch, maar vooral ook hartstikke leuk!” Saloua Chaara, beleidsadviseur sociaal domein, projectleider Digitaal Leefplein Regio Gooi en Vechtstreek
In het convenant ‘Inwoners sturen zelf op gezondheid, welzijn en participatie’ hebben de betrokken partijen afspraken gemaakt
Wilt u dat Zorgbelang Noord-Holland uw gemeente adviseert over het betrekken van zorgvragers bij het beleid?
over drie projecten: Neem contact op met een adviseur van een van de regioteams • Proeftuin
023 – 530 00 00
Gemeentelijke consulenten en indicatiestellers
info@zorgbelang-noordholland.nl
van het CIZ voeren tussen 1 januari en 1 april 2014 ‘keukentafelgesprekken’ met inwoners die AWBZ-begeleiding aanvragen. Het doel hiervan is tweeledig: de consulenten raken bekend met de nieuwe doelgroepen die zich in 2015 zullen aandienen en de zorgvragers maken kennis met de nieuwe, vraaggestuurde werkwijze die men in Gooi en Vechtstreek voorstaat. •
Digitaal leefplein
Een online platform waar zorgvragers informatie vinden die hun positie en eigen regie versterkt. Zij kunnen op een beveiligde website een ‘leefplan’ opstellen, waarin relevante informatie van verschillende dienstverleners overzichtelijk op één plek is samengebracht. • Werkkamer In de Werkkamer ontwikkelen en verbeteren de betrokken partijen de persoonsvolgende bekostiging. Bij persoonsvolgende bekostiging volgt het geld de klant. De zorgvrager kiest zelf de gewenste ondersteuning en dienstverlener en de dienstverlener wordt bekostigd op basis van de werkelijk geleverde diensten.
1
De convenantpartners zijn: de Sociale Verzekeringsbank (SVB), Per Saldo, LOC, Branchevereniging Actiz en Stichting Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), regio Gooi & Vechtstreek en Zorgbelang Noord-Holland.
15
Vanuit ervaringen naar verbetering van kwaliteit Zorgvragers weten uit ervaring in welke opzichten de zorg kan of moet verbeteren. Daarom zet Zorgbelang Noord-Holland de ervaringen van zorgvragers in om de kwaliteitsverbetering van de zorg te bewerkstelligen. Het is daarbij belangrijk dat zorgvragers een sterke positie hebben, dat zij zelf de regie hebben en dat zij meepraten over veranderingen in de zorg.
Ervaringen gebruiken voor kwaliteitsverbetering, een greep uit onze activiteiten in 2013 • In de regio Alkmaar voerden wij, samen met een aantal partners, het project ‘Samen sterker in zorg’ uit. 16
• We deden in Huizen en Purmerend onderzoek naar het functioneren van het Wmo-loket. • We voerden samen met ervaringsdeskundigen een onderzoek uit naar somatische zorg in de GGZ. Dit leverde concrete aanbevelingen op om deze zorg te verbeteren. Zowel zorgverzekeraar Achmea als zorgaanbieders gaan met deze aanbevelingen aan de slag. • Zorgbelang Noord-Holland ondersteunde vrijwilligers van het Longfonds en professionals bij de oprichting van het goedlopende Longpunt Waterland. Hier ontmoeten patiënten, hun familieleden en hun zorgverleners elkaar. Door ervaringen en informatie uit te wisselen, verbetert de kwaliteit van leven van longpatiënten. • Door scholing zorgde Zorgbelang Noord-Holland ervoor dat zelfmanagement in de regio Zaanstreek/Waterland op de kaart staat. Dankzij onze betrokkenheid maakt het patiëntenperspectief nu deel uit van de ketenzorg voor COPD-patiënten. • We rondden een onderzoek af naar zelfmanagement van diabetespatiënten. Zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid zet zich ervoor in dat de aanbevelingen door huisartsen worden overgenomen.
Samen sterker in zorg
In de regio Noord-Kennemerland is Zorgbelang Noord-Holland
Een aantal adviezen van de klantenadviesraad
partner in het project ‘Samen sterker in Zorg’. 2 In dit project worden zorg- en preventieprogramma’s ontwikkeld die leiden tot
Zorgprogramma medicatie
betere zorg en gezondheid, een hogere patiënttevredenheid en
Laat de patiënt kiezen of hij medicatie zelf wil injecteren.
minder zorgkosten. Streven is dat, waar mogelijk, tweedelijnszorg
Wil de patiënt dat niet, laat hem dan kiezen waar en
in het ziekenhuis wordt vervangen door eerstelijnszorg in de
door wie de geneesmiddelen worden toegediend.
buurt van de patiënt en dat het zelfmanagement van patiënten wordt versterkt.
Zorgprogramma chronische zorg Zorg ervoor dat hulpverleners bij de zorg aan diabeten volgens de richtlijnen werken. Dit gebeurt onvoldoende; zet hier interventies op in. Geef prioriteit aan het organiseren
“Met zorgaanbieders en verzekeraar VGZ zijn we bezig
van een goed voetpad (inclusief tweede lijn). Besteed meer
te komen tot duurzame herinrichting van de zorg in
aandacht aan inhalatietechnieken bij COPD-patiënten.
onze regio. Een grote transitie waar de stem van de patiënt absoluut niet in mag ontbreken.
Zorgprogramma GGZ
Daarom is het van groot belang dat Zorgbelang Noord-
Besteed meer aandacht aan de mantelzorgers en aan de
Holland aan tafel zit en meedenkt!”
kwaliteit van eHealth. Geef maatschappelijke werk, schuldhulpverlening en welzijn een plek
Mr. F. Hoefnagel, extern relatie manager MCA Gemini Groep
Zorgbelang Noord-Holland formeerde een klantenadviesraad die meedenkt over de plannen van de projectgroep en die eigen ervaringen inbrengt. In deze klantenadviesraad zitten ervaringsdeskundigen uit verschillende patiëntenverenigingen en cliëntenraden. Zo hebben de mensen waar het om gaat een maximale inbreng.
2
De andere partners zijn: Huisartsenorganisatie Noord-Kennemerland (HONK), het MCA ziekenhuis, Starlet Diagnostisch Centrum, GGZ Noord Holland Noord en verzekeraar Coöperatie VGZ.
binnen de GGZ-interventiestructuur.
17
Onderzoek: wat vinden cliënten van het Wmo-loket?
De gemeenten Huizen en Purmerend schakelden Zorgbelang
Het gaat om een kwalitatief onderzoek op maat. De looptijd en
Noord-Holland in om onderzoek te doen naar het functioneren
de uitvoering zijn afhankelijk van de situatie en van de behoeften
van hun Wmo-loket. Wat zijn de ervaringen van cliënten? Zijn zij
van de betreffende gemeente. Nadat de cliënt een vragenlijst
tevreden? Wat ging goed en wat kan beter? Welk effect heeft de
heeft ingevuld, voert de onderzoeker een persoonlijk gesprek
ondersteuning op het leven van de cliënt en op de mantelzorgers?
met de cliënt, waarin wordt doorgevraagd op de antwoorden:
Ook de gekantelde aanpak die veel gemeenten hebben ingevoerd
waarom waardeert u dit aspect met een 8?
werd onder de loep genomen: wat vinden cliënten ervan dat de gemeente eerst kijkt naar hun eigen kracht en naar de
De gemeenten gebruiken de uitkomsten van het onderzoek om
mantelzorgmogelijkheden? En hoe ervaren zorgvragers het
de dienstverlening van het Wmo-loket te verbeteren.
‘keukentafelgesprek’?
“Om te kunnen monitoren of de klant daadwerkelijk geholpen is met de invoering van vraagsturing binnen de
Wilt u een onderzoek laten uitvoeren naar het Wmo-loket in uw gemeente?
Wmo, heeft het Gewest Gooi een eigen Wmo-monitor laten 18
ontwikkelen. (…) De gemeente Huizen is als onderdeel
Neem contact op met Karin Eeland
van deze nieuwe Wmo-monitor gestart met een evaluatie
023 – 530 00 00
vanuit het perspectief van de gebruiker. Zij heeft hiervoor
k.eeland@zorgbelang-noordholland.nl
zorgvragersorganisatie Zorgbelang Noord-Holland benaderd om een instrument te ontwikkelen en het onderzoek uit te voeren. Bij alle werkzaamheden staat het perspectief van de gebruiker van de Wmo - de zorgvrager - centraal.” Uit: Vraagsturing in de praktijk. Het proces van “De Kanteling” in Huizen, 2013, uitgegeven door de gemeente Huizen
Onderzoek somatische zorg in GGZ
Cliënten in de GGZ hebben vergeleken met andere mensen
De bevindingen zijn vastgelegd in het rapport ‘Somatische zorg
relatief veel gezondheidsproblemen. Wat kunnen GGZ-
in de GGZ’. In een factsheet zijn de voornaamste aanbevelingen
instellingen daaraan doen? Die vraag stond centraal in een
samengevat, die gaan onder meer over de somatische
onderzoek dat onder begeleiding van Zorgbelang Noord-Holland
screening, leefstijlbegeleiding, voorlichting, het behandelplan,
en Cliëntenbelang Amsterdam is uitgevoerd door een Regionaal
voorzieningen en scholing. De aanbevelingen zijn landelijk toe te
Expert Team van ervaringsdeskundigen (RET). Dit onderzoek
passen en zijn dus niet specifiek gericht op de instellingen waar
is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Stichting
het onderzoek is uitgevoerd.
Achmea Gezondheidszorg (SAG). Een greep uit de aanbevelingen “Het zou goed zijn als de sportschool van de instelling
Bevorder in de bejegening van cliënten een actieve,
gewoon altijd open is als je ambulant bent. Dat je na
onderzoekende houding van hulpverleners ten aanzien van
of voor je afspraak voor je behandeling daar gewoon
de somatiek van cliënten. Naar onze mening worden nog te
naartoe kan. Dat ze dat soort dingen makkelijker
vaak signalen van cliënten over hun somatische klachten
voor je maken. Dat ze het op locatie aanbieden.
onvoldoende serieus genomen. Daarbij worden lichamelijke
Laagdrempeligheid lijkt me geweldig.”
klachten niet onderkend of ‘afgedaan’ als zijnde psychisch.
Een geïnterviewde cliënt
Bied een leefstijlbegeleiding vanuit een herstelgerichte aanpak. Doelgericht voor een brede doelgroep. Maak dit onderdeel van het behandel- en toekomstplan. Uit de praktijk blijkt dat ervaringsdeskundigen hierbij een belangrijke rol kunnen vervullen. Bevorder participatie
Het RET bestond uit leden van regionale GGZ-cliëntenraden en
van cliënten bij plannen rond leefstijlbegeleiding.
familie- en cliëntenorganisaties. Zij onderzochten de problematiek vanuit het perspectief van de cliënt: hoe moet somatische zorg in
Uit de factsheet ‘Somatische zorg in de GGZ’
de GGZ er vanuit het perspectief van cliënten uit zien? In vijf GGZ-instellingen in Noord-Holland/Amsterdam zijn interviews afgenomen met professionals en er zijn spiegelgesprekken gevoerd
Het rapport ‘Somatische zorg in de GGZ’ kunt u downloaden
met cliënten. In een spiegelgesprek zijn cliënten aan het woord,
van www.zorgbelang-noordholland.nl. De factsheet kunt u bij
zorgverleners zijn de toehoorders en is er een onafhankelijke
ons opvragen; deze wordt gratis toegezonden.
gespreksleider. De RET-leden zijn hierin vooraf getraind.
19
Deskundigheidsbevordering Naast ervaringen van zorgvragers, is kennis een belangrijke bouwsteen voor kwaliteitsverbetering van de zorg. Zorgbelang Noord-Holland vergaart, ontwikkelt en verspreidt kennis door onderzoek uit te voeren, trainingen en workshops te geven en informatieve bijeenkomsten te organiseren voor zorgvragers, maar ook voor gemeenten en zorgaanbieders. Om goed te participeren en gemeenten en zorgaanbieders van goede adviezen te voorzien hebben adviesorganen behoefte aan kennis en aan methodieken. Zorgbelang Noord-Holland biedt in het programma 'Aandacht voor iedereen' procesbegeleiding voor Wmo-raden.
20
Deskundigheidsbevordering, een greep uit onze activiteiten in 2013 • Wij participeren in het landelijke programma ‘Aandacht voor iedereen’ en bieden van daaruit voorlichting, advisering en procesbegeleiding. • We organiseerden samen met Landzijde een symposium over het belang van groen en het belang van ‘echt werk’ als dagbesteding. • We schreven praktisch bruikbare notities met standpunten of checklisten voor cliëntenorganisaties en Wmo-raden, bijvoorbeeld over regelingen voor financiële ondersteuning bij ziekte en over modellen voor lokale participatie. • We gaven een training ‘Krachtig debatteren’. • We gaven een presentatie over domotica en de digitale gezondheidswereld. • We informeerden diverse gemeenten over burgerparticipatie, over zorgvragersparticpatie bij sociale wijkteams en over het belang van ervaringsdeskundigheid.
Aandacht voor iedereen
Zorgbelang Noord-Holland werkt intensief mee aan het landelijke
Daarnaast werken we aan bewustwording. We overtuigen
programma ‘Aandacht voor iedereen’ (2012-2015), waarin negen
gemeenten van de meerwaarde van de betrokkenheid van
landelijke patiënten-, gehandicapten- en ouderenorganisaties en
belangenbehartigers, ervaringsdeskundigen en Wmo-raden.
de koepel Wmo-raden samenwerken. Wij zetten ons ervoor in dat
En we stimuleren de achterban om in beweging te komen en zijn
de kennis en ervaringen van belangen- en cliëntenorganisaties
stem te laten horen voordat de plannen zijn ‘dichtgetimmerd’.
optimaal worden benut bij de vormgeving van de Wmo. Daarnaast brengt een cliëntenmonitor in kaart welke gevolgen de transitie heeft voor cliënten en mantelzorgers (www.
Een greep uit onze ‘Aandacht voor iedereen'-activiteiten
aandachtvooriedereen.nl). • Strategieworkshops voor Wmo-raden. • Ondersteuning Wmo-raden bij de werving en selectie van Wmo-raadsleden. “Zorgbelang Noord-Holland heeft ons in 2013 geweldig
• Presentaties en workshops voor cliëntenraden van
ondersteund bij het organiseren van bijeenkomsten
instellingen voor mensen met een verstandelijke
met cliëntenraden en voorzitters van Wmo-raden.
beperking over de (gevolgen van de) Wmo.
Beide groepen waren heel tevreden met de leiding door
• Cliëntenraden ondersteunen bij het opzetten van
Zorgbelang Noord-Holland bij die bijeenkomsten en over
een netwerk met de gemeente en Wmo-raad.
de follow up ervan.”
• Informatieve presentaties geven voor belangenbehartigers. • Werkbezoeken aan instellingen organiseren voor gemeenten.
George Hille,
• Informatieve presentaties geven aan zorgaanbieders.
voorzitter Wmo-raad Haarlemmermeer
Wilt u ondersteuning bij de belangenbehartiging in het kader van de Wmo? In Noord-Holland ondersteunt Zorgbelang Noord-Holland de verschillende partijen daarbij, onder meer door
Neem contact op met Suzanne Klein Schiphorst
netwerkbijeenkomsten, advisering, informatiebijeenkomsten,
023 – 530 00 00
workshops en trainingen. We geven de betreffende organisaties
s.kleinschiphorst@zorgbelang-noordholland.nl
ondersteuning op maat. In een intakegesprek worden afspraken gemaakt over het gewenste begeleidingstraject.
21
Symposium zorgboerderij Landzijde
Voor veel cliënten is de zorgboerderij de weg naar zelfredzaamheid en participatie. Dat was één van de conclusies van het symposium dat Zorgbelang Noord-Holland samen met Landzijde organiseerde ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van deze organisatie voor zorgboerderijen.
“Zorgboerderijen hebben een simpel concept,
Écht werk
maar hebben - anders dan de geïndiceerde zorg uiteenlopende werkzaamheden voor allerlei cliënten.
Ervaringsdeskundige Martin van der Rijnst werkt in de kassen
Zorgboerderijen kunnen bijdragen aan het langer thuis
van Landzijde. Op het symposium vertelt hij waarom het werk op
blijven wonen van cliënten. Het sluit aan bij de wensen
een zorgboerderij hem helpt: “Het is écht werk. Het werk met de
en behoeften van cliënten.”
planten geeft voldoening en ik kom met een voldaan gevoel thuis. Met sjoelen of een spelletje doen was ik niet beter geworden.”
22
Staatssecretaris Martin van Rijn
In de goed gevulde zaal met wethouders, ambtenaren en Wmoraadsleden kwamen onder meer zorginkoopperikelen en het concept ‘zorgboerderij’ aan de orde. Ook het belang van een dagbesteding en van bezig zijn in de natuur werden besproken. Het symposium werd geopend door staatssecretaris Martin van Rijn, die de zorgboerderij een innovatieve vorm van zorg noemde. Na de staatssecretaris kwamen verschillende andere sprekers aan het woord, waaronder Marijke Vos (voorzitter Federatie Landbouw) en Jacques Loomans (directeur Zorgbelang Noord-Holland). De aanwezigen gingen naar aanleiding van de presentaties met elkaar in discussie.
Vanuit ervaringen naar verbeteringen Zorgbelang Noord-Holland is dé belangenbehartiger van zorgvragers in Noord-Holland. Wij zorgen ervoor dat de ervaringen van zorgvragers worden gebruikt voor verbeteringen in de zorg. Dat doen we door collectieve belangenbehartiging, monitoring (onderzoek), advisering, opleiding en begeleiding. Altijd werkend vanuit het perspectief van cliënten en patiënten. Met een schat aan kennis en ervaring, verkregen uit de dagelijkse praktijk in Noord-Holland.
Zorgbelang Noord-Holland Schipholpoort 48 2034 MB Haarlem 023 - 530 00 00 info@zorgbelang-noordholland.nl www.zorgbelang-noordholland.nl Volg ons op Twitter: @ZorgbelangNH Colofon: Redactie: Zorgbelang Noord-Holland (Liesbeth Preng) en Rosenmullers Communicatie & Organisatie, Amsterdam Vormgeving: BUREAUBAS, Nieuw Vennep Druk: Drukproef, Krimpen a/d IJssel | Datum: Juni 2014