EYLÜL 2009
Önsöz Kentler bünyelerinde barındırdıkları çok farklı değerler ile öne çıkarlar. Bu değerler arasından en önemlisi tabi ki Tarihi ve Kültürel Miras değerleridir. Bu değerler bir kentin dünü ile bu gününü bir birine bağlayan bir nevi kentin tapularıdır. Bursa’nın sahip olduğu bir birinden önemli tarihi ve kültürel değerleri hep yıllarca ihmal edilmişliğinin ezikliğini çekmekte. Son yıllarda başlatmış olduğumuz yeniden keşfetme ve yeniden Bursa’ya kazandırma çalışmaları çerçevesinde onlarca yapı ve mekan yeniden Bursalılarla buluştu. Ancak yapılan çalışmaların sürekliliğinin sağlanması bizce çok daha önem arz etmekte. Bu nedenle Belediyemiz sınırları içerisinde hedeflediğimiz onlarca yapının restorasyonu, sokakların sağlıklaştırılması, tarihi mekanların çevrelerinin düzenlenmesi ,somut olamayan kültür çalışmaları,kent kültürü çalışmaları, velhasıl en küçük mezar taşından en büyük tarihi yapıya değin her biri önemsenmesi gereken değerli çalışmalardır. Tabi ki bu çalışmaların içerisine yer üstünde var olan değerlerin yanında birde yer altı arkeolojik değerlerin kent turizmine kazandırma çalışmalarını da eklemek gerekir. Bütün bunların yapılması, hedeflerin gerçekleştirilmesi sivil toplum kuruluşları, diğer kamu kurum ve kuruluşları ve en önemlisi halkımızın, hemşehrilerimizin desteğiyle mümkün olacaktır. Turizmde hep önlerde yer alacak nitelikte ve Bursamızı yaşayan bir Müze Kent yapma yolunda emin adımlarla ilerliyoruz. Bunu hep birlikte başaracağız.
Recep ALTEPE
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı
Bursa Kalesi Sur ve Sur Kapılarının Restorasyon Projesi 6 Hisar bölgesi Bursa’nın kale kent kimliğiyle ilk yerleşim bölgesini oluşturur. Bu bölgeyi çevreleyen surlar ve bunlara ait burçlar , kapılar zaman içerisinde ya doğrudan kent yöneticileri tarafından yada farklı sebeplerden dolayı tahribat görmüş ve ya yıkılmıştır. Bursa surları doğal kayalıklar üzerine, Bursa’nın ilk kurucusu olan Bithinyalılar tarafından yapılmıştır. Toplam uzunluğu 3.38 kilometredir. Saltanat Kapısı, Yer Kapı, Fetih Kapısı (Su Kapısı), Zindan Kapı ve Kaplıca Kapısı olarak isimlendirilen 5 kapısı, Tophane ile Çakır Hamam arasında 2 adet toplamda ise 14 adet burcu bulunmaktadır. Saltanat Kapı, Fetih Kapı, Yerkapı ve bunlara bağlı sur duvarlarından başlatılan restorasyon ve rekonstruksiyon çalışmalarına zindan kapı dış yer kapı ve saltanat kapı başta olmak üzere tüm sur duvarlarını kapsayacak şekilde devam edilecektir. Bu yönde projeler devam etmektedir.
Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi 7
Bursa’nın dünden bu güne gelen en önemli ticaret merkezi olan Tarihi çarşı ve hanlar bölgesi bu özelliğini her türlü olumsuzluklara rağmen günümüzde de artarak devam eden bir kimlik çalışmasıyla önemini korumaktadır. Son 5 yılda gerçekleştirilen sağlıklaştırma ve restorasyon çalışmaları ile adeta kendine gelen bölge bundan sonrada gerçekleştirilecek lokal ve bölgesel çalışmalar ile bu kimliğini daha bir pekiştirecektir. Tarihi özgün kimliğini koruyan buna karşın alışveriş konforunu ve standartlarını giderek arttıran bir çarşının Bursa kent turizmi açısından getireceği katma değer kesinlikle tartışılamaz. Bu çerçevede ve konsepte restorasyon ve sağlıklaştırma çalışmaları bölge genelinde hız kesmeden devam edecektir. Bu yönde projeler devam etmektedir.
İç Fidan Han - Eski Hal 8 Fidan Han 15. yüzyılda Fatih Sultan Mehmed’in sadrazamı Mahmut Paşa tarafından yaptırılmıştır. İç fidan Han olarak nitelendirdiğimiz bölüm han’a ait ahırların olduğu bölüm olup daha sonradan yıkılarak yerine yeni dükkanlar yapılmıştır. Eski Hal Binası ise daha önce var olan Bezir Han’ın kalıntıları üzerine inşâ edilmiştir. Söz konusu yapıların sağlıklılaştırma ve restore çalışmaları mülk sahibi olan BTSO’nun desteği ile birlikte gerçekleştirilecektir.
Gelincik Çarşısı, (Hallaçlar) Sipahi Çarşıları 9 Bursa’nın kalbi olarak nitelendirebileceğimiz Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi içerisinde yer alan Sipahi Çarşısı Karaca Bey tarafından 87 gözlü olarak yaptırılmıştır. Ancak bugün 24 gözü ile hizmet vermektedir. Değişik esnaf kesimine hizmet veren çarşı, yorgancılar, Çuhacılar, Sandıkçılar, Döşekçiler ve Sipahi Pazarı isimleri ile anılmaktadır 1958 yılında yaşanılan çarşı yangınında yanmayan tek yer olduğu ifade edilir. Paralelinde yer alan Gelincik Çarşısı ise 15.yy da İshak Paşa tarafından 40 odalı olarak yaptırılmış, fakat günümüze sadece 4 kubbe ve tonozlar ile örtülü 21 adet dükkan gelebilmiştir.1957 yılında geçirdiği yangına maruz kalmıştır. Her iki çarşının da günümüzdeki olumsuzluk içeren durumlarından kurtarılarak daha işlevsel ve Bursa Turizmine daha fazla katkı koyacak şekilde restore edilmeleri amaçlanmaktadır.
Kapan Han 10
Tarihi Çarşı ve Hanlar bölgesi içerisinde yer alan han 14. yüzyılın ikinci yarısında Murad Hüdavendigar tarafından vakıf olarak yaptırılmıştır. İlk yapılışında iki katlı revaklı odaları ve geniş avlusu ile büyük bir han olduğu kaynaklarca belirtilmektedir. Han 29 odalı,mescidi ve 900 m2 lik kapalı alanı ile hizmet vermiştir. Atatürk caddesinin açılması sırasında Vali Reşit Mümtaz Paşa tarafından güney tarafı kesilmiştir. Han’ın hiç olmazsa geriye kalan kısımlarının özgün yapısına uygun olarak restore edilmesi hedeflenmektedir.
Kütahya Hanı 11 Bursa Tarihi Çarşı Bölgesinde Okçular Çarşısı üzerinde yer alan han, II.Murat döneminde Emir Buhari (Emir Sultan ) Vakfına gelir temini için yaptırılmıştır. Günümüzde özel mülkiyette yer alan han’ın daha çok depo ve farklı esnaf kesimlerince kullanılmaktadır. Bulunduğu konum itibariyle mutlak surette Bursaya kazandırılması gerekmektedir. Bu kapsamda mülk sahipleriyle birlikte başlatılan çalışmalar sonucu restorasyon projeleri hazırlattırılmıştır. Projelere istinaden en kısa sürede restorasyon çalışmaları başlatılarak han daha işlevsel olarak Bursa’ya tekrar kazandırılacaktır.
Nalıncılar Hamamı 12 Tarihi Çarşı Bölgesinde Okçular Çarşısı üzerinde yer alan hamam1389 yılında I.Murad Hüdavendigar tarafından inşa ettirilmiştir. Hamam; Hüdavendigar, Postalcılar, Galle Pazarı,Tahıl Pazarı ve Nalıncılar isimleri ile de anıla gelmiştir. Çifte Hamam sınıfında olan yapı 1927 yılında işletmecilerinin denizde vefatı ile terk edilmiştir. Gerek konumu, gerek yapısal özelliği ve gerekse tarihsel değeri açısından oldukça önemli olan yapı günümüzde özel mülkiyete ait olup kamulaştırılmak suretiyle restore edilerek işlevsel olarak yeniden Bursa’ya kazandırılacaktır.
Reyhan Paşa Hamamı 13 Reyhan çarşısı üzerinde yer alan hamam 1431 yılında II.Murad devrinde harem ağası Reyhan Paşa tarafından Yenişehir’de bulunan zaviyesine gelir temini için yaptırılmıştır. Hamam en son 1969 yılın da önemli bir tamirat geçirmiştir. Tarihi Bursa Çarşı Bölgesi içerisinde önemli bir konumda yer alan ve günümüzde depo olarak kullanılan özel mülkiyetteki hamam restore edilmek suretiyle işlevsel olarak Bursa ya yeniden kazandırılacaktır.
Galle (Tahıl) Hanı 14 Cumhuriyet caddesi dört yol ağzında yer alan 16.yy da Kanuni’nin sadrazamlarından Semiz Ali-Zade Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yeni Galle Hanı adı da verilen bu han, iki katlı olarak inşa edilmiştir. 1855 depreminde büyük ölçüde zarar görmüş ve 1906’da Cumhuriyet Caddesinin açılması sırasında ikiye bölünerek Bursa’nın en büyük Hanlarından birisi olan bu han’ın bir anlamda yok olup gitmesinin önü açılmıştır. Osmangazi Belediyesi tarafından 2007 yılında gerçekleştirilen restorasyon ve cephe düzenleme sayesinde hanın algılanabilirliği arttırılmıştır. 2008 yılında ODTÜ de Sermin Çakıcı tarafından hazırlanan bir tez çalışmasında Mimar Sinan’ın Bursa’daki tek eser olduğu yönünde bilgiler sunulmuş ve bu tez kabul görmüştür. Hanın ayakta kalan diğer kısımlarının ortaya çıkartılması ve restore edilmesi amacıyla çalışmalar devam etmektedir.
Davutpaşa Hamamı - Eskişehir Hanı 15 Davut Paşa Hamamı II. Bâyezid devri sadrazamlarından, Fatih Sultan Mehmet devri Anadolu Beylerbeyi Davut Paşa tarafından 1485 yılında yaptırılmıştır. Eskişehir Hanı Arabacı Hanları olarak tabir ettiğimiz bu kimlikte geriye kalan Bursa’nın önemli değerlerindendir. Kent merkezinde yer alan bu önemli yapıların günümüzdeki görünüm ve işlevleri açısından ele alınması ve kente kazandırılması gereken değerler olarak karşımıza çıkmaktadır. Her iki yapının da ayağa kaldırılarak işlevsel olarak Bursa ya kazandırılması kent için önemli bir kazanç teşkil edecektir.
Davutpaşa Hamamı
Bu kapsamda mülk sahipleriyle birlikte varılan anlaşma gereği Eskişehir Hanı’nın restorasyon ihalesi en kısa sürede yapılacaktır. Davutpaşa Hamamı’nın proje çalışması devam etmektedir.
Eskişehir Hanı
Şadırvanlı Han 16
Kayıhan semtinde Kayıhan caddesi üzerinde sayısı oldukça azalan ahşap hanlardandır. Günümüzde özel mülkiyette yer alan han depo olarak kullanılmaktadır. Proje çalışması yapılan hanın restore edilerek işlevsel olarak tekrar Bursa ya kazandırılması hedeflenmektedir.
Yoğurt Hanı (Nur Sineması) 17 Kayıhan Bölgesindeki yapı uzun zaman Nur Sineması adıyla hizmet vermiştir. Günümüzde otopark alanı olarak hizmet veren yapı bulunduğu konum itibariyle işlevsel olarak kente kazandırılması gereken yapılar arasındadır. Bu çerçevede proje çalışmaları yürütülmektedir.
Bat Pazarı -Demirciler Çarşısı Sağlıklaştırma 18 Kayhan semtinde yer alan Demirciler çarşısı geçmişten günümüze gerek kültürel açıdan ve gerekse kentin ticari geçmişi açısından oldukça önemli en eski çarşılardandır. Batpazarı olarak anılan ancak asıl adı Bayat Pazarı olan bölge ise Davut paşa tarafından yaptırılan günümüzde birkaç kalıntısı aklan Han’ın bulunduğu alanın üzerinde yer almaktadır. Aynı yerde yazıotı olan eski bir çeşme ve mescit yer almaktadır. Eskiden Bozacı esnafının önemli bir kısmı burada bulunurdu. Günümüzde batpazarı ile çevresinde meydana gelen düzensiz kullanım ve salaş yapılaşmalardan ötürü tarihi kent kimliğine aykırı bir durum arz etmektedir. Söz konusu bölge bir bütün olarak ele alınmak suretiyle sağlıklaştırma ve düzenleme çalışmaları ile daha işlevsel hale getirilerek kent turizmi içerisinde daha aktif bir şekilde yer alması amaçlanmaktadır.
Tahtakale Hanı 19 Bâyazıd Paşa tarafından, 15. yüzyılın ilk çeyreğinde Hoca Taşkın mahallesindeki câmi ve medresesine gelir temini amacıyla, yaptırılmıştır. “Bâyezid Paşa Hanı” adıyla da bilinir. Alt katında 21, üst katında da 25 odasının bulunduğu kayıtlarda yer almaktadır. Han’a ait dış duvar ve bazı hücreler halen ayakta olup özgün yapısının algılanması ve daha işlevsel şekilde kullanımına yönelik çalışmalar yürütülecektir.
İbrahim Paşa Hamamı 20 Hisar semtinde Tophane Endüstri Meslek Lisesi’nin bahçesinde bulunan hamam, Çandarlı Halil Paşa’nın oğlu Sadrazam İbrahim Paşa tarafından, hanımı Hatice Sultan’a gelir kaynağı maksadı ile XV. YY. ikinci yarısında yaptırılmıştır. İbrahim Paşa Bursa Subaşılığı yapmış ve İstanbul kuşatmasında büyük kahramanlıklar göstermiştir. Hamam restore edilerek okul yönetimi ile birlikte müze olarak düzenlenecektir.
Mahkeme Hamamı 21 Çifte hamam niteliğindeki hamam,1421 yılında Hayrettin oğlu Çandarlı İbrahim Paşa tarafından yaptırılmıştır. Hamamın erkekler kısmı onarılmış fakat kadınlar kısmına dokunulmamıştır. Erkekler kısmında kubbe, ek bir kasnakla yükseltilerek üzeri kiremitle örtülmüştür. Halen faal olarak kullanılmakta olan hamam restorasyon projeleri doğrultusunda restore edilerek hamam kültürünün yaşatılması amacıyla tekrar hamam fonksiyonunda işlevlendirilecektir. Uygulama ihalesi yapılmaktadır.
Maksem Darphane Yapısı 22 Pınarbaşı Maskem caddesi üzerinde yer alan yapı yapılan müdaheleler nedeniyle dış görünüşü itibariyle bir ev görüntüsündedir. Ancak kirpi saçakları ile yapının kuzey tarafındaki cephe silüeti tamamen özgünlüğünü korumaktadır. Yapı Kamulaştırılmak suretiyle bahçesiyle birlikte bölge halkının ihtiyaçları doğrultusunda işlev kazandırılacaktır.
Bursa Mevlevihanesi 23 Pınarbaşı kabristanlığının karşısında bulunan Yerkapı surlarının yer aldığı Buski Su Deposu bulunan alan da idi. Yakın bir döneme değin sağlam olarak ayakta duran yapı yıkılarak yerine su deposu yapılmıştır. Hazire alanı ise ve mezarlar ise kimliksiz su deposu görünümündeki bir yapıyla kapatılmıştır. Kurucusu Ahmed Cununi Dede 1620 yılında vefat etmiş ve mevlevihane’nin bahçesine defnedilmiştir. Bu gün Ahmed Cununi Dedenin ve diğer dervişlerinin kabirleri bu yapının içerisindedir. 1925 yılında tekke ve zaviyeler hakkında çıkan kanun neticesinde semahane kısmı mescid haline getirilmiş ve mescidin imamlığını son postnişin Mehmed Şemsüddin Efendi yapmıştır. Cumhuriyet döneminde daha sonra depo ve karakol olarak da kullanılmıştır. Mevlevi kültürünü yaşatılması amacıyla Bursa adına son derece önemli olan bu yapının yeniden ihyası noktasında çalışmalar başlatılmıştır.
Fabrika-i Hümayun 24 Yapı 1854 yılında “Hazine-i Hassa-i Şâhâne” tarafından finanse edilerek kurulan devlete ait ilk “harir” (ipek) fabrikasıdır. 1929 yılında ek binalar yapılmıştır. Bir dönem Tekel Binası olarak’da kullanılmıştır. Ülkemiz ve Bursa Tekstil geçmişi açısından önemli bir yeri olan yapının asli işlevine yakın bir işev ile kente kazandırılması hedeflenmektedir. Bu amaçla önemli projeler geliştirilmiş olup bu çerçevede çalışmalar sürdürülmektedir. Uludağ Üniversitesi bir bölümü olarak hem moda ve ipek üzerine eğitimin verildiği bir okul, hem de yaşayan bir müze mantığı ile işlev görecektir.
Romangal Fabrikası 25 Muradiye Semtinde Kaplıca Caddesi üzerinde yer alan yapı 19.yy da yapılmıştır. Bir dönem Fransız Konsolosluğu olarak da kullanılan yapı Romangal adlı bir Fransız tarafından yaptırılmıştır. Sonraki yıllarda Kolsuz Faik olarak bilinen Bursalı fabrikatör tarafından asatın alınarak ipek fabrikası olarak kullanılmıştır. Yapının yer aldığı alan içerisinde ipek fabrikası olarak kullanılan birkaç yapı daha vardır. Bunların bir kısmında halen tezgahlar mevcuttur. Bursa ipek tarihinde oldukça önemli olan bu yapıların Bursaya işlevsel olarak kazandırılması hedeflenmiştir.
İncirli Hamamı 26
İncirli Caddesi üzerinde yer alan hamam Molla Şemseddin Fenari oğlu Yusuf Bali oğlu Kazasker Alaaddin Fenari tarafından 1488 yılında yaptırılmıştır. Tek hamam sınıfından olan yapı çeşitli zamanlarda yangınlar geçirmiştir. oldukça yıpranmış tekrar tekrar onarımlar görmüştür. 1805 yılında kiraya verilen hamam 1942 yılına kadar değişik iş kollarına hizmet etmiş ,en son olarak da tütün deposu olarak kullanılmıştır. 1942 yılında hamamı satın alan Şerif Artış tarafından gerçekleştirilen tamiratlar sonunda bazı kısımları değiştirilmiş ve eklemeler yapılarak 25 Nisan 1945 tarihinde hizmete sokulmuştur. Yıllardır harabe vaziyette bulunan hamam restore edilerek bölgenin sosyal ve kültürel ihtiyaçları çerçevesinde işlevlendirilmek suretiyle Bursa ya yeniden kazandırılacaktır.
Muallimzade (Dökümhane) Hamamı 27 İncirli Caddesi üzerinde yer alan hamam uzun bir süre dökümhane olarak kullanıldığından dolayı dökümhane hamamı olarak da anılmaktadır. Muallimzade Ahmed Efendi tarafından 1572 yılında Zeyneddin Hafi Mahallesinde ve ayrıca Aksu’da bulunan cami, mektep ile zaviyesine gelir temini için yaptırılmıştır. Günümüzde depo niteliğinde kullanılan hamam kamulaştırılmış olup proje çalışması devam etmektedir. Hamam bölgenin sosyal ve kültürel ihtiyaçları doğrultusunda işlevsel olarak Bursa ya yeniden kazandırılacaktır.
Beyazıt Paşa Medresesi 28 I.Mehmet devrinde Yahşi Bey Oğlu Beyazıd Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yahşi Bey oğlu Beyazıd Paşa Enderunda yetişmiş, Çelebi Mehmet’e Amasya’da bulunduğu sırada sadakatle hizmette bulunmuş, hükümdarlığı sırasında ise , Rumeli Beylerbeyi daha sonra Veziri Azam olmuştur. 825 H. (1421) yılında Şehzade Mustafa’nın elinde Şehit olmuş , Edirne’ye yakın Sülüklü Dere mevkiinde gömülmüştür. Tarihi kayıtlarda 10 – 12 odalı olduğu ve 1908 yılında 30 öğrencinin eğitim gördüğü ifade edilir. Medrese 1934 yılında özel mülkiyete satılmıştır. Halhalca , Fadıllar ve İlaslan köyleri medreseye akar olarak vakfedilmiştir. Günümüzde temelleri korunarak üzerine konut inşa edilen yapının Bursa’ya tekrar kazandırılması hedeflenmektedir. Bu yönde kamulaştırma ve projelendirme devam etmektedir.
Yıldırım Beyazıd Hamamı 29 Yıldırım Külliyesi bünyesinde Yıldırım Beyazıt tarafından yaptırılan hamam günümüzde özel mülkiyette yer almaktadır. Fakat yapılan yanlış müdahaleler ile özgün yapısını kaybetmek üzeredir. Yerli ve yabancı ziyaretçilerin yoğun olarak ziyaret ettiği külliyenin önemli bir parçası olan bu yapının özgün kimliğine kavuşturulması amacıyla çalışmalar yapılmaktadır.
30
Ördekli Hamamı Çevresi 31
Yakın dönemde Restore edilerek çok fonksiyonlu kültür merkezi olarak kente kazandırılan Ördekli Hamamının çevresinde kimi tescilli kimi tescil harici az katlı yapılarla çevrilidir. Ancak bu yapılar önemli bir kısmı bakımsız ve salaş görüntüleriyle dikkat çekmektedir. Bölgeyi bu görüntülerden kurtararak sağlıklaştırma çalışmaları yapılması tarihi kent kimliğine uygun bir şekilde kente kazandırılması amaçlanmaktadır.
Külliye Çevreleri 32
Yıldırım Beyazıd Camii Minareleri 33
Tarihi kent kimliği içerisinde önemli bir yere sahip olan külliyeler aynı zamanda yerli ve yabancı ziyaretçilerin en fazla uğrak yerleridir. Bu çerçevede ziyaretçilerin genel ihtiyaçlarına yönelik düzenlemelerin yapılması,özgün yapısal konumun korunarak daha sağlıklı ve düzenli hale getirilmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda Yıldırım Camii’ne ait depremde yıkılan minareler yeniden ayağa kaldırılacaktır.
İnanç Turizmi - Manevi Odaklar 34
İnanç Turizmi konusunda oldukça zengin bir konumda olan kentimizin bu ziyaretlerin yoğun olarak yapıldığı manevi odaklar olarak nitelendirdiğimiz mekanlarına gelen ziyaretçilerin ihtiyaçlarına asgari ölçüde cevap verebilecek düzenlemelerin yapılması, çevre düzenlemelerinin yapılması ve oldukça sıkıntılı olan dağ eteğindeki bu mekanlar arasındaki ulaşımın maksimum limitlerde rahatlatılması amaçlanmaktadır.
35
Ăœftade Tekke
36
Sokak Sağlıklaştırma Çalışmaları 37
Tarihi kent merkezi içerisinde farklı mahalle ve bölgelerdeki nitelikli sokak ve caddelerde özgün kimliği ortaya çıkartacak,bu kimliği yerli ve yabancı ziyaretçilere sunacak şekilde sağlıklaştırma ve düzenleme çalışmaları yapılması hedeflenmektedir.
Cadde ve Sokak Cepheleri Düzenlemeleri 38
Özellikle Tarihi Kent merkezinde yer alan caddelerin temsil ettikleri bu kimliği yansıtacak şekilde ele alınarak cephe düzenlemeleri başta olmak üzere seçilecek özgün kent mobilyaları ile birlikte bir bütün olarak düzenleme çalışmaları yapılması hedeflenmektedir.
Bursa Evlerini Yaşatma Çalışmaları 39
Geleneksel konut mimarisinin en güzel örneklerini teşkil eden Bursa Evlerini yaşatarak gelecek nesillere ulaştırılması amaçlanmaktadır. Bu önemli kent ziynetleri gerek ihmallerden,gerek yürütülen yanlış imar ve planlama süreçlerinden dolayı ve gerekse mülk sahiplerinin duyarsızlıklarından ötürü neredeyse yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Kent merkezinde yaklaşık 2500 civarında tescilli sivil mimari yer almaktadır. Büyükşehir Belediye sınırı içerisinde tescil edilen veya edilmeyenlerin sayısı ile birlikte bu sayı 2700 lere doğru gitmektedir ki bu da sorumluluğun ciddiyetini ortaya koymaktadır.
40
Çeşme Restorasyonları 41 Bursa ile özdeşleşen su ve çeşme kültürünün yaşatılması amacıyla öncelikle şu an kullanılamayan tarihi çeşmelerin restore edilerek kente yeniden kazandırılması amaçlanmakta , ardından kentin merkezi ile birlikte muhtelif ilçe ve köy merkezlerine tarihi kimliği yansıtacak özgün çeşmeler kazandırılacaktır.
42
Köprüler 43
Bursa’da Uludağ yamaçlarından ovaya doğru inen çay ve derelerin verdiği güzellik kadar bu dereler ve çaylar üzerindeki köprülerinde ayrı bir yer vardır. Bir çoğu tarihi nitelik taşıyan bu köprülerin restore edilerek gece ışıklandırma ve kent estetiği açısından gerekli düzenlemeleri yapılacaktır.
Anıtsal Ağaçlar 44 Tarihimizin yaşayan şahitleri olarak ifade ettiğimiz bu önemli değerlerimizin başta çınarlar olmak üzere anıtsal özellikteki ağaçlarımızın daha uzun yıllar yaşamalarının sağlanması amacıyla gerekli bakım ve tedavilerinin yapılması, öncelikle merkez olmak üzere tüm il sınırları içerisindeki anıt ağaçların envanter çalışmaları yapılmaktadır.
Tarihi Mezarlık ve Hazire Alanları 45
Dün ile bugün arasında en önemli bilgi köprülerinden birisi mezar taşlarıdır. Öncelikle Bursa kent merkezinde yer alan tarihi mezarlıklar ve hazire alanlarının ele alınarak envanterlerinin çıkartılması,buraların özgün kimliğine uygun olarak düzenlenmesi amaçlanmıştır. İkinci etapta yakın çevre belde ve köylerdeki tarihi mezarlık alanları ardından üçüncü etap olarak Bursa il sınırları içerisindeki ilçe ve beldelerdeki tüm tarihi mezarlık alanların öncelikle envanterleri çıkartılmakta ardından düzenlenme çalışması yapılacaktır.
(Mudanya) Tahir Ağa Hamamı - Eski Hal Alanı 46 1870 yılında Bursa eşrafında meclis üyeliğinde de bulunmuş Tahir Ağa tarafından yaptırılan hamam Nure Hamamı olarak ta anılır. Çifte hamam niteliğindedir. Hemen bitişiğinde yer alan eski hal olarak bilinen bölüm ise bir dönem köylülerin mallarını sattıkları daha çok zeytin ve zeytinyağı ticaretinin yapıldığı alan olarak ifade edilir. Günümüzde farklı fonksiyonlarda kullanılsa da yine de Mudanyalıların buluşma noktası olarak hizmet vermektedir. Bu özelliğinden yola çıkılarak özgün kimliğini bozmaksızın daha işlevsel olarak düzenlenmesi hedeflenmektedir. Proje kapsamın da hamamın restorasyonu ile Tekke-i Cedit caminin çevre düzenlemesi de gerçekleştirilecektir. Proje çalışması devam etmektedir.
(Mudanya) Hasan Bey Hamamı 47
Hasan Bey Tarafından 1652 yılında yaptırılan hamam günümüzde özel mülkiyette yer almakta olup kısmen marongozhane olarak kullanılmaktadır. Yapı kamulaştırılmak suretiyle restorasyon projesine uygun olarak Kültür merkezi fonksiyonuyla yeniden Mudanya ya kazandırılacaktır. Bu kapsamda kamulaştırma ve projelendirme çalışmaları devam etmektedir.
(Gemlik) Paşa Konağı 48 Gemlik ilçe merkezinde eski mahallelerden Balıkpazarı mahallesinde yer alan Konak ilçede tarihi değer olarak elde kalan ender yapılardandır. 19.yy olarak tarihlendirilen yapının işlevsel olarak korunup yaşatılması amacıyla çalışmalar gerçekleştirilecektir. İl Özel İdaresi mülkiyetinde olan konağın tahsisi talep edilmiş, projelendirme çalışması başlatılmıştır.
(Gemlik) Balıkpazarı Hamamı 49
Gemlik ilçe merkezinde eski mahallelerden Balıkpazarı mahallesinde yer alan hamam kesin tarihi bilinmemekle birlikte Solaksubaşı tarafından yaptırıldığı ifade edilir. Günümüzde özel mülkiyette yer alan hamam kısmen faaliyet göstermektedir. Yapılmayan bakım ve dış etkenler nedeniyle özellikle kubbe ve duvarlarında ciddi anlamda yıpranmalar mevcuttur. Gemlikte sayıları oldukça az kalan tarihi değerlerin hiç olmazsa elde kalanlarının korunarak yaşatılması amacıyla çalışma gerçekleştirilecektir.
(Gürsu) Su Değirmeni 50
Yok olup gitmekte olan önemli değerlerimizden birisi olan değirmen kültürünün elde kalan son örneklerinden olan Gürsu ilçesinde yol giriş güzergahı üzerindeki değirmenin restore edilerek sosyal ve kültürel bir mekan olarak ilçeye kazandırılıp bu kültürün de tanıtımı yapılacaktır.
Kestel Kalesi 51
Kale Bizans döneminde Castellium olarak anılan ve Tekfurluk merkezi olan Kestel ilçesinde yer almaktadır. 1301 Koyunhisar ve 1308 yılındaki Tekfurlar savaşında oldukça önemli roller oynamış, Kestel tekfuru bu savaşta öldürülmüş ve Kestel Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Kale yapılan yanlış müdahalelerle özgün yapısından oldukça çok şeyler kaybetmiştir. Konumu itibariyle bir dönem Jandarma Komutanlık merkezi olarak ta kullanılan kalenin çevre düzenlemeleri ve işlevsel olarak daha aktif bir şekilde kullanımına yönelik çalışmalar yapılması hedeflenmektedir.
Kite Kalesi 52 Bu gün Nilüfer ilçesine bağlı Ürünlü mahallesinde yer alan kale bir dönem Tekfurluk merkezi olarak oldukça güçlü bir konumu bulunan Kite’ye aittir. 1308 yılındaki Tekfurlar savaşında önemli bir rol üstlenen Kite tekfuru yenilginin ardından kaçtığı Uluabad’da Osman Bey tarafından yakalanarak Kite kalesi önünde idam ettirilmiştir. Kite 19.yy değin önemli konumunu korumuştur. Örneğin bir çok yerleşim yeri gibi Gemlik ve Mudanya dahi Kite’ye bağlı birer köy olarak görünmektedir. Ürünlü Köyünün doğusunda düz bir ovada dikdörtgen form üzerine kurulmuştur. Kale duvarlarının önemli bir kısmı günümüzde tahrip olmuştur. Kalenin çevre düzenlemeleri yapılmak suretiyle kent turizmi açısından değerlendirilmesi yönünde çalışmalar yapılması hedeflenmektedir.
Gölyazı (Apolyont) 53 Beldenin diğer bir adı ‘Abulyont’dur bu ismin hemen yanı başında bulunan Apolyont (Uluabat) gölünden almıştır. Göl kenarındaki bir yarım ada üzerinde kurulmuş olan beldenin geçmişi oldukça eskiye dayanmaktadır ki Bu tarih bazı kaynaklara göre İ.Ö. IV yy. kadar gitmektedir. Antik dönemdeki adı “APOLONIA AD RYNDACUS”dur Bu ismin II. Attolos’un Karaliçe Apollonis’e duyduğu sevgiden dolayı verildiği belirtilmektedir. Bursa turizmi açısından oldukça önemli bir değer ifade eden Gölyazı Lokal anlamda yapıların ayağa kaldırılmasından ziyade bütünsel olarak ele alınacaktır. Bu anlamda planlama çalışmaları da yapılmaktadır. Adeta açık hava müzesi konseptinde bulunan Gölyazı’da Nekrapol alanı (Tarihi mezarlık alanı) ve yaklaşık 4000 kişilik olduğu kaynaklarca ifade edilen antik tiyatronun yapılacak araştırma kazılarıyla birlikte bölgeye kazandırılmasının yanında sokak ölçütünde düzenleme sağlıklaştırmalar ile kıyı boyunca düzenlemeler ve sağlıklaştırma çalışmaları hedeflenmektedir. Marka kent ve yaşayan müze kent hedefiyle yola çıkan Bursa Büyükşehir Belediyesi bu amaçla tarihi kent merkezi ve kent çevresindeki tarihi ve kültürel mirasın korunması ve yaşatılması amacı ve bütünsel bakış açısıyla geliştirdiği strateji bağlamında çalışmalarına devam etmektedir. Gölyazı’nın havadan görüntüsü
Tarihi Belde ve Köyler Kızıklar
54
Bursa tarihi kent merkezinin dışında Büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki yer alan belde ve köylerin kent turizmi konsepti içerisinde değerlendirilmek suretiyle bu yerleşim yerleri ve çevrelerinin turizme kazandırılarak kent turizm potansiyelinin arttırılması amaçlanmaktadır.
Müzeler Şehri Bursa 55 Yaşayan bir müze kent olarak ifade ettiğimiz Bursa’nın aynı zamanda bir müzeler şehri yapma misyonunu, özelliğini kazandırma amacıyla var olan müzelere ilave olarak, Panaromik Kent Tarihi Müzesi, Zeki Müren Bursa Musiki Tarihi Müzesi, Ziraat Müzesi, Bursa Sufi Müzesi, Spor Tarihi Müzesi, Bursa Bilim ve Teknoloji Müzesi, Tekstil Müzesi Vakıf Müzesi ve Mezartaşı Müzesi gibi müzeleri Bursa’ya kazandırılması hedeflenmektedir. Bu konuda çalışmalar yapılmaktadır.
(Akçalar) Aktopraklık Arkeopark 56
Türkiye’nin ilk Arkeoloji Parkı Büyükşehir Belediyesi’nin öncülüğünde Bursa’da kuruluyor. Akçalar’da Aktopraklık Mevkii’nde 2004 yılından bu yana İstanbul Üniversitesi tarafından Güney Marmara Arkeoloji Projesi kapsamında yürütülen bilimsel kazıların yapıldığı bölge açık hava müzesine dönüşüyor. Yapılan kazılar tarih öncesinin izlerine ışık tutuyor. Proje ortaklığı ile bölge ARKEOPARK olarak Bursa’ya kazandırılacaktır.
57
58
Somut Olmayan Kültür Çalışmaları 59
Gerçekleştirilmesi hedeflenen tarihi çevre ve kültürel mirası ayağa kaldırma çalışmalarının yanında en önemli konu olan kent kültürünü öne çıkartıcı, tanıtıcı ve bu kültürün yok olmaması için gerekli arşivleme çalışmalarının yapılması amaçlayan somut olmayan kültür çalışmalarıdır. Kent merkezinden en ücra köşeye değin tüm yerleşim alanlarındaki kültür değerlerinin,çarşı ve esnaf kültüründen, düğün ve yemek kültürüne değin tüm konuları kapsayan bir şehri şehir yapan tüm değerlerin incelendiği, tanıtıldığı yayınlar dizisi olarak kent belleğine kazandırılması hedeflenmektedir.
Yayınlar 60
İlkeli ve faydalı yayın anlayışı içerisinde oluşturulan yayın kurulunun denetim ve önerileri çerçevesinde Bursa Kitaplığı oluşturulacaktır. Bu kapsamda, Bursa Salnameleri, Bursa Kütüğü gibi Bursa için önem sırasında ilk sıraları alan yayınların yanı sıra Kültür yayınları, Araştırma yayınları, Bursa üzerine tez çalışmaları, Bilgofrafya, Mekansal tanıtımlar, ve haritaların yayınlanması hedeflenmektedir.
Notlar
Notlar
Notlar