Bursa Şehir Sağlık Profili

2009

Bursa Şehir Sağlık Profili Bursa Büyükşehir Belediyesi

Bursa Büyükşehir Belediyesi Etüd ve Projeler Dairesi Başkanlığı Sağlıklı Şehirler Proje Ofisi

Bursa Şehir Sağlık Profili

Hazırlayanlar Nalan FİDAN Bursa Büyükşehir Belediyesi Etüd ve Projeler Dairesi Başkanı Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörü Jülide ALAN Şehir Plancısı Sağlıklı Şehirler Proje Yöneticisi Ercüment YILMAZ Mütercim Tercüman

Bursa Büyükşehir Belediyesi Etüd ve Projeler Dairesi Başkanlığı Sağlıklı Şehirler Proje Ofisi 2009

İçindekiler 1.

NÜFUS.............................................................................................................................................. 9 1.1.

Nüfus ve Nüfus Yoğunluğu ...................................................................................................... 9

1.2.

Nüfusun Yaşa ve Cinsiyete Göre Dağılımı .............................................................................. 10

1.3.

Nüfus Piramidi ....................................................................................................................... 11

1.4.

Nüfus Projeksiyonu................................................................................................................ 11

1.5.

Nüfus ve Göç ......................................................................................................................... 12

1.6.

Doğumlar ............................................................................................................................... 12

1.6.1.

Doğurganlık........................................................................................................................ 12

1.6.2.

Doğumların Gerçekleştiği Yere Göre Dağılımı ................................................................... 13

1.7.

Ölümler .................................................................................................................................. 13

1.7.1.

Yaşa ve cinsiyete Göre Ölüm Sayıları ................................................................................. 13

1.7.2.

Bebek Ölümleri .................................................................................................................. 14

1.7.3.

Ölüm Nedenleri ................................................................................................................. 14

2.

HASTALIKLAR ................................................................................................................................. 16

3.

ÖZÜRLÜLÜK ................................................................................................................................... 17 3.1.

4.

5.

6.

SAĞLIK HİZMETLERİ ....................................................................................................................... 19 4.1.

Sağlık Hizmetlerinin Sunumu ................................................................................................. 19

4.2.

Sağlık İnsan Gücü ................................................................................................................... 19

4.3.

Sağlık Hizmetleri Kullanımı .................................................................................................... 19

4.4.

Sağlıkla İlgili Sosyal Güvence ................................................................................................. 20

YAŞAM BİÇİMİ................................................................................................................................ 21 5.1.

Sigara Kullanımı ..................................................................................................................... 21

5.2.

Alkol Kullanımı ....................................................................................................................... 22

5.3.

Uyuşturucu Madde Kullanımı ................................................................................................ 23

5.4.

Fiziksel Aktivite ...................................................................................................................... 23

5.5.

Büyükşehir Belediyespor Faaliyetleri .................................................................................... 24

YAŞAM KOŞULLARI ........................................................................................................................ 25 6.1.

7.

Özürlülerin Kent Hizmetlerinden Yararlanması İle İlgili Çalışmalar ....................................... 17

Konutların Özellikleri ............................................................................................................. 25

SOSYOEKONOMİK DURUM ............................................................................................................ 27 7.1.

Eğitim ..................................................................................................................................... 27

7.2.

Büyükşehir Belediyesi Ücretsiz Meslek Edindirme Kursları................................................... 28

7.3.

İstihdam ................................................................................................................................. 28

7.4.

İşsizlik ..................................................................................................................................... 30

7.5.

Gelir ve Gelir Dağılımı ............................................................................................................ 31

8.

SUÇ VE ŞİDDET ............................................................................................................................... 32

9.

KÜLTÜREL ÖZELLİKLER ................................................................................................................... 33 9.1.

Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen kültür ve sanat faaliyetleri ........................... 33

9.1.1.

Uluslararası Bursa Festivali ................................................................................................ 33

9.1.2.

Uluslararası Altın Karagöz Halk Dansları Yarışması ........................................................... 34

9.1.3.

Uluslararası Bursa Çocuk Ve Gençlik Tiyatroları Festivali .................................................. 35

9.1.4.

İpek Yolu Film Festivali ...................................................................................................... 35

9.1.5.

Uluslararası Bursa Karagöz Gölge Ve Kukla Oyunları Festivali .......................................... 36

9.1.6.

Bursa Edebiyat Günleri ...................................................................................................... 36

9.1.7.

Bursa Fotoğraf Günleri ...................................................................................................... 36

9.1.8.

Uluslararası Bursa Karikatür Bienali .................................................................................. 37

10.

FİZİKSEL ÇEVRE .......................................................................................................................... 38

10.1.

Hava Kalitesi ...................................................................................................................... 38

10.2.

Su Kalitesi........................................................................................................................... 42

10.3.

Gürültü Kirliliği ................................................................................................................... 44

10.4.

Katı atık yönetimi çalışmaları............................................................................................. 48

10.5.

Açık ve Yeşil Alanlar ........................................................................................................... 48

11.

FİZİKSEL VE SOSYAL YAPI ........................................................................................................... 49

11.1.

Ulaşım ve Toplu Taşıma ..................................................................................................... 49

11.2.

İletişim ............................................................................................................................... 51

12.

ŞEHİR PLANLAMA ...................................................................................................................... 52

12.1.

Üst Ölçekli Planlar.............................................................................................................. 52

12.1.1.

Bursa 2020 Yılı 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı ....................................................... 52

12.2.

1/25.000 Ölçekli Nazım İmar Planları ................................................................................ 53

12.3.

Kentsel Yenileme Ve Dönüşüm Projeleri ........................................................................... 54

12.3.1.

Atatürk Kültür Merkezi Ve Merinos Kültürparkı................................................................ 54

12.3.2.

S.Garaj AVM Ve Kent Meydanı .......................................................................................... 55

12.3.3.

Emirsultan Cami Çevresi Kentsel Tasarım Projesi ............................................................. 56

12.3.4.

Kükürtlü Sıcaksu Kentsel Dönüşüm Projesi ....................................................................... 56

12.4.

Yeşil Alan Projeleri ............................................................................................................. 57

12.4.1.

Nilüfer Vadisi Peyzaj Düzenleme Projesi ........................................................................... 57

13.

SOSYAL HİZMETLER ................................................................................................................... 59

13.1.

Sosyal Yardım Hizmetleri ................................................................................................... 59

13.2.

Özürlü Hizmetleri ............................................................................................................... 60

13.3.

Meslek Edindirme Hizmetleri ............................................................................................ 61

13.4.

Çocuk ve Gençlik Hizmetleri .............................................................................................. 62

13.4.1.

Sokakta Çalışan Çocuklar Destek Merkezi ......................................................................... 62

13.4.2.

Kent Gönüllüleri Gençlik Kampı ......................................................................................... 63

13.5.

Aile/Yetişkin Hizmetleri ..................................................................................................... 64

13.6.

Barınma Evi Hizmeti........................................................................................................... 65

13.7.

Yaşlı Sağlığı Hizmetleri ....................................................................................................... 66

13.7.1.

Huzurevi Çalışmaları .......................................................................................................... 66

13.7.1.1.

Geleneksel Huzurevi Kermesi ve Yiyecek Şenliği ........................................................... 67

13.7.1.2.

Huzurevi Türk Halk Müziği Korosu Projesi ..................................................................... 67

13.8.

Yerel Gündem 21 Çalışmaları ............................................................................................ 67

13.8.1.

Faaliyet ve Proje Bilgileri ................................................................................................... 68

13.8.1.1.

Platformlar..................................................................................................................... 68

13.9.

Gönüllü Çalışma Grupları ................................................................................................... 71

13.9.1.

Kent Gönüllüleri Evleri ....................................................................................................... 73

14.

TOPLULUK AĞLARI ..................................................................................................................... 74

14.1.

Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Üye Olduğu Uluslararası Ağlar ....................................... 74

14.2.

Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Üye Olduğu Ulusal Ağlar ................................................ 74

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

1.

NÜFUS

1.1.

Nüfus ve Nüfus Yoğunluğu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) adrese dayalı kayıt sistemi 2007 yılı verilerine göre Bursa Büyükşehir Belediyesi nüfusu 1.817.777 kişidir. Aynı sınırlar içinde Bursa İl Sağlık Müdürlüğü 2007 yılı verilerine göre de nüfus 1.787.859 kişidir.

2000 yılından bu yana, nüfus artış hızına paralel olarak nüfus yoğunluğu da artmaktadır. İl Sağlık Müdürlüğü nüfus istatistiklerine göre 2000 yılından bu yana kır-kent nüfusu oranlarına bakıldığında kır nüfusunun azalmakta kent nüfusunda buna paralel olarak arttığı görülmektedir.

Tablo 1. Bursa Büyükşehir Belediyesi Yıllara Göre Nüfus ve Nüfus Yoğunluğu Dağılımı YIL NÜFUS YÜZÖLÇÜMÜ(km2) NÜFUS YOĞUNLUĞU 2007 YILI 1.787.859 2425 737 2006 YILI 1733.059 2425 715 2005 YILI 1.687.996 2425 696 2004 YILI 1.632.719 2425 673 2003 YILI 1.595.496 2425 658 2002 YILI 1.558.412 2425 643 2001 YILI 1528895 2425 630 2000 YILI 1.523.415 2425 628 Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr Tablo 2. Adrese Dayalı Kayıt Sistemi 2007 Yılı Nüfus Sayımı Sonuçları TOPLAM ERKEK KADIN Nilüfer

251.344

125.535 125.809

Osmangazi

736.034

368.980 367.054

Yıldırım

575.450

287.655 287.795

Gemlik

98.085

49.315

48.770

Gürsu

50.039

25.202

24.837

Kestel

44.456

22.059

22.397

Mudanya

62.369

30.898

31.471

TOPLAM 1.817.777 909.644 908.133 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr Tablo 3. Bursa İli Yıllara Göre Kır Kent Nüfusu Dağılımı 2000 2001 2002 BURSA Nüfus % Nüfus % Nüfus % Kır Nüfusu 291004 13,84 285161 13,46 284482 13,22 Kent Nüfusu 1811787 86,16 1833283 86,54 1866407 86,77 TOPLAM 2102791 100 2118444 100 2150889 100

2003 Nüfus % 284768 12,98 1908865 87,02 2193633 100

9

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

2004 2005 BURSA Nüfus % Nüfus % Kır Nüfusu 283812 12,72 284861 12,4 Kent Nüfusu 1947667 87,28 2009371 87,6 TOPLAM 2231479 100 2294232 100 Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr

1.2.

2006 Nüfus % 270378 11,56 2068328 88,44 2338706 100

Nüfusun Yaşa ve Cinsiyete Göre Dağılımı

İl Sağlık Müdürlüğü 2007 yılı verilerine göre Bursa Büyükşehir Belediye sınırlarında nüfusun %23,8’i 15 yaşın altındadır. % 66,4’ü 15–59 yaş grubunda yer alırken; % 9,8’i 60 yaş üzerindedir. Gelişmiş ülkeler ile kıyaslandığında yaşlı nüfus oranının düşük olduğu gözlenmektedir. Ancak bu rakamları 2005 yılında yayınlanan Bursa Şehir Sağlık Profili ile karşılaştırdığımızda yaşlı nüfusunun artığını gözlemlemekteyiz. Profilde yer alan 2000 yılı nüfus sayımı verilerine göre 60 yaş üzeri nüfus tüm nüfusun %7,8’idir. 15 yaş altı nüfus 2000 yılı verilerine göre %25,6’dır. Bu verilere göre nüfusumuz yaşlanmaktadır. Bu da bize önümüzdeki yıllarda yaşlanan nüfusla ilgili stratejiler geliştirmemiz gerektiğini göstermektedir.

Sağlıklı Yaşlanma kavramının topluma tanıtılması ve benimsenmesi gerekmektedir. DSÖ’nün sağlıklı yaşlanma kavramı her yaştan insanın sağlıklı, güvenli ve sosyal olarak aktif olabileceği bir hayat tarzını öngörmektedir.

Sağlık Bakanlığı’nın hızla yaşlanan nüfusun sağlık hizmeti talebini karşılayabilmesi, yerel yöneticilerin de yaşlı nüfusun aktif olarak yaşayabilecekleri kentleri tasarlayabilmeleri gerekmektedir.

Tablo 4. Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırlarında Yaş Grupları ve Cinsiyete Göre Nüfus Dağılımı YAŞ GRUPLARI Erkek % Kadın % Toplam % 0 Yaş 14118 1,6 13663 1,5 27781 1,6 1–4 Yaş 64567 7,2 49094 5,5 113661 6,4 5–9 Yaş 69762 7,8 67738 7,6 137500 7,7 10–14 Yaş 73271 8,2 71502 8,0 144773 8,1 15–19 Yaş 70598 7,9 68294 7,6 138892 7,8 20–24 Yaş 79924 8,9 81835 9,2 161759 9,0 25–29 Yaş 86074 9,6 86925 9,7 172999 9,7 30–34 Yaş 82386 9,2 81115 9,1 163501 9,1 35–39 Yaş 71717 8,0 69823 7,8 141540 7,9 40–44 Yaş 66729 7,5 66063 7,4 132792 7,4 45–49 Yaş 57041 6,4 57071 6,4 114112 6,4 50–54 Yaş 50945 5,7 49686 5,6 100631 5,6 55–59 Yaş 39195 4,4 38072 4,3 77267 4,3 60–64 Yaş 28022 3,1 28605 3,2 56627 3,2 65–69 Yaş 21130 2,4 23139 2,6 44269 2,5 70–74 Yaş 16301 1,8 18508 2,1 34809 1,9 75–79 Yaş 10150 1,1 12468 1,4 22618 1,3 80–84 Yaş 4931 0,6 6295 0,7 11226 0,6 85 + Yaş 2201 0,2 3019 0,3 5220 0,3 TOPLAM 894944 100,0 892915 100,0 1.787.859 100,0 Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr Bağımlı nüfus oranı %41’dir. Genç bağımlı nüfus oranı %32 iken yaşlı bağımlı nüfus oranı %9’dur. Bir önceki Şehir Sağlık Profilinde Bursa kenti bağımlı nüfus oranı %44,8 olarak tespit edilmiş, 1980 yılında %62,5 olan bağımlılık oranındaki düşüşe dikkat çekilmiştir. Aile planlaması hizmetlerinin sunumundaki başarıya bağlı olarak 15 yaş altı çocuk nüfusunun azalmasıyla bu orandaki düşüş devam etmektedir.

10

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

1.3.

Nüfus Piramidi

Grafik 1. Yaş ve Cinsiyete Göre Nüfus Bursa - Yaş ve cinsiyete göre nüfus (2006) 85 + Yaş 80–84 Yaş 75–79 Yaş 70–74 Yaş 65–69 Yaş 60–64 Yaş 55–59 Yaş 50–54 Yaş 45–49 Yaş 40–44 Yaş 35–39 Yaş 30–34 Yaş 25–29 Yaş 20–24 Yaş 15–19 Yaş 10–14 Yaş 5–9 Yaş 1–4 Yaş 0 Yaş

% Kadın % Erkek

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

Yüzde (%)

1.4.

Nüfus Projeksiyonu

Nüfus projeksiyonları ile ilgili veriler oldukça çeşitlidir. Bunun sebebi nüfus projeksiyonlarının birçok metot ile 1 yapılabilmesidir. 1/100.000 ölçekli 2020 yılı Çevre Düzeni Strateji Planı Raporu verilerinde Grup Yaşam Yöntemi (Cohort survival) ile yapılan nüfus projeksiyonuna göre Bursa İli 2020 nüfusu yaklaşık 3.500.000 kişidir. Bursa Büyükşehir Belediyesi nüfusu da yaklaşık 2.839.304 olarak tahmin edilmiştir.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ise 2010 yılında Bursa ili nüfusu 2.623,898 olacaktır. Şehir nüfusundaki artış azalarak devam etmekle birlikte köy nüfusunda yüksek bir artış beklenmemektedir. Bursa ili 1990–2000 yıllarındaki nüfus artışları dikkate alındığında yıllık nüfus artış hızı binde 28,62’dir. Şehir merkezinde bu artış 2 binde 34,67 iken kırsal alanda binde 10,90’a düşmektedir . Nüfus artış hızı dikkate alındığında Bursa 81 il içerisinde yedinci sıradadır.

Tablo 5. Bursa İli Yıllara Göre Nüfus Projeksiyonu YIL Toplam Şehir Köy 2000 2106,709 1614,139 492,570 2001 2157,156 1661,517 495,639 2002 2207,909 1709,367 498,542 2003 2258,962 1757,680 501,282 2004 2310,306 1806,446 503,860 2005 2361,934 1855,656 506,278 2006 2413,971 1905,407 508,564 2007 2466,280 1955,587 510,693 2008 2518,784 2006,133 512,651 2009 2571,339 2056,926 514,413 2010 2623,898 2107,922 515,976 1

Bursa Büyükşehir Belediyesi Nazım Plan Büro Başkanlığı, 1/100.000 ölçekli Bursa 2020 Çevre Düzeni Strateji Plan Raporu, 1997, Bursa 2 http://www.dpt.gov.tr/bgyu/bgr/dg/nufus.htm

11

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr

1.5.

Nüfus ve Göç

Devlet Planlama Teşkilatı verilerine göre Bursa Türkiye genelinde en çok göç alan altıncı ildir. Net göç hızı binde 45,1’dir.

Tablo 6. Bursa İli Göç Verileri 2000 yılı daimi ikametgâh nüfusu 1 933 732 Aldığı göç 180 171 Verdiği göç 94 846 Net göç 85 325 Net göç hızı (binde) 45,1 Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr Tablo 7. İllerin 1995–2000 dönemi net göç hızına göre sıralanışı 1975–1980 1980–1985

Net Büyüklük göç hızı sıra no İl Net göç ‰ 1 Tekirdağ 4 849 16,5 2 Muğla 1 659 4,3 3 Antalya 17 142 26,5 4 Bilecik - 394 -3,0 5 İstanbul 288 653 73,4 6 Bursa 58 720 61,0 Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr

1.6.

Net göç 3 438 3 058 25 339 1 095 297 598 47 434

Net göç hızı ‰ 10,3 7,0 32,8 7,9 60,5 41,1

1985–1990

Net göç 17 907 15 998 82 737 3 009 656 677 83 641

1995–2000

Net göç hızı ‰ Net göç 46,7 51 335 32,9 42 921 89,7 90 457 19,6 10 105 107,6 407 448 61,6 85 325

Net göç hızı ‰ 96,8 70,2 64,3 57,9 46,1 45,1

Doğumlar

1.6.1. Doğurganlık Doğurganlık düzeyindeki değişim çocuk kadın oranına (15–49 yaş her 1000 kadın için 0–4 yaş grubundaki çocuk sayısı) göre incelenmiştir. 2007 yılı İl Sağlık Müdürlüğü verilerine göre, çocuk kadın oranı 276’dır. Bir önceki Bursa Sağlık Profili verilerine bakıldığında 2000 yılında bu rakamın 290 olduğu, 1960 yılında ise 551 olduğu görülmektedir. Bu da bize doğurganlık düzeyinde fark edilir bir düşüş olduğunu göstermektedir. Son 46 yılda doğurganlık düzeyinde yaklaşık %55 azalma tespit edilmiştir. 2007 yılında genel doğurganlık hızı il genelinde binde 46,88’dir.

1996–2006 yılı hane halkı verileri incelendiğinde hane halkları sayısında artış hane başına düşen nüfusta ise azalma görülmektedir. 2007 yılında Bursa’da hane başına düşen nüfus 3,81’dir. Bu bize hem aile yapısındaki sosyal dönüşümü (çekirdek aileye geçiş) hem de doğurganlıktaki azalmayı ispatlamaktadır.

Tablo 8. Yıllara Göre Hane Halkı Sayıları BURSA 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Hane 410419 438941 465120 482920 499616 523336 538068 550977 563071 576438 599730 630534 Sayısı Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr

12

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Tablo 9. Yıllara Göre Hane Başına Düşen Nüfus BURSA 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Hane Başına Düşen Nüfus

4,58

4,4

4,28

4,25

4,21

4,05

4

3,98

3,96

3,98

3,9

3,81

Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr

1.6.2. Doğumların Gerçekleştiği Yere Göre Dağılımı 2007 yılında toplam 31.257 doğumun %99.38’i hastanede gerçekleşirken, sağlık personeli yardımı olmadan gerçekleşen doğumların yüzdesi yalnızca %0.32’dir. Bir önceki Sağlık Profilinde sağlık personeli yardımı olmadan yapılan doğumların 2002 yılında %1,35 olduğu ve bu rakamın düşürülmesi gerektiği belirtilmektedir.

Günümüzde sağlık personeli yardımı olmadan yapılan doğumların oranında düşüş olduğu ve hedefe ulaşılmakta olduğu görülmektedir.

Tablo 10. Doğumların gerçekleştiği Yere Göre Dağılımı KONU 2007 % 1997 % Hastanede 31.064 99,38 23.076 91,15 Hekim 9 0,03 16 0,06 Ebe 61 0,20 1.489 5,88 Diğer Sağlık Personeli 24 0,08 253 1,00 Sağlık Personeli Yardımı Olmadan 99 0,32 483 1,91 TOPLAM 31.257 100,00 25.317 100,00 Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr

1.7.

Ölümler

1.7.1. Yaşa ve cinsiyete Göre Ölüm Sayıları 2007 yılında toplam 8436 ölüm gerçekleşmiştir. Kaba ölüm hızı binde 3,51’dir.

Tablo 11. Yaşa ve Cinsiyete Göre Ölüm Sayıları, 2007 YAŞ GRUBU ERKEK KADIN TOPLAM % 0–7 gün 61 44 105 1,2 8–28 gün 11 17 28 0,3 29–364 gün 50 30 80 0,9 1–4 yaş 11 19 30 0,4 5–9 13 11 24 0,3 10–14 10 5 15 0,2 15–24

55

30

85

1,0

25–44

179

139

318

3,8

45–49

251

122

373

4,4

50–64

1061

675

1736

20,6

65+

2967

2675

5642

66,9

TOPLAM 4669 3767 8436 100,0 Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr

13

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Tablo12. Hayati İstatistikler KONU Erken Neonatal Ölüm Hızı Geç Neonatal Ölüm Hızı Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm Hızı Kaba Düşük Hızı Düşük Oranı Kaba Doğum Hızı Genel Doğurganlık Hızı Kaba Ölüm Hızı Bebek Ölüm Hızı (0–11 ay) 0 – 4 Yaş Ölüm Oranı 45 Yaş Üzeri Ölüm Oranı Ana Ölüm Hızı ** Doğal Nüfus Artış Hızı Ölü Doğum Hızı Yıllık Canlı Doğum Sayısı Yıllık Ölüm Sayısı

1997 10,41

1998 10,26

1999 8,1

2000 7,32

2001 7,06

2002 6,03

2003 5,65

2004 4,47

2005 3,88

2006 3,66

2007 3,34

3,04 13,46 9,74 0,42 32,27 13,06 46,59 3,63 23,02

2,24 12,5 10,21 0,34 27,4 12,52 44,47 3,48 22,72

2,4 10,5 7,04 0,59 24,33 11,97 41,71 3,46 17,54

1,82 9,14 7,49 0,5 22,8 10,97 43,06 3,33 16,64

1,72 8,79 6,14 0,54 23 11,75 41,41 3,33 14,93

0,95 6,98 5,84 0,47 19,39 12,17 42,91 3,3 12,83

1,4 7,05 3,92 0,37 16,82 11,06 38,83 3,32 10,97

1,26 5,74 4,09 0,61 14,77 11,7 41,62 3,5 9,83

0,76 4,64 2,79 0,56 13,17 12,01 42,58 3,63 7,44

1,27 4,85 2,53 0,57 13,04 12,16 43,37 4,08 7,38

0,89 4,23 2,54 0,81 17,18 13,08 46,88 3,51 6,78

94,26 813,59 75,23 9,45 10,09 25.253 7.044

93,75 817,1 24,04 9,03 9,58 24.955 6.944

74.31 830 40,69 8,52 8,5 24.578 7.105

64,21 857,61 47,68 7,63 8,75 23.068 7.023

63,39 857,36 12,04 8,42 7,62 24.905 7.067

56 872 19,09 8,86 7,83 26.186 7.118

45,19 890,95 37,1 7,74 6,51 24.258 7.281

41 893,98 30,61 11,63 6,46 26.130 7.829

30,13 907,92 14,51 8,38 5,48 27.560 8.330

28,51 906,92 14,06 8,08 4,32 28441 9540

28,81 918,80 15,90 9,57 6,14 31438 8436

(**) 100.000'de olarak, diğerleri 1000'de olarak hesaplanmıştır.

Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr

1.7.2. Bebek Ölümleri İl Sağlık Müdürlüğü verilerine göre Bursa’da 2007 yılında bebek ölüm hızı binde 6,78’dir. Tüm ölenlerin %2,4’dü bebektir. Son yıllarda bebek ölüm hızında ciddi bir düşüş gözlenmektedir.

1.7.3. Ölüm Nedenleri 2005 yılında Bursa’da Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 8111’dir. Ölümlerin dağılımları aşağıda görülmektedir. Ölüm nedenleri arasında kardiyovasküler hastalıklar ve kanserler ön sıradadır. Bir önceki sağlık profili ile karşılaştırıldığında 2001 yılında kardiyovasküler hastalıklardan ölümler %20,72 iken 2005 yılında bu oran %30,5’e yükselmiştir. Buda bize halk sağlığı girişimlerinin kardiyovasküler hastalıkların önlenmesi konusunda odaklanmasının uygun olacağını göstermektedir. Sağlıklı Şehirler Projesi 5. Fazında ana temalardan biri olan yaşam tarzları üzerine yani genel olarak “sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve sigaradan uzak durma” konularında merkezi ve yerel yönetimler olarak politikalar geliştirmek ve uygulamak amaçlanmalıdır.

Tablo 13. 2005 yılı Ölüm Nedenleri Hastalık Kolera Tifo Basili dizanteri ve amoebiasis Enterit ve diyare ile seyreden diğer hastalıklar Solunum sistemi tüberkülozu Geç etkileri dahil diğer tüberküloz şekilleri Veba Difteri Boğmaca Streptokoksik anjin ve kızıl Menengokoksik enfeksiyon - Bulaşıcı Menenjit Akut Poliyomiyelit

Ölüm sayısı Erkek Kadın 1 4 2 12 4 4 2 100 68 -

Toplam Sayı % 0 0 1 0.01 6 0.07 16 0.19 6 0.07 0 0 0 0 168 2.07 0

14

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Tablo 13. 2005 yılı Ölüm Nedenleri (Devamı) Hastalık

Ölüm sayısı Erkek Kadın

Toplam Sayı

%

Çiçek

-

-

-

0

Kızamık

-

-

-

0

Tifus ve ricettsia hastalıkları

-

-

-

0

Sıtma

-

-

-

0

Frengi ve şekilleri

-

2

2

0.02

Bütün diğer enfektif ve parazit hastalıkları

10

4

14

0.17

Lenf-hematopoiyetik- dokunun urları dahil habis urları

661

320

981

12.09

Selim urlar ve tabiatı belirlenmeyen urlar

3

-

3

0.03

Şekerli Diyabet

87

109

196

2.41

Vitaminsizlikler ve diğer beslenme yetersizliği

5

6

11

0.13

Anemiler

6

6

12

0,15

Menenjit

1

4

5

0.06

Akut romatizma

-

-

-

0

Kronik Romatizmal Kalp Hastalığı

6

8

14

0.17

Hipertansiyon

62

117

179

2.2

Kan yetersizliğine bağlı(isemik) kalp hastalığı

309

144

453

5.58

Kalp Hastalığının Diğer şekilleri

1313

1166

2479

30.5

Serebro-Vasküler Hastalık

544

509

1053

13

-

-

-

0

Pnömoni

38

26

64

0.79

Bronşit, anfizem ve astma

16

8

24

0.30

Mide ülseri

22

20

42

0.52

Grip

Apandisit

-

-

-

0

Bağırsak tıkanması ve fıtık

7

6

13

0.16

Karaciğer Sirozu

36

18

54

0.66

Nefrit ve Nefroz

2

-

2

0.02

Prostat hiperplazisi

4

-

4

0.05

Düşük

-

-

-

0

Gebelik, doğurma ve lohusalık hallerinin diğer komplikasyonları Doğuştan gelme anomaliler

35

1 17

1 18

0.01 0.22

Doğum travması, güç doğum ve diğer anoksi ve hipoksi halleri

6

4

10

0.12

Perinatal mortalitenin diğer sebepleri

59

29

88

1.08

Semptomlar ve iyi tanımlanmayan haller

299

268

567

6.99

Bütün diğer hastalıklar

784

574

1358

16.74

Motorlu taşıt kazaları

77

23

100

1.23

Bütün diğer kazalar

47

28

75

0.92

Kendini öldürme, intihar ve kendini yaralama

44

30

74

0.91

Bütün diğer dış sebepler

1

-

1

0.01

4585

3526

8111

100

Toplam

15

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

2.

HASTALIKLAR

Tablo 14. Bildirimi Zorunlu ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (2007) HASTALIK ADI ERKEK KADIN TOPLAM Akut Kanlı İshal 150 126 276 Brusela 48 39 88 Hepatit A 26 31 57 Hepatit B 45 166 211 Hepatit C 8 8 Kabakulak 306 282 588 Kızamıkçık 6 9 15 Kuduz Riskli Temas Aşılama sayısı:4873 5314 Meningokok K.Has. 1 1 2 Şarbon 1 0 1 Tifo 2 0 2 Tüberküloz 625 0 625 Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Frengi 95 HIV 41 Lepra 26 Toplam 1210 662 7349 Kaynak: Bursa İl Sağlık Müdürlüğü Tablo 15. Bildirimi zorunlu Olmayan Hastalıklar (2007) ERKEK KADIN Akut Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu 75310 98746 Akut Sinüzit 63556 94280 Akut Farenjit 134.296 192.983 Akut Tonsilit 125.020 148.718 Akut Larenjit 6.743 8.763 Akut Bronşit 46.690 54.047 Bronşiyolit 1.529 1.715 Pnömoni 2.617 2.822 KOAH 25.643 18.060 Astım 8264 11350 Akut Otitis Media 10012 12.049 Akut Romatizmal Ateş 110 266 Febril Konvilsüyon 194 243 Suçiçeği 5.184 4.894 Kızıl 107 90 Protein Enerji Malnitrisyonu 6 8 Raşitizm 106 145 Demir Eksikliği Anemisi 7.010 25.237 İshaller 37494 37802 Servisit 1426 Hipertansiyon 237.592 466.209 Guatr 5115 14826 Diabet 94.090 153.782 Obezite 440 932 Thalessemi 80 87 Kaynak: Bursa İl Sağlık Müdürlüğü

TOPLAM 174.056 157836 327.279 273.738 15.506 100.737 3.244 5.439 43.703 19.614 22061 376 437 10.078 197 14 251 32.247 75296 1426 703.801 19.941 247.872 1372 167

16

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

3.

ÖZÜRLÜLÜK

3.1.

Özürlülerin Kent Hizmetlerinden Yararlanması İle İlgili Çalışmalar

Bursa kent içi yollarda yaya trafiğinin engelli, yaşlı ve düşkünlerin kullanımına uygun hale getirecek projelerle düzenlenmesi ile birlikte mevcut yaya geçişi olan sinyalize kavşaklarda sesli uyarı ve ikaz sistemlerinin konularak yaya güvenliğinin artırılması ile engelli ve yaşlıların şehir hayatlarını kolaylaştıracak çalışmaların yapılması amaçlanmaktadır.

Sinyalizasyon sistemlerinde engellilere yönelik yapılan işaretleme ve bilgilendirme çalışmalarının yanı sıra kent içi yollarda yapılan fiziki düzenlemeler ile yaya yollarının engelli, yaşlı ve düşkünlerin kullanımına uygun hale getirilmesi çalışmaları devam etmektedir.

4436 sayılı yasaya istinaden hazırlanan “BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ TOPLU TAŞIMA ARAÇLARI SEYAHAT KARTLARI UYGULAMA YÖNETMELİĞİ” 4. madde kapsamında 2007 yılı içerisinde 10110 Adet Engelli Pasosu (% 40 özürlü) ve 781 Adet Engelli Refakatçisi (% 50 ve üzeri özürlü) pasosu verilmiştir.

Bursa genelinde engellilerin kullanımına uygun olarak hizmet veren toplam 100 kişilik kapasiteli iki adet otobüs Uludağ Üniversitesi-Siteler güzergâhında hizmet vermektedir.

17

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

OSMANGAZİ

YILDIRIM

NİLÜFER

KESTEL

GEMLİK

GÜRSU

MUDANYA

İLÇELER GENEL TOPLAM (SAYI)

TOPLAM NÜFUS İÇİNDEKİ ORANI (BİNDE)

Tablo 16. 2007 Yılı Bursa Büyükşehir Sınırları Sakatlık Durumu

1.125

608

371

65

153

37

167

2.526

1,4

GÖZ ARIZALARI

211

167

52

59

43

9

28

569

0,3

KULAK ARIZALARI

223

150

76

20

48

10

22

549

0,3

YÜZ ARIZALARI

43

45

9

0

9

4

6

116

0,1

BOYUN ARIZALARI

21

43

13

4

1

5

0

87

0,0

GÖĞÜS ARIZALARI (Teneffüs, Dolaşım)

84

64

58

11

10

5

2

234

0,1

OMUZ ve KOL ARIZALARI

138

94

42

8

13

8

5

308

0,2

BİLEK ve EL ARIZALARI

66

88

32

5

15

5

8

219

0,1

PARMAK ARIZALARI

46

79

23

12

15

11

7

193

0,1

OMURGA ARIZALARI

67

69

40

9

8

3

13

209

0,1

KARIN ARIZALARI (Sindirim, Ürogenital)

26

24

63

3

3

0

2

121

0,1

PELVİS ve ALT UZUV ARIZALARI

396

173

87

45

66

12

45

824

0,5

METABOLİZMA, KAN HST ve KANSER OLGULARI

54

76

56

8

11

3

31

239

0,1

DERİ ARIZALARI

38

53

21

0

3

4

5

124

0,1

341

6.318

3,5

SAKATLIKLAR BAŞ ARIZALARI (Baş, Ruh, Sinir, v.b.)

TOPLAM

2.538 1.733 943 249 398 116

Kaynak: www.bsm.gov.tr

18

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

4.

SAĞLIK HİZMETLERİ

4.1.

Sağlık Hizmetlerinin Sunumu

Bursa’da sağlık hizmetleri temel olarak Sağlık Bakanlığı’na bağlı sağlık ocakları, ana çocuk sağlığı dispanserleri, verem savaş dispanserleri, devlet hastaneleri ve üniversite hastanesi tarafından sunulmaktadır.

Belediyelere ait poliklinikler ile yataklı veya yataksız özel sağlık kuruluşları da sağlık hizmeti sunmaktadır.

Aşağıda sağlık hizmeti veren kurum sayıları 2000 ve 2007 yılları karşılaştırmalı olarak verilmektedir.

Tablo 17. Bursa İli Sağlı Hizmetleri Sunumu Göstergeleri 2000 yılı 2007 yılı Hastane Sayısı 29 31 Sağlık Merkezi Sayısı 3 40 Sağlık Ocağı Sayısı 144 158 Sağlık Evi Sayısı 658 98 AÇS/AP Merkezi Sayısı 9 7 Dispanser Sayısı 10 9 Toplam Yatak Sayısı (Fiili) 3929 5906 10.000 Nüfusa Düşen Yatak Sayısı 18,68 25 Yatak İşgal Oranı (%) 62,36 70 Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr

4.2.

Sağlık İnsan Gücü

Bursa ilinde hekim, diş hekimi, hemşire, ebe başına düşen nüfusa bakıldığında diş hekimi başına düşen nüfusun fazla olması dışında bir problem görülmemektedir. 2000 yılına kıyasla sağlık personeli sayısının arttığı ve sağlık personeli başına düşen nüfusun daha da azaldığı tespit edilmiştir.

Tablo 18. Bursa İlindeki Sağlık İnsan Gücü YILLAR 2000 2007 Hekim Sayısı (Pratisyen+Uzman hekim) 2679 3442 Hekime Düşen Nüfus 1845 698 Diş Hekimi Sayısı 418 708 Diş Hekimine Düşen Nüfus 5030 3394 Hemşire Sayısı 2254 3678 Hemşireye Düşen Nüfus 933 653 Ebe Sayısı 1119 1702 Ebeye Düşen Nüfus 1879 Eczane Sayısı 645 753 Eczacı Sayısı 685 850 Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr

4.3.

Sağlık Hizmetleri Kullanımı

Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırları kapsamında 2008 yılı itibariyle 98 adet sağlık ocağı bulunmaktadır. İlçelerdeki sağlık ocağı sayıları Tablo 17’de verilmiştir. 1. basamak sağlık hizmetlerinde yapılan muayene ve sevk sayıları incelendiğinde 2000 yılından bu yana sevk oranlarında düşüş olduğu görülmektedir. Bu da birinci basamak sağlık hizmetlerindeki iyileşmeyi göstermektedir.

19

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Tablo 19. Bursa Büyükşehir Belediyesi Sınırlarında yer alan sağlık ocağı sayıları İLÇESİ Osmangazi Nilüfer Yıldırım Gemlik Gürsü Kestel Mudanya TOPLAM

FAAL SAĞLIK OCAĞI SAYISI 39 13 23 8 3 5 7 98

Tablo 20. Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİ YILLAR Poliklinik Hizmetleri SAYI Muayene Sayısı 5.858.197 2007 Sağlık Kurumuna Sevk 108.208 Sevk Oranı (%) 1,85 Muayene Sayısı 4.597.400 2006 Sağlık Kurumuna Sevk 227.562 Sevk Oranı (%) 4,95 Muayene Sayısı 3.788.344 2005 Sağlık Kurumuna Sevk 275.708 Sevk Oranı (%) 7,28 Muayene Sayısı 2.470.955 2004 Sağlık Kurumuna Sevk 270.370 Sevk Oranı (%) 10,94 Muayene Sayısı 1.924.964 2003 Sağlık Kurumuna Sevk 368.084 Sevk Oranı (%) 19,12 Muayene Sayısı 1.861.172 2002 Sağlık Kurumuna Sevk 350.507 Sevk Oranı (%) 18,83 Muayene Sayısı 1.770.913 2001 Sağlık Kurumuna Sevk 260.239 Sevk Oranı (%) 14,7 Muayene Sayısı 1.610.327 2000 Sağlık Kurumuna Sevk 224.971 Sevk Oranı (%) 13,97

4.4.

Sağlıkla İlgili Sosyal Güvence

Bursa ilinde toplam 159.249 yeşil kartlı vatandaşımız yaşamaktadır. 3 Yeşil kartlıların % 57’si Büyükşehir Belediyesi sınırlarında yaşamaktadır. Bursa Büyükşehir nüfusunun % 5’i yeşil kartlıdır.

3

İl Sağlık Müdürlüğü’nün 08.02.2008 tarih ve B.0.10.4.ISM.4.16.00.03–5270–107 sayılı yazısı

20

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

5.

YAŞAM BİÇİMİ

Bursa’da yaşam tarzlarına ilişkin veriler oldukça sınırlıdır. Okullarda yapılan sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımına ilişkin anket çalışmalarının dışında bir veri bulunmamaktadır.

Bursa ili Osmangazi, Yıldırım ve Nilüfer ilçe merkezlerindeki ilköğretim 6. ve 8. sınıf, lise 1 ve lise son sınıf öğrencileri arasındaki sigara, alkol ve diğer madde kullanımları ve bunlara etki eden etmenlerin değerlendirilmesi amacıyla 2000 yılında bir araştırma düzenlenmiştir. Araştırma grubunun seçiminde rastgele, tabakalı ve sistematik örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma grubu araştırma bölgesindeki 56 okulda okuyan 1412 öğrenciyi içermektedir. Araştırma sonuçları aşağıda sunulmaktadır.

5.1.

Sigara Kullanımı

Araştırmaya katılan öğrenciler arasında sigarayı deneme oranı %38,9' dur. Bu oran ilköğretim ikinci basamak 6./8. sınıf öğrencileri için %23,3, lise öğrencileri için %59-4'tür. Halen sigara içen öğrencilerin oranı %21,3' tür.

Bu oran erkek öğrencilerde %27. 4, kız öğrencilerde ise %14,3' tür. Sigara içme oranları, ilköğretim ikinci basamak 6./8. sınıf öğrencilerinde %8.4, lise öğrencilerinde ise %34. 7'dir. Sınıf düzeylerine göre sigara içme oranlan ise ilköğretim 6: %4.1; ilköğretim 8: %13 -7; lise 1: %23.9; lise son %48.6' dır. Sigara içme oranı sınıf düzeyi ile anlamlı bir şekilde artmaktadır. Erkekler, kızlara göre istatistiksel olarak anlamlı oranda daha fazla sigara içmektedirler. 1995 yılında benzer anket formu ile Sağlık Bakanlığı'nın Türkiye genelinde 24 ilde yaptığı araştırmanın sonuçlarına göre lise öğrencilerinin %57.1' inin sigarayı denediği ve %20' sinin sigara içtiği tespit edilmiştir. Sigara içme oranlan erkeklerde %23, kızlarda ise %14.9'dur. Sınıflar itibariyle sigara içme oranları ise lise 1: %l6.9, lise 3: %26.1'dir. Bu araştırmada Bursa ili için tespit edilen sigara içme oranı ise %20.4'tür.

1993 yılında Bursa'nın Gemlik ilçesindeki 5 lisede öğrenim gören 1495 öğrenciye yapılan bir başka araştırmada ise öğrencilerin %16.7 oranında sigara içtiği, sigara içme oranının erkeklerde %20.6, kızlarda ise %11.3 olduğu bulunmuştur. 2000 yılında yine Gemlik'te biri sağlık personeli yetiştiren 2 lisede yapılan araştırmada da sigara içme oranı Sağlık Meslek Lisesinde %17.1, diğer lisede ise %21.8’dir.

Hem ortaokul (ilköğretim ikinci basamak) düzeyinde, hem lise düzeyinde ve her iki cinsiyette de sigara kullanma oranlarında belirgin bir artış bulunduğu görülmektedir. Araştırma verilerimiz (ilköğretim 6.-8. sınıflar .%8.42), DSÖ' nün gelişmekte olan ülkelerdeki 13–15 yaş grubu için ortalama sigara içme oranı olan %8,7 ile yakındır.

Dünya Sağlık Örgütü' nün gelişmiş ülkelerdeki sigara üretici şirketlerin, ülkelerindeki yasaklardan dolayı, pazar arayışlarını gelişmekte olan ülkelere kaydırdıkları ve bu ülkelerde sigara içilmesinin yakın gelecekte çok ciddi sorunlara yol açabileceği uyarıları dikkate alındığında, bu artış oldukça anlamlıdır.

Araştırma sonuçlarına göre, sigara içen öğrenciler arasında, en erken sigaraya başlama yaşı 7'dir. Sigaraya başlama oranının 15 yaşında en yüksek noktaya çıktığı (%19,1) ve daha sonra düşmeye başladığı görülmektedir.

Eğitim sistemimize göre ilköğretim 6. sınıfa denk düşen 12 yaş ve altında sigara içen öğrencilerin %29-6'sı (yaklaşık 1/3'ü) sigaraya başlamış bulunmaktadır.

Yapılan benzer araştırmalarla karşılaştırıldığında sigara başlama yaşının belirgin olarak daha erken yaşlara kaydığı görülmektedir. 14 yaşın altında sigaraya başlama oranı %40.2'dir.

Sigaraya başlama nedenlerini öğrenciler arkadaş etkisi (% 55.1), özenti (%39.8), merak (%39.8), okul sorunları (%18), aile sorunları (%l6.9), yalnızlık (%14.8) , büyüme (%3.8) olarak sıralamışlardır. Öğrencilerin sigara içme durumu ile en iyi 3 arkadaşının sigara içme durumu arasındaki ilişkiye bakıldığında anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Sigara içen öğrenciler sigara tüketiminin en çok arttığı dönem olarak da arkadaş toplantılarını (%47,5) göstermişlerdir. Ailede sigara içen birey bulunması ile öğrencinin sigara içme durumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ailesinde sigara içen birey bulunan öğrenciler arasında, sigara içme oranı daha yüksektir.

21

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Öğrencilerin sigara içme durumu ile , "öğretmenleriniz size sigara içme konusunda iyi bir örnek oluyor mu?" sorusuna verdikleri cevaplar arasında, anlamlı bir ilişkinin bulunduğu görülmektedir. Benzer şekilde öğrencilerin sigara içme durumu ile, öğretmenlerini okul binasında sigara içerken görme durumu arasında anlamlı ve okul bahçesinde sigara içerken görme durumu arasında anlamlı bir ilişki vardır. Öğretmenlerinin sigara konusunda iyi bir örnek olmadığını düşünen, onların okul binası ve bahçesinde sigara içerken gören öğrenciler arasında sigara kullanma oranı daha yüksektir. Bu veriler sosyal öğrenmenin sigaraya başlamadaki önemini göstermektedir.

Lise öğrencilerinin aldıkları harçlık miktarları ile sigara içme durumları da ilişkili bulunmuştur. Daha yüksek harçlık alan lise öğrencileri arasında sigara içme oranı daha yüksektir. Öğrencilerin %58,2’si yabancı filtreli, %22,4’ü ise yerli filtreli sigara içmektedir. Araştırmaya katılan öğrencilerin, sigaranın zararları konusunda bilgi sahibi oldukları görülmektedir.

Sigara içen öğrencilerin %96'sı, sigara içmeyen öğrencilerin %97.2'si sigaranın, zararlı olduğunu bilmektedir. İki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur, sağlığa zararlı okluğunu bilmek, sigara içmeyi engellememektedir.

5.2.

Alkol Kullanımı

Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin % 38,8' i ara sıra da olsa alkollü içki içmektedir. Bu oran erkek öğrencilerde %46,2, kız öğrencilerde ise %29,3'tür. Yine bu oran lise öğrencilerinde %56,5, ilköğretim 6./8. sınıf öğrencilerinde ise % 10.63' tür. Sınıf düzeylerine göre ara sıra da olsa alkol kullanma oranları ise İlköğretim 6.sınıf % 5.65, İlköğretim 8.sınıfta % 18.1 ; Lise 1 % 50.9; Lise son, % 62.35 'tir.

1993 yılında Bursa'nın Gemlik ilçesinde, beş lisede yapılan bir araştırma sonucunda, alkol kullandığım belirten öğrenci oranı %11,6' dır. Anket formunun benzerinin kullanıldığı Sağlık Bakanlığı'nın 1995 yılında ülke genelinde lise öğrencileri arasında yaptığı araştırma sonuçlarına göre ise alkollü içki içen öğrenci oranı % 27'dir. Bu rakam Bursa için %32,5 olarak bulunmuştur. Araştırma sonucunda lise öğrencileri arasında alkol kullanım oranının %56,5 olduğu göz önüne alınırsa, oldukça ürkütücü bir artışın olduğu görülmektedir.

Sağlık Bakanlığı'nın 1995 yılı araştırma sonuçlarında erkek öğrencilerde alkollü içki içme oranı %29,4; kızlarda ise %23,9 dur. Hem kız hem de erkek öğrencilerin alkol kullanım oranlarında artış olduğu görülmektedir.

Alkol kullanan öğrencilerin %3,3’ü her gün ,%5,2’si haftada 1–2 gün, % 8,6’sı ise ayda bir iki gün alkol aldığını ifade etmiştir, %82,9’u ise seyrek olarak ya da özel günlerde alkol almaktadır.

ABD'de 12–18 yaş arasında yapılan bir araştırmada lise öğrencilerinin %76'sının geçen yıl, bu oranın %51'inin geçen ay boyunca çeşitli kereler alkol kullandığı, günlük kullanım oranının da %3,4 olduğu bildirilmiştir. Ülkemizde alkol kullanma yaygınlığının, gelişmiş ülkeler kadar ciddi bir sorun olarak ortaya çıkmadığı görüşüne karşın, alkol kullanım yaygınlığının hızla arttığını gösteren bu sonuçlar, alkolün ülkemizde de ciddi bir tehlike olabileceği sinyallerini vermektedir.

Alkol kullanmayan öğrenciler kendilerini alkolden uzak tutan nedenleri, sağlığa zararlı olduğunu bilme (%67,4), içenlere verdiği zararları görme (%39),dini inançlar (%38,5 )olarak sıralamışlardır. Bu nedenler 1995 yılı Sağlık Bakanlığı araştırmasında da benzer şekille sıralanmıştır. Öğrencilerin alkol kullanma durumlarıyla, ailelerinde alkol kullanan birey bulunması arasında anlamlı bir ilişkinin bulunduğu görülmüştür. Öğrencilerin en yakın üç arkadaşının alkol kullanma durumu ile öğrencinin alkol kullanım durumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Arkadaşları arasında alkol kullanan öğrenci bulunanlarda, alkol kullanma oranları daha yüksektir. Alkol kullanan arkadaş sayısının artmasıyla da, öğrencilerin alkol kullanma oranları artmaktadır.

Benzer araştırmalarda da ailede alkol kullanan bireylerin bulunması ve arkadaş etkisi vurgulanmaktadır. Bu sonuçlar sosyal öğrenmenin alkol kullanma üzerindeki etkisini göstermektedir.

22

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Alkolün sağlığa zararları konusunda bilgi sahibi olma durumu ile alkol kullanma arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Öğrencilerin okudukları okulların bulunduğu merkez ilçelerle, alkol kullanma durumları arasında anlamlı bir ilişki vardır. Osmangazi İlçesinde alkol kullanma oranı %44, Nilüfer İlçesinde %40, Yıldırım İlçesinde ise % 22'dir. Bu ilişki ilçelerin sosyoekonomik gelişmişlik düzeyiyle ilgili olabilir.

Lise öğrencilerinin aldıkları harçlık miktarı ile alkol kullanma durumları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Lise öğrencilerinin harçlık miktarı yükseldikçe, alkol kullanma oranları artmaktadır. Öğrencilerin harçlıklarını alma şekilleri ile de, alkol kullanım durumları ilişkili bulunmuştur. Harçlıklarını aylık alan öğrencilerde alkol kullanma oranı % 55, haftalık alanlarda %45 ve günlük alanlarda %31'dir. Ailenin aylık gelir durumu ile lise öğrencilerinin alkol kullanma oranlan arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Ailenin aylık gelir düzeyi arttıkça, lise öğrencilerinin alkol alma oranı da artmaktadır.

5.3.

Uyuşturucu Madde Kullanımı

Araştırmaya katılan öğrencilerden herhangi bir uyuşturucu madde deneyenlerin oranı %5'tir. Uyuşturucu madde kullanmakta olan öğrencilerin oram %3'tür.

Erkek öğrencilerde uyuşturucu madde kullanım oranı % 3, kız öğrencilerde %3 tür. Erkek ve kız öğrenciler arasında uyuşturucu madde kullanımı açısından anlamlı bir fark yoktur. Esrar genellikle, en yaygın kullanılan uyuşturucu madde olarak düşünülmektedir. Oysa araştırma bulgularımızda, bir uyuşturucu madde denemiş olma oranlarında, ilaç/hap (%55,2) ile esrar deneme oranının (%28,4), önüne geçmiştir. Teklif edilme oranlarında da ilaç/hap (%4 İile esrarı (%2,2) önündedir. İlaç/hapın tıbbi bir ürün olarak güvenilir olduğunun düşünülmesi, yapıştırıcının da kolay ulaşılabilir ve yasal olması, kullanımlarını artırıyor olabilir.

Uyuşturucu madde denemiş olan öğrenciler, deneme nedenlerinin başında, %27,8’lik bir oranla "bilmeden" denediklerini ifade etmişlerdir. İfade edilen diğer nedenler merak (%26,6) ve arkadaş teklifi (%19) benzer yayınlarda bildirilenlerle uyumludur. Öğrenciler uyuşturucu madde kullanımının zararlı etkileri konusunda sorulan sorulara %71,8 oranında doğru cevap vermişlerdir. Uyuşturucu madde kullanan bireylerde görülebilecek, değişiklikler konusundaki sorulara ise %71,3 oranında doğru cevap vermişlerdir.

Ailede uyuşturucu madde kullanan birey bulunması ile öğrencinin uyuşturucu madde kullanma durumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca öğrencinin sınıf dışındaki; arkadaşlarından uyuşturucu madde kullanan bulunması ve sınıfındaki arkadaşlarında; uyuşturucu madde kullanan bulunması ile öğrencinin uyuşturucu madde kullanması arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur.

Ailede ve arkadaş çevrelerinde uyuşturucu madde kullanan kişilerin bulunması uyuşturucu madde kullanma riskini artırmaktadır. Bunda sosyal öğrenmenin ve uyuşturucu maddeye ulaşımının daha kolaylaşmasının etkili olduğu düşünülebilir.

Anne ve babalarının birlikte/ayrı yaşama durumları ile öğrencilerin uyuşturucu madde kullanma durumları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Anne ya da babanın ö-olma durumu ile benzer bir ilişki bulunamamıştır.

Bu da ailenin psikolojik işlevlerinde bir bozu olmasının, uyuşturucu madde kullanımında etkili olabileceğini düşündürmektedir.

5.4.

Fiziksel Aktivite

Düzenli egzersiz Bursa’da yaşayan vatandaşlarımız için yaşam tarzı haline gelmemiştir. Ancak son yıllarda yapılan park alanları, yürüyüş ve bisiklet yolları sayesinde vatandaşlarımız fiziksel aktiviteye yönelmektedirler.

Kronik hastalıkların ve ölüm sebeplerinin en başında gelen kalp hastalıklarının önlenmesi için önemli bir araç olan düzenli egzersizle ilgili vatandaşlarımızın bilgilendirilmesi ve geniş katılımlı aktivitelerin organize edilmesi gereklidir.

23

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

5.5.

Büyükşehir Belediyespor Faaliyetleri

1980 yılında kurulan Büyükşehir Belediyespor Atletizm, Basketbol, Voleybol, Güreş, Tenis, Masa Tenisi, Bisiklet, Yüzme, Sutopu, Karate toplam 10 branşta kentin tüm kesiminden binlerce çocuğumuza Spor Temel Eğitimi ulaşım ve malzeme yardımı verilerek yıl boyunca yapılmaktadır. Beden eğitimi ve sporu bir meslek olarak görmek isteyen öğrencilerimize üniversitelerin spor bölümlerine hazırlık kursu verilmektedir. Yaz ve Kış spor okullarımızla; Yüzme, Basketbol, Voleybol, Tenis, Karate, Masa Tenisi branşlarında gerek sokak çocuklarına, gerekse boş zamanlarında zararlı alışkanlıklardan uzak olmak isteyen çocuklarımıza hizmet verilmektedir. 2007 yılında Yaz ve Kış Okullarında toplam 3.000 öğrencimize eğitim verilmiştir.

Halka açık sağlıklı yaşam kursları, sosyal tesis hizmetleri, aletli jimnastik, spor salonları ve Tenis Kortları haftanın yedi günü hizmet vermektedir. Lisanslı 2000 sporcu, lisanssız 1200 sporcu ve Temel Eğitim Grupları ile faaliyetlerimiz yıl boyunca uzman eğitimciler tarafından verilmektedir. Kentteki tüm kesimleri kaynaştıran ve tanışmasını sağlayan centilmenliği ve kardeşliği ön planda tutarak düzenlediğimiz Ulusal ve Uluslararası Turnuvalar, şampiyonalar organize edilmektedir. Kültürpark’ta düzenlenen Gençlik ve Spor Şenliği ile ücretsiz tüm kesimlere sporun aynı zamanda da bir eğlence ve kaynaşma vesilesi olduğunu anlatılmaktadır. Beden Eğitimi ve Spor öğretmenlerimizce desteklenen Ürünlü Gençlik kampına katılım her geçen yıl artmaktadır.

Belediye çalışanları arasında 2004 yılından buyana her yıl Futbol, Voleybol, Masa Tenisi ve Tenis Turnuvaları ile yüzlerce personel spor yapma imkanı bulmaktadır.

Büyükşehir Belediyespor Yapılan Aktivitelerden Fotoğraflar

Tablo 21. Bursa İli federasyonlara bağlı lisanslı ve faal sporcu sayıları, 2002–2003 sezonu Lisanslı sporcu TOPLAM ERKEK KADIN 8 413 6 328 2 085 Faal sporcu TOPLAM ERKEK KADIN 7 113 5 412 1 701 Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr Tablo 22. Bursa İli Türlerine göre spor kulüpleri, 2002 Yılı Spor kulübü TOPLAM

Gençlik spor kulübü

Müessese spor kulübü

222 204 Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr

6

İhtisas spor kulübü

Askeri spor kulübü

11

1

24

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

6.

YAŞAM KOŞULLARI

6.1.

Konutların Özellikleri

Bursa’da konutların hane halkı sayısı ve barınma durumları incelendiğinde Türkiye genelinden daha yüksek standartta konut stokuna sahip olduğu görülmektedir. Nüfusun büyük bir bölümü yaklaşık %84’ü 3 ve ya 4 odalı evlerde yaşamaktadır.

Tablo 23. Konutun Oda Sayısına göre Hane halkı sayısı Oda sayısı Toplam hane halkı sayısı 1 % 2 % 3 % 4 % 5+ % Bilinmeyen Türkiye 15070 093 242082 2 1443 730 10 5 607 870 37 6 126 409 41 1 628 587 10 21 415 Bursa 545 391 4 003 1 35 551 6 218 280 40 237 816 44 49 404 9 337 2000 Yılı Genel Nüfus sayımı, Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr Konutların kullanım kolaylarına bakıldığında tuvalet kullanımının yaklaşık %90’nın evin içinde olduğu tespit edilmiştir. Tuvalet kullanımının konutun dışında olması durumu genellikle kırsal bölgeye ait bir durumdur.

Toplam hane halklarının içinde %1.36’sının (7441 aile) banyosu, %1.28’inin (6981 aile) mutfağı %1.70’ininde (9274 aile) borulu suyu bulunmamaktadır. Bursa ili genelinde bakıldığında İstatistiklerin kırsal ve kentsel olarak ayrımı olmadığından dolayı kırsal yaşam düzeninin bu rakamlara etkisini tespit etmek mümkün değildir. Genel olarak konutların kullanım olanakları açısından uygun olduğu gözlemlenmektedir.

Tablo 24. Konutun Kullanım Kolaylıkları Tuvalet Konutun İçinde 488 658

% 89,60

Konutun Dışında % 55 792 10,23 Banyo

Konutun İçinde 531 767

% 97,50

Konutun Dışında 6 067 Mutfak

% 1,11

Yok % Bilinmeyen 7 441 1,36 116

Konutun İçinde 534 011

% 97,91

Konutun Dışında % 4 272 0,78 Borulu su

Yok % Bilinmeyen 6 981 1,28 127

Konutun İçinde 526 068

% 96,46

Konutun Dışında 9 878

Yok % Bilinmeyen 9 274 1,70 171

% 1,81

Yok 885

% Bilinmeyen 0,16 56

Hane halklarının %65’i ev sahibi, %24’ü kiracıdır. Bu rakamlar Türkiye genelinin biraz altında olmakla birlikte paralellik göstermektedir.

25

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Tablo 25. Kullanılan Isınma Aracı, 2007 yılı Konut Sayısı % Kömür 254.861 40.4 Odun 91185 14.4 Petrol Ürünleri 2246 0.3 Doğalgaz 280.514 44.4 Elektrik 1704 0.22 Diğer 24 0 TOPLAM 630.534 100 Kaynak: Bursa İl Sağlık Müdürlüğü Tablo 26. Konutun Mülkiyet Durumuna Göre Hane halkı sayısı Mülkiyet durumu Toplam Ev sahibi Hane halkı Lojmanda değil ama Ev sahibi % Kiracı % % % Diğer % Bilinmeyen sayısı oturan kira ödemeyen Bursa 545 391 353 275 65 143 638 26 6 335 1 39 081 7 2 798 1 264 Türkiye 15070 093 10.290.843 68 3 604 367 24 310 347 2 730 065 5 125 452 1 9 019 2000 Yılı Genel Nüfus sayımı, Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr

26

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

7.

SOSYOEKONOMİK DURUM

7.1.

Eğitim

İl Sağlık Müdürlüğü verilerine göre Bursa ilinde nüfusun %5.38’i okuryazar değildir. Bu rakamın kadınlarda erkeklerden daha yüksek olduğunu biliyoruz. Özellikle doğudan göç etmiş ailelerin kadınlarında okuma yazma bilmeme yaygındır. Göçle gelen aileler hedef alınarak yapılacak çalışmalar bu yöne odaklanmalıdır. 2001 yılından bu yana görülen eğitim seviyesindeki yükselme sevindiricidir.

Tablo 27. Yıllara Göre Nüfusun Eğitim Durumu 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 BURSA Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Okul Çağında Değil 235426 11,11 242629 11,28 244808 11,16 249213 11,17 237538 10,35 236504 10,11 241652 10,06 Okuryazar Değil 117659 5,55 115033 5,35 116192 5,3 119456 5,35 117549 5,12 128392 5,49 129334 5,38 Okuryazar 198021 9,35 194237 9,03 199907 9,11 205369 9,2 224452 9,78 225866 9,66 226046 9,41 İlkokul 941324 44,43 945503 43,96 959815 43,75 955659 42,83 964839 42,05 948598 40,56 949794 39,52 Ortaokul 267913 12,65 272079 12,65 282813 12,89 295039 13,22 325909 14,21 334103 14,29 347282 14,45 Lise 268449 12,67 281977 13,11 285046 12,99 296360 13,28 310008 13,51 334522 14,3 363603 15,13 Yüksekokul 89653 4,23 99431 4,62 105052 4,79 110383 4,95 113937 4,97 130721 5,59 145495 6,05 TOPLAM 2118444 100 2150889 100 2193633 100 2231479 100 2294232 100 2338706 100 2403206 100

Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü www.bsm.gov.tr Tablo 23 incelendiğinde okul ve derslik başına düşen öğrenci sayısında Bursa ilinin Türkiye genelinden çok daha yüksek olduğu gözlemlenmektedir. Öğretmen başına düşen öğrenci sayısında paralellik gözlenmektedir. Bu istatistikler de yoğun bir nüfusa sahip Bursa İlinde eğitim olanaklarının arttırılmasının gerekli olduğunu göstermektedir.

Tablo 28. Eğitim seviyesine göre okul, şube, öğretmen ve derslik başına düşen öğrenci sayısı, 2006–2007 Öğretim Yılı Ortaöğretim*

İlköğretim*

Öğret-men**

Derslik

Şube

Öğretmen**

Derslik

Okul

Şube

Öğretmen**

Derslik

34 382 29

16

31 504 30

18

32

276

27

14

29

27

41 474 31

17

37 595 30

18

34

403

31

17

40

523 31

Okul

Şube

26

Bursa

Okul

Türkiye 305 27

Okul

Derslik

Teknik ve Meslek Okulları

Öğret-men**

Genel

Şube

Toplam

Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr * Açık ilköğretim ve açık öğretim lisesi öğrencisi kapsanmamıştır. ** Kadrolu öğretmenleri kapsar.

Tablo 29. Uludağ Üniversitesi, öğretim elemanı, öğrenci ve mezun öğrenci sayısı 2002–2003 2003–2004 2004–2005 A B C D A B C D A B C D 19 1952 36543 9160 19 2079 37975 8129 20 2127 38749 8129 A:Fakülte ve yüksekokul B: Öğretim elemanı C:Öğrenci D:Mezun olan ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ

27

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Bursa’daki yaygın eğitim kurumları aşağıda yer almaktadır.

Tablo 30. 2003/04 öğretim yılı yaygın eğitim durumu Eğitim Kurumu Kurum sayısı Kursiyer Öğretmen Pratik kız sanat okulu 12 2521 4 Olgunlaşma enstitüleri 1 9 Yetişkinler Teknik Eğitim Merkezi 1 Halk eğitim merkezi 17 23767 7270 Mesleki eğitim merkezi 9 8902 7413 Özel kurslar 117 26862 18271 Özel dershaneler 90 27720 14731 Meslek kursları 634 531 Özel eğitim 7 581 388 Kuran kursları 108 3761 592 Kaynak: TÜİK Milli Eğitim İstatistikleri, 2004/05

7.2.

Büyükşehir Belediyesi Ücretsiz Meslek Edindirme Kursları

Son yıllarda Büyükşehir Belediyesinin başlattığı meslek edindirme kursları ile birçok vatandaşımız boş zamanlarını değerlendirmekte ve meslek sahibi olmaktadır. Ücretsiz meslek edindirme kurslarının amacı halkımıza, bilgi, beceri, nitelik kazandırmak ve ev ekonomilerine katkı sağlamak, kentte var olan işgücü potansiyelinin niteliğini artırarak, işsizliğin azalmasını sağlamak, iş dünyasına, kalifiye personel yetiştirme konusunda yardımcı olmak, halkımıza sanatsal alanda beceriler kazandırmak, unutulmaya yüz tutan geleneksel sanatları yaşatmak, bireylerin sosyal hayata uyumunu kolaylaştırmaktır.

Meslek edindirme hizmetleri başladığından bu yana 15 bin kursiyerden fazla kişi eğitim almıştır. Meslek edindirme hizmetleri olarak, BUSMEK (Bursa Sanat ve Meslek Eğitimi Kursları) bünyesinde 48 branşta sanat ve meslek eğitimleri verilmektedir. BEGEV (Bursa Eğitim Geliştirme Vakfı) bünyesinde 5, BESOB (Bursa Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği) bünyesinde 2, branşta mesleki eğitimler gerçekleştirilecektir. Eğitimi verilen branşlar en çok talep gören ve istatistiksel olarak en çok istihdam açığı bulunan branşlardır.

Meslek Edindirme Kurslarından Görüntüler

7.3.

İstihdam

İstihdam konusunda güncel bilgilere İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasında Bursa Bölgesi (TR41) düzeyinde ulaşılabilmiştir. TR41 Bölgesinde Eskişehir, Bilecik ve Bursa şehirleri yer almaktadır. DPT ve Türkiye İstatistik Kurumu birçok istatistik bilgiyi bu bölgeler düzeyinde toplamakta ve tasnif etmektedir.

Bursa İli Türkiye’nin önemli sanayi illerinden biridir. TÜİK, 2002 yılı, Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı verilerine göre Bursa İlinde toplam 77102 yerel birim sayısı ve 323.831 istihdam bulunmaktadır.

Tablo32.’de yer alan istihdam edilenlerin iktisadi faaliyet kollarına göre dağılımlarına baktığımızda TR41 Bursa Bölgesinde tarım dışı istihdamın arttığı buna karşın tarımda istihdamın azaldığı görülmektedir. Bu trendin önümüzdeki yıllarda da devam etmesi beklenmektedir. Hizmet ve sanayi sektöründe istihdam artışı devam

28

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

etmektedir. Sanayi gelişmesini tamamlamış şehirlerde olduğu gibi önümüzdeki yıllarda hizmet sektöründe sanayi sektörüne nazaran daha hızlı bir artış beklenebilir. Bursa giderek şehirde yaşayanlarına ve bölgesine hizmet sunan ve hizmetlerde uzmanlaşan bir şehir niteliği kazanmaktadır.

Tablo 31. İstihdam Edilenlerin Yıllara Göre İşteki Durumu (Bin Kişi, 15+ Yaş) (TR41Bölgesi: Bursa, Eskişehir, Bilecik) TOPLAM YILLAR Ücretli, maaşlı ve İşveren ve kendi Toplam % % Ücretsiz aile işçisi % yevmiyeli hesabına 2004 YILI TR41

1.140

707

62

254

22

179

15,7

2005 YILI TR41

1.197

824

69

232

19,4

141

11,8

2006 YILI TR41

1.198

843

70

225

18,8

130

10,9

Kaynak: www.tuik.gov.tr

Hizmetler %

Sanayi (*) %

Tarım %

Hizmetler

Sanayi (*)

Tarım

YILLAR

Toplam

Tablo 32. İstihdam Edilenlerin Yıllara Göre İktisadi Faaliyet Kolları, (Bin Kişi, 15+ Yaş)

2004 yılı TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 1.140 293 440 406 25,7

38,6 35,6

2005 yılı TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 1.197 219 510 467 18,3

42,6 39,0

2006 yılı TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 1.198 207 541 451 17,3 (*) İnşaat sektörü, sanayi sektörü içinde değerlendirilmiştir.

Kaynak: www.tuik.gov.tr

45,2 37,6

29

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Tablo 33. Bursa, Cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla, (Faaliyet kolu ve üretici fiyatlarına göre) Sektör Değer payı Sektörler 000 000 TL % 1. Tarım 512 190 395 11,2 a. Çiftçilik ve hayvancılık 475 089 205 10,4 b. Ormancılık 26 353 580 0,6 c. Balıkçılık 10 747 610 0,2 2. Sanayi 1 672 416 783 36,5 a. Madencilik ve taşocakçılığı 16 670 354 0,4 b. İmalat sanayi 1 526 779 747 33,3 c. Elektrik, gaz, su 128 966 682 2,8 3. İnşaat 249 224 537 5,4 4. Ticaret 623 351 511 13,6 a. Toptan ve perakende ticaret 509 138 678 11,1 b. Otel, lokanta hizmetleri 114 212 832 2,5 5. Ulaştırma ve haberleşme 596 937 040 13,0 6. Mali kuruluşlar 88 472 889 1,9 7. Konut sahipliği 171 363 521 3,7 8. Serbest meslek ve hizmetler 134 356 531 2,9 9. (Eksi) İzafi banka hizmetleri 78 752 570 1,7 10. Sektörler toplamı 3 969 560 637 86,7 11. Devlet hizmetleri 331 009 566 7,2 12. Kâr amacı olmayan özel hizmet kuruluşları 2 259 263 0,0 13. Toplam (10 + 11 + 12) 4 302 829 465 93,9 14. İthalat vergisi 277 108 167 6,1 15. GSYİH (Alıcı fiyatlarıyla) (13+14) 4 579 937 632 100,0 Kaynak: 2000 yılı sanayi ve işyerleri sayımı

7.4.

İşsizlik

İşsizlik oranı 2006 yılı itibariyle TR41 Bölgesinde %7,6’dır. 2004 ve 2005 yıllarına nazaran işsizlik oranında hafif bir düşme görülmektedir. Bir önceki profilde 2000 yılı nüfus sayımına göre işsizlik rakamının Bursa İlinde %14,34 olduğu belirtilmiştir. Bu rakamla karşılaştırıldığında işsizlik oranında düşüş olduğu gözlemlenmektedir.

Tablo 34 incelendiğinde işgücüne dahil olmayan nüfusun %70’ini kadınların oluşturduğu tespit edilmiştir. İşgücüne katılma oranı yaklaşık erkeklerde %70, kadınlarda %30 seviyesinde seyretmektedir. İşsizlik oranı kadınlarda erkeklere oranla daha yüksektir. Kadın nüfusun işgücüne katılım oranının düşük olması Bursa bölgesine has bir durum değildir. Türkiye genelinde tabloya bakıldığında kadınların çeşitli sebeplerden ötürü iş yaşantısın katılmadığını göstermektedir. Kadın nüfusun eğitimi ve girişimciliğinin desteklenmesi konusunda yerel yönetimler çaba göstermelidir.

30

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

İşgücüne dahil olmayan nüfus

İstihdam oranı(%)

İşsizlik oranı(%)

İşgücüne katılma oranı(%)

İşsiz

İstihdam edilenler

İşgücü

YILLAR

15 ve daha yukarı yaştaki nüfus

Kurumsal olmayan sivil nüfus

Tablo 34. İşgücü Durumu, (Bin kişi, 15+ yaş)

2004 yılı TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 3.171 2.329 1.249 1.140 109 53,6

8,8

48,9

1.080

2005 yılı TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 3.232 2.448 1.312 1.197 115 53,6

8,7

48,9

1.136

7,6

47,2

1.240

2006 yılı TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 3.324 2.537 1.297 1.198 99 Kaynak: www.tuik.gov.tr

51,1

İstihdam edilenler

İşsiz

İşgücüne katılma oranı(%)

İşsizlik oranı(%)

İstihdam oranı(%)

İşgücüne dahil olmayan nüfus

Tablo 35. Cinsiyete Göre İşgücü Durumu, (Bin kişi, 15+ yaş)

ERKEK 893

819

74

76,4

8,3

70,1

275

KADIN 356

320

36

30,7

10,0

27,6

805

ERKEK 940

869

71

76,0

7,6

70,2

297

KADIN 372

328

44

30,7

11,7

27,1

839

ERKEK 938

873

65

72,9

6,9

67,8

349

KADIN 359

325

34

28,7

9,4

26,0

891

2004 yılı TR41

2005 yılı TR41

2006 yılı TR41

İşgücü

YILLAR

Kaynak: www.tuik.gov.tr

7.5.

Gelir ve Gelir Dağılımı

Gelir dağılımı ile ilgili Bursa’ya ait güncel bilgi bulunmamaktadır. En güncel bilgi 1994 yılına aittir. TÜİK’in yaptığı 2003 yılı hane halkı anketine ait bilgiler Tablo 35’te sunulmaktadır. Veriler TR41 Bursa bölgesine(Bursa, Eskişehir, Bilecik) aittir. Ortalama yıllık kişi başı kullanılabilir gelir 2800YTL civarındadır.

Tablo 36. TR41 Bölgesi Yıllık Kullanılabilir Gelir Örnek hane halkı sayısı 1.398 Tahmini hane halkı sayısı 786.052 Tahmini fert sayısı 3.123.297 Toplam Yıllık kullanılabilir gelir (TL) 8.850.543.955.180.660 Ortalama Yıllık kullanılabilir gelir (TL) 11.259.484.858 Ortalama Yıllık kullanılabilir fert geliri (TL) 2.833.718.329 Kaynak: TÜİK’ in 06.02.2008 tarih ve 1204 sayılı yazısı.

31

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

8.

SUÇ VE ŞİDDET

Bursa’da Osmangazi, yıldırım, Nilüfer İlçelerinde meydana gelen 2007 yılına ait suç olaylarına ilişkin istatistik bilgiler Tablo 36’da sunulmaktadır. Bir önceki profilin verileri ile karşılaştırıldığında mala karşı işlenen suçlarda artış görülmektedir. Mala karşı işlenen suçların daha çok varsıl semtlerde gerçekleştiği görülmektedir. Suç ve şiddet olaylarının azaltılması daha çok ekonomik iyileşme ve gelir dağılımındaki eşitsizliklerin giderilmesi ile mümkün olabilecektir.

Tablo 37. Mala Karşı İşlenen Suçlar Suçun Türü Sayı Evden hırsızlık 2492 Kapkaç 24 Otodan Hırsızlık 1383 Yankesicilik 518 Oto Hırsızlığı 318 İşyerinden Hırsızlık 1385 Toplam 6120 Kaynak: Bursa İl Emniyet Müdürlüğü

32

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

9.

KÜLTÜREL ÖZELLİKLER

Bursa’da 21 adet halk kütüphanesi bulunmaktadır. 21adet halk kütüphanesinde 2005 yılı sonu itibariyle 313.552 kitap vardır. Halk kütüphanelerinin dışında 587 adet kurum kütüphanesi bulunmaktadır. Bu kütüphanelerin 453’ü resmi okul, 44’ü özel okul 90 tanesi de özel kurslarda yer almaktadır. Bursa da 2005 yılı itibariyle 335 adet matbaa bulunmaktadır. 2002 yılından bu yana matbaa sayısında artış gözlenmektedir. 4 Tablo 31.’de Bursa’daki müzeler yer almaktadır. Bu müzeler 2005 yılında 89.751 kişi ziyaret etmiştir.

Ziyaretçilerin yalnızca %3,2’si yabancı ziyaretçilerdir.

Tablo 38. Müzeler Toplam Arkeoloji ve tarih Etnografya ve antropoloji Genel Bursa 8 3 3 2 Bursa’daki devlet, resmi kurum ve özel tiyatro koltuk, oyun ve seyirci sayıları Tablo 32.’de sunulmaktadır.

Tablo 39. Tiyatrolar Devlet Tiyatro Salonu Özel tiyatro salonu Resmi kurum tiyatrosu

Adet 1 2 3

Koltuk 478 4202 -

Toplam oynanan eser 12 101 3

Toplam gösteri sayısı 274 282 11

Tablo 40. Sinemalarda gösterilen film ve seyirci sayısı Gösterilen film sayısı Sinema salonu Koltuk Toplam Yerli Yabancı Bursa TOPLAM 38 6874 1022 360 662

9.1.

Toplam seyirci sayısı 46594 108100 5101

Seyirci sayısı Toplam Yerli Yabancı 891677 429924 461753

Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen kültür ve sanat faaliyetleri

9.1.1. Uluslararası Bursa Festivali Bursa’nın en köklü geleneksel etkinliği olan Bursa Festivali, ilk olarak 1962 yılında düzenlendi. Daha ilk yılında uluslararası kimlik kazanan festival, farklı ülke ve yörelerden gelen otantik topluluklarla kent halkına farklı bir atmosfer yaşatırken etnik, geleneksel aynı zamanda çağdaş ve modern unsurlarla, her geçen yıl biraz daha güçlendi.

1983 yılında hizmete giren Kültürpark Açıkhava Tiyatrosu ile sahne olanakları gelişen festival, o yıllardan itibaren programında büyük organizasyonlara yer vermeye başladı ve konser ve sahne gösterileri de yavaş yavaş ön plana çıkmaya başladı. Festivale gösterilen ilgi ve alt yapı olanaklarının yeterliliğini dikkate alan yerel yönetimlerce halk dansları bölümü, 1987 yılında Uluslararası Altın Karagöz Halk Dansları Yarışması adı altında farklı bir formatta yeni bir kimlik kazandı.

Uluslararası Bursa Festivali, 1988 yılında Bursa Valiliği ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı öncülüğünde kurulan Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı tarafından düzenlenmeye başlandı. Festival tarihleri, 1990 yılından itibaren 12 Haziran - 12 Temmuz olarak değiştirildi.

2007 yılında 46. kez düzenlenen Bursa Festivali, köklü geçmişi ve sürekliliği ile Türkiye’nin en eski organizasyonları arasında yer almaktadır. Özellikle 90’lı yıllarda yaşanan hızlı değişim süreci sonucunda klasik

4

TÜİK, Kültür İstatistikleri, 2005

33

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

sanat etkinliklerinin yanı sıra ağırladığı dünya starları ile Türkiye’nin sanat platformunda önemli bir yere sahiptir.

9.1.2. Uluslararası Altın Karagöz Halk Dansları Yarışması Uluslararası Altın Karagöz Halk Dansları Yarışması, çalışmalarını otantik folklorik değerlerini çağdaş formlarda sahne koşullarına uygulayan halk dansları topluluklarının katılımına açıktır.Yarışmaya her ülkeden bir topluluk kendi ülkesinin folklorik danslarını sergilemek kaydı ile iştirak edebilir.

Yarışma ilk kez 1987 yılında 25 yıllık bir festival deneyiminin sonucunda gerçekleştirildi. Daha ilk yılında 13 ülkenin katılımı ile gerçekleşen yarışma uluslararası çevrelerde büyük beğeni ile karşılandı, haklı bir saygınlık kazandı. Ülkemizin konusunda ilk ve tek organizasyonu olan Altın Karagöz Halk Dansları Yarışması geride bıraktığı süreç içinde bir çok dünya ülkesinden 350 Halk Dansları Topluluğu ile yaklaşık 16.000 kişiyi yüz akı ile ağırlayarak Bursa’yı dünya halk dansları festivalleri arasındaki ayrıcalıklı bir yere ulaştırdı. Kısa geçmişine karşın, UNESCO’ya bağlı IOF ve CIOFF tarafından benimsenerek uluslararası takvimlere alınan yarışmamız Dünya Halk Kültürleri Platformunda saygın bir yere sahiptir.

Altın Karagöz Halk Dansları Yarışması bugün dünya’nın en önemli halk dansları organizasyonları arasında kabul edilmektedir. Yarışmaya her yıl onlarca başvuru arasından yapılan bir ön değerlendirme sonucunda en fazla 22 ülke katılabilmektedir. Bir prensip kararı ile ev sahibi olarak ülkemiz, organizasyonda yarışmacı olarak yer almamaktadır. Geleneksel olarak her yıl 7 – 12 Temmuz tarihleri arasında düzenlenen yarışma, 7 Temmuz günü Cumhuriyet Alanı’ndan kortej yürüyüşü ve Kültürpark Açıkhava Tiyatrosunda gerçekleştirilen resmi tören ile başlamaktadır. Yarışma süresince, Kültürpark Açıkhava Tiyatrosu, Hamitler Açıkhava Tiyatrosu, K.Balıklı ve Temenyeri Açıkhava Sahnelerinde gösteri programları ve dış parklarda sokak gösterileri olmak üzere tümü halka açık yaklaşık 42 gösteri programı gerçekleştirilmektedir.

34

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

9.1.3. Uluslararası Bursa Çocuk Ve Gençlik Tiyatroları Festivali Türk Tiyatro tarihinin öncü kentleri arasında yer alan Bursa, Türk Gölge oyunu geleneğini başlatmasına ve 1957 yılında Ankara'dan sonra Devlet Tiyatrolarının açılan 2. sahnesine sahip olmasına karşın, ne yazık ki tiyatro oluşum ve organizasyonları yönünden aynı şansa sahip değildir.

Bu eksiklikten yola çıkan Bursa Büyükşehir Belediyesi ilk kez 1996 yılında; öncelikle çocuk ve genç izleyicilere yönelik olarak özgün çalışmalar üreten, ulusal ve uluslararası platformlarda sanatsal düzeylerini belirlemiş tiyatroları bir araya getirebilmek ve bu yolla geleceğin tiyatro izleyicilerini bilinçlendirebilmek amacıyla Bursa Uluslararası Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Festivalini gerçekleştirdi.

Daha ilk yılında yoğun bir ulusal ve uluslararası katılım ile gerçekleşen festival, uluslararası Çocuk ve Gençlik tiyatroları platformunda büyük beğeni ile karşılanarak, haklı bir saygınlık kazandı. Ülkemizin konusunda en gelişmiş organizasyonu olan festival, bu güne değin ulusal ve uluslararası alanda tanınan birçok tiyatro topluluğu ile teorisyeni bir araya getirdi. Festival bünyesinde öncelikle çocuk ve genç izleyicilere yönelik oyunlara yer verilmektedir.

9.1.4. İpek Yolu Film Festivali İpekyolu Film Festivali, 1996 yılından beri kentimize konuk olan Avrupa Filmleri gezici Festivalinin gördüğü ilgiden esinlenilerek kentimize özgü bir film festivali düzenleme isteği sonucunda ilk kez 2006 yılında gerçekleştirildi. İpekyolu hattında yer alan ülke sinemalarından klasikleşmiş örnekleri son dönem örnekleri ile buluşturan festival kapsamında ortalama 25 uzun metraj ve 20 kısa metrajlı film izlenime sunulmaktadır. Gösterimler farklı başlıklar altında gerçekleştirilmekte, elektronik altyazı sistemiyle Türkçeye çevrilerek sunulmaktadır.

Festival kapsamında onur ödülleri ile birlikte halk ve uzman jüri ödülleri verilmektedir. İpekyolu Film Festivali film okulları, yönetmenler, oyuncular ya da bir ülkeye ait toplu gösterimleri programına alarak sinema sanatının farklı örneklerini izleyicilere sunmak amacındadır. Gösterimler Kurs, atölye çalışmaları ve söyleşilerle desteklenmektedir.

35

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

9.1.5. Uluslararası Bursa Karagöz Gölge Ve Kukla Oyunları Festivali Uluslararası Bursa Karagöz Festivali, Bursa Kökenli Karagöz ve Hacivat tiplemeleri ile ulusal kimlik kazanan; Anadolu köy seyirlik geleneğinde ve Türk Tiyatro tarihinde ayrıcalıklı bir yere sahip olan gölge oyunu geleneğini canlandırabilmek ve geliştirebilmek amacıyla, ilk kez 1993 yılında gerçekleştirildi. Daha ilk yılında ulusal ve uluslararası alanda tanınan birçok gölge oyunu, kukla ve geleneksel tiyatro ustasının katılımı ile gerçekleşen festival, uluslararası çevrelerde büyük beğeni ile karşılanarak, haklı bir saygınlık kazandı. İlk olarak kurulan bir müteşebbis heyetle başlanan festival Unima Bursa Şubesinin gayretleriyle gelenekselleşti. İkinci yılından itibaren Büyükşehir Belediyesi adına Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı’nın destekleriyle kentimizde düzenlenen periyodik etkinliklerden biri haline gelen Uluslararası Bursa Karagöz Kukla ve Gölge Oyunları Festivali ülkemizde düzenli olarak gerçekleşen tek festival olma özelliğini de koruyor. Ülkemizin konusunda en gelişmiş organizasyonu olan festival bu güne değin, ulusal ve uluslararası alanda tanınan bir çok gölge oyunu, kukla ve geleneksel tiyatro ustasını bir araya getirdi.

9.1.6. Bursa Edebiyat Günleri Bursa tarihi öneminin yanı sıra aynı zamanda sanat ve kültür değerleri ile de yurdumuzun ayrıcalıklı, özgün kentleri arasında yer almaktadır. Özellikle mimari, geleneksel sanatlar, müzik, tiyatro ve edebiyat tarihimizde Bursa, birçok sanat tarihçimiz açısından merhale olarak gösterilmektedir. Bu önemi ortaya koyabilmek amacıyla, Bursa Büyükşehir Belediyesince ilk olarak 1996 yılı ocak ayı içinde Türkiye Edebiyatçılar Derneğinden destek alarak Edebiyat Günleri Başlığı altında “ Bursa’da Edebiyat - Edebiyatta Bursa “ konulu bir sempozyum düzenlemiştir. BURSA EDEBİYAT GÜNLERİ başlığı altında öncelikle, “EDEBİYATTA BURSA, BURSA’DA EDEBİYAT“ konusu irdelenmekte ayrıca edebiyatımızın taşra boyutundaki sorunları gündeme getirilmektedir. Etkinlik kapsamında ülkemizin değerli edebiyatçılarının deneme, eleştiri, inceleme, anı vb. türlerde sunduğu bildiriler, güncel kuramsal edebiyat tartışmaları ile ilgili görüşleri kitaplaştırılarak toplantılarla kamuoyuna sunulmaktadır.

9.1.7. Bursa Fotoğraf Günleri Bursa Fotoğraf Günleri, çağımızın en aktif sanat dallarından biri olarak dikkat çeken fotoğraf sanatının kentimizde tanıtımı amacıyla BUFSAD İşbirliği ile ilk olarak 1990 yılında gerçekleştirilmiştir. Etkinlik kapsamında ulusal fotoğraf sanatının gelişimine yönelik olarak; fotoğraf sergileri, saydam gösterileri, söyleşi panel ve açık oturumlar düzenlenmektedir.

36

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Bursa Fotoğraf Günleri, 2/3 haftalık bir periyot içinde gerçekleştirilen sergi, gösteri ve panellerle, BUFSAD Bursa Fotoğraf Sanatçıları Derneği’nin sanatsal desteği alınarak ana mekan olarak Tayyare Kültür Merkezi salonları olmak üzere Çocuk Sanatevi, Şefik Bursalı sanat galerilerinde gerçekleştirilmektedir.

9.1.8. Uluslararası Bursa Karikatür Bienali Bu yıl ilk kez düzenlenen ve Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyan Karikatür Bienali; farklı mekânlarda değişik etkinliklerle Bursalıları ve Dünyanın dört bir yanındaki karikatür sanatçıları ile hayranlarını bir araya getiriyor.

Aktif Katılımlı bir model izleyen Bursa Karikatür Bienali izleyicilerden çok ilgi gördüğü gibi, Uluslar arası Karikatürcüler Derneği’nin programları arasında girmiş ve bünyesindeki yarışma da 4 yıldıza layık görülmüş bulunmaktadır.

37

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

10.

FİZİKSEL ÇEVRE

10.1. Hava Kalitesi Aşağıdaki sınır değerler 02.11.1986 tarih ve 19269 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği esas alınarak belirlenmiştir.

Tablo 41. Hava Kalitesi parametreleri ve Sınır Değerleri KVS (Kısa Vadeli) Sınır Değer UVS (Uzun Vadeli) Sınır Değer PARAMETRE (g/m3) (g/m3) Genel 400 150 SO2 Endüstri Bölgeleri 400 250 CO 30.000 10.000 NO 600 200 NO2 300 100 Ozon 240 --Hidrokarbonlar 280 --Genel 300 150 PM 10 Endüstri Bölgeleri 400 200 Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Verileri

AĞUSTOS

EYLÜL

EKİM

12 33 22 39 27 57 36 34 13 69 21 51

17 23 17 30 12 48 26 28 11 40 20 45

21 17 12 20 12 43 40 31 14 42 17 37

16 27 8 45

25 40 7 49

40 31 14 42 17 37

54 29 28 44 41 43

17 46

23 42

17 36

19 32

19 36

31 41

ARALIK

TEMMUZ

7 28 19 52 18 57 31 35 14 57 16 49

KASIM

HAZİRAN

PM 33 46 26 24 SO2 35 55 55 42 PM 34 38 28 24 GARAJ SO2 25 50 56 65 PM 172 72 60 36 ARABAYATAĞI SO2 97 79 75 73 PM 120 85 68 55 EĞİTİM SO2 38 47 45 48 PM 74 41 32 27 K.BALIKLI SO2 36 70 70 66 PM 50 41 20 23 ÇEKİRGE SO2 34 55 54 62 PM 162 87 73 SIRAMEŞELER SO2 76 69 63 PM 92 59 44 31 İL ORTALAMASI SO2 49 61 60 59 Değerler mikrogram/metreküp olarak verilmiştir.

Kaynak: Bursa İl Sağlık Müdürlüğü TOPHANE

MAYIS

NİSAN

MART

ŞUBAT

OCAK

ÖLÇÜM YERİ

KİRLİLİK PARAMETRESİ

Tablo 42. Hava Kirliliği Ölçümleri Aylık Ortalama Değerleri 2007 Yılı

33 37 8 39 66 44 50 62

34 33 7 31

39 46

37 39

66 35 42 55

38

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Grafik 2. Ocak-Aralık 2007 Dönemi Partikül Madde Ölçüm Grafiği OCAK-ARALIK 2007 DÖNEMİ AYLIK ORTALAMA PARTİKÜL MADDE ÖLÇÜM GRAFİĞİ 140

120

100

80 mikrogram/m3 60

40

20

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Burulaş

47

34

29

28

27

23

23

21

24

Duaçınar

138

66

97

55

49

44

50

10

11

50

56

12 40 55

Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı

Grafik 3. Ocak-Aralık 2007 Dönemi Kükürtdioksit Ölçüm Grafiği OCAK-ARALIK 2007 DÖNEMİ KÜKÜRTDİOKSİT AYLIK ORTALAMA DEĞER GRAFİĞİ 20 18 16 14 12 mikrogram/m3 10 8 6 4 2 0

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Burulaş Duaçınar

11,28

5,26

2,71

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

4,05

5,43

7,24

10,56

4,52

5,14

8,86

18,28

Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı

39

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Grafik 4. Ocak-Aralık 2007 Dönemi Karbonmonoksit Ölçüm Grafiği OCAK-ARALIK 2007 BURULAŞ VE DUAÇINAR İSTASYONLARI KARBONMONOKSİT (CO) AYLIK ORTALAMA DEĞER GRAFİĞİ 3000

2500

mikrogram/m3

2000

1500

1000

500

0

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

Burulaş

545

191

142,3

96,6

2,3

65,3

133,8

127,9

154,5

237,9

424,8

616,4

Duaçınar

2832

252,8

261,7

365,8

676,1

831,4

1386

Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı

Grafik 5. Ocak-Aralık 2007 Dönemi Azotmonoksit Ölçüm Grafiği OCAK-ARALIK 2007 BURULAŞ VE DUAÇINAR İSTASYONLARI AZOTMONOKSİT (NO) AYLIK ORTALAMA DEĞER GRAFİĞİ 30

25

mikrogram/m3

20

15

10

5

0

Ocak

Burulaş

12,87

Duaçınar

26,62

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

10,57

7,42

5,6

2,39

2,3

Temmuz

Ağustos

Kasım

Aralık

2,13

1,76

4,74

7,7

14

20,09

6,63

17,76

Eylül

19,96

Ekim

12,74

12,61

Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı

40

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Grafik 6. Ocak-Aralık 2007 Dönemi Azotdioksit Ölçüm Grafiği OCAK-ARALIK 2007 AZOTDİOKSİT (NO2) AYLIK ORTALAMA DEĞER GRAFİĞİ 40

35

30

25

mikrogram/m3 20

15

10

5

0

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

3,28

7,67

25,31

22,22

18,88

20,5

14,76

11,82

Burulaş Duaçınar

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

7,19

8,99

7,99

9,06

9,96

31,55

37,96

16,03

10,59

24,94

Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı

Grafik 7. Ocak-Aralık 2007 Dönemi Ozon Ölçüm Grafiği OCAK-ARALIK 2007 BURULAŞ İSTASYONU OZON (O3) AYLIK ORTALAMA DEĞER GRAFİĞİ

35

30

25

20 mikrogram/m3 15

10

5

0 Burulaş

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

33,31

11,27

19,25

21,73

31,47

15,31

7,63

7,39

5,52

3,52

2,97

2,69

Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı

41

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

10.2. Su Kalitesi Bursa’da şebeke suyu Bursa Su ve Kanalizasyon İdaresi(BUSKİ) tarafından sağlanmaktadır. BUSKİ tarafından Avrupa Topluluğu TSE 266 ve Dünya Sağlık Örgütü’nün standartlarına uygun olarak belirlenen içme suyu parametrelerinin bazıları günlük, bazıları aylık bir kısmı da yıllık analizlerle kontrol edilmektedir. Yapılan analizlerde çıkan ortalama değerlerin standart değerlerin altında olduğu gözlenmektedir. Bu değerler arıtma tesislerinden çıkan suyun analiz değerleridir. Uygun olmayan değerlerde çıkan sular şebekeye verilmemektedir.

Tablo 43. İçme Suyu Standartları ve 2007 Yılı Analiz Değerleri Ortalamaları PARAMETRE İÇME SUYU STANDARTLARI Bulanıklık (NTU) 0.40 PH 6,5–9,5 Serbest Klor (ppm) 0,40–0,60 Sıcaklık (oC) 5,5–19 Al+3 (ppm) 0,05–0,2 Askıda Katı Madde Miktarı (ppm) 0 Toplam Mangan (ppm) 0,05 Bakteri (top.Koliform) (100 ml.de) 0 Renk (pt co) 1 Toplam Çözünmüş Madde (ppm) 256 Toplam Sertlik (CaC03) (ppm) 150–190 Toplam Alkalinite (ppm) 117–161 Kalsiyum Sertliği (CaC03) (ppm) 84–116 Magnezyum Sertliği (CaC03) (ppm) 58–88 Toplam Demir (ppm) 0–0,2 Klorür (ppm) 250 Sülfat (ppm) 25–250 Nitrat (ppm) 0–50 Nitrit (ppm) 0–0,1 Amonyum (ppm) 0–0,05 Çözünmüş Oksijen (ppm) %75 Orto Fosfat (ppm) 0,4 İletkenlik (Micromhos/cm) 2500 Organik Madde Miktarı (ppm) 0–5 Arsenik(ppm) 0–0,01 Siyanür (ppm) 0–0,05 Sodyum 20 Potasyum (ppm) 10 Biyolojik Oksijen (ppm) 0–2 Çinko (ppm) 0–0,1 Kadmiyum (ppm) 0–0,005 Bakır (ppm) 0–2 Nikel (ppm) 0–0,02 Bor (ppm) 0–1 Selenyum (ppm) 0–0,01 Florür (ppm) 0–1,5 Krom (ppm) 0–0,05 Kurşun (ppm) 0–0,01 Kaynak: BUSKİ, 2007 Yılı Ölçüm Değerleri

ORTALAMA DEĞERLER 0,23 7,55 0,57 12,7 0,04 0 0,018 0 0 241,69 185 160 108 77 0,01 4,4 35 1,7 0 0 9,2 0,08 378 2,16 0 0 6,14 1,96 0,5 0,03 0 0,02 0 0,2 0 0,16 0,02 0,003

42

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Harita 1. İçme Suyu Şebekesi

Harita 2. Kanalizasyon şebekesi

Harita 3. Yağmursuyu Şebekesi

İl Sağlık Müdürlüğü’nün yaptığı analiz sonuçları Tablo 43’te sunulmaktadır. Uygun olmayan değerler su şebekesinin eski olduğu bölgelerdeki kirlenmeden kaynaklanmaktadır. Su şebekesinin yenilenme çalışmaları devam etmektedir.

43

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Tablo 44. Şehir Şebeke Suları Analizleri Cinsi Sayısı Uygun Uygun değil Bakteriyolojik 855 847 8 Kimyasal 857 748 109 Kaynak: Bursa İl Sağlık Müdürlüğü, 2007 Tablo 45. Deniz-Göl Suları Sayısı Su Kalitesi Mükemmel Yeterli Kötü 330 850 748 102 Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü, 2007 Su ve Kanalizasyon Hizmetleri Şebeke suyuna bağlı hanelerin oranı: 98,01 Kanalizasyona Bağlı hane oranı: %92,75 Kentte ısınma aracı olarak %40,4 oranında kömür, %14,4 oranında odun, %44,4 oranında doğalgaz ve diğer ürünler kullanılmaktadır.5

10.3. Gürültü Kirliliği Tablo 46’dan de izlenebileceği gibi gürültü düzeyinin en yoğun olduğu yer Vatan Mahallesinde dokuma fabrikalarının olduğu küçük sanayi alanı ile kentin ana arterlerinin üzeridir.

Gürültü Yönetimi Alanında Türkiye’nin Kapasitesinin Güçlendirilmesine İlişkin Eşleştirme Projesi kapsamında 2005–2007 yılları arasında Bursa endüstri gürültü değerlendirmesi açısından pilot il olarak seçilmiştir. Proje alanı olarak şehrin doğusunda sanayi ve konut kullanımlarının bir arada olduğu Anadolu Mahallesi seçilmiştir. Özellikle dokuma sanayinin bulunduğu alanlar gürültü düzeyi açısından yüksektir. Mevcut projeye ek olarak Olulu barlar sokağında yaz ve kış mevsimlerinde gürültü seviyeleri ölçülmüştür. Yaz aylarında gürültü seviyesinin oldukça yükseldiği belirlenmiştir. Yapılan ölçümler çerçevesinde gürültü etkisinin en yoğun olduğu alanlar belirlenmeli ve gürültü azatlımı için eylem planları hazırlanmalıdır.

5

İl Sağlık Müdürlüğü verileri

44

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Tablo 46. 2007 yılı Gürültü Kirliliği Ölçüm Değerleri, 2007 ÖLÇÜM YERİ ÖLÇÜM DEĞERİ (dBA) ÖLÇÜM YERİ Vatan Camii Avlusu 70 Kestel Merkez Merkez Camii 65 Gürsu Merkez Vatan Mh.Vişne Cd. (Dokuma Fabrikaları) 84,5 Gemlik Merkez Vatan Mh.Vişne Cd. (Makine Sanayi) 66 Mudanya Merkez Anadolu Mh. Vişne Cd. (Makine Sanayi) 70 Atatürk Cd. Anadolu Mh. Park Alanı 66 Tophane Duaçınarı Eğitim Parkı 70 Namazgah Duaçınarı Spor Klubü 70 Altıparmak Duaçınarı Sağlık Ocağı Bahçe 70 Çekirge Cd. Yüksek İhtisas Bahçesi 56 Muradiye İhtisas Kavşağı 73 Fevzi Çakmak Cd. Merinos Kavşağı 72 Merinos Kavşağı Çalı Kavşağı 80 Sırameşeler Ataevler pazar yeri 60 Acemler Esentepe Kavşağı 75 Hürriyet Besaş Kavşağı 76 İzmir Yolu Esentepe Kavşağı 74 FSM Bulvarı Geçit Kavşağı 72 Mudanya Yolu FSM Köprüsü 72 Yalova Yolu Orhaneli Kavşağı 71 Batı Çevre Yolu Orhaneli Lambaları 73 Doğu Çevre Yolu Mudanya Köprülü Kavşağı 70 Ankara Yolu Acemler Köprülü Kavşağı 72 Merinos Kavşağı 71 Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı

ÖLÇÜM DEĞERİ (dBa) 60 60 78 68 73 65 69 74 70 57 70 72 72 72 71 80 72 75 74 84 79 73

45

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Tablo 47. Hastaneler Çevresel Gürültü Ölçümleri, 2007 ÖLÇÜMLER (dBA) Ofis Kat Cephe Hasta Odası Poliklinik Zemin Ön 55 Devlet Hastanesi 1 Ön 46 2 Ön 51 Zemin Ön 42 1 Ön 51 43 Askeri Hastane 2 Ön 48 39 3 Ön 49 36 1 Ön 50 Özel Bursa Doruk Hastanesi 2 Ön 65 3 Ön 40 1 Ön 40 1 Arka 47* Yüksek İhtisas Hastanesi 2 Ön 62 2 Arka 51 1 Arka 45 2 Arka 43 Gemlik Devlet Hastanesi Sahil Binası 2 Ön 47 2 Yan 42 2 Yan 43 1 Ön 37 2 Yan 31 Gemlik Devlet Hastanesi Manastır 2 Ön 40 2 Arka 42 1 Ön 46 2 Yan 49 Özel Çekirge Kalp ve aritmi Hastanesi 2 Arka 38 3 Ön 40 2 Ön 47 Özel Vatan Hastanesi 3 Ön 46 4 Arka 37 2 Arka 36 Çocuk Hastanesi 3 Ön 46 4 Ön 45 2 Arka 50 Medikal Park 5 Ön 46 8 Arka 42 1 Arka 44 1 Ön 53 Hayat Hastanesi 3 Arka 43 3 Ön 50 2 Ön 40 Zübeyde Hanım Doğumevi 2 Yeşil alan 41 41 2 Yol 45 2 Ön 43 43 Anadolu Hastanesi 4 Arka 52 Ön 47 1 Çekirge Devlet Hastanesi Arka 38 2 Ön 40 2 Arka 45 2 Ön 40 2 Çekirge Çocuk Hastanesi Ön 40 3 Arka 44 2 Arka 42,7 4 Bahar Hastanesi Arka 37 4 Ön 40 4 ADI

46

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Olulu Barlar Sokağı Gürültü Ölçümleri (yaz)

Olulu Barlar Sokağı Gürültü Ölçümleri (kış)

Anadolu Mahallesi Gürültü Ölçüm Haritası

47

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

10.4. Katı atık yönetimi çalışmaları 2007 yılı depolama alanına Büyükşehir Belediyesi sınırları dahilinde ilçe ve ilk kademe belediyeleri tarafından toplanarak getirilen atık miktarı 773.841 ton’dur.

Tablo 48. Toplanan Atıkların Bileşimi MADDE GRUBU

ORTALAMA % ORAN

Organik Madde

% 47

Kağıt

% 18

Cam

%3

Metal

%6

Plastik

% 11

Tekstil

%6

Diğer

% 10

Toplam

% 100 Atıkların geri dönüşüm oranı: Toplanan ambalaj atığı miktarının toplanabilecek ambalaj atığı miktarına oranı % 14,5’dir.

Toplanmayan atıkların ya da yasal olmayan depolama oranı: Depolama alanına Büyükşehir Belediyemiz sınırları dahilinde atık getirmeyen belediyelerin tahmini yıllık atık miktarı 54.000 ton olup, tüm atık içindeki oranı % 6,5‘tir.

Geri dönüşüm yapan nüfusun yüzdesi: Proje uygulanan nüfusun tüm nüfusa oranı %23,3’tür.

Evsel Atık Kalite İndeksi Kaba depolama alanı %6,42 Düzenli depolama %92,43 Isı elde edilmeden yakma %0 Isı elde edilerek yakma %0 Kompostlama %0 Ayırma merkezi, geri dönüşüm % 1,14 (Kaynakta ayrı toplanan ambalaj atık oranı)

10.5. Açık ve Yeşil Alanlar Bursa Merkez Planlama Bölgesi(Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer, Kestel, Gürsu, Görükle, Kayapa, Çalı İlçelerini kapsamaktadır.) 1/25.000 ölçekli Nazım imar Planı Analitik Etüd raporuna göre 2006 yılında yapılan arazi kullanımında mevcut durumda 244 hektar park alanı olduğu 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planlarında bu miktarın 3022 hektara çıktığı, 1/5000 ve 1/1000 alt ölçekli planlarda ise bu rakamın 3684 hektara ulaştığı belirtilmektedir. Bu bilgiler ışığında mevcut durumda kişi başına düşen yeşil alan miktarının 1,84 metrekare olduğu gözlemlenmektedir. Kişi başına düşen yeşil alan miktarı 1/25.000 ölçekli Nazım imar Planında 11,50 metrekareye, alt ölçekli planlarda ise 14,6 metrekareye yükselmektedir.

Bursa’daki mevcut yerleşim alanında yeşil alan miktarının planlardaki yeşil alan miktarıyla oldukça farklı olduğu görülmektedir. Bunun en önemli sebebi planlarda önerilen yeşil alanların birçoğunun uygulamanın zor ve maliyetli olduğu yapılaşmış alanların üzerinde olmasıdır. Mevcut yapılaşmış alanda kamuya ait ve boş alanların az olması sebebiyle planlarda yer alan yeşil alan kararlarını uygulamak çok kolay olmamaktadır.

48

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

11.

FİZİKSEL VE SOSYAL YAPI

11.1. Ulaşım ve Toplu Taşıma Bilindiği üzere günümüzdeki bütün büyük şehirlerin en önemli sorunlarından biri ulaşım sorunudur. Bu konudaki en çağdaş çözüm ise raylı sistemler kullanılarak yapılan toplu taşıma sistemleridir. Artan seyahat talebinin toplu taşımacılığa getirdiği yük ile birlikte özel araç sahipliğindeki artış da kuşkusuz daha belirgin hale gelmiştir. Bütün bunların sonucu, Bursa'da orta ve uzun vade de ihtiyaçlara cevap verebilecek yeterli bir Kent-içi ve Yakın Çevre (Mudanya, Gemlik vb. ) Toplu Taşım Sistemi için bir ulaşım planlaması yapılması zorunlu hale gelmiştir.

Bursa kenti güneyde Uludağ ve kuzeyde verimli tarım alanları ile sınırlandığından büyüme doğu-batı ekseni boyunca oluşmakta ve yeni kentsel alan 40 km kadar uzunlukta bir eksen etrafında yayılmaktadır. Bu durum kentin değişik bölümleri arasında daha da uzun yolculuk mesafeleri getirmekte, ancak aynı zamanda da ikincil bölgesel merkezlerin geliştirilmesi ve böylece de yolculuk gereksinimlerinin azaltılması fırsatını yaratmaktadır.

Dolayısıyla, istenen tüm önemli merkezleri bağlayan yüksek kalitede bir ulaşım hizmetinin sağlanmasıdır.

Hızla artan nüfusu ile günümüzde 1.5 milyon nüfusa ulaşan bir kent olarak Bursa'da, önemli bir sorun haline gelen ve ileride daha da artması beklenen kent-içi ulaşımının çözümlenmesi ve düzenlenmesi için toplu taşım sistemlerine önem verilmiştir.

Bursa Kent-içi ulaşımı ele alınırken, ulaşımın tek başına bağımsız bir konu olarak irdelenemeyeceği göz önünde bulundurulmuş ve bu sebeple kentin bütün elemanları ile (kent nüfusu ve işyeri gelişimi, arazi kullanımı vb.) ilişkili bir çalışma yoluna gidilmiştir.

Bu amaçla Bursa’da yapılan çalışmalar neticesinde belirlenen ve raylı sistemi de kapsayan ulaşım ağının ilk aşaması ve aynı zamanda omurgası olan 1. Aşamanın A bölümü 2002 yılında işletmeye açılmıştır ve günlük maksimum 130.000 yolcu taşınmaktadır. A Bölümünde 5 km’si yeraltında olmak üzere toplam 17 km hat, 4 yeraltı istasyonu, 13 Hemzemin İstasyon, 100 araç kapasitesine ulaşabilecek şekilde genişlemeye müsait, 48 araçlık park kapasitesine sahip olan depo sahası ve yaklaşık 10,000 m2 İşletme ve Bakım Merkezi inşaa edilmiştir.

Sistemin diğer bir omurgası olan ve B bölümü diye adlandırdığımız şehir merkezi ve sanayi bölgelerinin bulunduğu Nilüfer bölgesi ile şehrin doğu bölümü arasında raylı sistemle ulaşım sağlayacak Bursa Hafif Raylı Sistemi B Bölümü de tamamlanarak hizmete girmiştir.

Bursa Hafif Raylı Sisteminde proje hedefleri yakın gelecek ve uzun vadeli hedefler halinde ele alınacak olursa, yakın gelecek hedefi planlama çalışmaları süren II.Aşama Üniversite Hattının yapımına başlanması şeklinde ifade edilebilir.

Aşama B Etabından Fotoğraflar

Yapımı planlanan, BursaRay II.Aşama Üniversite Hattı, I.Aşama (İzmir Yolu-Batı Hattı) mevcut Küçük Sanayi İstasyonu ile bağlantılı olarak toplam 6 adet istasyon (1 adet viyadük ve 5 adet yerüstü istasyonu) ve 6,7 km hat

49

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

(6 km. hemzemin ve 700 m. viyadük hat) olarak, Uludağ Üniversitesi Görükle kampüsüne ulaşacak şekilde planlanmaktadır.

II. Aşama kesin projeleri DLH tarafından onaylanmış olup, inşaatın yapımı ve gerekli araçların temini için DPT tarafından 2006 yılı yatırım programına alınmıştır. İhtiyaç duyulan 100 milyon Euro’luk kredi Avrupa Yatırım Bankası’ndan temin edilmiştir.

Harita 4. Bursaray Aşamaları

Diğer Aşamalar (Mudanya Yolu Uzantısı)

Demirtas Baraji

Terminal Geçit

Renault

Org. Demirtaş

Tofaş

Diğer Aşamalar (Yalova Yolu Hattı)

Emek

Org. Sanayi Hava Alani Uludag University

NİLÜFER

Emirkoop

Diğer Aşamalar (Ankara Yolu Uzantısı)

Zoo

and Org. Besevler

Üniversite II.A?ama

OZMANGAZİ Kultur Park

A BÖLÜMÜ I.A?ama

YILDIRIM Boligesi

Org. Otosan

B BÖLÜMÜ

ULUDAĞ

Bursa Kent içi Ulaşım sorunu nedeniyle gündeme gelen ve gerçekten de önemli bir yatırım olan HRS Projesi, sadece teknik ve mali kriterlerle değerlendirilmemektedir. Böyle yatırımlar yapılırken aslında temel amaç; toplu taşımın sağlayacağı kamu kazançlarının iyileştirilmesi ve yaşam kalitesinin artmasıyla daha sağlıklı ortamlarda yaşanmasının sağlanmasıdır.

Motorlu araç sayısının önemli boyutlara vardığı Bursa’da; motorlu araç yoğunluğunun önemli bir kısmı daha yüksek güvenliği olan HRS’e aktarılarak azalan trafik yoğunluğu sayesinde trafik güvenliği arttırılması sağlanmıştır. Kent içindeki yüksek trafik hacminden ve zaman zaman duran trafikten çok etkilenmeyecek olan HRS ile daha dakik, sık, hızlı ve düzenli hizmet sağlanarak seyahat konforunun arttırılması amacına önemli katkılar sağlanmıştır. Bunların yanında, yoğun trafik yükünün sebep olduğu trafik sıkışıklıkları ve buna bağlı olarak da zaman kayıplarında önemli azalmalar sağlanmıştır. Dolayısıyla HRS’nin kullanımıyla seyahat sürelerinin azalması sonunda yaklaşık % 40’lık zaman tasarrufu elde edilmiştir.

Bursa’da 1960’lardan itibaren etkili olmaya başlayan trafik yükü artışının neden olduğu kirlilik ( hava, gürültü vb.) önemli ölçülerde azalmıştır (% 30’luk azalma). Böylece gürültü ve egzoz gazlarının önlenmesiyle çevrenin korunmasına katkı sağlanmıştır.

Kentsel büyümenin doğu-batı ekseninde gerçekleştiği Bursa’da; HRS, ikincil bölgesel merkezlerin geliştirilmesi ve böylece yolculuk gereksinimlerinin azaltılmasına önemli bir katkı sağlayarak, merkezlerin ve gelişme akslarının oluşturulması bakımından kent planlaması hedeflerine de katkı sağlanmıştır. Güvenli, uzun ömürlü, estetik, rahat, dakik ve enerji tüketimi daha az olan Hafif Raylı Sistem avantajlarından (A Bölümü) Bursa kentlisi yararlanmakta olup yapımı bitmek üzere olan B Bölümü ve planlanan diğer aşamalar ile uzun vadede olumlu sonuçlarının büyüyerek artması beklenmektedir.

50

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Harita 5. Otobüs Güzergahları

11.2. İletişim İletişim bilgileri tablo sunulmaktadır. Bu bilgiler ışığında TR 41 bölgesinde hane halklarının %60’ının cep telefonu, %3’ünün internet aboneliği, %90’ınında telefon sahipliği bulunmaktadır.

Tablo 49. TR41 Bölgesi(Bursa, Eskişehir, Bilecik) İletişim Bilgeleri, Tahmini hane halkı sayısı 786.052 Tahmini fert sayısı 3.123.297 Cep telefonuna sahip hane sayısı 471.443 İnternet aboneliğine sahip hane sayısı 22.275 Telefon aboneliğine sahip hane sayısı 702.046 Kaynak: 2003 Hane Halkı Bütçe Anket Sonuçları

51

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

12.

ŞEHİR PLANLAMA

12.1. Üst Ölçekli Planlar 12.1.1. Bursa 2020 Yılı 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Bursa 2020 Yılı 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 2020 yılını hedef alarak, Bursa İl’inde sürdürülebilir, yaşanabilir bir çevre yaratılmasını; tarımsal, turistik ve tarihsel kimliğinin korunmasını ve Türkiye’nin kalkınma politikası kapsamında sektörel gelişme hedeflerine uygun olarak belirlenen planlama ilkeleri doğrultusunda sağlıklı gelişmeyi ve büyüme hedeflerini sağlamayı amaçlamaktadır. Bursa İl’i bütününü kapsayan plan onama sınırları içinde; bu planın amacına yönelik planlama ilke ve hedeflerini, ana kararlarını, gelişme önerilerini ve sorunlara müdahale stratejilerini kapsamaktadır.

Bursa 2020 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı

Planın Koruma İlkeleri Bitkisel üretimde önemli paya sahip, Yenişehir, İnegöl, Mustafa Kemal Paşa, Karacabey ve Bursa Ovaları korunacaktır.

Toprak sınıfına bakılmaksızın ilgili kurum ve kuruluşlarca yatırım yapılarak, fiilen sulanan ve toplulaştırma yapılan alanların korunması esastır. İlgili kuruluşların yatırım programında yer alan sulama alanları korunacaktır. Üzerinde yetişen özel ürünler açısından önem taşıyan özel mahsul alanları (zeytin, kestane, incir, vb.) korunacaktır.

Alt ve üst yapı maliyetleri dikkate alınarak %20'den fazla eğimli alanların gelişmeye açılmaması esastır.

Orman Bakanlığı’nca orman kadastrosu yapılarak belirlenmiş alanlarla, orman özelliği gösteren alanların korunması sağlanacaktır. İçme suyu ve tarımda sulama amacıyla kullanılan ve kullanılacak olan barajların su kaynakları ve çevresindeki su toplama havzaları ile rezerv alanları korunacaktır.

2863 sayılı “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu” uyarınca belirlenen sit alanlarının korunması hedeflenmektedir.

52

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Planın Gelişme İlkeleri Gelişme alanlarının, tarım alanlarını yok etmeyecek biçimde dengeli olarak geliştirilmesi esastır.

2005 yılında Bursa İl’i genelinde tahmini toplam nüfus 3.152.392; 2020 yılında 4.24.0000 kişi, tahmini toplam kentsel nüfus ise 2005 yılı için 2.632.878; 2020 yılı için 3.789.460 olarak belirlenmiştir. Hedef nüfusların, bölgelerin gelişme potansiyelleri dikkate alınarak dengeli dağılımı sağlanacaktır.

Bursa İl’i 2020 yılı tahmini toplam nüfusu; metropoliten alan planlama bölgeleri, metropoliten alan dışında kalan planlama bölgeleri ve planlama bölgeleri dışında, ancak il sınırları dahilindeki yerleşmelerin 2020 yılı nüfuslarını kapsar. Metropoliten alan planlama bölgeleri ve metropoliten alan dışında kalan planlama bölgelerinin 2020 yılı hedef toplam nüfusu tahmini “en fazla” nüfus değerleri temelinde hesaplanmıştır. Planlama bölgeleri dışında, ancak il sınırları içindeki yerleşmelerin 2005 yılı toplam nüfusu 31.542; 2020 yılı toplam nüfusu 46.500 kişidir. Büyükorhan, Harmancık, Orhaneli, Keles’ten oluşan bu yerleşmeler de dahil edildiğinde, Bursa İl’i tahmini toplam kentsel nüfusu 3.831.960 kişidir. Bu plan karar ve uygulama hükümleri kapsamında yer alan planlama bölgeleri nüfusları bu plan ve plan raporu temel alınarak hazırlanmıştır.

Yüksek yoğunluklu kentsel alanlarda nüfus ve iş alanlarının desantralizasyonunun sağlanması amacıyla alt kademe merkezlerin gelişmesini destekleyecek kararlar üretilecektir.

Sanayi bölgeleri, planın koruma ilke kararlarını desteklemek amacıyla tarımsal toprak niteliğinin düşük olduğu alanlarda özellikle organize sanayi bölgesi veya ihtisaslaşmış sanayi bölgesi şeklinde geliştirilecektir.

Kirletici sanayi yi kontrol altına almak amacıyla; ilgili kurum ve kuruluşların görüşü doğrultusunda ve doğal eşikler dikkate alınarak özel sanayi bölgelerinin (ihtisaslaşmış sanayi bölgesi) ayrılması, kontrol mekanizmalarının ve çevresel önlemlerin ayrıntılı olarak belirlenmesi sağlanacaktır.

Mevcut organize sanayi bölgelerinde var olan çevre kirliliği sorunlarını önlemek amacıyla arıtma tesisi yapma zorunluluğu ile ilgili kararlar oluşturulacaktır.

Yer seçimi yapılmış organize sanayi bölgelerinde hangi tesislerin kesinlikle yer almayacağı 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planının hazırlanması aşamasında belirlenecektir.

Organize sanayi bölgelerini destekleyecek küçük ve orta ölçekli sanayi bölgelerinin oluşturulması sağlanacaktır.

Gelişme alanlarında, beldelerin nüfus projeksiyonu ve projeksiyon dönemlerine göre gerekli konut alanlarının açılması esastır.

Belirlenen planlama bölgelerinde, bölgenin ihtiyacına yönelik sosyal donatı alanları oluşturulacaktır.

Bursa İl’i hizmet sektörünün, Türkiye ve bölge içindeki gelişen konumuna paralel bir şekilde geliştirilmesi hedeflenecektir.

Planın uygulanmasına dair kararların, planda önerilen devlet altyapı yatırım programları doğrultusunda uygulanmaları sağlanacaktır.

Bursa il’inde önemli bir sektör olan turizm sektörünün geliştirilmesi için kararlar ve uygulama stratejileri Bursa Valiliğince oluşturulacaktır.

Tarihsel kimliğin korunması gerektiği yerleşmelerde, nüfus artışı ve yığılmalara neden olacak kararların alınmaması hedeflenmektedir.

12.2. 1/25.000 Ölçekli Nazım İmar Planları 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planları ile; Bursa 2020 Çevre Düzeni Strateji Planını hedef alarak sürdürülebilir, yaşanabilir bir çevre yaratılması ile tarımsal, turistik, tarihsel kimliğin korunması, koruma-kullanma dengesinin sağlanması, sektörel gelişme hedeflerine uygun olarak belirlenen planlama ilkeleri doğrultusunda sağlıklı büyüme ve gelişme hedeflerini sağlamak amaçlanmaktadır.

Planlama bölgeleri: Merkez Planlama Bölgesi Batı Planlama Bölgesi Mudanya planlama Bölgesi Kuzey Planlama Bölgesi Gemlik Planlama Bölgesi

53

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Doğu Planlama Bölgesi Alaçam(Uludağ) Planlama Bölgesi 1/25.000 Ölçekli Merkez Bölgesi Nazım İmar Planı

12.3. Kentsel Yenileme Ve Dönüşüm Projeleri 12.3.1. Atatürk Kültür Merkezi Ve Merinos Kültürparkı Cumhuriyet Türkiye’si sanayi devriminin simgelerinden biri olan Sümer Holding A.Ş. mülkiyetindeki Merinos Fabrikası 2004 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmiştir.

Merinos Fabrikası’nın orijinal plan ve tipolojisine ve özelliklerine bağlı kalarak yeniden işlevlendirilerek düzenlemesi yapılmıştır. Fabrika binası içinde esas olarak konservatuar, müze, sanat merkezi ve sosyal birimler yer almıştır.

Atatürk Kültür Merkezi kapsamında 1800 kişilik Opera Konser Salonu ile 800 kişilik Kongre-Konser Salonu, halka açık Balo Salonu, sergi gibi mekanlar yer almıştır. Merinos Fabrikası ile bütünleşen Atatürk Kültür Merkezi Binası, kentin en önemli röperlerinden birisi olacaktır. Bu nedenle kentten yaklaşımda kolay ve etkili biçimde algılanması ve kentin en önemli peyzaj alanlarından Merinos Parkı ile bütünleşmesi ilke olarak benimsenmiştir

54

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Merinos Parkı, 27 hektarlık alanın 21 hektarı rekreatif yeşil alan olarak düzenlenmiştir. Fabrika Binası ve Atatürk Kültür Merkezi’nin Kentsel mekanı olarak, onlarla bütünleşik biçimde tarihsel kimliğini muhafaza ederek düzenlenmiştir. Kır kahvesi, büfe, bisiklet yolları, gezi-koşu yolları, wc’ler, oturma, çeşme, tema bahçeleri gibi donatılar yer almaktadır.

12.3.2. S.Garaj AVM Ve Kent Meydanı

Bursa Santral Garaj Kent Meydanı Mimari ve Kentsel Tasarım Projesi; kentin gelişmesi ve büyümesi sonucu artan açık alan ve meydan gereksinimini karşılamak amacıyla, Emekli Sandığı ile yapılan sözleşmeye uygun

55

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

olarak Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından serbest, ulusal ve tek kademeli olarak yarışmaya çıkarılmıştır.

1.ödülü Y.Mimar Dr. Seçkin Kutucu, Y.Mimar Dr. Ebru Yılmaz, Mimar Tomurcuk Yonca Kutucu, Şehir Plancısı Uğur Bozkurt ekibine ait proje kazanmıştır. Bu projenin uygulanması için “Bursa Santral Garaj Kent Meydanı ve Mütemmimleri Gayri Aynı Hak Tesisi ile Gayrimenkulun İnşaat, Proje ve Şartnamelerine Uygun Kalmak Koşulu ile Tüm Masrafları Yüklenici Firma Tarafından Karşılanmak Kaydı ile Yaptırılarak 30 Yıl Müddetle İşletilmesi /Kiraya Verilmesi İşi” Küçük Çalık Tekstil San. Ve Tic. A.Ş. – Sönmez Turizm Tekstil Eğlence Tic. A.Ş. ortak girişimine ihale edilmiş, sözleşmesi 16.06.2006 tarihinde imzalanmıştır. Kent meydanı ve tesisi inşaatına 11.09.2006 tarihinde yapılan temel atma töreni ile başlanmıştır.

Düzenlemede yeme içme, eğlence üniteleri, sinema, çarşı, işyerleri ve yönetim ile ilgili tesislerin yer aldığı sosyal, kültürel, sanatsal faaliyetler için gerekli mekanlar ve tesisin otopark ihtiyacı için gerekli alan düşünülmüştür. Yer üstünde sosyal ve kültürel etkileşime dönük mekanlara yer verilmesi meydanın ticari kimliğinin yanında kamusal ve sosyal mekan kimliğine sahip olmasına da katkı sağlamıştır.

Meydan kotunda bulunan üçgen binada zemin katta ticari birimler, üst katta ise, sinema ve yeme içme üniteleri bulunmaktadır. Ayrıca meydan kotunda oluşturulacak birimler içinde, kent bilgi ulaşım mekanı, turizm danışma bürosu, geçici sergi alanları ve güvenlik birimleri bulunacaktır. Kent meydanı batısında yer alacak Konopi geçirgen yapısı ile batı yönünden gelenler için bir giriş kapısı niteliğine sahip olacaktır. Kanopi altında yer alan cam prizma meydan, çarşı ve otopark katları arasındaki ulaşımı sağlayan kapalı toplanma mekanıdır.

12.3.3. Emirsultan Cami Çevresi Kentsel Tasarım Projesi Emirsultan ve Hocataşkın mahallelerinin bir kısmını içine alan Emirsultan Camii ve Çevresi (6,3 ha) 19.07.2007 tarih ve 488 sayılı meclis kararıyla Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilan edilmiştir.

Emirsultan Kentsel Tasarım Projesi; Bursa’nın geleneksel dokusunu öne çıkaran, Emirsultan Cami’inin önünü açan meydan düzenlemesi ile zemin katında dükkanlar ve zemin altında iki katlı otoparkı bulunan konut blokları ile daha önceden alanda bulunan ancak günümüze kadar gelememiş olan Emirbuhari Tekkesi’nin yeniden inşa edileceği, bununla birlikte ulaşımı rahatlatmak amacıyla otobüs park yerleri, yaya yolları düzenlenerek, araç yoğunluğu olmayan, yaya ağırlıklı bir meydan düzenlenmesi bu anlamda fiziksel durumun ve çevre görüntüsünün geliştirilmesi, güzelleştirilmesi ve daha sağlıklı bir yerleşim sağlanması ile kentsel yaşam düzeyinin yükseltilmesi hedeflenerek hazırlanmış bir projedir.

Fen İşleri Daire Başkanlığı tarafından uygulama çalışmalarına başlanmış olup yapım işleri devam etmektedir.

12.3.4. Kükürtlü Sıcaksu Kentsel Dönüşüm Projesi Proje alanı, Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin 13.04.2006 tarih ve 220 sayılı kararı ile Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilan edilmiştir. Dericiler Bölgesi olarak adlandırılan ve uzun yıllar deri sanayi sektörüne hizmet etmiş alan, günümüzde sanayi tesislerinin taşınması sonucu işlevsiz kalmış, kentin yükselen imajına tamamıyla ters düşerek kentin merkezinde bir çöküntü bölgesi haline gelmiştir. Bu nedenle Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlatılan, Kentsel Tasarım Projesi ve dönüşüm organizasyonu ile dericiler bölgesinin, çağdaş şehircilik ilkeleri doğrultusunda yeniden yapılandırılması, Bursa’nın en görsel kentsel parçalarından biri haline getirilmesi hedeflenmektedir.

56

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Kentsel tasarım projesinde yenilikçi temalar içeren bir alışveriş merkezi, alanda bulunan eski Tolon Fabrikasının da restore edilerek kongre merkezi ve çeşitli sosyal faaliyetler için kullanılacağı 5 yıldızlı bir otel ve 600 civarında lüks konutun bulunduğu, akıllı bina sistemleriyle donatılmış, sportif ve sosyal tesisleri de içeren bir rezidans alan bulunmaktadır.

Büyükşehir Belediyesi, söz konusu dönüşüm organizasyonunu yerine getirebilmek amacıyla, öncelikle alandaki taşınmaz sahipleri ile kendilerine sunulan gayrimenkul programını içeren sözleşmeleri imzalamıştır. Sözleşme yapan taşınmaz sahipleri tapularını geçici süre ile Belediyeye devrederek, arsa büyüklükleri oranında kendilerine teklif edilen konut veya ticari alanı proje tamamlandığında elde etmeye hak kazanmışlardır.

12.4. Yeşil Alan Projeleri 12.4.1. Nilüfer Vadisi Peyzaj Düzenleme Projesi Nilüfer Vadisi Konsept Projesi, Nilüfer Çayı’nın Misi Köyü’nden başlayarak BUTTİM’in(Afet Yönetim Merkezi) de içinde yer aldığı deltaya kadar, olan alanda düzenleme yapılması hedefiyle oluşturulan projeler paketidir.

Projenin ilk etabı Abdal Köprüsünden başlayıp Afet yönetim merkezine kadar 426.000m2 büyüklüğünde alan ve 5600m uzunluğunda ki dere kenarı düzenlemesini hedef almaktadır. Projenin öncelikli hedefi vadi ve çevresinde kentlinin kullanımına yönelik doğal ortam ve rekreasyon alanları yaratmaktır.

57

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Nilüfer Vadisi Projesinin amacı Bursa’da hava kirliliğine karşı bir koridor oluşturmaktadır. Dolayısıyla temiz su kaynaklarının da korunmasını sağlamaktır. Yaklaşık 5.6 km uzunluğundaki vadinin rekreaktif amaçlı olarak halkın kullanımına açılması düşünülmektedir.

Dere boyunca oluşturulacak kıyı yolu suyla insanların iç içe olmasını sağlayacak, dere yatağında yapılacak düzenlemeler alana görsel zenginlik kazandıracaktır. Alanda yer alan mevcut bitki dokusu korunacak, bunun yanında alanın yoğun ve hızlı araç trafiğinin sebep olduğu gürültü ve hava kirliliğinden korunması amacı ile yeni bitki dokusu ilave edilecektir.

58

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

13.

SOSYAL HİZMETLER

Bursa Büyükşehir Belediyesi hizmet sınırları dahilinde kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan veya kontrolleri dışında oluşan maddi, manevi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olunmasını ve hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesini amaçlayan sistemli ve programlı hizmetlerin yürütülmesi yönünde görevleri yerine getirmektedir.

Sunulan Hizmetler Sosyal Yardım Hizmetleri Özürlü Hizmetleri Meslek Edindirme Hizmetleri Çocuk Ve Gençlik Hizmetleri Aile/Yetişkin Hizmetleri Halkla İlişkiler Hizmetleri Yaşlı Sağlığı Hizmetleri

13.1. Sosyal Yardım Hizmetleri Bursa Büyükşehir Belediye sınırları dahilinde, yoksulluk içinde olup, temel ihtiyaçlarını karşılayamayan, hayatlarını en düşük seviyede dahi sürdürmekte güçlük çeken veya deprem, yangın, sel gibi afet geçiren kişilere, hükümlüler, mülteciler ve göçmenlere, kaynakların yeterliliği ölçüsünde sosyal yardımların yapılmasına dair uygulamaları ve bu yardımlara katkıda bulanacak veya işbirliği yapılacak kişi ve kuruluşların yardımlarını kapsamaktadır.

2007–2008 yılı eğitim-öğretim döneminde ihtiyaç sahibi 5000 öğrenciye İl Milli Eğitim Müdürlüğü dağıtım işbirliği ile eğitim seti yardımı (çanta ve kırtasiye malzemesi) dağıtımı gerçekleştirilmiştir.

Gıda desteği yıl içerisinde ihtiyaç öncelikleri göz önünde bulundurularak yapılmaktadır. 2007 yılında dağıtım yoğunlu Ramazan ayında olmak üzere yıl içinde toplam 8430 ailenin adreslerine gidilerek kuru erzak-kahvaltılık paket dağıtımı yapılmıştır.

Kış döneminde yakacak ihtiyaçlarını karşılayamayan 1468 ailenin adreslerine gidilerek yakacak (kömür) desteği sağlanmıştır.

Sosyal Yardım Hizmetleri kapsamında 2007 yılında özürlü vatandaşlarımıza 2 adet akülü, 3 adet tekerlekli sandalye olmak üzere toplam 5 adet tekerlekli sandalye yardımı yapılmıştır. İhtiyaç sahibi ailelere 1 adet Çamaşır makinesi, 1 adet TV ve 1 adet halı olmak üzere ev eşyası yardımları gerçekleştirilmiştir.

59

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Sosyal yardım hizmet çalışmalarının tümünde sosyal inceleme formları doldurularak, veri tabanının oluşturulması yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca hizmet verdiğimiz kişi ve ailelere yönelik yapılan anket çalışmaları değerlendirilerek, devam ettirilen hizmet kalitesinin ve sunumunun arttırılması yönünde planlamalar gerçekleştirilmektedir.

13.2. Özürlü Hizmetleri Bursa Büyükşehir Belediyesi hizmet sınırları içinde ikamet eden engelli bireylere yönelik yardım ve destek hizmetlerini güçlendirmek, engelli vatandaşların toplum yaşamına katılımlarını kolaylaştırmak ve engellilerin haklarını gözetmeye teşvik edecek hoşgörülü bir toplum yapısının oluşumuna katkıda bulunmak amaçlanmaktadır.

Eylül 2007 tarihi itibariyle Özürlü Hizmetleri kapsamında kamu kurumları ve sivil toplum örgütleri ile 4 (dört) koordinasyon ve değerlendirme toplantısı yapılmıştır.

Bursa Engelli Birliği Derneği ve Burulaş Genel Müdürlüğü işbirliğiyle Kasım 2007 tarihi itibariyle Sosyal Hizmetler Şube Müdürlüğü tarafından Bursa Engelli Envanteri Projesi başlatılmıştır.

Projenin Amacı: Bursa ili 7 merkez ilçedeki (Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım, Gürsu, Kestel, Mudanya, Gemlik) engelli sayısını belirlemek; engel grubu, yaş, cinsiyet, eğitim, gelir, mesleki durum ve iletişim gibi sosyodemografik bilgileri kapsayan bir veri tabanı oluşturmak ve oluşturulan veri tabanından yararlanılarak yapılacak ihtiyaç analizi neticesinde Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılacak engelli hizmetlerinin bilimsel ve istatistiksel bilgilere dayanılarak planlanmasıdır.

Proje Süresi: Kasım 2007 – Kasım 2008 ayları arasında uygulanacak olup süresi 1 (bir) yıldır.

Proje Veri Kaynakları: Özürlüler İdaresi Başkanlığı SHÇEK İl Müdürlüğü İl Sağlık Müdürlüğü (İl Grup Başkanlıkları, Hastaneler, Sağlık Ocakları) Devlet İstatistik Enstitüsü İlçe Belediye Başkanlıkları Vergi Dairesi İl Müdürlüğü Burulaş Genel Müdürlüğü Sivil Toplum Kuruluşları (Engelli Dernekleri, Kızılay vb.)

60

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Aralık 2007 tarihi itibariyle proje afişleri ve broşürlerinin planlanan dağıtımı tamamlanmış olup engelli vatandaşların başvuruları başlamıştır. Veri kaynakları ile görüşmeler devam etmekte olup aralıklı olarak kaynaklardan veri aktarımı başlamıştır.

13.3. Meslek Edindirme Hizmetleri Bursa Büyükşehir Belediyesi görev alanı içerisinde ikamet etmekte olan halkımıza, özellikle risk altındaki gruplara (özürlü, bayan, istihdam dışı kalmış kişiler…), bilgi, beceri, nitelik kazandırmak ve ev ekonomilerine katkı sağlamak amacıyla Meslek Edindirme Hizmetleri verilmektedir.

2006-2007 Eğitim ve Öğretim Yılı; Bursa Sanat ve Meslek Eğitim Kursları (BUSMEK) ile Bursa Eğitim Geliştirme Vakfı (BEGEV) bünyesinde meslek edindirme kursları gerçekleştirilmiştir.

Bursa Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek Eğitimi Kursları (BUSMEK), yaygın eğitim başlığı altında faaliyetler gerçekleştiren, örgün eğitimi tamamlayıcı bir yetişkin eğitimi organizasyonudur.

Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin sosyal belediyecilik kapsamında başlattığı önemli projelerden biri olarak BUSMEK doğmuştur.

BUSMEK, Bursalı hemşehrilerimize sanatsal alanda beceri kazandırmak, mesleki ve sosyal gelişimlerini sağlamak, çağın gerektirdiği bilgilerle donatmak, bunun yanında unutulmaya yüz tutan geleneksel sanatlarımızı yaşatmak, bireylerin sosyal hayata adaptasyonunu kolaylaştırmak gibi gayelerle eğitim yolculuğuna başlamıştır.

BUSMEK’te eğitimi verilen branşlar arasında Mesleki ve Teknik Eğitimler, El Sanatları, Müzik Eğitimi, Moda Tasarımı, Türk İslam Sanatları, Sağlık ve Spor, Özel Eğitimler, Görsel Sanatlar ve Bilgisayar Eğitimleri ve Dil Eğitimleri bulunmaktadır.

BUSMEK’te 14 kurs merkezinde, 38 branşta eğitim verilmiş, 7943 kursiyer bu eğitimlerden faydalanmıştır.

Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı olarak faaliyetlerini sürdürecek olan BUSMEK’e ilköğretim yaşını doldurmuş olan herkes, üst yaş sınırı olmaksızın kayıt olabilmektedir.

2007-2008 Eğitim ve Öğretim Yılı; BUSMEK, 2007–2008 eğitim ve öğretim yılında, 14 kurs merkezi ve 48 branşta, 8135 kursiyerin katılımı ile eğitimlerine devam etmektedir. Yıl sonunda eğitim alan kursiyer sayısının 15 bini bulacağı tahmin edilmektedir.

BEGEV bünyesinde ise; Web Tasarımı, Plastik Kalıp Tasarımı ve Moda Tasarımı branşlarında eğitimler verilmiş, 164 kişi bu eğitimlerden faydalanmıştır.

61

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

BEGEV bünyesinde; Bilgisayar Programcılığı, CNC Operatörlüğü, Jakarlı ve Armürlü Kumaş Dokumacılığı, Moda Tasarımı ve Otomasyon Sistemleri branşları olmak üzere, toplam 5 branşta, 20’şer kişilik sınıflarda eğitimler verilecektir. Eğitimlerin Şubat ayında başlaması planlanmaktadır.

BESOB (Bursa Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği) bünyesinde,2007-2008 eğitim ve öğretim yılında, Gazaltı Kaynakçılığı ve Tabldot Aşçılığı olmak üzere 2 branşta eğitimler verilecektir. Eğitimlerin Şubat ayında başlaması planlanmaktadır.

13.4. Çocuk ve Gençlik Hizmetleri Bursa Büyükşehir Belediye sınırlarında ikamet eden çocuk ve gençlerin beden ve ruh sağlığını korumak, sosyal kültürel gelişimlerinin desteklemek, ilgi alanları doğrultusunda eğitmek ve beceri kazandırmak amaçlanmaktadır.

13.4.1. Sokakta Çalışan Çocuklar Destek Merkezi

Avrupa Birliği Mali İşbirliği ile Göç Kaynaklı Sosyoekonomik Sorunların Çözümüne Destek Projesi kapsamında Sokakta Çalışan Çocuklar Destek Merkezi oluşturulması amacı ile çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

Bursa, Ankara, İstanbul ve İzmir Büyükşehir Belediyeleri ile ortaklaşa yürütülen ve büyük bir bölümü Avrupa Birliği tarafından finanse edilecek “Göç Kaynaklı Sosyoekonomik Sorunların Çözümüne Destek Projesi” kapsamında Kapasite Oluşturma, Sokakta Çalışan Çocuklar Destek Merkezi ve Proje Koordinasyon Birimi’nin gerçekleştirilebilmesi amacıyla proje hazırlık çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Merkezi Finans ve İhale Birimi tarafından Teknik Şartnamelerin ve İş Tanımlarının hazırlanması işinin yaptırılması için AB Fonlarından faydalanarak ayrı bir ihaleye çıkılmıştır. Uzmanları, Stelios ZACHARİAS ve Edward FRANK Haziran 2007’de göreve başlamış, kendilerine tarafımızdan teknik rehberlik sağlanarak satın alma teknik şartnameleri ve iş tanımları hazırlanmıştır.

Sokakta Çalışan Çocuklar Destek Merkezi hizmet başlıkları; Koruyucu ve önleyici faaliyetler, Toplumsal bilinçlendirme ve merkezin tanıtımı,

62

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Çocuk ve aileye yönelik psiko- sosyal rehberlik, Danışmanlık ve destek hizmetleri, Sağlık hizmetleri, Özbakım hizmetleri (beslenme ve temizlik hizmetleri), Eğitim destek hizmetleri (okul etüt desteği- bilgisayar-İngilizce), Çocuk ve aileye yönelik sosyal yardım hizmetleri, Sosyal ve kültürel faaliyetler, Spor faaliyetleri (futbol-basketbol-tekvando-masa tenisi-spor turnuvaları), İzleme ve değerlendirme, Olarak belirlenmiş ve uygulama hizmet başlıkları ile ilgili çalışma yönergesi hazırlanmaktadır.

Proje kapsamında Sokakta Çalışan Çocuklar Destek Merkezi Osmangazi İlçesi Hamitler Parkı içinde yapılan 2 katlı binada Ocak 2009 itibariyle hizmete açılacaktır.

13.4.2. Kent Gönüllüleri Gençlik Kampı Bursa ili Nilüfer ilçesi, Ürünlü Doğal Koruma Alanı bölgesinde, 12–15 yaş arası başarılı çocuklara başta Bursa İli, Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Müdürlüğü olmak üzere diğer il müdürlüklerinin ve spor klüplerin de desteğiyle Büyükşehir Belediyesinin önderliğinde Kent Gönüllüleri Gençlik Kampı düzenlenmektedir.

Her yıl yaklaşık 3.000 çocuğa, okul ve sınıf ortamlarında verilmesi güç olan bazı eğitimlerle “Eğlenirken Öğrenme” olanağı sunulmaktadır. Gençlerimizi gelecek için hazırlamak, eğitim ve kültür seviyelerini artırmak, kentli birey bilinci kazandırarak “Sağlıklı Kentler” oluşmasına destek vermek ve sonucunda kent ve dünya gönüllüsü gençlerin, evrensel kültür ve değer yargılarıyla bütünleştirilen bilgi ve bilinçle topluma kazandırılması en temel hedefler arasındadır.

Kampın amaçları Gençlerin kötü alışkanlıklar (içki, sigara, uyuşturucu) edinmelerini önlemek Özel Eğitimlerle günlük ve olağandışı yaşam alışkanlıklarını edindirmek Çevre ve doğa sevgisi oluşturmak Trafik bilinci ve kültürünü benimsetmek Gençlerimizin geleceğe hazırlanmalarını sağlayan Kent Gönüllüleri Gençlik Kampı için 2007 ilkler yılı olmuştur.

2007 yılında; Kampın kapasitesi arttırılarak beş döneme çıkarıldı ve böylece daha fazla gence ulaşıldı.

Ders programına gençlerin topluma uyumunu kolaylaştırmak için gerekli dersler eklenirken, yaratıcı yanlarını keşfetmeleri ve geliştirmeleri için de seçmeli derslerin yelpazesi genişletildi.

Bu yıl ayrıca gezi programı da yeniden düzenlenerek, farklı yerler eklendi.

25 başarılı kampçımız kardeş şehrimiz olan Sarajevo’ya yapılan gezi ile ödüllendirildi.

63

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

13.5. Aile/Yetişkin Hizmetleri Ailenin bütünlüğünün korunması ve sosyal refahının arttırılması, yetişkinlerin birey olma potansiyellerinin güçlendirilmesi ve toplumsal uyumlarının sağlanması, ekonomik, toplumsal, kültürel ve psikolojik sorunlarla baş edebilmeleri için korunması, desteklenmesi ve güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

2006 yılında Kadın Konukevi ile ilgili ön hazırlık çalışmaları yapılmış, proje taslağı oluşturulmuştur. Proje hazırlık çalışmaları, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü ortak işbirliği ile yürütülmektedir. Uygun arsa tahsisi gerçekleştirilmiş olup, 2009 yılı itibariyle faaliyete geçmesi planlanmaktadır.

Projenin Amacı: Büyükşehir Belediyesi hizmet sınırları dahilinde fiziksel, cinsel, duygusal, kültürel ve ekonomik istismara uğrayan kadınların psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözümlenmesi sırasında varsa çocuklarıyla birlikte barınma ve öz bakım ihtiyaçlarını geçici süre ile karşılanması amaçlanmaktadır.

Proje Süresi: 2006-2008 Proje Ortakları: Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü ve Bursa Büyükşehir Belediyesi Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü tarafından Avrupa Birliği Mali işbirliği destekli olarak yürütülmektedir. Bursa Büyükşehir Belediyesi, Kadın Konukevi’nin işletim sürecinden yükümlü olacaktır.

Kadın Konukevi hizmet başlıkları: Sağlık Hizmetleri Beslenme Hizmetleri Sosyal Yardım Hizmetleri Kişisel Bakım Hizmetleri Psiko-Sosyal Destek Hizmetleri Sosyo-Kültürel Hizmetler

64

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Okul Öncesi Eğitim Hizmetleri Rehberlik Ve Danışmanlık Hizmetleri Eğitim Hizmetleri (Okuma-Yazma-Sanat Ve Mesleki Eğitim Vb), Güvenlik Hizmetleri İzleme Ve Değerlendirme Hizmet başlığının sunumunda kadınların çocuklarına yönelik faaliyet planlaması dikkate alınarak hazırlanmaktadır.

Kadın Konukevi planlama çalışmaları kapsamında Bursa da bulunan Kadın konukevine teknik ziyaret gerçekleştirilerek, hizmet sunumda uygulama örnekleri gözlemlenmiştir.

13.6. Barınma Evi Hizmeti Sokakta mağdur durumda kalmış, evi olmayan hemşerilerimizin barınması amacıyla, Aralık 2007 de Ankara Yolu Eski Köy Hizmetleri İl Binası Yanı Yemekhane Salonunda barınma evi açılmıştır. Kış bitimine kadar hizmet verilen Barınma evinde, bireylerin günlük ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olarak her türlü destek verilmektedir.

Barınma evinde 1 Ambulans, 1 Özel Araç, 1 Resmi Araç, 1 Barınma Evi Sorumlusu, 1Doktor, 1 Hemşire, 1 Bilgisayar Elemanı, 9 Güvenlik Görevlisi, 6 Temizlik Personeli ve 1 Şoför olmak üzere toplam 20 personel ile 24 saat hizmet verilmektedir.

Barınma evinde hizmet verilen Kişi Sayıları Yıllar Hizmet verilen kişi sayısı 2002–2003 117 2003–2004 263 2004–2005 128 2005–2006 284 2006–2007 240 2007–2008 341

65

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

13.7. Yaşlı Sağlığı Hizmetleri 13.7.1. Huzurevi Çalışmaları Sağlık: Huzurevi Polikliniğimizde görevli 1 doktor ve 7 hemşire tarafından kurum sakinlerimizin periyodik ve günlük sağlık kontrollerini yapılmakta, hastalanmaları halinde teşhis ve tedavileri sağlanmakta, gerektiğinde hastaneye sevk işlemleri ile hastanedeki durumu izlenerek gerekli tedavileri kurum içi veya kurum dışında yapılmaktadır. Kurum doktoru, sakinlerimizin genel muayenelerini ve sağlık değerlendirmelerini yapmaktadır.

Huzurevine kabul edilen her huzurevi sakinimizin sağlık kontrolleri huzurevinde görevli kendi hemşiresi tarafından takip edilmektedir. Hemşireler tarafından sakinlerimizin sabah akşam düzenli tansiyon takipleri, ilaç tedavileri ve gerekli acil müdahale ve rutin sağlık kontrolleri yapılmaktadırlar.

Yaşlı Bakımı ve Temizliği: Huzurevi Şube Müdürlüğünün ve huzurevi sakinlerinin genel bakım ve temizlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla kendi alanlarında deneyimli 84 personel görev yapmaktadır.

365 gün 24 saat ve 3 vardiya sistemiyle çalışan personelimiz tarafından huzurevi sakinlerimizin, düzenli olarak banyolarının yaptırılması, vücut bakımı, vücut temizliği ve kontrolü, odalarının ve eşyalarının temizliği ve düzeni, rutin olarak uygulanmaktadır.

Beslenme: Huzurevimiz sakinlerinin günlük üç öğün beslenme hizmetleri sakinlerin yaş, sağlık, günlük kalori ihtiyaçları dikkate alınarak aylık olarak hazırlanmaktadır. Huzurevi sakinlerinin ihtiyaçları doğrultusunda farklı diyet menüleri (tuzsuz, şekersiz, protein diyeti, vb.) uygulanmaktadır. Diyabetli yaşlılar için, gerektiğinde yiyeceklerin bir bölümü ayrıca diyabetik olarak hazırlanmaktadır.

Sosyal ve Kültürel Etkinlikler: Sosyal hizmet çalışmaları doğrultusunda, kurum sakinlerimizin boş zamanlarını değerlendirmek, bireysel gelişimlerini desteklemek, sosyal hayatla olan bağlarını pekiştirmek ve aralarındaki grup ruhunu güçlendirmek amacıyla kurum içi ve kurum dışı periyodik aralıklarla kültürel, sanatsal, eğitsel etkinlikler ile şehir içi ve dışı geziler, özel gün ve gecelerde eğlenceler organize edilmiştir. Bu amaç doğrultusunda kurum sakinlerimize yönelik 2007 yılı içerisinde; Müzik konserleri: Huzurevi sakinlerine yönelik Türk Sanat Müziği, Türk Halk Müziği konserleri, 46. Uluslar arası Bursa Festivali etkinliklerine katılım, Yeşil Bursa Sevgi Gezeği, Gönül Dostları Gezeği Konserleri, çay partileri, eğlence programları, vb.”

66

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Çevre gezileri ve piknikler: Bursa’nın tarihi ve kültürel mekan ve camii gezileri (1.Murat Cami, Muradiye Cami, Ulu Cami, Orhan Cami, Yeşil Cami ve Türbesi, Bursa Kent Müzesi,vb.) İstanbul, Çanakkale, Mudanya, Gemlik, İznik ve Uludağ gezileri, Bursa Botanik Parkı, Seyidabat Köyü, Hamamlıkızık Alabalık Tesisleri gezisi, okul ve alışveriş merkezleri ziyaretleri,vb.

Panel ve bilgilendirme toplantıları: Toplam kalite çalışmaları doğrultusunda kurum sakinlerimize ve personelimize yönelik sağlık, sosyal ve kültürel konular hakkında uzman personel tarafından eğitim seminerleri verilmiştir. Özel gün,hafta kutlamaları: Yaşlılara Saygı Haftası’’ etkinlikleri kapsamında Bursa Valiliği ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı ziyareti, Anneler Günü, Babalar Günü, Sevgililer Günü,8 Mart Dünya Kadınlar Günü, resmî, dinî bayram v günleri kutlamaları vb.

Tiyatro ve sinema gösterileri: Huzurevi sakinleri yıl içerisinde Kız Kulesi Kastamonu’ya Taşınıyor, Durakta İki Bencil Adam tiyatro oyunu ile Babam ve Oğlum, Hacivat-Karagöz Neden Öldürüldü sinema filmlerini izlemişlerdir.

Ramazan eğlenceleri-Huzurevi sakinlerimize 2007 Ramazan Ayı içerisinde ramazan eğlenceleri, gezekler, müzik programları düzenlenmiştir.

13.7.1.1.

Geleneksel Huzurevi Kermesi ve Yiyecek Şenliği

Geleneksel Huzurevi Kermesi ve Yiyecek Şenliği’nin amacı, huzurevimizi tanıtmak, hemşerilerimizin huzurevine gelişini sağlamak, gün içerisinde huzurevi sakinlerimizle- Bursalı hemşerilerimizin bütünleşerek güzel bir gün geçirmesini sağlamaktır.

Huzurevi Kermesi ve Yiyecek Şenliğimize Bursa Büyükşehir Belediyesine bağlı tüm birimler, Buski, Besaş, Bursaray, Binted, Burfaş,BKSTV ve İlçe Belediyeler (Osmangazi,Yıldırım ,Nilüfer), Bursa’nın başlıca firmaları ile sivil toplum örgütleri- dernekler huzurevi bahçesinde stand açarak ya da ürün göndererek katılım sağlamaktadırlar.

Atölye Çalışmaları: Huzurevi sakinlerimize yönelik oluşturduğumuz hobi atölyemizde hediyelik ev mefruşatı (pike takımları, yatak örtüleri, nevresim takımları, uyku setleri, sandalye minderleri, yer minderleri, masa ve sehpa örtüleri, vb.) hediyelik süs eşyaları (şamdan, şekerlik, mumluk, vb.) imitasyon hediyelik takılar (kolye, bilezik, küpe, yüzük, halhal, vb) , hediyelik çantalar, huzurevimizin perde dikimleri, kurum sakinlerimizin terzilik işleri atölyemizde yapılmaktadır. Huzurevimizin tüm oturma grupları, sandalyeler, çekyatların tüm döşeme işleri atölyemizde yapılmaktadır.

13.7.1.2.

Huzurevi Türk Halk Müziği Korosu Projesi

Türkiye’nin ilk Huzurevi Türk Halk Müziği Korosu olan koromuz, Huzurevinde yaşayan yaşlılarımıza sosyal ve psikolojik rehabilitasyon amaçlı olarak 15 bayan - 15 erkek toplam 30 kişiden oluşturulmuştur. Koro içinde görev alan şef, saz sanatçıları, solistler dahil diğer elemanların tümü huzurevi sakinlerinden oluşmaktadır.

Huzurevi Türk Halk Müziği Korosu verdiği konserlerle büyük beğeni kazanmaktadır.

13.8. Yerel Gündem 21 Çalışmaları UCLG-MEWA (Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler, Orta Doğu ve Batı Asya Bölge Teşkilatı) koordinatörlüğünde, UNDP’nin (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) desteğiyle yürütülen Türkiye Yerel Gündem 21 Programının uygulanmasına, içinde Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin de olduğu, 60’ın üzerinde yerel yönetimin ortaklığında, devam edilmektedir.

67

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Türkiye Yerel Gündem 21 Programının yeni dönem projesi olan, “Türkiye’de Yerel Gündem 21 Yönetişim Ağı Kanalıyla BM Binyıl Kalkınma Hedefleri’nin Yerelleştirilmesi” projesi, 29.03.2007 tarih ve 2007/11942 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanmış ve 24.04.2007 tarih ve 26502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu proje ile önümüzdeki dönemde, yerel yönetimlerin ve kent konseylerinin, Binyıl Kalkınma Hedeflerinin gerçekleştirilmesini izleme ve destekleme konusundaki kapasitelerinin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi amaçlanmıştır. Yine Proje çerçevesinde, 2008 yılının sonuna kadar, Kent Konseylerinin kurulması yönünde teknik destek ve katkı sağlanması ve bu kapsamda oluşturulan Kent Konseylerinin kapasitelerinin, yerel düzeyde etkin olarak Binyıl Kalkınma Hedeflerine odaklanacak şekilde geliştirilmesi de hedeflenmiştir. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nün 18.07.2007 tarih ve 2007 / 75 sayılı Genelgesi’nde de Belediyelerin UCLG-MEWA’ya üye olması ve YG21 Programı’nın desteklenmesi öngörülmektedir.

13.8.1. Faaliyet ve Proje Bilgileri Yerel Gündem 21 Genel Sekreterliğinde, katılımcılığı artırmak ve verimli çıktılar elde etmek amacıyla; Kent Konseyi, Kadın Meclisi, Gençlik Konseyi, Çocuk Meclisi, Engelliler Meclisi, Gönüllü Çalışma Grupları, Kent Gönüllüleri Evleri ve üretilen projeler ile geniş bir yelpazede çalışmalar yürütülmektedir.

1 2 3 4 5

PLATFORM ADI Kent Konseyi Kadın Meclisi Gençlik Konseyi Çocuk Meclisi Engelliler Meclisi TOPLAM

13.8.1.1.

YIL İÇİNDE YAPILAN TOPLANTI SAYISI 5 85 194 109 76 469

PLATFORMUN ÜYE SAYISI 353 355 174 280 196 1.358

YIL İÇİNDE KATILAN SAYISI 769 3.255 5.331 2.383 2.941 14.679

Platformlar

2007 yılı içerisinde; platformların Yürütme Kurulu, Genel Kurul ve Çalışma Grupları toplantılarının katılımcı istatistikleri aşağıda verilmektedir: a) Kent Konseyi: Yerel düzeyde demokratik katılımın yaygınlaştırılmasını, hemşerilik bilincinin geliştirilmesini, çok aktörlü ve çok ortaklı yönetim tarzının belirlenmesini sağlayan Kent Konseyi, 2007 yılında aşağıdaki konularda toplanmıştır: 48. Toplantı

Toplumsal Yaşamda Kadının Yeri

20 Mart 2007

49. Toplantı

Kent Konseyi’nin Yeniden Yapılandırılması ve Yürütme Kurulu Seçimi

27 Aralık 2007

68

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

“Toplumsal Yaşamda Kadının Yeri” Konulu 48. Kent Konseyi Toplantısı

“Kent Konseyi’nin Yeniden Yapılandırılması” Gündemli 49. Kent Konseyi Toplantısı

b) Kadın Meclisi: Kadın Meclisi; kadınların, toplumsal yaşamın; üretim, iş, siyaset, kültür, sanat vb. alanlarında söz sahibi ve girişimci, araştıran, üreten bireyler olmalarını, kent ve kadın sorunları konusunda bilinçlenmelerini ve politikalar oluşturmalarını sağlamak amacıyla faaliyet göstermektedir.

Kadın Meclisi Genel Kurul Toplantısı

“Kadın ve Siyaset Projesi” Bilgilendirme Toplantısı

c) Gençlik Konseyi: Gençlik Konseyi; kaliteli ve yaşanabilir kent oluşumunda gençliğin söz sahibi olması, gençler arası bilgi ve deneyim alışverişinin teşvik edilmesi, yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yönelik projelerin üretilmesi ve hayata geçirilmesi amacıyla faaliyetlerini sürdürmektedir.

“Ulusal Gençlik Parlamentosu” Hazırlık Toplantısı

“Yerel Gençlik Meclisleri Buluşması”

69

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

d) Çocuk Meclisi: Çocuk Meclisi çocukların kent yönetimindeki rolünün güçlendirilmesi ve yönetime aktif olarak katılabilmeleri amacıyla oluşturulmuştur.

“Çocuk Meclisi Genel Kurul Toplantısı”nda seçilen Yeni Dönem Yürütme Kurulu

“Çocuk İşçiliğine Hayır” Etkinliği

e) Engelliler Meclisi: Engelliler Meclisi engellilerin toplum içinde eğitim ve üretim kapasitelerinin geliştirilmesi ve toplumsal yaşam içerisinde daha fazla yer almalarının sağlanması amacıyla faaliyetlerini yürütmektedir.

Engelliler Meclisi üyelerine Vergi konusunda bilgilendirme toplantısı

70

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

13.9. Gönüllü Çalışma Grupları Yerel Gündem 21’de çalışma grupları; tartışma, düşünce geliştirme ve ortak noktalarda buluşma ortamı yaratmak ve temel sorunların çözümüne yönelik projeler üreterek uygulamaya geçirmek amacıyla faaliyet göstermektedir.

1

Eğitim Çalışma Grubu

YIL İÇİNDE YAPILAN TOPLANTI SAYISI 28

21

7

2

Uludağ Çalışma Grubu

12

64

11

3

Sanatçılar Çalışma Grubu

42

130

23

4

Tarihi Kültürel Miras Çalışma Grubu

48

47

27

5

Arazi Kullanımı ve Su Kaynakları Çalışma Grubu

40

42

21

6

Ressamlar Çalışma Grubu

18

29

21

7

Hemşehri Dayanışma Dernekleri Çalışma Grubu

7

41

25

8

Motosikletli Çalışma Grubu

5

10

7

9

Halk Ozanları Çalışma Grubu

3

18

9

10

Kültür Sanat Eğitim Çalışma Grubu

19

15

14

11

İklim Değişikliği Çalışma Grubu

6

20

19

12

Plastik Sanatlar Çalışma Grubu

9

13

8

13

Arkeoloji Çalışma Grubu

4

30

14

241

480

206

ÇALIŞMA GRUBU ADI

TOPLAM

GRUBUN ÜYE SAYISI

YIL İÇİNDE KATILAN SAYISI

71

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

Motosikletli Çalışma Grubu’nun “Teorik Motosiklet Sürüş Eğitimi”

Uludağ Çalışma Grubu’nun 5 Haziran Dünya Çevre Günü “Oylat Şelalesi” Gezisi

Arazi Kullanımı ve Su Kaynakları Çalışma Grubu’nun Ağaç Dikimi Etkinliği

Tarihi Kültürel Miras Çalışma Grubu rehberliğinde “Bursa Kent Gezileri”

72

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

13.9.1. Kent Gönüllüleri Evleri Bölge halkının, sorunlarını tartışmak ve çözüm üretmek amacıyla bir araya gelmelerini, ortak hareket etmelerini, yerel demokrasinin gelişimini, kentlilik bilincinin oluşturulmasını ve tüm bunların birleşimiyle Kent Gönüllüleri yaratmayı amaçlayan Kent Gönüllüleri Evleri’nde “İnteraktif İngilizce, Aktif İngilizce, Kurdele Nakışı, Takı Tasarımı, Ev Mefruşatı,” kursları yılda 446 gün gerçekleştirilmiş, toplam 762 kişi bu kurslardan faydalanmış ve belge almıştır.

Piremir, Çekirge, Siteler, Vatan ve Zafer Kent Gönüllüleri Evleri’nde, Kadın Kurulları 89 kişinin katılımıyla 9 toplantı, Çocuk ve Gençlik Kurulları 42 kişinin katılımıyla 8 toplantı yapmıştır.

“Diş Sağlığı” konulu bilgilendirme toplantısı (Siteler KGE)

“Obezite ve Sağlıklı Beslenme” konulu bilgilendirme toplantısı (Alacahırka KGE)

Çekirge ve Piremir Kent Gönüllüleri Evleri kurslarının “Yıl Sonu Sergisi” ve “Sertifika Töreni”

73

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Sağlıklı Şehirler Proje Koordinatörlüğü Şehir Sağlık Profili 2009

14.

TOPLULUK AĞLARI

14.1. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Üye Olduğu Uluslararası Ağlar 1989–OICC–Organisation of Islamic Capitals and Cities / İSLAM KENTLERİ VE BAŞKENTLERİ ORGANİZASYONU 1991–Associations of Towns Awarded the Europe Prize / AVRUPA ÖDÜLÜ KAZANMIŞ KENTLER BİRLİĞİ 1992–IULA–Uluslararası Yerel Yönetimler Birliği / FMCU–UTO–Dünya Birleşmiş Kentler Federasyonu 2004-UCLG-BİRLEŞMİŞ KENTLER VE YEREL YÖNETİMLER TEŞKİLATI 1995–ICLEI International Council for Local Environmental Initiatives / ULUSLARARASI YEREL ÇEVRESEL GİRİŞİMLER KONSEYİ 1997–UNDP United Nations Development Programme / BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KALKINMA PROGRAMI 1997–ACR Association of Cities for Recycling / GERİ DÖNÜŞÜM İÇİN KENTLER BİRLİĞİ 1997–MAYORS FOR PEACE–World Conference of Mayors for Peace through Inter-City Solidarity / ŞEHİRLERARASI DAYANIŞMA YOLUYLA BARIŞ İÇİN BELEDİYE BAŞKANLARI DÜNYA KONFERANSI ORGANİZASYONU 1998–IFLA–International Federation of Libraries and Associations / ULUSLARARASI KÜTÜPHANELER VE KÜTÜPHANE DERNEKLERİ FEDERASYONU 1999–EAZA–European Association of Zoos and Aquaria–ADAY / AVRUPA HAYVANAT BAHÇELERİ VE AKVARYUMLAR BİRLİĞİ 2000–WHO – World Health Organization – Healthy Cities Project / DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ – SAĞLIKLI ŞEHİRLER PROJESİ 2000–EHTR – European Historic Towns and Regions / AVRUPA TARİHİ ŞEHİRLER VE BÖLGELER BİRLİĞİ 2001 – BALCINET – Balkan Cities Network / BALKAN BÜYÜKŞEHİRLERİ AĞI 2005 – EMF – The European Museum Forum / AVRUPA MÜZELER FORUMU 2006 – Eurocities / AVRUPA ŞEHİRLERİ

14.2. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Üye Olduğu Ulusal Ağlar MARMARA BELEDİYELER BİRLİĞİ – 1975 EGE BELEDİYELER BİRLİĞİ – 1986 TÜRK BELEDİYECİLİK DERNEĞİ TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ – 2001 SAĞLIKLI KENTLER BİRLİĞİ – 2005

74