27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
catalogus #18
ZOMERTENTOONSTELLING
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
DECREET zeeuws kunstmagazine
LOST PAINTERS
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING 2013 inhoud het atelier beelden de ateliers tekst De geheime tuin | Harmen Eijzenga beelden de presentatie
colofon teamCAESUUR 2012-2013: Giel Louws | Michiel Paalvast | Harmen Eijzenga Robbert Jan Swiers | Machteld van der Wijst Ramon de Nennie | Willy van Houtum Anne Breel | Hans Overvliet tentoonstellingsplekken presentatieruimteCAESUUR | Middelburg WALL STREET TWENTY FIVE | Vlissingen zeeuws kunstmagazine decreet Grote Kerk Veere
zie ook programmablog www.deschilderhetwerkenhetatelier.com presentatieruimteCAESUUR www.caesuur.nl
Catalogus beeld voorzijde: ©Michiel Paalvast | 2013 tekst: Hans Overvliet | ©Harmen Eijzenga fotografie: ©betreffende kunstenaar LOST PAINTERS opmaak: Hans Overvliet V met dank aan a n
DE VROLIJKE AANDEELHOUDERS DITO VRIENDEN VAN CAESUUR
&
G o g
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
De kunstenaars waarvan je in deze catalogus hun atelier vindt: Niek Hendrix, Koen Broucke [ B ], Machteld Solinger, Thomas Rameckers, Jan Wattjes, Fabian Westphal, Evelien de Jong, Ralph de Jongh, Kees de Kort, Just Quist, Viktor Baltus, Luc Vander Velde Lux [ B ], Aimée Terburg, Jeanny Golembiewski, Machiel van Soest, Michiel Paalvast, Giel Louws en Hans Overvliet. Zij gaven met hun werk vorm aan het programma ‘de schilder, het werk & het atelier’.
Harmen Eijzenga schreef een bijdrage ‘de geheime tuin’. Daarin komt hij tot een fijne conclusie waarom het onderdeel ‘het atelier’ in het programma ‘de schilder, het werk & het atelier’ onbereikbaar bleef. namens teamCAESUUR Hans Overvliet
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
Het atelier Traditioneel maakt teamCAESUUR in de zomerperiode een eigen presentatie: de zomertentoonstelling. Om nauw bij het programma ‘de schilder, het werk & het atelier’ aan te sluiten, stelden we dit jaar het thema ‘het atelier’centraal. We vroegen elke kunstenaar om een foto van haar / zijn atelier naar ons te mailen. Wij printten die foto op A3 formaat en maakten van het geheel een pre-sentatie.
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
atelier Niek Hendrix
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
atelier Koen Broucke [ B ]
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
[ residentie- ] atelier Machteld Solinger [ Curaçao ]
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
atelier Thomas Rameckers [ Bonaire ]
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
atelier Jan Wattjes
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
atelier Luc Vander Velde Lux [ B ]
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
atelier Evelien de Jong
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
atelier Ralph de Jongh
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
atelier Kees de Kort
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
atelier Just Quist
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
Basisschool Vlissingen – 12/02/’13 atelier Aimée Terburg
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
atelier Jeanny Golembiewski
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
atelier Machiel van Soest
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
atelier Michiel Paalvast
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
atelier Giel Louws
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
atelier Hans Overvliet
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
atelier Viktor Baltus
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER De geheime tuin ... & het atelier... jaja! waar is dat eigenlijk gebleven? Aller ogen zijn gericht geweest op de schilder en op het werk. Wie we te spreken kregen was steeds wel de schilder, en wat we te zien kregen, was het resultaat van diens inspanningen. Wat we niet hebben laten zien is de weg die het werk heeft afgelegd doorheen het atelier onder de handen van de schilder middels de materialen die hem ten dienste staan. Toch waren we vast van plan dat te laten zien in deze cyclus De schilder, het werk het atelier. We dachten ons een plaats, een hoekje in Caesuur, misschien een soort tableau vivant of een fysieke still van het atelier. Het is ons, afgezien van een geringe poging bij de eerste tentoonstelling, die van Niek Hendrix, niet gelukt. Tenminste niet zo fysiek. Wat we wel hadden waren de filmpjes van Anne Breel, die ons meestal de schilder in zijn atelier lieten zien, en in elk geval de schilder live bij en over zijn werk. Wat we nu in deze zomertentoonstelling bieden, ligt enigszins in het verlengde daarvan: een foto van het atelier van elke schilder afzonderlijk en van diens eigen hand.
Maar is een foto van een atelier toereikend, of zelfs bruikbaar om toegang tot dat atelier te krijgen? De afbeelding is immers niet het atelier zelf. Blijft het dan niet gewoon een still waar meestal de schilder niet in aanwezig is, en in ieder geval niet actief is. En dan nog: wat voegt een afbeelding van een atelier toe aan wat de schilder ons in de vorm van zijn werk al heeft laten zien/wil laten zien? Is het voyeurisme dat ons drijft, zoals bij een foto van een plaats delict van een misdrijf? Het voyeurisme dat tenten en schermen daartoe heeft doen oprichten rond zo’n plaats, en dat daarmee juist, of deste meer tot nieuwsgierigheid uitlokt? Het is een foto van “hier gebeurt het”, maar er gebeurt niets, en evenals een foto van een “plaats delict” alleen iets aan de fantasie kan overlaten als je weet wat het delict geweest is, kun je je alleen iets voorstellen bij zo’n atelierfoto als je al iets weet van de schilder zelf. Bovendien heeft onze vraag aan elke schilder om van zijn atelier een foto van eigen hand te maken de zaak nog ingewikkelder gemaakt. Het was geen buitenstaander, hij was het zelf. Wat we dus
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
Zo laat Niek Hendrix bijna beeldvullend een groot wit doek zien waarop het invallend licht zichzelf geschilderd heeft. Just Quist toont slechts een hoekje van zijn atelier met enkele objecten die men onder zekere omstandigheden en vanuit bepaalde perspectieven kunstwerken zou kunnen noemen. Ook Ralph de Jongh laat vooral zijn werk zien, maar dan menigvuldig. Giel Louws toont een stukje van zijn ateliervloer met verfvierkanten, als negatieven van de schilderijen die daar zijn afgewerkt. Machiel van Soest laat ons zijn totale atelier zien vanuit de positie waar hij zelf zit als hij zijn werk-inuitvoering in ogenschouw neemt, en dat heeft ook Michiel Paalvast gedaan. Maar bij Machiel zie je een hele grote ruimte met heel veel werken, en bij Michiel een muur van drie bij vier met één klein schilderij. Aimée Terburg laat ons haar atelier juist van bovenaf zien, een positie die een
bijna abstract beeld geeft, net als haar werk. Thomas Rameckers toont ons een bijna lege ruimte met een stoel, een schilderij en een bakkie water op de grond. Bij Luc Vandevelde vraag je je af hoe in zo’n pijpenla zulke grote doeken gemaakt kunnen worden. Van Machteld Solinger en ook van Kees de Kort mogen we de hele ruimte zien, maar juist met veel werk, alsof ze net even weg zijn. Van Hans Overvliet is alleen zijn jasje aanwezig – hijzelf staat achter zijn camera waarin dit diagonale beeld van een opgeruimd atelier verstopt zit. Even ordelijk is het atelier van Viktor Baltus – zie het keurige rijtje autonome objecten aan de muur, geordend als gedichten in een bundel - en even afwezig is hij zelf. Evelien de Jong is juist wel aanwezig, maar in een grote spiegel en met een van haar maskers op. Ook Jeanny Golembiewski is aanwezig, en gewoon aan het werk. Jan Wattjes geeft een bijna klassiek beeld van “het atelier”: overal verf, vooral ook op de vloer, overal materialen en overal licht. Ook Koen Broucke’s foto is klassiek, maar dan juist in het duistere – hoewel er veel licht is – en van een serene orde. Maar een atelier is natuurlijk geen theater waar-
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
te zien krijgen van elk atelier is wat de schilder kennelijk wil dat we zien. Hij verbergt zijn atelier achter de foto die hij ervan gemaakt heeft, hij maakt het tot een soort theater: kijk, hier treed ik altijd op, ik ben er even niet, maar je mag wel even binnenkijken.
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER in de schilder optreedt, het atelier is zijn leven, en zijn proeftuin, en als zodanig privé-domein, en daar hebben we dan ook eigenlijk niets te maken. Wat zoeken we daar dan eigenlijk? In de loop van de serie tafelgesprekken werd duidelijk waarom onze poging het atelier fysiek te verbeelden een zinloze onderneming was: want gaandeweg kwam aan het licht wat een atelier eigenlijk is. In die gesprekken ging het vaak ook over het werk als activiteit, als methode, als proces. Daarvan is het atelier niets meer dan de fysieke plaats, zoals dat voor elke werkplaats geldt. De magie die ervan uitgaat is de magie van de eigen verbeelding, en die is nu juist niet te verbeelden, of liever: dat beeld heb je dus al. Het is de magie van onze eigen mythologieën over “het atelier” en “de kunstenaar”: de alchemist of de tovenaar die uit allerlei amorfe materialen ons een beeld voortovert dat er voordien niet was en dat we ook niet meer zouden willen missen, omdat het ons toegang biedt tot ons eigen innerlijk, het sprakeloze, het onzegbare.
© Harmen Eijzenga
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER Aimée Terburg Evelien de Jong Giel Louws Hans Overvliet Jan Wattjes Jeanny Golembiewski Just Quist Kees de Kort Koen Broucke Luc Vandervelde Machiel van Soest Machteld Solinger Michiel Paalvast Niek Hendrix Ralph de Jongh Thomas Rameckers Viktor Baltus
aimeeterburg@gmail.com info@eveliendejong.nl giellouws@yahoo.com curiositas@zeelandnet.nl j.f.d.dendulk@hotmail.com jeannygolembiewski@gmail.com justque@xs4all.nl keesdekort@hccnet.nl atelier.broucke@gmail.com vanderveldelux@gmail.com machielvansoest@mail.com machteldsolinger@gmail.com michiel@paalvast.nl info@lost-painters.nl rablahoo@yahoo.com info@thomasrameckers.nl info@viktorbaltus.nl
www.aterburg.nl www.eveliendejong.nl www.giellouws.com www.curiositas.nl www.janwattjes.nl http://www.jeannygolembiewski.nl www.justquist.nl www.kees-de-kort.nl http://www.atelierbroucke.com www.youtube.com/watch?v=S7edYcYli04 www.machielvansoest.tk http://www.machteldsolinger.nl www.michielpaalvast.nl http://niekhendrix.com www.flickr.com/photos/ralphdejongh/ http://thomasrameckers.nl www.viktorbaltus.nl
ZOMERTENTOONSTELLING - 27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
Deelnemende kunstenaars
27 | 07 | 2013 – 01 | 09 | 2013
ZOMERTENTOONSTELLING
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER In Middelburg, Zeeland, is er op voorstel van de schilder Giel Louws, een initiatief opgezet onder de titel ‘DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER’, ontstaan uit liefde voor de schilderkunst en uit nieuwsgierigheid naar de hedendaagse schilder. Het hart van het programma is teamCAESUUR, o.m. geïnspireerd door kunstenaarsinitiatief Kipvis, kunstmagazine decreet, buro beeldende kunst Vlissingen, lost painters en anderen. teamCAESUUR bestaat uit kunstenaars, denkers en andere vrije geesten.
atelier Paul Cézanne (1906), Aix-en-Provence
In de loop van elke expositie is er een reflectiemoment, de tafel, waarin de kunstenaar zich verhoudt tot een daartoe door ons uitgenodigd publiek en enkele, eveneens door ons voorgedragen ‘tafel’gasten: bijeenkomsten gemodereerd door Harmen Eijzenga. correspondentie- en expositieadres Lange Noordstraat 67 | 4331 CC Middelburg www.caesuur.nl | caesuur@zeelandnet.nl k.v.k. middelburg 41114392 | ing 26 69 559
atelier Gustave Courbet (1855), Musée d'Orsay, Parijs