YEŞİL HEMŞİN DERGİSİ 4. SAYI KETE ÖZEL SAYISI (1975 HEMŞİN KÜLTÜR VE KALKINDIRMA DERNEĞİ ANKARA) by Çamlıhemşin Derneği

ü $aYıst96} ı

su Sugınııı (

[R[$I IIDII{ TıtI Yiniı}şilElt T[B[$$üuiİ ffisİ[ ott[Yffi,I ıgT5 UIiU$t[R

<<}lgınşİn

D I}0L[TI$IH,[

$ffi[[[ı

Kadınına>

irıınr [TrilEıııE KıUAıIÇ t}uyuyotllt Yeşİl Hemşin

Y*şİı

g,mIin

KtTt GtCt5ı oItL 5Ayı5ı ı9

HnııışiN

ı<ürlün VE KALKINDIRMA pnnNuĞİ

AZI İŞLERİ VE YAYIN

ıvıüoünü

ADI-NA saHİeİ

İBRn[İil

oK[Y rffiRflYffitril

TEz

ADRES : oLGUNLAR SK. üo 2 A}iK{.R{ :

YrcŞİL IIf)Msİx Ya'Z| riırcsi r --a-

MURAT KARAYALTIN

PRoF. oR. rAzıııı eRoir.ı

NAFıZ DoRUK İianerıiM TEZ

orrıİz MEMişoeı-u PROF. DR. MUSTAFA PARLAR

isrıınil AKAY AHMET TOROSLU DR. CAVir oüı_ny

HASAN

Q.,

vııoıRıvı

ııırriN DANıŞoĞı-u RECEP ciHnıı DR. YUSUF

lşlK

ıııecir ÖzRRsınrıı YAŞAR RyrİHıuR

Bu Derginin hazrrlanmasında bize Yarümda bulunaıı Sayın 5ABRİ SüMER,e Dernek adına teşekktirlerimİzi sun&rız.

riİRKİTE',D[

İıııugn

K00PERf,rİrçİ[ffi P0tİTİrı$ı

TE tEIilşİil KfittffiItfi$

soRUİ{U

KARAY;

ı-ciniş Ülkemizde bugüne kodorki gelişim cizgisi içinde iktisodi büyüme olgusu, oğırlık_ lorı içinde bulunulon dönem,in koşullorıno ve siyosol eğilimlerine göre forklıIoşmok]o beraber osil olorok komu kesimi ve özel kesim torofındgn yükümlenilmiştir. 19. Yüzyıl sonlorındo ve 20 inci yüzyı-

lın boşlorındo zomonın koşullorıno göre önemli soyılobilecek iş yerleri ozınlıklorın elindedir. Hükümetin fozloco önemli görülmesi dohi sınoi tesisler kurmo yolundokİ eğilimlerde Birinci Dünyo Sovoşı nedeniyle boşorıyo uloşomomıştır.

Cumhuriyet döneminİn ilk yıllorındo temel oğırlık özel sektöre verilrniştir. lş Bonkosı ve Sonoyi Bonkosı kurulmuş 1928 yılındo sonoyİ teşvik konunu çıkorılmıştır. Bununlo berober ikinci beş yıllık koIkınmo plönındo belirtİldİği gibi özeI teşebbüsün tek boşıno Türk toplumunun omoç oldığı hızlı geIişmeyi soğlomoyo yeterli olmomosl, komu sekğörünün doğrudon doğruyo öğretim foolİyetlerinde bulunmosını gerektirmiştir. Bu nedenle 1830 yılındq komu ke_ siminİn miIIi ekonomideki poyl birinci Ve İkİnci beş yıl}ık sonoyileşme pldnıno doyo|ı olorok ortmlştır. Ancok l]kinci Dünyo SoVoşlnI izleyen yıllordo özelIikle 1950 lerde özel sektöründe hızlı bİr gelişme ortomıno girdiği gözlenmiştir. Bu gelişİm çizgİsİ İçİnde kooperotiflerin

ve moholli holk girişimlerinin poyı ihmol edİlebİlecek derecede sınırlı olmuştur. Bugüne kodor ülkemizde uygulonobilen kooperotifçilik yokloşımı oşoğıdo oçıklonocoğı gibi b usınırlılığı yoroto,n boşlıco neden oImuştur.

ıı

rÜnxiye'DE KooPERATİFçİLİK HAREKETiNE YAKLASIM

eiçiuİ

;

Ülkemizde kooperotifçilik horeketi i]e ilgilİ olorok bugüne kodor sürdürülen Uygulomodo kooperotİfler; bu örgütü oluşturon birimlerin, yopısol nitelikleri gereği pozor mekon,ızmosı koşullorıno bırokıldığı tokdirde soğloyomoyocoklorı özellikle kredi ve pozorlomo gibi bir dizi ihtiiyoçlorını gidermeye yöneIik örgütler olorok görÜImüş_ tür. Kooperotifçilik özel ihtisos komisyonuno göre ülkemizde kooperotifçilik; <Türk köyünde pozor ürünlerinin yetiştirilmeye boşlonmosı ile bir|ikte doğon kredi ihtiyocıno cevop Verme omocıylo boşlotılon> bir horekettir. Aynı olgu yine bu komisyono göre kentsel yöreler içinde geçerlidir. <Köylerdeki bu kredi kooperotifçiliğl horeketlno poroıol olorok şehirlerde esnof kredisi, küçük imolötçıyo ucuz hommodde Ve pozor temini, orton tüketlci kitlelerine temiz Ve ucuz besin ve soğtığo uygun konutlor soğloyobİlme düşüncesi bu olonlor_ do çobolor gösteren kooperotiflerin doğmosıno ve gelişmesine yol oçmış bulun_ moktodır) (1). Cumhuriyet döneminde torımsol kooperotifle ilgili olorok çıkorılon ilk yosodo, osıl olorok kredi kooperotifçiliği üzerinde durulmuştur < 5 Hoziro n1929 torihli, 1470 soyılı Ziroi Kooperotifler Konunu Cumhuriyet devrinde Devletİn torım kooperotifleriyle direkt llişkİsine oit ilk veşikodırl, Bu konunIo itıborı Ziroİ Birliklerİ yerine Ziroİ Kredi Kooperotifleri kurulmosı öngörülmekteydi. Bu gel'işmelerden onloşılocoğı gibi Türkiye'de Devletiri torım kooperotifleriyle ilk :

ilgisi, Torım Sektörünün kredilenmesİnde orocı örgütlerİn reorgonizosyonu çobolorı neticesİnde ortoyo çıkmışİyİ İşlemeyen

tır.ı

(3)

Bununlo berober bu bokış oçıSınln yetersiz olocoğı, zomonın koşullorındo dohi gözlenebilmiştir. Gerçekten 1470 soyılı yoSonın hozırlık çolışmolorıylo ilgili olorok Zİroot Bonkosı torofındon düzenlenen bir kongrede, oluşturulocok kooperotif lerlrı, kredi soğlonmosının ötesinde diğer bozı işlevleri (fonksiyonloııı) yüklenmesinde de yoror olocoğı belirtilmiştir; <Hiç şüpheşiz çiftçiye verilen kredi bir vosıtodon boşko şey değildir. Goye bu vosıtonın foydolı bir şekilde kullonıImoslndon İborettir. Az gelişmiş ekonomiler üzerinde duron İktiso(çılor, zİroi kredİnİn her nev'inin bu gibi ekonomilerde kullonıImosı güçlüğünden bohsetmekted,irler. Bİzde Mithot Poşo horeketinden sonro vokit vokit bu güçlük üzerinde durulmuştur. Meselö ikıncı Ziroi Kredi konununun hozırlodığı 1929 yılındo Z.B. torofındon tertip edilen bir kongreye o devrin iı<risar MECLıS-ı Aı_lsi temsilcİsi ve bir İtolyo nZiroot Mütehossısı do dovet olunmus, ono meselenin çiftçiye kredi vermekten ziyode <Ziroi mohsullerİn değerlendirilmesi> olduğuno lsror!o işoret olunmuştur.> (4) Aslındo Türkiye'de özellikle yosol düzeyde, kooperoliflerin, yolnızco kredi yo do üretim girdisi soğloyon kuruluşlor ol_ moklo kolmo!ıp, ürünlerin işlenmesi, değerIendiı:ilmesi ve pozorlonmosı gibi doho ge niş ve üretim sürecini bir bütün olorok gören işlevIer yüklenmeleri öngörülmüştür. Örneğin 1470 soyılı yosonın yerine yürürlüğe giren 2836 soyılı Torım Kredi Kooperotifleri yososl, bu kooperotifler İçin; ortok_

[cı.rı'n (retLmLe,çLçL (re,\tq<rgk, <ıç\\qççç<ık qe,

değerlendirmek, ortoklorın rekobet güçlerİni yükseltmek gibİ omoçlor soptonmıştır. Öte yondon 2834 soyıtı Torım Sotış Koopeı'otifleri Birlİkleri yososlnın belirlediği omoç lor orosındo, ortok ürünlerine devomlı sürüm ve olıcılor bulmok, gerektİğinde bu ürünleri hommodde olorok İşlemek ve so!ışlnı yopmok gibi omoçlor vordır. Torım Kredi Kooperotiflerinln 7/7667 soyılı Ko-

rornomeyle oçıklonon Anosözleşmesinin 5. moddesİnde, bu doğrultudoki omoçlor doho oçık ve oyrıntılı bir biçİmde soptonmıştır. Yİne bu çevrede, Birinci Beş Yıllık Kol-

kınmo Plönındo kooperotifler içJn, <özellikle, küçük ve orto işletmelerin sohip olduklorl ovontoilordon yororlonmolorını soğlomok> gİbi bir işlev öngörülmüştür. igvxp do, torım kooperotiflerinin üretimi qrtırıcı proielerinin destekleneceği belirtilmiştir. Bunun]o berober, yosolordo ve kolkınpldnlorındoki mo bu geniş bokış oçlslno roğmen, bozı istinolor dışındo, Türkiye'de kooperotifçilik yokloşımı, 1470 soyılı yosonın getirdiği onloyış{on önemli ölçüde forklıloşmomıştır. Kooperotifleri yolrıızco kredi ve gerekıı dİğer üretim girdiIeri soğloyon örgütler olorok gören bu yokloşımln oltındo ilginç bir vorsoyım yotmoktodır. Bu vorsoyımo gö_ re kooperotiflerİ oIuşturon birimlerin sosyoekonomik nitelikleri zomon süreci içinde değişmeyecektir. Bu; temele inmeyen, temeldeki sorunlorı dikkote olorok gerekli düzenlemeleı:ini öngörmeyen Ve kooperotifleri oluşturon birimlerin toplumsol yopı dinomİklerinin gelişmesi korşısındo etkilenme düzeyini sınırlı olorok değerlendiren bir yokloşımdır. Türk kooperotifçilik horeketi için temel sorun olorok niteleğiğimiz bu yokloşımı iki yönden eleştirmek mümkündür. iıı< olorok, yokloşım, kooperotifçilik üzerindeki komu müdoholesinin gerekli ölçünün ötesinde bir uygulomo olonı bulmosıno neden olmuştur. Boşko bir deyişle, Türk kooperotifçi1ik horeketinin b,ir diğer temel ııitelikli Sorunu olon kom umüdoholeciliği, bu yokloşıfiın bir sonucu olorok oluşmuştur. ikinql oı'<r<qtk, g<rk\<ışı'<* T((k Kqase.(qq\tç(ğÇ nin işlevselliği ve etkenliğini de sınırlomıştı r.

Devlet KooperotifçiIik ilişkilerinde,

Devlet Kooperotifçilİk ilişkilerinde, Devletin fonksiyonunun genellikle kooperotifçilik horeketlne yön verecek yosolorın dü_ zenlenmesi ve kooperotifçiliği geliştİrecek ortomın hozırlonmosı olorok tonımlonmok(Devamı Sahife 31 de)

Iar. Ancak bu gençlerin elinden tutmak,

onlarr desteklemek, onlarla kenetleıı-

HEMşiNr nnin Prof. Dr. I{6zım ERGİN F{emşinliierin Hemşini terketıne kabeni beş vaşıında iken bulciu. o .günden Sonra da gı-izel memleketimi bir claha görmek kısmet olma_dı. Anılarım_ da lçalan, evirnizin yemyeşil çevresi, arıniıt ağaçia' ı, çaça sepetleri. . . Duman]ı d.eğiar' Hepsi silik, sisli bir perdenin ar"kasında... Ama Hemşinin o kendjne özgü atmosferinin çevremdeki devamı ile büyüdüm. Hiç görmediğim Elevit, o ot biçme ZamaIll gözlerimin öiıünde sanki, Henışini görmedeıı de Flemşinli5'i*. cleı:i

Hemşini terketme kaderi

ile

söz-e

başlanııştım. Bu kaderi birazda Hemşinli kendisi yaratlyor. Başka bir Anadolu köşesinin tevekkülüne karşıhk, Hemşinlinin günün gereksinmelerİni içinde duyarak d-aha iyi bir dünya yaratmak Çabasr bu. Bu çaba için de tek dayanağı sabrr, azmi ve dürüstlüğü. Dağarcığında, sadece btınlarla çıkıyor Gurbete. Ankara da yiz- elii

bin doğu Kara-

denizli Var. Bunia,rdan Hemşinli olanların Sayrsl bir çok Hemşin kuracak ölçüde. Yanlız gerek kuşaklar arasrnda gerek çeşitli toplumsal sınıfl ar arasında bir kopukluk göze çarplyor. Hemşin için bir şeyler yepmak hevesi ile Çır-

prnanlar sadece b-ireyset çabalariyle kalıyor. Ben Hekim olarak bir kaç yiz Hemşinlinin derdine koşmakla gÖrevimi tamamlamış ]Saymlyortım kendimi. Aramızda srkr ilişkiler kurmadrkça, memleketimizin ortak dertlerine eğilme_ dikçe bize düşeni yeterince yapmlş ol_ ma,yacağız. B ukonuda yeni kuşak beni ümitlendirdi, duygulandırdı. Karşılaştığım bu gençler memleketlerinin çetin scrunlarlna çare arlyor, ça.re öneriyorlar. Beslenme problernlerini tartışıyorlar. Tavşan beklemekten, Balıkçılığı geliştirmekten söz ediyorlatr, yaygln hastalıklardan kur'tuima çareleri anyor6

mek gerekir. Bu konularda aydınlarlm].zı dahada kusurlu buluyorum. Bu kadar çok aydın yetiştiren bir yurt köşelar. Tavşan beslemekten, Bahkçılığı gesine bu aydınla::rn bazı bcrçIarlnrn clduğu biiincine varmalarr gerek.

Kur'ulmuş olan derneğimizin krsa zamanda bizleri bir araya toplama yö_ iründe ileri adamlar atacağrna inanıyoruln. Bu inançla bütLın Hemşinliler;Dernegimize katiima}:a, tanışma1''a, birieşme'n*e çağı:ı5_crum. Memleketimizin içinde bu].undugu bu sancrlı kalkınma döneminde bu birleşmenin değeri büyük olacaktrr. Bütün Hemşinlilere sevgiler, Saygllar sunanm.

UTANIP BAşINI YANA ÇEVİRME Bu köyde btiyüdük tanırsı.n beni, Utarrıp b;şını yer,a çevirme, Yecli yrl uzağrm, özledim seni, Utanıp başrnr yana çevirme. Kimler almış omuzundaki şalı Sana çok yaklşmlş fistan kareli, Davet eder beni bluz hıireli Utanıp başını yana çevirme. Beni görüı{ görmez kızardr yüzün Esiri olmuşum o kara gözün, Evlendi dedi]er, nerede yüzüğün Utanıp başınr yana çevirme. Bu işve, bu nazdrr beni mesteden Uzatta bir su ver elde testiden, Hep kaçarsrn, farkrn yoktur Aslr'dan Utanıp başınr yana çevirme. Rüzgdırda saçlarrn olmuŞ hep tel tel Aşk zarrrarfl diyor esen serin yel, Ya bir gülümse, ya kalbimi del Utanıp başınr yana çevirme. Düğünden gelirsin, elin kınalı Dört köytin içinde olmuşsun şanlr, Aşkınla yanarrm ben Osman Ballı Utanıp başını yana çevirme Osman BALLI

}ltftlşıİ{ Ut KALı(ıtlfılAsı Nafiz DORUK Telıniğin çagımızda büyük

bir

hız-

la ilerlemesi Diinvada, Türkiye'de bü-

yük değişimler meydana getirmektedir. Haberleşme araçlarrrun gelişmesi toplumların gereksinmelerini daha belirli bir şekilde açığa çıkarmaktadrr. Bu ortamda yaşayan insanlarr meydana gelen değişimin drşrnda tutmak olanaksrzdrr. Hemşinde yaşamlarınr sürdürmek zorunda olan toplumun da çağdaş yaşam seviyesine yükseltilme'si gaye edinilmeli. Gayemiz Hemşinin kalkrnrnasl olduğuna göre başta gelen sorun-

lar nelerdir onlan belirlememiz gerekir. Köylerimizin kalkrnması için de bazı yeni uygulamalann gerekliliğine ina,rrmalıyız. Toplum yaprmızr çalışma olanaklarlmlzl üretim kaynaklarrmrzl doğa,I kavnaklarrmrzı göz önünde buIundurmalıyız. Ekonomik yönden gelİşmeyi sdğIamak için alt yapı tesislerinİn yaprlmasr gerekliliğine inanma|ıyız. Günümüze kadar Hemşin köyleriyol nin ve elektrik sorunlarr çözümlenememiştir. Bölgenin dağlrk ve arazinin meyilli olmasr yol sorununun çözümünü

güçIeştirse bile mahallİ insan gücünden de yararlanarak çözümü kolaydr. Kaldr ki ormancan gerekli yararr sağlayan idarenin yol sorununa çözüm getirmesi mümkündür. Ama şimdiye kadar bu konuda, hiçte köy yollanmrzrn yaprlmasına yardımcr olamamrştrr. Mevcut VolIarrn büyük bir kısmı orman yoludur. Yol sorununun çözümü büyük değişiınlere sebqp olacak. Faydaları azrmsanlfuyacak ve sayrlmıyacak ka,dar çoktur. İnsan gücüyle yanrlmakta olan taşrma halen vardrr. Bunun ortadan ka,lkmasryla zaımaın kaybı önlenecektir. Verim artacaktır.

Köyleqimizin elektriğe kavuşturulmasl önemle ele" alınması 'li;zım geleıı bir konudur. Halen Hemşin köylerinİn hiçbirisi elektriğe ka.vüşmamrştır. Yörecteki köylerin hatta evlerin birbirinden

uzaklrğı faz|a olmasr sorunırn çözümünü maddi yöndeıı etkilese bile kurulaoak kooperatif-lede köylünün kalkrnma PaYr olan l/3 oramnr banka kredisi yoluyla halletmek mümkün'dür. Tabii bu husus helediyeye dahil olmayan köyler içİır uygulanrr. Katılma paylarrnrn toplanmasr için hemen birikime başlanrnalrdrr.

Elektriğin yöreye dağılmasr ile bazr ufak ilşetmeler atölyelerin yaprlması ba,şlıyaca,k ekonomik canlılık başlıyacaktır. Ayrrca şimdiye kadar harcanan gaz yağı tüketimi için harcanan dövizde yurdumuzda kalacaktır. Ağaç orman sanayiinin kurulması yine elektriğe kavuşmakla ınümkündür. Günümüzde üretim tesislerinin kurulmaması ve ekonomik canlılrğın olmayrşr bu nedenden doğmakta,drr.

Bölgede ev hayvancrlrğr yapıImakta buda ancak kendi tüketimini karşılama,ktadır. Yaptığrmrz gözlemlere göre çolı az satrm yapılmalrtadrr. Hayvancrlıkta uygulanan metodlaı{ verimde artrm sağlamamaktadır. Aynr zanıan,da doğal kaynaklarrn tüketimine sebep olmaktadrr. İnsan gücü tüketirnine sebep olmaktadrr. Konunun önemle ele alrnarak yöreye uygun biçimde hayvancrlrğ'ııı geliştirilmesi, bilimsel rnetodlarrn uygulanma.sr gerekmektecir. Halkı bu konuda aydınlatrcr yayınlar yaprlrnalıdır. Yem sorunu ele alınmali kooperatif örgütleri kurarak kredi olanaklarr sağlanmalıdııt. Pazarlama geliştirilmeli teş-

vik edilmelidir. Kooperatifçilik

konr'l-

sunda diğer sütunlarda gerekli seçenekler belirlenmiştir. Köylerimizde üretilmekte olan çay verinıi düşüktür. Hemşinde çaycrtrlk yerıi yeni gelişrn'ektedir; İş gücüniin büyük bir krsmr şehire aktığı için bu tarrm Iıdlunda : aileler arasında bile büyük farktılıkıar ğtırtıIü'.' Kann faz:]ıa düştüğü köylerde veri mçok düşüktür. Sürürn

verme göz önünde bulundurularak yöreden çay alrmı yapılmalrdır. Örneğin kıyıya yakrn bir tarlada bitki ayda altr sürüm verirso Hemşin'de bulunan bir tarladan ancak üç sürüm verir. Dolayısıyla elde edilen gelirde düşmekte. Zaten yol sorunu çözümlenefnediği içİn üretilen çayrn taşrnması da zaman kaybrna sebep olmaktadır. Üretinı miktarı a,z olduğu için her gün çay alrnmamaktadrr. Belirli günlerde üretici çayrnr bahçeden toplayıp taşıyıp teslim etmeye zamanr da yetmemektedir. Da.ha, önce toptayıp alrm günü teslim edecek olursa yanrağın bozulmuş olduğu görüşüyle eskper tarafııIdan alrnmryacaktır. Yol sorunu çözülmüş ve hed gün alrm yapılabilen köylerde bu duruml.a karşıla,şrlmaz. Yol sorunu ve alrm binala,rı yaprlmasl sorunu köylerimizde çözümlenemediği için verim çok düşük olmakta böylece üreticinin aleyhine gelişmektedir. Görülüvor ki yöremize uygun toplumumuz yaşayış biçimine uygun bir uygulama gerekmektedir. Ailo tanmı olan çaycılığın gelİşmesi de Hemşinde alt yapr tesislerinin yaprlmasrna bağlıdır. Yukanda ortaya koymağa çalıştığımrz sorunlar yörede ekonomik etkenlik kazanan seçeneklerdir. Toplumun o yörede mutlu yaşaınasr ekonomik canlrlığa bağlrdrr. Ekonomik kalkınmak içinde alt yapr tebislerinin hemen yaprlmaslna başlarımalıdır. Hemşinde yaşayan_ la,rr mutlu kıIacak bir kalkınma hamleşini gerçekleştirmekle eğitim sağlık ve diğer sorunlarda kendiltğinden halledilecek. Yeterki ekonomik yöndeıı kalkın_ ma hamlesİ vapıIsın. Bunun içlnde kentleıde ya}aya.n esnaf işçi memur ve dİğer meslekleıde çalışan Herıışinlİıerin tasarıluflarıIu rıetmşeri şirketlerinde toplayarak Köylülerimtzin de örgütleneceği kooperatifleri de ortak ederek yatırım yapmakla Hemşin'i kalkındırmalr mümkündür. Yeter ki toplum olarak kaJkınma süı.ecine gİrolin. f}evletİn bu konuda teşvikinİ belrtemek bİzim en tabii'hakkımızdır.

HEMŞIN',DEN Sunan : KAÇKAR DAGLI

Saygıdeğer Hemşin okuyucusu Hamu:unun yoğrulmuş olduğu beldenin tüm benliğinle bağlı olduğun içten

duygulannrn iliklerine kadar sende yaşadığı.

kuşku

götürmez

bir

gerçek-

tir. Dilersen bu duygulan beraber yaŞaya}ım ve Hemşin'in sesine birlikte kulak verelim, mutluluklann paylaşildıkça arttrğınr; rzdırapların, paylaşıldıkça azaldığını düşünerek. Açıyorum sayfayr Coştum çağLayanağım Okurlanm dinlet'se

Biraz

ağ|ayacağIm.

Türkü söyleyeceğim Henüz başlamasrdrr Benim sevdiğim güzel Elma aşlamasıdrr. Bizim köyün yollarr Hem yokuştur hem dardır Güzel çalma kalbimi Benim sevdiğim vardır. Benim arap katınm Saman yemiyor saman Gelirmisin peşimden Haydi dediğim zam&n.

Arrnut çiçekli armut

Yol ristünde durut'sun Ne mutlu dallaruıa Her güzeli görürsün.

Ağacın doruğunda Anlar yayrm yayrm

İpek peştemal gibi Kız sana dolanaylm.

Duvar üstünde tuğla Başrnr yana bağla Gidiyorum gurbete Ağla sevdiğ{m ağla. Dağda kumarlığım var ipekli yağlığım var Veranenin güzeli Sende sevdalığrm var.

fifltlilil

İLİşKİLER

İbrahim TEZ

(ıı[[IüIİ

TANIMT , Halkla ilişkiler kelimesinin kullanrlrşr yenidir. Fakat fikir dünya kadar eskidir. Toplum olan heryerde ilişkiler vardrr. Halkla ilişkilerin kesin bi: tanımryapmak güçtür. Sosyal bilimler alanl giren böyle bir konunun kesin nlna olarak sınıflandrrrlmasr olanağı bulunmadığr için tabiatiyle verilen tanımlar değişik olacaktrr. Amerikan halkla ilişkiler birliğinden bir uzman halkla ilişkilerin iki yüz kadar değişik tanımrnı saptamrŞtrr.

Halkla ilişkiler kamu oyunu etkileme Ve ondan etkilenme sürecidir. Halkla ilişkiler belirtilmiş hedef kitleleri etkilemek hazırlanmrŞ pldınlı inanclırrcr haberleşme çabasrdır. Bu tanimları daha çoğaltabiliriz. Sosyologlar halka bir şey yaptırabilmek için dünyad aüç etkili yol oldu' ğunu söylerler, Bunlar a) Zor kullanmak; b) Pat'a ile satın almak; c') inandırmak; Halkla ilişkiler yöntemi üçüncü ya. ni inandlrmad]-r. Çağımızda Demokratik idarelerde kamu oyu önemlidir. Halkrn inanmad-rğı desteklemediği şeyleri gerçekleştirmek kolay değildir. Hiç de_ ğilse böyle eylemler çeşidi güçIükler do' ğurmakta ya da uzun vadede ters So:

nuçlara vol açmaktadır. Kamu oyu gö_ rüş ve inançlarındaki değişme}er yakrn_ dan izlenmeli kişitefin, kuruluşlarrn clavranrŞ Ve tutumları hükümetlerin poiitikalarr buna göre ayarlanmalıdır. Bugün "Halk da kim oluyor' düşüncesi çok gerilerde kalmıştr. Yöneten - Yönetilen İlişkisi ' Sosyal ve Siyasal sistemi ne olursa o}sun, hemen her toplumda yönetenler ile yönetilenler arasrnda az ya da Çok loir temas noktasr vardrr. En demokratik toplumlardan en totaliter toplumlara kadar her sistemde karar ve yönetimle görevli siyasal kurum, yönetilenlerin uygulanan politika ve yönetim biçimi hakkında ne düşündüklerini bilmek is-

ter. Bu halk id'aresi ve çoğunluk kararı ilkesine dayanan batı tipi demokratik toplumların bir gereği olduğu gibi, ik_ tidar zor yoluyla ele geçiritdiği ya da

iktidaf grubunun dışındaki grupların

yönetime geçme siyasal mekanizmayl yürütme olanaklarrnrn kısrtlı rılduğu toplumlarda da bir gerçektir. Siyasal iktidarı elinde bulunduran g'rup ile bu glubun yönettiği }rişiler arasrnda |ıer zaman ve her yerde ancak toplumlar arasrnda derece farkı olabilir. KarŞılıklı bir itişki ve etkileŞme var'dr:. Kamu oyu bu ilişki ve etkileşme süresinde değme noktalardan birisidir. HALKLA İrİŞxİrERİN AMAÇLARI Halkla ilişkilerin amacr, kuruluş ile diğer çeşitli iç ve dış kuruluşlar araslnd.a iyi bir ortam yaratmaktrr. Halkla ilişkile: }ıu anlamda kuruluşun -va|nız halkla olan ilişkilerj.ni değil kur\ıluş Veya topluluklarla olan ilişkilerini de kapsamrna almaktadır. Halkla ilişkile: sa_ yesinde kuruluşun diğer kuru]uşlarla ilişkilerinin iyileştirilmesi iyi bir ortam yaratıImasl Sayesinde kuruluşun verimi artar kuruluŞun daha iyi geliştiril_ mesi sağIanır. HALKLA İLİŞKİLERDE :

öncürLENME

Halkla ilişkiler artık bu gün benimsenmiş ve bir hizmet olarak düşünülmüşüüı'. Hizmetlerin götürülmesi ise herşeyden önce bir örgüte gereksinme vardır. Halkla ilişkilerin amaçlarrnr ger_ cekleştirmek için gereken örgüt kurulnı.aiı' Ve personel sağlanmalrdrr. Perso_ nelin alrnmasr ve yetiştirilmesi ile ilgili tedbirler alrnmalrdır. Halkla ilişkilerin temeli haberleş_ meye dayanır.

Halkla ilişkiter iki yönlü ilişki kuran ile ilişki kurulanlar arasındaki ha}ıerleŞmeye d.ayanrr. Halkla ilişkiler haberleşme sistemi ne kadar iyi ve cüzenli kurulursa halkla ilişkiler de o kadar başarılı oluf. Bunun için halka ilişkilerin temeli haberleşmedir. (Devamı Sahife 30 da)

SES[.ENIŞ Deniz MEMİşoĞıu Ben Hemşini pek az görd.üm ama ondan o kadar söz edildi ki, gözlerimi kapadığım Zarrran' kendimi yeşil bir deniz misali o memleket içinde buluruın. Şimdiye kadar sadece birkaç gün için ve bir' kez gitmiş olmanrn ezikliği_ ni içimde duyanm. Her bahar gelişinde ve her dalga yeşilin başladığrnr gördüğümcle garip ve tatlr bir ürperiŞle içimde henüz tanrmadrğrm köyümün özlemini duyarrm. Bu öyle bir tutku ki küçükten büyüğe her Hemşinlinin içi_ ne işlemiştir.

İnsanr büyüleyen böylesine bir memleket sevgisi ile dolu Hemşinlilerin raarrıart zaırrart bir araya geldiklerinde köyüde beraberlerinde getirdiklerine inanrrrm, çünkü her hemşinli az veya çok köyünden bir parçadrr. Her insanrn içinde yaşadığı topluma bir şeyler vermesi gereklidir. Ben köyümün okulunu gezip gördüğim za-

man bütün hemşehrilerimin ve kendimin de çok şeyler borçlu olduklarlmlza inandrm.

Düşündüm... bu oku]a

her

gelen

bir tek kitap brrakmrş olsaydr süsten yo}rsun duvarları srrasrra kitap raflan ile dolu olurdu. Kütüphanesi olmayan veya olup ta yeterli olmayan bir okulun öğrencilerine umulannı kazand:ırnay acağına inanryonım.

okulun kolaylıkla ve zengin bir kütüphaneye kavuşturulmasrnın seferberliğine başlandığmr öğrenmekle sevincim, mutluluğum arttı. Bütün gençlerin ellerinde birer hediye kitapla bu okul kaprsrndan girdiklerini de şimdiden görmekteyim. Bir gün hep birlikte köye gittiğimizde boş zamanlarımrzr değerlendirecek büyük bir okut kitaplığrnln varlr_ ğınr da düşünmenin gurufunu duyacağız.

ı0

Sadece sevmek yeterli değil. SevgiMemleketini seven herkes ona kendisinden birşevler katabiliyorsa o memleketin kaderinde mutlu yarrnlar var demektir.

yi şekillendirmek gereklidir.

Unutmamallyrz, köyü yapan da yı. kan da o köyün insanlarrdrr.

Ben tüm Hemşinli ka:"deşlerimin Ve genç arkadaşiat'ımrn yaplcr Ve yara-

trcı olduklarına içtenlikle inanırken HEMŞıN xÜrrÜn VE KAI-KiNI\.{A

DERNEĞi'ne geniş açıda katklda buluna.n yaratrcr ve yaplcl genç arkadaşlarlml ve Sayrn Başkan OKAY KARAYALÇIN'ı tüm samimiyetimle kutla_ nm.

,''''''''ır''ı

ır'''ı''

r " "'' ",

HEP ÖĞnETııENMIDUR?

I{alada rahmetli Şişmanoğlu Mak-

sub'un muhüarlrk zanranrnda her nedensc srk sık ilkokul öğretmeni değiştir_

mektedir. Yeni gelen öğretmen sabit bİr ye: temin edilene kadar Muhtarrn evinde misafir kalmaktadır. Muhtarın anasl rahmetli Nasibe lıa_ la misafirin kim olduğunu sorunca Maksut amca "Öğretmen, der. Nasibe hala devamh olarak misa' fir gelen öğretmenlerin kim olduğunu sorup "oğretmen> cevabrnr alrnca': "oğul bu muallimlerin adı hep ögretmenmidur?" der.

oRUÇ BoRCU Hevekli hala Vijeli halaya misafirliğe gider. Eski hatı:alar bol bol anlatılır. Mevcut dedikoduların hepsi birkaç defa tekrar edilir. İşin burava kadar :

olanlan normal gitmektedir. Fakat hernedense yemek saatlerini tehirli uygulayan mesken sahibi Vijeli hala konuk Hevekli halayı uğurlarken *Yine misafirliğe beklerim, cteyin_ ce iyice dolu olan Hevekli hala "3 gün oruç borcum vardr. onu tuttum. Yine oruç borcum olursa misafirliğe gelirim" der. ı''''''''r' /'''''ı'ıJı'''ı''''''. '' :

ANARKEN Her yaşamln bittiği yerde, yaşamr bitiren geride gözü yaşlr, kalpten yaralr, üzgün mutsuz kişileri acı içinde bırakrr, helede kalplere taht kurmuş kişiler olut'larsa bu gibilerin yerleri hiç bİr zaman doldurulmaz anrmsanara-k yllIarca, yaşatıIır Hemşinlilerin asil, şen iyilik melegelini Emel Karayalçın'ın aramrzdarı ği ayrılalr tam bir yıl oldrr. Bu stire içinde kendisi vaşamadl ama anrlarr, brraktrğr izler ö]ümsüzce yaşadr ve yaşaya'cak ta.

yrlrnın 22 Mayısrnda Okay Ka_ rayalçın'la mutlu evliliklerinin adrmrnr atmış 31 Mart lg74 tarihinde arar.nlzdan bir daha dönmemek üze:e ayrrlnılş1967

tı.

Kendisine özgü bir toplumda'n gelip te yeni bir topluma girip o toplumun özgututumunu benimseyebilmeyi çok kimse başaramaz. Emel KarayalQrn Hemşinli]erin arasrnda gerçek bir Hemşinli gibi yaşadr. Hemşin'i Hemşin'liler_ den daha çok sevdi. Hemşine yaptığr gezı|er kendisinde derin izler ve anrlar bırakmıştı.

İbrahim TEZ

1973 Geleneksel Abant gezisinde Hemşinlilerin içinde sanki doğup büyüme bir Hemşinli idi. onun Hemşine bilinçli bağlılığı da iş düzenine örnek olacak ölçüde ve ni_ telikteyd.i. Yokluğu dai:e arkadaşlan arasrnda her an hissedilmekte lronuşmesr gülüşü, sesinin ve yüzünün güzelliği iş düzeni anrlmakta hatırlanmakta hiç unutulmamak üzere kalplere gömülü olarak vaşamakta. Emel Karayalçın'ın yaşamı süresin_ de çocuklara olan sevgisi kendisinin insancrl tutumunu ortaya koyar. Çalıştıği dairede Emel'den söz edildiği Zamall mesai arkadaşlannrn kalplerinde Emel'in acrsr gözlerinde yaşlar görmemek olanaksrzdrr. Her büyük Sevinin karşrsrnda saygı ile eğilinir, ne mutlu o büyük sevi ve sevilmeyi kendisinde bulundurana. Aramızdan ebediyen ayrılan kalplere taht kurmuş kişiler ise asla ölmüş sayrlmazlar. Aradan yüzyrllar geçsede. Seni sevgi ve rahmetle anroyruz büyük insan.

1ı i

),! I

HEMŞİN VE KALKıNMA MoDELı 50

yll öncesinden başlatrlan,

yaban_

cı ülkelerde çalışıp, kazanrp Hemşinde tüketmek ve Cumhuriyetle beraber, Türkiyemizde gelişen şehirleşme ora_ nlnda, aynl şekilce büyük Şehir]ercle kazanıp Hernşinde tüketmek suretiyie

meydana gelmiş model, hamdolsun, büyük değişikliğe uğramıştır. Devamlı iş sahibi olan işçi, esnaf. ve daha çok tüccar Ve memur brr Çlkmazdan kurtulmanrn yolunu, kazanç sağIadığı şehirde aile efradlnın iıir kısmr Veya tamamiyle birlikte yerleşmecle bulmuştur ki gerçek yapılacak iş de budur. Bu noktada, genellikle akla gelen Soru şudur Toprağa, tapuya bağlı ve yukarıcla değinilen şehirleŞme modelinden nasibini alam ayanlar ne olacak? Bunun cevabını, Hemşine verilmiş cıIan bir ilçe ve bir bucaktan ibaret mü]ki idarenin gayesi içinde bulunan mahalli idarelerin, yani beledivelerin ge. lişmesinden başka bir düzende; bir baş :

ka ifade ile, mahalli şehirleşme

na,klarr dışlnda aramak hayal olur.

ola_

Başta ve başlıca sorumlu mahalli belediyelerimiz olmak İizere, fert ola_ rak, dernek, birlik ve krrsal alana dö nük he- çeşit devlet hizmetlerinin temsilcileri, şehirleşme konusunda kenctimize düşeni tesbit ederek yerine getirmeliyiz. ister köye dayalı kasaba bıayatr, ister köykent deyiniz; Hemşinliye öırcelikle mahalli şehirleşme düzenini geiirmeyi gaye edinmeyen istihlAk, tarırn ve orman mahsulieri istihsal ve tevziiııe dönük kooepratifler gibi çabalir, be. şeri ortam koşulu nazara alrnmaksrzrn zamansrz harcanan emek ve paralar o]arak kalacaklardır. Bunlar, ancak toplu iskön Sorunllrrun çözümlenmesini izleyen zamaı Ve zeminin gerekli kılacağı ekonomik teclbirler olabilir. Hemşinli, şehirIeşme için gerekli l2

Ismail AKAY

bütün yeteneklere ha,sbelkader sahip_ tir.

Gur-):etçiliğin hızı bu suretle normale dönüşecek, taşınam ayan nüfus asgarİ insani havg1€ı brı suretle kavuşacak, elhasıl ekonomik ve sosyal huzur Ve güı,encenin başlatılnraSl Ve sürdürü]mesi imkaııi dogacaktı_. Şehiı ieşmenin şartı ise, mahalli is]çAnı tahrik ve teşvik edecek yol, sokak r.e müştemild,tı gibi ait yapılarıır 5,apılmasından ibarettir. Nitekim, Çamlıhemşin Belediyesi bu yönde ciddi bir çalış" maya girişmiş bulunmaktadır.

Başarılı sonuçlar alınacağına dair rılan inancımız kesindir. Balıkçıyım derede

olta atamıyorum Kız senin merbğındaıı

Gece yatamıyorum. Derenin kenarına Yatarım uyanamam Ben bir cahil çocuğum Sevdana dayanamam. Duman dağdan yukarı Bir yürüdü de şaştı Kız senin güzelliğin Başıma bela açtı. Yandı yüreğinı yandı oldu kazan karası Bırakta gel bu yanr Hander kalsın parasl. Doldurdum tabancarnt Saçağa atacağlm Güzel kimin kızısrn Seni isteyeceğim. Atımı otlatrrım Hendekten atlatrt'ım Bu köyürı kızlarını

Almazd a patlattrtm. Asma senin dalından Alamadım üzümü Hander kalsın çemberi n Göremedim yüzünü.

KAÇKAR DAĞLI

Olııag

ffieghan Köşe,si

ARDINDAN Adn6n KURTULUş

Hatrrlamak başka şey, hatrralarrn dünyasıan girmek başka şeydir' İradeve mızie çağırdığrmtz hatrralar soğuk dışrnirade çoğu i"i renksizdir. Ancak bizi onhatı:alar getirdiği da algılartn biBunlann götürür' larrn dünya-sına Bazen değildir ' çim ve Zaman- cla be}Ii bir beyaz bazen d.uyuluşu, sesin bir martrnrn bulutlar arasrnda kayboluşu' ve bazen de ağzım ızd'a bir lezzetin eriyigötürür' şi bizi bu dünyaya alrp Mecmuam|za yaZL yaz;mam için Iüt-

fedip arkadaşrmln yazıhaneye gelişi hatrralarrmr uyandırdr. Bu uyanlŞ düşünme durumundan Çok, duygulanma yeteneğine ve bu yeteneğin yükselen tansiyonuna bağlıdır. Kendi deyimiyle başında bir men_ dil, srrtrnda karamandula buluzu ve ayağındaki kabaralr çapulalarla gelmiş_ ti. Ankara'Ya... sev_ Tanrr onu bir krş sabahı çok yakın diği Ankara'dan koparmrş Ve çok atakrabalarlnrn bulunduğu İzmir'edaionun mrştr. Kafasrndaki hayalleri' ofma atrlrmlarla dolu olan yaşantısrnr gittaya çrkarmrştı: Çalışmak' koşmak bir mek, selmek, başarmak ve kısaca yerde durmamak. fazİzmir'in mütedil geceleri, onun biraz' '' la üşüyen bünyesini etkilemişti bir Yalak odacta bir Özlemi, srcacrk kitapiçinde okuyabileceği Freud'a ait ye_ yapımına la uykuYa dalmaktr zira

ni başladığı pastahanesi onun uykularını biraz kaçırmrŞtr"' Ne yazrk ki bu meşum gecenin ala_ göcakanlrğrnda başlayan yolculuk

karünmüştü ona..- Freudu 20' sayfaya şandar okuyabilmişüi. Çok şanslıydı ' ka_ srna rre prrlanta kalbine güvendiği hayatdar hiç bir şeye güvenmemişti at' ta... Yüzme bilmezdi, Tramplenden anIarılı. ingilizce bilmezdi' İngiliz}erle poker büyük en laşi:dı. Poker bilmezdi partilerinde oyun gösterirdi' Tanrr ona, son kezki davranrşrnda büyük }riç şans tanrmadr, veyahutta en ki gerÇek biı: şu,rrri tanrdr. Fakat şurasr garketti' bizleri en büyük şanssrzlrğa yanıaa Hayatta sevmek ve sevilmekten toplunasibi boldu. Kuşkusu zca da]rardı ma ben *Jeomarfolog OktaY ReYhan" derdi... yaşı_ Her insan gibi onunda ilkesi yarak varolmaktr, ama bu varoluş son 7anefeste biter ve her şey gibi o' da man içinde uzaklaşlr, ve sisler içinde kez kaybolup gider" ' En çok yılda bir anrlrr' rflezar|başrnda bir demet çiçekle Şairin dediği gibi, Adr, SoYadr, Açrlır parantez,

Doğduğ uyrl, çizgi, öldüğü yıl' bitti' KaPanrr Patantez' ona Yüce Tanrr'd'an Rahmet Niyaz ederim.

TJZNKTAIN StrVN,NEK Metin DANIŞoĞı.u

Bir zamanlar Anadolu'nun acl gerçeklerine -yoksulluğuna, yolsuzluğuna, susuzluğuna, okulsuzluğuna= yükseklerden kuşlar gibi bakanların di]inde bir şiir dolaşrrdr "Orda bir köy var uzakta o köy bizim koyümüzdür, Gitmesek de gelmesek de o köy bizim köyümüzdür." Gidilmeyen köyün, yatrlmayan evin bizirn' olmadığrnr, olamıyacağrnr, aradan geçen kısa Zaman herkese anlattı. Tabii bize de. o uzaktaki yere, Hemşin'e getirmek istiyorum sözü. BabalarlıTllztn, sanki bütün hatrra_ larrnr bir sırt sepetine koyup bir gün gurbete getirdikleri o hülyalı yere, bugün gençlerimiz dönmek istiyorlar; babalar"rnrn Hemşin için bir şeyler yapmadıklarını değil, yapamadrklarrnr bilerek. Ankara ve İstanbul'daki gençlerimizin, Hemşin'i çeşitli sorunlarlna, hem de ayrıntrlarrna kadat' eğilmeleri, çö_ zümler araştrrm a\atı, gurbetteki platonik Hemşin aşkrnrn, şimdi artık tam dünyaca , hayatça bir sevgiye dönüştüğünü gösteriyor. Hemşin'in ırıaluzara]arr bu sonuçtan memnun olmasalar bile, Hemşin'de yaşayanlar mutlu olmaktadırlar herhalde. Hemşinli gençlerin heyecanla baŞlattıkları çabalar, belki daha uzun bir süre meyva vermiyecektir. Ama Hemşin için nelerin yapılabileceği, nelerin yanrlamıyacağr bilinirse, Hemşinliler, yarrnlarına daha bir güvenle bakmayacaklar mı? Hemşin derneklerinin çalışkan üyelerinin dikkatine bir konuyu da sunmak istiyorum Hemşin'in renkli folklor değerlerini, krsa süre içinde zamanln tahribatıniİan korumak ve toparlamak gerekmek_ :

tedir. Çünkü folklorumuzun malzemele_ büyüklerimizin hatıralarrnda v:ğ hafıza|arrnda yaşamaktadır. Bir gün bu değerlerimizi toparlamak istediğimizde geç kalmrş olmayalım. onlan bulabile_ ceğimiz başka kaynağımrz yoktur. r'i, yaşlr

o KADAR, DA iıBRınvrgYELİM Ankara'da uzun zaman gerek tanrdıği müesseseierde gerekse tanımadlğr işyerlerinde iş arayan Hemşin'li nihayet E.G.o. da otobüs biletçiliğine başlar. Yeni memur kalabalık bir hatta vazife almıştır. Her geldiği durakta aldığı yolcula:]a otobüs hayli dolmuştur. Fakat duraktan 3-5 kişi daha almak için duılan otobüsün biletçisi "İlerleyelum beyler ilerleyelum bayanlar, bfuaz daha ilerleyelllm,> der. :

otobüsün yeni yolcularrndan bir gu_ rup genç HemŞinli şivesini takliden "İlerleyelum ilerleyelLIITI,, deyipce yeni memur mizahi bir şekilde "O kadar da ileremeyelum" U".,, ,

YEşiL HEMŞİN

',{L

....

Yaz gelince kuzularrn meleşir, Ahaliyin gece gündüz çalrşrr. Tüm Hemşin'li rzdrraba alışrr :, ' Sana canlar kurban Yeşil Hemşin]im; Sonbahar gelince hAzanrn başlar, Hemşin'linin akar gözünden yaş'Iar. Bağlarında ötüşür güzel kuşlar , Sana bir can kurban Yeşil Hemşin'im. Kış gelince yağmurun karrn çoktur, Hemşin'linin hiç dinlenmesi yoktur." Her talafta soğuk sulann çoktur. ' Sana canlar kurban Yeşil Hemşin'im. iıkb.ahar gelince çiçeğin açarl, i ": Yardıma gelince fertlerin kaçar. i Tarağr neylesin kanşık saçlar, ti Sana bir can kurban Yeşil Hemşiniİrn: Murat REYHAN : ..:

l::

Hemşİn ı Yaşamnlt : ' Dr. Caıvit çÜııy t',.

Her insan memleketini Sever- Çüıı_ ki hayat memleket havaslnln teneffüsü ile başlar. Çocukluk hatıraları orada filizlenir, yeşerir. Vücudun ana maddele:i orada pekişmiştir. Nihayet orada bütün ecdad sükut içinde ebedi uykularlna dalmışlardrr. Yıllarrn arkasrnda sisli tülle örtülü yatan ve içinde daima. buruk acrlarla Çarpan yemyeşil yamaçlr vadileriyle bir memleket hasreti yaşar, göğsümde...

orada geÇen günlerime gönül penceremden bakışIarrm olmaktadır. İçimde nedense bir melA,l var. orasrnr bütünü ile özlüyor ve fakat vuslatlmrn bana aCI verdiğini hissediyonım. : Sisli dumanlı dağlar, yüzyrlların namelerini çağlayan dereler, trlsırnlr

}ıaylalar, çatrrtrlr duman kokulu ocak başlarr, bana vefalr huzuru verebiiirmi? İçimde paha biçilmez olalak yaşayan hasretinde mutlak bir man6'sı olsa' gerekir. Bu manA,yı tatmak nefes almak kadar mühimdir. Sonryorum ki Hemşin'i her an, her zerresi ile yaşamaktır. Hayat...

MELTEffi Tı0ARET Arsa Emlak Taahhüt [NT[R [T[D[I[ }IEilhIET t[ır[İK Talatpaşa Bulvarı 1{0. ı33/[

Tel : ı9 $0

t,ndılı [ıraa}ı Ahmet TOROSLLI Iv{eyvesi, Iezzet, nefaset

ve ihtiva

ettiği besin maddeieri bakımrndan diğe: kuru meyvelere göre büyük bir üstünlük arzeden fındrk, çok eski tarihlerden beri Karadeniz sahil}erinde yetiştirilen bir kültür bitkisidir. tsir bölgede fındık ziraatı yaprlan alanları üç klsımda mütalÖa etmek rrıümkündür. Birici krsrm; 250 metreye kadar olan yükseklikteki sahil kuşağııı-r kapsar. 250-500 metre rakrmlr sahalar orta kuşak, 500-750 rakrmlr olanlar ise yüksek kuşak olarak nitelendirilir' Bunlar arasrnda en garantili mahsül sahit kuŞağında yer alan bahçelerden eide edilir. orta kuşakta bulunan bah_ çclerden de yeterli ürün sağlaiıabilir' Daha yükseklerdeki fındrk bahçeleri de anormal don olavlarrnrn meydana gelmediği yıllarda verimli olabilir' Hemşin köylerinde öteden beri azda olsa fındık yetiştiren aileler vardrr' Ancak frnd'ık bahçesi kurulurken tekniğin gereklerine uyulmadığı için çok defa olumlu Sonuç elde edemezler' Halbuki; bahçe kurulurken arazi beşer metre aray\a 2x2 boyutunda münferit olarak setlendirilirse bu setler 60-80 cm' derinIiğinde kirizme edilse beher sete bir senet hayvansal gübre ile 150-20o gr' trip_ ie süper fosfat verilse, set yüzeyinin bir metre çaprndaki krsmrna ellişer cm' ara' lıklarla dairevi şekilde altı adet saçak kök ihtiva eden fidan dikilse, dikilen bu fidanlat' bir yıl sonra toprak sathrndan makasla kesilse (daha kuvvetli sürgün meydana gelmesi için) ocaklara her yıl Mart ayrnda, fidanlar henüz gelişme ha_ linde bulunuyorsa yani gençse yarlm kilo, fidanlar gelişmişse bir kilo amon_ yumnitrat gübresi verİlse (gübre ocağrn orta krsmrna verilmemeli fidanların drş krsmrna verilme]i) maksada uygun şeı5

lrilde hareket edilmiş ve rnahgüldar bir bahçeye sahip olunmuş bulunulur. Verimli]ik için sadece yukarıda belirtilen işlemleri tatbik etmek yeterli değildir. Bahçeye dikilecek fındık çeşidinin sap_ tanması da önemli bir husustur. Bu problem hem döllenme Ve hem de donlardan müteessir olma bakımından büyük önem taşır. Malümdur ki findık dalr üzerinde hem erkek çiçekler (şatonlar) hem de dişi çiçekler (karanfiller) bulunur. Dişi çiçekler erkek çiçek tozlarr ile tozlanm az \re döllenmezse meyve teşekkül edemez. Ş uhale göre fındık bahçesi kurulurken çok şaton meydana getiren çeşitler babalık olarak dikilmezse döllenme olayr istenilen ölçüde gerçekleşemez, dolayısıyle o bahçeden iyi mahsül almak mümkün olamaz. Bu itibarla bahçeye dikilen ocaklardan her on adedinden bir tanesi bol miktarda toz veren çiçekten seçilmiş bulunmalrdır. Örneğin sivri findık denilen çeşit iyi bir babalık çeşitidir. Bazı çeşitlerde karanfillef erken açar ve bunlar donlardan büyük çapta zarar görürler. Bu nedenle don olaylannrn çok görüldüğü orta ve yüksek kollarda kurulacak bahçelerin geç çiçek açan çeşitlerden intihab edilmesine dikkat etmek gerekir. Hemşin köyleri için en uygun çeşidi (çakırlak = gök) fındık olduğu kanaatindeyim. Bu çeşit findığın fidanlartnrn Ordu ilinin Ulubev kazasrndan bol miktarda temin etmek imk6nı vardrr. Bu ilçe ziraat teknisyeni ile temas edilirse fidanları bedeli mukabilinde satrn almak olanağr vardrr. Fındık bahçelerinde istikrarlr Ve yeterli mahsül alınabilmesi için bahçelerin teknik icaplara uyularak tesis edilmiş olmaısr kd,fi değildir. Bahçelerin bakımına da önem vermek zorunludur. Bir kerre ocaklardaki ana dallarrn dibinden çrkan sürgünlerin her yıl Sonbahar ve ilkbaharda kökleriyle çrkarıl_ mak suretiyle temizlenmesi icabeder. Bundan başka; Mart ayında beher ocağa bir kilogram amonyumnitrat gübresi verilmesi gerekir. Ayı'ı ca ziraaü dai

ı0

releriyle ilişki kurularak (fındık iç kurdu) denilen ve çok zarar|ı olan haşare ile savaş ihmal edilmemelidir. Özet olarak; belirtilen hususlar yerine getirilirse başanlı bir findık ziraatı yapmak, dolayısıyle yeni bir gelir kaynağına kavuşmak mümkün olabilir.

l2 33 4t 25 ı0 36

FUEL

oıL

öz-PET PETRoL I{AKIıyAT Ut TıCARIT [ıd.$ıİ^ I(ızılay Ziya Gökalp Cad.

16|2

tınr başlatmışlar, 1954 yrlrnda hizmete açmrşIardrr.

Hayda: Ertan, günümüzün koşulla_ rrna uyan tam bir iş adamı idi. Daima yenili kisteyen düzenli ve bilinçli yaşaınr süresinde mütevaziliğini hiç kaybetmemiş, komşuya iki bana bir sloganrnr ku]lanmrş ve bu amaçtan hiç şaŞrnamrştr.

Karadeniz Lokantaslnda,n çok ki-

şivi iş sahibi yapmalan girişimci kişi yanrndan girişimci kişi çrkmasınr sağlamıştı. Bu kendisi için büyük bir krvanç-

KAYBETTıK

tr.

Köyden Veya işçilikten geiip, iş hayatında yükse]miş pek çok insan vardır. Fakat onlardan bir Çoğu köklerindeır kopmuş Veya kopmuş oldukları halce kopmamış gibi görünmüşlerdiı.'. Hayda: Ertan, Hemşin içinden çıkıp yaŞa,ml boyunca ö]ümüne dek gerçek bir Hemşin'li olarak kalabilmiş lıemşehrilerimizden biriydi. '1913 yılında doğan Haydar Ertan hayata işçilikle atılmıştır. Üstün bir ça_ lışma gücüne sahip olup, Ahmet oğlu Hüinü Beyle Trabzon'da Yeşilyurt Lokahtasrnda çalış maya başlamıştır. Trabzoıı'da çalrsırken bir kaza Sonucu tavandan düşen kübbe parçast ayağını krrmrş, Hüsnü Beyin büyük yardımlarryla ayağlnln kesilmesi önlenmiştir. İstanbul'da cla bir süre çalışan Haydar Ertan 1936 yılında rahmetli Kasım ve Ahmet Gültan'la beraber Ankara'da çok etkin bir isim bırakan Karadeniz Lokantaslnr açmrşIardır. Bugün siyasal alanda yeri olan birçok kişinin ve büyük Devlet memurlarınrn talebeliklerinden kalma anrlarrnda Karadeniz Lokantaslnln özel bir yeri vardır. 1936 larda kurulan bu ilişkiyi Haydar Ertan günümüze kadar sürdürmüş, bu maziyi onlarla beraber yaşamrştrr. ',. ,,Ahmet Gültan ile birlikte ileri bif görüşfe ]-952 yrlında Bulvar Palas inşaa-

mamlamıştır. Ziyaretine gittiği kişilerin yanlnda ve uğradığı yerlerde faz\a otu:maması, kişiieri işlerinden alr koymama Ve meşgul etmeme endişesinden ileri gelirdi. Bir gece saat 02.00'd-e kalp krizi geçirmesine rağmen Doktorunu Ve oğlunu rahatsrz edefim endişesi ile sabaha kadar acr çekmişti . Nihayet 11 Nisan ].975 Cu.ma günü 2. kalp krizinden sonra bu bü5ziik insan ebediyen aramızdan ayrrlmrştrr. Yaşantısr boyunca Hemşin'liliğini, kökünü, özünü hiç bir zarr,aİl kaybet_ meyen, lüksü olmayan insancrl duygu_ lardan uzaklaşmayan, halk adamlılığı vasfrnr iyi bir şekilde sürdüı:en Haydar Ertan'a Tanndan rahmet, kederli ailesine ve tüm Hemşin'li]erimize sabrr ve baş sağlığı dileriz. YEşİL HEMŞİN

Yaşamr boyunca insancrl tutumunu

siiı:dürmüş kimseyi kır namak, incitmemek duyguları içinde ömrünü ta'

cüR- İş-

- --1ı

İNŞear VE MüHENDiSLİı<

e.ş.

iı Çelikkale Sokak No. 36 Yenişehir/ANKARA iı Tel : IB 24 58 |74623 Iı TLEG-GÜryış ANKARA iı TELEX - 42686 lı AGUR Tr.

lı

ı7

riİZE ÖĞnnNcİ yuRpu Ekonomik, sosyal ve kültürel yönden getişmiş devletler bu ülkülerine daha krsa zamanda ulaşabilmeleri için eğitim davalannr ön plö,na almışlardır. Her alanda eğitilmiş bir toplumun ulaşamayacağı hedef tasavvur edilemez. Rize Vilayetinin Hemşin yöresi halkı ekseriyetle ekmeğini dışaüda kazanmaktadır. Dolayısiyle öğretim yapanların çoğunluğu da taşrada tahsiline devanı etmek durumundadır. Esnaf ve memur çocuklarr haricindeki öğrenciler orta öğretimini zor şartlarda yapmaktadır. Büyük şehirde orta tedrisatınr yapamayanlar Üniversite srnavlarında çok zorlanmakthdır. Bu kapsamrlakiler ayrLca Yüksek okulda yurt konusu ile karşılaşmaktadırlar. Beslenrnesini sağlayan öğrencinin Sakin bir mesken bulursa başarısr arte^ cağı şüphe götürmeyen bir gerçektir. 7.7.Ig74 tarihli "Hemşin" (geleneksel Abant gezisi özel, sayrsr) gazetesi-

nin

dördüncü

sayfa birinci sütunda

(hizırietler ve hizmetliler) .Yurdu'lTILlZ,, }:aşlığı altında Rize öğrenci yurdu Sorunulıun bütün hemşerilerimize Ve sosyal kuruluşLarımıza duyurmaya çalışmıştık. tseş on senelik bir bekletilmeden sonra İıımiz ozel İdaresinin yukarrda fotoğrafını gördüğünüz *Rize Öğrenci furdu"nun yaprmrnl 900,- bin lira ile

H. Erasian YILDIRIM başiatılğı-nı sevinçlc müşahade ediyo_ r'ız. İnş aa'ı:ina deva.ın edilen beş kaQiı yurctun bu miktar para ile bitirilemeyeceği bir gerçektir. Bu bakımdan bütün ilgili kurululşarrn Özel İdare ile bağ kurarak (Şayet imkAnlar krsrtlı jse) çok önernli olan hizmet müessesesiırin bir an önce yapılmasrnr sağlamaIıdırlar. İş adamlarrmrzr da bu yönden şayet gerekiyorsa desteklemeye davet

eCiyoruz.

Yurdumuzun krsa zamanda hizmete açrlması dileğiyle hemşerilere ,Şoğlık, mutluIuk ve başarllar dilerim.

KAYBOLUYORDUK İncecikten serpiştiriyordu Önce sulu sonra dolu \re bitmek bilmeyen bir şarkı gibi

Ya,ğıyordu. Gönlüme yağıyordu Dağlara taşlara Yoldaş kuşlara yağıyordu Ve bir sigara tüttürüyorum Sanki seni içiyordum Yollardaki dönemeçlerde Güneşki ufukta kayboluyor Tıpkı öyle

Bend.e,

Sende,

Yavaş yavaş bu evre"u?urootuqordut<, Hasan

Özrı

aıı' |'ı*v

\t İ ıI \İ \t\

İ\ \ İ \\ I \ ı\ \

\ İ \\ \\ \ İ\ \ -\I \\ \\ \\ \ ı şt ıt İt \ \t \\ \\ \\ \\ \t \t I\ \\\ \\I ı\ t\ T

',!,',.!.',1'.',!*1:'!!1'.3'''.'''.,',1rİr-'!"!,,*ÇrqJ.ia'ı.#!,.!"!7?'ı'''ı'.ı''"

WAŞıNGToN RESToRAN ŞİŞMAN

KARDEŞLER

TEL:IZ Ig52

İ\ \\ t

ı\ ı\ \\ \\ \

\ ı\ \

ı\ \\ \

EKMEfi FABBıKA$ı YEııı isrıHBUL ABBAS oKUMUŞ

itfaıye Meydanr Yenice Sokak No.

Tel : 11

AYŞE OKUMUŞ

Anafartalar Caddesi Alataş Sokak No. 9Tel : 1"9 73

BB 44

i İ\ tı \\ \\\ \I \\ \

ı ı ı ı'ı' ü''. ı ü'''''

ı------7-"

REYHA* PA'TA ll_

İ İı ı_\ ıİ ıİ ı İ

ılt\

ı''''''''''r''ı''ı''''',

il r'''ı'''''

r'''ı'''',

--ıı-_

SAh@*u

İ ı

KAZIM REYHAN VE oĞuı,r'eRı

ı \

G.M.K. Bulvarı No. l15/F TeI : 17 t4 56

Maltepe

ANKARA ı

ıi

İı

ı DİVAIş LoI(AI\TASI İİ

İ İİ \İ İİ !İ İ ı ı-

' şesİ ŞINASI

ŞİşMANHASANoĞıu ŞrşMANHAŞAN(.ıI-LL/

İs

Tel:107016 Gençlik

ANKARA

Parkr

ş\

Şen Yayla Ekmek

İ5İ

iİ İ İİ ıa!

İt İ

ı İş \

İ İ İ

ALEMDAR

Sanatoryum aCd. Avni Paşa

Durağr

-ıı -ı ıı'ırı'r'''''f'

No.

2l5 Keçiören

'ra''

\ \İ \

I(ARDEŞLER

Tel : 14 37 90

' ''ı,

Falcrikası

'''ı''''''''ı''''''ı''""'ı'a'ı

ANKARA

ı _-- ı

ı'''''ı

ı ı ı /' ıı'''"''ı'''ı

\r it

İİvI

şİ İııl i

İ-JLi İ İI

f, r İ r r. ı

ı ıı'''

ı'' ı ı'' ı'''

|,^_^_J-*:-

Karadenız

İ\

innlru Kızilıay Karanfil Tel : 18 02 57

ı''ı

ı''''''ı''

@TEeü (l

Hemşinlilere sağlık neşe ve başarıIar diler. Atatürk Bulvarr No. 141 Bakanlrklarl - ANKARA Tel : 17 50 20

İ ıİ İ İı İı İ İ ıİ ıl İ\ ıİ

BuüvAR

ı İ

aI\\ ıI v,

İ ı l ıt \

Lokantası ı ^l-^_hsı..

ctjrrnx

Sokak 25 24 64

ANKARA

HoTEL APAYDII\

Iı'

\',

Krzılay THY Terminali

ı ı\ I İ İ İ İ İ

yanı

Telex

: 426Ll

ı ı\ \\ \

İİ

İ ı İ

İ İ

"^:_^

^*-,:-.,:: Eviniz Ankaradaki

50,

KUTU imALATııAilEsı ı a İsııaiı pÖxııBcİ SELAHArrİN URAs ı

YıL MUKAIıııA

Mukawa - Şeker - Baklava - Pasta - Fond a-n Zatf - Ayakkabr Kutu Doğanbey Mahallesi'Çetiner

Tel:lo7zg'

Fantazi kutu ve her çeşit

Sokak

No-

lüks kutular itina

'''''

ANKARA

I-2

"''''''''

ile

"'ı''''''

ı ı

yapılrr. -----------r

ı' ı ı''''-_

ı ş

)r r' ı i ı ı ıııı

\t '''ir'ri

İt

ı' ıı ı ı'ı'' r' ı r'' ı''rı''}iııı}İ;bi )riirrr'i't?

RıFıTıM I

ıı

aI \-

ı İ

ıt

TARAKÇıcĞıu

ANI{ ANKARA

Eırsİıı sIR-T -

Ticaret odasr Komite üyesi Ticaret @a sicil No. 23188

Sicil No. 6132

r***h*şı:lffiffi-}HİL,,J:',,*,u'*T,,, ANKARA

İı

Martı Pasta DUR'SUN

İsvıeİı

Yeşilyurt Sokak No.

;;i:;;'56 56

İ \,7ı --ıııı

Salonu l^t-] ^

ÇnıİxoĞı'u AKKAYA

1 '^ tİr, Çankaya/ANKARA

Marmaris Karadeniz ı

ABDULLAH

ı ıi ı ı

ı -I^

ıLLLLU,Vİ'V GençIik Cad. No : |g/D' Anıttepe 67 Tel : t8 94

ıi ı\ \ ıI

BAHADIR DUh{AN - iRraN

İsİ lİ

_ - Nncırİ ŞnNnlr N}'ÇAI'I Şİ'NL''L

Pastahanesl

Damla F

Te|:27 ı.,' ' a' 24

t-!

Iı \\ I İ

ııİ ıaI Kavaklıdere Ankara

IıLt7

- )zncı .zı,li \rII l\f A 7 - ADNAN GoZECI YILMAZ Naznıİ

İİ!

ıİ\ \\ ıt İ

REsToRAN

yÜcnr

2o Hazirand'an itibaren tüm Karadeniz lilerin

ıı ---'-------rf.''.J' ı ı ı ı' lf '''/ı''

f f J r r r r r f r r ıf''''''

Restoran Tl

İ l

İ İ \ \ ı

İ ıt a

İ i

İ \İ İ İ İ

İ\

ı\

hizmetinde

J'''''ı'r''r'''''''r''')

"ıır İ

İ İİ İŞ

r''''''""

"''',ı,ı'''

Dr. Vali Reşit Caddesi Kuloğtu Sok. No.

TACETTİN

u ^^^,ı^\ o 9 Kebap ...iL

ı5\

İ \ ı\

\.,

öıınn

Farabi Sokak No : ıı Tel : 26 59 25

Milka

ıİ

Ir-

r?RİM

ıt

Çankaya

a tr:Tı-^

İi

t ı ANKARA İ

ıt

civeN

Ahtürk Bulvan Büyük Çarşı No. 18 Tel : 18 42

ANKARA

Pastahaneleri T.)^

REYHAN

^LnL^.^',^..^..1.^*j KARDEŞLER,

Tel:188547-TB6677

Tunalı Hilmi Cad. 113/E Atatürk Bulvarr No.

KÖŞEM BEZIK '-o

1.B5

ANKARA

SALol\U r r'''

ı\ İ \ ıİ

ı\ t İ

ANKARA " "

\ ı\

ı\

SELAHAIrİN ATAMAN KEMAL ESER,

Bayındır Sokak No. 6iB Yenişehir ı Tel : 18 85 52 ş \\ ııı''''''''''''''' ı''ıa' "''''' "'''ı

rfııııf

İ\ İ İ İ İ-

ANKARA

ı\

İİ ı \İ İ İ

ToPAt'hüCüUHIRAT

İı

İt İ

"ı}

SALoI{U

PAsTA

Tel : 27 47

-- "l

CAF'E

İı ı\ İ İ -

r''' ı'e Jı'ı ı r, ıı ı ıı ı'''"ı''' "' "

" "'ı''

"''''

"''

İt t ı\

/ı'''ı,

J' ı''''r''ı'''ıı'',

ı\

Yenİ süreYYaGece prar.Ta.." BEKTAŞ

ı ıİ ı İ

Bestekö,r

ANKARA

MEBUSEVLERI EKMEK osMAN

ı Tel : 13 24

ıİ

İ İ

Soysal Han No. 21

Tel

: 25 20

KızıLay

TEMEL

Atatürk Bulvarr Büyük Çarşı No. Tel : l8 54 04 D''It'^-'

ıİı İİ Bahçelievler ı Tel : 13 22 48 ı İı ı' a r' ı' ı J ı' ı''''' ''

D"iıı"i

\\i \ Yenişehir/ANKARA ı

1o l

AR. ILAR. osMAN

A 'rı

İ İ

ıııürrüoĞıu

MACİT

ıNcE

ı ı ı' q'

ANKARA r''''''''''''''ı'',

İ İ ı

ıı

KURT

^ı. -rı r' -r

ı İ s

ANKARA

ulİl ıı'ıı\-ıı KU,I ]ııI '

İt ş

Hizmetinde

Hemşin'lilerİn

ANKAIıA

\ ı\ \ ı İ ıı İ-

NUMANoĞı,u

ı l

FABRIKASI

r'''t-._'^Xıtı

..' LHI'JıI tam ı 0ııı ÇotaPP Dg,posu

İş

Sokak

İ ıı İ İ ş

ı\\

İ İ

GUZEY

Kuıübü

Tel: |72974

ıı

r' ı' r'' ı ı ı J ı ı ı ı ı ı ı'' ıı ı ı, ı' ı ı''ı'ı'

İ'''

J r''

r''' r' ı''ı'''''''''

Jrıı

"ı'''

"'''ı

ı, ı ıı'''"'''

l'.

-'-)

ı ı.

ır'ı

'''''

.j-

Şarküteri Ve Y.\4J.\

Bakkaliye .J\4.\.\\4-.

İİ

ANKARA

ıl

Şafak :r*ı Eıı' Ekmek

Fabrİkası

IBRAHIM BALCı ııeŞİıvı vURAL

ıi

İ ı ıt i\

Turgut Reis Mah. Çeşme Sokak No. rel l lL tI 27

İı

İnkılap Ekmek

\\ t\ \\ İ ı \\ \

KEMAL Tel : 25 00

ANKARA

Fabrikası

şeııİNoĞıu

ANKARA

29 _

__ -

İİ

ıı \\ \ ı \\ ı

Rcghan Pıde Ue Kebap

J -

Sakarya Caddesi Tel : |2 12 32

"ı "

İİ İ ı

ı''''ı'''

Kardeşler

Köroğlu

Salonu _

FAZILREYHAN

ı ı\

ı\

İ ı İ ı\

İ \ İ\ \

İ \

i-\

Genclik Caddesi Ar Sokak Tel : 12 33 21

37/A

ANKARA

İ^v^.Ld!v-L

ıı.ıfrıırYı'

Gııler Pasta

prıHıi VE NAMIx

İ ş

\ ı

UC Şelterleme V !l

I'JJııI;_

Cemal Gürsel Caddesi N

Tel:19

14 I_İ

ıtIıIYIl'ıı.

yücrı, .ı

Salonu

vvuu

ı\

\ İ\ İ \\\

J-'J

"''''

f ı''''''''

"''

"'"

ı'''''"'"

"'''''"''''''ı"''"''

Arıcı Müesseseleri

M|JZAF'FER,

İ ı İ İİ \-!

-Tel

ARICI

[iFit""i;:,:^'--.,

İncesu Hemşin : |g 28 74

\J*lr-z1ı.

PASTAHANELERI J

_-V--'_----

İ\ \ Akav Caddesi - Çanıçaya Hoşdere _ ı İ-

ı ı! ı İ İ|İ

185

Caddesi No.

Körfez ı

ıY-

İİ

İr

FABRIKASı ANKARA

lrtlJı\ıt\'-t\"

sAb@NIu REYHAN

HıATrAb PASTA

İ İ

Kryasi Dağdelen seyran eağıan Cad.

SİNAN REYHAN İ İİ İ Genclik Cad. Ar Sokak No. 32/ A İ Tel: T8257L İ--Ş şİ

İ İ

Tel : 25 54

ENı-ıEı\ trl\ EKMEK DAĞDELEN

İİ ANKARA İ

Sinemasr

FUNDA &

AHMET

İ*

\ ı İ

ıt İ

Lokantası Ivıı!Urııt-lU-ı''

İ\ a

Sokak Tei, 25 10 33

Bavrndrr

Şölen Bezik

Salonu

Afi GÜNDAY

KEMAL

İı İ Binnaz Sokak Kavaklıdere İ ıııııı ı ı ı''" ı rı ı'''ı'-'ır'" iııı 7'

sADIKoĞıu r'"' ı'' ıı ıı''''

\I ı ı

ı ı ı

ANKARA ı ı"' ı'ı ı'''ı''_-- ş

ı İ ı ı ıı ıı ıı

ıı

İ ı ş İ İ İ ş İ İ İ İ İ ş İ İ İ ş ş İİ İ İ İ İ İ İ İ İ İ İ İ İ İ İ ş \

\LI

ı İ İ İ İ İ İt

"'"'"/f"'''ı'"'ıı''''/'"

ı"'''''''ı'

7'"

ı'''

ı ı'"'ı'

PiıRLAMEı{TEBıı| DüştıilDürLERı HEMŞiıııı -ı '---

,, *rrtafa PARLAR Bu yczımdo Hernşin'li bir Porlomenter olorok Millet Meclisine girdiğim günden bu güne kodor edindiğim tecrübeler Ve bir par|oment'er olorcık Hemşin için porlamentodo yoptığım hizmetlerin bir kısmını bei,irterek bir kısım düşünceierimi çok değerli Hemsin'li votondoşlor,rnü duyıi:-mcık istiyoruııı Hemşin'in meselelerinin duygusol yokloşımlo çözüiemiyeceğini bir boşko Hemşin dergisinde yozdığım yorı romontik bir incelememde oÇık seçik bir şekilde dile getirmiştim. Bu gün oynı görüşlerim doho do t(ök şLrlmış bir biçimde bende güçlü bir inonç holine gelmiştir Hemşin sorunlorının Hemşin ile her türlü ekonomik boğını koportmış bürokrotlor ve iş odomlorı i]e çözümlenebilmesinin mümkün olomıyocoğı görüşünü toşımoktayım. Bürokrotlorın teorik olorok köğıt üzerinde rı**şin'in kolklnmosı ile ilgili düşüncelerinin'veyo bunlorın ön proie holine götırıırn"si orzulorınln Hemşin'deki olt yopı yeqersizliğinin büyük engellemisı korşısındo uygulomo imkönı bulmomosını düşünmemiz ben dohil Hemşin için iyi şeyleri düşünen bütün Hemşin'li oydınlorın korşılorındo gördükleri en büyük engel olmuştur. Ve engel olmoyo devom edecektir. trşosen sodece Hemşin için değil memleketimizin Hemşin gibi geri kolmış bütün yörelerinde holkın kendi goyretı ile kolkınmosı için üretim ortırıcı veyo yenı üretim yorotıcı girişimlerinde bulunmolor|ndo korşıloştıklorı en büyük engel olon bu olt yopı tesislerinde(i yetersizlikIerin etken olduğu onloşılmıştır. Nitekim geçen moholli seçimlerde Çomlı Hemşin ko_ zom1 Belediye Reisıiğini kozonon Soyın Holil Şişmon tokdir ettiğim heye_ conı ile Hemşin'|i bir oydın olorok ve Hemşin'in kolkınmosındo yıllorco düşünen bir inson olorok bono teklifte bulunmomı rico ettiğinde düşündüğüm bütün proielerin yopımındo eneriinin bulunmomost yoı Ve nokliye hizmetlerinin çok pohotı olmosı gibi olt yopı noksonlıklorımızın holkın kendı orolorındo örgütlenerek yopocoklorı girişimlerde boşorıyo uloşmolorını engelleyici büyük etkenler olduğunu tesbit ettiğim için bu yollo netice olomıyocoğımız kgnootine vordım Modern Türkiye Cumhuriyetinin kurulduğu günden beri iş boşıno ge_ len bütün hükümetIerin ve siyosi portilerin yop(ıkloııı gibri devletin güçlü kollorının böIgeye gelememesi holinde bölgenin sokinlerinin ferdi Veyo çobolorının olumıu sonuçlor veremiyeceğı endişesini to_ ıvı',-ı Prof.

;T":h:olindeki

Bunun için hükümetten ve devletten yopıtmosı geq!(en olt yopı tesis' lerinin doho hızlı bİr şekilde yopılmosı hususundo Mİllet Vekiıı oloro!< önergeler sunmok ve T.B.M.M. bütçe ve plOn kormo komisyonundo bu tür soiunl'orı olon bölgelerin olt yopı hizmetlerinin getirilmesi hususundo ilgiIi Bokonlorın do il\ifotıno mozhor olon tekliflerimizi yÜce porlomentonun ve (Devamr S. gı de} sorumlutorın bilgilerin e Qrz e{miş bulunuyo.rum.

''ı'''rı'''''ır'

ı''ı''JıJ'''Ja'ırı'''''''''''''''''ıııııııııııııı}ııı

ı \

ş ş

ı ı ı

ı ı

l l

İ \

\ \

\ \ \ \

ı ı i ı

ı ı

ı9

DUYDUK DUYMADıK A. Galip Orhun'un BelediYe Reis

olduğundan beri Ankara'daki Hemşin'lilerin fiyakasından geçilmediğini. Macit İnce'nin Krprrs Vatandaşlrğın/geçtiğini, Deniz Memişoğlu'rrun T.P.A.O. ya girdikten sonra petrol istihsalinin arttı_

vekili

ğrnı,

İbrahim Tez'in yeni seçim döneminPartisinden Anka.ra MilletvekiHalk de

adayı olduğunu, Arıkan Gültan'ın tüm Alman firma_ larrnın Ankara bayiliğini yaıtrğını, Nafiz Doııık'un T.R.T. Geııel Müdürlüğüne aday olduğunu, Köksal Burum'un evine televİzyon aldrğrru,

Galip Atakan'ın kendin pişir ben yiyeyim namı altrnda yeni bir işyerİ

açtrğrnr, Recep Cihan için kayıp il6,nı veril-

diğini'

Kadir Danışoğlu'nun Burmaoğulla_

rrnın göç hazrrlrklarına Yardrmcr olmak üzere 10 günlüğüne köye gittiğini, orhan Akrncr'nın evinin kirasrnı takdir edemezken S.S.K. nun binalannrn takdir komisyonu başkanlığı yaptıgrnr,

Hasan ReYhan'rn bazı transfer işle_ rini halletmek için sık sık İstanbul'a gİttiğini' İrfan Gültan'ın şoför banndıramadığı için a{abasınrn paslandığrnr, Hasan Gültan'rn Ulusoylara damat olduktan sonra otelciliği brrakın otobüscülüğüne başIıyacasnr, Mustafei Parlar'rn Avrupa Konseyine katıla katrla oradada bir ev açmak mecburiyetinde kaldrğrnı, Nahit Parlar'rn babasrnrn Avrupa' daki evinde ihtİsas yapacağrnı, Şerif Sayrn'rn derneği temsilen va_ tanİ görevini yapmak üzere Mamak'a gittiğini' a0

Kena.n Tekin ve Metin Danrşoğlu'nun temel reis gibi bol bol rspanak yedi-

ğini' Adnan Memİşoğlu'nun Krzılay'dan sonra tekel'ede srk sık yardrmda bulunduğunu,

Muzaffer Arıcr'nın Üniverşitedekİ krzlarrnı nişanladıktan sonra gözünün arkada kalmadığrnı, orhan Memişoğlu'nun dişlerini yemek vakti srk sık kiraya verrliğİni, Mustafa Numanoğlu'nırn çok kısazamanda Ankara'run eğlence yerlerİnİ eline geçireceğini, Edibe Apaydın'rn kocasrndaıı daha fazl aHemşin'li dostunun bulunduğunu, Ali Ataman'In Ankaralı fırrncılarla birlikte Kiev'e çüartma yaptrğınr, T. Turgut LJYsal'rn işleü yoluna koymak üzere acilen Ankar|ı Savcrlığrna takviye gönderildiğini, Hurşit Matiloğlu'nun artık Hemşin derneklerinde fahri olarak bulunduğur1u,

Dr. Mehmet Haberal'rn Aınerika'da ihtisasrnl yaptrktan sonra birinci sınrf kasa.p olara,k Türkiye'ye döneceğini, Turan okumuşoğlu'nun ingiltere'de ihtisasrnı bitirip, 1. srnıf atom alimi ola_ rak Türkiye'ye dönmekte olduğunu, Ayşe {*leri'nin, Renault otomobil satrşrnın dufdurulduğu için çok üzP;ün ol_

duğunu, Şİnasi Şişmanhasanoğlu'nun Tarab_ ya otelinden bir daire satrn alacağrnı, Yunus Şişman'ın dünyaya çok erken geldiğini, İbmail Akay'ın Hemşin'in alt yapr tesisleriyle uğraşmaktan evİnİn tesislerini onarmaya vakit bulamadığrnı, Vedat Güçtü'ntin Bursa'nın fahrİ

hemşehriliğine seçildiğini' ibrahim Reyhan'ın aİı'trk akşam ka_ ranlığı ile birlikte eve giıdiğini,

DEMEYıN Ahmet Altay'rn çok sıkı perhizden arada bir misafirleri sayesİnde kurtulduğıınu' Hasan E. Yrldrrım'ın dernek çalışmaları yüzünden Ankara içi dolmuş seferlerİne ba"$lamak zorunda kaldrğrnı, Sebati üeri'nin kavrnpeder olduktan sonra havasrnln değiştiğini, Gumlo damadı Ayhan A-lısoy'un yayaları çatlatırcasrna iki araba kullanmakt aolduğunu, Murat Karayalçın'ın kooperatif çaIrşmaları ya,ırıında pipo içilmesi usulleri üzerine yeni bir tez hazrrladığrnr, Halit Şişman'rn son zaman|arda ar' tan aşrn hrzrnın yeni doğan oğlu tarafindarı frenlendiğİni' Memİş Şişman'ın havagaz| srkrntısr devam ettiği takdirde lokantacrlrktan sonra birde hamam açacağrnr Vahap Çolakoğlu'na hrzlı pankreas_ crlığından sonra Boldozer isminin takıl_ drğrnı,

Mete Ertürk'ün aşkın yasasl adlı

yapıtı oluştuıduğunu, Alt MehişoğIu'nun her akşam Ele_ gant'd aZeki Müren'le beraber viski içti_ ğini,

Adnan Kurtuluş'un pek çok bakım_ lafdan babasrnın modeli olduğunu, Mehmet Karahan'ın saç modelinin harum memureleri tarafindan tesbit edildiğini, Mustafa Şimşek'in anasrna srk sık bu kadar ufak olmana rağmen kendisi_ ni nasıI doğurduğunu sorduğunu, Mazhar Karamustafaoğlu'nun An_ kata'ya gelen Hemşin'lilerin ücretsiz rehberi olduğunu, Hayri orhun, Sami orhun, Şevki Daruşoğlu ve Muzaffer Akıncınnın gençlere taş çrkaracak şekilde prafa oyna_ drklannr, Dr. Aleattin Reyhan'rn emekli olduktan sonra Milkaya nisbet bir pastahane açacağınr,

Süleyman Sanoğlunun köy yolunu yaptırmak içln fizibilİte ralnru hazı'rladı$nr, Sevil Uysal'rn çok yakrnda bir kuran kuı"s uaçacağınr, Metiha Danrşoğlu'nun salıipsiz kedilefi banndrrmalı için bir hayvanat bahçesi açacağrnr,

Güler pastahanesi sahibi Namık Yücel'in birkaç haftadır kahkahalarla gülmeye başladrğrnr, Mustafa Yrldrnm'rn Bozkurt deterianlarınrn uzay gemisİ ile dağıtmaya başladrğrnr' Bektaş Önal'rn filizim lokantasrnı Fenerbahçelilere anga|e ettiğini,

İwaxAYxN,[

IVtn

Sana öldü diyorlar İnanayrm mr? Senin ölmediğini, yaşadrğrnı Tüm evrene duyurmak istiyorum. Fakat onlar, dostlarımız Bu düşüncemi yalanlıyorlar, Acı gerçeği kabullenmelisin diyorlar. Tam kabullenmek üzere iken Rüyalat'rma girip, Yalan yeyenim yalan Kimseye inanma, ben ölmedim diyorsun. Ölmediğini kabul edelim Neden y atlumuzda değilsin? Niçin bizi hiç aramryorsun? Bu sorularrn cevabrnı alamaylnca, Kendi kendime acl gerçeği itiraf ediyorum. Hayrr, hayır Nasrl böyle bir şey düşünebilirim Se nölmedin, benim kalbimde Ölümume dekte yaşayacaksrn.

Yasemin REYHAN 2r

HflYTf;I{$f,t URUNLIRıN IffiLKIı{DIRIIilISINIı{ Yott[RI Mecti ÖzRRsı-nıu

Gelişmiş ülkelerde hoyvoncılık torımsol çolışmolorın büyük bir bölümünü kopsomoktodır. Bir bokımo gelişmişliğin ölçüsü; o ülkede fert bcşıno tüketilen protein (Süt, Et ve yumurto) olgbilir. Hızlo orlpn nüfusumuzun hoyvonsol proteın ihtiyocını korşılomok için hoyvoncılığın geliştirilmesi ve hoyvonsol üretimın ortırılmqsı gerekmektedir. Hoyvonsol üretimin ortırılmosı ise teknik, teknolojik v eeğitlm şortlorı ,ile çok yokındon İlgi!idir. Biz bu sütunIor oltındc teknik konulor içinde ısloh foktörünü incele-

yeceğiz. Üretimin ortırılmosı için uygulonocok çeşitlİ yollardon birisi sqf yetİŞtirmedir. Sof yetiştirmeyi de iki ono bölümde oçıkloyobiliriz 1 _ Yerli ırklorın ıslqhı seleksi'yon uygulomoöı ile yerbi ırklorın Ve* rim düzeyleri artırılobilir. Ancok edinilen tecrübeler ve çolışmolor gÖstermiştir ki yerli ırklorın genetik kopositeleri bunlordon beklediğimiz verirn düzeyi iqin yeterli değildir. Ayrıco seleksiyon metodu iIe verim düze}ıinı, ortırmok için uzun zomonq ihtiyoç vordır. Bir diğer yetiştirme ise 2 Kültür ırklorının ıs!ohı'dır. Yobondı ülkelerde geliştirilen bu ırklordon yororlonmok oncok ıthoı yolu ile olobilir. iık boı<ışto cozip gelen bu, metod do boşorılı değildir. Çünkü ekonomik önem toşlyon korokterlerin (% 3ü) genotip torofındon (_hoyvonın kon yopısı-), % 7a'i çevre torofındon oluşturulur. Uygun çevre şortlorını bulomoyon İthol sığırlor verim üstünlüklerini gösteremezler. Yukorıdoki ıkı metodun sokıncolorlno kısoco değindikten sonrg Hemşin'li yetiştiri_cilerimizin boş vurobilecekleri tek yol melezlemedir!.' ikıim, toprok ve ekonomik durumu nedeniyle bölgemizde iersey ırkı mel'ezlemesl yopılmoktodır, Melez]eme kültür ırklorının yüksek verim kobiliyetleri ile

(Devamı S.

22',

a+ de}'

HEMŞİN',İN ToPLUMSAL SORUNLARı .

Her toplumun kendisine özgü sosyal davalari, sosyal hastahklarr,' sosyal ,kaderleri, sosyal sevinçleri vardır. Her yüzyıl kendinden bir evvelki yüzyıla göre medeniyet tekniği ve insanlığrn şeref ve havsiyet bakımından büyük ölçüde tedbirler almışlardrr. Bu tedbirler her zamanda yüzde yüz başarrya ulaş-

trrılmrş denemez. Toplumlarında bireyler gibi belli kişilikleri, sevinçleri, dertleri ve Sorun_ lan vardrr. Nasıl hiç bir sorunu olma'yan canlr birey düşünülemezse, Sorunsuz bir toplumda düşünülemez. Fakat bu sorunlann sayrsr ve şiddeti azaltı|abilir, daha sağlıklr bir toplum için toplumsal sorunlarrn artmasr önlenmesi, çözülmesi yolunda tedbirler alrnabilir. Türkiye'nin her kentine dağıImış ve her gittikleri kentte kendilerini kabul ettirmiş, Kent'in en girişimci ve faaliyetleri yönünden elde tutulan, sevilen, sempati, güven duyulan kişileri olmuşlardır Hemşin'liler. Bu oluşum kendi yörelerinde yapıIanlarla daima bir çelişki yaratmışüır. Bugün Ankara içinde sayrlarr 4000 geçen Hemşin'li vardrr. Bu kalabalık Hemşin'li saylsr Ankara'yr Ekonomik yönden etkileyecek bir güce sahiptir. Şöyleki; Ankara'daki tüm lokantalarrn, pastahanelerin, finnlann, kebapcılarrn, kahve ve bezik salonlannrn yar$r Hemşin'lilerin elindedir. Bunrın yanr srra iş}etmelere sahip olan bir çok Hemşin'li bulunmaktadrr. Bu durum sosyal yönden de aynr et'kinliğini kofumakta, bir çok dernekler, Sendika, Odalar, Kamu kuruluşlarrnda Hemşin'liler en etkin durumdadrrlar. ; Hemşin'i bu kadar girişimci, uğraşı'bı, sosyal faaliyetçi kişilere sahip olduğu halde kendi yöremizde neden büyük bir etkinlik gösterememişler veya yol gösterici olamamrşlar, kendi yöremiz tçin neden çalışmaktan kaçrnmrşlar?

İbrahim TF;.z Bunu doğa sorunlarına bağlamak yersiz bir görüştür.

Bugün, Hemşin'in içinde bulunduğu Sosyo-ekonomik bunalrmlarrn çözümü_ ne şüphesiz so,:unların temel nedenlğri_ ne doğru bir teşhis koymakla olanaklı olur. 1970 nüfus sayrm ,sonuçIarrna dayanılarak vaprlan tehminlere göre 1975 de Hemşin'in nüfusu 20.000 dolaylarrnda olmasr beklenmektedir. Hemşin'in ekonomisi üzerinde dokoşullarrnrn etkisi büyüktür. Topğal raklarrn zenginlik durumu tüm ekonomik faaliyetlerin kökenini oluşturmasl yönünden büyük önem taşımaktadrr. Ekonomik hayat tabiİ çevrenin daima izlemini taşrr. Anamurun en iyi Muzrı yetiştirmesi, Çukurovanln en iyi pamuğu,'Çayeli'nin en iyi çayl yetiştirmesi doğa koşullarıyla ilgilidir. Hemşin'in doğa koşullarl Ve kaynaklarr bir takım ekonomik faaliyetlere muhakkak ki yatkındır. Şöyle özetlersek; Temel orman ürünleri, 1 Yan orman ürünleri, 2 3 - Alabalıkçılft işletmeleri, 4 - Tavukçuluk, 5 - Arıcrlrk, - Çay üretimi, 6 Maden arama çahşmalarr, 7 - Hemşin'de vaprlabilir.

Bu işlemleri yapmak için kuwetli bir örgütleşme gerekmektedir. Örgütlenme toplumsal ve kültürel eylemin temelidir, tutarlı ve başarrlr bir örgütlenme ökonomik toplumsal koşullarrn doğru olarak belirmesi ve değer' lendirilmesi sonuc ugörçekleşebilir. Yöresel kaynaklarrn değerlendirilmesi bakımından en etkin yol örgütleşmektir.

orman içi Köyleri kategorisine siren Hemşin,.ofman temel ve yan ürün_

2ı

gibi drşardan lerinden faydalanmadrğı yol gelen ,r" or**i"n s-ömürusünevere_ 'uiinkimselere de yeterli uğraŞr yrl bütçede orman memekted.irler' Her para yardı'mrndan köylüIeri için ayrrlan tavdalanıImamrŞtır' Siyasal

bugüne aeı< Tam olarak krea,|anaetki ud"*emiştir' teşvik görmedi alamamrştrr. Devietten örsütlesmeol miştir. raı.at tuwetli bir olanagr sa tüm bunlardan yararlanma doğar. kurulmaBu örgütlenme Hemşin'de Böyle bir ör_ lr ve faaliyetu g"iıı*"lidir' sonuç

HEfilşiıl xiiırüR Ut KiltKıılDıR'nA DtRNrĞi GELİRLER,

Devir ahnan hesaP

hiç bir *uie"ı.aia'dJıruruıursa gelişebilörgütün i'"_n" çrkmaz, ,uaJJı olma_ mesi ıçın

mJdı olanaklann

|?ızım

srdrr.

çalrşma Ankara'da en üst düzeyde Kalkrndrr_ KültüI _itı'tıeiı'nün sürdüren Hemşin ":2' maddesi' ma Derneği y:id-?l*|T^ *Hemşin' ırr r o uı, i'Jıııttı'"I dernege görevini " krnmasrn, sağıamak' sağlanması vermiştir. Bu kalkrnmanrn paralann yaprlan için par, ıa"*J"' Bu olanağı pek geçe, gezilerle karşrlanma işyeri sahip_ a,zdır. Ankara'da bulunan toutan1a1r;1 lefinden perneğe yardrm gereken ilgi goçrkrldrğında maaıesef rülmemektedir' Küçük yaşda Hemşi1'd:'-jlY'?İ:

bü;;;;;tiJ"-

vani . gurb:l':_ İ :':i,,

*,1 -

?}iH#;ffi; ü"1i1;"1 :]]:*a t1T.;i#HiuJffi'; aışkanlıktaıdL1 I}:. Kumarcr çıkar leHH;i:Ti;;;]d"r,-

kesini silmeliYiz' nu sef;Ş; Yarınlann sahipleri olacak H"*şi1" Y*.i:I_,.:,T ıerın

ffii;-;;

n"l,eu]^ TH'l}l ;l#i#;^#*ıL"'ı, çalrşan büberaber ile ffi'ıJı Jl"Lar''

yüklerine bağIrdrr' o* Hemşin'li işverenler; iş-yerind:' gurbetçiteri}:T*J: şrn lo kiıçük mutlu .g:tu":İ::j

txlH#I,T;il;

hazrrlamalrveHemşin'efaydalıb,1", elinde_ birey haline s"iı';"k sizlerin dir.

getirmek sizleBu hususlarr yerine istemekte rin vazifesi, U"tiut sizden nJı* en tabii hakkrmızdıt'' 24

bakiYesi 1973 yı.lı

4.157,45 TI-.

Abant gezısı .

bilet satrşr

yapılan gecenin bitet satrşr lg74 Abant gezisi bilet satrşr Gezide çıkan gazetenin

20.5.1974'te

7.79o,- TL. 21.100,- TL.

8.745,- TL.

2'475'_ T'L' rekl€ım hasrlÖtr 845'_ TL' Gazete satışrndan İstanuul Hemşin Derneej$n ve balıkçı_ çıkardığr mecmua kar 180'_ TL hk kitabrrro," ''ıinan Üye aidatlar''au" TOPLAM

?31'25'_ TL 43.558,70 TL.

cİpgnıgR, 1973

yrlı Abant gezisi

1973

yılı Abant gezisi

otobüs

masraflarr

buhtelif

masraf

6'250'_ TL. 24O'-- TL.

25.5.Ig74'te YaPrlan t2'465'_ TL. geçinim masraflarr Igia, Abant gezisi otobüs TL. masraflan 1974 Abant gezlsr TL. yer kirasr Abant'da çrkan gazetenin nın TL. masraflarr 2?.98ı,- TL.

TOPLAM

Bamka bakiYesi

NoT

: 1975

ı5.577.?0 TL. 43.558,70 TL.

yılı Hemşin Kete Gecesi ve

Yeşil Hemşin Mecmuasr hesaplarr dahil edilmemiştir'

Gtİ{tt SAĞIıK soRUİ{tARı AÇıSıI{DAI| Ht'[şıil Dr. Yusuf ışıK

Genel onlomdo Hemşin scğlığıno bir göz otocok olursok birkoç gurup hqstolıklo korşı korşıyo olduğumuzu görmüş oluruz. Bugün Çomlıhemşin ilçesinde ve Hemşin bucoğındo birer soğlık ocoğı bulunmosıno korşı gene de Hemşin soğlığıno yönelik tehııkelerin bertorof ediImiş olduğunu iddio edemeyiz. Gerek kıu merkezlerin sorumlorı çözmek İçin yetersiz oluşu ve gerekse uloşım güçlükleri gerçek onlomdo çözümü geciktirmektedir. Koldı kı Hemşinli soğlık eğitimi ve koruyucu hekimlik yönIerinden yeterli bilgilere sohip değildir. Aslındo bu kovrom tüm Türkiye'nin gerçeğidir. B.z bu konuyu bir torofo bırokorok kendi konumuzo girelim. Hemşin'de soğlık oçısındon ilk dikkotı çeken hostolık guruplorındon biri Cerrohi hostolıklordıı1. 6n cok korşımlzo çıkış şek,illeri çeşitli trovmolor (yorolonmolor) guvtilor (goitre) ve ülserIer torzındodır. Hemşin'li doğo_ yo çok yokın yoşodığı için her on yorolonmo Ve {rovmo]orlo korşı korşıyodır. Belliboşlı şu tip oloyloro boğlı gelişmeler dikkoti çekeı1., Uçurumdon (kobon) yuvorlonmo cğoçton düşme, derede boğulmo, doğdo donmo ilk etopto soyobileceğimiz trovmolordır. Bu orodo çeşıtıi torım oletler,'nin yoptığı kozoi yqrolonmqlorı ve huysuz hoyvonİorın dorbeIerini de unutmmolıyız. Gurubun önemIi bir hostotiğı yerli hoIkın HURÇUL dediği Guotır (goitre) ]crdır. Sebeb olorok koro lohono ithom ediImektedir. Ayrıco çeşit]i mide 12 pormok borsoğı ülserleri oldukço yoygındır. Ancok nedeni henüz oçıklığo kovuşmuş değildir. lkıncı gurupto iç hostolıklorı dikkotimizi çeker. Buntorındo en yoygln olonlorı çeşitli Romotizmo| hostolıklordır. Etken olorok nemli iklim ve İozloco yoğmur gösterilmektedir. Bu orodo tek toroflı beslenmeye boğlı çeşitli beslenme bozukluklorını düşünebilİriz. Tüberküloz sonılonlordon doha az değildir. Etkeni de yoğun sİse boğlıı olorok güneşten yeterı kodor yororlonmo olonoğı olmomosıdır. Ayrıco Yüksek Rokım doloyısı ile Çeşltli doğ hostolıklorını (polisitemi) düşünebiliriz. Brİ boşko gurupto porozitozlor ve çeşitli buloşıcı hostol'ıklor kcırşımızo çıkor. Bunlor ekseriye oçık tuvqletler nedeniyle önem kozonmokto'dır. Ayrıco çeşitlİ solgınlor görülmüyorso bunun nedeni hovonın kendi kendisini temizleyebilme (oleepürosyon) yeteneğinde orqmok lözımdır. Çokco yoğmur, kor, rüzgör kirli hovonın temizlenmesine olonok soğlomoktodır. Ancok oçık tuvoletler Sorunu şu holiyl ebölge soğlığıno yönelik tehlikele_ rin en boşko gelenini teşk'ıl etmektedir. Bu orodo Broselloz ve şorbon gibi hoyvonlordon buloşon hostolıklorı do düşünmek mümkün ise de bölge miz oçısındon bunlor teoride kolmoktodır. Çünkü şimdiye dek örnekleri protik onlomdo görülmüş değildir. Bunlorın yonındo doğum, çocuk Ve oile plönlomosı sorunlorını çoğı_ mlzln gerçeği olorok düşünmek zorundoylz. Kezo çeşitli cilt hostolıklorı önemsiz de olso zomon zomon kendini göstermektedir. Hemşin'de bunlorın hepsinden çok üzerinde durulmosı gereken ruhsol ve toplumsol sorunlordır. Gurbet Sorunu çok önemli bir yer tutımokto ve güncelliğini korumoktodır. Aile fertleri birbirinden uzokto olmonın verdiği suretle yıpronmokto koromsor olmokto Ve ruh yopısı yönünden çökmektedirler. Kolobolık pedersohi oile yopısı olmomosı gereken pek çok Sorunu peş,inde olıp getirmekte ve aile fertlerini yepyeni sorunlorlo korşı 26

korşıyo bırcikmoktodır. Yoğun ve fokot SonuçSuz ve de eskimiş colışmo Türki_ yöntemi Hemşln'|inin erken ylpronmosıno neden olmoktodır' Bütün ye'nin önemli bir scrunu olon kohvehoneler Bölgemizde de korşımızrı A'kyolnız bırq_ moktcdır. Kodınlorımlz çolışıp çırpınırken erkeklerimiz onlorı grozi yetersiz iıek çok kobilmektedirler. Gene sosyol oçıdon dor, sorp, Ve yopısı ruhi ihtilöfloro yol oçmokto ve bundon en büyük zÇ,rofl kişilerjp görmektedir.

HIMşIı{',E IR *Havasına, Suyuna bin Can feda yurdumUh, S&trrlarıyla başlar milli bir şarkrmrz.

Havasr, suyu sıhhat Veren tabiatı insanr Seven' o, görülen köy krlavuz istermi? orada doğa insanr seviyor, bariz verdikleriyle, fakat doğa verilerini kullanabilme fikrine sahip olmakta gerek' İnsan gücüyle çalışılıyor, hem de yırtrnrrcasrna, işte vanlışlrk buradan başlıyor. Sanki insanrn tek çalrşma nedeni hayvanrnr yaşatmak içinmiş gibi' Sorunuz, hiç kimse yaşamrndan tad ald.ığını söyleyemiyecektir. Bu verimsiz gözler çalrşma ile krvrandrğının cevabr önündedir. Bu tüm Türkiye'miz için böyledir. İstisnalar hariç.

Halbuki etken, canlr güçleri ve bilumum teknik, insan yaşamma katkl içindir. Gezi ve gecelerimizde özel olarak çıkardrğımrz gazetelerimizde çok faydalr bilgiler veren branş sahibi kişiler tarafrndan kendi kon'.ıJaünı Hem' şin'liye makale, tavsiye türü yazıI.ar}'a izahlarda bulunulmaktadrr. Bu anlatrlanlarrn % B0 ini Hemşin'li biliyordur amma fikir eğitimi eksik kaldığından bence bu düşünce ve izahlar kuru tavsi-

yeden öteye geçemiyor. YaşantrYr etkilegeVeh, fikir eğitiminden gözü açılarak anlayışı_ fikir Bu çirilmelidir Hemşin'li. nr aydrnalnmrz bileni bilmeyene anla26

T,U ilI Recep cİHeN

trrsa bu güzelim doğada da}ıa rahat ve sevgi dolu yaşama kavuşulur' Bir büyüğümüz *SeVginin gücü her kuvvetten üstündür., demiş, bunu hatırlayalrm ve o noktaya gelelim.

Maalesef sevdiğimiz o yerlerde bi_ raz d.aha fazl'a çalrşmayı, daha ağırr srrtlanmayr srhhatine tercih bilinçsizliği içinde şa:tlarr lehine kuilanma bilincine gelinemiyor. Yaşamrna, Cennet yeşilliklerine küsülüyor ve büyük kentlere akın edilivor. Kanrmca halkrmrzı bilinçlendirmek her tavsiyeden daha zaruti' dir. Rahat çalrşma yaşamınr ot'alara 8ö_ türemeyip aldanıp ta var olduğu sanılan kent]ere gelindiği için halkrma ve kendime aclyorum. İyi koşulla çalrşma bilincini köye götürmek her işin itki gribi başta zor' dur. Amma faydası zorluğundan çok olanr yanmak olasrlrğından hareket ile ilk zorluğu yenmek iktidannı kurmak atılımı ayd.ın kişilere düşmektedir' *Toplum bilinci paralelinde ı:efahtır" deyimi bu gereği isbatlamryormu. Köylerimizden kentlere akrn yerine Kent şartlarını köye götürmeye çalrşmak en iyisidir. Köy, Kent ümitterini teşkil etmekle mutlu yarınlara kavuşmak kanaatr ufuktadrr. Mutlu yarrnlar dileği ile gönül istiyorki zorluklann üstesinden gelerek Köy, Kentli Hemşin'li olahm.

HEMşıN VE oRMAN Yoşor AKTıMUR or. Yük. Mühendisİ Hemşin köylerinİn bulunduğu ormonlorı do kopsoyon Pozor ormon İşletme Müdürl'üğünde yedİ yıl gibi uzun bir süre Devlet işletme MüdürIüğü yopmom dolofısıylo bu yozımdo hİç bilinmeyen yo do yonlış yorumlonon HALK-ORMAN iliş(ileri konusunu HEMŞıN VE ORMAN boşlığı oltındo İşlemeyi uygun buldum. Hemşin Holkı; Bozı yozorlorco orto Asyo'don gelip Doğu Korodenizin Dompur bölgesine yerleşen oğuz Türklerİnden HA_MAM qdındqki bİr beyin soyundon gelmektedir. Yine bu yozorlorco Homom odındoki beyin yer'leştiği yere Homomın şenlendird!ği yer onlomındo HAMAM-ı ŞEN denmiş olup zomonlo bu sözcük HEMŞlN'e dönüşmüştür. Sohil kısımlorı ön_ ce MERGELLERiı.,ı doho sonro do ALAZLARıN hüküm ve tosorrufu oltındo oldıığu için Hemşin'liler doho cok bölgenin iç kesimlerinde yerleşme olonoğı bulrnuşlor Ve ormonlo koplı olonlordo yoşomlorını sürdürmeye çolışmışlordır. Bu bokımdon Hemşin holl(ı gözünü oçtığındo oğocı Ve ormonı görmüş ve ömrü boyunco onun eşsiz güzelliğinden doimo büyük bir zevl,l duy_ muştur. Bundan doloyı do bu güne kodor oğocı hİç bir zomon tıcoret mottohı holin egetirmemiş, ornnonlorı gözü gibi korumoyo çolışmıştır. Ancok son yıllordo bozı ekonomik nedenler ile topulu orozilerinde bulunon oğoç_ lorı yosolorın verdiği hokton yororlonmok yolu ile kesip soŞnok isteği üyonmoyo boşlomıştı4., Bu isteklerin yosotor korşısındo ne dereceye kodor yerİne getir,ilme olonoğı vordır onu incelemek uygun olocoktır. 6831 soyılı ormon yoso$ının birinci moddesinde ormon tonımı yopılmış nerelerin o]Tnon soyılon, nerelerin ormon soyılmoyon yerler olduğu oçıklonmıştır. 27

gÖHemşin köylerinin yerteşme yerlerine Ve ormonlo olcn ilişkilerine ormonlo_ olon topulu ,"; yoronın bir,inci ve 116 ıncı moddesine istinoden mümkündür' ı.,noon yororıonmo olonoklorını şu şekilde sırolomok doğoı olqrok ye' ormonloro civordoki Ve 1. Schipli orozide bulunon yerler ormon soyılrnoz ve tişmeyen oğoç ve oğoçcık türlerinin bulunduğu ihtiyoç Ve pozor sotışlorı zoti bu oğcç ve oğoçcıklorı sohipleri her türlü için hiç bir koyıt ve şorto tobi olmodon kesip nokil edebilirler' (dikmek Bu moddeye göre Hemşin köyleri topulu yerlerinde emekle doğol olorok yesuretiyle) yetişiıroiı<ıeri ıhlomurlorlo, civor ormonlordo koyıt ve koşulo boğlı tişmeyen yem korooğoçlorını (ulmus effuso) hiç bir kesip nokil edeiçin pozor sotışlorı kesin her türıiü zoti ihtiyoçlorııylo

bilirler.Ancok;TopununoyereoitolupolmodığınIVekesil.ecekoğoçIorın doğol 9ı9lok emekle yetıştiriıip yetiştirilmediğinin Ve civor ormonlordo olduklorı boğlı için edııebılmesi tesbit ve nulunmodığının tetkık

;;I;;;p

ormon Bölge Şefliğine boşvurmolorı gerekir'

Hiç baş vurulmadan kesilirse ne

olur?

Bir şikayet vukuunda kesilen ağaÇ' larrn tapulu ve orman sayrlmavan yer-

birşey olmaz' mahkemeye verilmek zo-

d.en keısildiği kanrtlanrrsa

kanrtlan :rrrazsa runda kalınry'.

Kanıtlama nasrl olur? Ağacın kesildiği yerle itgili tapu

ib_

razed.ilirvekesilenağaçIarrnkÖklerior_

gösterilir. Tapu ibraz edilen yerin man sayrlmamasr ve -gösterilen köklerin de kesilen ağaçIara ait olmasr halinde kanrtlama işi bitmiş olur' Devlet Ormanlarrna ait olma2 (otuz yan ve yüzölçümü üç hektar *:: nüm) dan yukarr bulunmayan sahipli arazideki hert' türlü ağaç ve ağaçcrklar Orman saYrlmaz. Bu hükme göre; Tapusu olan' arazideki yüz ölçümü ile tapudaki yüzÖIçümü (otuz döbirbirine uyan ve üç hektar önem) i geçmeyen ve Devlet ormanrn_ dan kadim bir yolla veya yaz-kış akar sulu bir dere ile veya birbirine bitişik geniş kayalrklat|a veya tarrm ve kültür arazi|erıyle ayrrlan yerler orman sayrl_ mazve içindeki her türlü ağ1aç ve ağaçcrklarr, hiç bir kayda uymadan sahiple_ ri, kend i zati ihtiyaçlarr için kesip kullanabilirler. Ancak; yukarrda sayrlan hususlann tesbiti için bağlı olduğu Böl2B

ge Şefliğin birinci maddede yazrldığı biçimde başvurmasr gerekir. Kesilmesi istenen ağaçların satıl_ masr isteniyors&; Yine yukanda sayrlan hususlann mahallinde incelenmesi ve sahibinin keseceği ağaçlarrn damgalanmasr ve nakliye tezkeresine bağlanabilmesi için bağ]ı bulunduğu Bötge Şefliğine bir dilekçe ile baş vurmasl ve kesım ıznı veri}dikten sonr a ağaçLarr kesmesi yasa ge:eğidir.

Sahipli tarrm atazisi olarak kulve dağınık yer yer küme Ve Sr_ ra halinde bulunan her türlü ağaç Ve ağaçccıklarla örtülü yerlerde orman Sa3

lanrlan

yrlmaz.

Bu gibi yerlerCe; ikinci maddede yazıLı muamele biçimi uygularur.

Kanun Ve mevzuata mutlaka bağlı olması gereken orman bölge şefliği ve işleürrıe müdürü yukanda sayrlan husus_ larr incelemiş Ve bir çıkar yol bulup ağaç kesimine izin verememişse o bölge ş"rı ve işIetme müdürünün hor görülmesi, bab ave dedelerimizin diktiği koruyup büyüttüğü ağaçlan kestirmiyor diye yakrnılmasr görgülü ve mantıklı Hemşin Halkrnrn karakterine yaklşmaYacak bir hareket olur. Bu krsa yazımla Hemşin köylerinin orTnancılık yönünden dertlerini birazcık olsun giderebildiysem mutluyum'

MUTLUYUM

M. Nuri PARLAR

Bit' yer düşünüyorum Evet sen gibi. . Nereler gezmedim ki, İşte seni buldum

KAÇKİIR DAĞtı

16_

Mutluyum HEMŞİN'iM Her hemşerimde senin kokun Eskilerde yenilerde sen Maviliğin]e, yeşilliğinle Şarıldayan berrak derenle, İnsanr büyüleyen manzaranla, Nasıl etkileyen insanr bilsen İsteklerini kişinin herkesin Mutluyum HEMşİN'iııı

Araba korna vurdu Geldi Tikço da durdu Arabanın önünde Orta boylu göründü.

-t7-

Çıkma dağlara çüma Çıkıp Seyran eyleme Yapamadığın gönlü Yıkıp viran eyleme. 18

EZGI

Elif üstünde cimler

Ey dağlanyla taşlarıyla Cennet

Vatanrm eY'

Ey genciyle, yaşlısıyl a ezgi naralan atanlanm

heY,

Niye brktın bu güzelim yeşitliklerinden kuşIarından Yöremin ışıI rşıl gözü umut dolu küçük kızr kayden ne ah oy, oy oy' Ey küçük yavru srrtlanrn gideceksin

Alafdağlanna mutlusu[ 9y, Nasırlaşmış elli ak dedem ip kesmiş omuzlarını nitelerim hey, Nedir şiköyetin bu güzelim topraklardan veripde alamamaktan

V&Y'

Al beni

götüt' dere dert olmadrğr yere

diYenlerim

eY,

Ey eğri çiçek]erim alabalıkla'rım tüm insanlanm heY, Sizin kadar bende mutsuzum ezgilerim ney ney... Recep CiHAN

Bülbül yuvada inler Benim kalbimde sensin Senin kalbinde kimler.

19Açmış sarr çiçekler Yaylarun dağlarınd a, Kuşlar gibi yuva yap Gönlümün bağlarrnda.

-20-

Ey Kuş alacalr kuş İzmri'den Vapura düş Dediler yar yaylada Geldim ki yaylada boş.

-21 -

Bizim yayla yolunda Uzun uzun ağaçlar Bizim gibi gençlere Adam bir kız bağışlar.

-22-

Karemiş çiçeğiyim Balım yenmez acryım Dokunmalan gelinlere Ben kızlann harcryım. 2g

(Baştarafı S. g da)

Kanaatle:in biçimlenmesinde kitle haberleşme araçlarrnın diğer bir çevresel unsur olduğu öne süniimektedir. Haberleşme araçlarr mevcut siyasal dünyanln resmini çizerken bir yandan toplumdaki diğer etki meıJkezinden kanaat için ip uçlarr iletirier öte yandan sahiplerinin görüşlerini yayarlar. Kişiyi ve üoplumu aydınlığa kavuşturacak daha mutlu bir yaşam düzeyine de ulaştıracak olan gerçek ancak farklı inançlarrn serbestçe tartrşrlmasr; sayesinde ortaya çrkan ıS&}lC€t büyük geniş toplumlarda bu bilgiyi sunuşun kitle haberleşme araçlarıyla yapılacağı tartışmaya elverişli ortamrnda özgur haberleşmenin sağlıyacağı şüphe götürmez. Bugün toplumun kültürel eko_ nomik sosyaJ. gelişmesinde eğitimde milletler arasl ilişkiler alanında ve toplumun psikososyal davranrşrnda etkisi bakımrndan kitle haberleşmesinin kesin rolünü inkar olanaklr değildir. Ge_ ri bırakrlmrş ülkelerin kalkındrnlmasrnda kitle haberleşmemize duyulan gereksinme dahi bu hususun açık bir kanrtrnı teşkil eder. Özgürlükçü insan haklarrna d'ayanan demokratik' devlet yönetiminde kitle haberleşmesi bu düzenin bir koşul-öğesidir. Gerçekten halkın devlet idaresine katıldığı demokratik rejimlernin denetimi seçimlerde tercihe dayanarak teşkil edecek gerçeklerin sağlanmasr kamu oyunun oluşturulması, oluşan kamu oyunun İdare edenlere duyu.rulmasr) idare yönünden vatandaşlrk göreveni layıkıyle yerine getirebilmesi için kendisinin herşeyi doğru bilmesi bildiklerinide başkalanna duyurmasr düşündüklerini açıkca söyleyebilmesi velhasrl yönetim İçin muhtaç bulunduğu arac asahip olmasr gerekir. Bu tür diyaloğun kurulamadığı hallerde ha]k idaresinden söz etmek yersizdir. Yönetilen]er yönünden zarureti açık olan hür haberleşme yönetenler için dahi vazgeçilemez bir araçtrr. Kit]e haber'bo

leşmesinden iktidar halk ilişkisinden mahrum bir toplumun demokratik yol dan yönetimi olanaklr gö,:ünmernektedir. Bu halde sözü edilerı diyoioğu ki-ı;:mak ve devamrnl sağ'lamak cerı:c};.re-tik düzende devletin görevi dcvlette:ı istemekte vatandaşlık hakkıd'ır. HALKLA İLİŞKİLER sj YASAL REJİMLERLE DE iLGİtİD;R Demokratik bir siyasal düzene sahip olan ülke]er halkı daha heyecaiıiı ve dinamik görünmekte ve ha]kla ilişkiler faaliveti etkili olmaktadrr. Demokratik düzen}i köklü olmayan otcriter ülkelerde ise hakla ilişkiler söniı]i kalmaktadrr. Hakla İıışkıler Ekonomik kalkınme-yr Etkiler. Bir ülkede ekonomik kalkrnmayr yalnız kamu kuruluşla,:rnrn yaptığı harcamalarla sağlaİaamaz. Ekonomik kalkrnmanrn hızla gelişmesinde halkın desteğinin katkrslnln büyük değeri ve önemi vardrr. Bugünün insanları düne göre daha çok şeylere sahip olmak istemektedirler. Kişisel yaşantrlarındaki bu srnrrsrz istekler kamu kuruluşlannda görevlerini de yansrtmaktadır. Ka-

mu kuruluşlarr bugünün medeni koşullarrna göre halka daha çok hizmet götürmek zorundadrrlar. Gelişmiş ülkelerde hakla - ilişkilere büyük ağırlık verilmektedir. Az gelişmiş ülkelerde bu konunun önemi yeni

yeni anlaşrlmaktadır. Halkla ilişkilere verilen önem ile ekonomik gelişme ara' srnda bir paralellik bulunmaktadrr. İnsan gücü kaynaklarrnln gelişimi bakrmından ülkeler yarl gelişmiş kısmen gelişmiş ve geri kalmış olarak dört gurupta toplanmrştrr. Buna göre gelişmiş ülkelerde (A.B.D. Japonya, Ka,nada Ariantin, Batr Avrupa ülkeleri) halkla ilişkilel faaliyetlerinin en yüksek dtizeyde oluşu ve dördüncü guruptakiyani gen kalmrş ülkelerde (Haiti -Afganistan, orta Afrika üIkeleri) halklailişkiler çalışmalarrnrn bulunmavrşr bu paralelliği ifade etmektedir.

{Baştarafı S. 4 de)

todır. oyso ülkemizde kooperotifçllik horeketinin geçmİş yüzyılındo, kooper'gtifçi_ likle iIgili girişimler oğırlıklo Devlet öncülüğünde ve yukordon oşoğıyo doğru uygulonon bir politiko içinde gelişmiştir. (5) Bu olgu içinde, Devletin kooperotifçilik horeketi korşısındo yol göstergecilik fonksiyonu giderek kooperotifçilik horeketinin yöneticiliği biçimine dönüşmüştür. Aslındo kooperotifçilik horeketine yokloşım bu olunco, bu horeket üzerindeki Devlet müdoholeciliğinin ozolmomosı, tom tersine giderek kurumsolloşmosı do doğol olocoktır' Çünkü temeldeki sorunlu yopılorı zomon süreci içinde değişmeyecek vorsoyılon kooperatif birimlerinin, gelişen Ve kormoşıkIoşon pozor koşullorı korşısındo, kredi Ve diğer üretim girdilerine ilişkin ihtiyoçlorının giderilmesi Devlet için sürekIi bir görev niteliğindedir. Devlet, bu durumdo kuşkusuz olorok tohsis ettiği komu koynoklorının uygun kullonımını denetleyecektir. Öte yondon bu uygulomo içinde kooperotiflerin, Devletin ihtiyoç sohibi belirli sosyol gruploro gotürdüğü hizmetler için birer oroç otorok kullonılmosı durumu doğobilecektir' N,itekim ülkemizde bu yönde uygulomoloro tonık olunmuştur. Örneğin Torım Sotış Kooperotifleri boZı durumlordo Devletin destekleme olımlorındo bulunon orgonlorı olorok kullonı[mıştıf. Bununlo berober, kooperotifçilik horeketinin boşlongıcındo yukorıdo tonımlonon bokış oçıSlnı doğol Ve zorunlu olorok değerlendirmek mümkündür. Devlet PlEnlomo Teşkilötı torofındon yopılon bir oroştırmoyo göre :

<Boşlongıçto özellikle torım işletmelerinin ihtiyoçlqrı olon kredilerin soğlonmosı Ve tgrım ürünlerinin pozorlonmosındo kooperotiflerin foydoIı olocoğını kobul etmek Ve ortomın hozır olup olmodığıno bokmodo nişİ Devlte olorok ele olmok, zomonlno göre önemti ve isobetli bir tercih olorok kobul editmelidir.ı (6) Yokloşırrıın e{şürilen ikinci yönü, kooperotifçilık horeketinin fonksiyonelliği Ve

etkinliği ile ilgilidir. Bu yokloşım citındo kooperotiflerin qmocl doğrultusundq çoiışcbilmesi Ve istenilen sonuçlorı olqbilmesi gelişen sosyo-ekoonmik koşullor korşısındo oldukço sınırlı kolmıştır. Örneğin mevcut yokloşımln en belirgin işlevi oloR kredi soğlonmosı sorunu, torım kesiminde gerekli biçimde yopılomomoktodır. Ancok bu durumun nedeni, ilk oklo geldiği, gibi mevcut koynoklorın yeterşizliği değildir. Torırıı kesiminde kredileme fonksiyonunun etkin bir biçimde görüIeblimesi işIetme düzeyin_ de bozı düzenlemelerin yopılmosını gerektirmektedir. oyso mevcut yokloşım ile bu tür düzenteme tedbirlerine inilmesi olonok dışıdır. Bu konudo yopılon b,ir çolıŞmoyo göre;

<Bugüne kocior torım kredilenmesinde-

ki dorboğozIorı geçmede olınon ve yopılon tosvlyeter, işletmeleri teker teker kredileme temel görüşüne doyonorok hep plösmonlorın ortırılmosı, temınot düzeyinin ge_ liştirilmesi topu-kodostr ove toprok boremiyle ilgiİi olmuştur. Temel sorun olqn mu_ hq{op çokIuğu ile ilgili tedbirIer olınmomıştır. Muhotobın SqylsınI qzoItıcı çözüm yollorı geçış döneminin bir zorunluğu olorok elo qlınmod'ığı sürece, bugün korşı korşıyo bulunulon konuloro çözüm yolu bul_ mok mümkün olomoyocoktır. Bugün için oklo gelen yol, torım işletmelerİnin gruplor holinde ve korşılıklı yordımloşmolorını geliştirecek bir biçimde kredilendirmenin Protik bir biçime kovuşturuImosı olobilir. (7) Mevcut yokloşımın, gelişen koşullor korşısındo işlersel ve etkİn olomoyocoklorı konusundoki örnekter yonlız torım kesimi_ ne özgü değildir. Temele inmeyen bu yokloşımın doğurduğu sorunlor, torım dışı ke_ simde esnof kefolet kooperotifleri ve küçük sonot kooperotifleri içinde geçerlidir' VENı YAKLAŞIM

Yukorıdoki oçıklomolorlo bugüne ko_ dor işlenen politiko çerçevesinde kooepro' tif örgütlerinin foo|iyetlerinin özellikle içerik yönünde sınırlı .koldığı gerçeği .uygulonmomok islenmiştir. Aslındo bu olgu moholti holk girişimleri için de geçerlidir.

Ancok hükümet progromındo gerek kooperotifler gerek holk girişimleri için yeni bir yokloşım öngörülmektedir. Progromın çeşitlİ yerlerinde koopero_ tiflerle İlgili tedbirler bulunmqktodır. Temel ıitelİk olorok hükümet progromındo kooperotiflor yolunco üretİmi girdİsi soğloyon de_ oloğİI, üretim sürecinİn bütününde işlersel değerlendirilmekteolorok cok örgütler dir. Gerçekten progromo göre (Torımsol üretİmİn orttırılmosındo ve torım oroç Ve gereglerir1i,n ithol ve doğı!ımındo kooperotifler ve üst kuruluŞIorı doho etkili durumo getirecektir.) Aynı dinomik yokloşımı hükümet progromındo küçük ölçekli ve moholli holk girişimlerİ içinde bulmok mümkündür. Progromın bu kon uile ilgili girişimlerine yer verilmiştir. <Sonoyileşmemize güç kotmok, doğınık tosorruflorı değerlendirmek, kolkınmonın nimetlerinden doho yoygln Ve odil bİı' şekilde foydolonılmosını soğlomok üzere, komu sektörü ve özel sektörün yonı sıro holkın teşebbüs gücünü horekete geçirecek bir holk sektörü de geilştirilecektir' Holkımızln sonoyileşmeye yoygın bir şekilde kotı'lmosını Ve moholli insiyotifin güçlü bir şekilde horekeüe geçirilmesini soğlomok için kurutqcok bölgesel kolkınmo ortoklıklorıno finonsmon diğer teşvik tedbirleri bokımındon gerekli destekler Ve koloyl ıklor soğlonocoktır.> Hükümet progromındoki bu tedbirlere göre, bundon sonro ,işlenecek politikodo kooperotifIerin ve moholli girişimlerin doho fozlo güçleneceğini teknik ve moli yordımı oçısındon doho çok destek göreceğini beklemek mümkündür. ıV

HEMşıN',İN KALKıNMASı SORUNU VE soNUÇ :

Hemşin'in uzun torihi içinde oluşon çeŞitli iktisodi Ve sosyol sorunlor bulunmoktodır. Bu yozıdo osıl olorok ülkemizde izlenen kooperotifçilik politikosı oçıklonmış Hemşin'in sorunlorı ve çözüm önerilerine ilişkin görüşlere yer verİlmiştir. Ko_ 32

nuylo ilgilİ oyrıntılı çolışmolorın oyrıco yo_ pılmosındo yoror Ve zorunluk vordır. Ancok genel bir bokış oçısı içinde denilebi]ir ki birinci temel sorun, bölgedeki nüfus ozolışınl, boşko bir deyimle göçün önlenmesi, Hemşin'de yoşomoktq olon nüfusun gelir düzeyinin yükseltilmesi omocıylo çevredeki doğol koynoklorın etkin bir biçimde kuli'ınılmosı Ve mevcut üretim oroçlorının çCğoltılmosıdır. iKıncı temel Sorun ise; birinci sorunun çözümlenmesine yordımdı olmok omocıyle, köyde ve köy dışındo yoşoyon Hemşin'liler orosındo mevcut olon doyonışmo ve ilişkilerin doho verimli ve doho fonksiyonel bir biçimde dönüştürülmesidir. Kooperotıfç,ılık ve holk sektörü ile ilgili olorok yukorıdo onlotılon gelişmeler Hemşin'in iktisodi ve sosyol sorunlorının giderilmesi yÖnünde tüm Hemşin.liler için ciddi ve önemli bir fırsottır. Köyde ve köy dışındo Hemşin'in so[ip olduğu yetışmış inson gücü potonsiyeli dikkote olınırso bu fırsotın, köylerimizin kolkınmosı Ve geliştiriImesi, köyde yoşomokto olon okrobo ve hemşerilerimizin refoh düzeylerinin crttırılmoSı omocıyle kullonılmomosı için hiç b;r neden yoktur.

Bu omoç doğrultusundo her Hemşın'liye düşen önemli görevler vordır1. Mevcut doğınık!ıkto çobolorın ve güçlerin birleşti_ ritmesi Ve oynı torofo, yönlendirilmesi, sorunlorın çözümüne en kritik nokto olmoktodır. Bunun soğlonmosı do çeşitli illerimizde fooliyette bulunon Hemşin dernekleri orosındo bir işbirliğini gerektirir. Derneklerin biı' federosyon biçiminde örgütlenmesi, işbirliğinin doho soğlom ve verimli kılınmosl omocıylo önemle gözönünde bulundurulmolıdır.

Bütün bunlor yopılırken de sohip oldu_ ğumuz inson gücü Ve porosol koynoklordo bölünmemelidir. Boşko biı' deyİşle Hemşin'in kolkındırılmosı Sorunun çözümünde her köy oyrı oyrı ele olınmomolıdır. Fırtıno de_ resi vodisİ yo do doho genel bir odlondırı_ lışlo Hemşin bir bütün olorok görülmelidir.

{Baştarafı S. ı0 dı)

Klakınma için gerekli olan alt yapı tesislet'inin daha hızlı yapılmasr Ve toplumsal kalkınma.yı hızlandıracak etkenlikte olması için yeni metodlarrn uygulanmasr zarureti artık uzmanlarcada kabul editmiştir. Öyle zannediyorum ki önümüzdeki aylarda özlediğimiz ve

daha gerçekçi sonuçlar Verecek uygulama]ara tanlk olacağız. Ondan Sonra halkın kendi gayreti ile kendi sorunlarlnl çözme imkönlarrna kavuşacağımıza inanryorum. Bu mecmuanrn sayfalannr daha fazla işgal etmemek için konuyu burada kesiyorum. Ancak Millet Meclisi Zabrtalarrnda Rize Hemşinlileri ile itgili 5 kadar önerginin ana hat]arı Ve cevaplarr bu konuda daha fazla bitgi almak isteyenlere ışık tutabilir, kanaatindeyim. Tüm hemşehrilerime mutluluk Ve esenlikler dilerim.

_28 _

Hay burbdan aşağı

Ben inemem, inemem Küçüksün sevdiğim Sözüne güvenemem.

-29-budamazlar Armudu Elmanrn dalı sibi Seni benim bilirdim Babamn mah gibi. -30- aşağı Hay buradan Isır biçerim ısrr Hander kalsın Askerlik Sevdiğim gider yesir. - duman Geldi-31 bir kara Sardı yüksek dağları Sevdalıktan eridi Yüreğimin yağları.

Kaçkardağlı

-32- serili Gökyüzünde Srra sıra yıldız|at Rüyada beni görsün Akşamdan yatan krzlar

-23Öleyim o gözlero Kapkara zeytin gibi Brraktrn gittin beni Anasrz yetim gibi.

-33-yüksek tepe Hey gidi Kar yağdı beyaz|andın Seni gövunın kızı Büyüdükçe nazlandın.

TANIM

-24Başına siyahlı şay alnrna Şişir şişir Gördüğümüz güzeller Bu köyde mi yetişir. _25_

Duman]ı havalarda Adam kayıp o]maz mi Benki severim seni Sende sevsen olmazmr.

_26_

Yatma çay].r üstüne U1ıır uyanamazsln Vernıe beni e]lere Görür dayanamazsrn.

-27 - aşağ.ı Hey buradan Yoilar çaıııırx.uİm.ıdur Verıneıe: seırdğimi Dünya şöş.ıgiu}moidur.

-ı

Hasan REYHAN Ona kimse kötü diyemezdi, bir iyilik meleği idi Kimsenin kalbini krrmaz, çok alçak gönüllü idi Talihsizdi ezelden, bir gün olsun gülmedi vardı düşündüğü Attığı her adımda bir Yüreği çok inceyü, hep kederli yazardı. Rüyalannda bile hep gerçeği arardı Ecel çok insafs|zca gitti onumu buldu Yannlara her zaman bir umutla bakardı Hilesiz bir yaşa.mr kendine hedef seçti Allah ona ideal bir insan vasfi verdi Nur içinde yatsın, aü OKTAY REYHAN'dı.

yerlı ırkıorın kötü çevre .şortlortno korşı olon yüksek odoptosyon kobİliyetlerİnin bir oroyo geliril:mesi esosıno doyonır. Modemki bölgemiz lersey yetİştirme bölgesı oıorok kotıul edilmiştir bu ırkın özelliklerinden birqz bohsetmek yerinde olur. Bu ırkto renk geyik rengindedir. Sütçü sığır ırklolı orosındo en ufcık yopılı olup ortolomo vücut oğırlığı 300 kg. kodordır. Ufok yopılı olon iersey bir;m vücut oğırlığıno korşı oldığı yeqi en iyi bir şekilde süte çevirir ve düşük koiİteli çoyırlorı goyet iyi değerlendirir. ineklerde döl verimi kobıııyeti oldukço yüksektir. Düveler 12-15 oydo sıfotq (Cif'(leşmeye) olınırlor. Süt ve süt yoğı oronı ise korşıl]oştırmolı olorok Yıldo Süt verimı (Kg) Süttekı Yoğ oronı (%' lrklor 3-3,8 Yerli Koro - 900 5-6 2600-3000 Jersey 4,8-5 2000 Jersey - Yerli Koro 1900

(Melez)

Aroştırmolor sonucu bildirilmektedir. Yolnız s unoktoyı do hotırlotmgdo yoror görüyorum. Yerli kord ırkındon olınon yukorıdoki verim rosyonel bir beslenme sonucu ortoyo çıkmıştır. Aroctırıcılorın oçıklomolorıno göre oynı şekilde iyi bir besiye olınon iersey de ise süt yoğı oronı % 7'yi geçmektedir. Yerli ırklorın iersey ile melezlenmesi sonucu verim düzeyleri sof ierseye uloştığı görülmüştür. Bütün bunlorın ışığı oltındo melezleme nosıl yopılmolıdır? Bu konudo do kıso hir bilgi vermek yerinde olur. Gerek ieı:sey boğolor, gerekse sun'i tohumlomq yoluylo yerli inek tohumlonır. Doğon birinci yovru % 50 iersey, vo 50 yerli koro ırkının korokter ve özeltiklerini toŞıı\.ı Dişi olon bu yovruyu geriye melezleyerek yoni ilk lersey boğoyo vererek % 75 iersey, % 25 yerli korokterleri soğlonmış olon holk orosındo ikİnci kon denilen yovrulor elde edilir. ikincı kon yovrulor tekror birinci boğoyo verilince % 87,5 kültür ırkı üçüncü kon buzoğılor elde edilir. Kurol olorok elde edilen üçüncü melezler lersey oIorok kobul edilir ve verim düzeyleri de sof ırko eşittir soyılır. Bu ondon sonro melezlemeye gidilmemelİ{ir. Çünkü kon yokınlığı sorunu ortoyo çıkmoktodır. Kon yokınlığı ise et, süt, süt yoğı, döl verimi gibi hoyvonın ekonomik değerini düşürmektedir. Yetİştiricimizin diğer bir hotosı do melezleme Sonu doğon ilk yovru erkek olso do domızlık olorok besiye olınmoktodir. Gerçekte melez olqn bu tip boğolor yerli ırklo çiftleştirildiğinde % 50, % 75, % 87,5 yerliye doğru bir koymo göstermektedir. Melezlemede uygutonon yol şekİl olorok Jersey * Yerli

(A)

Fı+ Gı+

(B)

Fı

A Gı A Gı

% 50 Jersey % 50 Yerli % t 75 Jersey Vo 27,5 Jersey

Bu ondon itiboren (Gı} ler kendi orolorındo çiftleştiril'İr. 34

'ı"''"'''''''''"'''''ı''''''rr'rıar'^''r'''''rL''''', ı şı ıı \ı \t t\ \\ ıı

HEMşıııLİLERE

İ ı ı

İ ı \ İ İş \

İ ış

\ \ş \\ \\ \\ \\

,'''rr''''''ı''a

DUYURU

;ilİi*t**

ARSA EMLAKI ALIRKBN

PrL\{AIVIAK

xörü FİKİR,İ rİnılALARA KAİçıN MUTLAxa İrİırATLI r'iRlyıa İLE BİLHASSA

ŞAHISLAR ARANIR. nİzor TANIDIK VE HnıışİNrİıgRİN TAKDiRLERİNI İNaNaRAK GüVrNLİ, ooĞnu .YçLLARDA QALışaıı,AK HEMŞİNLİLERİııİzİN TAKDİR VE iTIMATLARINI BU iŞİMİzDE DE KAZANIRSAK NE MUTLU gİZlrnn. AR_ işıenrşimu DERHAL TAPU vnRriR öonıvıror azaıai İa saĞrANIR. ÇoK YAKINDA YALNIZ HEMŞİNLİLE :.:*rrx gİR MAHALLE KURMAK nı _"'g^ı\ ıYrr! İÇiN lJIr DE vn'lIşIVrflLJLI1,|IvuLI_rVLUJ'ÇALIŞMALARIMIZI MüJDEIER1Z.

İ İ İ \

ı ı

ı İt \şİ İ ı ı

MEITEM rİceRrr rİceRrr Enver AYDIN ve

İ ı

ortağı

ADRı':

İ İ

Cebeci Dörtyol No. _vv' 'ı -' 133/A ANKARA

Tel:1e6036 \ ı\ \\ \ı \\ '"'''''''ı'/ı"'' ' '"''''''''''''ı''/aı''''''''r'''''ı''''ı'r''''r'r''rİ

OTEL BAHAR

trttttttttt.ttttt

şaHİN RA}IAT

ftttttttttttttt,

TeI.ı

ıl

Yı,lmaz Kardeşler 03-sg.Dışkapl

.- Ankara

'r'' ''''/'''r'ı'' ''''"'ı''''''''

'''''ı''

ıı ş\ {\ İı ı\ \ı İı İı ı\

f ı''

j'''''''''

e' ı'''

ıı''ı'

ır''''ı'''''''''

İi

İİ_İ

İ İİ ıt

PAZAR KARADENıZ

oToBüs

"''''

" "'

ır'''''

EKSPRES

ışLETMELERı

İ İ

ı ffı İİ rrY'TırTfİ ı ıi.ı A D A erı KARAYOLU AR.AsINDA MEIüfiI{ErİMİz KU.LDUĞuışpeı*ı nrnİ Bİzx,ER-İ HUZUR EMNİYET VE ÜSIÜN

9L^AI{,

İ İ

i İ ı

\ı İı İı İ ı I

İ İ

ı ı ı

İ İı İ ı ı ı ı\

ANKARA

iı ı İtE

;;fr;-Jnı*-r** r-c"d"+-, *rıprN nrnİ

VARİT

ÇoK YAKINDaı* reıırprĞINlz şerönr,rnİ vr SoN MoDEL ,3@ MERCEDESIERIYIE HİZMHIT,EEİNE DEVAM ETI\,fiI(TDİR. *';rr*r*r**

BAŞIJDIĞııııızı sİz seyıN RİI.rrıİNE DU]rURMAKLA KIvANÇ DIIYARIZ

İtlilıZ MERKEZ

z: Paz&r,Tel: Y&Z&'İ, lel:

HEMŞE-

No :19 ANKARA 2432 10 / 269 Tel:1073 ı.5 izMiR Terminal : Tel : 38395 , Gaf&i : Tel : 39305 PAZAR

rr'_t

: Tel

l ı \

ıı

İ İ

71 ıL

: Yeni Garajlar

^ - ^^!

o.lıı.\E

:7l - 42

İ ı ı İ

ı \ ıııııııııııııııııı:,.ı:ıü'ıııııııııııııı.ıııııiııııııııırıı ıA

ı'r'ırr'r'Jıı'ı'''''

Sekenbank

PRR

ızı

ın5n

lı.

ilm

B[]lı([sı

el'iılizin bankası herkesin bankası

f-]çaoDAş

BAsııı evi

tel,

1771

Ankara