Incofin Jaarverslag 2011

Incofin cvso 1992 - 2012

20 jaar microfinanciering

in 20 verhalen

1-20

Inhoudstafel Visies en verhalen 2

5

6

3

1

4

11

9

12

10

15

17

19

16

14

20

18

Over Incofin cvso

7

1. Van droom tot succes: de kleine man werd groot - Frans Verheeke........................................ 4 2. “Ik sta nu financieel sterk” - Getuigenis LAPO, Nigeria................................................................ 9 3. Incofin cvso....................................................................................................................................... 10 4. Markante gebeurtenissen.............................................................................................................. 14 5. Incofin cvso investeert.................................................................................................................... 16 6. Succesvol tegen de stroom in - Loïc De Cannière..................................................................... 20 7. Incofin steunt Indiase vrouwen - Getuigenis Grameen Koota, India...................................... 28

Aandeelhouders 8. Gelijkgestemden vinden elkaar - Olivier de Poncheville..........................................................30 9. Microfinanciering als hefboom - Thomas Leysen....................................................................... 32 10. Aandeelhouders in stijgende lijn................................................................................................... 35 8

11. Meer dan één raakvlak - Caroline Ven....................................................................................... 38 12. Committed beyond investment - Johan De Schamphelaere..................................................41 13. Het puzzelstukje past - Yvan Dupon............................................................................................. 44 14. De vakbond van het Zuiden - Eric Delecluyse............................................................................ 46

Sociaal performant 15. Sociaal en financieel rendement op gelijke voet - Geert Peetermans..................................50 16. Een dagelijkse zegen - Sanjay Sinha............................................................................................ 54

13

Medewerkers 17. De kracht van de Kaukasus - Marcel Gerrits............................................................................... 56

Goed beleid 18. Diversificatie en risicobeheer........................................................................................................ 58 19. Deugdelijk bestuur..........................................................................................................................60

Jaarrekening 20. Kerncijfers van Incofin cvso............................................................................................................ 66

Incofin

5

1 Interview Frans Verheeke

Incofin cvso viert 20 jaar ondernemen

Van droom tot succes: de kleine man werd groot Zijn idealen groeiden de voorbije twintig jaar uit tot wat vandaag wereldwijd één van de grootste spelers in microfinanciering is. Frans Verheeke stond in 1992 aan de wieg en vandaag aan het roer van Incofin cvso. Als voorzitter van de Raad van Bestuur blikt hij met plezier terug op twintig jaar geschiedenis. Op zijn eigen manier weliswaar, met dezelfde visie en wilskracht van weleer.

H

et verhaal van Incofin cvso, actief in 21 landen, start bij ‘de kleine man’ in België. Frans Verheeke, toen directievoorzitter van VDK Spaarbank, stond in 1985 voor een voldongen feit. VDK Spaarbank was immers in 1926 opgericht om de gewone man te leren sparen en hem krediet te verlenen. “In die tijd was dat zeer vooruitstrevend. Financiële instellingen waren niet geïnteresseerd in Jan Modaal. Tot de loonwet in 1985 in voege trad. Voortaan moesten de lonen niet meer cash worden uitbetaald, maar konden die giraal worden overgeschreven. Het gevolg: alle banken sprongen op deze markt. Ik zocht een nieuwe roeping, en vond die opnieuw bij de kleine man… in de ontwikkelingslanden.”

Wie leert vissen?

“Waarom kan in ontwikkelingslanden niet wat bij ons kan? De kleine zelfstandige die in het reguliere bankcircuit niet terecht kan, toch kleine leningen verschaffen… dat was mijn drijfveer.” Frans Verheeke maakt hierbij een belangrijke kanttekening: “Het ging mij nooit om liefdadigheid, maar wel om zelfredzaamheid. De mensen leren vissen in plaats van ze vis te geven. Misschien klinkt dat hard, maar als telg van een gezin van elf kinderen dat de oorlogsjaren heeft meegemaakt, weet ik zelf wat armoede is, hoe het voelt om honger te lijden. En ook hoe vernederend het is om afhankelijk te zijn van liefdadigheid. Als de nood hoog is en urgent, is liefdadigheid broodnodig. Maar het biedt geen structurele oplossingen.”

“Ik vond een nieuwe roeping bij de ‘kleine man’ in ontwikkelingslanden” Het is deze filosofie die Verheeke, mede vanuit zijn ervaring als bankier, ertoe heeft aangezet om het initiatief te nemen voor Incofin.

Nobelprijs voor bankier

Er was een idee, er was een wil. Maar hoewel mic rof ina nc ier ing va ndaag alom gekend is, was het systeem in de jaren negentig voor velen een onbekend fenomeen. “Ik herinner mij nog goed een radio-uit zending in 1992.

Muhammad Yunus, met zijn Grameen Bank de Bengalese grondlegger en ontwikkelaar van microfinanciering, werd beloond met de Prijs van de Koning Boudewijnstichting. Jaren later, in 2006, zou de man de Nobelprijs voor de Vrede krijgen. De sector kreeg gaandeweg meer naamsbekendheid, maar in 1992 wisten weinigen wat microfinanciering voor de wereld zou gaan betekenen. Ik ben er wel trots op dat wij toen Incofin al opgericht hadden... Wij waren onze tijd vooruit.”

Incofin was de Belgische pionier in microfinanciering. “We gingen in zee met onder meer Guido Lamote, algemeen directeur van de ontwikkelingsorganisatie

ACT, later Trias. ACT was toen al actief in Tanzania, Uganda, Guatemala en El Salvador, en dus was het ook logisch dat Incofin cvso in net die landen investeerde in microbedrijfjes. Dat waren vooral landbouwbedrijfjes, maar ook bijvoorbeeld kleine ondernemingen die babyvoeding produceerden of ezelsvellen looiden.”

Ontdekking van Afrika

Frans Verheeke heeft doorheen zijn loopbaan meerdere ontroerende momenten gekend. Hoe kan het ook anders wanneer een man zich met hart en ziel aan een missie wijdt. Die eerste keer in Tanzania, we tekenen 1993, was zo’n moment. “Het was de eerste keer dat ik voet zette op het Afrikaans continent, en dat gaf een overweldigend en tegelijk sereen gevoel.

De mens heeft daar zijn roots, zoveel was duidelijk. Maar voor mij was het ook het moment dat de impact van onze investeringen in het Zuiden tastbaar werd. Ik ontmoette er mensen die geld spaarden voor een fiets, zo’n typisch Indiaas model dat veel wegheeft van de tweewielers van onze noorderburen. Terwijl anderen een

kleine lening aangingen om een diepploeg of enkele stuks vee aan te schaffen… hun eerste stap naar zelfredzaamheid. De basisidee was om te investeren in kleine bedrijfjes en die ter plaatse te begeleiden. Maar onze structuur bleek onaangepast en vooral voor de nodige opvolging kwamen we handen tekort. U moet weten dat Incofin in de beginjaren enkel op de goodwill van vrijwilligers en believers draaide.”

De grote ommekeer

Het was even wachten op de grote ommekeer. Die kwam er na de eeuwwisseling.

Incofin zou evolueren naar een indirect model, en uitsluitend nog via tussenstappen investeren in micro-ondernemingen in het Zuiden. Loïc De Cannière, huidig Manag ing Direc tor van Incof in IM, vervoegde in 2001 het team. Sindsdien kent Incofin cvso zijn huidige werking, waarbij het kapitaal verstrekt dat via lokale organisaties terechtkomt bij mensen in ontwikkelingslanden. “Deze mensen w illen de a r moede ont st ijgen door kleinschalige economische activiteiten op te zetten. Een winkeltje opstarten, de veestapel uitbreiden, zaaigoed kopen voor hun landbouwbedrijf... Daarvoor hebben ze kleine leningen nodig van soms maar enkele honderden euro’s, de zogenaamde microkredieten.” Die keert Incofin cvso niet zelf uit aan eindgebruikers. “Wij verstrekken leningen en

Incofin

7

kapitaal aan microfinancieringsinstellingen of MFI’s. Zij geven ons geld door aan particulieren en micro-ondernemingen.”

Sociale en financiële return

De ke u z e va n 20 01 he e f t i nt u s se n haar rendement bewezen. Eind 2011 investeerde Incofin cvso al in 30 MFI’s, verspreid over 21 landen. Het totaal van de investeringspor tefeuille bedraagt 29,6 miljoen EUR. Die cijfers liegen er niet om: het verhaal van Incofin cvso is een succesverhaal. Maar vooraleer dit fonds zijn twintig kaarsjes kon uitblazen, was er wilskracht en visie nodig, en af en toe een strenge hand. “Alle microfinancieringsinstellingen waarin wij investeren, worden grondig gescreend.

Zij moeten soc iaal rendement koppelen aan financieel rendement. Want om structurele oplossingen te kunnen bieden, moeten de projecten van Incofin cvso winstgevend zijn. Zonder winst kunnen wij niet voortbestaan.” Voor elke instelling worden zowel de zuiver economisch-financiële als de sociale parameters intensief bestudeerd. “Daarom voeren we ter plaatse steevast een grondige audit uit, en voorzien we een strikte opvolging van elk investeringsdossier.

Samenwerkingsverbanden worden soms geweigerd omdat de kredieten te groot zijn of de aan de klant aangerekende interesten te hoog. Let wel: over de hoogte van de interesten in onze sector doen veel onterechte verhalen de ronde. Je moet kijken naar de alternatieven die arme mensen in het Zuiden hebben om aan fondsen te komen… Lokale woekeraars rekenen tot 100% interest per week. Daarbij vergeleken zijn de typische interestvoeten uit onze sector (tot 29% per jaar is gangbaar) redelijk. Zeker als je de inf latie in ontwikkelingslanden en de aard van de leningen – klein en op korte termijn – in rekening brengt.

Weet je, vroeger bedroeg ook in België de maximale interestvoet op persoonlijke leningen 21%. Het mooiste bewijs

“Je moet de mensen leren vissen in plaats van ze vis te geven” dat de vergoedingen die MFI’s vragen redelijk zijn, zijn de slaagpercentages.

Zo’n 95% van de kredietnemers betaalt stipt terug… en dat cijfer ligt een stuk hoger dan voor vergelijkbare leningen in België”, zegt Verheeke met een knipoog.

Congo en Haïti

De doorlichting van de MFI’s die met Incofin cvso willen samenwerken, is sinds 2009 een taak van Incofin Invest­ ment Management (IM).

“Voorheen zaten de investeringsbeslissingen en de operationele opvolging onder een dak. Drie jaar geleden hebben we echter beslist dat Incofin cvso zich louter met de investeringen zou bezighouden.

Daardoor kon de managementstructuur, Incofin IM, een iets commerciëlere koers varen, en nieuwe fondsen opzetten.”

Met succes, zo blijkt. Incofin IM omvat nu al zes microfinancieringsfondsen, waaronder Incofin cvso, en is actief in 40 landen. Zij verschaffen indirect aan zes miljoen klanten leningen voor bijna 210 miljoen EUR via een 110 lokale microfinancieringsinstellingen. “Met deze nieuwe structuur kan Incofin cvso nog meer focussen op de sociale return, en

30 21 29,6 MFI’s

landen

miljoen EUR

dus in risicovollere gebieden investeren.

In Finca DRC in Congo, bijvoorbeeld.

Dat is met zijn elf filialen ondertussen de MFI met het grootste lokale netwerk, met ruim 77.000 kredietnemers met zeer lage inkomens. Het geleende bedrag bedraagt gemiddeld 238 USD. In 2012 wil Finca DRC mobiele verkooppunten lanceren om nog meer mensen krediet te verschaffen, de wachtlijsten in de filialen te verminderen en de klantenservice te verbeteren. Dat doen ze met de hulp van Incofin cvso.”

“Met de nieuwe structuur kan Incofin cvso in risicovollere gebieden investeren”

De ziel zijn zij

Incofin cvso blijft groeien, en met het fonds groeien de vele kredietnemers mee. Daarbij blijven zelfs regio’s zoals Tadzjikistan en Azerbeidzjan niet onaangeboord. Hoe komt een Belgische groep daar trouwens terecht? “In de beginjaren moesten wij met ons idee

leuren, van deur tot deur”, herinnert Verheeke zich alsof het gisteren was.

“Twintig jaar later komen onze partners vanuit de verste uithoeken echter zelf tot bij ons. Wij zijn uitgegroeid tot een gevestigde waarde, wereldwijd. In eigen land wordt dat soms te weinig benadrukt. Incofin IM is vandaag de vijfde grootste fondsenbeheerder van microfinanciering in de wereld. En daar ben ik fier op! Fier op de organisatie, maar ook op alle medewerkers die wij gekend hebben, van de eerste vrijwilliger tot onze nieuwste aanwinst. Zij zijn tenslotte de ziel van Incofin cvso.” Of Verheeke nergens spijt van heeft? “Ik heb nooit spijt van iets wat ik heb gedaan, enkel van wat ik niet heb gedaan. Daarom wil ik binnenkort eens naar Mongolië, want daar ben ik nog nooit geweest.” Of hoe ook Incofin zijn stempel blijft drukken op Frans Verheeke.

Een brede blik voor 2012 Herhaalt de geschiedenis zich? Dat is voer voor filosofen... Feit is dat Incofin cvso in 2012 – voor een stukje toch – terug naar zijn roots gaat.

Frans Verheeke over de jongste plannen voor het fonds: “We willen nu opnieuw projecten lanceren die rechtstreeks investeren in ontwikkelingslanden, zonder eerst via MFI’s te passeren. Daarnaast zullen we extra goedkope leningen verschaffen aan de meest kwetsbare instellingen. Dankzij ons voorzichtig beleid heeft het fonds immers voldoende marge om ook dan een jaarlijks dividend te blijven uitkeren aan de aandeelhouders. Ook zullen wij, voor de verdeling van de winst, voortaan jaarlijks een vast bedrag reserveren voor technische assistentie aan MFI’s die extra steun kunnen gebruiken.”

In het lijstje op dit ogenblik: • Espoir, actief in Ecuador, combineert kleine kredietverlening met

• VisionFund in Indonesië is nog maar een jaar actief op de markt

gezondheidsadvies en wil zo de gezondheid en de economische

van microfinanciering. Incofin cvso zal mee het social perfor-

situatie van vele vrouwen aan de rand van de maatschappij

mance management systeem uitwerken, nu de activiteiten van

verbeteren. Espoir heeft zijn hoofdkwartier in de hoofdstad Quito,

VisionFund Indonesia nog beperkt zijn. Er wordt geïnvesteerd in

maar zijn activiteiten zijn ruim verspreid over het hele land. Incofin

strategische planning, klantenservice, klantenbescherming en

cvso geeft ondersteuning bij deze uitbreiding, de businessplan-

in een ‘armoedemeter’ om de veranderingen in het welzijn van

ning en wetgeving.

de micro-ondernemers op te volgen.

2

“ik sta nu financieel sterk” Getuigenis LAPO - Nigeria

Incofin

9

Als ze terugblikt, kan mevrouw Omoregie met zekerheid zeggen dat LAPO haar leven ingrijpend heeft veranderd: haar zelfvertrouwen nam toe, haar kinderen zijn gezond en kunnen naar school gaan, het gezin heeft genoeg te eten. “Zonder financiële middelen kan je geen beslissingen in het huishouden nemen – of het nu om je woonplaats, de school van je kinderen of je voeding gaat. Pas als je zelf geld verdient gaan mensen echt naar je luisteren. Ik geniet nu het respect van mijn familie en van de mensen uit mijn vriendenkring.”

Dankzij haar bloeiende zaak is mevrouw Omoregie nu samen met haar familie de trotse eigenaar van een eigen huis.

Het succesverhaal van Patience Omoregie uit Nigeria bewijst dat microfinanciering mensen helpt uit de spiraal van armoede te ontsnappen.

Dankzij de jarenlange steun van LAPO heeft ze haar eigen kledingzaak kunnen uitbouwen en maakt ze nu maandelijks gemiddeld 50.000 NGN (237 EUR) winst.

“Voor ik in contact kwam met LAPO zat ik in een moeilijke situatie,” vertelt de vijftigjarige mevrouw Omoregie. “Ik kon mijn zes kinderen niet onderhouden omdat het werk van mijn man geen finan-ciële stabiliteit bood. We leden honger, de financiële druk en de frustratie bleven stijgen. Schuldeisers vielen me voortdurend lastig en bedreigden me zelfs. Ik kon bij niemand terecht voor krediet omdat mijn zaak niet op regelmatige basis winst opleverde.”

Gelukkig leerde mevrouw Omoregie via een kennis LAPO kennen en kon zij een eerste lening van 8.000 NGN (38 EUR) krijgen. Met dit kleine bedrag kon ze haar zaak nieuw leven inblazen. Sindsdien gaat alles veel vlotter. “Ik weet nu dat ik meer leningen kan krijgen zolang ik ze tijdig terugbetaal”, zegt ze.

“Het is alsof er een last van mijn schouders is gevallen. De zaken gaan goed: mijn laatste lening bedroeg zelfs 150.000 NGN (711 EUR). Om mijn winst te maximaliseren reis ik geregeld af naar Cotonue, in de Republiek Benin, om er grote hoeveelheden kleren en schoenen aan te kopen. Om dezelfde reden onderneem ik binnenkort ook een reis naar Dubai en Saoedi-Arabië.”

Incofin

3

Incofin cvso

Microfinanciering en microkrediet: de essentie Toegang hebben tot financiële dienstverlening is cruciaal voor de ontwikkeling van een individu, een gemeenschap, een land. Wegens gebrek aan garanties, eigendommen of een vast inkomen vormen arme mensen in ontwikkelingslanden niet onmiddellijk een interessant doelpubliek voor gewone commerciële banken. Microfinancieringsinstellingen (MFI’s) richten zich precies op deze mensen, voor wie ze aangepaste financieringsoplossingen bedenken. Zo kunnen arme mensen zeer kleine bedragen (microkredieten) ontlenen, en worden leningen aa n g roepen mogelijk . In combinatie met een strikte opvolging door de MFI’s en dankzij de ingebouwde

sociale controlemechanismen leidt dit uiteindelijk tot zelfredzaamheid. De overgrote meerderheid van de leningen wordt netjes op tijd terugbetaald, en mensen zien hun inkomen en bijgevolg hun levensstandaard gevoelig stijgen.

Wie niet over middelen beschikt maar wel ideeën heeft en initiatief wil nemen, krijgt zo een hef boom aangereikt om voor zichzelf en zijn naasten een beter bestaan op te bouwen, op eigen kracht.

Dat is, in een notendop, de essentie van microfinanciering. Vandaag hebben naar schatting 180 miljoen mensen toegang tot microkrediet, via de meer dan 10.000 MFI’s die wereldwijd actief zijn.

11

180.000.000 mensen hebben toegang tot microkrediet Missie Incofin cvso investeert in duurzame microfinancieringsinstellingen (MFI’s) in ontwikkelingslanden, die aangepaste financiële diensten aanbieden aan kleine lokale ondernemingen en een grote sociale meerwaarde nastreven.

Incofin cvso ondersteunt MFI’s, die ondernemende mensen op weg helpen om zelf aan de slag te gaan, hun levensomstandigheden te verbeteren en zo de vicieuze cirkel van de armoede te doorbreken.

Waaruit haalt Incofin cvso zijn inkomsten?

Incofin cvso haalt als investeringsmaatschappij haar inkomsten uit de rechtstreekse investeringsportefeuille en uit de eigen investeringen in investeringsfondsen. Deze inkomsten bestaan uit interesten op verstrekte leningen en dividenden op de participaties. De financiële inkomsten van Incofin uit de investeringsportefeuille nemen toe, in de mate dat Incofin zijn investeringsportefeuille in ontwikkelingslanden uitbouwt.

Deze expansie van de investeringsportefeuille is mogelijk dankzij de toename van het aandelenkapitaal van Incofin, waardoor de vennootschap over meer middelen beschikt.

3

SOORTEN INVESTERINGEN

Incofin cvso investeert op drie manieren Eerst en vooral zijn er de directe investeringen in microfinancieringsinstellingen in ontwikkelingslanden.

Het fonds is ook aandeelhouder in drie andere fondsen, met name het MFX Fund en de microfinancieringsfondsen Impulse Microfinance Investment Fund en Rural Impulse Fund. Het totaal van deze investeringen bedraagt 2.412.907 EUR Ten slotte is Incofin cvso ook stille vennoot van de commanditaire vennootschap Incofin Investment Management, waarvan het 51% in handen heeft. Incofin Investment Management, opgericht op 25 juni 2009, is fondsenadviseur van zes microfinancieringsfondsen.

Incofin

Beheer

2012: Een feestjaar

In juni 2009 heef t Incof in c vso het dagelijks beheer van zijn investeringen afgesplitst, en ondergebracht bij Incofin Investment Management (Incofin IM).

Incofin IM nam daarbij meteen ook alle andere activiteiten met betrekking tot fondsenadvies over. Zo werd Incofin cvso na de splitsing een zuiver investeringsfonds voor microfinanciering, zonder eigen personeel.

INCOFIN CVSO WORDT 20

In 1992 werd Incofin cvso boven de doopvont gehouden. In amper twintig jaar groeide Incofin vanuit VDK Spaarbank uit tot een van de grootste organisaties voor microkredieten in ontwikkelingslanden. Net zoals VDK Spaarbank in de vorige eeuw werd opgericht met het maatschappelijke doel om de ‘kleine man’ de kans te geven te sparen en leningen aan te gaan, werd Incofin in het leven geroepen om onbemiddelde mensen buiten de westerse landen te helpen om hun toekomst in handen te nemen. Ze worden gesteund met economische projecten, in een zoektocht naar zowel sociaal als financieel rendement.

INTERNATIONAAL JAAR VAN DE COÖPERATIES

De Verenigde Naties hebben 2012 uitgeroepen tot ‘Internationaal Jaar van de Coöperaties’.

Coöperaties spelen immers een belangrijke rol: ze kunnen onder meer armoede helpen terugdringen, doordat ze werkgelegenheid scheppen en maatschappelijke integratie bevorderen. De VN zetten hiermee het coöperatieve ondernemerschap in de kijker en erkennen daarmee het ondernemingsmodel van Incofin cvso als een belangrijke factor voor economische én sociale ontwikkeling. Door 2012 uit te roepen tot het Jaar van de Coöperaties willen de VN alle regeringen aansporen een beleid te voeren dat de ontwikkeling van coöperaties stimuleert.

13

1992 Incofin wordt opgericht

2001 Een nieuw managementteam onder leiding van Loïc De Cannière treedt aan 2002 Incofin cvso gaat voluit voor het microfinancieringsmodel 2009 Incofin Investment Management wordt opgericht en groepeert vanaf dan alle beheersactiviteiten van Incofin cvso en de andere fondsen onder zijn beheer

2012 Incofin cvso viert op 25 april zijn 20-jarig bestaan met een feestelijke bijeenkomst in aanwezigheid van Prinses Mathilde

Incofin Investment Management DE ACTIVITEITEN VAN INCOFIN IM

wereldwijd. De werkwijze van Incofin IM ligt

beyond investment”. Zij zijn nauw betrokken bij

Incofin Investment Management beheert zes

volledig in lijn met die van Incofin cvso, waar-

elke investeringsbeslissing, en gaan zoveel mo-

fondsen - waaronder het fonds Incofin cvso

bij de financiële en sociale performantie als

gelijk ter plaatse om elke aanvraag voor finan-

- voor een totaal van 274 miljoen EUR. De

evenwaardig be­ schouwd worden. Deze

ciering te kunnen plaatsen in de lokale context.

productportefeuille bestaat uit kredieten, in-

performanties worden ingeschat aan de

Zij kijken daarbij naar veel meer criteria dan naar

vesteringen in aandelen en achtergestelde

hand van de ECHOS© tool en de CRS-tool

de zuiver financiële aspecten en houden even-

leningen.

(Counterparty Risk Score) voor risicobeheer.

zeer rekening met de relevante sociale aspec-

DE TROEVEN VAN INCOFIN IM

BEREIK

Binnen Incofin Investment Management staat

Vanuit kantoren in België, Colombia en India

een internationaal en meertalig team van

financiert en begeleidt Incofin IM organisaties

30 experts in voor financië­le oplossingen op

in meer dan 40 landen.

ten en het mogelijk maatschappelijk rendement

maat. Incofin IM heeft zeer ruime ervaring met microfinanciering en internationale markten

COMMITTED BEYOND INVESTMENT

en onderhoudt contacten met investeerders

Incofin IM en zijn medewerkers zijn “committed

van een investering.

4

markante gebeurtenissen Incofin IM tekent ‘Principles for Investors in Inclusive Finance’

Incofin cvso financiert in lokale munt

Incofin IM ondertekende op 27 januari 2011 de nieuwe ‘Principles for Investors in Inclusive Finance’ (PIIF – http://www. unpri.org/piff). De lancering vond plaats op het Responsible Finance Forum in Nederland. De PIIF zijn een initiatief van een groep investeerders – waaronder Incofin IM – dat ondersteund wordt door Prinses Máxima van Nederland, VN-adviseur voor Inclusive Finance.

De groep ontwikkelde de Principles samen met de ‘Principles for Responsible Investment’ (PRI), gedragen door de VN.

In 2011 investeerde Incofin cvso meer dan ooit in lokale munt. In 2010 was USD nog goed voor de helft en EUR voor 10% van de investeringen in de microfinancieringsinstellingen (MFI’s). In 2011 zijn de aandelen van USD en EUR respectievelijk geslonken tot 44% en 5%, ten voordele van de lokale munten.

De PIIF vormen een overkoepelend raamwerk voor Social Performance Management (SPM), zoals transparantie, duurzaamheid, de bescherming van klantgegevens en het vastleggen van standaarden. Zo houden de PIIF rekening met de belangen van investeerders die inclusieve financiële diensten willen ontwikkelen en klanten met een laag inkomen voorop willen plaatsen. In lijn met zijn missie besliste Incofin IM de PIIF in al zijn activiteiten te verwerken.

Deze regels worden toegepast bij alle investeringen die Incofin IM voor Incofin cvso uitvoert.

Door het gebr uik van de lokale munt lopen de MFI’s geen wisselkoersrisico’s.

In veel ontwikkelingslanden is de lokale munt immers vaak onderhevig aan grote devaluaties. De MFI’s kunnen nu terugbetalen in hun eigen munt.

Om zich in te dekken tegen wisselkoers­ risico’s maakt Incofin cvso gebruik van MFX Solutions, een bedrijf dat diensten aanbiedt om wisselkoersrisico’s in te dekken (hedging), op maat van de microfinancieringssector. Incofin cvso is aandeelhouder van MFX. Bijkomende kapitaalparticipatie in Haïtiaanse MFI ACME

Incofin cvso werd in 2009 aandeelhouder van ACME, de tweede grootste MFI in Haïti. In 2011 nam Incofin cvso een bijkomende kapitaalpar ticipatie van 350.000 USD in de instelling, waardoor

Incofin

de totale investering nu 1 miljoen USD (700.000 EUR) bedraagt.

ACME (Association Pour la Coopération avec la Micro Entreprise) had zwaar te lijden onder de aardbeving in 2010 en zocht naar een manier om het eigen vermogen te versterken. Met deze nieuwe kapitaalinjectie kan ACME het vertrouwen herstellen en uitbreiden naar rurale gebieden en kleinere steden in Haïti.

Zo bereikt het niet alleen meer micro-­ ondernemers, maar vermindert het ook het risico verbonden aan de huidige concentratie in de hoofdstad Port-au-Prince.

Na de hulpactie vorig jaar, toont Incofin cvso opnieuw zijn engagement tegen­over ACME door actief mee te bouwen aan een sterke toekomst voor de instelling. Ook in moeilijke periodes blijft Incofin cvso geloven in een langetermijn­engagement.

Noodactie voor de Hoorn van Afrika

De Hoorn van Afrika werd in 2011 geteisterd door de ergste droogte in zestig jaar. Meer dan 12 miljoen mensen in Somalië, Kenia en Ethiopië leden honger. Als sociale investeerder was Incofin c vso erg bezorgd over deze crisis en lanceerde het een hulpactie samen met Incofin IM en de Franse ngo ACTED. Via

zijn microfinancieringsnetwerk OXUS werkt ACTED al verscheidene jaren samen met Incofin. ACTED is sinds 5 jaar actief in de regio, waar de ngo zich richt op voedselverdeling, ramppreventie en het voorzien van toegang tot water en sanitaire voorzieningen.

Eind 2011 had het initiatief 11.000 EUR bijeengebracht.

Banco FIE bekroond tot beste microfinancieringinstelling van Latijns-Amerika

Banco FIE, een partner van Incofin cvso sinds 2007, won in oktober 2011 de “Prijs voor beste microfinancieringsinstelling in L at ijns-A mer ika en de Caraïben” van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank.

Banco FIE is de grootste MFI in Bolivia, met meer dan 175.000 kredietnemers en een br utokredietpor tefeuille van 445 miljoen EUR. Banco FIE heeft haar hoofdkantoor in La Paz en kantoren in elk van de negen Boliviaanse departementen, waardoor ze een nationaal bereik heeft. Haar kredietactiviteiten zijn gebaseerd op een individuele methodologie, met een zeer breed productaanbod: kredieten voor micro- en kleine ondernemingen, consumentenkredieten,

15

huisvestingskredieten, kredietlijnen, spaarrekeningen, termijnrekeningen, nationale en internationale overschrijvingen en dienstvergoedingen.

Banco FIE is nu erkend voor haar divers productaanbod dat aangepast is aan de behoeften van haar klanten, haar goede bereik in weinig bediende stedelijke en rurale gebieden, evenals haar aandacht voor klantenser vice en transparantie.

Incofin cvso nam in september 2011 deel aan de kapitaalverhoging van Banco FIE. Incofin cvso maakt 50.000 EUR vrij voor technische assistentie

Incofin cvso trekt voortaan jaarlijks een vast bedrag van 50.000 EUR uit voor technische assistentie. Daarmee worden MFI’s die e x tra begeleiding k unnen gebruiken bijgestaan om hun aanpak te professionaliseren. In de prak tijk coördineert Incofin de projecten die door lokale experten worden uitgevoerd. De technische assistentie kan zowel focussen op operationele, strategische als op beheers- en organisatorische aspecten. Naast bestaande MFI’s, richten de projecten zich ook tot nieuwe MFI’s in gebieden waar voordien nog geen MFI’s actief waren.

5

Incofin cvso investeert

Incofin cvso steunt Asian Credit Fund in een vroege fase Incof in c v so kende een lening va n 44 miljoen K Z T (220.000 EUR) toe aan de microf inancieringsinstelling Asian Credit Fund, een Kazachse nietbancaire financiële instelling, opgericht in 1997. De MFI is gespecialiseerd in groepskredieten voor de landbouwsector, een marktsegment waarin niet veel spelers actief zijn. De MFI heeft een uitgebreid netwerk dat bestaat uit een

hoofdkantoor, vier filialen en 21 bijkantoren gevestigd in de economisch meest actieve gebieden van Kazachstan. Ze is via verkooppunten ook actief in afgelegen gebieden.

Asian Credit Fund verstrekt groepskredieten aan personen met een onderneming in de handels-, productie-, diensten-, landbouw- of huishoudsector. De

individuele kredieten zijn bedrijfsleningen gericht op ondernemingsactiviteiten in voornamelijk stedelijke gebieden.

Omdat Asian Credit Fund zich nog in een vroeg ontwikkelingsstadium bevindt, combineert Incofin cvso de investering met technische bijstand om het financieel en HR-management te verbeteren.

Incofin

17

Kmo-specialist Credit Mongol LLC ontvangt een lening van 500.000 USD

Ongeveer

2.700 micro-ondernemers ontvingen al leningen van Credit Mongol

De Mongolisc he mic rof inanc ier ingsinstelling Credit Mongol ontving eind 2011 een lening van 500.000 USD van Incofin cvso (350.000 EUR). Credit Mongol is de opvolger van het Mongolian Small Business Fund (MSBF), een ngo die in 1999 werd opgericht als onderdeel van het TACIS-programma van de Europese Unie (Technical Assistance for the Commonwealth of Independent States) om microondernemingen en kmo’s in Mongolië te ondersteunen. Het is de grootste niet-bancaire financiële instelling in Mongolië, zowel wat uitstaande portefeuille als financiële resultaten betreft.

Door deel te nemen aan het TACIS-programma en verscheidene kredietprogramma’s van gereputeerde internationale financiële instellingen zoals de Wereldbank, Kf W en UNDP, heeft Credit Mongol veel ervaring opgedaan en een sterke expertise opgebouwd in financiering van microbedrijven en kmo’s, in lijn met de internationale ‘best practices’. 65% van de portefeuille bestaat uit leningen aan microbedrijven en kmo’s.

Credit Mongol biedt ook verschillende types van consumentenleningen aan en gewaarborgde leningen voor klanten met financieringsnoden op korte termijn. De instelling werkt voortdurend aan de ontwikkeling van nieuwe producten en lanceerde onlangs een ‘groene lening’ waarmee ze de luchtvervuiling in Mongolië wil helpen terugdringen. De kredietproducten van Credit Mongol zijn flexibel en voorzien in seizoensgebonden aflossingsschema’s. Een gezonde analyse van de terugbetalingscapaciteiten van de klanten resulteert in een goede kwaliteit van de kredietportefeuille. Ongeveer 2.700 micro-ondernemers ontvingen al leningen van Credit Mongol.

Sinds de investering van Incofin cvso heeft FINCA Guatemala het aantal vestigingen van

23 29 naar

opgetrokken

Incofin cvso versterkt aanwezigheid in Centraal-Amerika FINCA Guatemala, een instelling van het netwerk van FINCA International, werd opgericht in 1997. Met bijna 41.000 klanten is het een van de grootste MFI’s van het land. De organisatie is vooral actief in stedelijke gebieden waar veel handel gedreven wordt en werkt met groepsleningen (village banking) en individuele leningen. Ze staat bekend om haar goede dienstverlening. Incofin cvso startte de samenwerking met een lening van 1 miljoen USD (700.000 EUR). Sindsdien heeft FINCA Guatemala het aantal vestigingen van 23 naar 29 opgetrokken.

Incof in c vso ging in zee met FINC A Honduras met de toekenning van een lening van 18.900.000 HNL (700.000 EUR).

Deze Midden-Amerikaanse MFI werd opgericht in 1989 als onderdeel van FINCA International, een toonaangevend netwerk voor microfinanciering.

Met een vertegenwoordiging in vijftien van de achttien departementen is de MFI in zo goed als het hele land actief.

De veertien filialen bevinden zich in de buurt van stations en markten, omdat daar veel handel gedreven wordt. FINCA Honduras bedient ruim 10.000 klanten via individuele en groepsleningen (village banking).

Incofin cvso verschaft lening aan twee MFI’s in Ecuador FODEMI staat voor Fondo de Desarrollo Microempresarial en wil micro-ondernemers steunen met indiv iduele en groepsleningen (village banking) en leningen via solidariteitsgroepen. De Ecuadoriaanse MFI werd in 1995 opgericht door World Vision en kreeg in 2011 van Incofin cvso een lening van 1 miljoen USD (700.000 EUR) toegekend. Met vijf volwaardige en zes kleinere kantoren in het noorden, is FODEMI vertegenwoordigd in een derde van het land.

De MFI is vooral actief in landelijke en half verstedelijkte gebieden. Sinds 2006 zag FODEMI zijn portefeuille groeien met 42%. Ondertussen telt FODEMI al 35.000 klanten.

De MFI Maquita Cushunchic, opgericht in 1998, verkreeg een investering van 750.000 USD (560.000 EUR). Het hoofdkwartier is gevestigd in de Ecuadoriaanse hoofdstad Quito die meer dan een miljoen inwoners telt. Maquita Cushunchic wil een alternatief bieden aan die mensen die geen toegang hebben tot het traditionele bancaire systeem. De MFI richt zich met haar drie filialen hoofdzakelijk tot vrouwen met zowel leningen als spaarproducten.

Incofin

2 miljoen USD voor LAPO in Nigeria

blijkt uit zijn erkenning van de Client Protection Principles en de promotie van transparantie. Daardoor vormt L APO een voorbeeld voor andere MFI’s in de regio. Dit blijkt ook uit de aanwezigheid van de CEO, Godwin Ehigiamusoe, in het bestuur van de Centrale Bank van Nigeria.

Lift Above Poverty Organisation (LAPO) is de toonaangevende MFI in Nigeria en is sinds 2005 een partner van Incofin cvso. De organisatie startte haar activiteiten in 1991 in Benin City (in de staat Edo). Sindsdien breidde ze zich uit over 23 staten, waardoor ze zich nu uitstrekt van het zuiden tot in de staat Kaduna in het noorden. LAPO biedt negen verschillende kredietproducten aan, maar zo’n 86% van zijn portefeuille bestaat uit standaardleningen. Deze gewone leningen, van 10.000 tot 15.000 NGN (48 tot 72 EUR), zijn flexibel genoeg om een groot deel van de kredietnoden op te vangen. Het sociaal engagement van LAPO

In 2011 verstrekte Incofin cvso een lening van 150 miljoen NGN (1 miljoen USD of 700.000 EUR) aan LAPO. De instelling is erin geslaagd om een sterke groei te combineren met winstgevendheid en een uitstekende portefeuille. Dankzij het versterkte partnerschap met Incofin kan LAPO werken aan de uitbreiding van zijn portefeuille en zijn geografisch bereik vergroten.

Nieuwe, sterke partner in Tanzania FINC A Tanzania ontving een lening van 1,7 miljard TZS (800.000 EUR) van Incofin cvso. Deze nieuwe partner van Incofin is een sterke en gevestigde instelling met bijna 72.000 klanten, die blijft groeien.

Sinds 1998 heeft FINCA Tanzania een netwerk van 22 kantoren uitgebouwd in de stedelijke gebieden. De kantoren doen ook dienst als uitvalsbasis voor meer afgelegen rurale zones. Om de rurale bevolking beter te kunnen bedienen, wil de instelling in 2012 kleinere kantoren en mobiele verkoopspunten lanceren.

Mede dankzij de steun en ervaring van het netwerk van FINCA International, is FINCA Tanzania erin geslaagd om efficiënte en goed doordachte kredietmethodologieën en producten te ontwikkelen.

De MFI verstrekt verschillende types leningen, waaronder village banking,

19

leningen in kleine groepen en individuele leningen. Incofin cvso heeft al een hele tijd een zeer vruchtbare samenwerking met de microfinancieringsinstellingen in het FINCA-netwerk. Naast de investering in FINCA Tanzania werkt Incofin in Afrika ook samen met FINCA DRC.

Een sterke en gevestigde instelling met bijna

72.000 klanten

6

Succesvol tegen de stroom in Interview Loïc De Cannière

Loïc De Cannière, Managing Director van Incofin IM, over de keuzes van Incofin

Incofin

21

Als Loïc De Cannière over microfinanciering spreekt, merk je hoe diep het enthousiasme zit. Dit is een CEO die zelf op het terrein staat, betrokken. Toen hij, intussen bijna tien jaar geleden, de stap zette van Dredging International naar Incofin, wist hij relatief weinig over de sector. Maar sindsdien is er veel veranderd.

Microfinanciering, impact investing, social performance en de dubbele bottom line, het jargon heeft intussen geen geheimen meer voor hem. En vooral: hij gelooft nu meer dan ooit in de draagkracht van microfinanciering als bouwsteen voor een betere wereld. Want hij kon intussen voor zichzelf vaststellen hoe Incofin cvso, het oudste fonds uit de Incofin-familie, echt een verschil maakt voor de paar miljoen micro-ondernemers die met geld van het fonds een beter bestaan opbouwen voor zichzelf. Dat vergde, en vergt nog altijd, heel wat inspanningen. En af en toe moet er worden gekozen voor de moeilijkere weg. Maar de resultaten zijn er.

Een cruciale keuze

Vandaag is hij Managing Director van Incof in Investment Management (IM), de vennootschap die alle Incofin-fondsen onder beheer heeft – waaronder het fonds Incofin cvso. Maar toen Loïc De Cannière Incofin vervoegde, was de situatie anders.

Toen bestond het fonds op zich, en was het beheer ervan nog niet toevertrouwd aan het latere Incofin IM. “Toen ik in 2002 aan boord kwam was het alsof we onszelf nog aan het definiëren waren”, zo vertelt hij. “Incofin cvso had de keuze om voluit voor microfinanciering te gaan nog niet expliciet gemaakt. Tussen 1992 – het ontstaansjaar – en het begin van de jaren 2000 werd er vooral rechtstreeks geïnvesteerd in projecten in het Zuiden.” Dat leek toen de logische weg. De stichters van Incofin cvso, waaronder huidig voorzitter Frans Verheeke, wilden arme mensen een beter bestaan bieden. Dus gingen zij op zoek naar kleine kmo’s en organisaties, om daar rechtstreeks in te participeren. Dat was op zich uiteraard geen slecht idee – integendeel, vandaag is dat soort rechtstreekse investeringen onder de noemer impact investing zelfs aan een belangrijke heropleving toe. “Maar op die manier rechtstreeks investeren had één belangrijk nadeel. Het vergt een

intensieve opvolging van elke afzonderlijke investering, en daarvoor heb je mankracht nodig. Precies daaraan ontbrak het in de beginjaren... Het gevolg was dat wij na de eerste tien jaar op zoek wilden naar een nieuw model. Frans en ikzelf hebben toen beslist om resoluut de kaart van de microfinanciering te trekken, in nauw overleg met Chief Investment Officer Geert Peetermans. Geert kende het microfinancieringsmodel bijzonder goed en overtuigde ons dat het zou toelaten om bij te dragen tot betere levensomstandigheden voor meer mensen dan we tot dan toe konden bereiken. Dat was het begin van het succesverhaal dat Incofin cvso intussen blijkt te zijn.”

Multiplicatoreffect

Microfinanciering biedt inderdaad het voordeel dat het een getrapt model is, waar een enorm multiplicatoreffect aan verbonden is. “Daarmee doel ik natuurlijk niet op een financiële hefboomwerking zoals bij hedge funds het geval is”, zo verduidelijkt Loïc De Cannière. “Het gaat erom dat Incofin, door zijn keuze voor het microfinancieringsmodel, in staat was om met een team van slechts een paar mensen vele tientallen microfinancieringsinstellingen (MFI’s) te financieren en op te volgen. Elk van die MFI’s was op zijn beurt goed geplaatst om honderden of zelfs duizenden micro-ondernemers te bereiken met microkredieten en advies, hun kredietwaardigheid te

Incofin

“Wat Incofin cvso bovenal onderscheidt, is onze keuze om maatschappelijke winst op gelijke voet te zetten met financieel rendement”

beoordelen, terugbetalingen te innen, enzovoort. Door via MFI’s te gaan kon Incofin zijn doelstellingen vanaf dan op een veel grotere schaal realiseren dan voorheen het geval was. Dankzij onze hernieuwde focus stapten wij in een duurzaam werkingsmodel dat op de langere termijn zicht bood op een gecombineerd maatschappelijk én financieel rendement.”

Meer dan bankieren

De aanpak van Incof in IM is vooral hands on. Dat maakt het werk voor de medewerkers van Incofin best veeleisend.

Het team bestaat dan ook voor een groot stuk uit jonge mensen, die de uitdaging aankunnen om geregeld ter plaatse te gaan kijken hoe de diverse MFI’s uit hun werkgebied het doen. “Precies dat maakt ons succesvol”, bevestigt de CEO. “We zijn in staat om zoveel als nodig ter plaatse te gaan en hebben met onze MFI’s een relatie die een stuk intensiever is dan wat

gangbaar is in de sector. Proximity, de MFI’s van nabij opvolgen en bijna voortdurend de vinger aan de pols houden, laat ons toe om met onze investeringen in de grote meerderheid van de gevallen goede resultaten te halen. Wie een MFI ter plaatse bezig ziet, voelt aan of het gaat om een valabele kandidaat.” Dat veronderstelt wel dat de investment manager de nodige bagage aan boord heeft, de nodige ervaring opgedaan heeft… En juist dat is een van de bijzondere sterktes van Incofin, zo vervolgt de CEO. “Het team dat nu onder Incofin IM verzameld zit en wereldwijd onze investeringen begeleidt, bestaat op zich uit relatief jonge mensen – met een gemiddelde leeftijd van 30 à 35 jaar. Al onze medewerkers worden ondergedompeld in onze manier om dingen aan te pakken.

We organiseren voortdurend workshops en trainingen, en zien dat nieuwe teamleden heel snel oppikken wat Incofin drijft én dat ze snel hun eigen inbreng

23

hebben. De jonge mensen die ons komen versterken zitten schouder aan schouder met de anciens die intussen al meer dan tien jaar meedraaien. Dat creëert een mooie mix tussen een ervaren kern en de dynamiek van de jeugd, niet alleen in Antwerpen, maar evengoed in onze kantoren in Colombia en India. En dat werpt zijn vruchten af. Of we dan nooit eens een vergissing begaan, of een foute inschatting maken? Natuurlijk, zoals alle spelers in onze sector… Maar wat telt is dat het percentage investeringen die op een of andere manier niet optimaal renderen, tot een absoluut minimum beperkt blijft. Want alleen zo konden we in de voorbije twintig jaar een mooi palmares opbouwen.”

Dat een managementteam het verschil kan maken tussen winst en verlies, is voor ee n fonds gee n nieuws. Maa r hier gaat het om meer dan puur financieel management. Daarom is Loïc De Cannière zelf actief betrokken bij elke nieuwe aanwerving. “Wij zijn zeer veeleisend. Onze mensen moeten niet alleen het financiële verhaal beheersen. Wij vragen van hen dat ze evenveel aandacht hebben voor de sociale aspecten van onze investeringen. Dat vergt een bijzonder soort gedrevenheid. De typische investment banker haalt het niet bij ons.

Kandidaten moeten onze sociale doelstellingen echt delen om mee te kunnen.

Maar dan hebben ze ook de leukste job ter wereld… Ik wil nog altijd meteen ruilen met elke medewerker die ik richting Afrika of Azië zie vertrekken”, voegt hij eraan toe met een knipoog.

Een betere wereld

Of microfinanciering de wereld tot een betere plek maakt, hangt ervan af hoe je het bekijkt, zo geeft ook Incofin toe.

P uu r mac ro - economisc h e n op wereldschaal bekeken dwingen de cijfers de microfinancier tot bescheidenheid.

Daar voor zijn de bedragen die in de

sector omgaan, te klein. Hoewel dat relatief is. Wereldwijd is er nu ongeveer 25 miljard USD geïnvesteerd in microfinanciering en de balanstotalen van alle MFI’s op de hele wereld bijeengeteld komen op ongeveer 40 miljard USD. Ter vergelijking: dit is slechts een tiende van wat één enkel bedrijf, Apple, eind januari 2012 waard was op de beurs… Dus weegt de sector op een globale schaal hoegenaamd niet op tegen bepaalde andere krachten. Maar je kunt het ook anders bekijken. Want microfinanciering bereikt zo’n 180 miljoen kredietnemers. En voor een behoorlijk percentage van hen is er elke dag een heel tastbaar verschil in levenskwaliteit merkbaar, dankzij de mogelijkheden die een microkrediet geeft om initiatief te nemen en uit de armoede te treden. “Zeker als je ziet dat armoede meestal in de eerste plaats bestaansonzekerheid is. Armen zijn niet noodzakelijk continu arm, af en toe zijn er betere perioden, bijvoorbeeld als een oogst geslaagd is. Maar hun levensonderhoud is niet stabiel, en hun inkomen valt geregeld terug onder de grens van wat leefbaar is… Juist in die gevallen kun je met microkredieten wel een groot verschil maken. Je geeft armen in ontwikkelingslanden de kans om voor zichzelf een standvastiger inkomen te creëren waardoor ze hun af-en-aan-armoede kunnen overstijgen. Dat stellen wij in elk geval vast bij de zowat 1,8 miljoen mensen die wij met Incofin cvso bereiken, via een dertigtal MFI’s wereldwijd. Op het terrein zien we voortdurend hele mooie verhalen, succesvolle voorbeelden van wat dankzij microfinanciering mogelijk is. Dat is heel hoopgevend en steunt ons in onze overtuiging dat wij inderdaad bijdragen aan een betere wereld.”

Low hanging fruits eerst geplukt

“Maar er is nog werk aan de winkel”, voegt Loïc De Cannière eraan toe. Een van de belangrijkste uitdagingen blijkt

“Onze keuze om niet voor winstmaximalisatie te gaan, gaat misschien tegen de stroom in, maar het is voor ons de enige juiste weg”

de noodzaak om het aantal mensen dat wereldwijd toegang heeft tot microfinanciering, drastisch te verhogen. Dat aantal blijft vandaag relatief beperkt met zo’n 180 miljoen mensen. Maar dat zijn de low hanging fruits, die de sector het makkelijkst kon bereiken, en het eerst heeft aangesproken. Precies daarom is de focus van Incofin cvso op rurale projecten zo’n belangwekkende keuze.

“In grote steden kan een agent van een microfinancieringsinstelling misschien tien k lanten per dag opzoeken. Op het platteland zijn de afstanden zoveel groter, en kan diezelfde agent er op diezelfde dag misschien drie bezoeken.

Dat is de eenvoudige reden waarom rurale gebieden niet op dezelfde manier ontsloten zijn voor microfinanciering.”

En de sector heeft nog andere uitdagingen voor de boeg. Zo is er natuurlijk de noodzaak om zorgvuldig te werk te gaan bij het toekennen van meerdere kredieten aan dezelfde persoon. “Microkrediet moet je mondjesmaat toedienen, niet in overdosissen, want dan gaat het fout.

Schuldenoverlast is een reëel probleem,

dat een tijd geleden nog tot uiting kwam in de crisis in Andhra Pradesh in India.

Als kredietnemers bij meerdere MFI’s tegelijk lenen zonder dat die daar van elkaar zicht op hebben, krijgen zij het bij de minste tegenslag zeer moeilijk om hun leningen af te lossen. Combineer dat met de agressieve invorderingstechnieken van een minderheid van minder bonafide MFI’s, en je krijgt meteen een sociale ramp. Dat soort praktijken doet de reputatie van onze sector geen goed. Bij Incofin IM werken wij heel hard mee aan de zelfregulering die microfinanciering

Incofin

nodig heeft – voor onszelf en bij de MFI’s waar we mee samenwerken. Onze keuze om niet voor winstmaximalisatie te gaan maar ethiek en sociale impact altijd te laten voorgaan, gaat misschien tegen de stroom in, maar het is voor ons de enige juiste weg.”

Microkredietinstellingen in de praktijk bijstaan om te professionaliseren, dat is meteen de definitie van wat bij Incofin IM en cvso ‘Technical Assistance’ (TA) heet. ‘Get your hands dirty’ is een idee dat teruggaat tot het prille begin van

Incofin cvso bereikt

1,8

miljoen

mensen wereldwijd

25

Incof in c vso. “Incof in IM heef t dat overgenomen, maar deed daarmee niets anders dan de intenties van de stichters voortzetten. Al in het begin van de jaren negentig maakten die de keuze om niet te gaan voor zuiver financiële winst. Zij vonden het minstens even belangrijk om ter plaatse in de ontwikkelingslanden praktische hulp te bieden, performante systemen op te zetten… Een moedige keuze, want zaken als TA zijn voor een fonds als Incofin cvso zuivere kosten waar geen opbrengsten tegenover staan.

Met een recente beslissing sprak de Raad

van Bestuur van het fonds zelfs expliciet de wens uit om jaarlijks 50.000 EUR uit te trekken voor TA-projecten. Een keuze waarmee Incofin andermaal tegen de stroom in roeit.”

Niet de makkelijkste weg

“Zoals gezegd is er onze focus op rurale gebieden. En onze ambitie om zoveel mogelijk ter plaatste te gaan, onze ivoren toren te verlaten en op het terrein met de MFI’s waarin we investeren samen te werken. Want alleen ter plaatse weet je echt of de MFI haar werk goed doet en waar haar prioriteiten liggen. Maar wat Incofin cvso bovenal onderscheidt, is onze keuze om maatschappelijke winst op gelijke voet te zetten met financieel rendement. Dat heeft verstrekkende gevolgen voor al onze stakeholders, en in de eerste plaats voor onze aandeelhouders. Want zij investeren in een fonds dat minder winst genereert door niet altijd voor de makkelijkste weg te gaan. Wie aandeelhouder wordt van Incofin cvso, engageert zich mee met de directie, de medewerkers en de Raad van Bestuur.

En dan doet het plezier te zien dat wij al jaren het vertrouwen genieten van grote institutionele partijen – VDK Spaarbank, Volksvermogen, Umicore, de Belgische Raiffeisenstichting, VK W, om er maar een paar te noemen – maar evengoed van een groeiende schare particuliere investeerders. Zij opteren er bewust voor om zich te engageren voor een fonds waarvan ze weten dat het niet elk jaar een maximaal dividend zal uitkeren maar een deel van zijn winst zal reserveren voor zaken als technische assistentie, of voor dringende noodhulp. Dat zij meegaan in onze maatschappelijke ambities is een moedige keuze, waarvoor wij hen uiteraard bijzonder dankbaar zijn. In ruil krijgen zij een stabiele belegging.

Ons dividend ligt de jongste jaren vast op 2,5%, en wij zien geen reden om die politiek de komende jaren te wijzigen.

Incofin

“Er is nog werk aan de winkel”

Dat geeft onze investeerders de nodige gemoedsrust. Wie uit is op kortetermijnwinsten en winstmaximalisatie, is bij ons aan het verkeerde adres. Uiteraard willen wij winst genereren, want er is geen financiële duurzaamheid mogelijk in een model zonder winst. Maar wij zijn een sociale investeerder, en daar voor bestaat gelukkig een maatschappelijk draagvlak. Het is mooi dat er in België nog altijd genoeg mensen en organisaties zijn die geduld willen opbrengen en een stabiele winst op lange termijn verkiezen boven een hogere, maar misschien tijdelijke winst op korte termijn. Mensen en organisaties voor wie het idee dat ze met hun investering tegelijk mee helpen bouwen aan een betere wereld, misschien belangrijker is dan financieel gewin. Die weg is misschien niet de kortste of de gemakkelijkste, maar hij leidt wel met meer zekerheid naar het gewenste doel.”

Back to the future

Gevraagd naar de toekomst van Incofin c vso spreek t de Manag ing Direc tor met t wee woorden. Want het fonds is succe s vol, e n k ijk t na a r ve rde re groeimogelijkheden. “Enerzijds gaan we zeker verder op de ingeslagen weg van de geduldige investeringen. Via het microfinancieringsmodel, met een zachte groei voor ogen op de langere termijn, en een blijvende aandacht voor sociale verwezenlijkingen in ontwikkelingslanden. Maar anderzijds overweegt Incof in c vso opnieuw rechtstreekse investeringen in bedrijven in ontwikkelingslanden, zonder tussenstap van

27

de microfinancieringsinstellingen. Terug naar de aanpak van het begin dus, een vorm van investeren in het Zuiden die intussen in het jargon impact investing heet. Loïc De Cannière definieert het zo: “Impact investing is rechtstreeks en actief ingrijpen op de zogenaamde onderkant van de economische piramide. Niet helemaal hetzelfde als microfinanciering, maar toch aanverwant, want met een even sociaal doel voor ogen. Het is voor ons wel een leuke vaststelling dat Incofin cvso hiermee teruggaat naar het model van zijn beginjaren. Maar wat we toen niet tot een succes konden maken, behoort nu wel tot de mogelijkheden.

Eigenlijk is dat de mooiste illustratie van de enorme weg die Incofin cvso de voorbije twintig jaar heeft afgelegd. Jaren waarin we door voortdurend hard te blijven werken het verschil gemaakt hebben voor wat intussen meer dan 1,8 miljoen mensen moet zijn. Soms op heel subtiele wijze, soms op een heel zichtbare manier.

Denk in dat verband maar aan onze investeringen in ACME in Haïti, wat al voor de ramp van 2010 een moeilijk land was waar weinig microfinancieringsfondsen zich durfden aan te wagen. En dan, na de aardbeving, de Belgische mobilisatie onder onze impuls, met een actie om ACME terug op de kaart te zetten. Wat ook gelukt is: vandaag helpt ACME honderdduizenden Haïtianen opnieuw een menswaardig bestaan op te bouwen. Op zo’n momenten weet ik dat wij echt wel op tastbare wijze meebouwen aan een betere wereld”, zo besluit hij trots.

7

Incofin cvso steunt indiase vrouwen Getuigenissen Grameen Koota - India

Fareeda Begam startte met haar lening een winkel voor beddengoed: “Dankzij deze lening verdwenen de problemen in mijn leven en kan ik meer winst boeken.”

Meenamma baat een kleine kruidenierswinkel uit. Ze verdient geld waarmee ze voor haar gezin kan zorgen.

Jayivunnis is de gelukkige eigenaar van een kleine kruidenierswinkel: “Dankzij mijn lening kan ik deze winkel uitbaten en leid ik een beter leven.”

Incofin

29

Bharathi runt een populaire kleermakerszaak: “De lening heef t mijn leven een andere wending gegeven. Mijn echtgenoot steunt me en de zaak stelt me in staat om een goed inkomen op te bouwen. Ik ben ook in staat de lening tijdig terug te betalen en daar ben ik heel fier op.”

Als een echte ondernemer runt Rasheeda twee winkels onder een dak. Ze combineert een kruideniers- en een kleermakerszaak: “Vrienden en kennissen reageerden eerst met ongeloof toen ze hoorden dat ik een lening wilde aanvragen. Ze vonden het te riskant en dachten dat het problemen ging opleveren. Maar nu bewonderen diezelfde vrienden me om mijn harde werk en succes. De lening was een geschenk uit de hemel.”

Shabreen Taj boekt succes met de verkoop van roestvrij staal en huishoudspullen: “Via mijn buren k wa m ik met m i crokrediet in contact. Ik dacht meteen dat dat ook iets voor mij was. Dankzij mijn lening zag ik al mijn wensen vervuld worden.

Ik krijg ook alle steun van mijn familie en ben gelukkig.”

8

Gelijkgestemden vinden elkaar Interview Olivier de Poncheville De Franse huisvestingsmaatschappij AGEFO participeert sinds 2011 in het kapitaal van Incofin cvso. De basis voor dit partnership zijn gemeenschappelijke idealen over… basisrechten: de ene zet zich in voor mensen met een bescheiden inkomen in Frankrijk, de andere voor het zelfbeschikkingsrecht van mensen wereldwijd.

D

e Franse huisvestingsmaatschappij AGEFO heeft sinds 2011 een deelname van 0,31% in het kapitaal van Incofin cvso. Die participatie is de kers op de taart van een boeiende ontmoeting lang geleden. “Het verhaal van AGEFO en Incofin kent vele hoofdrolspelers en mooie ontwikkelingen, en start in 1995 om precies te zijn. Meer bepaald in Erfurt, het voormalige Oost-Duitsland”, aldus Olivier de Poncheville, penningmeester van AGEFO. “Op een vergadering van de Europese groepering van vennootschappen voor sociale woningbouw ontmoette ik Marc Timbremont, bestuurder bij de sociale huisvestingsmaatschappij Volkshaard die deel uitmaakt van de Gentse groep VDK Spaarbank, Volkshaard, Volksvermogen. Met onze gemeenschappelijke idealen rond het bouwen van woningen voor mensen met een bescheiden inkomen, zaten wij klaarblijkelijk op dezelfde golflengte.”

De kracht van de groep

Olivier de Poncheville was en is nog steeds voorzitter van DOMNIS, een maatschappij vergelijkbaar met Volkshaard. “Het is zo dat AGEFO de woongelegenheden beheert die gebouwd en onderhouden worden door DOMNIS”, verduidelijkt hij. “Het gaat hierbij om honderden gemeubileerde woningen in nieuwe of volledig gerenoveerde gebouwen, alle voorzien van een bewakings- en schoonmaakdienst.

Tegen 2014 zouden we duizend woongelegenheden

Incofin

Toekomstwens voor het Midden-Oosten

in beheer moeten hebben. Ruim 60% daar van is bestemd voor studenten, vooral studenten in de verpleegkunde, die zo hun eigen 20 vierkante meter hebben in het hart van Parijs, dichtbij hun school of stageplaats. Onze formule kent zoveel succes dat de wachtlijsten lang zijn.” De overige 40% van de woningen is specifiek ontworpen voor bejaarden die zelfstandig kunnen wonen en geen medische opvolging nodig hebben. “De meeste van die appar tementen hebben een opper vlakte van ongeveer 35 vierkante meter. Sommige hebben één kamer, andere twee. Van cruciaal belang voor zulke projecten is een goede samenwerking tussen de beheersmaatschappij en het bouwbedrijf, meer specifiek voor het onderhoud en de ontwikkeling van nieuwe opportuniteiten. En daarin schuilt de grote kracht van onze groep.”

De ‘missing link’

Het is dank zij die samenwerking dat AGEFO en Incofin cvso elkaar uiteindelijk hebben gevonden. “Een eerste stap was dat in 1995 de band tussen DOMNIS en de Centrale voor Huisvesting – dat is een zustermaatschappij van Volkshaard – geconcretiseerd werd in een wederzijdse deelname van 5%. Jaren later wenste onze groep een kapitaalverhoging door te voeren, en we kregen weerklank: in 2010 nam Volksvermogen een deelname van 10% in het kapitaal van DOMNIS. En nu komt de ‘missing link’: voorzitter Frans Verheeke van Volksvermogen, steeds gedreven om zijn steentje bij te dragen aan een betere wereld, had intussen geïnvesteerd in Incofin cvso en stelde ons bijgevolg voor dat ook wij hierin zouden participeren. Dat gebeurde in 2011, via AGEFO. En op die manier is de band tussen beide maatschappijen ontstaan.”

31

“De relatie tussen AGEFO en Incofin cvso is nog pril en moet nog concreet vorm krijgen”

De relatie tussen AGEFO en Incofin cvso is nog pril en moet nog concreet vorm krijgen. Olivier de Poncheville ziet hier tal van mogelijkheden: “Incofin kan voordeel halen via enkele van onze referentieaandeelhouders, zoals L’Œuvre d’Orient, die zeer actief is in het MiddenOosten. Deze organisatie zou ter plaatse als tussenpersoon kunnen fungeren en interessante projecten kenbaar maken, onder meer op het vlak van professionele vorming.” Zo kunnen technieken, ervaringen en contactadressen worden uitgewisseld. Tot zover de praktische kant van het verhaal. “Minstens even belangrijk is het filosofische aspect: AGEFO en Incofin zitten op dezelfde lijn, ook al is er geen rechtstreeks verband tussen onze activiteiten”, vervolgt de penningmeester van AGEFO. “We delen eenzelfde ideaal met de groep uit Gent. In Frankrijk zijn er in het domein van de sociale huisvesting nauwelijks maatschappijen die onze waarden en normen delen”, zegt de Poncheville. “We zijn geïnspireerd door de sociale leer van de kerk en de encycliek Caritas in Veritate. We willen aantonen dat het mogelijk is om zich in te zetten voor het welzijn van anderen, door een bescheiden dividend uit te keren aan aandeelhouders en investeerders, en tegelijk winst te maken. Belangrijk hierbij is waarvoor die winst wordt gebruikt”, vervolgt de Poncheville, die ook economie doceert. “Zo wordt onze winst altijd geherinvesteerd in onze activiteiten.” Ter gelegenheid van de twintigste verjaardag van Incofin cvso wenst hij de onderneming tot slot het volgende toe: “Ik hoop dat Incofin onze planeet mag blijven overspoelen met haar goedheid.

En dat ze zich, dankzij de samenwerking met DOMNIS-AGEFO, kan ontwikkelen in de landen van het Midden-Oosten en zodoende haar activiteiten en aanwezigheid in de wereld verder kan versterken.”

9 microfinanciering als hefboom Interview Thomas Leysen

Incofin

Duurzame bedrijfsvoering is naast een ecologische, ook een economische noodzaak geworden. Een onderneming is duurzaam of is niet, en daarvan is Umicore getuige van het eerste uur.

Deze Belgische multinational is een schoolvoorbeeld van een bedrijf dat succesvol transformeerde van een vervuilende onderneming met een koloniaal verleden tot een duurzame producent van groene technologieën, met oog voor sociale aspecten.

“De ondersteuning van ontwikkelingsregio’s is hierbij een essentiële stap, en daarom investeren wij in Incofin cvso”, zegt voormalig CEO Thomas Leysen kordaat.

U

micore, voorheen Union Minière, kampte in de jaren negentig nog met zware economische problemen en stond bekend als een vervuilend koper- en loodbedrijf. Anno 2012 is deze multinational getransformeerd tot een wereldspeler in materiaaltechnologie, actief op vlak van zonnecellen, brandstofcellen, herlaadbare batterijen en recyclage van edele metalen. “Onze ruim 13.700 werknemers tewerkgesteld in tachtig productievestigingen verspreid over dertig landen, zijn vandaag fier op hun werkgever. Umicore wordt geprezen als duurzame onderneming, wat betekent dat wij voorzichtig omgaan met de schaarse en natuurlijke bronnen, en dat we rekening houden met de samenleving waarin wij actief zijn. Als maatschappelijk verantwoorde ondernemer willen wij ons steentje bijdragen om de kloof tussen arm en rijk te dichten. Wij zijn geen liefdadigheidsinstelling, maar een onderneming die winst wil maken, maar dan wel op een duurzame en verantwoorde manier.

Investeren in Incofin cvso versterkt dat duurzaamheidsdenken.”

Zonnecellen in de ruimte

Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad om het juk van zwaar vervuilend bedrijf van zich af te werpen. Maar de missie is geslaagd. Dat ging evenwel niet over één nacht ijs. Thomas Leysen vertelt: “In 2000 nam ik de fakkel over van mijn voorganger Karel Vinck, die in de jaren negentig de eerste stappen nam voor een grondige herstructurering van Umicore.

We waren toen actief in een waaier aan

33

sectoren, van het smelten van koper tot het maken van halfgeleidersubstraten.

Het bedr ijf maak te een strategisc he keuze om zijn activiteiten met minder toegevoegde waarde geleidelijk aan te verkopen of te verzelfstandigen, en zich toe te spitsen op een aantal technologische nichemarkten. Vandaag behoort meer dan de helft van onze business tot de ‘clean technologies’. Zo produceren wij autokatalysatoren die bijdragen tot een schonere lucht, materialen voor herlaadbare batterijen voor elektrische wagens, en zijn wij wereldleider in de productie van germaniumsubstraten voor zonnecellen - speciaal ontwikkeld met het oog op toepassingen in de ruimte. En last but not least: Umicore is vandaag de grootste recycler van edele metalen in de wereld!”

Giften voor Antarctica

De transitie is geslaagd. Maar wat was de drijfveer voor deze koerswending? “Wij hebben deze strategische keuze gemaakt vanuit enerzijds een sterke maatschappelijke overtuiging en anderzijds vanuit de idee dat dit ook een economische noodzaak is: de grondstoffen worden schaarser, de vraag naar recyclage stijgt, de roep om een schone lucht en grond en een duurzame werkomgeving ook.

Die duurzaamheidsgedachte is sindsdien de centrale pijler van onze strategie.

Dus is het evident dat wij uitkijken naar par tners die on ze maatsc happelijke en ecologische standpunten delen. In Incofin cvso hebben wij in 2006 een gelijkgestemde partner gevonden.” In die periode ontwikkelde Umicore ook een beleid voor giften. “Kort gezegd: jaarlijks besteden wij 0,5% van onze winst aan maatschappelijke projecten. Vorig jaar werd ruim 2 miljoen EUR als een gift uitgekeerd aan enerzijds projecten ten

“Wij kijken altijd uit naar partners die onze maatschappelijke standpunten delen. In Incofin cvso hebben wij een gelijkgestemde partner gevonden”

voordele van de lokale gemeenschap, ‘Umicare Remedial School ’ in ZuidAfrika, het ‘Leger des Heils’ in NoordAmerika, het ‘Taiwan Fund for Children and Family’ in Taiwan… A nderzijds worden er ook projecten op groepsniveau gefinancierd. Sprekende voorbeelden zijn ‘The Princess Elisabeth Antarctic Station’, het eerste zero-emissie poolstation op Antarctica dat klimaatsveranderingen bestudeert en de deelname van Umicore aan de ‘World Solar Challenge’, het ‘wereldkampioenschap’ voor zonnewagens.

Daarbovenop organiseren we ook extra solidariteitsacties, zoals die na de aardbevingen in Haïti, waarvoor wij trouwens nauw samenwerkten met Incofin cvso, en de overstromingen in Pakistan.”

Waarden en normen

“In dit verhaal past ook onze investering in Incofin cvso, omdat wij er van overtuigd zijn dat er voor microfinanciering een belangrijke taak is weggelegd.

Weliswaar help je hiermee niet de armoede de wereld uit, maar microkredieten vormen wel een belangrijke hefboom voor de economische ontwikkeling van arme regio’s. Bovendien werkt Incofin cvso transparant en garandeert het een goed beheer van deze instellingen, met oog voor de sociale impact van de lokale microfinancieringsinstellingen. Dat alles past binnen onze waarden van duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen.”

Incofin

35

10 aandeelhouders in stijgende lijn Kapitaal in k EUR

Aantal aandeelhouders

20.000

660

15.000

495

10.000

330

5.000

165

0 2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

0

1997

2011 was een interessant jaar voor Incofin cvso. Sinds 2010 is het fonds door de Belgische overheid erkend als ontwikkelingsfonds voor microfinanciering. Dankzij deze erkenning kunnen Belgische particulieren die investeren in het fonds, onder bepaalde voorwaarden, genieten van een belastingvermindering.

Daarbovenop kwam er in 2011 een aanpassing van de toetredingsvoorwaarden, die de instap interessanter maken voor de beleggers. Tot december 2011 betaalden beleggers immers een premie van 5% bovenop de nominale waarde van de aandelen.

Die is nu weggevallen.

Evolutie kapitaal en aantal aandeelhouders

1992

Bijna 200 nieuwe aandeelhouders voor Incofin cvso

Stabiel dividend De voorbije jaren kon Incofin cvso telkens een dividend uitkeren aan zowel zijn particuliere als institutionele beleggers. In 2010 bedroeg het dividend 2,5%. Incofin cvso streeft geen maximaal maar een redelijk dividend na, en wil vooral sociale resultaten boeken.

Het geniet daarvoor de steun van zijn aandeelhouders.

Incofin cvso kan geen garantie bieden voor rendementen in de toekomst.

Bijkomende voordelen voor investeerders Naast een dividend genieten particuliere investeerders twee bijkomende voordelen. Omdat Incofin cvso erkend is als

coรถperatieve vennootschap, vervalt de roerende voorheffing op de eerste schijf van 180 EUR van het dividend.

Incofin cvso is tevens een erkend ontwikkelingsfonds voor microfinanciering. Investeren in Incofin cvso wordt, onder bepaalde voorwaarden, daarom beloond met een belasting vermindering die overeenkomt met 5% van het betaalde bedrag, met een maximum van 310 EUR. De belangrijkste voorwaarde is dat de investering minstens 370 EUR bedraagt. Concreet: wie in 2012 minstens 390,60 EUR stort (= 3 x 1/20ste I ncof in-a a nde e l va n 130,20 EU R), overschrijdt dit wettelijk minimum van 370 EUR . Het ma x imumbedrag van 310 EUR kan ook worden bereikt via meerdere aankopen van aandelen in hetzelfde jaar.

A lle i n for mat ie ove r i nve ste re n i n Incofin cvso, zowel voor professionele investeerders als particulieren, is te vinden op www.incofin.com/nl/content/ investeren-incofin.

Incofin

37

Enthousiasme en motivatie van Incofin cvso inspireren Interview: Francine en Leopold, particuliere investeerders

“W Het aandeel van de particuliere aandeelhouders in het totale kapitaal kent een stijging van

6

%

Het kapitaal van Incofin cvso steeg in 2011 met

1,8

miljoen EUR

ij waren er eigenlijk bij vanaf het begin – we zijn al zo lang aandeelhouder dat ik er geen exact jaartal meer kan op plakken.” Francine en Leopold zijn allebei gepensioneerd en zien hun relatie met Incofin cvso eerder als ‘persoonlijk’. Ze maken deel uit van een hechte vriendenkring waar ook Frans Verheeke, voorzitter van Incofin cvso, toe behoort. “We kennen Frans zeker al vijftig jaar, wat vriendschap betreft kan dat wel tellen. Hij is degene die ons in contact heeft gebracht met Incofin cvso.

Hij legde ons stukje bij beetje uit hoe hij samen met zijn team de nodige ondersteuning biedt aan kleine mensen in ontwikkelingslanden”, zegt Francine. “Het enthousiasme en de motivatie waarmee Frans en zijn medewerkers te werk gaan is inspirerend. Daarom beslisten we met onze vriendengroep om ons steentje bij te dragen en spaarden we samen een bedrag bijeen dat we investeerden in een aandeel bij Incofin cvso. Later beslisten Leopold en ik om zelf nog een extra aandeel te kopen, dat we tot op de dag van vandaag in ons bezit hebben.”

Hun toewijding aan Incofin cvso wordt ook door een gevoel van idealisme verklaard: “Microfinanciering maakt mensen onafhankelijk en helpt hen op eigen benen staan: dat is waar we via Incofin cvso naar streven.”

Zoals iedere aandeelhouder worden ook Francine en Leopold uitgenodigd voor de jaarlijkse algemene vergadering. Ze vinden het niet nodig om op elke vergadering aanwezig te zijn, omdat ze niet tot in de details hoeven te weten waar hun bijdrage aan besteed wordt. Daarentegen proberen ze wel altijd de viering van Incofin cvso bij te wonen. Zij zijn tevreden over het rendement op hun aandeel en volgens hen gaat Incof in c vso op professionele wijze met de investeringen om. “Ongeveer een jaar geleden lazen we in de pers een aantal negatieve artikelen in verband met microfinanciering,” zegt Francine. “Maar we hebben geen moment overwogen om ons aandeel te verkopen.

De medewerkers van Incofin cvso vertelden ons dat onze investering behouden de beste manier is om hen te steunen. En dat is precies wat we zullen blijven doen.”

Meer dan één raakvlak Interview Caroline Ven

Caroline Ven over VKW, gematigd kapitalisme, haar dromen voor een ondernemender Vlaanderen… en de diepe verbondenheid met Incofin cvso.

VKW: bijna medestichter

Ondernemersplatform VKW definieert zichzelf als een ontmoetingsplek waar ondernemers met andere ondernemers ervaringen en visies uitwisselen. Op onze vraag naar het onderscheid met andere ondernemersorganisaties antwoordt gedelegeerd bestuurder Caroline Ven: “Wat ons onderscheidt is dat het inhoudelijke bij ons primeert. Wij streven met onze 4.000 leden naar een duurzame vorm van ondernemen, noem het ondernemen voor de lange termijn. Onze leden geloven dat ondernemen meer moet zijn dan de nuchtere uitwisseling van arbeid en goederen voor geld. Wat hen vooral verbindt is het idee dat zij functioneren binnen een maatschappij in een wisselwerking die voor alle betrokken partijen iets positiefs moet opleveren. Hun lidmaatschap is een investering in maatschappelijk rendement…”

Het praktisch engagement van de VKW-leden brengt ons vanzelf bij de link tussen VKW en Incofin cvso. Een link die een stuk verder blijkt te gaan dan uitgedrukt wordt door het feit dat VKW bij Incofin cvso een van de referentieaandeelhouders is. Caroline Ven was er zelf niet bij, maar weet hoe vlak na de eeuwwisseling Incofin zijn huidige vorm kreeg. Daarin speelden bepaalde VKW-leden een meer dan actieve rol. “Mensen als Dirk Vyncke, Michel Espeel en Rik De Nolf werkten in die tijd via het zogenaamde

Incofin

39

11 “We zien met plezier dat Incofin over de structuur en inzichten beschikt om wereldwijd mee te draaien aan de top van de microfinancieringssector”

Company Partnership Plan (een samenwerkingsverband van VKW, Roularta en de ngo’s Act en Form) rechtstreeks aan goede doelen in het Zuiden. Via gepersonaliseerde contacten wilden zij in Afrika endogeen ondernemerschap stimuleren. Zij trokken bijvoorbeeld naar ‘hun ondernemer in Tanzania’ – zo ver ging die persoonlijke betrokkenheid. Maar ze zagen de beperkingen van die kleinschaligheid in, en wilden graag de krachten bundelen met vergelijkbare initiatieven. Zo is toen beslist dat CPP met Incofin samen verder zou gaan. Niet toevallig delen wij nu nog altijd een gebouw in Antwerpen.” Of hoe VKW bijna als medestichter van het huidige Incofin cvso beschouwd kan worden…

Vandaag zijn de banden met Incofin cvso nog altijd innig, hoewel de actieve betrokkenheid van de beginjaren genormaliseerd is tot een normale investeerdersrelatie. “Dat is natuurlijk omdat Incofin het zo goed doet”, legt Caroline Ven uit. “We zien met

plezier dat Incofin in zijn huidige vorm geen hulp meer nodig heeft, en over de structuur en inzichten beschikt om wereldwijd mee te draaien aan de top van de microfinancieringssector. Dan is het niet moeilijk voor ons om los te laten, zoals we wel meer initiatieven loslaten eens ze mainstream worden. Weet je dat wij in België een van de allereerste voorvechters van de notie corporate governance waren?”

Initiatief voor een welvarende maatschappij

Vandaag vecht VKW voor een fundamenteel en sereen debat over kapitalisme.

“Gematigd kapitalisme is een zegen”, aldus de topvrouw – die ooit leiding gaf aan denktank VK W Metena, vooraleer ze geroepen werd om kabinetschef voor sociaal-economisch beleid te worden bij federaal premier Yves Leterme. Ze is daarom goed geplaatst om een bijdrage te leveren tot het debat. “Ik schrijf

“Dat onderneming en maatschappelijke omgeving beide moeten winnen, ligt heel dicht in de buurt van de dubbele bottom line van Incofin”

momenteel voor VKW aan een boek over kapitalisme, dat eind dit jaar uitkomt bij het Davidsfonds. Daarin heb ik het over het gecorrigeerd kapitalistisch model waar ik heel sterk in geloof. Indien juist gedefinieerd, zijn de basiselementen van dat model heel erg waardevol. De notie van het recht om individueel eigendom te verwerven en de vruchten te plukken van inspanningen heeft ons in de loop der tijden heel wat mooie zaken opgeleverd. Maar vandaag weten we dat er grenzen zijn. Dat ik een fabriek uit de grond stamp waar mensen uit de omgeving werk vinden waar ze op hun beurt voor beloond worden, is heel mooi. Maar jouw recht op schone lucht vormt de grens van mijn ondernemersvrijheid, dat moet ik respecteren, dus kan ik geen vervuilende technologieën gebruiken... Dat stimuleert mij tot innovatief denken. Dat is het ideaalbeeld waar VKW voor gaat – gematigd kapitalisme. Een kapitalisme dat niet langer uitsluitend focust op winst voor de aandeelhouders”, zo vertelt ze enthousiast. En meteen legt ze de vinger op het gedachtengoed dat Incofin cvso en VK W gemeenschappelijk hebben. Want het idee dat onderneming en maatschappelijke omgeving beide moeten winnen, ligt heel dicht in de buurt van de mix tussen maatschappelijk en financieel rendement waar Incofin met zijn dubbele bottom line naar streeft. En zo is er nog een raakvlak. Beide partners delen ook hun geloof in de kracht van kleinschalige economische initiatieven, om een maatschappij vooruit te stuwen.

“Individueel initiatief leidt tot zelfredzaamheid. Dat is, denk ik, een van de meest fundamentele noties van microfinanciering. De beste manier om mensen vooruit te helpen is hen de mogelijkheid geven er zelf iets van te maken!”

Incofin

Committed beyond investment Interview Johan De Schamphelaere Toen Johan De Schamphelaere in 1998 Directeur-Generaal werd van VDK Spaarbank, kon hij al meteen kennismaken met Incofin cvso. Sinds die tijd vertegenwoordigt hij VDK bij het fonds als bestuurder. En hij zal die rol ook na zijn vertrek in maart 2012 blijven spelen. “Ik ben verheugd dat ik die rol verder mag blijven spelen,” zo vertelt hij ons, “daar heb ik expliciet om gevraagd.” Dit is een man die ten volle gelooft in de kracht van microfinanciering én in het succesverhaal van Incofin cvso, zoveel wordt duidelijk in de loop van ons gesprek naar aanleiding van het 20-jarig bestaan van het fonds.

41

12

“Ja, onze investering rendeert inderdaad, dus als bank hebben wij onze centen nuttig geïnvesteerd. Maar daar gaat het ons vandaag nog altijd niet om”

Een openbaring

Incofin cvso bestaat twintig jaar, maar is nog een jonge telg in vergelijking met VDK. De spaarbank, diep geworteld in Gent, vierde vorig jaar zelf zijn 85ste jaargang. “Wij hebben onze roots in de christelijke arbeidersbeweging”, vertelt Johan De Schamphelaere. “De stichters wilden in 1926 een bank oprichten met een uitgesproken sociaal oogmerk. Zij wilden de kleine man, die bij de grootbanken niet terecht kon, ook de gelegenheid geven om te sparen en zijn activiteiten te financieren met een lening. Eigenlijk is het frappant om te zien dat wij nu, via onze betrokkenheid bij Incofin cvso, precies datzelfde doen in het Zuiden.”

VDK (kort voor “Volksdepositokas”) is

de voorbije 85 jaar uitgegroeid tot een flinke middelgrote spaarbank. De focus ligt nog altijd op producten en diensten voor gezinnen, kleine zelfstandigen en kleine bedrijven. Kleinschaligheid en lokale verankering blijven zeer belangrijk. “Wij zijn niet beursgenoteerd, maar volledig met privékapitaal gefinancierd.

Dat maakt dat wij niet voortdurend onder druk staan zoals sommige van onze collega’s, en niet elk kwartaal met excessieve groeicijfers of winstmarges moeten komen. Dat geeft ons de gelegenheid om rustig en voorzichtig te werk te gaan.

Wij kunnen onze eigen, onafhankelijke koers blijven varen. Natuurlijk maken wij winst, maar die winst moet ons vooral in staat stellen om ons maatschappelijk engagement na te komen.” De aanpak bij VDK is heel anders dan bij de grote banken. Daardoor was de impact van de opeenvolgende crisissen van 2008 en 2010 ook een stuk minder voelbaar.

Johan De Schamphelaere weet in dat verband waarover hij spreekt. “Toen ik in 1998 aantrad als Directeur-Generaal, had ik al een internationale carrière bij een multinationale bank achter de rug.

Wat ik daar zag, baarde me soms zorgen.

Men wilde daar, net als alle banken in die tijd, zo snel mogelijk groter worden, en ging daarbij zeer ver in het nemen van risico’s. Ik kreeg de kans om naar VDK te komen, en ervaarde de sfeer hier als een ongelooflijke openbaring na wat ik gezien had in Londen en Parijs. Het was voor VDK juist niet de bedoeling om meteen de allergrootste te worden... “ Onder de indruk

De figuur van huidig Incofin-voorzitter Fra ns Verheeke, de voorga nger va n Johan De Schamphelaere als DirecteurGeneraal van VDK en tevens oprichter van Incofin cvso, is de evidente link tussen de spaarbank en het fonds. Maar de verwantschap tussen de twee groepen

gaat duidelijk dieper dan de persoonlijke banden die er vandaag nog altijd zijn. “De ambities van Incof in voor het Zuiden en de doelstellingen van VDK voor de Vlaamse regio vertonen mooie parallellen. Voor ons beiden is maatschappelijke winst belangrijker dan financieel rendement. Wat Incofin bij zijn logo zegt, ‘committed beyond investment’, sluit nauw aan bij de bedrijfsfilosofie van VDK. Dat was in de begindagen van Incofin de reden waarom VDK Spaarbank wilde investeren, en dat is vandaag niet anders.” Het engagement dat VDK bij Incofin nam had dan ook niet de bedoeling om voor de spaarbank grote winsten op te leveren. Dat bleek in de beginjaren, toen Incofin zich nog niet ten volle als microfinancieringsfonds gedroeg, en vooral rechtstreeks in projecten in ontwikkelingslanden investeerde. “De opvolging van die projecten ter plaatse was zeer arbeidsintensief, zodat het fonds nooit de nodige schaalgrootte kon bereiken om winstgevend te zijn. Maar wij hebben er nooit aan gedacht om de rol te lossen. Als een van de referentieaandeelhouders namen wij onze verantwoordelijkheid. Ikzelf was trouwens van nabij betrokken bij de strategische oefening van 2002, waarbij beslist werd om het directe model te verlaten voor een indirecte aanpak. Een beslissing die wij ten volle steunden en waarop wij nu, nog eens tien jaar later, samen met de andere aandeelhouders met grote tevredenheid kunnen terugblikken.”

Tevredenheid om het feit dat Incofin cvso intussen een mooi financieel rendement kan voorleggen. “Ja, onze investering rendeert inderdaad, dus als bank hebben wij onze centen nuttig geïnvesteerd.

Maar daar gaat het ons vandaag nog altijd niet om. Wat telt is dat Incofin door zijn keuze voor een duurzaam model zijn rol in het Zuiden kan blijven spelen. Je moet eigenlijk ter plaatse gaan om te

Incofin

43

“Ik ontmoette marktkramers die de stap konden zetten naar de formele economie, schrijnwerkers, winkeliers, allemaal mensen die mij met opgeheven hoofd tegemoet traden, als ondernemers die zichzelf respecteerden.

Indrukwekkend!”

weten wat ‘maatschappelijke impact’ in de praktijk betekent. Toen ik de eerste keer microfinancieringsprojecten kon bezoeken, in Tanzania en Namibië, was ik erg onder de indruk. Van de armoede die het Afrikaanse continent treft, maar ook van de kredietnemers die dankzij een microkrediet aan de vicieuze cirkel van de armoede konden ontsnappen.

De fierheid van die mensen die door hun initiatief niet alleen een stabiel inkomen hadden, maar ook respect kregen van hun omgeving. Ik ontmoette marktkramers die de stap konden zetten naar de formele economie, schrijnwerkers, winkeliers, allemaal mensen die mij met opgeheven hoofd tegemoet traden, als ondernemers die zichzelf respecteerden.

Indrukwekkend!”

Al te bescheiden

Dat Johan De Schamphelaere overtuigd is van de merites van microfinanciering, is een understatement. Ook over het succesvolle traject van Incofin cvso laat hij zich in enthousiaste bewoordingen uit.

“Wij zijn daar veel te bescheiden in, ja.

Incofin is een wereldspeler, betrokken bij alle grote sectorinitiatieven en wereldwijd gerespecteerd. Dat is in België veel te weinig geweten...”

De topbank ier ziet met ple zier hoe Incofin cvso in het wereldwijde netwerk dat microf inanciering vormt, steeds meer relaties opbouwt. “Incofin heeft vandaag toegang tot een enorm, wereldomspannend netwerk van financiële professionals en andere banken maar evengoed overheden en zelfs supranationale instellingen. Ik denk aan de Europese Investeringsbank (EIB), aan de International Finance Corporation (IFC, een afdeling van de Wereldbank) en aan de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD). Dat Incofin op die manier aan een indrukwekkend palmares bouwt, zie ik maar al te graag.

Want de successen van het fonds leiden weer tot meer successen, en de hefboom wordt alsmaar groter. Dat laat ons toe om steeds meer mensen te bereiken en op weg te helpen naar een beter bestaan.

Vergeet niet: de sector is nog jong, het is amper van 1976 geleden dat Muhammad Yunus zijn Grameen Bank oprichtte en zo het idee van microfinanciering aan de wereld schonk. Er staan nog belangrijke uitdagingen voor de deur, en de noden worden groter in plaats van kleiner.” Wat ons meteen brengt bij de toekomst van Incofin. Durft Johan De Schamphelaere even uit zijn voorzichtige rol stappen, en voor het fonds de toekomst voorspellen?

“Als Incofin cvso op dezelfde weg verder gaat, voorspel ik voor het fonds een zeer mooie toekomst. Wij zullen daar in elk geval met zeer veel enthousiasme blijven aan meewerken!”

13 Het

puzzelstukje past Interview Yvan Dupon, particuliere investeerder

Negen jaar geleden, op 60-jarige leeftijd, maakte Yvan Dupon de weloverwogen beslissing om zich in te zetten voor de lotsverbetering van mensen uit ontwikkelingslanden. Dat tijdstip was niet toevallig: “Toen ik met pensioen ging, verloor ik een stukje van de erkentelijkheid die ik vroeger uit mijn job haalde. En dus ging ik op zoek, en vond ik wat ik zocht bij Incofin cvso�.

Incofin

“H

et grootste geluk in de wereld? Dat is gezond geboren worden op een goede plaats”, zegt de heer Dupon zonder verpinken. “De rest van je geluk haal je uit liefde, uit vriendschap en – niet onbelangrijk – uit erkentelijkheid. Die erkentelijkheid puurde ik voorheen uit mijn job. Met mijn nakende pensioen in het achterhoofd ging ik op zoek naar een nieuwe inzet, die ik vond bij Incofin cvso.”

“Het was trouwens in mijn toenmalige functie als Directeur-Generaal bij Electrabel dat ik Loïc De Cannière, Managing Director bij Incofin IM, ontmoette. Ik wist niets over Incofin cvso of het werk dat zij verrichten in ontwikkelingslanden, maar het enthousiasme van Loïc wekte bij mij een zekere interesse. In mijn gesprekken met hem werd meteen duidelijk dat het team van Incofin cvso zeer professioneel te werk gaat en dat zij maatschappelijke doelstellingen zowel cijfermatig als sociaal benaderen. Ook de internationale erkenning van andere grote fondsen en ontwikkelingsbanken was voor mij een tastbaar bewijs van hun gedrevenheid. Het ligt in mijn aard om een duidelijk businessplan te willen zien vooraleer ik ergens aan meewerk; Incofin cvso vult op dit vlak al mijn verwachtingen in.” De heer Dupon besliste niet alleen om te investeren in Incofin cvso, maar was ook bereid om een mandaat op te nemen in zowel het Bestuurscomité als de Raad van Bestuur. Omdat hij van nature niet echt avontuurlijk aangelegd is, zag hij deze rol binnen Incofin cvso als een buitenkans om mensen uit het buitenland te helpen een betere toekomst op te bouwen zonder zelf ter plaatse aanwezig te zijn. Tot op heden vervult hij deze functies nog steeds en is hij aanwezig op de vergaderingen die een tiental keer per jaar plaatsvinden.

Familiewinst

Omdat zijn vertrouwen in Incofin cvso doorheen de jaren bevestigd werd met een mooi resultaat, besliste hij om de continuïteit van zijn investering te verzekeren. Samen met zijn echtgenote en twee dochters bezit hij een bvba waarvan de verdiensten rechtstreeks naar Incofin cvso gaan. Dat het rendement op zijn aandelen tot nog toe ieder jaar toeneemt, is volgens de heer Dupon vooral een teken dat Incofin cvso goed beheerd wordt. “Ik ben er volledig gerust in dat mijn bijdrage goed besteed wordt. Puur uit nieuwsgierigheid interesseert het me wel wat Incofin cvso concreet met de investeringen doet, en was ik bijvoorbeeld verrast dat microfinanciering in Afrika minder aanslaat dan in Zuid-Amerika.

Zo ga ik steeds op zoek naar een uitleg en leer ik nog iedere dag bij.”

De persoonlijke toets

Omdat Incof in c vso dit jaar twintig wordt, waren we wel benieuwd wat de heer Dupon het bedrijf toewenst voor de toekomst. Als een ware kenner van de bedrijfsstructuur bij Incofin maakte hij meteen het onderscheid tussen Incofin Investment Management en Incofin cvso.

“Voor IM wens ik dat zij in de toekomst hun internationale erkenning kunnen

45

blijven behouden, door eenzelfde gedrevenheid aan de dag te leggen als vandaag”, zegt hij. “Incofin cvso mag voor mijn part gerust wat groter worden, zodat zij nóg meer micro-ondernemers kunnen ondersteunen. Een stabiel, aantrekkelijk resultaat waarmee ze het fonds kunnen uitbreiden, is het eerste wat ik hen van harte gun.”

Heeft hij al gelijkgestemden kunnen overtuigen om ook aandeelhouder te worden bij Incofin cvso? “Het is natuurlijk een dilemma”, zegt de heer Dupon.

“In mijn ogen is er aan ‘geven’ ook altijd een egoïstisch aspect verbonden – en daarom probeer ik juist niét met mijn investering in de kijker te lopen. Maar als je anderen wil overtuigen om een bijdrage te doen, werkt een persoonlijke aanpak nog altijd het beste. In dat opzicht kan ik niet anders dan aan mijn vrienden en kennissen vertellen hoe tevreden ik ben over mijn investering bij Incofin cvso!”

14

Incofin

47

De vakbond van het Zuiden Interview Eric Delecluyse

Een vakbond geeft de kleine man een kans op waardig werk en waardig leven. En dat is nu net wat Incofin cvso doet voor de kredietverleners in zijn partnerlanden”, zegt Eric Delecluyse, voormalig voorzitter van ACV Voeding & Diensten. “Incofin cvso doet in het Zuiden waartoe wij als vakbond niet altijd in staat zijn, en geeft de mensen meer armslag.”

D

e allereerste vakbond in Vlaanderen ontstond in 1842.

Enkele typografen uit Brussel verenigden zich om hun leef- en arbeidsomstandigheden te verbeteren. “Mensen waardig hun werk laten doen en mensen waardig laten leven, dat is de basisfilosofie van de vakbond”, zegt Eric Delecluyse met klem. Als voormalig voorzitter van de vakcentrale ACV Voeding & Diensten, met een loopbaan van niet minder dan 38 jaar bij het Algemeen Christelijk Vakverbond, is hij overtuigd van de rol die een vakbond heeft in de samenleving. “Ik heb mij destijds geëngageerd omdat ik geen onrecht kan verdragen.

Waar er onrechtvaardigheid is, wil ik die aanpakken. Dat geldt in eigen land, maar evenzeer daarbuiten. De internationale kijk van de vakcentrale Voeding & Diensten beperkt zich dan ook niet tot het ondersteunen van vakbonden in West-Europa.

We zijn ook daar aanwezig waar vakbonden, en in het algemeen mensen, het moeilijk hebben. Meer specifiek in Oost-Europa en ontwikkelingslanden.

Dat doen we in eerste instantie via het Wereldvakverbond voor de voedselindustrie UITA (Union Internationale des Travailleurs de l’Alimentation), maar ook via de vzw Wereldsolidariteit en onze participatie in Incofin cvso.”

Vakbond in drievoud

Het ACV heeft via zijn drie grootste centrales in totaal 12,74% van Incofin cvso in handen. ACV Voeding & Diensten investeer t, goed voor 520.800 EUR , rechtstreeks in het fonds en bezit daardoor vandaag 3,25% van de aandelen.

De vakcentrale ACV Bouw - Industrie & Energie is goed voor 1,62% en ACV-CSC Metea voor 7,87%. “De participatie van het instituut ACV bij Incofin cvso gebeurt tot nu toe op initiatief van onze arbeiderscentrales. Dat is niet zo verwonderlijk, want ook wij hebben een waaier aan sectoren onder onze hoede, met heel veel kleine ondernemingen. Misschien zal het ACV in de toekomst ook op overkoepelend niveau een participatie kopen… maar dat is nu nog niet het geval.”

“Wat Incofin cvso doet is geen vakbondswerk, maar het past wel in dezelfde geest”

Terra incognita

Toen Incofin cvso het ACV als nieuwe aandeelhouder verwelkomde – dat was in 2005 – was Eric Delecluyse al enkele jaren voorzitter van de centrale Voeding & Diensten. Hij was de man die mee aan de wieg stond van de samenwerking. En zoals dat vaak gaat, speelden ook hier toeval, connecties en gedeelde visies een belangrijke rol. “Incofin cvso en microfinanciering was terra incognita, totdat mijn pendant bij de werkgevers, Manou Doutrepont, met het idee kwam aandraven om een stuk van de reserves van het Sociaal Fonds van de Voedingsnijverheid bij Incofin cvso te plaatsen. De man was en is nog steeds Directeur Sociale

Zaken bij Fevia, de federatie van voedingsnijverheid. Hij sprak in het Sociaal Fonds uit monde van de werkgevers, en ik uit monde van de werknemers. Het is geen staatsgeheim dat beide groepen het vaak oneens zijn, maar deze keer bleek al gauw dat werkgevers en werknemers, samen met de militanten, als één man achter Incofin cvso stonden. Het Fonds voor arbeiders en het Fonds voor bedienden hebben anno 2012 samen 7,5% van de aandelen in eigendom.”

Concurrentie bij ngo’s

Het Sociaal Fonds investeerde, en dat doet het vandaag nog steeds, ook rechtstreeks in internationale solidariteit.

Ook van deze beleidskeuze was Eric Delecluyse een hevige voorvechter: “Het idee was eenvoudig: we parkeerden een heel klein deeltje van de loonenveloppe, meer specifiek 0,05% van de loonmassa, voor internationale solidariteit. Daarmee steunden we projecten rond voedselveiligheid en watervoorziening in ontwikkelingslanden. Wij als vakbond hadden echter één probleem: van voedselveiligheid in ontwikkelingslanden hadden

Incofin

we geen kaas gegeten, en dus werden de projecten door ngo’s ingediend en goedgekeurd door het Sociaal Fonds.

Dat ging een tijdje goed. Totdat er een grote concurrentiestrijd losbarstte bij de ngo’s en andere, ook politieke, belangen bleken mee te spelen… Een nieuwe strategie drong zich op: voortaan werd er met trekkingsrechten gewerkt. Het grootste deel van het geld mocht uiteraard worden besteed door de drie grote Belgische vakbonden, slechts een klein deel was in handen van de werkgevers.

En omdat AC V de meeste leden had, kregen wij het grootste trekkingsrecht.

Dat recht delegeerden we naar de vzw Wereldsolidariteit, die voortaan de dossiers indiende voor projecten in Congo, Haïti, Indonesië... Toen we daarna de stap zetten naar Incofin, was de weg al voorbereid.”

Nieuwe aandeelhouders

De Centrale Voeding & Diensten stapte in 2005 mee in dit verhaal van microfinanciering. “ACV Voeding & Diensten is de vakcentrale van het ACV die de belangen behartigt van de arbeiders uit een hele reeks industriële, dienstverlenende en social-profitsectoren, zoals de horeca, voedingssector, schoonmaakbedrijven en bewakingsinstellingen. Ik vind dat wij als syndicale, en dus ook sociale, organisatie de plicht hebben om een klein deel van onze reserves ethisch te beleggen.

Incofin cvso bleek, na onze positieve ervaringen met het Sociaal Fonds, het vehikel bij uitstek.” En Eric Delecluyse effende daarmee het pad voor de andere centrales: in 2006 trad ACV-CSC Metea toe, en in 2009 ACV Bouw- Industrie & Energie.

Hotelsector in Indonesië

Solidariteit kent geen grenzen. “Via Incofin cvso en Wereldsolidariteit is de centrale Voeding & Diensten wereldwijd actief”, weet Eric Delecluyse. De man is dan wel gepensioneerd, maar voor hem staat dat niet gelijk aan op je lauweren rusten. Naast zijn zetel in de Raad van Best uur en het Best uurscomité va n Incofin cvso, begeleidt hij nog steeds de samenwerking van het ACV met de Confédération Syndicale du Congo, de meest representatieve vakbond in Congo.

Jaarlijks reist hij af naar het hart van het Afrikaans continent, de Democratische Republiek Congo. “Ook in Ivoorkust heb ik nauwe banden met de vakbond.

Weet u, de internationale werking van de Centrale Voeding & Diensten verloopt grotendeels via het wereldvakverbond UITA waarvan wij lid zijn. Vroeger geloofde ik niet zozeer in de slagkracht van een wereldwijde vakbond, maar het moet worden gezegd: door de krachten te bundelen, hebben we meer dan eens onze slag thuis gehaald. Bijvoorbeeld in de hotelsector in Indonesië, waar er jarenlang conflicten waren en de werknemers het maandenlang moesten stellen zonder loon, zonder stakersvergoeding…

Daar hebben we toch kunnen bijdragen tot een regeling van het geschil.”

49

vakbond en microfinanciering zijn voor Delecluyse glashelder: “Wat Incofin cvso doet is uiteraard geen vakbondswerk, maar het past wel in dezelfde geest.

Een vakbond wil het algemene welzijn voor de kleine man bevorderen, in eigen streek, maar ook over de landsgrenzen heen, want onze filosofie is universeel.

De interne economieën zijn dat echter niet. Zo floreert de informele economie in ontwikkelingslanden, en daar krijgen wij als vakbond nauwelijks een voet tussen de deur... Maar ons basisdoel, kleine ondernemers de mogelijkheid geven om hun lot in eigen handen te nemen, dat kunnen we wel bereiken via microfinanciering.”

Glasheldere filosofie

Delecluyse is een man die de vakbond, en ook Incofin cvso in het hart draagt.

“Ik hoop dat Incofin cvso kan blijven groeien, net als het aandeelhouderschap van ACV. Niet groeien om groot te worden, want dat is een narcistisch verhaal.

Incofin cvso moet groeien om zinvol te kunnen zijn en meer mensen te kunnen dienen. Een kleine club die enkele mooie initiatieven op stapel zet, zoals dat in de beginjaren het geval was, daar redden we het niet meer mee. Als we echt iets willen veranderen, moeten we onze krachten bundelen.” En de parallellen tussen

“Werkgevers en werknemers stonden als één man achter Incofin cvso”

15 Sociaal en financieel rendement op gelijke voet Chief Investment Officer Geert Peetermans is een van de oudgedienden bij Incofin cvso. Hij vervoegde Incofin in 2002, waar hij van bij zijn aantreden een sleutelrol speelde in de beslissing van het fonds om vanaf dan voluit te kiezen voor het microfinancieringsmodel. Vandaag is hij nog altijd een even hevige believer. “Microfinanciering is en blijft voor mij een van de mooiste manieren om arme maar ondernemende mensen op weg te helpen richting meer zelfredzaamheid. En tegelijk laten we deze mensen in hun waardigheid, we doen niet aan liefdadigheid maar stimuleren ondernemerschap…” Een gesprek met een sociaal bewogen financieel expert.

Toen u Incofin cvso vervoegde, speelde u een sleutelrol in de beslissing van het fonds om resoluut voor het model van de microfinanciering te gaan. Waar haalde u daarvoor de inspiratie?

“Voor ik bij Incofin aan de slag ging, werkte ik als ontwikkelingsexpert. Van 1997 tot 2000 begeleidde ik de opstart van Acción Rural, een nieuwe rurale microfinancieringsinstelling (MFI) in Ecuador. Ik deed zo heel wat terreinervaring op, en nam wat ik wist over microfinanciering mee naar Incofin.

Toen daar bleek dat het cvso-fonds worstelde met de opvolging van zijn directe investeringen in kmo’s, wist ik meteen dat het microfinancieringsmodel met zijn getrapte structuur de ideale oplossing zou zijn. Zo kreeg ik de kans om mee vorm te geven aan het investeringsbeleid dat Incofin cvso vandaag nog altijd hanteert.”

Incofin cvso krijgt dagelijks aanvragen voor investeringen in microfinancieringsinstellingen van over de hele wereld. Zij krijgen lang niet allemaal een ‘ja’ als antwoord. Wat primeert in het beslissingsproces?

“Als Incofin beslist om in een MFI te investeren, gaat dat in twee fases. Eerst is er, uiteraard, altijd een zogenaamde due diligence.

Daarbij kijken onze investeringsmanagers of de MFI voldoende structuur heeft, goed geleid wordt, rendabel is of kan worden, en bijgevolg een investering verdient. Maar we kijken verder

Incofin

dan het puur financiële, en houden ook de sociale performantie van de MFI tegen het licht. Wij hechten immers zeer veel belang aan de sociale impact van onze investeringen en streven naar een evenwichtige combinatie van financieel én sociaal rendement. Wij noemen dat de dubbele ‘bottom line’. Incofin cvso wil investeren in MFI’s die daadwerkelijk een verschil maken voor de levenskwaliteit van hun stakeholders, over hun medewerkers tot hun klanten.

Enkel MFI’s met een score hoger dan

51

Met ECHOS, een eigen social performance management tool, kunnen onze investeringsmanagers op objectieve wijze onderzoeken of de MFI beantwoordt aan de strenge eisen die wij stellen op dit vlak. Levert zij een bijdrage aan betere leefomstandigheden voor haar klanten?

Kijkt zij naar andere leningen die de klanten al hebben afgesloten, waardoor ze hun schulden straks misschien niet op tijd kunnen aflossen? Heeft zij haar medewerkers goed opgeleid, zodat ze

55%

komen in aanmerking voor financiering door Incofin

ECHOS©: MEETINSTRUMENT VOOR SOCIALE PERFORMANTIE Louter investeren in MFI’s volstaat niet om erkend te worden als een ‘sociale investeerder’. Incofin cvso wil daarom in de eerste plaats investeren in MFI’s met een hoge sociale meerwaarde. Het fonds meet de sociale performantie van MFI’s aan de hand van ECHOS©, een tool die in huis ontwikkeld werd. ECHOS is een evaluatie- en toezichtsinstrument voor SPM (Social Performance Management) dat sinds

Dimensies en hun gewicht

Classificatie

1 2 3

4 5

91 81 71 55 50

Beheer van de sociale missie 15% Bereik en toegankelijkheid 20% Klantenservice en respect voor regels met betrekking tot bescherming van de klant 30% Human resources 20% Milieu, maatschappelijk verantwoord ondernemen en sociale impact 15%

-

100 90 80 70 55

Uitstekende sociale performantie Zeer goede sociale performantie Goede sociale performantie Redelijke sociale performantie Lage sociale performantie

zijn allereerste gebruik als de norm in de sector werd beschouwd.

1

Incofin vernieuwde onlangs zijn ‘ECHOS tool’. Geert Peetermans: “Nu werken we reeds met de derde generatie van de ECHOS tool. Incofin beschikt vandaag over een databank met SPM-evaluaties zonder gelijke en trekt steeds meer de aandacht van onderzoekers.”

Enkel MFI’s met een score hoger dan 55% komen in aanmerking voor

5

2

financiering door Incofin. Uit verdere analyses is gebleken dat er een sterke samenhang is tussen de financiële soliditeit van een MFI en

50

zijn sociale performantie. MFI’s die financieel goed scoren, scoren tegelijkertijd ook goed op sociale parameters.

100

4

3

k lanten degelijk k unnen adviseren?

Tijdens elke audit besteden onze investeringsmanagers evenveel aandacht aan cijfers van klantentrouw, scores op laagdrempeligheid en klanttevredenheid, beheer van human resources en preventie van schuldenoverlast, als aan het onderzoeken van financiële aspecten zoals liquiditeit, analyse van de geldstromen, rentabiliteit van het totaal vermogen en operationele zelfvoorziening.”

“De aanpak van de dubbele ‘bottom line’ vervat de essentie van Incofins missie en visie.

Het is onderdeel van onze identiteit”

Is de mix van financieel rendement en sociale return die jullie nastreven, wel haalbaar in de praktijk?

“De aanpak van de dubbele ‘bottom line’ vervat de essentie van Incofins missie en visie. Het is onderdeel van onze identiteit en ons bedrijfs-DNA. We benadrukken het zowel intern, bij ons personeel, als extern, bij de verschillende partijen van de microfinancieringsketen en vooral bij de investeerders en kredietnemers. En we zien het in de praktijk werken, bij de meer dan honderd MFI’s waar we tot nu toe in investeerden.”

Op die manier is Incofin cvso een trendsetter?

“Voor ons is het voorop plaatsen van de dubbele ‘bottom line’ in elk geval meer dan slogans spuien. Wij doen onderzoek, voeren discussies en dagen de betrokken partijen in de microfinancieringsketen uit. We streven ernaar systemen en werkwijzes te ontwikkelen die sociale performantie ten goede komen en die het rendement van de dubbele ‘bottom line’ voor onze investeerders naar een hoger niveau tillen.

Investeerders in microfinanciering moeten zich bewust zijn van de complexe omgeving waarin microfinancieringsinstellingen en hun klanten actief zijn, en moeten voorzichtig zijn met eenzijdige eisen van financieel rendement. Bij Incofin gaat het niet over ‘winst eerst’ of ‘het sociale aspect eerst’, maar over een evenwicht vinden tussen de twee. Onze partner-MFI’s bevinden zich in een breed spectrum dat zich uitstrekt van sterk sociaal tot meer commercieel georiënteerde instellingen. Bij ieder van hen proberen wij de juiste balans terug te vinden. Voor ons is dit het belangrijkste engagement naar onze investeerders toe.”

Incofin

53

FINCA DRC - Sociale performantie in Congo FINCA DRC is actief in de Democratische Republiek Congo (DRC)

FINCA DRC rapporteert haar cijfers aan MIX Market (www.mixmar-

sinds 2003, net na het einde van de burgeroorlog. Hoewel FINCA

ket.org) en steunt de Smart campagne. Ze respecteert de “Client

door dit conflict in een moeilijke omgeving werkt, is de instelling er

Protection Principles” van dit sectorinitiatief via goed ontworpen

toch in geslaagd meer dan 77.000 kredietnemers te ondersteunen

producten met nadruk op klantenservice. De instelling is ook van

en bezit ze vandaag een portefeuille van ruim 18 miljoen USD. Dat

plan verder te innoveren om de sociale performantie te versterken:

FINCA de onderste lagen van de leenpiramide centraal plaatst in

ze wil dichter bij haar klanten komen en hen tijd besparen door in

haar activiteiten, wordt bevestigd door de gemiddelde lening van

landelijke gebieden mobiele verkooppunten op te zetten. Op be-

slechts 238 USD.

stuursniveau zal een Sociale Performantie-comité de indicatoren die in hun rapportering worden gebruikt, onderzoeken. FINCA DRC

FINCA is één van de weinige MFI’s in DRC die diensten verleent aan

toont aan dat, zelfs in een omgeving die bijzondere uitdagingen stelt,

zowel groepen als individuen, dankzij een sterke en betrouwbare kre-

een toegewijd en professioneel team zich in grote mate kan inzetten

dietmethodologie en ervaren, toegewijde medewerkers. De instelling

voor social performance management – met een mooie score van

stelde transparante en eerlijke HR-procedures op om de tevreden-

67% als resultaat (score via de ECHOS tool van Incofin IM, zie p.51).

heid van het personeel te garanderen, wat erop wijst dat de MFI zowel intern als extern aandacht schenkt aan sociale performantie.

16 een dagelijkse zegen Interview Sanjay Sinha

Sanjay Sinha is de stichter en voorzitter van Micro-Credit Ratings International Limited, kortweg M-CRIL. Dat is een toonaangevend ratingagentschap voor microfinancieringsinstellingen en investeringsfondsen uit de sector. Hij is zelf afkomstig uit India, het land waar nog niet zo lang geleden in de deelstaat Andhra Pradesh een van de grootste schandalen uitbrak die de microfinancieringsgemeenschap tot nu toe kende. De ideale persoon om de lezer van dit jaarverslag wegwijs te maken in de controversiële kant van microfinanciering. Wat als bepaalde spelers zich niet meer aan de regels houden, en winstbejag de ethische normen doet vervagen? Hoe kan de sector voorkomen dat het weer gebeurt? Moet de overheid een grotere regulerende rol spelen? En is de weerklank van wat fout ging niet onterecht luid voor een sector die door de band genomen aantoonbaar goed werk doet?

Mijnheer Sinha, wat doet uw organisatie M-CRIL precies?

Wij zijn een ratingagentschap dat specifiek rond microfinanciering werkt. Wij bekijken microfinancieringsinstellingen (MFI’s), investeringsfondsen (zogenaamde MIV’s, microfinance investment vehicles) en aanverwante organisaties en geven hen een rating. Ons werk is verwant aan dat van de gekende rating­ agentschappen die de kredietwaardigheid van commerciële bedrijven en overheden taxeren– maar wij werken uitsluitend rond microfinanciering.

Had u in de loop van de voorbije jaren ook de kans om Incofin te leren kennen?

In 2010 kregen wij de vraag van het Zwitserse SDC (Swiss Agency for Development and Cooperation) om Incofin cvso een beoordeling toe te kennen. Ik was daarbij persoonlijk betrokken, en kreeg de kans om Incofins kantoren te bezoeken, met medewerkers en directieleden te praten, en te kijken hoe Incofin de zaken aanpakt. Ik was onder de indruk van hun gedegen methodologie en hun bekommernis om het maatschappelijk rendement van hun investeringen.

U bent zelf van Indiase afkomst, maar toch wereldwijd actief?

Ikzelf ben inderdaad Indiër, maar ben er met de hulp van mijn medewerkers in geslaagd om onze activiteiten uit te bouwen in bijna alle regio’s waar Incofin ook actief is: Azië, Afrika, de Europese landen van het voormalige Sovjetblok… Ik blijf natuurlijk zelf van heel nabij de Indiase markt in het bijzonder volgen.

We herinneren ons de zogenaamde ‘crisis van Andhra Pradesh’. Wat is er precies gebeurd?

De Andhra Pradesh-crisis was een zeer ongelukkige episode in de ontwikkeling van de microfinancieringssector, hoewel critici ze misschien ten onrechte hebben aangegrepen om alle spelers over een kam te scheren. Het komt erop neer dat in de deelstaat Andhra Pradesh verschillende MFI’s tegelijk actief waren, die na een tijd al te zeer op zoek gingen naar groei en financieel gewin.

Zij verloren daarbij het sociale aspect van hun activiteiten uit het oog, en hielden er geen rekening mee dat microkredieten alleen goed werken in kleine dosissen. Sommige kredietnemers, gewone mensen, kregen van verschillende kanten tegelijk geld toegestopt. Toen de economische omstandigheden in het najaar

Incofin

Bent u van mening dat de reacties die volgden, onder meer vanuit de diverse Indiase overheden, overdreven waren?

van 2010 iets moeilijker werden, bleek dat zij niet meer in staat waren om hun gecumuleerde schulden op tijd af te lossen. De agenten van de betrokken MFI’s werkten op basis van commissielonen, en vreesden op hun beurt voor hun inkomen. Sommigen gingen daarom over tot drastische invorderingsmethodes.

Mensen werden onder druk gezet, en in enkele gevallen leidde dat tot een wanhoopsdaad... Toen de pers over de toestanden in Pradesh berichtte, gingen de verhalen de wereld rond. Ze werden her en der aangegrepen door tegenstanders van microfinanciering, als ‘bewijs van wat er fout ging’. De veralgemeningen die volgden, leidden wereldwijd tot imagoschade voor de sector.

Wat gebeurde is zeker niet goed te praten, en het menselijke leed kan ik enkel maar diep betreuren. Iedereen die het met microfinanciering goed voorheeft, zal op dezelfde manier reageren. Maar de diverse betrokken overheden hebben, inderdaad, misschien wat al te sterk gereageerd. De regionale overheid (India heeft een confederaal systeem, nvdr) wou de MFI’s in Andhra Pradesh in een keurslijf dwingen, maar maakte het hen zo bijna onmogelijk om nog normaal te functioneren. Ze moesten lijsten van klanten doorgeven, mochten enkel nog terugbetaling ontvangen in de kantoren van de overheid… Dat bracht alle microfinancieringsactiviteiten daadwerkelijk tot een stilstand. De terugbetalingsgraad in de staat Andhra Pradesh is daardoor teruggevallen tot een onhoudbaar lage 10%, en men schat dat bijna een miljard USD aan niet terugbetaalde leningen nu de facto verloren is. De federale Indiase overheid probeert intussen die overdreven reactie wat terug te schroeven. Men is daar nu bezig met de uitwerking van een specifieke wetgeving, die de sector moet reguleren. Achter de schermen woedt natuurlijk volop de strijd tussen de nood aan regulering enerzijds, en economische vrijheid anderzijds.

Denkt u dat zelfregulering een goed alternatief zou zijn?

Daar ben ik voor India niet zo zeker van. De overheid moet bepaalde regels opleggen, om te vermijden dat wat gebeurd is zich ooit nog zou herhalen. De regionale concentratie van een aantal van de grootste Indiase MFI’s in één regio was te riskant, maar de MFI’s zelf waren zich daarvan onvoldoende bewust. Dat soort zaken detecteren en voorkomen is inderdaad een rol die voor de overheid of de centrale bank is weggelegd.

55

Combineer dat met een veralgemening van het principe dat sociaal en financieel rendement op dezelfde voet moeten staan, en je krijgt in mijn ogen de ideale mix van marktwerking en regulering.

Op die basis kan iedereen zijn werk doen en voldoende rendement halen, zonder uitwassen. En daar moeten we naar streven, om het kind niet met het badwater weg te gooien… Microfinanciering zorgt immers in normale omstandigheden wel degelijk voor betere levensomstandigheden voor miljoenen mensen. Dat willen we niet verliezen!

Investeringsfondsen zoals Incofin cvso kunnen ook een bijdrage leveren?

Incofin legt de lat op het vlak van sociale impact heel hoog en bewijst dat je tegelijk als MFI winst kan maken én op verantwoorde wijze de armen helpen. De vereisten waaraan MFI’s moeten voldoen vooraleer Incofin een participatie neemt of een investeringskrediet verstrekt, zijn strikt… Dat creëert een kader waarin overdreven winstbejag al bij voorbaat uitgesloten is, en daarin ligt op lange termijn de toekomst van de microfinanciering. Want dat microfinanciering een toekomst heeft, daar twijfel ik geen seconde aan. Kijk naar alle mooie verhalen die je – zelfs in Andhra Pradesh – nog altijd ziet. Al die mensen die hun leven en dat van hun familie zien veranderen omdat ze wat buffels of koeien konden kopen, of zich als fietsenmaker of schrijnwerker konden vestigen… Voor hen zijn de verantwoorde praktijken van een speler als Incofin een dagelijkse zegen!

17 De kracht van de Kaukasus Interview Marcel Gerrits

“Investeringsmanager in de microfinancieringssector” is niet het eerste wat Marcel Gerrits zou hebben geantwoord op de vraag wat hij later wilde worden. “Mijn interesse voor microfinanciering vormde zich pas in mijn bijkomende master Ontwikkelingsstudies en ik zou nog een lange weg afleggen vooraleer ik bij Incofin terecht kwam,” vertelt hij.

10

Incofin

“I

k begon mijn carrière bij ICCO, een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie. Omdat ik meer praktische ervaring wilde opdoen, trok ik na drie jaar naar Kenia. Daarna ging ik aan de slag voor de Franse ngo ACTED, in Tadzjikistan en Kirgizië”, legt Marcel Gerrits uit. De functie bij ACTED ontstond door een wijziging in de wetgeving. Ngo’s mochten plots zelf geen kredieten meer verlenen – die moesten allemaal ondergebracht worden in een aparte, gespecialiseerde microkredietorganisatie.

“Bij ACTED heb ik de microfinancieringssector dus ook vanuit een andere invalshoek kunnen bekijken: ik was namelijk de eerste directeur van ACTEDs microfinancieringsinstelling (MFI) in Centraal-Azië.”

Geen wonder dus dat hij met deze achtergrond de perfecte kandidaat was voor een functie als investeringsmanager bij Incofin IM, dat de portefeuille van Incofin cvso beheert.

Sinds oktober 2010 is Marcel Gerrits verantwoordelijk voor de investeringen in de Kaukasus en Oost-Europa. “Wij vinden het bijzonder belangrijk om zowel de financiële als de sociale prestaties van een MFI tijdens de investering goed op te volgen.

Iedere instelling is verplicht om op vaste tijdstippen en volgens een vooraf bepaald stramien aan Incofin te rapporteren. Dan kan het al eens gebeuren dat niet alles verloopt zoals het zou moeten. Samen met de instelling zoek ik dan uit waarom de MFI zich niet meer binnen de afgesproken grenswaarden bevindt. Het sterk sociale engagement van Incofin komt in zulke gevallen des te meer naar boven: wij vragen niet onmiddellijk onze lening terug. In een zogenaamde ‘work-outcase’ zetten we de instelling – samen met de andere kredietverstrekkers – weer op de goede weg, door onder meer te verhinderen dat één van de partijen een vroegtijdige terugbetaling eist. Want als de MFI verliest, is dat niet alleen nadelig voor alle kredietverstrekkers, maar ook voor de eindklanten – iets wat we zo veel mogelijk willen vermijden.”

Dank zij zijn r uime er varing in de microf inan­ cieringssector kan Marcel Gerrits beter dan wie ook uitspraken doen over wat Incofin cvso op de markt onderscheidt. “Hier val ik onvermijdelijk terug op het sociale aspect”, zegt hij. “Incofin is niet zomaar een commerciële organisatie, en dat zie je

57

ook duidelijk bij de werknemers. Tijdens de lunch en de occasionele borrel neemt iedereen in meer of mindere mate deel aan de discussies over sociale onderwerpen – het valt op dat het iedereen bezighoudt.

Dat Incofin cvso het sociale element vooropstelt, blijkt uit het feit dat het ook in kleinere MFI’s investeert in de hoop dat die andere kredietverstrekkers zullen kunnen aantrekken.”

Hoewel Marcel Gerrits in het verleden geregeld van de ene functie in de andere stapte – weliswaar binnen dezelfde sector – lijkt het erop dat hij nog een tijd bij Incofin IM zal vertoeven. Volgens hem liggen er voor microfinanciering nog heel wat mogelijkheden open in de Kaukasus en Oost-Europa. Hij benadrukt het belang van een brede basis van kleine MFI’s in dat gebied en wil in de toekomst graag meewerken aan de uitbreiding ervan. “Ik voel me professioneel nog steeds erg op mijn plek”, vult hij aan. “Als we samen blijven werken aan dat evenwicht tussen het commerciële en het sociale aspect, zullen er voor Incofin IM en Incofin cvso volgens mij nog heel wat succesverhalen volgen.”

“Dat Incofin cvso het sociale element vooropstelt, blijkt uit het feit dat het ook in kleine MFI’s investeert in de hoop dat dit andere kredietverstrekkers zal kunnen aantrekken”

18 Diversificatie en risicobeheer

Incofin cvso diversifieert zijn investeringsportefeuille (bestaande uit kapitaalparticipaties en leningen) en spreidt zijn risico’s op een voorzichtige wijze op basis van een door het Investeringscomité bepaald risicobeleid. Dit beleid voorziet dat de blootstelling aan geen enkel land en MFI hoger mag zijn dan respectievelijk 20% en 15% van het balanstotaal van Incofin.

Daarenboven werd de investeringsportefeuille van Incofin bij ONDD, de Belgische exportkredietverzekeraar, verzekerd tegen landenrisico’s.

De investeringsbeslissingen van Incofin cvso worden genomen door het Investeringscomité, dat bestaat uit een gekwalificeerd team van experts met een ruime ervaring op het gebied van financiële en juridische aangelegenheden. Zij zijn vertrouwd met de sector van de microfinanciering en kunnen de risico’s van een investering goed beoordelen. Het Investeringscomité volgt de evolutie en het beheer van alle hiernaast vermelde risico’s op de voet.

Incofin

1

2

3

59

4

Landenrisico’s

Marktrisico’s

Commerciële risico’s

Wisselkoersrisico’s

Incof in c vso investeer t in ont w ik kelingslanden, die onde rhe v ig zijn aa n aa nzienlijke landenrisico’s. Deze risico’s omvatten het politieke risico (bijvoorbeeld oorlog of burgeroorlog) en het transferrisico (onmogelijkheid om de geïnvesteerde middelen uit het land te recupereren wegens deviezenschaarste of andere overheidsmaatregelen).

De invester ingen zijn ook blootgesteld aan markt- en omgevingsrisico’s, die verzeker ingstec hnisc h niet indekbaar zijn. Deze risico’s omv at t e n onde r me e r de economische omgevingsfactoren, de rechtszekerheid en de kwaliteit van de lokale reglementering die een invloed hebben op de microf inancieringsinstellingen. Incofin cvso analyseert deze aspecten nauwgezet en hanteert daarenboven een gezonde geografische spreiding in de samenstelling van de portefeuille, om dit risico zo veel mogelijk te beperken.

Incofin cvso investeert in microfinancieringsinstellingen, die op hun beurt kredieten toekennen aan personen die vaak geen reële zekerheden kunnen voorleggen. Het valt daarom niet uit te sluiten dat de microfinancieringsinstellingen waarin Incofin investeer t op een gegeven ogenblik insolvabel zouden zijn, waardoor de investering van Incofin verloren zou kunnen gaan. Incofin beheert dit risico door: ∙∙het uitvoeren van een rigoureuze financiële analyse ∙∙het beoordelen van de bedrijfsplanning ∙∙het evalueren van het management en het bestuur ∙∙het regelmatig laten rapporteren over de evolutie van de activiteiten ∙∙een regelmatige opvolging ter plaatse ∙∙het aanleggen van provisies

Incofin cvso beheert actief het wisselkoersrisico door gebr uik te ma ken va n indekkingstechnieken (zoals cur renc y swaps). Het wisselkoersrisico op de participaties in lokale munt is niet indekbaar. Maar in die gevallen overtreft het rendement op de investering meestal de depreciatie van de betrokken munt. De interest- en liquiditeitsrisico’s worden door Incofin cvso actief beheerd.

Om deze risico’s in te dekken, sloot Incofin cvso een verzekeringspolis af met ONDD die de volledige investeringsportefeuille van Incofin tegen deze risico’s verzekert (met een franchise van 10%).

19

deugdelijk bestuur

Raad van Bestuur rij 2 Peter van den brock - Emmanuel doutrepont - johan de schamphelaere - guy pourveur - henri vansweevelt - yvan dupon - michiel geers - jos daniĂŤls - frank vereecken - frank de leenheer RIJ 1 ignace schatteman - rein de tremerie - eric delecluyse - majin de froidmont - frans verheeke - willy bosmans - marc timbremont - ann van impe - dirk vyncke - tony janssen

AFWEZIG

BenoĂŽt Braeckman - erik bruyland - fanny machiels - andrĂŠ sarens - paul steppe - walter vandepitte - roland van der elst - luc van dessel - herman van de velde - lyn verelst - martine verluyten

Incofin

Raad van Bestuur

De Raad van Bestuur van Incofin cvso houdt om de twee jaar een tweedaagse vergadering, waarin in het bijzonder de strategie van de vennootschap wordt besproken, in het licht van de behaalde resultaten, van de toekomstperspectieven en van de evoluties in de microfinancieringssector. De laatste strategische oefening vond plaats in februari 2011.

Dit zijn enkele belangrijke punten die op de agenda stonden: ∙∙De bestuursleden bespraken de langetermijnstrategie. Incofin cvso wil voortaan ambitieus naar de toekomst kijken en een mooie groei nastreven, zowel wat aantal investeringen als aantal aandeelhouders betreft. De dubbele bottom line, het evenwicht tussen sociaal en financieel rende-

61

ment, blijft daarbij steeds op de eerste plaats komen. Incofin cvso blijft een uitgesproken sociale investeerder, waarbij financiële rendementen niet mogen primeren over de sociale doelstellingen. ∙∙De Raad van Bestuur maakte 50.000 EUR vrij voor technische assistentie bij de microfinancieringsinstellingen (MFI’s) in de portefeuille van Incofin cvso. Technische assistentie omvat projecten die de instellingen op operationeel, strategisch, financieel en/ of organisatorisch vlak helpen verbeteren.

Op deze manier wil Incofin cvso de MFI’s duurzaam en van binnenuit ondersteunen.

De Raad van Bestuur heeft in 2011 driemaal vergaderd. De leden van de Raad van Bestuur ontvangen geen bezoldigingen en voordelen in natura van welke aard ook.

Naam

Namens bedrijf/organisatie

Functie

Onafhankelijke

Voorzitter Volksvermogen, Voorzitter Hogeschool Gent

Voorzitter Frans Verheeke

Bestuurders Willy Bosmans

WB Management BVBA

Zaakvoerder

Benoît Braeckman

Suez / Fonds Maria Janssens - Braeckman

Voormalig hoofd patrimoniumbeheer Electrabel

Erik Bruyland

Roularta Media Group

Senior journalist bij Trends

Jos Daniëls

VKW Synergia vzw

Erevoorzitter Raad van Bestuur KBC verzekeringen

Eric Delecluyse

ACV Voeding en Diensten

Voormalig voorzitter ACV Voeding en Diensten

Majin de Froidmont Frank De Leenheer

Gimv

Investor Relations & Corporate Communications Manager

Johan De Schamphelaere

VDK Spaarbank

Voorzitter Directiecomité VDK Spaarbank

Rein De Tremerie

Volksvermogen

Algemeen secretaris ACV-CSC Metea

Emmanuel Doutrepont

Sociaal Fonds Bedienden Voedingsnijverheid

Ondervoorzitter Sociaal Fonds Voedingsnijverheid

Yvan Dupon

Yvan Dupon Consult BVBA

Zaakvoerder

Michiel Geers

Volksvermogen

Algemeen secretaris Volksvermogen

Tony Janssen

ACV-CSC Metea

Voormalig Voorzitter ACV Metaal en Europese Metaalbond

Fanny Machiels

Group Machiels

Bestuurder-Directeur Group Machiels

Guy Pourveur

Anonieme families

Bestuurder van vennootschappen

André Sarens

Electrabel

Directeur beheer Netparticipaties

Ignace Schatteman

VDK Spaarbank

Directeur

Paul Steppe

KBC groep

Erevoorzitter Directiecomité Centea

Marc Timbremont

Volksvermogen

Voormalig algemeen directeur Huisvesting Het Volk

Walter Vandepitte

MRBB & AVEVE

Erevoorzitter Group AVEVE

Peter Van den Brock

Pax-Bank

Voormalig Direktor a. D. Pax-Bank, Vorstand Pax-Bank-Stiftung

ACV-Bouw en Industrie

Voorzitter

Roland Van der Elst Luc Van Dessel

Voormalig hoogleraar EHSAL

Herman Van de Velde

VKW

Gedelegeerd bestuurder Van de Velde

Ann Van Impe

VDK Spaarbank

Juridisch adviseur VDK Spaarbank

Henri Vansweevelt

Bekaert

Voormalig vice-president Bekaert groep

Frank Vereecken

VDK Spaarbank

Onderdirecteur Afdeling Effecten VDK Spaarbank

Lyn Verelst

Solid

Algemeen Manager Solid

Martine Verluyten

Umicore

Onafhankelijk bestuurder

Dirk Vyncke

Vyncke Energietechniek n.v.

Bestuursvoorzitter Vyncke Energietechniek

Ere-Bestuurders Jan Bevernaege

Volksvermogen

Frank Lambert

Voorzitter Fonds Antwerp Management School voor duurzaam en innovatief ondernemen

Jozef Lambrechts †

Ere-gedelegeerd bestuurder bij Kredietbank (nu KBC)

Guido Lamote

Bestuurder Trias

Te benoemen bestuurders Thomas Brenninkmeijer Marc Hofman

Sociaal Fonds Arbeiders Voedingsnijverheid

Gedelegeerd Bestuurder Ter Beke

Leen Van den Neste

VDK Spaarbank

Directeur VDK Spaarbank

Incofin

Bestuurscomité

∙∙Frans Verheeke (Voorzitter) ∙∙Willy Bosmans ∙∙Jos Daniëls ∙∙Eric Delecluyse ∙∙Johan De Schamphelaere ∙∙Yvan Dupon ∙∙Paul Steppe ∙∙Ann Van Impe

Het Bestuurscomité is verantwoordelijk voor de voorbereiding en opvolging van de actuele en de langetermijnstrategieën, objectieven en plannen, budgetten en de opvolging van de algemene aangelegenheden van de vennootschap. Het Bestuurscomité heeft in 2011 vijf keer vergaderd.

63

Investeringscomité

∙∙Frans Verheeke (Voorzitter) ∙∙Johan De Schamphelaere ∙∙Michiel Geers ∙∙Tony Janssen ∙∙Peter van den Brock ∙∙Walter Vandepitte Het Investeringscomité staat in voor de uit voer ing van het invester ingsbe leid va n de ve nnoot sc hap, zoa ls bepaald in de “Investment Policy”. Het Investeringscomité is samengesteld uit leden van de Raad van Bestuur die gespecialiseerd zijn in financiële zaken en ontwikkelingsproblematiek. Het Comité heeft in 2011 zeven keer vergaderd.

Auditcomité

∙∙Roland Van der Elst (Voorzitter) ∙∙Marc Timbremont ∙∙Henri Vansweevelt Het Auditcomité houdt toezicht op de procedures en de processen van de vennootschap, alsook op alle aspecten die betrekking hebben op de risico’s en het beheer ervan. Het Auditcomité is samengesteld uit leden van de Raad van Bestuur en vergadert in principe tweemaal per jaar, zo ook in 2011.

De ma nd ate n va n de C om ité s z ijn onbezoldigd.

Commissaris

Deloitte Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door Frank Verhaegen & Maurice Vrolix.

Aandeelhouders Aandeelhouder worden

Om te kunnen voldoen aan de stijgende vraag naar kapitaalparticipaties en leningen vanuit de microfinancieringsinstellingen is het belangrijk dat het kapitaal van Incofin cvso blijft groeien.

Aandeelhouder worden bij Incofin cvso kan vanaf 130,20 EUR voor 1/20ste aandeel. Een volledig aandeel heeft een waarde van 2.604 EUR. Per aankoop van 100 aandelen, wat overeenkomt met een bedrag van 260.400 EUR, hebben aandeelhouders recht op een mandaat in de Raad van Bestuur.

Wie investeert in Incofin cvso?

Incofin cvso heeft zowel particuliere als institutionele beleggers. Vorig jaar steeg het aantal aandeelhouders van 335 naar 517. Deze spectaculaire stijging komt vooral op rekening van de particuliere investeerders: hun aandeel in het totale kapitaal nam bijna 6% toe, tot 23,5% van het totale kapitaal.

In 2011 nam het aandeelhouderskapitaal van Incofin cvso toe met 1.884.261 EUR tot een totaal van 16.042.333 EUR eind december 2011.

Aandeelhouders met meer dan 1% van het kapitaal Volksvermogen

Banken & holdings

1.510.320 EUR

9,41%

ACV-CSC Metea

Beroepsorganisaties

1.262.940 EUR

7,87%

VDK Spaarbank

Banken & holdings

885.360 EUR

5,52%

Sociaal Fonds Bedienden Voedingsnijverheid

Beroepsorganisaties

713.496 EUR

4,45%

(Anoniem)

Stichtingen, cooperatieven & vzw's

593.712 EUR

3,70%

ACV Voeding en Diensten

Beroepsorganisaties

520.800 EUR

3,25%

Gimv

Industrie & bedrijven

520.800 EUR

3,25%

KBC Private Equity

Banken & holdings

428.358 EUR

2,67%

Umicore

Industrie & bedrijven

398.412 EUR

2,48%

Yvan Dupon Consult BVBA

Particulieren

317.688 EUR

1,98%

Pax-Bank

Banken & holdings

299.460 EUR

1,87% 1,82%

WB Management

Particulieren

291.648 EUR

VKW Synergia vzw

Beroepsorganisaties

276.675 EUR

1,72%

Sociaal Fonds Arbeiders Voedingsnijverheid

Beroepsorganisaties

273.420 EUR

1,70%

Electrabel

Industrie & bedrijven

263.004 EUR

1,64%

Van der Elst Roland

Particulieren

260.400 EUR

1,62%

(Anoniem)

Particulieren

260.400 EUR

1,62%

Stiftungsfonds Kirche und Caritas der Bank im Bistum Essen

Banken & holdings

260.400 EUR

1,62%

ACV Bouw - Industrie & Energie

Beroepsorganisaties

260.400 EUR

1,62%

Koinon

Industrie & bedrijven

249.984 EUR

1,56%

Koning Boudewijnstichting

Stichtingen, cooperatieven & vzw's

249.984 EUR

1,56% 1,46%

Vandersanden Constant

Particulieren

234.360 EUR

Stichting Gillès

Stichtingen, cooperatieven & vzw's

226.548 EUR

1,41%

Stichting Maria Janssens-Braeckman

Stichtingen, cooperatieven & vzw's

212.486 EUR

1,32%

MRBB

Beroepsorganisaties

186.186 EUR

1,16%

AVEVE

Industrie & bedrijven

186.186 EUR

1,16%

4.898.905 EUR

30,54%

Aandeelhouders < 1,00%

16.042.333 EUR

Incofin

Rotary club wetteren

65

20 kerncijfers van Incofin cvso Sociale performantie

Waarderingsregels

Incofin cvso investeert in 30 MFI’s, verspreid over 21 landen.

Samen bereiken deze MFI’s 1.849.905 klanten. Hiervan zijn 77% vrouwen. De inschakeling van deze lokale intermediairen zorgt voor een zeer groot hefboomeffect voor de Incofininvesteringen. De som van de kredietportefeuilles van de instellingen waarin Incofin investeert, bedraagt 1.175 miljoen EUR. Met een laag gemiddeld kredietbedrag van 667 EUR, bereiken de MFI’s micro-ondernemers met lage inkomens. De MFI’s uit de portefeuille van Incofin zijn gezonde en performante financiële instellingen: ze beschikken over een kredietportefeuille van goede kwaliteit (met beperkte achterstallen), ze houden hun algemene kosten onder controle en ze zijn rendabel. De tabel hieronder en de grafieken op de volgende bladzijde verschaffen de gegevens voor de Incofin-portefeuille.

Onverminderd de hierna vermelde specifieke waarderingsregels, gelden de waarderingsregels zoals deze bepaald worden overeenkomstig de bepalingen van het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen, meer bepaald boek II, titel I, hoofdstuk II met betrekking tot de waarderingsregels. Tenzij anders vermeld, verwijzen de artikelnummers naar de desbetreffende artikelen van voornoemd Koninklijk Besluit van 30 januari 2001.

Performantie van de MFI’s in de portefeuille van Incofin cvso

31/12/2011

Financiële indicatoren Achterstallige leningen, % van de kredietportefeuille

2%

Operationele kosten, % van de kredietportefeuille

19%

Groei in aantal klanten

29%

Rendement op eigen vermogen (zonder giften)

19%

Som van de portefeuilles van de MFI's

1.175 miljoen EUR

Gemiddelde lening

667 EUR

Aantal MFI-klanten

1.849.905

Percentage vrouwen

77%

Waardering van Activa Onverminderd de hierna vermelde specifieke waarderingsregels wordt elk actief bestanddeel afzonderlijk gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde en voor dat bedrag in de balans opgenomen, onder aftrek van de afschrijvingen en waardeverminderingen op het betrokken actief bestanddeel (art. 35, eerste lid).

Immateriële vaste activa

Immateriële vaste activa worden geboekt aan aanschaffingswaarde, exclusief bijkomende kosten. Ze worden afgeschreven over de economische levensduur van de activa, met name 5 jaar voor software.

Kapitaalparticipaties EN AANDELEN

Kapitaalparticipaties en aandelen worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs, exclusief de bijkomende kosten (art.41, §2). Er wordt tot waardevermindering overgegaan in geval van duurzame minderwaarde of ontwaarding, verantwoord door de toestand, de rentabiliteit of de vooruitzichten van de vennootschap waarin de kapitaalparticipaties of de aandelen worden aangehouden (art. 66, §2 – K.B. 30.01.2001). De

Incofin

67

Portefeuille volgens klantenbestand van de MFI's Aantal MFI’s met klein klantenbestand (< 10.000 klanten) Aantal MFI’s met middelgroot klantenbestand (10.000 - 20.000 klanten) Aantal MFI’s met groot klantenbestand (> 20.000 klanten)

6

kapitaalparticipaties en aandelen die onder de financiële vaste activa voorkomen worden niet geherwaardeerd (art. 57, §1). Eens tot waardevermindering werd overgegaan, zal voor de desbetreffende kapitaalparticipatie opnieuw tot waardevermeerdering worden overgegaan tot maximaal het niveau van de originele aanschaffingsprijs indien de toestand, de rentabiliteit of de vooruitzichten van de vennootschap (te beoordelen door de Raad van Bestuur) dit verantwoordt.

5

17

Portefeuille volgens MFI-grootte Aantal kleine instellingen (Portefeuille < 5 miljoen EUR)

VORDERINGEN

Aantal middelgrote instellingen (Portefeuille 5 - 20 miljoen EUR) Aantal grote instellingen (Portefeuille > 20 miljoen EUR)

Onverminderd de bepalingen van de artikels 67, §2, 68 en 73, worden vorderingen geboekt tegen hun nominale waarde (art.

67, §1) op datum van afsluiting van het boekjaar.

2

VORDERINGEN OP MEER EN OP MINDER DAN ÉÉN JAAR

Onverminderd de bepalingen van de artikels 67, §2, en 73 worden vorderingen geboekt tegen hun nominale waarde (art.

67, §1).

11

15

Conform artikel 68 worden waardeverminderingen aangelegd, zo er voor het geheel of een gedeelte van de vordering onzekerheid bestaat over de betaling ervan op de vervaldag.

Om rekening te houden met het bijzonder krediet- en valutarisico dat ontstaat omwille van de kredietverstrekking aan risicolanden met een onstabiel economisch en politiek klimaat wordt jaarlijks een globale waardevermindering aangelegd van 1% van de, op basis van de per land gepubliceerde ECArisicoscores gewogen, uitstaande investeringsportefeuille in de vorm van vorderingen. Deze globale waardeverminderingen worden aangelegd conform artikel 47 uit het KB Wetboek van vennootschappen vermits het hier gaat om vorderingen met dezelfde technische en juridische kwaliteiten. Het niveau van deze waardevermindering kan worden aangepast op basis van historische verliesgegevens.

Portefeuille volgens gemiddelde toegekende lening door de MFI's Aantal MFI’s met heel kleine gemiddelde lening (< 500 EUR) Aantal MFI’s met kleine gemiddelde lening (500 - 1.000 EUR) Aantal MFI’s met middelgrote gemiddelde lening (1.000 - 2.000 EUR) Aantal MFI’s met grote gemiddelde lening (> 2.000 EUR)

5

7

7

GELDBELEGGINGEN EN LIQUIDE MIDDELEN

Worden opgenomen aan hun aanschaffingswaarde of de realisatiewaarde op datum van de jaarafsluiting indien deze lager is (art. 74).

9

ACEP Burkina Faso en TenGer Financial Group (Mongolia) zijn niet opgenomen in deze grafieken. ACEP Burkina Faso is een startende instelling die in de loop van 2012 pas operationeel zal worden. TenGer is een holding.

Waardering van Passiva VOORZIENINGEN VOOR RISICO’S EN KOSTEN

Voorzieningen worden aangelegd teneinde naar hun aard duidelijk omschreven verliezen of kosten te dekken die op de balansdatum waarschijnlijk of zeker zijn, doch waarvan het bedrag niet vaststaat (art. 50 – K.B. 30.01.2001).

SCHULDEN OP MEER EN OP MINDER DAN ÉÉN JAAR

Onverminderd de overige bepalingen van artikels 77, 67, §2, en 73 worden schulden geboekt tegen hun nominale waarde (art. 67, §1).

OMREKENING VAN VREEMDE VALUTA (ART. 34)

Financiële schulden en vorderingen worden op balansdatum omgerekend tegen de slotkoers op de contantmarkt op balansdatum, de laatst beschikbare koers vóór balansdatum of de individuele indekkingkoers bij indekking. Het omrekeningsverschil wordt in het resultaat opgenomen.

Samenstelling van de portefeuille: spreiding per munt

Samenstelling van de portefeuille: spreiding per land

Niet ingedekt tegen wisselrisico’s (kapitaalparticipaties)

Boekwaarde in k EUR

Ingedekt tegen wisselrisico’s (leningen)

% Investering t.o.v. balanstotaal

(nettoboekwaarde in portefeuille, in k EUR)

15.000

12.000

6.000

18%

5.000

15%

4.000

12%

3.000

9%

2.000

6%

1.000

3%

9.000

6.000

3.000

0

Kazachstan

Burkina Faso

Verenigde Staten

Honduras

Azerbeidzjan

Haïti

Guatemala

Indonesië

Costa Rica

Congo DRC

Georgië

Jordanië

Luxemburg

Mexico

Cambodja

België

Tanzania

Nigeria

Mongolië

Peru

Argentinië

Ecuador

Bolivia

0

Armenië

KZT

XOF

THB

HNL

IDR

HTG

PEN

CRC

ARS

TZS

MXN

EUR

NGN

AMD

USD

BOB

0

Incofin

Toelichting bij de rekeningen Toelichting bij de balans van Incofin cvso voor het boekjaar 2011 Per einde 2011 bedroeg het balanstotaal van Incofin cvso 30.625 k EUR, dit is een stijging met 2% ten opzichte van vorig jaar. Het eigen vermogen van Incofin cvso bedroeg op het einde van het boekjaar 18.257 k EUR in vergelijking met 17.080 k EUR per einde boekjaar 2010. Het geplaatst kapitaal stijgt met 1.868 k EUR tot 16.026 k EUR dankzij de intrede van nieuwe aandeelhouders voor een bedrag van 1.125 k EUR en door de incorporatie van de uitgiftepremie voor een bedrag van 743 k EUR. Daarnaast stelt de Raad van Bestuur van Incofin cvso voor om in 2011 de aandeelhouders een vergoeding van het kapitaal te bieden van 382 k EUR. De vennoten die tijdens het boekjaar hun kapitaal hebben verhoogd, zullen hiervoor pro rata worden vergoed volgens artikel 35 van de statuten.

De schulden in de vorm van leningen op korte en lange termijn daalden in de loop van 2011 met 545 k EUR. De terugbetaling van deze leningen kadert binnen de strategie van Incofin cvso om de liquiditeitspositie van het fonds op een minimaal gewenst bedrag te behouden. De ontvangst van de

Balans - Activa (in k EUR)

gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van de kapitaalparticipatie in Confianza (Peru) en de kapitaalverhoging door intrede van nieuwe aandeelhouders heeft Incofin cvso de mogelijkheid gegeven om de financiële schulden gedeeltelijk af te bouwen.

Per eind 2011 heeft Incofin voor 11.408 k EUR aan schulden effectief opgenomen, zijnde 62% van het eigen vermogen.

Daarnaast heeft het fonds bij KBC, VDK en Dexia nog niet-opgenomen kredietlijnen voor een totaalbedrag van 3.593 k EUR. Deze kredietlijnen kunnen, zoals bepaald binnen de krijtlijnen vastgesteld door de Raad van Bestuur, tot maximaal 100% van het volume van het eigen vermogen worden opgenomen.

Aan de actiefzijde van de balans bedraagt de brutoinvesteringsportefeuille (vóór specifieke en algemene waardevermindering) op jaareinde 29.626 k EUR. Die portefeuille bestaat voor 9.504 k EUR uit kapitaalparticipaties en voor 20.122 k EUR uit leningen. Globaal groeide de leningsportefeuille in 2011 met 3.567 k EUR door nieuwe investeringen in Argentinië, Tanzania, Ecuador, Guatemala en Cambodja en een verdere versterking van MFIs die reeds in de portefeuille aanwezig waren.

Voor wat het aantal kapitaalparticpaties betreft is er een status quo. Qua volume aan uitstaande investeringen stegen de kapitaalparticipaties weliswaar met 1.642 k EUR tot 9.504 k EUR per

Balans - Passiva (in k EUR) dec/11

dec/10

Kapitaalparticipaties

9.504

7.862

Eigen vermogen

Fondsen

2.493

2.493

Kapitaal

7.011

5.369

Uitgiftepremie

19.663

16.360

MFI Leningen Fondsen MFI Algemene waardevermindering Overige vorderingen Liquide middelen Overlopende rekeningen

Totaal Activa

69

276

276

19.846

16.279

Reserves Overgedragen resultaat Schulden

dec/10

18.257

17.080

16.026

14.158

942

922

372

1.289

1.629

12.396

13.062

11.408

11.953

-459

-195

214

2.479

Technische assistentie

1.012

3.242

Overige schulden

379

232

199

Dividenden

382

314

Overlopende rekeningen

151

379

30.625

30.142

Financiële schulden

dec/11

Totaal Passiva

50 416

30.625

30.142

30.625

30.142

31 december 2011. Deze stijging is in eerste instantie te danken aan de verhogingen van de participaties in Argentinië, Bolivia, Haïti en Burkina Faso met 1.070 k EUR en door de uitkering van stockdividenden bij Fie Gran Poder en Banco FIE voor een bedrag van 572 k EUR. De nettokredietportefeuille (na specifieke en algemene waardevermindering) bedraagt op het einde van het boekjaar 19.663 k EUR, na volgende bewerkingen: ∙∙In de nasleep van de crisis kreeg de Nicaraguaanse MFI Prestanic het moeilijk in de loop van 2010. Uit voorzichtigheid werd voor deze MFI voor 50% van de per einde boekjaar 2010 uitstaande hoofdsom van 329 k EUR een specifieke waardevermindering opgenomen van 164 k EUR. De openstaande vordering aan Prestanic (inclusief specfieke waardeverminderingen) bedroeg per einde boekjaar bijgevolg 164 k EUR. ∙∙Tijdens boekjaar 2011 heeft Prestanic nog een bedrag van 129 k EUR terugbetaald met als gevolg dat de uitstaande hoofdsom in 2011 nog 200 k EUR bedroeg en de openstaande vordering (inclusief specifieke waardeverminderingen) 36 k EUR. Voor deze transactie stelde ONDD zich borg voor de resterende 50% van de uitstaande hoofdsom in 2011, met name voor 100 k EUR, zodanig dat Incofin cvso 64 k EUR van de eerder aangelegde specifieke waardevermindering diende terug te nemen in boekjaar 2011. Tijdens het eerste kwartaal van 2012 werd de betaling van ONDD ontvangen. ∙∙Alle toekomstige betalingen door Prestanic zullen pro rata met ONDD worden verdeeld. De fondsmanager, Incofin IM, blijft dit dossier verder nauwgezet opvolgen met het oog op een beperking van de schade beneden de huidige 50%. ∙∙Na overleg met FSMA worden de algemene voorzieningen voor eventuele risico’s in de portefeuille geboekt als een waardevermindering op het actief. In de loop van 2011 werd 264 k EUR toegevoegd aan deze algemene waardevermindering, zijnde: ∙∙ opbouw algemene provisie op basis van ECA-scores, zijnde 200 k EUR; ∙∙ correctie Prestanic provisie, zijnde 64 k EUR; ∙∙Hierdoor stijgt het uitstaande saldo aan algemene waardeverminderingen van 195 k EUR per eind 2010 naar 459 k EUR per eind 2011.

Op het einde van het boekjaar vertegenwoordigt de brutoinvesteringsportefeuille 96% van het actief. De liquiditeiten

bedroegen per einde boekjaar 1.012 k EUR. Dit stemt overeen met 3% van het balanstotaal van Incofin cvso. Het restant betreft voornamelijk voorziene interesten op de leningsportefeuille voor 232 k EUR en een vordering voor een bedrag van 213 k EUR, bestaande uit 50% recuperatie via ONDD van het dossier Prestanic voor 112 k EUR en terug te vorderen belastingen en BTW voor 86 k EUR. Als buitenbalansverplichtingen van Incofin cvso per einde 2011 zijn er contracten met KBC Bank en MFX Solutions ter indekking van de wisselkoersrisico’s voor de uitstaande leningen aan MFI’s. Hierbij werden alle niet-euro-interesten en kapitaal­stromen, voor leningen uitgegeven in lokale munt door Incofin ingedekt. Per einde 2011 heeft Incofin cvso indekkingsproducten openstaan voor een totaal notioneel bedrag van 20.002 k EUR, aan indekkingkoers.

Toelichting bij de resultatenrekening van Incofin cvso voor het boekjaar 2011 Incofin sluit het boekjaar af met een nettoresultaat na belastingen van 396 k EUR. Dit resultaat ligt beduidend lager dan vorig jaar en het verschil kan worden verklaard door de meerwaarde op de verkoop van aandelen in Confianza voor 1.498 k EUR in 2010.

De totale inkomsten van Incofin (bedrijfsopbrengsten en financiële opbrengsten) bedragen 2.330 k EUR en bestaan in 2011 voor 5% uit operationele inkomsten, voornamelijk ontvangen schadevergoedingen, en voor 95% uit financiële inkomsten.

De totale uitgaven (bedrijfskosten, financiële kosten en belastingen) bedroegen 1.934 k EUR in 2011. Deze kosten bestaan voor 61% uit operationele kosten (onder meer vergoeding fondsbeheerder, kosten ONDD-verzekering, algemene en specifieke waardeverminderingkosten, communicatiekosten,…), voor 36% uit financiële kosten en voor 3% aan belastingen gerelateerd aan de niet-recupereerbare afgehouden roerende voorheffing op interesten ontvangen uit het buitenland.

De opbouw van de algemene provisie bedraagt 1% van de uitstaande bruto-investeringsportefeuille in de vorm van vorderingen gewogen op basis van de ECA-risicoscores. Deze algemene waardevermindering wordt aangelegd om eventuele toekomstige wanbetalingen op te vangen.

Incofin

Resultatenrekening (in k EUR) dec/11

dec/10

1.992

3.364

623

2.224

Cashdividenden

50

251

Stockdividenden

572

475

Bedrijfsopbrengsten Kapitaalparticipaties

Gerealiseerde meer/(min) waarden

1.498

Leningen

1.265

981

Interesten

1.495

1.266

Upfront fees

De financiële resultaten bedragen 1.509 k EUR en bestaan voornamelijk uit ontvangen interesten op MFI-leningen voor 1.495 k EUR, ontvangen stockdividenden voor 572 k EUR, financieringskosten voor 452 k EUR en een wisselkoersverlies op de verkoop van de kapitaalparticipatie in Confianza van 241 k EUR. De resterende financiële resultaten betreffen voornamelijk cashdividenden, upfront fees, bankkosten en de herwaardering van monetaire waarden op bankrekeningen aan slotkoers.

De winst van het boekjaar en de overgedragen winst van vorig boekjaar worden als volgt toegewezen:

69

52

-299

-337

Te bestemmen winst

Algemene waardevermindering

-199

-155

Winst van het boekjaar

Specifieke waardevermindering

-100

-182

Overgedragen resultaat

1.628.747 EUR

Andere opbrengsten/kosten

104

160

ONDD schadeuitkering

112

182

Toevoeging aan het eigen vermogen

354.363 EUR

-8

-22

Toevoeging aan de wettelijke reserves

Operationele kosten

-854

-929

Beheersvergoeding Incofin IM

-516

-722

Bijdrage technische assistentie

-50

ONDD verzekeringen

-94

-79

-193

-129

1.139

2.435

Waardevermindering

Overige

Toevoeging aan de onbeschikbare reserves

Overige diensten en goederen

Netto operationeel resultaat

Toevoeging aan het kapitaal

Over te dragen resultaat

Financieel resultaat

-684

-486

-452

-417

Wisselkoersverschillen

-237

-80

5

11

454

1.949

-58

-55

396

1.894

Overige

Nettoresultaat voor belastingen

Vennootschapsbelasting Roerende voorheffing op ontvangen interesten Resultaat na belastingen

2.025.478 EUR 396.730 EUR

19.836 EUR 0 EUR 334.527 EUR

1.289.241 EUR

Over te dragen winst

1.289.241 EUR

Uit te keren winst

381.873 EUR

Vergoeding van het kapitaal

Interesten op financiële schulden

71

381.873 EUR

Verantwoordelijke uitgever

Kaat Van Bosstraeten, Communications Manager, Incofin Investment Management

Concept, vormgeving, (eind)redactie en coördinatie

Cantilis (www.cantilis.be)

Fotografie

Portretten interviews en Raad van Bestuur door Elisabeth Verwaest (www.elisabethverwaest.be) Andere beelden werden gemaakt door o.a.

Noémie Renier, Dina Pons, Benjamin Struelens, Vikash Kumar en Herman Selleslags of komen van de microfinancieringsinstellingen in de portefeuille van Incofin cvso.

Drukwerk

Drukkerij DeckersSnoeck Dit jaarverslag is gedrukt op Amber Graphic, een papier met een certificaat van de Forest Stewardship Council.

Dank

Incofin CVSO bedankt alle geïnterviewden en de micro­ financieringsinstellingen ACME, Grameen Koota en LAPO voor hun medewerking.

Incofin

73