Besluit strategische goederen en de rol van de afhandelaar

Het zonder vergunning doorvoeren of laten doorvoeren van goederen aangewezen in de Gemeenschappelijk EU-lijst van militaire goederen heeft de laatste jaren tot verscheidene veroordelingen geleid aan de zijde van de expediteur, luchtvaartmaatschappij en afhandelaar.

Je zou kunnen stellen dat het vanzelfsprekend is dat een partij die actief is in de vervoersketen op de hoogte is of dat er aan specifieke formaliteiten is voldaan op het moment dat deze partij actief deelneemt aan het onderdeel van het vervoersproces maar dat is niet altijd het geval.

Toch is het zo dat indien een partij betrokken is in dit vervoersproces en geconstateerd wordt dat er geen vereiste vergunning voorhanden is, dit als strafbaar wordt aangemerkt waarbij geldboetes tot 80.000 euro geen uitzondering zijn gebleken. Of er sprake is van opzet is hierbij niet relevant om tot een veroordeling te komen.

Wetenschap en opzet

In diverse zaken is door de officier van justitie gesteld dat er opzet in het

Art. 5 Besluit strategische goederen / art. 3 Uitvoeringsregeling strategische goederen

“Een vergunning voor militaire goederen wordt aangevraagd door de beschikkingsbevoegde, door degene die voor hem de douaneformaliteiten verricht, of, indien geen douaneformaliteiten worden verricht, door de persoon die de goederen vervoert”.

spel was omdat de afhandelaar op de hoogte was of had kunnen zijn over de aard van de goederen en daarmee zich had moeten vergewissen of vereiste vergunningen aanwezig waren. De afhandelaar beschikt bij de aanname van een zending echter uitsluitend over de informatie zoals vermeld in de vervoersovereenkomst tussen verlader en luchtvaartmaatschappij, de luchtvrachtbrief, en niet over onderliggende informatie op grond waarvan kan worden herkend dat sprake kan zijn van goederen aangewezen in de Gemeenschappelijk EU-lijst van militaire goederen. Dit is anders voor de (douane) expediteur die doorgaans voor de verlader de douaneformaliteiten vervult. Omdat cruciale informatie bij de afhandelaar in de regel ontbreekt bij de acceptatie van goederen is het in de praktijk een vrijwel onmogelijke opgave voor de afhandelaar om militaire goederen te herkennen. Toch zijn de laatste jaren afhandelaren tot hoge boetes veroordeeld voor het doen (of voornemen hiervan) van uitgaan van goederen zonder vereiste vergunning.

Het aanwijzen van de toepasselijke partijen binnen de logistieke keten op grond van geldende wetgeving is niet altijd voor “iedereen” even duidelijk gebleken.

Wie is verantwoordelijk voor de aanvraag van een vergunning?

De afgelopen jaren zijn er naast de (douane)expediteur en luchtvaartmaatschappijen ook afhandelaren en general sales agents aangesproken door de douane wegens het niet voldoen aan vereiste vergunningsverplichtingen. Na vele jaren van discussie over de rol van de afhandelaar binnen geldende wetgeving lijkt hierin na eerdere vrijspraak van een General Sales Agent (GSA) in een zaak welke diende in hoger beroep voor het Gerechtshof Amsterdam nu duidelijkheid te komen.

Uitleg van de begrippen

Juridisch dient als beschikkingsbevoegde te worden aangemerkt, diegene die als eigenaar het recht heeft om over de goederen te beslissen. Dit niet te verwarren met de partij die goederen onder zijn beheer heeft op het moment dat een overtreding wordt geconstateerd. In de praktijk betreft het hier de verlader en is het de douane-expediteur die namens de verlader de douaneformaliteiten verricht. Ook hier kan de wetgeving snel onjuist worden geïnterpreteerd door te stellen dat ook de afhandelaar als medeverantwoordelijke kan worden aangemerkt omdat deze binnen de vervoersketen douaneformaliteiten vervult voor douane-opslag of bijvoorbeeld formaliteiten ter beëindiging van de regeling douanevervoer. Last but not least, wie is degene die de goederen vervoert? Het aanwijzen van de toepasselijke partijen binnen de logistieke keten op grond van geldende wetgeving is niet altijd voor “iedereen” even duidelijk gebleken.

Op basis van recente jurisprudentie is het in elk geval wel duidelijk geworden dat een GSA niet degene is die de goederen vervoert. De GSA treedt op als verkoopagent voor de luchtvaartmaatschappij en is niet de partij die de goederen fysiek vervoert.

Ook is anno december 2021 bekend geworden dat het landelijk kantoor douane en team POSS (Het team Precursoren, oorsprong, strategische goederen, sanctiewetgeving) een gewijzigd standpunt hebben ingenomen ten aanzien van douaneformaliteiten die door een afhandelaar in het kader van besluit strategische goederen worden verricht. Gevolg hiervan is geweest dat diverse waarschuwingen uitgereikt aan afhandelaren wegens overtreding van wetgeving inmiddels zijn ingetrokken. De afhandelaar treedt op als hulppersoon van de vervoerder en is niet de partij die namens de beschikkingsbevoegde de douaneformaliteiten verricht.

Raoul Paul

Meer informatie

Raoul Paul raoul.paul@cargohub.nl