52 Ruta Snderismo Navarra

Page 1

Naturalmente Deporte 52 Senderos por Navarra


NAVARRA

EUROPA

ESPAÑA

Cómo llegar a Pamplona Situación Navarra limita al norte con Francia, a lo largo de 163 kilómetros. Al sur, linda con La Rioja y Zaragoza; al este, con Huesca y Zaragoza, y al oeste, con Guipúzcoa y Álava. Ocupa un territorio de 10.421 km2 y está formada por cuatro zonas: los Pirineos, la Cuenca de Pamplona, la Zona Media y la Ribera. La población supera los 600.000 habitantes, de los que prácticamente la mitad viven en la capital, Pamplona, y en los grandes municipios de su entorno. Otras ciudades importantes son Tudela, segunda localidad de Navarra y capital de la Ribera, y Estella, Sangüesa y Tafalla, en la Zona Media.

POR CARRETERA:

POR AVIÓN:

- Desde el norte (Francia y Guipúzcoa) se puede acceder por la N-1, A-15 y N-121-A. - Desde el oeste (Álava, La Rioja) se puede acceder por la A-10 y N-111/ A-12. - Desde el este (Huesca) se puede acceder por la N-240/ A-21. - Desde el sur (Zaragoza, Soria, Madrid) se puede acceder por la AP-15 y N-121.

- Aeropuerto de Noáin: a 8 km de Pamplona. - Aeropuerto de Hondarribia (San Sebastián, Guipúzcoa): a 100 km de Pamplona. - Aeropuerto de Foronda (Vitoria, Álava): a 100 km de Pamplona. - Aeropuerto de Loiu (Bilbao, Vizcaya): a 165 km de Pamplona. - Aeropuerto de Bayona: a 130 km de Pamplona.

POR TREN: - Desde Madrid, Zaragoza, San Sebastián - Irún, etc.

POR BARCO: - Puerto de Bilbao (Ferry Bilbao Portsmouth): a 180 km de Pamplona.

A estos aeropuertos, normalmente, llegan vuelos desde Madrid, Barcelona, Londres y París.


Introducción Recorridos por la naturaleza NAVARRA

OFRECE UN CONJUNTO DE PAISAJES VARIADOS Y SORPRENDENTES EN UN ENTORNO DE CÓMODO ACCESO DESDE

CUALQUIER PUNTO DE LA

COMUNIDAD

PARA EXCURSIONES DE MEDIA JORNADA O DE DÍA COMPLETO.

BOSQUES

ATLÁNTICOS Y MEDITERRÁNEOS, MIRADORES, GARGANTAS, LAGUNAS, DESIERTOS Y PASEOS MICOLÓGICOS E ITINERARIOS MEGALÍTICOS SE ABREN AL VISITANTE GRACIAS A NUMEROSOS SENDEROS BALIZADOS Y PRACTICABLES.

Las vías de comunicación de Navarra permiten acceder a numerosos puntos de agradable paseo que conducen a paisajes diferentes que asombran por sus panorámicas, vegetación, fauna o historia. La selección propuesta nos acerca a toda la geografía navarra de norte a sur. El valle de Roncal presenta senderos alrededor del Eska cuyos bosques recuerdan el pasado almadiero. El recóndito Irati muestra los bosques pirenaicos en torno al embalse de Irabia o los altos montañosos de Abodi. El Pirineo oriental ofrece también miradores y senderos entre vergeles perennes gracias a las lluvias. El noroeste de Navarra, desde el Bidasoa a la Vía Verde del

Plazaola, acoge decenas de rutas entre sus bosques húmedos, ríos caudalosos y cuevas y parajes kársticos. La sierra de Urbasa-Andía y Pamplona cierran por el sur la montaña navarra, para dejar paso a paisajes mediterráneos menos escarpados. Tierra Estella sorprende con suaves sierras que esconden historias y leyendas. La Zona Media alrededor de Olite presenta cortos senderos en torno a localidades de interés. Sangüesa y la Valdorba revelan sus secretos micológicos y sus hitos históricos. Al sur la Ribera Navarra ofrece variados paisajes que van desde las desérticas Bardenas Reales hasta el fértil cauce del río Ebro. Sendero por el Robledal de Orgi (Lizaso, valle de Ultzama)


12 15 N-121B

14 16

17 21 22

A15

13

N-138

20

23 24 25

N-121A

18

A-10

AP

-15

29

9

N-121A

N-135

4

5

8

2 7

A

28 PAMPLONA A21

30 Estella

A-12

1

N24 0

42

31 32 33 111 N-

10

N24 0

26 27

34

3 6

19 51

11 43

37

44 45 AP-15

35

38 36

Sangテシesa

41

39 40

LOGROテ前

46 N-121

47

sendero local (SL-) senderos de treking 48

Tudela

A

P-

68

52 N -2 32

49

50


LOS PIRINEOS Pirineos Orientales 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

BASARI Y FOZ DE BURGUI Burgui CAMINO DE ZEMETO Isaba EMBALSE DE IRABIA Y PARAÍSOS Orbaitzeta KOIXTA Y AKERRERIA Ochagavía ALTOS DE ABODI Ochagavía ARLEKIA-LAUZARAN Orbaitzeta CAMINO DE IRATI Y MUSKILDA Ochagavía MIRADOR DE ERONDOA Garralda MIRADOR DE USETXI Usetxi CAMINO DEL FUERTE CARLISTA Erro FOZ DE LUMBIER Lumbier

LA ZONA MEDIA La Zona Media: Tierra Estella 8,6 Km 4,2 Km 11,3 Km 11,1 Km 6,3 Km 6,5 Km 6,8 Km 5,5 Km 4,2 Km 5,5 Km 6,4 Km

13 14 15 16 17 18

20 21 22 23 24 25 26 27

SENDERO DE ORGI Lizaso 8,4 Km CAMINOS DE BASABURUA Lekunberri 18,5 Km LEITZALARREA Leitza 6,6 Km ENCINAR DE BETELU Betelu 4,0 Km NACEDERO DE IRIBAS Iribas 5,0 Km SAN MIGUEL DE ARALAR Iribas 20,0 Km SENDERO DE LOS DÓLMENES Etxarri-Aranatz 14,9 Km ITINERARIO DE LOS MONTAÑEROS Urbasa 3,8 Km ITINERARIO DE LAS FUENTES Urbasa 4,5 Km

LA CUENCA DE PAMPLONA 28 29

SENDERO FLUVIAL DEL ARGA Burlada VUELTA A VAL DE OLLO Ollo

32 33 34 35 36

7,4 Km 19,9 Km

DULANTZ-CAÑÓN DE IRANZU Abarzuza MONJARDÍN Labeaga SIERRA DE CÁBREGA Mirafuentes SAN GREGORIO OSTIENSE Sorlada EMBALSE DE SOTA Cabredo SOBAZO Los Arcos MONTE AYUSO Sesma

18,6 Km 12,3 Km 6,6 Km 6,8 Km 12,6 Km 7,0 Km 14,3 Km

La Zona Media: Sangüesa, Olite y Valdorba 37 39

LEZEETAKO BIDEA (Cuevas) Urdazubi/Urdax 6,7 Km ABARTAN Ziga 12,6 Km XORROXIN URJAUZIA (Cascada) Erratzu 5,6 Km SAN JUAN XAR Bera/Vera Bidasoa 15,5 Km ITURBURUA-BERTIZ Oieregi 6,5 Km IOALDUNEN BIDEA Ituren 5,0 Km LEURTZAKO BASOA Urrotz 9,0 Km

Sierras de Aralar, Urbasa/Andía y Valle de Ultzama 19

31

38

Pirineos Atlánticos 12

30

40 41 42 43 44 45

ANDELOS Mendigorría PASEO DE VALDETINA Tafalla ERMITA DE STA. BRÍGIDA Olite ERMITA DE STO. DOMINGO Pitillas EL BOYERAL S. Martín de Unx SENDERO MICOLÓGICO UNZUÉ Unzué SENDERO MICOLÓGICO IRACHETA Iracheta POZO DE LAS HIEDRAS Aibar PASEO DE ROCAFORTE Rocaforte

7,1 Km 8,0 Km 6,9 Km 7,3 Km 5,2 Km 11,6 Km 7,7 Km 6,8 Km 5,3 Km

LA RIBERA 46 47 48 49 50

ATALAYA DE PERALTA DESOLADO DE RADA CIRCUITO DE ROSCAS LAGUNA DE LOR CABEZO DEL FRAILE

Peralta Caparroso Fitero Barillas Fustiñana-Bardenas

6,4 Km 5,3 Km 8,2 Km 5,2 Km 4,6 Km

VÍAS VERDES 51 52

VÍA VERDE DEL PLAZAOLA Lekunberri VÍA VERDE DEL TARAZONICA Tudela

15,2 Km 20,2 Km


MÁS

INFORMACIÓN


• Información adicional • Señalización y balizaje • Consejos prácticos • Iconos en fichas y mapas • Actividades de la Naturaleza


INFORMACIÓN ADICIONAL Estos 52 senderos son una selección que representa la gran diversidad paisajística y cultural existente en Navarra. Están organizados en dos categorías, según su longitud y dificultad: – Sendero Local: hasta 10 km de longitud y 300 m de desnivel. De trazado cómodo y apto para un senderista inicial. En algunos casos discurre por senderos temáticos en Enclaves Naturales, con interesante información naturalística complementaria. – Sendero de treking: más de 10 km de longitud, pudiendo alcanzar importantes desniveles. Requiere preparación física y nociones de orientación en montaña. La mayoría están balizados como P.R. (Pequeño Recorrido) pero otros son el resultado del enlace de dos o más Senderos Locales. Atención: aunque la mayoría de los senderos están señalizados de forma homologada por la Federación Na-

varra de Montaña, encontraremos algunas excepciones: –Parques Naturales de Bertiz y Urbasa-Andía, BasariFoz de Burgui: señalizados como senderos temáticos, con o sin balizas. –Senderos de Zemeto (Roncal) y Valdorba: balizaje muy básico, pero no homologado. –Sendero Fluvial del Arga (Pamplona): paseo peatonal no balizado. Las remodelaciones urbanísticas pueden afectar a pequeños tramos del trazado, afectando a su señalización.(*) Los Consorcios Turísticos, Asociaciones de Desarrollo, Entes Locales y Departamento de Medio Ambiente son los promotores y encargados del cuidado de estos senderos. (*) La selección de senderos se terminó en el verano de 2006.

SEÑALES Y BALIZAJE DE LOS SENDEROS (balizaje verde/blanco: sendero local, amarillo/blanco: pequeño recorrido)

Continuidad de sendero

Dirección errónea

Girar a la derecha

Girar a la izquierda

Poste señalizador

Pequeños mojones o estacas

Paneles de información o de inicio

62


CONSEJOS PRÁCTICOS – Practica senderismo en condiciones climatológicas normales: evita andar con mal tiempo o excesivo calor. – Camina en compañía: es más ameno y seguro. – Respeta tu entorno y disfrútalo tranquilamente. – Lleva calzado apropiado, agua suficiente y algo para comer. – Servicio de Urgencia 112: cubre casi toda Navarra, pero hay grandes vacíos en el Pirineo y zonas abarrancadas.

SEÑALES DE LAS FICHAS P.R. NA-170 Ollo 19,92 km 90 m

Tipo de recorrido y su número (si lo tiene) Localidad de inicio del recorrido (o punto de inicio concreto, p. ej. en Urbasa) Distancia total del recorrido (incluida ida y vuelta en senderos lineales) Desnivel acumulado

SEÑALES DE LOS MAPAS

63

Autopista

Museo

Gasolinera

Camino de Santiago

Hórreo

Parque eólico

GR Gran Recorrido

Información y Turismo

Observatorio de aves

Vía Verde

Albergue

Ctro. Int. Naturaleza

Repetidor de T.V.

Apartamento

Área de descanso

Restos medievales

Hotel

Esquí de fondo

Vista panorámica

Casa rural habitaciones

Camping

Ermita

Casa rural vivienda

Refugio de montaña

Vértice geodésico

Cueva

Palacio o castillo


ACTIVIDAD E S DE LA NATURALEZA

BARDENA ACTIVA, S.L. turismo cultural • turismo activo • ARGUEDAS. Tel.: 948 83 02 72 www. bardenaactiva.com info@bardenaactiva.com Área de trabajo: Bardenas Reales ACTIVIDADES: Senderismo, trekking, orientación, programa nocturno, BTT x trail, 4x4, visitas culturales.

BKZ NAVARRA AVENTURA turismo activo • Albergue Bertiz. NARVARTE. Tel.: 948 59 23 22 / 60877 80 06 www. navarraaventura.com bkz@navarraaventura.com Área de trabajo: Pirineos Atlánticos ACTIVIDADES: Rafting, cano-raft, hidrospeed, descenso de cañones, paintball, arborismo, BTT, multiaventura, campamentos.

CÁMPING LIZARRA turismo activo • Paraje de Ordoiz, s/n. Apdo 082 31200 ESTELLA. Tel.: 948 55 17 33 Fax.: 948 55 47 55 www. campinglizarra.com info@campinglizarra.com ACTIVIDADES: visitas guiadas a Estella y al Castillo de Monjardín, senderismo, escalada, piragua, hípica.

COMPAÑÍA DE GUÍAS DE LAS BARDENAS

GARRAPO, S.L. turismo activo • San Simón, 36. LIZASO.

turismo activo • Avda. Zaragoza, 80. TUDELA. Tel.: 666 57 02 61 / 625 17 98 77 www. bardenasreales.com info@bardenas reales.com Área de trabajo: Bardenas Reales y zona norte de Navarra ACTIVIDADES: Rutas 4x4, Bardena crepuscular, senderismo, rutas en BTT, programas de incentivos para empresas, programas de educación ambiental.

EKIA Actividades y servicios, S.L.L. turismo activo • OCHAGAVÍA. Tel.: 948 89 06 41 www. ekiapirineo.com info@ekiapirineo.com Área de trabajo: Pirineo navarro ACTIVIDADES: Senderismo, travesías, rutas por cañadas, BTT, espeleología, cursos de esquí, raquetas de nieve, descenso de cañones, piragüismo, cano-raft, rafting, multiactividades.

ESCUR, S.L. turismo cultural • turismo activo • Monasterio de Irache s/n IBIRICU DE YERRI.

Tel.: 948 30 53 00 / 620 95 54 54 www. garrapo.com garrapo@garrapo.com Área de trabajo: Valle de UltzamaBasaburua ACTIVIDADES: Visitas guiadas al Robledal de Orgi y senderos del valle para todo tipo de grupos: escolares, jubilados, etc. y particulares. Tel.: 948 55 50 22 / 948 55 39 54 www. escur.com actividades@escur.com Área de trabajo: Tierra Estella ACTIVIDADES: Senderismo, escalada, piragüismo, BTT, espeleología, hípica, visitas culturales, campamentos, multiaventura.

EXCURSIONES AUÑAK turismo cultural • Antonio Arostegui, 15 (Hotel Auñak) GARRALDA. Tel.: 948 76 40 58 / 609 41 14 49 www. auniak.com excursiones@auniak.com Área de trabajo: Pirineos ACTIVIDADES: Visitas guiadas en 4x4 por la Selva de Irati y el valle de Aezkoa-Roncesvalles.

IRATI MAGIKOA turismo activo • Beuntzeinborda. ORBAITZETA. Tel.: 948 76 61 11 www. iratimagikoa.com info@iratimagikoa.com Área de trabajo: Toda Navarra (principalmente Selva de Irati) ACTIVIDADES: Recorridos guiados en vehículos eléctricos “segway” y a pie. Senderismo y alquiler de bicicletas.

64


MIRUA Actividades de naturaleza turismo cultural • turismo activo • Abarrategui, 59. LAKUNTZA.

KALEXKA LAN TALDEA turismo activo • Pilotegi Bidea, 12. F19 bulegoa

OFICINAS DE TURISMO

Tel.: 948 46 48 31 / 608 56 03 69 www.mirua.com info@mirua.com Área de trabajo: Toda Navarra (principalmente Pirineos) ACTIVIDADES: Observación de la naturaleza y conocimiento del medio, senderismo naturalístico, travesías de montaña, ascensiones, raquetas de nieve.

Pamplona Tel.: 848 42 04 20 oit.pamplona@navarra.es Servicios Turísticos ERREKA S.L. turismo cultural • turismo activo • Curia, 18. PAMPLONA.

DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN. Tel.: 943 39 93 61 / 647 92 92 01 www. kalexka.com/kalexkabentura infokalexka@kalexka.com Área de trabajo: Pirineos atlánticos y Tierra Estella ACTIVIDADES: BTT, piragüismo, escalada en roca y rocódromo, tirolina, rutas de senderismo...

Tel.: 948 22 15 06 / 609 83 07 62 www. erreka.net info@erreka.net Área de trabajo: Toda Navarra ACTIVIDADES: Guías locales y de Patrimonio, visitas guiadas a Pamplona, guías de Navarra, excursiones culturales y naturalísticas, rutas en 4x4, senderismo y orientación, birdwatching.

TROSKA EDUCACIÓN AMBIENTAL turismo cultural • turismo activo • Tadeo Amorena 42, 5ºD. PAMPLONA. Tel.: 679 21 14 60 www. troska.org troska@troska.org Área de trabajo: Toda Navarra. Sierras de Aralar, Urbasa y Andía. ACTIVIDADES: Educación ambiental e interpretación del patrimonio, actividades en la naturaleza, organización de estancias y campamentos en albergues y equipamientos turísticos.

NATTURA Naturaleza y aventura turismo activo • Marcelo Celayeta, 75. Edificio IWER, Nave a3 (oficina 27). PAMPLONA. Tel.: 948 13 10 44 www. nattura.com info@nattura.com Área de trabajo: Toda Navarra ACTIVIDADES: Montaña: senderismo, ascensiones, travesías, montaña invernal, paseos con raquetas. Aguas bravas: canoas, piragüismo, rafting, hidrospeed, barranquismo.

EDUARDO BLANCO MENDIZÁBAL

educación ambiental, senderismo, BTT, orientación, birdwatching Tel.: 646 382631 edublanco@yahoo.es

Bertiz Tel.: 948 59 23 86 oit.bertiz@navarra.es Estella Tel.: 948 55 63 01 oit.estella@navarra.es Javier (abierta en temporada) Tel.: 948 88 43 87 oit.javier@navarra.es Lekunberri Tel.: 948 50 72 04 oit.lekunberri@navarra.es Ochagavía Tel.: 948 89 06 41 oit.ochagavia@navarra.es Olite Tel.: 948 74 17 03 oit.olite@navarra.es Orreaga/Roncesvalles Tel.: 948 76 03 01 oit.roncesvalles@navarra.es Roncal Tel.: 948 47 58 56 oit.roncal@navarra.es Sangüesa Tel.: 948 87 14 11 oit.sanguesa@navarra.es Tudela Tel.: 948 84 80 58 oit.tudela@navarra.es puntoencuentro@tudela.com

Edita. © Gobierno de Navarra. Departamento de Cultura y Turismo - Institución Príncipe de Viana. Dirección General de Turismo. Servicio de Marketing Turístico. Elabora. EGN Comunicación. Mapas. Senderos dibujados sobre cartografía del Atlas de Navarra 2006 editado por el Departamento de Obras Públicas, Transportes y Comunicaciones del Gobierno de Navarra. Fotografías. Servicio de Marketing Turístico, Archivo La Información. S.A., Lorena Arrieta, Ángel Aguinaga, Carlos Mencos, Emilio Zazu. Imprime. Espacegrafic. Depósito Legal. NA-1780/2008 F011. 65

Oficina de Navarra en Madrid. Delegación del Gobierno Tel.: 91 426 47 72 oit.madrid@navarra.es




www.turismo.navarra.es tel. 848 420 420


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.