Folklorümüz Ya da Yaflat›las› Çatalzeytin 127 ciye
yaflat›las› çatalzeytin Düzenledi¤i festival ve ilkokullararas› yar›flmalarla halkbilimimizin a盤a ç›kmas›n› sa¤layan eski Kaymakamlar›m›zdan Nihat ÖNER’e, Emekli Milli E¤itim Müdürümüz Mazhar ÖZCAN’a, türkülerin notaland›r›lmas›nda katk› veren Müzik Ö¤retmeni Mehmet U⁄UZ’a, Ahmet ASLANDA⁄’a, Hayrünisa DEM‹RÖZ’e, Hülya ‹RTEM’e, türkülerimizin nota dizimini yapan Selçuk Üniversitesi E¤itim Fakültesi Güzel Sanatlar E¤itim Bölümü Araflt›rma Görevlisi Atilla ÖZDEK’e, Halkbilim çal›flmalar›nda manilerin derlenmesine katk› veren Kastamonu Üniversitesi E¤itim Fakültesi Türkçe bölümü 3. S›n›f Ö¤rencisi Hacer fiEKER’e, Yerel sözcük, atasözü ve deyimlere katk› veren Emekli Ö¤retmen Bekir ÜNLÜ’ye; C‹YE ad›na teflekkürlerimi sunar›m.
GELENEKSEL G‹YS‹LER‹M‹Z Çatalzeytin çevresinin en belirgin giyimi türkülere geçmifl pefltemaldir. Pefltemalin normal bezden olan› iflte, ipekten (ibriflim) olan› k›fll›k olarak giyilir. Son zamanlarda bu giysinin pahal› oluflu seyrek giyilmesine neden olmaktad›r.
128 ciye Çatalzeytin Lisesi K›z Ö¤rencileri Pefltamalli Giysilerle
Giyimde kentlerin etkisine girmeden önceki klasik giyim kad›nlarda fistan, basma bluz, belde kuflak, kufla¤›n üstünde pefltamal, ayakta ifllemeli paçal› don, baflta yemeni (sar› renk)dir. Harici giyimde yemeni yerini ayal› bürgüye b›rak›r. Keten gömlek ayal› yakal›d›r. Erkekler medeni giyimi K›yafet Devrimi ile birlikte benimsemifllerdir. Giyimde en dikkate de¤er özellik tarihinde kara çarflaf giyilmemifl olmas›d›r. Kapal› giyinilse bile bu kapal›l›k estetik olup ruhlar› karartacak cinsten, renkten de¤ildir. ÇATALZEYT‹N YÖRES‹ EVLENME VE KIZ BE⁄ENME GELENE⁄‹ Görücü usulü terk edilmifltir. K›z, erkek eskiden beri üretim hayat›nda, toplumsal yaflamda iç içedir. Taassup yoktur. Evlenecek kifliler her zaman birbirini görme olana¤›na sahiptir. K›z›n erkekten kaçmas›, ancak istenme dedikodusu ç›k›nca sözkonusudur. Erkek taraf›, be¤endi¤i k›z›n velilerine gizli elçiler yollar, a¤›z aran›r. K›z verilece¤ine güvence verilirse aç›ktan dü¤ürlü¤e gidilir. "Allah’›n emri, Peygamberimizin kavliyle o¤lumuz..... dan k›z›m›z.......... ya dü¤ür geldik" diye sö-
Bekir YÜKSEL Emekli Ö¤retmen
ze bafllan›r. K›z verilecekse ilk söz " Düflünelim, dan›flacak yerlerimiz var dan›flal›m" fleklinde olur. Bir seferde söz kesilmez. Kesin söz " Nasipse ne diyelim" fleklindedir. Gelenlere yemek verilmesi k›z verilece¤inin belirtisidir. N‹fiAN Niflan k›z evinde, o¤lan taraf›n›n yeme¤i ile olur. Yemekler yenir. Yemek sonunda flerbet konur. fierbette dini nikahta okunan duaya benzer dua okunur ve flerbet içilir. fierbet etraf›na o¤lan taraf› para koyar. Kad›nlar aras›nda k›za niflan yüzü¤ü tak›l›r. O¤lan taraf›n›n hediyeleri taktim edilir. Son zamanlara kentlerden gelenlerin etkisiyle k›z- o¤lan yan yana niflan tak›nma gelene¤i yay›lmaya bafllad›. Niflanda k›z taraf›n›n o¤lan taraf›ndan istedikleri bildirilir. Dü¤üne kadar haz›rl›k yap›l›r. DÜ⁄ÜN Taraflar›n anlaflmalar›na göre dü¤ünler Çarflamba- Perflembe, Cuma veya Cuma, Cumartesi- Pazar günleri yap›l›r. Birinci gün, önce o¤lan evinden k›z evine destür gönderilerek dü¤ün bafllat›l›r. ‹lk gece,( Sal› veya Cuma akflam›) yak›n komflular için e¤lence ve yemekli sa¤d›ç dü¤ünüdür. K›na günü (Perflembe veya Cumartesi) davul- zurna ile komflular toplan›r. Keflkeklik bu¤day y›kan›r, keflkek tafl›nda davul - zurna çalg›s› eflli¤inde o¤lan köyü komflular› keflkek dö¤erler. Özel keflkek havas› çal›n›r. Keflkek ifli bitince yemek yenip k›z evine davul - zurna ile k›na götürülür (sadece erkekler). K›na sand›¤› içine k›na, gelin eflyalar› konur. K›na evinde yenilir, içilir. Çalg›lar çal›n›r, geri dönülür. K›na sand›¤› üzerine, o¤lan yak›nlar›n›n çay taba¤›na para konarak bahflifl al›n›r. K›na gün akflam› büyük dü¤ündür. Çevreden konuklar gelir. Dü¤ün mahaline yaklafl›nca da çeflitli yollarla (klakson çalma, silah atma, posta yollama...) davul istenir. Konuklar dü¤ün sahibinin gücüne göre içkili veya içkisiz a¤›rlan›r. Dü¤ünlerin de¤iflmez çorbas› keflkektir. Büyük dü¤ün gecesi kad›nlar da ayr› bir evde flenliklerini yaparlar. Türkü ça¤›r›rlar, oyun oynarlar. Birkaç y›l öncesine göre söylenen türküler o yörenin kendi türküleri olur, ço¤u zaman o anda maniler yap›l›rd›. Bugün kaset, teyp gibi teknik araçlar›n etkisiyle yerli ürün müzik unutuluyor.
Büyük dü¤ün gecesi saat 24’ten sonras› mehirci (k›z köylü)lerin dü¤ünüdür. Mehirciler köyün d›fl›na atefl yakarlar. Karfl›lamaya gelenlerden çeflitli isteklerde bulunurlar. Araba koflulmas›, insanlardan köprü kurulmas›, s›rtta adam tafl›nmas›... gibi. Bu istekler yerine getirilirse bile hat›r k›r›lmaz. Örne¤in köprü kurulur, üzerinden insan geçmez, mehirciler dereden geçene kadar köprü durur. Araba (ka¤n›) gelirse bir yafll› kifli bindirilir, di¤erleri flenlikle arabay› iter. Böylece mehirci sabaha kadar yolda e¤lenir, yer, içer. Sabah mehirleri al›r döner. Gelin alma günü ö¤leden önce de yengelikçi (K›z köylü han›mlar) o¤lan evine gider. O¤lan evinde küserler, tavuk al›rlar. Kafl›k, tabak çal›p gelin sand›¤›na koyarlar. Gelin çal›nt› kafl›¤› damata satar. Yengelikçiler yemek yerler, türkü söylenip oynarlar, sonra dönerler. Gelin alma gün de çevreden konuklar gelirler. Davul zurna ile karfl›lan›r. Yenilir, içilir. Damat çalg› ile t›rafl olur. Dü¤üncüler halka olur. Damatla sa¤d›ç, babalar›ndan bafllayarak tokalafl›r. Sonrada dua okunup amin denir. S›ra gelin almaya gitmeye gelir. KINA GECES‹ Büyük dü¤ün gecesi k›z evinde k›na gecesi düzenlenir. K›na gecesinde, k›z evinde kad›nlar flenlik düzenler. Yenilir, içilir. Türküler söylenir, oyunlar oynarlar. Geline ve yak›nlar›na k›na yak›l›r. K›nay› yengelerden büyü¤ü yakar. Gelin yak›nlar› a¤›t söyler, gelin a¤›ta efllik eder ve a¤lar. A¤lay›fl sözlü ve melodik olur. Bu melodilerden örnekler: "Aya babam› k›ymetli babam, Att›n beni uzak ellere babam, Bundan sonra kesende paran Sepetinde ekme¤in tükenmesin babam, A kardeflim, k›ymetli kardeflim (Gurbettekiler için) ...... köyünün tafl›na m› merak ettin babam, Alt›na at›na, kolunda saatine mi merak ettin babam ........................................................................gibi. Dü¤ün sonunda gelin sa¤d›c› ile yat›l›r. Konuklar da evlerine dönerler. GEL‹N ALMA Gelin almac› ad› verilen dü¤üncüler, güyö¤ü (damat) görüfltükten, sütlaç yiyip kafl›k k›rd›ktan sonra varsa silah sesleri ve davul - zurnan›n çald›¤› özel gelin alma havas› ile o¤lan evinden hareket eder. Eskiden kad›nlar ve erkekler at kofltururdu. Özellikle erkekler kad›nlara at tutuverir, atla gitmesi sa¤lan›rd›. fiimdi bu gelenek kalkt›. Gelin almac› yolda özellikle gençler, davul - zurna müzi¤ine uyarak oynaya oynaya giderler. Erkekler önde kad›nlar arkada gider. Davul, zurna erkekler aras›nda çalar. En önde bayrak gider. Bayra¤› kimse ileri geçemez. At koflturanlar bayraktan izin al›rlar. Gelin almas› k›z evine geldi¤inde varsa silahlar at›l›r.
Kad›nlar k›z evine gider. Erkekler bahçede oturur. Çalg›lar çal›n›r. Gelin giydirilene ve eflyalar arabaya konana kadar beklenir. En son gelin alma havas› ile gelin duvak içinde iki yak›n› (day›, amca, a¤abey)n›n aras›nda getirilir. Gelin at›na (flimdi taksiye) gelinin erkek kardefli biner bahflifl al›r. Sonra gelin bindirilir. Gelinin bafl›ndan, arpa, bu¤day, bozuk para saç›l›r. Gelin almas› gelini al›r, döner. Gelin at›n› damat sa¤d›c› çeker. Kollar›n› gelin yak›nlar› tutar. Küçük derelerden geçerlerken "at geçmiyor" diye bahflifl al›n›r. Gelin o¤lan evine geldi¤inde özel bir hava (gelin indirme havas›) çal›n›r. Gelin indirilmeden kurban kesilir. Kol tutucular kaynanay› ça¤›rlar. Geline vereceklerini söyletirler. Kaynana "Elma verdim, kiraz verdim, ceviz verdim....verdim" der. Dahada zorlat›l›rsa "20 yafl›nda bir delikanl› verdim" fleklinde espri yap›l›r. Gelin odas›na konulduktan sonra, kuca¤›na bebek, eline süpürge verilir. Gelin bu süpürge ile evi süpürür. Sonra gelin önünde kad›nlar taraf›ndan e¤lence yap›l›r. Bu arada tutucular yemek yedikten ve bahflifllerini ald›ktan sonra u¤urlan›rlar. Yatma saati gelince sa¤d›ç gelinle damad› el ele tutuflturup odalar›na bafl bafla b›rak›l›r. Damat duva¤› açmadan iki rekat namaz k›lar. Geline bahflifl vererek duva¤› açar. Gelin ve damat, gelinin getirdi¤i tavuk ve böre¤i yerler. Ancak tavu¤un budunu yemek gerisini sabah evdekilerle birlikte yemek, gelenektir. Dü¤ünün ertesi günü gelin görme yap›l›r. Gelinin elini öptü¤ü kifliler geline para verirler. Komflular tebrike gelirler. Gelin sand›¤›ndan ç›kard›¤› dürülerden birer parça verir (atlet, havlu, gömlek...gibi). Dü¤ünden üç gün sonra gelin, damat, sa¤d›ç, kaynana, kay›nbaba, k›z evinde el öpmeye giderler. Yemekte s›ra böre¤e gelince damat gelin ayr› ayr› küserler. K›z anas› ve babas› meyve a¤ac› verir, küsme biter, yemek yenir. El öpmeden dönüflte geline anas› ve babas› hayvan verir (inek vb.). Bu hayvan›n ad› evürlü mal›d›r. N‹fiAN - DÜ⁄ÜN SÖZLÜ⁄Ü Destür: Dü¤ünün bafllad›¤›n› belirtmek amac›yla o¤lan evinden k›z evine gönderilen helva . Day› sinisi: K›z›n day›s›na o¤lan evinden yollanan helva Dü¤ür: K›z isteme elçileri, kaynatalar birbirinin dü¤ürüdür. Dü¤ürflü: O¤lan ve k›z analar› birbirinin dü¤ürflüsüdür. Dürü: Geline verilen ve gelinin o¤lan evindekiler getirdi¤i hediye. Mehir: O¤lan evinin, k›z köylülerine verdi¤i davar.( keçi veya koyun köylü hakk›). Mehirci: Büyük dü¤ün gecesinin ileri saatlerinde, k›z köyünden o¤lan evine e¤lence yapmaya ve mehir almaya giden erkek dü¤üncüler. Yengelikçi: K›z köyünden o¤lan köyüne gelin alma gün giden bayan dü¤üncüler.
129
ciye
Sa¤d›ç: Damad›n hizmetinde dönen en yak›n arkadafl›. Gelin at›n› çeken. Day›l›k: Erkek taraf›ndan k›z›n day›s›na verilen hediye. Muhtarl›k: Erkek taraf›ndan k›z köyü muhtar›na verdi¤i hediye. Küsmelik: El öpmede gelinin ve damad›n küsmesi sonucu k›z babas›n›n verdi¤i meyve a¤açlar›. Sa¤d›ç dü¤ünü: Sal› akflam› veya Cuma akflam› o¤lan köyünde yak›nlar› aras›nda yap›lan e¤lence. Anal›k entarisi: O¤lan evinin k›z anas› için ald›¤› ve k›na sand›¤›nda yollad›¤› entari. Evürlü: Damat ve gelinin k›z evine, dü¤ün sonras› ilk el öpmeye gidiflleri. Evürlü mal›: El öpmede geline verilen hayvan. Kardafll›k: O¤lan taraf›n›n, k›z›n kardefline verdi¤i hediye. Dedelik: O¤lan taraf›n›n, k›z›n dedesine verdi¤i hediye. Gelin görme: Dü¤ünden bir gün sonra gelinin köylüler taraf›ndan ziyaret edilmesi. Kucak çocu¤u : Gelin eve girdikten sonra gelinin kuca¤›na verilen çocuk.
130 ciye
D‹N‹ BAYRAMLAR Bayram öncesi (arife) gün temizlik yap›l›r, mezarlar ziyaret edilir. Bir yandan da yemek haz›rlan›r. Bayram sabah› namazdan ç›k›nca köylüler halka olup teker teker bayramlafl›rlar, sonunda dua okunup amin denir. Bayram yeri ilan edilir. Bayram yap›lan köye komflu köyden gelen erkeklere köy meydan›nda, kad›nlara evlerde yemekler yap›l›r, verilir. Otuz y›l önce erkekler aras›nda gürefller yap›l›rd›. fiimdi ise çocuklar gürefl ettirilir. ‹kinci bayramda da birinci bayram› yapan köylüler komflu köye gider, orada ayn› flekilde a¤›rlan›rlar. Eskiden kad›nlar bayram yap›lan köyde uygun yerde sal›nca¤a biner, e¤lence düzenlerlerdi. fiimdi unutuldu. Niflanl› k›zlara o¤lan evinden bayraml›k getirilir. Son zamanlarda gençler aras›nda futbol maç› ( köyler aras›nda yap›lmakta, ma¤lup olan tak›m bisküvi ikram etmektedir) gelenek haline gelmektedir. YÖREM‹Z DEY‹MLER‹ P›rp›t›n ucundan yap›flmak: Birlik ve beraberlik sa¤lamak. (Keten ipinden yap›lan örtünün kenarlar›ndan tutularak birlikte dut sirkelenir). Kabak yapra¤›ndan su içirmek: Masrafa sokmak, zorluk ç›karmak, s›k›nt›ya sokmak. ‹zzeti kaynatmak: Dikkatsiz davranmak, önlem almamak. ( Koru yaylas›nda patlamayan fiflekler, oca¤a konur ›s›t›l›r. Patlama an›nda ‹zzet uyar›l›r ama ifl iflten geçmifltir. Fiflek ‹zzet’in gözüne gelir, kör eder).
K›ld›r›m olmak: Can› s›k›lmak. Gö¤ün kara bakal›na borcu olmak: Çok borçlu olmak. Kay›fl atmak: Aldatmak, hile yapmak. Süksünü e¤mek: Dar›lmak. YÖREM‹Z ATASÖZLER‹ - Afl tafl›nca, kepçeye paha olmaz. - Adam›n kar›s›, can›n›n yar›s›. - Aç esner, tok gerinirmifl. - Aç›n s›rt›nda az›k e¤lenmez. - At baflkas›n›n, e¤er emanet; bizimkisi dehdehten ibaret. - Aç karn›nda az›k durmaz. - A¤lay›p gözden, dövünüp dizden olma. - Ak›ll› düflününceye kadar, deli köprüyü geçer. - Ay var, gün beslemez; gün var y›l besler. - Atefl düfltü¤ü yeri yakar. - Afl kafl›kla, ifl keflikle. - Ay›n›n ya¤› çok olunca, oras›na buras›na sürermifl. - Akflamdan kalan çorba, sabaha a¤›z yakmaz. - Az yafla çok yafla, bu ifl gelecek bafla. - Abdesti deli gibi, namaz› ölü gibi. - Ak›l olmay›nca ne yaps›n sakal, kay›fl› da¤lara ç›kard› çakal. - At› veren, eyerini de verir. - At yan›nda at yemlenmez. - An›rmayan erkek eflek olmaz. - Ay› vurulmadan postu bulunmaz. - Ar eden, kâr edemez. - Aç›k a¤›z, aç kalmaz. - A¤›z söylemekle, el eskimez. - At üstünde ovmayacak hac›y›, y›lan sokar. - Aba palaz kep yanturi. - Bin bilenin, bir bilene ihtiyac› vard›r. - Bendeki inat, bir dam efle¤e y›lar k›rd›r›r. - Bulunca çat çat, bulmay›nca aç yat. - Bak›r›n kalay› var, her iflin kolay› var. - Boyu uzun bö¤rü bofl, tut kula¤›ndan çifte kofl. - Bal› bal gibi, yal› yal gibi ye. - Bir abas› var atar, nerede olursa yatar. - Bugün ölmezsin, yar›n gelmezsin. - Bir koyundan, iki post ç›kmaz. - Bir ciyeden bir da¤ yanm›fl. - Bu¤day unun yok, bu¤day dilin de mi yok? - Beni seven bafl›m›n tac›, sevmeyen so¤andan ac›. - Borcun iyisi vermek, derdin iyisi ölmektir. - Buldun bir koyun, ye iç yat, yüzün koyun. - Bayram geçtikten sonra k›nay› bafl›na çal. - Basmad›¤›n toprak var, bilmedi¤in yaprak var. - Bir kiflinin, tersine giderse ifli; muhallebi yerken k›r›l›r difli. - Bugünün bugünü var, yar›n›n bir hofl günü var.
- Bilinmeyen afl, ya kar›n a¤r›t›r, ya bafl. - B›çak, arka ile keser. - Beyaz köpe¤in, pamukçuya zarar› dokunmufl. - Burun,öpmeye engel de¤ildir. - Benzeye benzeye yaz, benzeye benzeye k›fl. - Borçlu ölmez, benzi sarar›rm›fl. - Bilirsin huyunu, ne içersin etin suyunu. - Ba¤da üzüm olmal›, yeme¤e yüzün olmal›. - Can ç›kacaksa urganda da ç›kar, yorganda da. - Can› kaymak isteyen cebinde manda tafl›r. - Can› canla ölçmek laz›m. - Çam dal›n› kendi atar. - Çal›ya basmadan, hal›ya bas›lmaz. - Çam kad›, köknar müftü. - Çi¤nemeden lokma yutulmaz. - Çok verip azd›rma, az verip bezdirme. - Çorba yok taflacak, koca yok boflayacak. - Çeken de¤il, yeten gider. - Ç›kacak cana, eziyet etme. - Çal› y›rt›¤›, çoban dürtü¤ü. - Çok kazan az ye, az kazan çok ye. - Çivi ç›kar ama yeri kal›r. - Çocu¤unu seven beflikte, kar›s›n› seven döflekte. - Çay çana¤›na çay, pay çana¤›na pay koyacaks›n. - Çok koyunun, çok kuzusu olur. - Çal›flan kat›r, boncuk tak›n›r. - Dervifli oturak, tarlay› p›t›rak bat›r›r. - Dost vah demesin, düflman oh demesin. - Davetsiz giden, mindersiz oturur. - Dereye insem sel almaz, tepeye ç›ksam yel almaz. - Dosttan mal, düflmandan can sak›n›lmaz. - Dünya, sözü geçenle, gücü yetenin. - Diflin a¤r›rsa dilini, gözün a¤r›rsa elini sak›n. - Da¤ adam› hasta eder sa¤ adam›. - Dedesi ac› yerse, torunun a¤z› ekflir. - Deniz yo¤urt olsa, kafl›¤› olan yer. - Dü¤üncüye öküz kesmifller, kuyru¤u gücük demifl. - Dostan mal, düflmandan can esirgenmez. - Da¤ benim olsun, gölgesinde kim olursa olsun. - De¤irmen bendini, kifli kendini bilir. - Denize düflen dal aram›fl, da¤lara düflen yol aram›fl. - Delikli tafl yerde kalmaz, deli k›z evde kalmaz. - Do¤urdum o¤lum oldu, everdim köylüm oldu. - Dolaya git, kolaya git. - Denize girmeden yüzme ö¤renilmez. - Dostluk, doyana kadar de¤il ölene kadar. - Da¤ koruyanla, ar koruyan›n eli bofla ç›kar. - Dan›flan da¤lar aflm›fl, dan›flmayan flaflm›fl kalm›fl. - Deli götünü açm›fl, sülalesi uyanm›fl. - De¤irmende bir oluk, bende bir soluk. - Diken batt›¤› yerden ç›kar.
- Da¤a gidip odun ol, eve gelip kad›n ol. - Denize bakmakla, köpe¤in susuzlu¤u gitmez. - Dals›z budaks›z a¤aç olmaz. - Elin köpek ele ürür, bizim köpek bize ürür. - Eli bok olmayan›n, karn› tok olmaz. - Emmimi, day›m›, hepsinden ald›m pay›m›. - Eltiden, örtü olmaz. - Eden usanmas›n, yiyen doymas›n. - Et bir iyilik de gelsin bir tafl›n alt›na. - Et, günün üzerinde pay olur. - Evin danas›, öküz olmaz. - Elin de yoksa, dilinde de mi yok. - Ele ac›yan kül olur, kendine ac›yan gül olur. - Eynimiz g›c›r g›c›r, garn›m›z gocur gocur. - El terazi göz minan› eflek yar›m okka, s›pa yüz gram. - Esnafa kâr, sevdal›’ya yar sorulmaz. - Ekin a¤ar›nca, biçmesi yak›n olur. - Evlek evlek satt›k, böyle böyle batt›k. - Erkek girmeyen ev, flaflm›fl dökülmüfl; erkek giren ev, taflm›fl dökülmüfl. - Elin efle¤i etli olur, sütü kayma¤› tatl› olur. - Eflek suyu içince, ›sl›k bofla gider. - Engelsiz, döngel yenmez. - Elemeden yo¤urulmaz, a¤lamadan do¤urulmaz. - El eliyle y›lan tut, yar›s›n› yalan yut. - Evden ç›kan, gamdan ç›kar. - Ekin sarar›nca, biçmesi yak›n olurmufl. - Ekmek gelmeyecek yere, açl›¤›n› belli etmeyeceksin. - F›r›ndan hamur artmaz. - Fukaran›n karn› doyunca, gözü yolda olurmufl. - Gücük güç üzer, mart gön yüzer. - Gönlün yaz› var, k›fl› var. - Gönülsüz köpek, ava gitmez. - Gelin hal› getirmifl, üstüne kendi oturmufl. - Gün çar›¤› s›k›nca, çar›k da aya¤› s›kar. - Giyen eyninden, yiyen benzinden bellidir. - Göç kalkarken kolon dokunmaz. - Gö¤e tafl atar, alt›na yatar. - Güne gölge, ya¤mura süzek. - Görünen da¤›n arkas›, yak›nd›r. - Göle su gelene kadar, kurba¤an›n can› ç›kar. - Gökten düfleni yer kabul eder. - Gün çar›¤›, çar›k aya¤› s›kar. - Gelin girmedik ev olur, ölüm girmedik ev olmaz. - Güzelli¤ine güvenme, bir sivilce yeter; zenginli¤ine gü venme, bir k›v›lc›m yeter. - Güvenme varl›¤a, düflersin darl›¤a. - Herkesin bi derdi, de¤irmencinin su derdi. - H›rs›z›n mal›, yalanc›n›n arkadafl› olmaz. - Her zaman köye yak›n dü¤ün olmaz. - H›yar paras›yla al›nan efle¤in, ölümü sudand›r. - Haftada bir Pazar, onu da ya¤mur bozar.
131
ciye
132 ciye
- Her at, bir kamç› ile kovulmaz. - ‹flin var m› bafl›nda, gemin var m› k›ç›nda. - ‹fle yanaflmay›nca, ifl olmaz. - ‹ki cuma bir pazar, senin çekti¤in nazar. - ‹tle dalaflmaktan, çal›ya dolaflmak iyidir. - ‹fle yaramayan köpe¤in, havlamas› çok olur. - ‹flin yenisi, dostun eskisi. - ‹nsan› sevdiren huyu, b›ça¤› kestiren suyu. - ‹nsan›n aptal› dövüflür, hayvan›n aptal› vuruflur. - ‹yili¤e iyilik, her kiflinin kâr›; kötülü¤e iyilik, er kiflinin kâr›. - Kalkaca¤›n yere oturma. - Konuflmas›n› bilmeyene bildirirler, cümle aleme güldürür ler. - K›blenin arkas› ya¤›fl, flakan›n arkas› dö¤üfl. - Küçük anahtar, büyük kap› açar. - Köpek, çar›¤› yiyince yal›nayak gezermifl. - Kaba çam benim olsun, gölgesinde kim yatarsa yats›n. - Kalkm›fl bacak, yanm›fl ocak. - Kas›m yüz elli, yaz belli. - K›z› olan, k›z›lc›k dal›na hasret gidermifl. - K›rk gün taban eti, bir gün av eti. - Koyunu olan, kurdu görür. - Karn› ac›kan kat›k, uykusu gelen yast›k aramaz. - Komflu komflunun, kambur kar›s›n›, k›z san›rm›fl. - Köylü köyden gelir, flenlenir çarfl›; cephe almak ay›pt›r, köylüye karfl›. - Kendisi konuflup baflkas› gülen; odur erke¤in flekiri, kendisi konuflup kendisi gülen; odur erke¤in zekeri. - Köylünün a¤aya borcu bitmezmifl. - Kifliye zulm etmez hüdas›, kiflinin çekti¤i kendi cezas›. - K›z ufla¤›, da¤ ufla¤›; o¤lan ufla¤›, bal ufla¤›. - Kömüfllerim karaman, kaybolursa aramam. - K›z› k›z iken de¤il, gelinken gör; gelinken de¤il, beflik yan›nda gör. - Köpe¤in çarfl›s› olmaz. - Köpek çar›¤›n› yer, yal›nayak gezer. - Komflu komfludan huy kapar, ayran›na su katar. - Kürk suç olmufl, kimse giymemifl. - Lefli, öldürene sürükletirler. - Merkebin kuyru¤unu kesersen, kimi k›sa der kimi uzun. - Mart’›n dokuzu, sal›ver öküzü. - Mart’›n kar›, tavan›n ya¤›. - Nerde börek, orada gerek. - Ne verirsen elinle, o da gider seninle. - Nal ile m›h aras›nda olsam yine de dünyada olsam. - Oldum olacak, k›r›ld› balta nacak. - O¤ulu do¤urdum, huyunu do¤uramad›m. - Olmuflken olsun, vurmuflken ölsün. - Ortak öküzün olaca¤›na, bafllak buza¤›n olsun. - O¤luna ac›yan kul olmufl, kendine ac›yan gül olmufl. - Öküz koflulurken, boyurduru¤a yanaflmazm›fl. - Ölünün kepeni soyulmaz. - Ölü evine gidip a¤layacaks›n, dü¤ün evine gidip oynayacaks›n.
- Ölüden kefen al›nmaz. - Ölü için diri aç b›rak›lmaz. - Ölenle ölünmez, gidenle gidilmez. - Paran varsa vur, paran yoksa dur. - Rüzgar kayadan toz al›r. - Suyu ak›fl›na, gözü bak›fl›na b›rak. - Susuz göl olmaz. - So¤an ekmek, haz›r yemek. - Seyirciye dö¤üfl kolay gelir. - Sel yerinden kum eksik olmaz. - Su bulanmay›nca durulmaz. - Süslendim ç›kt›m hayata, süsüm kald› bayata. - Saçak alt› kurudur, misafirin yoludur. - Saç tav›n› bulur, hamur tükenir, kifli rahat›n› bulur, ömür tükenir. - Sak›n aprilin beflinden, öküzü ay›r›r eflinden. - Sabah günefline gülümsemeyen, akflam güneflinde üflür. - Saç yola girdi, hamur bitti; koca yola girdi, ömür bitti. - Sonraya yer ay›r›n. - Seyirciye dö¤üfl kolay gelir. - Tay yetiflmeyince, ata paha biçilmez. - Tarlada izin mi var, yeme¤e yüzün mü var. - Tak tak eden nalçad›r, ifl bitiren akçad›r. - Tok hayvan, ziyankârl›k etmez. - Ulu a¤aç gölgesinde otur, dal›na yap›flma. - Uyku girdi bedene, s›¤›rlar girdi ketene; Allah raz› olsun, kalk›p gidene. - Unun boynuma, tuzun boynuma gel gir koynuma. - Üzüm yiyen ay›, pekmez s›çana kadar kovalanmaz. - Verme s›rr›n› dostuna, saman serer postuna. - Vurana elsiz, söyleyene dilsiz. - Yerdeki yüzü kimse çi¤nemez. - Yaz ya¤›fl›, kar› koca dö¤üflü. - Yal›n koyusu, köpe¤in day›s›na kal›r. - Yaln›z afl›m, dertsiz bafl›m. - Yoksul h›rs›zl›¤a kalkt›¤›nda, ay erken do¤ar. - Ya¤mur ya¤arken, çobanlara yat günü a¤alara dert günü. - Yerin tafll›s›, k›z›n saçl›s›. - Yapt›n bir hay›r, tut da baca¤›ndan ay›r. - Yaz›n gölge hofl, k›fl›n çuval bofl. - Yetimi doyur da gidece¤i yeri düflünme. - Yürümeye üflenen, koflmaya doyamazm›fl. - Ya¤mur nerede, tarla orada. - Yapana alt›n bulafl›k, yapmayana bok bulafl›k. - Yiyen benzinden, giyen eyninden belli olur. - Yatan öküze alaf vermezler. - Ya¤l› ye iç suyu, a¤z›n dönsün bala; tatl› ye iç suyu, a¤z›n dönsün yala. - Ye ya¤l›y› iç suyu, donarsa donsun; ye tatl›y› iç suyu, yanarsa yans›n. - Ye tatl›y› iç suyu, a¤z›n olsun yal gibi; ye tats›z› iç suyu a¤zun olsun bal gibi. - Zenginin ifline, fakirin öpüflüne ak›l ermez. - Zulümle abat olan, kahr ile berbat olur.
YEREL SÖZCÜKLER Ab›çmak: Binmek Ah›r: Son Alak: Tarla kulübesi Ar›k: Zay›f Al gitmek: Götürmek Ayamac›l›k: Kaytarmac›l›k Basak: Merdiven Becel: Sakat Bedevre: Çat› örtüsünde kullan›lan göknar ve kay›n a¤ac›ndan yap›lan ince tahta Cicik: Meme Ciye: Ocaktan s›çrayan atefl parçac›klar› Çapt›rmak: Binek hayvan›n› koflturmak Çekifl etmek: Kavga etmek Çimmek: Y›kanmak Düvensir: Düveni boyunduru¤a ba¤layan alet Döflek: Yatak Düzen: Tezgah Dokuç: S›r›k Daraba : Tahta duvar Di¤nence: ‹stirahat Gerifl: Üzeri düz iki tarafa hakim yer Günülemek: Çocu¤un çocu¤u k›skanmas› Gahlamak: Çift sürmede öküzleri harekete geçirmek Gölbez: Yavru köpek Hayat: Salon ‹nce maraz: Verem ‹potas›: Ahflap evlerin çat›s›na örtülen özel tafl. Kapak tafl› da denir. Baz› köylerimizde kapak tafl› ocaklar› vard›. Tafllar› ç›karan ve çat›lara döfleyen ustalar olurdu. Kapanca: Kufl tuza¤› Kapan: Tuzak Kavlak : Ç›nar Külük: Yuvarlak saç ekme¤i Okuluk: Davetiye Oy vermek: Seslenmek Obruk: Heyelan Örü: Mera Ökünsemek: ‹ne¤in döle gelmesi Pin: Kümes Peyke: A¤aç sedir Poyra: Kaynaktan su ak›fl›n› sa¤layan içi oyulmufl a¤aç P›rp›t: Keten ipli¤inden yap›lan örtü. Dut sirkelemek, meyve kurutmakta kullan›l›r. Sulafl: Orman kulübesi
So¤ukluk: Pekmez flerbeti Soymanto: M›s›r d›fl baflak kabu¤u Susak: Lokma Süksün: Darg›n Sakat: Beçel S›r›k: Dokaç Usmak : Karfl›laflt›rma Urba: Giysi Ücük: Biraz Yand›rmak: Ac› vermek Yemece: Kanser Yapalak: Baykufl Yirilmek: Ezilmek Yayla dutu: Frambuaz Yatak: Yaylada çoban kulübesi Yeylü: Hafif Yayl›m: Yay›lma yeri Zelve: Boyunduru¤u özküzün boynunda tutan e¤ri a¤aç.
HALK A⁄ITI
PÜSÜRGE Püsürge’den ay do¤du Ben sand›m sabah oldu Selald›’ya varmadan O¤lum Sabri kayboldu Deniz dibi kayn›yor Sabri’m yelken ba¤l›yor Oturmufl güverteye Ayflem diye a¤l›yor Yarna önünde serken Erken kalkal›m erken O¤lum Sabri kayboldu Selald›ya girerken Istifan burnu burun Durun kay›klar durun Ben Sabri’mi kaybettim Vurun beni öldürün Gün do¤du gün do¤du Millet camiye doldu Selald›ya girmeden Yavrum Sabri kayboldu Çarm›k çektim yan yana Ci¤erim yana yana Kör olas› Karadeniz Nas›l k›yd›n bu cana Ciye Notu: Halk A¤›t›m›z Püsürge’yi Emin Türkay ÖZTÜRK derledi. Bizim Çatalzeytin Gazetesi’nde 8.2.1970’te yay›mland›.
133
ciye
MAN‹LER
134 ciye
Gülayfle’nin türküsü Dalda kald› bürgüsü Gülayfle’yi kaç›rd› Abdullah’›n Hasan dürzüsü. Ev alt›nda ak kabak Aç›l›r tabak tabak Ne durursun Kör Hüsnü Ayfle kaçt› yal›n ayak Ben bir f›r›n yapt›rd›m Doldurdum ekmekleri Gel beraber yiyelim Yapt›¤›m börekleri Gitme yarim pazara Tutulursun nazara Sana nazar edenler Kendi girsin mezara Dere boyu düz gider Bir k›nal› k›z gider K›z yolunu flafl›rm›fl ‹nflallah bize gider Gidiyorum iflte gör Hayalde gör, düflte gör K›ymetimi bilemedin Bir kötüye düflte gör Gelinin ad› Melek buna dayanmaz yürek A¤lamas›n annesi Yolcu yoluna gerek Deniz dibinde kum var Anne benim uykum var Kara gözlü yarimden Postadan mektubum var Sar› taksi geliyor Da¤› tafl› deliyor Aç koynunu damat bey Sana gelin geliyor Kazmay› alaca¤›m Bahçeyi kazaca¤›m Yarimin gömle¤ine Mühendis yazaca¤›m Manici bafl› m›s›n? Cevahir tafl› m›s›n? Sana bir yüzük versem Cebinde tafl›r m›s›n? Bizim evin üsünden Karga geçiyor karga O¤lan sana vermeycem Dalga geçiyom dalga. Hey yaylac›k yaylac›k Yaylan›n üstü aç›k K›z seni güzel gösteren Bafl›ndaki yazmac›k.
Kaynanay› ne etmeli Kaynar kazana atmal› Yand›m gelin dedikçe Alt›na odun atmal›. Kaynanam kazan kar› Aray› bozan kar› O¤lu askerde iken Mektuplar yaz kar›. Kaynanan›n elini Ar› soksun dilini Madem geçinmeyecek Niye alm›fl gelini Kaynanam geliverse Dolmay› sar›verse Dolmay› sarar sarmaz Yemeden ölüverse. Evin önünde kaz›k Kaynanam ölmüfl yaz›k Öldü¤üne ac›mam Bir top kefene yaz›k. Kaynanam elmas elmas Eline dikifl almaz Oturur bir köfleye Düflük çenesi durmaz. Kaynanay› ne etmeli Merdivenden atmal› Paldur kültür giderken Seyrine bakmal› Çarfl›da biber kaynana O¤lun fleker kaynana O¤lun eve gelince Yatta geber kaynana. M›s›rlar›n sarars›n Baba beni arars›n Merak etme sevgilim Da¤ bafllar› karars›n. Gürgen yaprak açmazken Dibi serin olur mu? Böyle kötü yerlere Adam gelin olur mu? Ata binme düflersin Armut gibi piflersin Demedim mi k›z sana? Sen Sökü’ye düflersin. Ayva sar› nar sar› Ayvaya konan ar› fiu gençlerin içinden Çekilsin koca kar› Oy Karabük Karabük Dön o yana bu yana O yandaki yarimi Göndersene bu yana
Karabük’ün demiri Neler ediyor neler Yar gurbete gidince Gönlümü kimler eyler. Karabük’ten kalk da gel Sular gibi akta gel Ben sana yar olamam Sen Allah’tan kork da gel. Samanl›k saman doldu Y›k›ld› da dam oldu fiu Karabük ç›kal› Kötüler adam oldu.
Karabükten dut gelir de Yarimden mektup gelir Mektubu gele gele de ‹nflallah kedi gelir. Mani söylerim ama El köyüdür ay›pt›r Benim varca¤›m o¤lan Buralarda kay›pt›r.
CAMBAZO⁄LU TÜRKÜSÜ VE ÖYKÜSÜ CAMBAZO⁄LU Gökçelik’ten dü¤üncüler aflt› Ocakta fleker flerbeti taflt› Hüseyin A¤an›n akl› flaflt›. Alamazs›n a Cambazo¤lu Veremezsin a Fellaho¤lu Cambazo¤lu at çapt›r›r Hüseyin odadan att›r›r Tekkelio¤lu tezkere yapt›r›r Alamas›n a Cambazo¤lu Veremezsin a Fellaho¤lu Yal› yolunun uzun sö¤üdü Mehmet Ali verdi ö¤üdü Küçük Mehmet’in kömüflleri yürüdü Alamas›n a Cambazo¤lu Veremezsin a Fellaho¤lu Hele k›ran› aflal›m Kaymakam ile konuflal›m Çolak Yusuf’la bar›flal›m Alamas›n a Cambazo¤lu Veremezsin a Fellaho¤lu Cambazo¤lu’nun helvas› ya¤dan Çolak Yusuf’un helvas› baldan Niflanl›s› döndü yoldan Alamas›n a Cambazo¤lu Veremezsin a Fellaho¤lu Evlerinin önü f›r›n O f›r›n›n duflunu durun Elif k›zda var ince bir burun Alamas›n a Cambazo¤lu Veremezsin a Fellaho¤lu Çatak yolu çak›r çukur Cambazo¤lu’nun alt›n› bak›r Çolak Yusuf kimden fakir Alamas›n a Cambazo¤lu Veremezsin a Fellaho¤lu Ciye Notu: Bu Halk Türkümüz Yunuslar Köyünden (Sait K›z›) Ayfle YÜKSEL’den derlenmifltir.
ÖYKÜSÜ Halk›n geçimini ilkel metotlarla sadece topraktan sa¤lad›¤› bir dönem-
den söz edece¤iz. Hükümete ulaflmak en yak›n 12 saatlik yaya yürümeyi gerektirmektedir. Olaylar›n yarg›s›, cezas›, ödülü mahallinde yap›lmaktad›r ço¤unlukla. Zenginler atl›, yoksullar yaya. Çeliflkiler türkülerle k›nan›r, baflar›lar türkülerle ödüllenir o dönem. ‹stanbul’da yükselen, geliflen saraylar, de¤iflen padiflahlar, kazan›lan kaybedilen savafllar, pek etkilemez halk›m›z›n yaflay›fl›n›. En büyük varl›¤›, tarlas›, yaylas›d›r. Öküzüne baba gibi, ine¤ine ana gibi bakarak yaflamak zorundad›r. Ahflap Evlerde pencereler küçüktür o zaman. Belki de eflkiya korkusundan. Bir yöre atasözümüzü an›ms›yorum “Çam kad›, köknar müftü.”. Bu ekonomik ve sosyal ortamda yal›ya (Çatalzeytin) ya da topra¤›, hayvan› çok olana k›z vermek tutkudur. Uzak köylülerin de ortalardan, merkeze yak›n köylerden, k›z almalar› gönüllerinde yatar. Daha görgülü gelin alma tutkusudur bu. Alma-verme vard›r. Sevme-varma yoktur, o dönem. Evlenenler birbirlerini gerde¤e girince; damat gelinin duva¤›n› aç›nca tan›maktad›r. Tan›nm›fl ailelerden k›z alma en önemli de¤er ölçüsüdür. O devirde S›rakonak’ta (Somay) Fellaho¤lu, Çatak’ta Cambazo¤lu tan›nm›fl ailelerdir. Cambazo¤lu için, Fellaho¤lu’ndan k›z almak ayr›cal›kt›r. Bu hevesle, Fellaho¤lu ‹brahim A¤an›n k›z› Elif, Cambazo¤lu’na sözlenir, niflanlan›r. Yap›lan bu niflandan piflman olunmufl olmal› ki, Elif’in sözü Çatalzeytin’e de verilir. Cambazo¤lu ile yap›lan önceki niflan da bozulmaz. Gün gelir Cambazo¤lu ikinci niflandan habersiz dü¤ün ister, kabul edilir, dü¤ün kurulur. Hiçbir fley yokmufl gibi, büyük dü¤ün gecesi mehirciler (k›z köylü) Çatak’a giderler. K›z köylüleri kimbilir nas›l a¤›rlam›flt› Cambazo¤lu? Araba m› koflmufltur, köprü mü kurmufltur? Ne yedirmifltir, ne içirmifltir bilinmiyor. Kolay m› Fellaho¤lu’ndan Somay’dan k›z almak. Mehirciler, mehirlerini al›p dönerler. Gelin alma vakti Çatak’l› gelin almac› at kofltura kofltura k›z köyüne gelirler. Davul-zurna sesi inletir da¤› tafl›. Cambazo¤lu hat›rl› adamd›r, hat›rl› yerden gelin almaktad›r. Cambazo¤lu ve kalabal›k dü¤ün alay›, bir sürprizle karfl›lafl›r. ‹brahim A¤a, köylülerini Çatak’a mehire yollam›fl, bir yandan da Elif’i Çatalzeytin’e gelin etmifltir. Uzun bir tart›flma bafllar. Cambazo¤lu ve Fellaho¤lu aileleri aras›nda. fiaflk›nd›r, herkes. Bu haks›zl›¤a karfl› ne yap›lacakt›r. Sonunda k›z›n amcas› bir çözüm bulur. Elif’in küçü¤ü Hatça’y› çocuk haliyle eyninin elbisesiyle Cambazo¤lu’nun gelin at›na bindirirler. Cambazo¤lu durumu kabullenmek zorunda kalm›flt›r. Cinayet ifllese ne geçecek eline... Gelin alay› bofl dönmemifltir ya. Bu haks›zl›¤a çeliflkiye karfl› tart›flmalar, o kadar uzun sürmüfl ki türkiler yak›lm›fl.
135
ciye
K›na Türküsü Da¤dan keserler ard›c› Hani bu k›z›n sa¤d›c› K›z›m k›nan kutlu olsun Dü¤ünün mübarek olsun Nariii... Nari nay naride niri nay Nari nay naride nirinay Da¤dan keserler mefleyi Hani bu k›z›n döfle¤i K›z›n k›nan kutlu olsun Dü¤ünün mübarek olsun Nariiii... Nari nay naride niri nay Nari nay naride nirinay Nay nari niri nay nay nay nari nay Da¤dan keserler f›st›¤› Hani bu k›z›n yast›¤› K›z›m k›nan kutlu olsun Dü¤ünün mübarek olsun Nariiii... Nari nay naride niri nay Nari nay naride nirinay Nay nari niri nay nay nay nari nay
I RDIN M I T P A Y EV‹N‹ üsü nün Öyk ü s ü k r ü T
iken çük yaflta ilir. Amaç, ü k , r la k u vlendir rkek çoc k›zlarla e Yörede e in k fl ti e y omisini n yafll›, enin ekon il a kendinde la ›k ›l hayvanc as›d›r. ; sanat tar›m ve yakta kalm yür, gurbete gider r›na a i, s e m r ›tla a bü geliflti koflullard n›r. Gurbetteki yafl ask›s›, Erkek bu a y k u , cu b ahibi olur nde ifl bask›s›, ço s da ifl i, ib h sa yafl› daha dü¤ü , n ›fl ö d m n e a y r ö ›p uygun imrenir. K nana bask›s› ile y rzular›na A y . a z k e , m ta n a kayn i be¤e mik en, ekono steren eflin büyük gö mek ister. E¤itimd na karfl› ç›kar. bu len olarak ev yoksun olan kad›n ü dörtlükte c n n . özgürlükte e fayda, sonuç üçü ülerle s›n›rl› kal›r k r n a tü Ç›kar am ibi olur. Tepkiler g i i¤ ld belirti
BABA 136 ciye
Ciye Notu: Ö¤retmen Muzaffer ÇEL‹K taraf›ndan 1984’de derlendi.
‹NCE
DEY “C‹YE”
nra da unmas› so al r o k le k li ms nce Kültür, ö reken bir üst kuru e g › s a k›skan›lm . Kalemle . ir iliflkid miyorum te is k a ldu¤u Çok uzatm man›n üzerinde o let la dev orta rkas›nda a u¤rafl›m›n i; k m u diyor ay›s›z inanc›mla cretli personeli, s ›n önünde ü ri, de ad›n ödenekle , hele hele ›z çal›flman›n n la o › r la olanak an say›s ehir” yaz ri, bunca inanç, fi k ü y ü B “ zve e bunca ö edim. hiçbirind im, görem d e m r ö g a bunca çab züm yok... NLÜ Harun Ü Baflka sö
Baba kar ya¤ar bardan bardan Yar yar yollar kapand› kardan Baba ne gelen var ne giden Yar yar haber gelmedi yardan Baba ceizi budad›lar Yar yar kurban› adad›lar Baba koyverin askerleri Yar yar gelinler kocad›lar Baba Çatalzeytin önünde Yar yar flemsiyesi elinde Baba ne yaps›n benim yarim Yar yar hükümetin elinde Öyküsü: Çatalzeytin’de Jandarma kumandanl›¤› yapan kiflinin k›z› bir delikanl›ya âfl›k olur. Gizli buluflan ve evlenmeye karar veren gençler ölünceye kadar ayr›lmamak için de yemin ederler. Bunu duyan komutan ifllemedi¤i bir suçtan genci tutuklat›p ‹nebolu Cezaevine gönderir. Sevgilisinin bafl›na gelenleri duyan k›z intihara teflebbü eder. K›z›n› ölümün efli¤inden döndüren komutan, genci damatl›¤a kabul eder. ‹nebolu Cezaevine gitmekte olanlara geri dönmeleri için bir er gönderir. Ancak yolda kay›ktan atl›yarak intihar eden genç bu sevinçli haberi duyam›yacakt›r. Sevgilisinin bo¤uldu¤u haberini alan k›z›n babas›na sitemli bir flekilde yakt›¤› türkü. Ciye Notu: TRT Repertuar›na giren türkü. Nail TAN derlemesi.
137
ciye
138 ciye
139
ciye
140 ciye
AÇIKLAMA: Gelin Alma Türküsü’nün sözler herdü¤ünün özel olay ve kiflilerine göre de¤iflebilmektedir. Cambazo¤lu’nun türküsünün de notalar› ayn›d›r. K›z taraf›n›n üzüntülerine, damat taraf›ndan s›n›r› aflan isteklerine karfl› çevrenin tepkisini anlat›r.
141
ciye
AÇIKLAMA: 1950’li y›llarda yap›lan dü¤ünlerde yukar›daki de¤ifller ve ezgiler hep duyulurdu. O y›llar aileler kalabal›kt›. Gençler gurbete gider, efllerini kaynanaya emanet ederdi. Gurbete efl getirme, çekirdek aile düzeni henüz bafllamam›flt›. Tar›m hayvanc›l›k ifllerinde yükün ço¤u gelinin üzerindeydi. Bir de hasretlik bafla vurunca hedef kaynana olur, türkülerle tepkiler d›fla vurulurdu.
142 ciye
143
ciye
144 ciye
145
ciye
YÖREM‹ZDE SOYADLARI VE LAKAPLAR Soyad› Kanunu, Türkiye’de soyad› tafl›ma zorunlulu¤unu getiren 21 Haziran 1934 tarihli ve 2525 say›l› yasa. Bu yasay› tamamlamak amac›yla daha sonra ç›kar›lan 26 Kas›m 1934 tarihli ve 2590 say›l› Efendi, Bey, Pafla gibi Lakap ve Unvanlar›n Kald›r›ld›¤›na Dair Kanun da genellikle Soyad› Kanunu olarak bilinir. Gökay ÖZTÜRK Çatalzeytin Mektubu Gazetesi Yaz› ‹flleri Müdürü
146 ciye
ÇATALZEYT‹N MERKEZ MAHALLES‹ Acar, Aç›kgöz, Akçay, Ak›n, Aksoy, Aralda¤, Arslan, Ayhan, Azak, Azakl›, Bara¤an, Bafl, Bozkurt, Can, Çam, Çelik, Çelikkol, Çetintafl, Ç›nar, Demir, Demirci, Didin, Dinç, Do¤an, Er, Eraslan, Eren, Ergül, Gençtürk, Genifl, Gök, Göknar, Gülkaç, Günefl, Güzelayd›n, H›d›ro¤lu, H›z›r, H›z›ro¤lu, Irak, ‹nce, ‹ncekara, ‹ncemustafa, Kara, Karabay, Karabulut, Karacan, Karagülle, Karahalilo¤lu, Karahan, Karaosmano¤lu, Karatepe, Karau¤uz, Kartal, Kaya, Kayhan, K›l›nççete, Kocabafl, Korkmaz, Köksal, Kömürcü, Mefle, Nakio¤lu, Nohuzo¤lu, O¤uzhan, Öncü, Önüralp, Özcan, Özdemir, Özkan, Öztürk, Özgen, Pehlivan, Sesver, fiahin, fiahino¤lu, fiangüder, Taflk›ran, Tafll›yol, Taflören,, Tekin, Tekinel, Tuncel, Turhal, U¤uz, Usta, Ün, Ünal, Veziro¤lu, Yalç›n, Yalç›nkaya, Yayl›, Yelkenci, Y›ld›r›m, Y›ld›z, Y›lmaz, Y›lmazer, Yuvanç, Yüzbafl›o¤lu, Zencio¤lu. Didi: Alt›ntafl, Ayd›n, Bozkurt, Ça¤lar, Çavufl, Çavuflo¤lu, Çelik, Demirk›ran, Didin, Erdo¤an, Erenay, Ersöz, Ertürk, Görenek, Günay, Kaba, Karabulut, Karada¤, Kaya, Özdemir, Öztürk, fiahin, Taflk›ran, Tuna, Ustao¤lu, Y›lmaz, Y›lmazer, Yurdakofl. ‹mamlar: Altan, Bozkurt, , Bulut, Ça¤lar, Do¤an, Ertürk, Karahan, Topal, Turan, Y›ld›ran, Y›ld›r›m. ÇELEB‹LER MAHALLES‹ Acar, Akman, Akyol, Alt›ntafl, Ayd›n, Bozkurt, Ça¤lar, Çatal, Çelikk›ran, Çetin, Denizebakan, Dinçel, Do¤an, Efe, Erdo¤an, Gerin, Ilgar, Karacan, Karayol, Koç, Korkmaz, Kömürcü, Kurt, Kümen, Meral, Özdemir, Öztürk, fiahin, fiirin, Türk, Uçarhaytar, Ünal, Yalç›n, Yaflar, Yavuz, Y›lmaz, Y›lmazer.
KÖYLER‹M‹Z ARICA Akarsu, Alkaya, Alt›ntafl, Altay, Balgan, Bekçio¤lu, C›vg›n, Çelik, Demir, Dursun, Erfidan, Erkan, Güleç, Günay, Güner, , ‹ksan, Kalafat, Kalyoncu, Karabafl, Karadeniz, K›z›lkurt, Ö¤eç, Genç, Rençber, fiahin, Topçu, Tülek, Tüleko¤lu, Uslu, Uyar, Y›ld›z, Y›lmazer.
AfiA⁄ISÖKÜ Arslan, Çelik, Çetin, Do¤an, Efe, Hiçy›lmaz, ‹ncekara, Öz, Özbayo¤lu, Özbek, Özbey, Özle, Öztürk, Rençber, Sakall›o¤lu, fiafak, fiefak, fienusta, Tekce, Türky›lmaz, Yavuz, Y›lmaz. CANLAR Arslan, Can, Çak›r, Çakt›, Çekal, Çetin, Göcet, Güler, Günay, Kara, Karakafl, Karao¤lu, Karaca, Kaya, Özcan, Özmen, Samuncu, Sar›, Ünal, Yaflar, Yavuz, Y›ld›r›m, Y›lmaz. CELALLAR Acar, Aktafl, Akyavuz, Altun, Arslan, Atay, Ayaz, Aydo¤du, Bayrak, Bilen, Boz, Bozkurt, Bulut, Cayar, Cerraho¤lu, Demirk›ran, Efe, Er, Erdo¤an, Ersöz, Ertafl, Ertürk, Genç, Geyik, Göktafl, Gümüfl, Gün, Günel, Kalafato¤lu, Kansu, Karao¤lu, Keçifl, Kum, Kuru, Özbay, Özbek,Özbey, Özen, Öztar, Öztürk, San, Soytafl, fiahin, fienay, fientürk, Tan, Temel, Tokan, Tuncer, Turan, Ünal, Ünlü, Yavuz, Y›ld›r›m, Y›ld›z, Y›lmaz. ÇA⁄LAR Arslan, Ata, Atay, Aydo¤an, Benli, Benlio¤lu, Çal›k, Çevik, Dalyan, Demiro¤lu, Do¤an, Duran, Efe, Erol, Ersöz, Ertafl, Güney, ‹ncekara, Kara, Karada¤, Karakafl, Karakufl, Karao¤lu, Karatafl, Kaya, K›tay, Korkut, Kömürcü, Kurto¤lu, Oruç, Özbek, Özbey, Sancaktar, Sezer, fiahin, Tayyar, Tekin, Tunç, Turan, Ünal, Ünlü, Yavuz, Y›ld›ran, Y›ld›r›c›, Y›ld›r›m, Y›ld›z, Y›lmaz. ÇATAK Bozkurt, Çetinkaya, Karada¤, Karaer, Kaya, Özçelik, Özkan, Öztürk, Pulatkan, Sönmez, Üstünda¤, Yalç›n. ÇEPN‹ Ahmetçi, Ar›, Atalay, Ayd›n, Baflar, Bay›r, Çay, Ergün, Görgün, Karagülle, K›l›ç, Özbey, Tafldan, Tafltan, Topalo¤lu.
ÇUBUKLU Aytürk, Bafltürk, Bodurbay, Bulut, Çelik, Gedik, Gündüz, Güney, ‹ncekara, Kara, Karasu, Kendir, Kuz, Öz, Öztürk, Sakall›o¤lu, fien, fientürk, T›¤l›, Topçu, Türkaslan, Ünay, Yavuz, Y›lmaz. DA⁄KÖY Arslan, Aslan, Aygün, Balc›, Bozkurt, C›vg›n, Çelebi, Çelebio¤lu, Çelik, Çetir, Demir, Er, Ercan, Güleryüz, Özden, fiafak, fiafakatt›, fiahin, fien, Tülek, Uzun, Yavuz, Y›ld›z, Y›lmaz, Y›lmazer. DO⁄AN Akça, Aktafl, Arslan, Atar, Ayar, Bezci, Bozkurt, Çalifl, Dönmez, Erdo¤an, Güler, ‹nce, Kara, Karabay, Karatafl, Öveç, Öz, Özbek, Özcan, Öztürk, fientürk, Tengiz, Topçu, Turan, Turunç, Yavuz, Yazar, Y›ld›ran, Y›lmaz. DURAN Acar, Avc›, Bozkurt, Can, Cincio¤lu, Çelik, Çelikkaya, Kaya, Özcan, Öztürk, Yener. EPÇELER Bekiro¤lu, Demirel, Er, Esen, Gürleyen, Özcan, Özdemir, Öztürk, Yavuz, Y›lmaz. FINDIKLI Akdan, Çakar, Çay, Karada¤l›, Kaya, Özay, Y›lmaz. GÜNEfiLER Aç›kgöz, Güler, Hatipo¤lu, Koç, Müftüo¤lu, Süngü, Turan, Ünal, Yaman. HACIRE‹S Ak›n, Ayd›n, Can, Çelik, Demir, Ero¤lu, Güney, Kaya, Özcan, Özçelik, Özdemir, Özkaya, Ün, Ünal. HACIRE‹SSÖKÜ Aç›kgöz, Ifl›lgan, Kaya, Özcan, Sönmez, Taflk›ran, Ün.
Erdo¤an, Ergün, Ersöz, Estelik, Evcimen, Evlimen, Gökcen, Gülcü, Karabudak, Kaya, Kestanecio¤lu, Köse, Özcan, Özgün, Öztürk, Özlü, Özlüo¤lu, Özülü, Rençber, fiahin, Tar›, Topçu, Tülek, Türkkan, Uzun, Ünal, Y›ld›r›m, Yaflar, Y›lmaz, Y›lmazer. KARACAKAYA Acar, Aç›kgöz, Ak›n, Ak›nc›, Altundal, Ar›, Ayd›n, Çetiner, Demir, Demircan, Ero¤lu, Gör, Kanburo¤lu, Özcan, Özdemir, Öztürk, fien, Taflay, Taflk›n, Turan, Tunç, Yener. KAfiLICA Aktaç, Ata, Ayd›n, Cesur, Çal›fl, Daflk›ran, Dolma, Eraslan, Genç, Gençalio¤lu, Güleryüz, Günay, Güney, Sevim, fiahin, Taflk›ran, Tulum, Tulumo¤lu, Y›ld›ran, Y›ld›r›m, Y›lmaz. KAVAKLI Acar, Ar›, Erçetin, Öztürk, Ünal, Ünlü, Yaman, Y›ld›z, Özbay KAVAKÖREN Akp›nar, Albayrak, Aslano¤lu, Atefl, Bekiro¤lu, Bilen, Bursa, C›r›k, Cinci, Cincio¤lu, Ça¤lar, Çelik, Çetin, Demirci, Demirel, Dikbafl, Dinçer, Düzyer, Ergün, Eryi¤it, Esen, Eyri, Gül, Gürgen, Güzelayd›n, ‹nano¤lu, Kaba, Kamer, Kara, Karacan, Karahan, Karao¤lu, Korkmazgider, Kurabio¤lu, Özdemir, Özdemirel, Özen, Öztürk, Parlak, Pehlivano¤lu, Saim, Sar›mehmeto¤lu, Sar›o¤lu, Saru, Sümer, Taflç›, Tafll›yol, Taflk›ran, T›¤l›, Topçu, Topçuo¤lu, Toprakçeken, Tuncer, Türk, Türko¤lu, Uçarhaytar, Üstünda¤, Y›ld›z. KAYAD‹B‹ Acar, Alt›n, Altun, As, Aydo¤an, Aygün, Çelik, Çengelci, Demir, Duran, Gedik, H›tay, ‹nan, Kamer, Kara, Karakufl, Karakuz, Karao¤lu, Kaya, Kerimo¤lu, K›tay, K›z›laslan, Kurnaz, Kurt, Oruç, Öz, Öztürk, fiahin, Tekin, Tokmak, Ünal, Y›ld›r›m, Y›ld›z, U¤ur.
HAM‹D‹YE Acar, Albayrak, Arslan, Avc›l, Azizo¤lu, Bayraktar, Çakmak, Çelikk›ran, Çetin, Demir, Demirk›ran, Duran, Er, Kars, Kaplan, Kaya, Öz, Özcan, fiahin, Taflk›ran, Torun, Turan, Yalç›n, Yaflar, Y›ld›ran, Y›ld›r›m, Y›ld›zalp, Y›lmaz.
KAYMAZLAR Akkaya, Arslan, Ata, Atay, Ay, Aydemir, Ayd›n, Ayna, Aynal›, Çetin, Çevik, Demir, Do¤an, Er, Ersöz, Ertafl, Gedik, Güney, Güneyli, Karada¤, Öz, Özbey, Özdemir, Özden, Öztürk, Sayem, fiahin, fiensoy, Teke, Tekin, Tokan, Tufan, Yalman, Y›ld›z.
‹SMA‹L Acar, Alemdar, Alt›nda¤, Alt›ntafl, Aral, Ata, Ayd›n, Bal, Balc›, Bozkurt, Ça¤layan, Çelebi, Çelik, Ç›vg›n, Ç›vg›no¤lu, Çöpo¤lu, Da¤deviren, E¤rio¤lu, Ender, Erat,
KIZILCAKAYA Çetinkaya, Demir, Demircan, Gürel, Kaya, Keskin, Özdemir, Öztürk, Sönmez, fien, Türkmeno¤lu, Yener, Y›ld›z.
147
ciye
K‹RAZLI Akao¤lu, Algün, Alt›ntafl, Ard›ç, Ayd›n, Boduro¤lu, Cebeci, Çal›k, Çal›ko¤lu, Çal›fl›r, Çekeryürekli, Çelik, Çelikkol, Ç›lg›n, Demirci, Demirtafl, Efe, Ertürk, Güdülo¤lu, Karakafl, Karasu, Karatafl, Köksal, Kuz, Kütük, Olgun, Özcan, Öztürk, Reçber, Rençber, Rüzgar, Sand›kç›, Sayman, fien, Temel, Uyan, Y›ld›r›m, Y›ld›z, Y›lmaz, Y›lmazer. KONAKLI Acar, Ak›n, Aknar, Aksu, Arslan, As, Ata, Atay, Aygün, Beydo¤an, Bozan, Bozdo¤an, Bozkurt, Çelik, Dalyan, Dinçer, Elmas, Er, Ergin, Erol, Gedik, Günefl, Güney, Kad›o¤lu, Kalyoncuo¤lu, Kara, Kaya, Kayar, Kelefl, Koca, Koç, Madan, Özcan, Öztürk, fiiflek, Topçu, Tursun, Uyan›k, Y›ld›z, Y›lmaz, Y›lmazer, Yozgat, Zor. KÖKLÜCE Acan, Acar, Akman, Atafl, Ay, Aybar, Begen, Bozkur, Cebecio¤lu, Çapa, Demir, Demircio¤lu, Do¤an, Esme, Ery›lmaz, Göksu, Kaban, Karakafl, Kaya, Kenan, K›vrak, Koç, Kurt, Muhsiro¤lu, Müstecip, Müstecipo¤lu, Özcan, Özdemir, Pendek, Sabur, fiahin, fiay, fien, Uzuno¤lu, Ünal, Üney.
148 ciye
KU⁄U Arslan, Atay, Ayçiçek, Balc›, Bulut, Can, Çal›fl, Çelik, Demir, Demircio¤lu, Erarslan, Güney, ‹nce, Kale, Karahan, Mürefte, Ölmez, Önüralp, Öz, Öztürk, Pamuk, Pamuko¤lu, Rençber, fiahin, Kuru, Tamer, T›¤l›, T›¤l›o¤lu, Y›ld›r›m, Y›ld›z, Y›lmaz, Yüzbafl›o¤lu. KULFALLAR Atalay, Baydar, Beydüz, Çelik, De¤er, Do¤an, Erbay, Erden, K›ran, K›z›lay, Özden, Özlen, Pehlivan, fientürk KUZSÖKÜ Aç›kgöz, Ar›, Üstünda¤,Y›lmaz.
Ayd›n,
Demirel,
Ercan,
Gürsöz, Kara, Karabulut, Kaya, Koç, Öz, Özcan, Sadi, Sa¤, Sa¤›r, Samanc›, Sezer, fien, Tekcan, Topçu, Turan, Türk, Ustao¤lu, Y›ld›z, Y›lmaz. SARAÇLAR Acar, Bekleviç, Çelikk›ran, Dinçer, Öztürk, Sa¤lam, Saraço¤lu, Türkmen, Türko¤lu, Ünlü, Y›lmaz. SIRAKONAK Can, Çelik, Demir, Karabay, Kaya, Özcan, Özçelik, Özdemir, Öztürk, fientürk, Yener. SÖKÜ Ayd›n, Demir, Öztürk, fientürk, Yener. YEM‹fiL‹ Aç›kgöz, Ayd›n, Kaba, Karagülle, Kaya, K›z›lay, Öztürk, Pulatkan, Uçak, Yalç›n, Yaman, Y›ld›r›m, Y›ld›z. YEN‹BEYLER Acar, Akgün, Altunel, Aflan, Aydo¤du, B›y›kl›, B›y›kl›o¤lu, Bingöl, Cebeci, Do¤an, Duran, Duyar, Karabaflo¤lu, Kayran, Kayranc›, Kayranc›o¤lu, Kocabaflo¤lu, Köro¤lu, Mardin, Oruç, Oruço¤lu, Öveç, Ozan, Özdemir, Özden, Özen, Soyo¤lu, fientürk, Topçu, Uslu, Uzun, Ünlü, Yamal›, Y›lmaz. YUKARISÖKÜ Acar, Afl›k, Aya, Bafltan, Bilen, Çal›fl, Demir, Duran, Erden, Ersöz, Ertafl, Güney, Kaya, Kömürcüo¤lu, Öz, Önal, Öztürk, fien, T›¤l›, Topçu, Y›lmaz, Yorganc›. YUNUSLAR Can, Çetinkaya, Davaz, Demir, Demirel, Günaltay, Kaya, Kurt, Özcan, Özdemir, Öztürk, fientürk, Ünal, Yalç›nkaya, Yener, Y›ld›r›m, Y›ld›z, Yüksel.
Öncü,
PAfiALI Çay, Demircan, Demirk›ran, K›l›ç, Özcan, Özdemir, Özkaya, Sar›, Savc›, fiahingöz, Ün, Ünlü, Y›ld›z, Y›lmaz, Yolaçan. P‹R‹ Alt›n, Çay, Çelik, Günkut, Ifl›lgan, Kaya, Nehir, Özcan, Özdemir, fientürk, Ünlü, Yavuz, Y›lmaz. SAMANCI Aky›ld›r›m, Alkan, Arslan, Ata, Avc›, Ayd›n, Aygül, Aygün, Baki, Balc›o¤lu, Bulut, Civan, Çal›fl, Çelik, Çetin, Çetiner, Demir, Demirci, Dinçer, Erol, Güldür, Günefl, Gür,
LAKAPLARIMIZ MERKEZ VE KÖYLER Abdullaho¤lu A¤ao¤lu Ayaks›zo¤lu Aynao¤lu Ba¤c›o¤lu Bayraktaro¤lu Bekiro¤lu Bölüko¤lu Calayo¤lu Canbazo¤lu
: Hamidiye : Kirazl› : Hac›reissökü : Çubuklu - Yunuslar : Ça¤lar : Yunuslar : Kavakören : Çelebiler : Kavakören : Çatak
Cebecio¤lu C›r›ko¤lu Çal›ko¤lu Çolakhüseyino¤lu Çöpo¤lu Çubuto¤lu Demircio¤lu Dumano¤lu Emirahmeto¤lu Feyzullaho¤lu Gazio¤lu Gökmeno¤lu Hac›alio¤lu Hac›hasano¤lu Hac›ibrahimo¤lu Halilbeflo¤lu Hamito¤lu Hasano¤lu Hasanustao¤lu Hocao¤lu Hüseyinbefleo¤lu ‹mamo¤lu ‹ncemustafao¤lu ‹smailo¤lu Kabahasano¤lu Kad›o¤lu Kalafato¤lu Kalafayo¤lu Kanluo¤lu Karaahmeto¤lu Karaalio¤lu Karahalilo¤lu Karaosmano¤lu Kay›kc›o¤lu Kayranc›o¤lu Kelhasano¤lu Kestanecio¤lu Körsaliho¤lu Kurumehmeto¤lu Külüo¤lu Mahmuto¤lu Manduzo¤lu Midano¤lu Mollahasano¤lu Mollahüseyino¤lu Müezzinahmeto¤lu Müstecipo¤lu
: Yenibeyler : Kavakören : Ça¤lar - Karacakaya : Ar›ca : ‹smail : Hac›reissökü : Da¤köy - Hamidiye : Karacakaya : Samanc› : Duran : Samanc› : K›z›lcakaya : Merkez : Merkez : Ça¤lar : Çubuklu : ‹mamlar Mah. : Hac›reis : Yenibeyler : Hamidiye : Da¤köy : Günefller - Yunuslar : Merkez : Konakl› : Saraçlar : Karacakaya : Yenibeyler : Konakl› : Karacakaya : Do¤an : Hamidiye : Merkez : Kavakören : Çatak : Yenibeyler : Çatak : ‹smail : Da¤köy : Ku¤u : Kavakören : Hamidiye : Yunuslar : Konakl› : Yemiflli : ‹smail : Ça¤lar : Köklüce
Osmano¤lu Ömerbefleo¤lu Sakao¤lu Saliho¤lu Samanc›o¤lu Soytar›o¤lu Tavflano¤lu Topçuo¤lu Toprakç›o¤lu Tüleko¤lu Tüysüzo¤lu Tü¤meno¤ullar› Uzunibrahimo¤lu Yenicio¤lu Yusufo¤lu
: Ça¤lar : Kuzsökü : Ku¤u : Kirazl› : Samanc› : Çelebiler Mah. : Çubuklu : Da¤köy - Yunuslar : S›rakonak : Ar›ca - ‹smail : Çepni : K›z›lcakaya : Do¤an : Ar›ca : Konakl›
YÖREM‹ZDE KULLANILAN SOYADLARI VE LAKAPLAR Yüzeysel olarak incelendi¤inde bile, ilginç noktalar seziliyor. Mahkeme karar›yla de¤ifltirilen soyadlar›: Cerraho¤lu (Aydo¤du), O¤uzhan (Karahalilo¤lu) Evlenmeler dolay›s›yla erke¤in yerleflimiyle kullan›lan soyadlar›: Tekinel, Yuvanç. Nadiren ya da hiç kullan›lmayan soyadlar›: Bara¤an, Beydüz, Çekeryürekli, Çöpo¤lu, Davaz, Didin, Estelik, Günkut, ‹ksan, Keçifl, Kümen, Madan, Mürefte, Nohuzo¤lu, Pendek, Sayem, fiay, Tar›, Tuna, Yayl›, Yamal›, Y›ld›r›c›, Y›ld›zalp. ‹lginç soyadlar› : Ar›, Arpa, Be¤en, Bekleviç, Bingöl, Bodurbay, Çapa, Çatal, Çekal, Çubut, Erat, Eyri, Geyik, Özülü, Keçifl, Kelefl, Korkmazgider, Sütyemez, fiiflek, Topal, Yurdakofl, Zencio¤lu, Parlak Nüfusta yanl›fl yaz›m sonucu kullan›ld›¤›n› tahmin etti¤imiz soyadlar› : Acan, Altun, Daflk›ran, H›tay, Saru. Alfabetik s›rada merkez ve köylerimizi, kullan›lan soyadlar›m›z› verdik. Lakaplar, alfabetik olarak s›raland›. Kullan›ld›¤› merkez ve köyler gösterildi.
Çatalzeytin Mektubu Gazetesi 25 Aral›k 1996 tarih ve 168. say›s› Kaynak : Çatalzeytin ‹lçe Nüfus Müdürlü¤ü
149
ciye
Çatalzeytin Yemekleri Yöresel Yemeklerimiz KURUMANTI Malzemeler Hamuru için - 1/2 kg un - Tuz - 1 adet yumurta ‹çi için - 250 gr k›yma - 2 bafl so¤an - 250 gr pirinç - nane, maydanoz - tuz, karabiber - k›zartma için tereya¤› Yap›l›fl› Bir tencerede pirinç su ilavesiyle hafllan›r. Ayr› bir kapta so¤an, k›yma kavrulur.Üstüne hafllan›p süzülen pirinç, nane, maydanoz, karabiber ilave edilip kar›flt›r›l›r. Un, tuz, yumurta suyla yo¤rulur (kulak memesi k›vam›nda) Yo¤urulan hamur oklava ile aç›larak yufka haline getirilir. Yufka yaklafl›k 4 x 4 cm ebatlar›nda kesilir. Malzemeler içlerine bolca koyulup bohçalar halinde kapat›l›p k›zg›n ya¤da k›zart›l›r. Iste¤e ba¤l› olarak et suyu ile , sarm›sakl› yo¤urt ya da domatesli sos ile servis yap›l›r. 150 ciye
KULAKLI Malzemeler Hamuru için - 1/2 kg un - Tuz - 1 adet yumurta ‹çi için - 250 gr k›yma - 2 bafl so¤an - 250 gr pirinç - nane , maydanoz - tuz, karabiber - k›zartma için tereya¤› Yap›l›fl› Bir tencerede pirinç su ilavesiyle hafllan›r. Ayr› bir kapta so¤an, k›yma kavrulur.Üstüne hafllan›p süzülen pirinç, nane, maydanoz, karabiber ilave edilip kar›flt›r›l›r. Un, tuz, yumurta suyla yo¤rulur (kulak memesi k›vam›nda) Yo¤urulan hamur oklava ile aç›larak yufka haline getirilir. Yufka yaklafl›k 4 x 4 cm ebatlar›nda kesilir. Malzemeler içlerine bolca koyulup bohçalar halinde kapat›l›p k›zg›n ya¤da k›zart›l›r. Iste¤e ba¤l› olarak et suyu ile , sarm›sakl› yo¤urt ya da domatesli sos ile servis yap›l›r.
ISLAMA Malzemeler - 4çorba kafl›¤› kadar çekilmifl ceviz - 1 Kg kemikli dana eti (s›rt ya da omuz) - Tereya¤› (porsiyon bafl›na 1 yemek kafl›¤›) - 1/2 Kg kuruso¤an - _ Kg patates - Bir difl sarm›sak - 2 Adet sivribiber - 1 Adet defne yapra¤› - Yeterince tuz, karabiber - 1 Kg yufka
Günay ÇEB‹
Yap›l›fl› Etler bir tencereye konulur, kavrulur. Suyu ilave edilir. ‹çine sarm›sak ilave edilip piflmeye b›rak›l›r. Etler yumuflay›p kemikten ayr›lacak k›vama gelince içine di¤er malzemeler ilave edilip onlar da piflmeye b›rak›l›r. Soyulmufl kuruso¤anlar bütün olarak konulur. Yufkalar rulo haline getirilip 4 - 5 santim uzunlukta kesilip kesilen k›s›mlar yüze gelecek flekilde çukur yemek taba¤›na al›n›r. Servis. 1 Adet so¤an, 1 adet patates ve yetecek kadar et yufkan›n yan›na koyulur. Hafllama etin suyu ile yufkalar ›slat›l›r, üzerine ceviz ve k›zd›r›lm›fl tereya¤› koyulur. Afiyet olsun.
MÜZMÜLDEK Malzemeler: 1/2 kg. müzmüldek (körpe olacak) 1 demet yeflil so¤an (ya da 1 bafl kuru so¤an) 1 çay barda¤› s›v› ya¤ Tuz, karabiber Yap›l›fl›: Müzmüldek temizlenir ve y›kan›r. Bir tencereye konulup saplar› yumuflay›ncaya kadar kaynat›l›r. Sonra süzülür. Elle s›k›l›r ve ufak ufak do¤ran›r. 1 demet yeflil so¤an yada 1 bafl kuru so¤an ya¤da pembelefltirilir. Içine do¤ranan müzbüldekler konur, tuz ve karabiber ilave edilir. ‹ste¤e ba¤l› olarak yumurtal› da yap›labilir ya da pifltikten sonra sar›msakl› yo¤urtla üstüne sos yap›larak servis edilir.
Yemekler PIRPIT Cafe’de piflirildi, Selçuk Y›lmazer taraf›ndan foto¤rafland›. Di¤er yerel yemeklerimiz Günay ÇEB‹’nin Temmuz 2008’de da¤›t›m› yap›lacak “Çatalzeytin Yemekleri” kitab›nda yer alacak.