Kuzköy HES - Çatalzeytin by Çatalzeytin Mektubu

KÜTÜK ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM DAĞ. SAN. ve TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES

KASTAMONU İLİ, ÇATALZEYTİN İLÇESİ, KARACAKAYA DERESİ ÜZERİ

ÇED Raporu

Nihai ÇED Raporu

HAZİRAN-2013 AK-TEL MÜHENDİSLİK

Telefon : +90 312 472 40 17 Faks : +90 312 472 31 69 EĞT.TUR.GD.SAN.TİC.LTD. ŞTİ. Mobil : +90 532 333 87 39 Adres:1330.Sokak No: 16/16 Aşağı Öveçlere-posta : aktel1@aktel1.com Posta Kodu 06460, ANKARA, TÜRKİYE web : www.aktel1.com Bu rapor, ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemine uygunluğu TR1210-QC lisans nolu sertifika ile TQCSI tarafından belgelendirilmiş olan AK-TEL MÜHENDİSLİK Eğt. Tur. Gd. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından hazırlanmıştır. This report is prepared by AK-TEL ENGINEERING CO. whose ISO 9001:2000 Quality Management System is certified by TQCSI. (License no: TR1210-QC)

PROJE SAHİBİNİN ADI

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

ADRESİ

KISIKLI CAD. AK İŞ MERKEZİ B BLOK NO:2/2 ÜSKÜDAR - İSTANBUL

TELEFON VE FAKS NUMARALARI

TEL. : (216) 474 99 00 FAKS : (216) 474 52 94

PROJENİN ADI

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES

PROJE BEDELİ

7.900.000 TL

PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ)

KASTAMONU İLİ, ÇATALZEYTİN İLÇESİ, KARACAKAYA DERESİ ÜZERİ PROJE ALANI KOORDİNATLARI Koor. Sırası : Sağa,Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM D.O.M. : 33 Ölçek Fak. : 6 derecelik

PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE

R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 RG1 IB1 IB2 IB3 IB4 IB5 IB6 IB7 IB8 IB9 IB10 IB11 IB12 IB13 IB14 IB15 S1

600697.083:4629741.735 600743.386:4629855.075 600750.568:4629950.877 600800.776: 4630002.293 600839.595:4629980.997 600800.613:4629935.795 600784.896:4629864.109 600802.037:4629794.274 600750.890:4629767.893 600832.432:4629997.214 600892.594:4630099.586 600895.141:4630163.265 600993.886:4630282.218 601002.207:4630354.965 601056.886:4630564.172 601191.207:4630642.625 601455.093:4630665.210 601697.584:4630856.587 601905.603:4630950.493 602306.187:4630961.191 602510.640:4630778.134 602633.074:4630775.757 602810.187:4630725.833 602904.093:4630737.719 603025.338:4630721.078 603099.851:4630784.044

Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : WGS-84 Türü : COĞRAFİ D.O.M. : ---------Ölçek Fak. : ----------41.81149185:34.21195529 41.81250659:34.21253186 41.81336834:34.21263458 41.81382499:34.21324767 41.81362825:34.21371131 41.81322619:34.21323440 41.81258262:34.21303304 41.81195163:34.21322749 41.81172059:34.21260738 41.81377522:34.21362785 41.81468945:34.21436943 41.81526255:34.21441092 41.81632114:34.21561979 41.81697515:34.21573234 41.81885207:34.21642619 41.81954139:34.21805652 41.81971104:34.22123704 41.82140328:34.22418897 41.82222217:34.22670930 41.82226690:34.23153355 41.82059209:34.23396319 41.82055484:34.23543665 41.82008233:34.23756010 41.82017718:34.23869260 41.82001158:34.24014926 41.82056885:34.24105719

PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ)

ENERJİ SEKTÖRÜ, EK-2, MADDE-32’DE BELIRTILDIĞI ÜZERE, “KURULU GÜCÜ 0-25 MWm ARASINDA OLAN NEHİR TİPİ SANTRALLER” KAPSAMINDADIR. ÇED GEREKLİDİR KARARI VERİLMİŞTİR.

RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI,

AK-TEL MÜH. EĞT. TRZ. GD. SAN. TİC.LTD. ŞTİ.

RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADRESİ, TELEFON, VE FAKS NUMARALARI RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN YETERLİK BELGESİ NO'SU, TARİHİ. RAPORUN SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL)

ADRESİ TEL. FAKS

: 1330. SOKAK NO: 16/16 AŞAĞI ÖVEÇLER / ANKARA : (312) 472 40 17 : (312) 472 31 69

YETERLİK BELGESİ NO : 47 BELGE TARİHİ : 26.10.2010

06 HAZİRAN 2013

İçindekiler Sayfası

Sayfa No

BÖLÜM.I

BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI (Proje konusu faaliyetin tanımı, ömrü, hizmet amaçları, projede kurulacak tesislere ait karakteristik verileri gösteren tablo (Su Alma Kotu, Türbin Eksen Kotu, Brüt Düşü, Santral Tipi, Net Düşü Türbin Tipi, Ünite Sayısı, Ünite Gücü, Kurulu Güç (MWm/MWe), Firm Enerji, Sekonder Enerji, Toplam Enerji, Proje Debisi, Türbin Verimi, Jeneratör Verimi, Trafo Verimi vb.), pazar veya hizmet alanları ve bu alan içerisinde ekonomik ve sosyal yönden ülke, bölge ve/veya il ölçeğinde önem ve gereklilikleri, (Proje alanı ve çevresindeki su kaynaklarının görünebileceği, ölçekte renkli harita üzerinde su kaynakları yerleri ve proje alanına mesafeleri, Rapor hazırlanırken proje kapsamındaki tüm işlemlerin DSİ tarafından onaylanmış olan Fizibilite Raporuna uygun olarak hareket edilmesi ve buna ilişkin bilgi ve su kullanma anlaşması hakkında bilgi) BÖLÜM.II PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Projenin yeri (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan proje yerinin, lejant ve plan notlarının da yer aldığı onanlı Çevre Düzeni Planı ve İmar Planları üzerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi), Proje kapsamındaki (varsa malzeme ocağı, beton santrali ve kırmaII.2. eleme dahil) ünitelerin konumu, teknik altyapı üniteleri, idari ve sosyal üniteler, varsa diğer üniteler, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, bu ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı, proje kapsamında yer alan ünitelerin ve geçici-nihai depolama alanlarının 1/25000, 1/5000 ve/veya 1/1000'lik haritalar üzerinde gösterimi) Şantiye yerleşim planı, hafriyat döküm sahaları, baraj, regülatör, tünel, yükleme havuzu, cebri boru, santral binası, (birbirleri ile olan mesafeleri de belirtilmesi) v.b. yapılara ait plan ve kesitler ile yağış alanı ve akım gözlem istasyonlarını gösterir çizimler teknik resim standartlarına uygun olarak, proje ünitelerinin yerlerini (koordinatlarını) içeren sayısal CD (ED 50 formatında) BÖLÜM III PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI Projenin gerçekleşmesi ile ilgili yatırım programı ve finans III.1. kaynakları, bu kaynakların nereden temin edileceği, Projenin gerçekleşmesi ile ilgili iş akım şeması veya zamanlama III.2. tablosu, III.3. Projenin fayda- maliyet analizi Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı III.4. olarak, proje sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı projeleri, III.5. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşebilmesi için zaruri olan ve proje sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi planlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı projeleri Proje için seçilen (regülatör ve HES'in kurulacağı alanlar, iletim III.6. tüneli/kanalı güzergahları, hafriyat depo sahaları, vb.) yerlerin mülkiyet durumu, kamulaştırma, yeniden yerleşimin nasıl yapılacağı, kamulaştırma kapsamında halkı bilgilendirme yöntemlerine ilişkin bilgi, III.7. Diğer hususlar

1 9

10 11 11 12 14

15 16

BÖLÜM IV

PROJE KAPSAMINDA ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) IV.1. Projeden etkilenecek alanın belirlenmesi, (etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiği açıklanacak ve etki alanı harita üzerinde gösterilecek) IV.2. Etki Alanı İçerisindeki fiziksel ve biyolojik çevrenin özellikleri ve doğal kaynakların kullanımı Meteorolojik ve iklimsel özellikler IV.2.1. Jeolojik özellikler IV.2.2. IV.2.2.1. Bölgesel jeoloji, sahanın 1/25.000 ölçekli genel jeoloji haritası, stratigrafik kolon kesitleri, IV.2.2.2. Proje alanı jeolojisi, inceleme alanına ait büyük ölçekli (1/5000 ya da varsa 1/1000 ölçekli) jeoloji haritası ile proje kapsamındaki ünitelerin kesitleri, harita ölçekleri ve lejantları metindekine uygun olmalı, yapılan büyütme ya da küçültmeler çizgisel ölçekte gösterilmeli, jeolojik harita ve kesitlerin harita alma tekniğine uygun olarak hazırlanması jeolojik bilgilerin formata uygun olarak detaylandırılması), IV.2.2.3. Kitle hareketleri (heyelan/moloz akması), duyarlılık analizi, heyelan risk haritası, heyelan yağış ilişkisi, IV.2.2.4. Proje sınırları içindeki alan için yamaç stabilizesi, yamaçlardaki kayma hareketlerini gösteren harita, kayma analizi (hafriyat atığı olması durumunda da uygulanmalıdır), IV.2.2.5. Depremsellik ve doğal afet potansiyeli IV.2.2.6. Jeoteknik etüt raporu (proje kapsamındaki tüm ünitelerin detaylı jeoteknik etütleri), IV.2.3. Hidrojeolojik özellikler (yer altı su seviyeleri; halen mevcut her türlü keson, derin, artezyen vb. kuyu; emniyetli çekim değeri; suyun fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik özellikleri; yeraltı suyunun mevcut ve planlanan kullanımı, debileri, proje alanına mesafeleri), Hidrolojik özellikler ( yüzeysel su kaynaklarından deniz, göl, dalyan IV.2.4 akarsu ve diğer sulak alanların fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, bu kapsamda akarsuların debisi ve mevsimlik değişimleri, taşkınlar, su toplama havzası oligotrofık, mezotrofik, ötrolîk, distrofık olarak sınıflandırılması, sedimantasyon, drenaj, tüm su kaynaklarının kıyı ekosistemleri), Kurulacak regülatörün su toplama havzası ile ilgili, Karacakaya IV.2.5 Deresine ilişkin en az 10 yıllık aylık maksimum, aylık minimum ve aylık ortalama debilerin m7sn olarak verilmesi, Projenin yer aldığı havzanın su kullanım durumu (içme-kullanma IV.2.6. suyu amaçlı herhangi bir su kaynağı havzasında kalıp kalmadığı, kalması durumunda yapılacak HES’lerin mutlak ve kısa mesafeli koruma alanının dışına çıkarılması v.s. dahil), yağış-akış ilişkisi, ekolojik potansiyeli, projenin kurulacağı su kaynağının/kaynaklarının uzun yıllara ait aylık ortalama değerleri (m3/sn), akım gözlem istasyonları ve baraj yerini temsil eden uzun yıllara ait akım değerlerinin, ilgili kurum (bu verilerin temin edildiği kurum) onayı alınarak sunulması, Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, varsa IV.2.7. havza özelliği (içme, kullanma, sulama suyu, elektrik üretimi, baraj, göl, gölet, su ürünleri üretiminde ürün çeşidi ve üretim miktarları), proje alanının içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su havzasında kalıp kalmadığı, söz konusu derenin herhangi bir içme suyu kaynağını besleyip beslemediği, söz konusu dereden içme ve kullanma suyu alınıp alınmadığı,

17 17 18 18 19 19

25 35 35 36 36

37 39

Toprak özellikleri ve kullanım durumu (toprak yapısı, arazi kullanım kabiliyeti, sınıflaması, taşıma kapasitesi, yamaç stabilizesi, kayganlık, erozyon, toprak işleri için kullanımı, doğal bitki örtüsü olarak kullanılan mera, çayır vb.), Tarım alanları (tarımsal alan varlığının olup olmadığı, var ise IV.2.9 tarımsal gelişim proje alanları, sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları, ürünlerin ülke tarımındaki yeri ve ekonomik değeri, IV.2.10. Orman Alanları (ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçlan, 1/25 000 ölçekli Meşcere haritası), IV.2.11. Koruma alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu kapsamındaki alanlar, Projenin korunan alanlara uzaklıklarının 1/100.000'lik Ölçekli haritada anlaşılır ve renkli gösterilmesi) IV.2.12. Faaliyet alanının mevcut çevresel özellikleri bölümünde yer alacak flora, fauna ve biyoçeşitliliik özelliklerinin belirlenmesine yönelik olarak detaylı araştırma ve arazi çalışmaları, biyoçeşitliliğe yönelik olarak yapılan arazi çalışmaları vejetasyon dönemini kapsamalıdır. Yapılan biyolojik çeşitlilik çalışması ile faaliyet alanı ve yakın çevresinin flora ve fauna elemanlarının detaylı incelemesi, alanın biyoçeşitlilik özellikleri irdelenmeli ve özellikle nesli tehlike altında, lokal endemik ve nadir türler belirlenmeli, faaliyet alanının habitat yapısı ve ekosistem özellikleri detaylandırılmalıdır. IV.2.12.1 Flora; yapılacak arazi çalışmaları sonucu elde edilen flora elemanlarının tümünü kapsayacak şekilde familya, cins, tür, Türkçe adları, Endemizm durumu, fitocoğrafik bölge, lokalite, tehlike kategorileri, korunma statüsü (Ulusal Mevzuat ve Uluslar arası sözleşmeler kapsamında koruma altında bulunan türler) ile ilgili elde edilen verilerin tablo halinde gösterimi, Arazide yapılacak flora çalışmalarının vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi, flora için Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBÎVES) kullanılarak kontrol yapılması, (flora ve fauna elemanlarının tespiti alanlarında uzman iki ayrı biyolog tarafından arazi çalışmaları yapılarak belirlenmeli, literatür çalışmaları ile doğrulanmalı) IV.2.12.2 Fauna; yapılacak arazi çalışmaları sonucu elde edilen fauna elemanlarının (sürüngenler,memeliler, kuş vb. gruplar) familya, cins, tür, Türkçe adları, Endemizm durumu, fitocoğrafik bölge, lokalite, tehlike kategorileri (IUCN), populasyon durumu, korunma statüsü, kayıt alma şekli (gözlem veyaörnek) ile ilgili elde edilen verilerin tablo halinde gösterimi, arazi çalışmalarının vejetasyon dönemi dikkate alınarak yapılması, RDB (Kırmızı Liste)/ Bern Sözleşmesi verilmesi, Merkez Av Komisyonu Kararları, IUCN, 20102011 MAK Kararları, CITES gibi uluslararası anlaşmalara göre durumu, Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBÎVES) kullanılarak kontrol yapılması, IV.2.13. Sucul flora ve fauna, iç sulardaki (göl, akarsu) canlı türleri (bu türlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alman türler; bunların üreme, beslenme, sığınma ve yaşama ortamları; bu ortamlar için belirlenen koruma kararları), IV.2.8.

41 41

IV.2.13.1 Endemik, hassas, nesli tehlike altındaki balık türleri için gerekli optimum su yükseklikleri, miktarları, çözünmüş oksijen miktarı, su hızı gibi parametrelerin incelenerek, projenin bu türler üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi, alınacak tedbirlerin 49 belirtilmesi, IV.2.14. Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları (rezerv miktarları, mevcut ve planlanan İşletilme durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için önemi ve ekonomik değerleri), 50 IV.2.15.

Hayvancılık (türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve değeri), 50

IV.2.16. IV.2.17.

Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları 51 Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, vb.), 51 Proje yeri ve etki alanının mevcut kirlilik yükü 51

IV.2.18.

Diğer özellikler. Sosyo- Ekonomik Çevrenin Özellikleri Ekonomik özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, yöresel işgücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin yöre ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler), Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, IV.3.2. nüfus artış oranlan, ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler), Gelir (yöredeki gelirin işkollarına dağılımı, işkolları itibariyle kişi IV.3.3. başına düşen maksimum, minimum ve ortalama gelir), İşsizlik (Yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı), IV.3.4. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri IV.3.5. ve bu hizmetlerden yararlanılma durumu), Kentsel ve kırsal arazi kullanımları (yerleşme alanlarının dağılımı, IV.3.6. mevcut ve planlanan kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar, turizm alanları vb.), IV.3.7. Diğer Özellikler Projenin Bölüm IV'de Tanımlanan Alan Üzerindeki Etkileri Ve Alınacak Önlemler (**): (Bu bölümde; projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri, bu etkileri önlemek, en aza indirmek ve iyileştirmek için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler V.1 ve V.2 başlıkları için ayrı ayrı ve ayrıntılı bir şekilde açıklanır). Arazinin hazırlanması, inşaat ve tesis aşamasındaki projeler, V.1. fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler (Regülatör, HES, Derivasyon tüneli, İletim hattı. Cebri Boru ve Servis Yolları için), yapılacak tüm çalışmalar, inşaat aşamasındaki etkiler her bir ünite için ayrı ayrı irdelenecektir Arazinin hazırlanması için yapılacak işler kapsamında nerelerde ve V.1.1. ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat miktarı, hafriyat sırasında kullanılacak malzemeler, patlayıcı maddeler, varsa patlatma ile ilgili bilgiler etkiler ve alınacak önlemler, hafriyat artığı toprak, taş, kum vb maddelerin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, hafriyat döküm alanlarının koordinatları, özellikleri ve 1/1000 ölçekli plan ve kesit görünüşleri ile birlikte hafriyat malzemesi düzenleme ve restorasyon planı, alınacak görüşler ve geçici depolama alanının özellikleri, IV.2.19. IV.3. IV.3. 1.

BÖLÜM V

52 52

52 53 54 54 55 56 56

V.1.2.

V.1.3.

V.1.4. V.1.5.

V.1.6.

V.1.7.

V.1.8.

V.1.9.

V.1.10. V.1.11.

Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek sürdürülecek işlerden, insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli olanlar sağlık koruma bandı mesafesi, (Patlatma yapılması durumunda, patlatmaların kesinlikle galeri yöntemi ile yapılmayacağına dair taahhüt, patlayıcıların yer altı suyuna ve dolaylı olarak suya etkilerinin araştırılması ve patlatma yerine başka alternatiflerin açıklanması, patlayıcılıların nerelerde tutulacağı), patlayıcı miktarı ve cinsi arazi hazırlanmasında kullanılacak işler için kullanılacak aletler ve makineler, acil eylem planı hakkında bilgi verilmesi, Proje kapsamındaki ulaşım altyapısı planı, proje alanının karayollarına uzaklıkları, karayoluna bağlantı yollan, ulaşım için kullanılacak mevcut yolların zarar görmemesi için alınacak tedbirler ile trafik güvenliği açısından alınacak önlemler, ulaştırma altyapının inşası ile ilgili işlemler, yeni yapılacak yolların özellikleri, kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar, makineler; altyapının inşası sırasında kırma öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler, araç yükü, cinsi ve sayısı, artışın hesaplanması, haritası (bu kapsamda alınacak görüşler, izinler), Zemin emniyeti, regülatör ve kanal yapılarından su kaçağı olmaması için yapılacak işlemler, Proje alanının taşkın etüdü, taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemlerin nerelerde ve nasıl yapılacağı, (**) Bu bölümde su temini faaliyeti için Bölüm IV'de verilen mevcut çevre üzerinde olması muhtemel etkiler ortaya konarak, alınacak önlemler belirtilmelidir Proje alanı içindeki su ortamlarında herhangi bir amaçla gerçekleştirilecek kazı, dip taraması, vb. işlemler nedeni ile çıkarılacak taş, kum, çakıl ve benzeri maddelerin miktarları, nerelere taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, dere yatağında yapılacak olan çatışmaların etkileri (bulanıklık, suyun debisi vb) İnşaat işlemleri süresince su ortamında, dere yatağında ve proje alanında mevcut canlı türlerine (karasal ve sucul flora-fauna) olabilecek etkiler ve hassas türlerin ne şekilde korunacağı, alınacak önlemler, Proje kapsamındaki tesislerin (Regülatörler, HES, iletim kanalı, tünel yapımı ve servis yollarının v.s.) yapımı dolayısıyla kullanılacak malzemenin nereden, nasıl ve ne miktarda temin edileceği, Derivasyon (regülatör inşaat alanının kuru tutulabilmesi için akarsu güzergahının geçici olarak değiştirilmesi) amacıyla veya diğer nedenlerle akarsu havzasında yapılacak her türlü doldurma, kazıklar üzerine inşaat ve benzeri işlemler ile bunların nerelerde ne kadar alam kaplayacağı ve kullanılacak malzemeler, araç ve makineler, Olabilecek heyelanlara karşı alınacak önlemler, Arazinin hazırlanması ve inşaat alam için gerekli arazinin temini amacıyla, elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün türleri, tarım arazilerinin tarım dışı amaçla kullanımı ile ilgili bilgiler, mera alanları, projenin 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 4342 sayılı Mera Kanunu, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında değerlendirilmesi,

62 64

66 66

V.1.12.

V.1.13.

V.1.14. V.1.15. V.1.16.

V.1.17. V.1.18. V.1.19.

V.1.20.

V.1.21 V.1.22 V.2. V.2.1. V.2.2.

V.2.3.

Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla kesilecek ağaçların tür ve sayıları, meşcere tipi, kapalılığı, kesilecek ağaçların bölgedeki orman ekosistemi üzerine etkileri, gerekli izinler, görüşler, projenin ya da bir kısmının orman alanı dışında olması halinde orman alanlarına mesafesi, etkilerin değerlendirilmesi, alınacak tedbirler, Su temini sistemi planı, nereden temin edileceği, arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yerine getirilecek işlemler sonucu meydana gelecek atık suların cins ve miktarları, bertaraf yöntemleri, deşarj edileceği ortamlar, bir kroki üzerinde atıksu hatları ile varsa arıtma tesisi yerinin gösterilmesi, atıksularm biriktirilmesi halinde fosseptik planının Rapora eklenmesi, (projenin memba ve mansabı dikkate alınarak su kalitesinin ilgili mevzuat kapsamında bir defaya mahsus çevre iznine esas ölçüm ve değerlendirmesinin yapılması, analiz sonuçlarının rapora eklenmesi), alınacak gerekli görüşler, izinler, İnşaat çalışmalarından dolayı yeraltı suyuna olabilecek etkiler, alınacak önlemler, İnşaat esnasında kırma, öğütme, yıkama-eleme, taşıma ve depolama gibi toz yayıcı işlemler, kümülatif değerler, Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek meydana gelecek kati atıkların cins ve miktarları, bu atıkların nerelere taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına kadar yapılacak işlerde kullanılacak yakıtların türleri, özellikleri, oluşacak emisyonlar, Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yapılacak işler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynaklan ve seviyesi, kümülatif değerler, Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yerine getirilecek işlerde çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği, Proje alanında, peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemelerinin (ağaçlandırmalar ve/veya yeşil alan düzenlemeleri vb.) ne kadar alanda, nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri, Yeraltı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere) olabilecek etkilerin belirlenmesi, Diğer özellikler. Projenin işletme aşamasındaki projeler, fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde gerçekleştirileceği, kapasiteleri, ünitelerde üretilecek enerji üretim miktarları, (Santralın çalışma süreleri) Su kaynağına ait varsa diğer kullanım şekilleri (mansapta kalan yerleşim yerlerine ilişkin su hakları, içme-kullanma, sulama, tarımsal faaliyetler, balık üretim tesisi vb) ve etkileri (Projenin memba ve mansap kısmında yer alan diğer projelerin ekosistem üzerindeki etkilerinin birlikte değerlendirilmesi), Su Kullanım Hakları Raporuna (Regülatörün Yapılacağı Yer Esas Alınarak Su Kullanım Haklarının Belirlenmesi) ilişkin açıklamalar ve öneriler

68 69 70

88 92

94 94 95 95 96

103

V.2.4.

V.2.5.

V.2.6.

V.2.7. V.2.8.

V.2.9.

V.2.10.

Mansaba bırakılacak su hesabı (havza özellikleri, yatak ve kesit durumu, yağış-akış ilişkisi, ekolojik potansiyel ve ekosistem unsurlarının ihtiyaçları, varsa ulusal ve uluslar arası mevzuatla korunan balık türleri ve muhtemel ihtiyaçları, su hakları savaklanan sular ve periyotları dikkate alınmalı), doğal akımlar ile çizilen debi süreklilik eğrileri ile uzun dönemli akımları gösteren tablo-şekiller, Nehirdeki akımın son on yıllık akım değerleri. Enerji üretimine başlanıldığında mansaba bırakılan su miktarı ölçümleri için ölçüm istasyonları yeri {Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü1 niin 15.03.2011 tarih ve 21767 sayılı yazısı uyarınca biyolojik çeşitliliğin devamının sağlanması için gerekli çevresel akış miktarını belirlemek üzere Hidrojeoloji Mühendisi, Hidrobiyoloji ve Ekoloji bilim dallarından en az doktora yapmış öğretim görevlilerince "Ekosistem Değerlendirme Raporunun" hazırlanarak Rapora eklenmesi, Belirlenen bu mik tara mansaptaki diğer teessüs etmiş su hakları ayrıca ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen toplam bu miktar dikkate alınarak yapılacaktır. Alamın son 10 yıllık ortalamanın % 10'undan az olması halinde tamamı bırakılacaktır. Havzada teessüs etmiş su hakları (içme suyu, sulama suyu tahsisleri, balık çiftlikleri vs.) rapor içerisinde yer almalıdır.) [havzanın hidrolojik karakteri, ekolojik potansiyeli ile havzada önerilen diğer tesislerde alman çevre koruma tedbirlerinin yanma bırakılan miktarın enerji üretimine etkisinin dikkate alınması] Suyun temin edileceği kaynağın kullanılması sonucu su kalitesine ve su ortamındaki canlılara (Can suyunun bırakılacağı güzergahtaki canlı türleri ve ekolojik envanteri) olabilecek etkiler, proje için tespit edilen balık türlerine ait geçiş sistemleri ile mansap can suyu çıkış yerinin gösterildiği çizim (Balık geçidi ve merdivenleri çalışır duruma geldiklerinde, içlerinin tam su dolu ve bölmelerin üzerinde su taşıracak halde işlevsel olması, gerektiğinde nehre kilitli olan ve kısmi göç yapan türlerin balık geçidi yaklaşımını bulmalarına yardımcı ilave donanım montajının dahil edilmesi) Kati proje aşamasında; doğal hayatın devamlılığının sağlanabilmesi için dere yatağına bırakılacak su miktarı ölçümleri, Akım Gözlem İstasyonu yerlerinin (AGİ) istasyon kurulmasına uygun olarak dizayn edilmesi, AGÎ kurulma aşamasında ilgili DSİ Bölge Müdürlüğüne müracaat edilmesi ve söz konusu istasyonun ilgili firma tarafından GPRS modemli cihazla donatılması ile ilgili işlemler, Ulusal ve uluslararası mevzuatla korunması gereken alanlar üzerine etkiler, Suyun temin edileceği kaynağın kullanılması, su tutulması sonucu mansapta olabilecek değişimler, bu değişimlerin su kalitesine ve su ortamındaki canlılara etkileri, doğal yaşam üzerine etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi, sucul yaşam, sediment gelişi vb.), bu etkilerin ortadan kaldırılmasına yönelik alınacak önlemler (olabilecek heyelana karşı alınacak önlemler dahil), Yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına olabilecek etkiler (su kullanımı (tarım alanlarının sulanması v.b.), proje debisi, iletim kanalının uzunluğu, su kaynağı yatağının genişliği, alüvyon yapısı içme suyu sondaj kuyu yerlerinin gösterilmesi, vb. parametrelerin değerlendirilmesi), Orman alanlarına olabilecek etki (orman yangınları da dahil) ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin tanımlanması,

104

106

107 107

109

111 112

Tarım alanlarına olabilecek etkiler ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin tanımlanması, V.2.12. Projenin işletilmesi sırasında çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde, nasıl temin edileceği, V.2.13. İdari ve sosyal ünitelerde içme ve kullanma amaçlı suların kullanımı sonrasında oluşacak atık suların arıtılması için uygulanacak arıtma tesisi karakteristiği, prosesinin detaylandınlması ve arıtılan atık suların içme suyu havzası dışma çıkarılması, ne miktarlarda, nasıl verileceği, V.2.14. Konut, sosyal ve idari tesislerden oluşacak katı atık miktar ve özellikleri, bu atıkların nerelere ve nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için ve ne şekilde değerlendirileceği, V.2.15. Proje ünitelerinin işletilmesi sırasında oluşacak gürültünün kaynakları tesisin en yakın yerleşim birimine uzaklığı ve kontrolü için alınacak önlemler, V.2.16. Proje alanında peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemeleri, (ağaçlandırmalar ve /veya yeşil alan düzenlemeleri v.b.) ne kadar alanda, nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri, V.2.17. Proje kapsamında yapılacak bütün tesis içi ve tesis dışı taşımaların trafik (araç) yükünün ve etkilerinin değerlendirilmesi, V.2.18. Projenin işletilmesi aşamasındaki faaliyetlerden insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olanlar, V.2.19. Diğer özellikler Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri V.3. Proje ile gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam V.3.1. imkanları, nüfus hareketleri, göçler, eğitim, sağlık, kültür, diğer sosyal ve teknik altyapı hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanılma durumlarında değişiklikler vb. (Projenin yapımı dolayısıyla etkilenecek yöre halkı ile görüşmeler yapılarak sosyolojik etkinin ortaya konulması) Çevresel fayda-maliyet analizi. V.3.2. Projenin gerçekleşmesine bağlı olarak sosyal etkilerin V.3.3. değerlendirilmesi, (Proje Alanı ve Etki Alanındaki tarım, hayvancılık, balıkçılık, arıcılık vb. faaliyetlere etkilen, Karacakaya Deresi üzerindeki su değirmenlerine olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, projenin inşası ve işletmesi aşamasında çalışacak insanlar ile yerel halk ilişkileri, bunların insan yaşamı üzerine etkileri ve Sosyo-Ekonomik Açıdan Analizi, uygulamaya geçirilecek sosyal sorumluluk projeleri) BÖLÜM VI İŞLETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER Arazi Islahı ve Reklamasyon Çalışmaları VI.1. Mevcut su kaynaklarına etkiler VI.2. Olabilecek hava emisyonları VI.3. BÖLÜM VII PROJENİN ALTERNATİFLERİ (Bu Bölümde yer seçimi, teknoloji, alınacak önlemler, alternatiflerin karşılaştırılması yapılacak ve tercih sıralaması belirtilecektir.) BÖLÜM VIII İZLEME PROGRAMI Faaliyetin inşaatı için önerilen izleme programı, faaliyetin işletmesi VIII.1. ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve acil müdahale planı, Çevre Yönetim ekibi, V.2.11.

112 112

113 114 114

115 115 117 119 119

119 119

120 121 122 122 122 123 123 123

ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik Belgesi alan kurum/kıtruluşlarm yükümlülükleri" başlığı altında belirtilen hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program. BÖLÜM IX Yukarıdaki Başlıklar Altında Verilen Bilgilerin Teknik Olmayan Bir Özeti (Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yapılması planlanan tüm çalışmaların ve çevresel etkiler için alınması öngörülen tüm önlemlerin, mümkün olduğunca basit, teknik terim içermeyecek şekilde ve halkın anlayabileceği sadelikte anlatılması) BÖLÜM X HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamalar) BÖLÜM XI SONUÇLAR (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme, proje kapsamında alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin nedenleri) EKLER (Raporun hazırlanmasında kullamlan ve çeşitli kuruluşlardan sağlanan bilgi, belge ve tekniklerden rapor metninde sunulamayanlar,) -Proje ünitelerinin sayısı, yeri ve/veya kapasitesinde değişiklik düşünülmesi halinde, DSİ Genel Müdürlüğü Etüt ve Plan Dairesi Başkanlığının uygun görüşü (Revize Fizibilite Raporunun onay yazısı - Hafriyat atıkları ve pasa malzemesinin depolama ve döküm sahaları 1/25000 ölçekli Vaziyet Planına Koordinath olarak işlenmesi . - Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce değerlendirilen Ekosistem Değerlendirme Raporu (Bahse konu formata 1/25.000 ölçekli harita üzerinde akım gözlem istasyonlarının, regülatör yerlerinin, HES tesislerinin ve diğer proje ünitelerinin gösterilmesi, onaylı akım verilerinin de ekosistem değerlendirme raporuna eklenmesi) - Proje alanı içerisinde kalması muhtemel maden sahaları için Maden İşleri Genel Müdürlüğünün yazılı görüşü, - DSİ Bölge Müdürlüğü tarafından onaylanmış "Su Kullanım Haklan Raporu", - Faaliyetin yapılacağı su kaynağının son 10 yıllık debileri (ilgili kurum tarafından onaylı) - Regülatör, yükleme havuzu ve cebri boru güzergahı, santral yeri ile ilgili Jeoteknik Etüt Çalışması, -Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü ile birlikte ÇED İnceleme Değerlendirme Formu - Raporun hazırlanmasında kullanılan ve çeşitli kuruluşlardan sağlanan bilgi, belge ve tekniklerden rapor metninde sunulamayanları v.b. Notlar ve ÇED Raporunu hazırlayanların tanıtımı (Adı Soyadı, Mesleği, 1 kişi için 1 Kaynaklar sayfayı geçmeyecek şekilde hazırlanmış kısa özgeçmiş, Referansları ve Rapordan sorumlu olduğunu belirten imzası) (bilgilenme kapsam ve özel format belirleme toplantısında; ÇED Raporunu hazırlayacak meslek grubunda, Orman Mühendisi, Biyolog ve Sosyolog bulunması komisyon tarafından belirlenmiştir.) Bu meslek grubuna ait özgeçmiş ve noter onaylı diploma, imza sirkülerinin asılları üst yazı ekinde yer almalıdır. VIII.2.

124

125 133

133

TABLOLAR DİZİNİ Tablo No Proje karakteristikleri………………………………………………………………………………... Tablo-1 : Türkiye'de Elektrik Enerjisinin Yıllara Göre Gelisimi …………………………………………. Tablo-2 : Proje üniteleri ve özellikleri…………………………………………………………………………. Tablo-3 : Kuzköy Regülatörü ve HES Tahmini İnşaat İş Termin Programı…………………………… Tablo-4 : Proje ekonomisi……………………………………………………………………………………… Tablo-5 : Kuzköy Regülatörü yeri Tekerrürlü Taşkın Debileri…………………………………………. Tablo-6 : Kuzköy Regülatörü Yeri 2001-2010 Aylık Ortalama Akımları (m3/s) …………………………… Tablo-7 : Kastamonu ili Genel Arazi Varlığı ………………………………………………………………… Tablo-8 : Proje alanı ve etki alanında saptanan flora türleri…………………………………………… Tablo-9 : Tablo-10 : Endemik Türler Listesi ve Tehlike Kategorileri…………………………………………………… Tablo-11 : İnşaat Aşamasında Yapılacak Kazı ve Dolgu Miktarları.…………………………………… Tablo-12 : Mevcut meşcere tipleri, alan ve servetleri……………………………………………………. Tablo-13 : Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri……… Tablo-14 : Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu.. Tablo-15 : İletim borusu inşaatı esnasında Tüm Yönlere Göre Havada Asılı Partiküllerin (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(ug/m3)………………………………………………….. Tablo-16 : İletim borusu inşaatı esnasında Tüm Yönlere Göre Çöken Toz Miktarının (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(ug/m2-gün)…………………………………………................. Tablo-17 : Kümülatif olarak Tüm Yönlere Göre Havada Asılı Partiküllerin (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(µg/m3)……………………………………………………………………….. Tablo-18 : Kümülatif olarak Tüm Yönlere Göre Çöken Toz Miktarının (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(ug/m2-gün)………………………………………………………………………………… Tablo-19 : Motorinin Özellikleri…………………………………………………………………………………. Tablo-20 : İnşaat aşamasında Kullanılacak iş makinelerinin sayısı ve güç düzeyleri……………… Tablo-21 : Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri……………………………………. Tablo-22 : Hesaplanan Emisyon Miktarları ve Sınır Değerler…………………………………………… Tablo-23 : İnşaat faaliyetleri esnasında Gürültü kaynakları……………………………………………… Tablo-24 : İnşaat faaliyetleri esnasında Gürültü dağılımı………………………………………………. Kazı Fazlası Malzeme Alanı Koordinatları……………………………………………………. Tablo-25 : 3 Tablo-26 : Kuzköy Regülatörü Yeri 2001-2010 Aylık Ortalama Akımları (m /s) ……………………………

Syf.No 1 6 10 13 14 38 39 40 45 47 60 67 70 70 76 77 82 83 89 89 89 90 92 93 101 104

ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil No Şekil-1 : Şekil-2 : Şekil-3 : Şekil-4 : Şekil-5 : Şekil-6 : Şekil-7 : Şekil-8 : Şekil-9 :

Proje Alanı ve yakın çevresindeki Akım Gözlem İstasyonları (AGİ)……………………. HES İş Akım Şeması…………………………………………………………………………….. Proje Sahasının Genelleştirilmiş Sütun Kesiti ……………………………………………… Regülatör Yeri Sağ Sahil ve Yakın Çevresinin Kinematik Analiz Değerlendirmesi……. Regülatör Yeri Sol Sahil ve Yakın Çevresinin Kinematik Analiz Değerlendirmesi ………….. İletim Hattı Güzergahı (Borulu Sistem) km 0+180 şev stabilite analiz değerlendirmesi …. Santral yeri ve yakın çevresinin kinetik analiz değerlendirmesi ………………………… Proje alanı ve Kalker ocağı………………………………………………………………………… Proje alanının trafik yükü haritası………………………………………………………………

Sayfa No 11 12 20 26 27 31 33 52 116

GRAFİKLER DİZİNİ Grafik No Grafik-1 : Grafik-2 : Grafik-3 : Grafik-4 : Grafik-5 : Grafik-6 : Grafik-7 : Grafik-8 : Grafik-9 :

İletim borusu inşaatı esnasında etkin yöne göre havada asılı toz dağılımı…………. İletim borusu inşaatı esnasında tüm yönlere göre havada asılı toz dağılımı……….. İletim borusu inşaatı esnasında etkin yöne göre çöken toz dağılımı………………… İletim borusu inşaatı esnasında tüm yönlere göre çöken toz dağılımı………………. Kümülatif olarak etkin yöne göre havada asılı toz dağılımı……………………………… Kümülatif olarak tüm yönlere göre havada asılı toz dağılımı……………………………. Kümülatif olarak etkin yöne göre çöken toz dağılımı……………………………………. Kümülatif olarak tüm yönlere göre çöken toz dağılımı…………………………………… İnşaat faaliyetleri esnasında gürültü dağılımı………………………………………………..

Sayfa No 76 76 77 77 82 82 83 83 93

FOTOĞRAFLAR DİZİNİ Foto No Foto-1 : Foto-2 : Foto-3 : Foto-4 :

Regulatör yeri TRJa metavolkanit oluşumu ……………………………………………… Kuzköy HES projesi basınçlı boru güzergahı………………………………………………….. Kuzköy HES santral binası yeri……………………………………………………………… Değirmenyanı mevkii, Erdağlar İnşaat Hazır Beton Tesisleri……………………………

Sayfa No 28 29 34 102

EKLER LİSTESİ EK–1 EK–2A EK–2B EK–3A EK–3B EK–3C EK–4A EK–4B EK–5A EK–5B EK–6 EK–7A EK–7B EK–8A EK–8B EK–8C EK–8D EK–9A EK–9B EK–9C EK–9D EK–10

: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

EK–11

EK–12 EK–13 EK–14 EK–15 EK–16 EK–17 EK–18 EK–19 EK–20 EK–21

: : : : : : : : : :

YER BULDURU VE GÜZERGÂH HARİTASI TOPOĞRAFİK HARİTA (ÖLÇEK: 1/25.000) GENEL VAZİYET PLANI (ÖLÇEK: 1/1000) PROJE ALANI FOTOĞRAFLARI GOOGLE EARTH GÖRÜNTÜSÜ HAVZADA YER ALAN DİĞER TESİSLER ÇEVRE DÜZENİ PLANI (ÖLÇEK: 1/100.000) ÇEVRE DÜZENİ PLANI LEJANDI ve PLAN HÜKÜMLERİ AV HARİTASI DUYARLI YÖRE HARİTASI MEŞCERE HARİTASI VE LEJANDI DEPREM HARİTASI DİRİ FAY HARİTASI GENEL JEOLOJİ HARİTASI (ÖLÇEK: 1/10.000) REGÜLATÖR YERİ JEOLOJİ HARİTASI VE KESİTİ BASINÇLI İLETİM HATTI JEOLOJİK PLAN VE BOYKESİTİ 1 BASINÇLI İLETİM HATTI JEOLOJİK PLAN VE BOYKESİTİ 2 EK–8E SANTRAL BİNASI JEOLOJİK PLAN VE KESİTİ REGÜLATÖR GENEL YERLEŞİM PLANI VE KESİTİ BALIK GEÇİDİ KESİTİ İLETİM HATTI PLANI VE BOY KESİTİ SANTRAL BİNASI PLANI VE KESİTİ KUZKÖY REGÜLATÖRÜ 1963-2010 ONAYLI AYLIK ORTALAMA AKIM DEĞERLERİ TABLOSU (M3/S) KASTAMONU ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ İNCELEME DEĞERLENDİRME FORMU REVİZE FİZİBİLİTE RAPORU ONAY YAZISI ONAYLI REVİZE FİZİBİLİTE RAPORU (CD) EKOSİSTEM DEĞERLENDİRME RAPORU ONAYLI SU HAKLARI RAPORU SU ANALİZİ RAPORU SOSYAL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ RAPORU KAZI FAZLASI MALZEME ALANLARI UYGUNLUK YAZISI MADEN İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GÖRÜŞÜ SIZDIRMAZ FOSSEPTİK PLANI ACİL DURUM MÜDAHALE PLANI

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI (Proje konusu faaliyetin tanımı, ömrü, hizmet amaçları, projede kurulacak tesislere ait karakteristik verileri gösteren tablo (Su Alma Kotu, Türbin Eksen Kotu, Brüt Düşü, Santral Tipi, Net Düşü Türbin Tipi, Ünite Sayısı, Ünite Gücü, Kurulu Güç (MWm/MWe), Firm Enerji, Sekonder Enerji, Toplam Enerji, Proje Debisi, Türbin Verimi, Jeneratör Verimi, Trafo Verimi vb.), pazar veya hizmet alanları ve bu alan içerisinde ekonomik ve sosyal yönden ülke, bölge ve/veya il ölçeğinde önem ve gereklilikleri, (Proje alanı ve çevresindeki su kaynaklarının görünebileceği, ölçekte renkli harita üzerinde su kaynakları yerleri ve proje alanına mesafeleri, Rapor hazırlanırken proje kapsamındaki tüm işlemlerin DSİ tarafından onaylanmış olan Fizibilite Raporuna uygun olarak hareket edilmesi ve buna ilişkin bilgi ve su kullanma anlaşması hakkında bilgi) Proje konusu faaliyetin tanımı, Kütük Enerji Elk. Ürt. Dağ. San. ve Tic. A.Ş. tarafından Kastamonu İli, Çatalzeytin İlçesi, Karacakaya Deresi üzerinde kurulu gücünde “Kuzköy Regülatörü ve HES (1,882 MWm/1,816 MWe)” kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Kuzköy Regülatörü 601,80 m talveg kotunda Dolu gövdeli beton olarak planlanmaktadır. Proje alanı 1/25.000 ölçekli Kastamonu E32-a3 nolu paftada yer almaktadır. Proje sadece enerji üretimi amaçlı olup, sulama ve taşkın kontrolü gibi amaçları bulunmamaktadır. Enerji üretimi amaçlı olarak kurulacak tesis, rezervuar alanı, regülatör, su alma yapısı, basınçlı iletim borusu, hidroelektrik santral ve kuyruk suyu kanalından oluşmaktadır. Proje ile önerilen tesislerde 1,882 MWm / 1,816 MWe türbin kurulu gücü ile 1,74 GWh firm ve 4,21 GWh sekonder olmak üzere yılda toplam 5,96 GWh enerji üretilmesi planlanmaktadır. Proje rezervuarlı tipte tasarlanmıştır. Rezervuar hacmi 22.000 m3’tür. Proje ile, Karacakaya Deresi üzerindeki Kuzköy Regülatörü havzasına ait sular regülatör yerindeki su alma yapıları ile alınıp, 2.959 m basınçlı iletim borusu ile taşınarak, 235 m brüt düşülü Kuzköy HES’te türbinlenerek enerji üretimi sağlanacaktır. Projede regülatör talveg kotu 601,80 m’dir. Drenaj alanı ise 38,6 km2, yıllık ortalama akım ise 1,388 hm³ olarak hesaplanmıştır. proje debisi 1 m³/s olarak hesaplanmıştır. Proje karakteristikleri Tablo1’de verilmiştir. Tablo-1. Proje Karakteristikleri Kuzköy Regülatörü Proje Debisi

1,0 m3/s

Regülatör Tipi

Dolu gövdeli beton

Ortalama Debi

0,528 m3/s

Talveg Kotu

601,80 m

Kret Kotu Maksimum Su Kotu Regülatör Savak Boyu Toplam Regülatör Boyu Talvegden Yükseklik Çevre Düzenleme Kotu Taşkın Debisi (Q25) Taşkın Debisi (Q100)

615 m 616 m 30 m 38 m 13,20 m 617 m 32,10 m3/s 62 m3/s

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İletim Borusu İletim Yapısı Tipi İletim Borusu Uzunluğu İletim Borusu Eğimi (j) İletim Borusu Çapı (Ort.) İletim Borusu Et Kalınlığı (Ort.)

Basınçlı iletim borusu 2.959 m Değişken 0,71 – 1,17 m (0,90 m) 5 – 10 mm (7,00 mm)

Santral Binası Boyu

25 m

Eni

15 m 12 m

Yüksekliği Enerji Yapıları Brüt Düşü Net Düşü Proje Debisi Kurulu Güç Santral Kuyruksuyu Kotu Firm Güç Firm Enerji Sekonder Enerji Toplam Enerji Hidrolik Türbinler Türbin Tipi Ünite Adedi Nominal Gücü Ünite Dizayn Debisi Dizayn Net Düşüsü Senkron Hızı Verim (ηnominal) Verim (ηmaks.) Jeneratörler Miktarı Tipi Nominal Gücü Uç Gerilimi Frekansı Güç Faktörü Verim (ηg) Dönüş Hızı Tahrik Şekli İkaz Şekli Kısa Devre Oranı İzolasyon Sınıfı Güç ve Dağıtım Transformatörleri

235 m 221,29 m 1 m3/s 1,882 MWm / 1,816 MWe 380 m 0,199 MW 1,74 GWh 4,21 GWh 5,96 GWh Pelton 2 0,941 kW 0,5 m3/s 221,29 m 750 d/dak 0,87 0,90 2 adet 3 Fazlı Senkron Generatör 1 068 kVA 6,30 kV 50 Hz 0,85 0,965 750 d/dak Mile Direk Akuple Döner Diyotlu / Statik 0,75’ten Büyük F

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Ana Yükseltici Trafo Miktarı Tipi Normal Gücü Anma Gerilimi Frekansı Bağlantı Grubu Soğutma Şekli Nötr Bağlantısı Acil İhtiyaç Dizel – Generatör Grubu Miktarı Tipi Nominal Gücü Anma Gerilimi Frekansı Güç Faktörü Devir Sayısı Soğutma Şekli İkaz Şekli Santral İç İhtiyaç Trafosu Miktarı Normal Gücü Anma Gerilimi Frekansı Bağlantı Grubu Soğutma Şekli Nötr Bağlantısı

Kurulu güç Sekonder enerji Firm enerji Toplam enerji

2 adet Harici tip üç fazlı yağ izoleli 1 101 kVA (ONAN/ONAF) 6,3/31,5 ± % 2x2,5 kV 50 Hz Ynd 11 ONAN 66.6 ohm direnç üzerinden topraklı 1 adet Dört zamanlı düşey silindirli Deniz seviyesinde 45 kVA 400/231 V 50 Hz 0,80 geri 1500 d/dak Radyatör, kapalı devre su soğutmalı Döner diyotlu ikaz 1 adet 100 kVA 34,5/0,4 ± 2x2,5% kV 50 Hz Dyn 11 ONAN Doğrudan topraklı

Kapasite 1,882 MWm / 1,816 MWe 4,21 Wh/yıl 1,74 GWh/yıl 5,96 GWh/yıl

Proje üniteleri inşaatı tamamlandıktan sonra su alma işlemine başlanacaktır. Proje rezervuarlı tipte tasarlanmıştır. Rezervuar hacmi 22.000 m3’tür. Oluşturulan depolama avantajı ile proje için günlük regülasyon temin edileceği gibi su içerisinde var olacak olan malzemelerin çökelimi de doğal rezervuarda temin edilecektir. Regülatörün sağ yamacında yapılacak olan su alma yapısı ile alınan sular 2.959 m uzunluğundaki basınçlı iletim borusu ile santrale iletilecektir. İletim borusu vasıtasıyla santrale düşürülen proje debisi, santralde yer alacak 2 adet Pelton tipi türbinde enerji üretimi amacıyla değerlendirildikten sonra Karacakaya Deresi’ne geri bırakılacaktır. Proje sahasının yer aldığı bölgeye ulaşmak için, Kastamonu-Çatalzeytin devlet karayolu takip edilir. Regülatör ve santral yerlerine ulaşmak için bu noktadan sonra mevcut köy yolları kullanılmaktadır. Ulaşım sorunu olmayan proje sahasında, mevcut yolların ıslahı, rolekasyonu, gerekli yerlerinde bakım onarım çalışmaları ve yol bulunmayan yerlerde geçici yollar yapılacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje ile üretilecek enerji 3 km uzunluğunda enerji nakil hattı ile ulusal şebekeye bağlanacaktır. Söz konusu enerji nakil hattı için ayrıca 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı (05.04.2013 Tarih ve ve 28609 Sayılı değişiklik) ÇED Yönetmeliği gereğince başvuru yapılarak, gerekli izin ve görüşler alınacaktır. ÇED görüşü alınmadan enerji nakil hattı inşaatına başlanılmayacaktır. Projenin yer bulduru ve güzergah haritası Ek-1’de, 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita ve genel vaziyet planı Ek-2A ve Ek-2B’de verilmiştir. Proje alanı fotoğrafları Ek3’te, uydu görüntüsü ise Ek-4’te verilmiştir. Projenin tesis kotları arasında ve yakın membasında veya mansabında mevcut ve planlanan sulama projesi tespit edilmemiştir. Proje alanının kuzeyinde 1,5 km mesafede Yunuslar 1 HES ve 3 km mesafede Yunuslar 2 HES yer almaktadır. Proje güzergahı ve havzada yer alan diğer tesisler Ek-3C’de verilmiştir. Ayrıca proje sahasının güneyinde Zengibar İnş. Nak. Taah. Mad. Turz. Gıda Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye ait ÇED Olumlu Belgesi verilmiş olan, ER: 3257538 erişim numaralı Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi bulunmaktadır. Kuzköy HES iletim hattına güneyde yaklaşık 20 metre ve santral binasına yaklaşık 120 m mesafede kırma–eleme tesisi, 140 m mesafede ise üretim alanı yer almaktadır (Bkz. Ek-3C). Proje kapsamında, 30.01.2012 tarihinde yapılan, Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı’nda verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu Özel Formatı dikkate alınarak, ÇED Raporu hazırlanmıştır. Raporun hazırlanmasında "“Kuzköy Regülatörü ve HES Fizibilite Raporu" çalışmalarından ve tarafımızca yapılan arazi çalışmalarında edinilen bilgilerden faydalanılmıştır. Kuzköy Regülatörü ve HES fizibilite raporu DSİ Genel Müdürlüğü’nce uygun bulunmuştur (Bkz. Ek-12). Faaliyet kapsamındaki tüm işlemlerde DSİ tarafından onaylı fizibilite raporuna uygun olarak hareket edilecektir. Kuzköy Regülatörü ve HES Projesi toplam kurulu gücü 1,816 MWe/1,882 MWm olup, 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı (05.04.2013 Tarih ve ve 28609 Sayılı değişiklik) ÇED Yönetmeliği Ek II “Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler” Listesi’nde Madde 32’de belirtilen “Kurulu gücü 0-25 MWm arasında olan nehir tipi santraller” sınıfında yer almaktadır. Söz konusu proje için çevresel etkilerinin daha iyi araştırılması gerekçesiyle, mülga Kastamonu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nce 15.11.2011 Tarihinde “ÇED Gereklidir” kararı verilmiştir. Proje kapsamında malzeme ocağı açılmayacaktır. Kuzköy Regülatörü ve HES proje proje ünitelerinin inşaatında kullanılacak beton agrega malzemesinin, ücreti karşılığında Çatalzeytin yolu üzerinde, proje sahasına 16 km mesafedeki Değirmenyanı mevkiinde yer alan Erdağlar İnşaat hazır beton tesislerinden temin edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte inşaat aşamasında yakın çevredeki mevcut beton santralleri de değerlendirilecektir. Projenin tesis kotları arasında ve yakın membasında veya mansabında mevcut ve planlanan sulama projesi tespit edilmemiştir. Proje alanının kuzeyinde 1,5 km mesafede Yunuslar 1 HES ve 3 km mesafede Yunuslar 2 HES yer almaktadır. Proje güzergahı ve havzada yer alan (memba-mansap) diğer tesisler Ek-6’da verilmiştir. Karacakaya Deresi çayı içme suyu havzasında kalmamaktadır. Karacakaya Deresi herhangi bir göl ekosistemini beslememektedir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Ömrü, hizmet amaçları, pazar veya hizmet alanları ve bu alan içerisinde ekonomik ve sosyal yönden ülke, bölge ve/veya il ölçeğinde önem ve gereklilikleri Projenin uygulamaya konulacağı bölgede, yatırımın bölge ekonomisine bir hareket getireceği beklenmektedir. Proje inşaatına kamu kurumları ile ilgili gerekli işlemler tamamlandıktan sonra başlanılacaktır. İnşaat dönemi 2 yıl olarak planlamaktadır. Bu süre sonunda sistemin Projenin işletmeye geçmesiyle birlikte yılda 1,74 GWh firm ve 4,21 GWh sekonder olmak üzere toplam üzere toplam 5,96 GWh enerji üretilecektir. Projenin ekonomik ömrü ise 50 yıl olarak öngörülmüştür. Ülkemiz hızlı bir şekilde sosyal ve ekonomik gelişim göstermekte ve bu gelişmeye paralel olarak ihtiyaç duyduğu elektrik enerjisini kesintisiz, kaliteli, güvenilir ve ekonomik olarak cedreyi en az etkileyecek şekilde üretmek durumundadır. Bu nedenle öncelikle yerli enerji kaynaklarından yararlanılarak projeler geliştirilmeli ve gerekli yatırımlar yapılmalıdır. Ülkemizin gelişmesine bağlı olarak hidroelektrik enerji potansiyeli ve tüketiminin toplam enerji içindeki payı da azalmaktadır. Ancak, temiz enerji olması, değerlendirilememesi halinde akarsularımızın doğal olarak denizlere boşalımı nedeniyle kaynak kaybına neden olması ve bunların yanında en önemlisi ülkemiz pik ihtiyaçlarının karşılanması için önemli bir kısmı ithal yoluyla karşılanan alternatiflerine göre çok daha ucuz, pratik ve anında sisteme verilerek ihtiyaç bölgelerine ulaştırılması gibi avantajlara sahip olması, hidroelektrik enerji potansiyelimizin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Elektrik enerjisi tüketimi ekonomik gelişmenin ve toplumsal refahın en önemli göstergelerinden biridir. Bugün tüm dünya ülkelerinde kişi başına düşen milli gelirin o ülkenin zenginliğini simgeleyen önemli bir gösterge olmasının yanı sıra kişi başına tüketilen elektrik enerjisi de o ülkenin gelişmişlik düzeyini gösteren önemli bir göstergedir. Avrupa ülkelerinde kişi başına elektrik tüketimi 5000–7000 kWh düzeyinde olmasına karşın bu miktarın ülkemizde brüt 1900 kWh, net 1500 kWh düzeyinde ve çok düşük olduğu görülmektedir. Cumhuriyetimizin kuruluşundan bugüne kadar yapılmış enerji projeleri ile ilgili yatırımların tarihi gelişimine bakıldığı zaman önemli mesafelerin alınmış olduğu görülmekle birlikte, Türkiye elektrik enerjisi üretimi ve tüketim açısından gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında son sıralardadır. Bu nedenle ülkemizin gelişmiş ülkeler düzeyine erişebilmesi için bütün olanaklarını kullanarak genelde enerji arzını artırması için her türlü çabayı göstermesi, özelde elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak için ekonomik yapılabilirliği olan büyük-küçük tüm hidroelektrik kaynaklarını hizmete sunması gerekmektedir. Hidroelektrik potansiyelin belirlenmesinde, “Brüt Potansiyel, Teknik Potansiyel ve Ekonomik Potansiyel” kavramları önem taşımaktadır. Bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji üretiminin teorik üst sınırını gösteren brüt su kuvveti potansiyeli, mevcut düşü ve ortalama debinin oluşturduğu potansiyeli ifade etmektedir. Topoğrafya ve hidrolojinin bir fonksiyonu olan brüt hidroelektrik enerji potansiyeli, ülkemiz için 433 milyar kWh mertebesindedir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo-2. Türkiye'de Elektrik Enerjisinin Yıllara Göre Gelisimi

Teknik yönden değerlendirilebilir su kuvveti potansiyeli, bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji üretiminin teknolojik üst sınırını göstermektedir. Uygulanan teknolojiye bağlı olarak düşü, akım ve dönüşümde oluşabilecek kaçınılmaz kayıplar hariç tutulduğunda, teknik açıdan uygulanabilmesi mümkün hidroelektrik projelerin bölgenin tümünde gerçekleştirilmesiyle elde edilecek hidroelektrik enerji üretiminin sınırlarını temsil etmektedir. Bu niteliğiyle teknik yönden değerlendirilebilir hidroelektrik potansiyel, brüt potansiyelin bir fonksiyonu olmakta ve çoğunlukla onun yüzdesi olarak ifade edilmektedir. Su kuvveti teknolojisinde yakın geçmişte ani değişmeler olmadığı ve yine yakın gelecekte bu tür gelişmelerin beklenmediği dikkate alınırsa, teknik yönden değerlendirilebilir potansiyelin de aslında zamanla pek değişmediği kabul edilmektedir. Ülkemizin teknik yönden değerlendirilebilir hidroelektrik enerji potansiyeli 216 milyar kWh civarındadır. Ekonomik olarak yararlanılabilir hidroelektrik potansiyel, bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji üretiminin ekonomik optimizasyonunun sınır değerini gösteren, gerek teknik açıdan geliştirilebilmesi mümkün, gerekse ekonomik yönden tutarlı olan tüm hidroelektrik projelerin toplam üretimi olarak tanımlanabilir. Bir başka deyişle ekonomik olarak yararlanılabilir hidroelektrik potansiyel, beklenen faydaları (gelirleri), masraflarından (giderlerinden) fazla olan su kuvveti projelerinin hidroelektrik enerji üretimini göstermektedir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Hidroelektrik santrallerin ekonomik yapılabilirliğinin hesaplanabilmesi için enterkonnekte sistemde aynı enerjiyi üretecek kaynaklar gözden geçirilmekte ve en ucuz enerji kaynağı belirlenerek hidroelektrik santral (HES) projesi bu kaynakla mukayese edilmekte ve ancak daha ekonomik bulunursa önerilmektedir. Ekonomik HES potansiyeli içindeki tüm projeler termik santrallere göre rantabiliteleri daha yüksek projelerden oluşmaktadır. Ülkemizin 2001 yılı başı itibariyle tespit edilen teknik ve ekonomik hidroelektrik enerji potansiyeli 125 milyar kWh’dır. Bu potansiyel, en az ilk etüt seviyesindeki hidroelektrik projelerle, istikşaf (ön inceleme), master plan, fizibilite (yapılabilirlik), kesin proje, inşa ve işletme aşamalarından oluşan toplam 546 adet hidroelektrik projenin enerji üretim kapasitesini ifade etmektedir. Havza gelişme planlarının farklı zamanlarda hazırlanmış olmalarından dolayı projeler sonraki tarihlerde ekonomik yönden tutarsız duruma gelebilmektedir. Bununla birlikte zaman içinde enerji fayda ve maliyetlerinde meydana gelen değişikliklere göre ekonomik bulunabilecek tesislerin, ilk etütlerde terkedilmiş olmalarına da rastlanılmaktadır. Bu nedenle havza gelişme planlarının belirli aralıklarla, özellikle enerji faydalarına esas teşkil eden alternatif referans santral grubundaki değişikliklerden sonra, tekrar gözden geçirilip değerlendirilmesi uygun olacaktır. Bunlara karşılık, su kaynaklarının geliştirilmesinde görev üstlenen DSİ ve EİE gibi kuruluşların yapmış oldukları, yeni enerji imkanlarının yaratılmasına yönelik ilk etüt çalışmalarıyla da, bu potansiyele her yıl ilaveler olabilmektedir. Bütün bu olumlu ve olumsuz etkilerin de dikkate alınmasıyla, Türkiye’nin ekonomik hidroelektrik potansiyeli yıldan yıla ufak da olsa farklılıklar göstermekle birlikte bugün için 125 milyar kWh civarında olduğu kabul edilebilir. Türkiye 433 milyar kWh brüt teorik hidroelektrik potansiyeli ile dünya hidroelektrik potansiyeli içinde %1 paya sahiptir. 125 milyar kWh ekonomik olarak yapılabilir potansiyeli ile Avrupa ekonomik potansiyelinin yaklaşık %15’i mertebesinde hidroelektrik potansiyele sahip bulunmaktadır. Türkiye’deki kurulu güç kapasitesinin yıllar itibariyle gelişimi irdelendiğinde, 1990– 2005 yılları arasında kurulu güçte 23.293 MW’lık bir artış olduğu ve 2005 yılında Türkiye kurulu gücünün 39.611 MW’a ulaştığı görülmektedir. Toplam kurulu gücün 26.607 MW’ını (%67,2) termik, 12.941 MW’ını (%32,7) hidrolik, yaklaşık 63 MW’ını ise jeotermal ve rüzgar santralları oluşturmaktadır. Hidroelektrik santrallerin üretiminin garanti edilen güvenilir (firm) enerji dışındaki kısmı olan ikincil (sekonder) kısmı, yağış koşullarına bağımlı olduğundan her yıl toplam üretim içindeki payı değişim göstermekle birlikte, uzun yıllar ortalaması dikkate alındığında, Türkiye’de elektrik enerjisinin yaklaşık %30-40’ının sudan üretilmekte olduğu görülmektedir. Bugün için 126 milyar kWh olan ekonomik hidroelektrik potansiyelimizin %35’i (44.388 GWh) kullanılabilir, %9’u (10.845 GWh) inşa halinde ve %56’sı (70.767 GWh) ise çeşitli aşamalardan oluşan proje (ilk etüt ön inceleme, master plan, planlama ve kesin proje) düzeyindedir. 1985 yılına kadar termik kapasite içerisinde en fazla payı alan linyit santrallarinin payı, bu yıldan itibaren sisteme dahil edilen doğalgaz santralları nedeniyle düşmüştür. 2005 yılında Türkiye toplam kurulu gücünün %25,2’si katı yakıtlar, %7,9’u sıvı yakıtlar ve %23,8’i ise doğal gaz yakıtlı santrallardan oluşmuştur.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Enerji sektörü ile ilgili olarak mevcut durumu değerlendiren, üretim, tüketim ve taleplerle ilgili tahminleri yapan kamu kuruluşları tarafından hazırlanmış raporlardan elde edilen bilgilere göre düzenlenmiş olan tablolarda; Elektrik Enerjisi Üretim Gelişimi irdelendiğinde ise, 2000 yılında 124,9 milyar kWh olan brüt elektrik enerjisi üretimi, 2005 yılında ise yaklaşık %6.5’luk bir artışla 130.3 milyar kWh’a çıkmıştır. Sektörel dağılım incelendiğinde ise 1990 yılında 29.212 GWh ile %62 pay alan sanayi sektörünün, 2005 yılında 46.525 GWh’a ulaştığı ancak payının %50 seviyesine indiği gözlenmektedir. Buna karşılık konut ve hizmetler sektöründe tüketim 16.688 GWh’tan 42632 GWh’a ulaşırken payı da aynı şekilde %36’dan, %45.5’ye ulaşmıştır. Aynı dönemlerde ulaştırma sektöründe önemli bir değişiklik olmamıştır. Kuzköy HES Tesislerinin işletilmesi, Türkiye ekonomisine ve enerji pazarına katkıda bulunacağı gibi, ekonomiye ve istihdama gerek inşaat, gerekse işletme döneminde imkanlar getirecektir. Bunun yanı sıra Türkiye'nin ürettiği "yeşil enerji" miktarına katkıda bulunacak, Kyoto Konferansı kararlarına göre, halihazırda enerjilerinin en az % 22'sini yeşil enerji olarak tüketmeleri gereken Avrupa ülkelerine enerji ihracatı imkanına da katkı sağlayacaktır. Ayrıca, bu ve buna benzer santrallerin büyük oranda yerli sermaye ile inşa edilerek devreye girmesi, devlet kaynaklarının daha verimli kullanılmasını da sağlayacak, karşılığında döviz ödenen enerji kaynaklarına duyulan ihtiyacı biraz olsun azaltacak ve değerlendirilemeyen yenilenebilir enerji kaynaklarımızın değerlendirilmesine katkıda bulunacaktır. Fizibilite raporu ile olabildiğince ayrıntılı olarak incelenmiş ve ekonomik olarak yapılırlığı belirlenmiş olan Kuzköy Regülatörü ve HES projesinin devreye girmesi ile yerli ve yenilenebilir bir kaynak olan hidrolik potansiyelimizin bir parçası daha elektrik enerjisi üretimine ve ülke ekonomisine kazandırılmış olacaktır. Proje kapsamındaki tüm işlemlerde DSİ tarafından onaylanmış olan Fizibilite Raporuna uygun olarak hareket edilecektir. Revize Fizibilite Raporu onay yazısı Ek-12’de verilmiştir. Onaylı Revize Fizibilite Raporu CD’si ise Ek-13’te verilmiştir. Proje kapsamında 18.08.2009 Tarih ve 27323 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişikik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Madde-7 hükümlerine uyulacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Projenin yeri (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan proje yerinin, lejant ve plan notlarının da yer aldığı onanlı Çevre Düzeni Planı ve İmar Planları üzerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi), Proje alanı, Sinop – Kastamonu – Çankırı Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda E-32 nolu paftada yeralmaktadır.bulunmaktadır. Proje alanının işaretlendiği Çevre Düzeni Planı Ek-4A’da verilmiştir. Söz konusu plan, 23.01.2008 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Proje alanı 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda, Tarım arazisi olarak gösterilmiştir (Bkz. Ek-4B). Tarım arazileri toprak sınıflamalarına ayrılmadan tek bir gösterim altında toplanmıştır. Bu alanlarda, 5578/5403 Sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu” ve ilgili yönetmelik hükümleri ile bu plan hükümlerine göre uygulama yapılacaktır. Proje alanını da içeren ve yürürlükte olan İmar Planları bulunmamaktadır. HES Projesine ilişkin imar planı onaylanmasından önce: -EPDK Üretim Lisansı, -Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile yapılan Su Kullanım Hakkı Sözleşmesi, -Üretim tesislerinin-kumlacağı, planlama alanına ilişkin mülkiyet bilgilerini gösteren haritalar ile gerekli olduğu durumlarda kamulaştırma ve/veya arazi tahsisine ilişkin diğer ilgili bilgi ve belgeler, (Orman "alanında yer alıyor ise Orman Genel Müdürlüğü-Kadastro ve Mülkiyet Dairesi Başkanlığı'ndan da "Ön İzin Oluru alınacaktır) -ÇED Olumlu kararı, -Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı), -Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nm (Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ve Maden İşleri Genel Müdürlüğü), -Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü'nün, -Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın (Orman Genel Müdürlüğü ya da Orman Bölge Müdürlüğü ve Devlet Su İşleri Genci Müdürlüğü), -Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın (Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü ve Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü), -Kültür ve Turizm Bakanlığı "nın (Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü), -Maliye Bakanlığı 'nın (Milli Emlak Genel Müdürlüğü ya da ilgili Defterdarlık), -Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nın (Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü ya da ilgili Bölge Müdürlüğü), görüşü alınacaktır. Ayrıca, İmar planı tekliflerine ait incelemeye esas istenilen bilgi ve belgeler haricinde, tekliflerin incelenmesi aşamasında "İmar Planına Esas Onaylı Jeolojik Jeoteknik Etüt Raporu"nun, istenilmesi ve şayet HES yapılacak alan kıyı kenara ait bir alanı kapsıyorsa, imar planı tekliflerinin onaylı kıyı kenar çizgisi içeren halihazır haritalar üzerine çizilecektir. Proje alanının yer bulduru haritası Ek-1’de, 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita Ek2A’da, 1/10.000 ölçekli vaziyet planı ise Ek-2B’de verilmiştir. Proje alanı fotoğrafları Ek3A’da, Google Earth görüntüsü ise Ek-3B’de verilmiştir. Proje alanının işaretlendiği av haritası Ek-5A’da, korunan alanlar haritası ise Ek-5B’de sunulmuştur.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

II.2. Proje kapsamındaki (varsa malzeme ocağı, beton santrali ve kırma-eleme dahil) ünitelerin konumu, teknik altyapı üniteleri, idari ve sosyal üniteler, varsa diğer üniteler, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, bu ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı, proje kapsamında yer alan ünitelerin ve geçici-nihai depolama alanlarının 1/25000, 1/5000 ve/veya 1/1000'lik haritalar üzerinde gösterimi) Şantiye yerleşim planı, hafriyat döküm sahaları, baraj, regülatör, tünel, yükleme havuzu, cebri boru, santral binası, (birbirleri ile olan mesafeleri de belirtilmesi) v.b. yapılara ait plan ve kesitler ile yağış alanı ve akım gözlem istasyonlarını gösterir çizimler teknik resim standartlarına uygun olarak, proje ünitelerinin yerlerini (koordinatlarını) içeren sayısal CD (ED 50 formatında) Proje kapsamında kurulacak tesisler ve inşaat yapılacak alanlar Tablo-3’te verilmiştir.

No 1 2 3 4 5

Tablo-3. Proje üniteleri ve özellikleri Ünite Özellikleri Rezervuar Alanı Aktif hacim: 22.000 m3 Kuzköy Regülatörü ve Talvegten Yüksekliği=13,2 m yardımcı üniteler (Su alma yapısı, Çakıl geçiti) Basınçlı İletim Borusu Boyu: 2.959 m, Ort.Çapı: 0,9 m Santral Binası Boyu: 25 m. Eni: 15 m. Kazı Fazlası Malzeme Alanları Proje güzergahı boyunca 5 adet ve Şantiye Sahası

Alan 11.532 m2 1.000 m2 Yer altında gömülü 375 m2 7.500 m2

Proje ünitelerinin gösterildiği 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita Ek-2A’da, 1/10.000 ölçekli genel vaziyet planı ise Ek-2B’de verilmektedir. Proje üniteleri kesitleri eklerde verilmiştir (Bkz. Ek-9A, 9B, 9C, 9D). Proje kapsamında malzeme ocağı açılmayacaktır. Kuzköy Regülatörü ve HES proje proje ünitelerinin inşaatında kullanılacak beton agrega malzemesi Çatalzeytin yolu üzerinde, proje sahasına 16 km mesafedeki Değirmenyanı mevkiinde yer alan Erdağlar İnşaat hazır beton tesislerinden temin edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte inşaat aşamasında yakın çevredeki mevcut beton santralleri de değerlendirilecektir. Proje sahasının yer aldığı bölgeye ulaşmak için, Kastamonu-Çatalzeytin devlet karayolu takip edilir. Regülatör ve santral yerlerine ulaşmak için bu noktadan sonra mevcut köy yolları kullanılmaktadır. Ulaşım sorunu olmayan proje sahasında, mevcut yolların ıslahı, rolekasyonu, gerekli yerlerinde bakım onarım çalışmaları ve yol bulunmayan yerlerde geçici yollar yapılacaktır. Proje güzergahı boyunca 5 adet olmak üzere, toplam 7.500 m2 alanda Kazı Fazlası Malzeme Alanı oluşturulacaktır. Proje kapsamında kazı esnasında oluşacak bitkisel toprak, kazı fazlası malzeme sahaları içinde ayrı bir alanda depolanacaktır. Kazı fazlası malzeme sahalarının gösterildiği 1/10.000 ölçekli topoğrafik harita Ek-2B’de verilmiştir. Bu sahalar çin DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nün uygunluk görüşü ise Ek-18’de verilmiştir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje alanı ve yakın çevresinde yer alan akım gözlem istasyonları Şekli-1’de gösterilmiştir.

Şekil-1. Proje Alanı ve yakın çevresindeki Akım Gözlem İstasyonları (AGİ) Proje ünitelerinin koordinatları (ED 50 formatında) ekte CD içerisinde verilmiştir. BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI III.1. Projenin gerçekleşmesi ile ilgili yatırım programı ve finans kaynakları, bu kaynakların nereden temin edileceği, Kuzköy Regülatörü ve HES projesi için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan Üretim Lisansı’nın alınmasını müteakip kesin projelerin ve ihale dokümanlarının hazırlanmasına başlanacaktır. Proje konusu faaliyetin inşaat aşamasının 2 yılda tamamlanması ön görülmektedir. Projenin planlandığı şekilde bitirilmesi amacıyla bu aşamada hazırlanmış olan iş programı Tablo-4’te verilmiştir. İleriki aşamalarda yapılacak çalışmalara göre iş programı revize edilecek olup, bu aşamada öngörülen 24 ay inşaat dönemi için öngörülen süre değişebilecektir. Proje bedeli bazında iç ve dış ihtiyaçlar belirlenirken yapılan araştırmalar doğrultusunda kredi alınacaktır. Projenin yatırımında öz kaynaklar ile acente geri ödemeli banka kredisi kullanılacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

III.2. Projenin gerçekleşmesi ile ilgili iş akım şeması veya zamanlama tablosu Proje konusu faaliyetin inşaat aşamasının 2 yılda (24 ayda) tamamlanması ön görülmektedir. Projeye ait iş akım şeması Şekil-2’de verilmektedir. Projenin planlandığı şekilde bitirilmesi amacıyla bu aşamada hazırlanmış olan iş programı Tablo-4’te verilmiştir. ÇED OLUMLU BELGESİNİN ALINMASI KATİ PROJELERİN HAZIRLANMASI, ONAYLATILMASI, İLGİLİ TÜM KURUMLARDAN GEREKLİ İZİNLERİN ALINMASI HAZİNE ARAZİLERİ VE ÖZEL MÜLKİYET ALANLARININ KAMULAŞTIRILMASI REGÜLATÖR, İLETİM BORUSU, SANTRAL ve DİĞER ÜNİTELERİN İNŞASI ULUSAL ŞEBEKEYE BAĞLANTI YAPILMASI İŞLETMEYE ALMA ÇALIŞMALARI SAHA DÜZENLEMELERİ REGÜLATÖR VASITASIYLA SU TUTULMASI SUYUN İLETİM BORUSU İLE TAŞINMASI SANTRALDE ELEKTRİK ÜRETİMİ ULUSAL ŞEBEKEYE AKTARIMI Şekil-2. HES İş Akım Şeması

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo-4. Kuzköy Regülatörü ve HES Tahmini İnşaat İş Termin Programı

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

III.3. Projenin fayda- maliyet analizi, Proje konusu faaliyetin yatırımın bedeli olarak 7.900.000 TL olarak tespit edilmiştir. Yatırım bedelinin dağılımı ve proje ekonomisi Tablo-5’te verilmektedir. Tablo-5. Proje Ekonomisi

Kaynak: Kuzköy Reg. ve HES Fizibilite Raporu

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

III.4. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak, proje sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı projeleri, Projenin inşaat aşamasında vasıflı, vasıfsız 30 kişiye istihdam sağlanacaktır. Bu işçilerin sosyal ihtiyaçlarının önemli bir bölümü en yakın yerleşim birimlerinden ve kurulacak şantiye binasından temin edilebilecektir. Dolayısıyla yerleşim birimlerine ekonomik girdi sağlanmış olacaktır. III.5. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşebilmesi için zaruri olan ve proje sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı projeleri Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşebilmesi için inşaatta çalışan işçi, teknik ve idari personelin kalacağı, yüklenici firma tarafından teknik ve idari şartnameler dahilinde ulaşım, haberleşme, sağlık, eğitim, ve konaklama tesisleri gibi her türlü altyapıyı içeren şantiye binaları kurulacaktır. Kullanılacak içme suyu piyasadan satın alınarak damacanalarla, kullanma suyu ise ücreti karşılığında şehir şebekesinden temin edilerek proje alanına tankerlerle getirilecektir. Projenin inşaat ve işletme aşamasında evsel nitelikli atıksuların toplanıp bertarafının sağlanması için sızdırmasız fosseptik inşa edilecektir. Sızdırmaz fosseptik planı Ek-20’de verilmiştir. Çatalzeytin Belediyesi ile atıksu protokolü yapılacaktır. İşletme aşamasında, teknik eleman ve bekçi olarak 24 saat boyunca azami (vardiyalı) 10 kişi çalıştırılacaktır. Ayrıca bakım ve kontrol için, ihtiyaç duyulduğu zaman teknik ve idari kişiler olacaktır. İnşaat aşamasında kullanılan bazı (duş, dinlenme, wc vb.) şantiye binaları, işletme aşamasında kullanılmak üzere yine değerlendirilecektir. III.6. Proje için seçilen (regülatör ve HES'in kurulacağı alanlar, iletim tüneli/kanalı güzergahları, hafriyat depo sahaları, vb) yerlerin mülkiyet durumu, kamulaştırma, yeniden yerleşimin nasıl yapılacağı, kamulaştırma kapsamında halkı bilgilendirme yöntemlerine ilişkin bilgi, Kuzköy Regülatörü ve HES tesisi, Karacakaya Deresi üzerinde 601,80 m – 615 m kotları arasında kurulması planlanmaktadır. Proje kapsamında yer üstünde yaklaşık 5.300 m2 alan kullanılacaktır. Proje rezervuarlı tipte tasarlanmıştır. Rezervuar hacmi 22.000 m3’tür. Proje kapsamında rezervuar alanı altında kalacak yerleşim yeri bulunmamaktadır. Projenin yapılacağı yerde orman arazisi ve şahıs arazileri bulunmaktadır. Regülator rezervuar alanında, basınçlı iletim hattının bir kısmında ve santral binasının olduğu kısımda orman arazisi mevcuttur. Basınçlı iletim hattı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında yaklaşık 2 hektar orman arazisi; 0,8 hektar tarımsal şahıs arazisi kullanılacaktır. Kesin arazi miktarları kati proje aşamasında belirlenecektir. Faaliyet ünitelerinin şahıs arazilerinde kalan kısımlarında ise hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek araziler satın alınacaktır. Proje alanı kapsamında taşınmazların kamulaştırılması sırasında tarla, bağ ve bahçeleri kamulaştırılan ancak ikametleri etkilenmeyen yöre halkının mevcudiyeti durumunda, bu şahıslara ait ikametlerin de kamulaştırılması ihtimali de dikkate alınacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Projede köy yerleşim alanlarına denk gelen kısımlar için Kastamonu İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü’ne başvuru yapılacaktır. Proje güzergahı boyunca 4342 Sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. Proje sahası içerisinde kalan olası yaylak, kışlak alanlarının tespiti yapılarak Kastamonu İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Tarım Müdürlüğü’ne başvuru yapılacaktır. Proje kapsamında 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik kapsamında gerekli izinlerin alınması için Kastamonu İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’ne başvuru yapılacaktır. Kamulaştırma işlemleri; - Faaliyet ünitelerinin oturduğu tüm alanların hali hazır haritalarının (1/1000 veya 1/5.000 ölçekli) yapılması, - Bu alanların bağlı bulunduğu Kadastro Müdürlüklerine başvurularak 1/5000 ölçekli STK paftalarının temini, - Parsellerin mülkiyet durumlarının Tapu Müdürlüğünden tespit edilmesi, - Parseller ve mülkiyet durumlarının işlendiği kamulaştırma planının hazırlanması, - Bu planların sahanın bağlı bulunduğu Kadastro Müdürlüklerine onaylattırılması, - Orman alanları için kamulaştırma söz konusu değildir. Bu alanlarda 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 17. Maddesi gereğince izin alınacaktır. - Şahıs arazilerinin satın alınması şeklinde gerçekleştirilecektir. Tesise ilişkin hazırlanacak olan plan ve projelerle ilgili Kastamonu İl Özel İdaresi’nin onayı alınacaktır. Kamulaştırmayı yapacak idare (EPDK Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı) faaliyet sahibinin avukatı aracılığıyla, süreçte yapılacak işlemler hakkında halkı bilgilendirmekle yükümlüdür. Bu işlemler, “ÇED OLUMLU” belgesinin alınmasına müteakip yapılacaktır. Kamulaştırma işlemleri tamamlanmadan ve meri mevzuat kapsamında gerekli izinler alınmadan hiçbir şekilde inşaat çalışmalarına başlanılmayacaktır. III.7. Diğer hususlar Bu bölümde incelenecek başka bir husus bulunmamaktadır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

BÖLÜM IV: PROJE KAPSAMINDA ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) IV.1. Projeden etkilenecek alanın belirlenmesi, (etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiği açıklanacak ve etki alanı harita üzerinde gösterilecek) Projenin etki alanını belirlerken, fiziksel ve biyolojik çevre açısından etki alanları ile sosyal ve ekonomik çevre açısından etki alanlarının ayrı düşünülmesi gerekir. Mevcut benzer tesislerden edinilen deneyimler sonucunda, HES inşaat çalışmaları esnasında fiziksel ve biyolojik çevreye etkiler, inşaat alanı dış sınırından itibaren duruma göre azami 500 m ile ifade edilebilirken, tesisin işletmeye alınmasıyla bu mesafe tesis dış sınırına kadar düşebilecektir. Projeden etkilenecek alanlar; ünite inşaatlarının yapılması nedeniyle, kamulaştırılacak alanlar olarak ifadelendirilebilir. Kuzköy Regülatörü ve HES tesisi, Karacakaya Deresi üzerinde 601,80 m – 615 m kotları arasında kurulması planlanmaktadır. Proje kapsamında yer üstünde yaklaşık 5.300 m2 alan kullanılacaktır. Proje rezervuarlı tipte tasarlanmıştır. Rezervuar hacmi 22.000 m3’tür. Proje kapsamında rezervuar alanı altında kalacak yerleşim yeri bulunmamaktadır. Projenin yapılacağı yerde orman arazisi ve şahıs arazileri bulunmaktadır. Regülator rezervuar alanında, basınçlı iletim hattının bir kısmında ve santral binasının olduğu kısımda orman arazisi mevcuttur. Basınçlı iletim hattı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında yaklaşık 2 hektar orman arazisi; 0,8 hektar tarımsal şahıs arazisi kullanılacaktır. Kesin arazi miktarları kati proje aşamasında belirlenecek olup, kamulaştırma planı yaptırılacaktır. Faaliyet ünitelerinin şahıs arazilerinde kalan kısımlar hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek araziler satın alınacaktır. Proje alanı kapsamında taşınmazların kamulaştırılması sırasında tarla, bağ ve bahçeleri kamulaştırılan ancak ikametleri etkilenmeyen yöre halkının mevcudiyeti durumunda, bu şahıslara ait ikametlerin de kamulaştırılması ihtimali de dikkate alınacaktır. Proje kapsamında hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek, gerekli kamulaştırma işlemleri yapılmadan faaliyete başlanmayacaktır. Kuzköy Regülatörü gövdesi inşaatı esnasında, inşaat alanının kuru tutulabilmesi için, regülatör sağ sahilinde su alma yapısının yanında dere talveg kotunda çakıl geçidi planlanmıştır. Çakıl geçidi normal işletme halinde regülatör arkasında birikecek olan rüsubatın temizlenmesi amacı ile kullanılacağı gibi inşaat aşamasında da derivasyon amaçlı olarak kullanılacaktır. Bu esnada, mansapta kısa süreli bulanıklık olacak olup, bu kalıcı bir durum değildir. İnşaat alanının kuruya alınması için yapılacak çakıl geçiti inşaatı öncesinde su ortamında yapılacak kazı ve beton işleri sırasında mansaptaki su kalitesinin kısa süreler ile de olsa ilgili mevzuatta belirtilen kalite sınırlarının dışına çıkmaması için drenaj ağı ve çöktürme hendekleri sistemi kurulacak ve buna müteakip inşaata başlanılacaktır. Projenin inşaatına henüz başlanılmamıştır. İnşaat esnasında hafriyattan kaynaklı toz, kullanılan ekipmanlardan kaynaklı gürültü, katı ve sıvı atıklar, tıbbi atıklar oluşumu söz konusudur. İşletme aşamasında ise herhangi olumsuz bir çevresel etki söz konusu değildir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje kapsamında kullanılacak orman arazileri için, 6831 Sayılı Orman Kanunu 17. maddesi gereğince Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’ne başvurularak gerekli tüm izinler alınacaktır. Orman alanlarında yapılacak tüm işlemler Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nün nezaretinde gerçekleştirilecektir. Proje kapsamında hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek, gerekli kamulaştırma işlemleri yapılmadan faaliyete başlanmayacaktır. Tesise ilişkin hazırlanacak olan plan ve projelerle ilgili Kastamonu İl Özel İdaresi’nin onayı alınacaktır. Sosyal ve ekonomik çevreye etkiler ise, olumsuz etkiler olarak ele alındığında; inşaat yapımının verdiği sosyal rahatsızlıklar olarak yerel bazda kalırken, olumlu etkiler olarak ele alındığında; iş istihdamının sağlanacağı ve bundan doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenecek nüfus ve ülke kalkınmasına olumlu katkılar olarak düşünüldüğünde bölge ve il çapında hissedilebilecektir. IV.2. Etki Alanı İçerisindeki fiziksel ve biyolojik çevrenin özellikleri ve doğal kaynakların kullanımı, IV.2.1. Meteorolojik ve iklimsel özellikler, İklim Kastamonu ilinde kıyı kesimine paralel uzanan dağların etkisi ile iç kesimlerinde Karadeniz iklim kuşağı özellikleri yanında, karasal iklim kuşağının özellikleri de görülmektedir. Sahil şeridi iç kesimlere göre daha sıcak ve yağışlıdır. Denizler üzerinden geçen hava kütleleri kazandığı nemi, yükselmesi esnasında dağlara çarparak yağış olarak kıyı şeridine bırakmaktadır. Dolayısı ile kıyı şeridinin bol yağış aldığı görülür. Kastamonu ili nem miktarı, denizlerden karalara doğru gelen hava kütleleri ve bitki örtüsü nedeni ile yüksektir. Kastamonu rüzgar bakımından incelediğinde hakim yönün güneybatı olduğu görülür. Çatalzeytin ilçesi Batı Karadeniz iklim bölgesine girmektedir. İklim özellikleri bakımından yazları serin ve yağışlı, kışları soğuk ve karlı geçmektedir. Yağışlar genellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında fazlalık göstermektedir. Proje alanına ait iklimi karakterize eden meteoroloji istasyonları Küre, İnebolu, Abana, Bozkurt ve Asarcık’dır. Yağış Kastamonu ilinin yağış rejimi Karadeniz yağış rejiminin aksine sene içinde en çok yağış alan ay Mayıs ayı en az yağış alan ay ise Şubat ayıdır. Bu rakamlar iç kısımların Karadeniz iklim kuşağından ayrılarak karasal iklim kuşağına geçtiğinin bir göstergesidir. 2007 yılında yağışlar uzun yıllar ortalamalarının (mevsim normalleri) altında seyretmiş yılın en yağışlı ayı 79.8 mm ile Haziran ayı olmuştur.Yıllık yağış toplamı 338.2 mm’dir. (Kaynak: Kastamonu İl Çevre Durum Raporu, 2007). Sıcaklık Kastamonu ilinde uzun yıllar sıcaklık ortalamaları Ocak ayında görülen –0,7 derece ile temmuz ayında 20,3 derece arasında değişmektedir. Sıcaklık değerleri Haziran, Temmuz, Ağustos aylarında en yüksek değerlere ulaşmaktadır. 1975 yılından itibaren yapılan değerlendirmeler sonucu en yüksek sıcaklık 42,2 derece ile 30 Temmuz 2000 tarihinde, en düşük sıcaklık -20,9 derece ile Şubat 1985 tarihinde yaşanmıştır (Kaynak: Kastamonu İl Çevre Durum Raporu, 2007).

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

IV.2.2. Jeolojik özellikler IV.2.2.1. Bölgesel jeoloji, sahanın 1/25.000 ölçekli genel jeoloji haritası, stratigrafik kolon kesitleri, Genel Jeoloji 1/25.000 ölçekli Kastamonu E32-a3 paftası içinde yer alan Kuzköy HES proje sahası ve yakın çevresindeki jeolojik formasyonların litolojik özellikleri, stratigrafik konumları ve yaşları hakkındaki tanımlamalar, EİEİ Jeoloji ve Sondaj Dairesi Başkanlığı tarafından, “Batı Karadeniz Havzasında Yer Alan Küçük Akarsular Üzerindeki Enerji İmkanlarına Ait İlk Etüt Raporu” çerçevesinde hazırlanmış olan “Karacakaya Deresi Havzası Kuzköy Regülatörü ve HES Projesi Mühendislik Jeolojisi Ön İnceleme Raporu (2004)” raporu esas alınarak hazırlanmıştır. Ayrıca, MTA Genel Müdürlüğü tarafından Batı Karadeniz Bölgesinin jeolojisini incelemek amacıyla yürütülmüş olan projelerden ve 1/100000 ölçekli Kastamonu E-32 jeoloji (2007) paftasından ve bölgede yapılmış olan diğer çalışmalardan yararlanılmıştır. Blumenthal (1940): Gökırmak vadisi (Boyabat) ile Karadeniz arasında kalan bölgede yapmış olduğu incelemede, Paleozoyik yaşlı temel üzerine gelen Kretase-Tersiyer yaşlı istifin stratigrafisini ve petrol olanaklarını incelemiş ve bölgenin 1/100.000 ölçekli haritasını yapmıştır. Göktunalı, K.(1955): Ağlıpazarı-Seydiler bölgesinin 1/25000 ölçekli jeoloji haritasını yapmış; Paleozoyik yaşlı Alt fliş (Akgöl formasyonu); örtü kalkeri (İnaltı kireçtaşı), genç fliş (Ulus formasyonu) ile Üst Kretase çökellerini ve Tersiyer çökellerini incelemiştir. Ketin, İ. (1962): Blumenthal’in çalışmasından yararlanarak 1/500000 ölçekli Sinop jeoloji paftası ve açıklamasını hazırlamıştır Ketin, İ. ve Gümüş, Ö. (1963): Sinop-Ayancık güneyindeki geniş bir alanda petrol olanakları için yaptıkları çalışmada, Jura-Kretase istifini incelemiş ve bölgenin 50000 ölçekli jeolojik haritasını yapmışlardır. Akyol, Z. vd. (1974): Cide-K Güner, M. (1980): Küre civarının 1/100000 ölçekli jeoloji haritasını yapmış, kayaçları sınıflandırmıştır. Küre civarının Çökel kayalarını subgrovak ve siyah şeyl (Akgöl formasyonu) olarak sınıflandırmış; bu formasyonun yaşının Permiyen olabileceğini belirlemiştir. PermiyenTriyas dönemindeki bir denizaltı bazalt istifinin jeosenklinal çökelleri ile ilişkili olduğunu belirtmiştir. Yılmaz, Y. ve Tüysüz, O. (1984): Elekdağ metamorfitleri üzerine tektonik olarak üzerlenen Devrekani metamorfitlerinin ve Liyas öncesi yaşlı Elekdağ metaofiyoliti ile örtü çökellerden oluşan metakarmaşığın, Dogger yaşlı Çangal Graniti tarafından kesildiğini açıklamıştır. Proje alanına ilişkin 1/10.000 ölçekli genel jeoloji haritası Ek-8A’ da verilmiştir. Bölgeye ait genelleştirilmiş sütun kesiti Şekil-3’te verilmiştir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Şekil-3. Proje Sahasının Genelleştirilmiş Sütun Kesiti Stratigrafik Jeoloji Proje sahasının içinde bulunduğu Batı Karadeniz Bölgesi’ndeki genel stratigratigrafik jeoloji aşağıdaki şekilde kabul edilmektedir. Bölgede Malm öncesi olarak yaşlandırılan, proje sahasının batısında Mamatlar, Tezcan’da ve sahanın güneyinde Ekinveren Fayı’nın kuzeyindeki çok geniş alanlarda yüzeylenen ofiyolitler ve bu ofiyolitleri örten, proje sahasında hakim litoloji olarak görülen, Triyas-Liyas yaşlı Akgöl formasyonu birlikte, Taşköprü’de ve Elekdağ’ın güneyindeki Esentepe’de yüzeylenen Bekirli formasyonu üzerine itilmişlerdir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Bu itilme ile bir araya gelmiş olan bu kaya birimleri topluluğu, Malm öncesi yaşı verilen Devrekani Metamorfitleri tarafından da tektonik olarak üzerlenmişlerdir. Bir araya gelerek “eski temel”i teşkil eden Bekirli formasyonu, ofiyolit ve Akgöl formasyonu; proje sahasında Çangal graniti olarak adlandırılmış olan Dogger yaşlı granitoyid ile kesilmekte ve Malm yaşlı Bürnük formasyonu ile de trangresif olarak üzerlenmektedir. Söz konusu transgresyon, Malm-Erken Kretase yaşlı sığ denizel karbonat çökelimi olan İnaltı formasyonu ile devam etmektedir. Erken Kretase’deki faylanmalar ile derinleşen havzada; bölgede Ulus formasyonu olarak adlandırılmış olan Çağlayan formasyonunun kırıntılıları çökelmiştir. Derinleşmesi devam eden havzada Senomaniyen-Erken Kampaniyen yaş aralığında Kapanboğazı formasyonunun pelajik çökelleri oluşmuştur. Geç Kampaniyen ile birlikte tektonizmanın etkisine giren havzada, önce Cankurtaran formasyonunun fliş özellikli kırıntılıları ile yay mekanizması ürünü olan volkanit üyesi çökelmiştir. Geç Maastrihtiyen- Paleosen’de killi kireçtaşı-marndan oluşan Akveren formasyonu, Geç Paleosen-Erken Eosen’de mor renkli kumtaşı-marndan oluşan Atbaşı formasyonu, Lütesiyen’de silttaşıkumtaşı- kiltaşından oluşan Kusuri formasyonu çökelmiştir. Kusuri formasyonunun alt seviyelerindeki kumtaşları Ayancık üyesi olarak ayırtlanmıştır. Eosen sonrasında bölge karasallaşmış ve Kuvaterner yaşlı akarsu çökelleri ve kıyı kumulları teşekkül etmiştir. Çalışma alanında Permiyenden günümüze kadar teşekkül etmiş birimler yaşlıdan gence doğru aşağıdaki şekildedir. Akgöl formasyonu Çangal Graniti İnaltı formasyonu Çağlayan formasyonu Kapanboğazı formasyonu Alüvyon

(TRJa) (Jçg) (JKi) (Kç) (Kk) (Qal)

Triyas-Alt Jura Orta Jura Üst Jura-Alt Kretase Alt Kretase Üst Kretase Kuvaterner

Akgöl Formasyonu (TRJa) Siyah renkli kayrak, fillat, şeyl ve kumtaşından oluşan birime Akgöl formasyonu adı Ketin ve Gümüş (1962) tarafından verilmiştir. Orta Pontitler’de yaygın olarak görülen birim Üst Jura ve daha genç birimlere temel oluşturur. Akgöl formasyonu bölgede; Elek ve Yaralıgöz dağlarının kuzey yamaçlarında, Çiçekyayla, Ortasökü ve Kestanesökü köylerinde; proje sahasında, regülatör yeri ve her iki yamacında, Sökü köyü ve mahallelerinde, Kavaklı köyü ve mahallelerinde tipik olarak görülür. Akgöl formasyonunun alt seviyeleri metavolkanit, metapelit, fillat, siyah şeyl ardalanması ile başlar. Üst seviyelere doğru şeylerle birlikte ince taneli kumtaşı ve silttaşı arakatkıları görülür; birim üste doğru kumtaşı, silttaşı, şeyl ardalanmasına dönüşür. Akgöl formasyonunun üst kısımları kilden kireçtaşına kadar değişiklik gösteren litolojileri içerir; yer yer ince tabakalanmalı killi kireçtaşı ve mikritik kireçteşı tabakalanmaları görülür. Kumtaşları taze yüzeylerinde gri ve siyah; ayrışmış yüzeylerinde sarımsı kahve renkli; sert, ince taneli, ince-orta ve yer yer kalın-“çok kalın” tabakalı ve çoğunlukla karbonat çimentoludur. Kumtaşlarını oluşturan tanelerin büyük çoğunluğu kuvarstır. Bazen kuvars oranı iyice artarak eski projedeki yükleme havuzu yerinde görüldüğü gibi kuvarsit halini alır. Şeyler siyahımsıgri renkli, parlak görünüşlü, ince-“çok ince” tanelidir. Karbonat miktarının arttığı seviyelerde siyah renkli, ince tabakalı, sert, killi kireçtaşı ve mikritik kireçtaşı tabakaları görülür. Akgöl formasyonu Dogger yaşlı Çangal graniti tarafından kesilir. Birimin granitle olan dokanağında hornfels gelişimi görülür. Akgöl formasyonu alttaki daha yaşlı ofiyolit ile geçişlidir ve Malm yaşlı karasal kırıntılılar (Bürnük formasyonu) diskordans ile üzerlenir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Havzada, güneyden kuzeye doğru tektonik hareket devam ederken, kıyıya yakın deniz ortamında Akgöl formasyonu; karasal ortamlarda Bürnük formasyonu çökelmiştir; Akgöl formasyonunun kalınlığı ölçülememiş, ancak bin ila iki bin metre kalınlıkta olduğu tahmin edilmektedir (Deveciler E, 1989). Yılmaz (1980) Devrekani yöresindeki çalışmasında birimin kalınlığını 1000m olarak belirtmiştir. Akgöl formasyonunun yaşı bulunan fosillere göre Kovenko (1944) ve Ketin (1962) tarafından Liyas olarak verilmiştir. Yılmaz ve Tüysüz (1984) birimin taban yaşının Triyas’a kadar indiğini belirtmişlerdir. Birimin yaşı Triyas-Liyas kabul edilmiştir. Akgöl formasyonu içinde yaygın olarak kireçtaşı ve mermer blokları görülür. Kireçtaşı blokları gri renkli, orta-kalın tabakalı olup yer yer sarımsı-kırmızı renkli masif kireçtaşlarına geçiş gösterir ve ince bir kuvarsit sargısıyla birimin kırıntılılarından ayrılır. Kireçtaşları içinde bulunan fosillere göre Blumenthall (1948) ve Önder vd. (1988)’e göre kireçtaşlarının yaşı Orta-Geç Triyas’tır. Mermer blokları orta-kalın katmanlı, yer yer masif görünümlü, beyazımsı-gri-kirli sarıpembemsi renklerde olup kalsitik ve dolomitik mermerden oluşmaktadır. Akgöl formasyonu giderek sığlaşan bir havzada çökelmiş fliş özellikli çökellerdir. Akgöl formasyonu, Cide-Kuruçaşile’de Himmetpaşa formasyonu (Akyol vd. 1974), Daday- Devrekani’de Börümce formasyonu (Yılmaz. O, 1980), Kastamonu-Tosya’ da Elekdağ metaofiyoliti (Yılmaz, Y. ve Tüysüz,1984) ile deneştirilebilir. Çangal Graniti (Jçg) Bölgede doğuda; Kurtosman mahallesi (Kayadibi) Kavakköy arasında, Kapıkaya ve Kuşötmez dağında geniş olarak yüzeylenmiştir. Batıda Karadağ’da ve Mamatlar ve Tezcan köylerinin kuzeyinde daha küçük alanlar halinde yüzeylenmiştir. Proje sahasının güneybatısındaki Sekicek ve Bostancıoğlu mahallelerinde görülmektedir. Yılmaz vd (1984) tarafından Çangal Graniti olarak adlandırılan birim genelde sarp bir topoğrafya oluşturur; ancak aşırı alterasyona uğradığı yerlerde oldukça yumuşak bir topoğrafyaya sahiptir. Birim beyazımsı, pembemsi, kırmızımsı, yeşilimsi renklerdedir; ince-orta taneli, porfirik-granitik dokulu olup som görünüşlüdür. Yaşı Liyas’a kadar çıkan Akgöl formasyonunu kesmesinden ve kontak metamorfizma oluşturmasından birimin, Liyas’tan daha genç olduğu; Malm yaşlı Bürnük formasyonu ve Malm-Erken Kretase yaşlı İnaltı formasyonu tarafından trangresif olarak üzerlendiği için Dogger yaşında olduğu kabul edilmiştir (Yılmaz ve Tüysüz, 1984). Aydın vd.(1995) K/Ar metoduyla birimin yaşının Dogger (175+3 my) olduğunu belirtmişlerdir. İnaltı Formasyonu (JKi) Formasyona adı Ketin ve Gümüş (1963) tarafından verilmiştir. Üst Jura-Alt Kretase yaşlı fosilli, neritik kireçtaşının E33-d1 paftası içindeki Ayancık ilçesinin 24 km güneyindeki İnaltı köyünde tipik olarak görülmesinden dolayı bu ad verilmiştir. Proje sahasının güneyinde Koru dağında, Kızacık köyünde geniş yayılımlar gösterir. Proje sahasında, santral yerindeki dere yatağının sol sahil yamacındaki Pur mahallesi ve Kaya mahallesinde; dere yatağının sağ sahilinde Siniçiftliği Sırtı ve Kirazharmanı Tepede tipik olarak gözlenir. Birim altta beyaz-gri renkli, kalın tabakalı, gastropod, mercan ve algli kristalize kireçtaşı olarak gözlenir. Üste doğru gri, koyu gri renkli, orta tabakalı kireçtaşları ince şeyl katkıları içerir; üste doğru kil oranı artar ve yumrulu, orta-kalın tabakalı kireçtaşı daha üste doğru grikırmızımsı renkli, kalın tabakalı kireçtaşları olarak devam eder.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İnaltı formasyonu alttan Bürnük formasyonu ile geçişlidir. Bürnük formasyonunun olmadığı yerlerde doğrudan temel kayalar üzerine geldiği görülür. Üstten Erken Kretase yaşlı Çağlayan formasyonuna geçer. Yılmaz (1980) birimin kalınlığını 480m olarak vermiştir. Formasyonun yaşı Malm-Erken Kretase’dir. Çağlayan Formasyonu (Kç) Birimin adı Ketin ve Gümüş (1963) tarafından verilmiştir. Proje sahasında Karacakaya Deresi’nin sol sahil yamaçlarında Sökü köyü Hacıreis, Bereket, Camiyanı ve Pur mahallelerinde tipik olarak gözlenir. Birim başlıca şeyl, kumtaşı, sittaşı, kireçtaşı ve bunların aralarındaki olistostromal seviyeler ile olistolitlerden oluşur. Birim genel olarak sarı, kahverengi, gri, orta-kalın tabakalı kumtaşı ile gri renkli, ince tabakalı silttaşı-şeyl ardalanması şeklindedir. Şeyler gri, siyahımsı renkli, ince tabakalı, tabaka aralarında kaba kumtaşı ve çakıltaşı mercekleri görülür. Birimin alt seviyelerinde İnaltı formasyonundan kopma iri kireçtaşı çakıl ve blokları görülür. Çağlayan formasyonu temeli oluşturan metamorfik birimler ve Akgöl formasyonunun üzerine diskordan olarak gelir. Bölgedeki çalışmaklarda Yılmaz ve Tüysüz (1984) Çağlayan formasyonunun İnaltı formasyonunun kireçtaşlarıyla dereceli geçişli ve trangresif özellikte olduğunu; Şengün vd.(1988) ise bu iki formasyon arasındaki geçişin yanal ve düşey yönde olduğunu, ancak yer yer Çağlayan formasyonunun doğrudan Liyas öncesi temel üzerine de çökeldiğini belirtmişlerdir. Gedik ve Korkmaz (1984) formasyonu 235-1325m arasında değişen kalınlıklarda ölçmüşlerdir. Çağlayan formasyonu üstten Kapanboğazı formasyonunun kırmızı renkli mikritik kireçtaşıkilli kireçtaşı-marn ardalanması tarafından geçişli olarak üzerlenirler. Ketin ve Gümüş (1963) birime Alt Kretase (Apsiyen- Albiyen) yaşını vermişlerdir. Çağlayan formasyonu 1/100.000 ölçekli Kastamonu E-32 jeoloji paftasında Ulus formasyonu olarak kabul edilmiştir. Kapanboğazı Formasyonu (Kk) Birim adı Ketin ve Gümüş (1963) tarafından Ayancık ilçesinin 20km güneyindeki Kapanboğazı mevkiinden verilmiştir. Proje sahasında Karacakaya Deresi’nin sol sahil yamaçlarında Tüfekçi, Kırlangıç, Teknesu, Murat ve Cebeci mahallelerinde tipik olarak görülür. Birim ince-orta kalınlıkta, düzgün tabakalanma gösterir; kırmızı, bordo, kiremit renkli, seyrek olarak yeşilimsi kızıl renkli, killi kireçtaşı, mikritik kireçtaşı çörtlü kireçtaşı, çört, radyolarit, çamurtaşı ardalanmasından oluşur; yer yer ince volkanit arakatkıları içerir. Kapanboğazı formasyonu altta Çağlayan formasyonunun kırıntılılarıyla dereceli geçişlidir. Üst seviyelerinde kırıntılıların görülmesi ve volkanik malzemenin giderek artmasıyla Cankurtaran formasyonuna geçiş gösterir. Birimin kalınlığı yaklaşık 100 m kadardır. Kapanboğazı formasyonunun yaşı Ketin ve Gümüş’e (1963) göre Geç Senomaniyen-Erken Kampaniyen; Gedik ve Korkmaz’a (1984) göre Santoniyen-Kampaniyen; Deveciler vd. (1989) göre Santoniyen-Erken Kampaniyen; Gürpınar vd. (1989) ile Sütçü vd. (1994) göre SenomaniyenErken Türoniyen’dir. Bu çalışmada birimin yaşı Senomaniyen-Kampaniyen olarak kabul edilmiştir. Birim zaman zaman volkanik aktivitenin olduğu sakin ve derin bir denizde çökelmiştir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Güncel Oluşuklar Alüvyon Regülatör yerinde dere yatağındaki alüvyonun kalınlığı 1-3 m olarak tahmin edilmiştir. Alüvyonu teşkil eden malzemelerden silt %5, kum %15, çakıl %20, blok %60 olarak kabul edilmiştir. Blok ve çakılların %70’i granit, %30’u metavolkanit kayaçlardan türemiştir. Ortalama blok boyu 25-45 cm; en büyük blok boyu 1 m’dir. Kitle Hareketleri Oluşukları Proje sahasındaki kitle hareketleri heyelan şeklinde görülmektedir. Proje sahasında Karacakaya Deresi’nin sağ sahil yamacında, Sökü köyü güneyinde, Akgöl formasyonu üzerinde eski bir heyelan görülmüştür. Heyelanın, Karadeniz’in yağışlı ikliminin yanında formasyonun litolojisi, tabakalanması ve gravite etkisiyle oluştuğu kabul edilmiştir. Söz konusu heyelan iletim basınçlı borusu güzergahını etkilemeyecek uzaklıktadır. Basınçlı iletim borusu güzergahında yapılan incelemede herhangi bir duraylılık sorunu görülmemiştir. Yapısal Jeoloji Faylar Proje sahasında Aliköy mahallesi, Sökü, Hacıreis, Celer mahallesinin kuzeyinden Kavaklı’nın güneyinden geçen ve bölgede görülen fayların genel istikametine uygun olarak GD-KB istikametinde devam eden, kuzey bloğu düşmüş olan düşey fay görülmektedir. Proje alanının işaretlendiği diri fay haritası Ek-7B’de verilmiştir. Karacakaya Deresi’nin sağ sahilinde, santral yerinin güneyinden geçen söz konusu fay, Santral yerinde görülen Çağlayan formasyonu ve Pur mahallesinde görülen İnaltı formasyonu ile Aliköy mahallesi ve Sökü köyünde görülen Akgöl formasyonu arasında dokanak oluşturur. MTA tarafından hazırlanmış olan 1/100.000 ölçekli Kastamonu E-32 jeoloji paftasında, Kuşötmez Dağı’ndan, KB istikametindeki Kavaklı, Kestanesökü köylerine doğru devam eden yaklaşık 40 km uzunluğundaki fay, kuzey bloktaki Ulus (proje sahasında Çağlayan olarak alındı) ve Cankurtaran formasyonu ile güney bloktaki Akgöl ve İnaltı formasyonu arasında geniş alanlarda dokanak oluşturur. Bindirmeler Elek dağının güney yamacında Esentepe’deki Elek dağı bindirmesi; Ofiyolitler ve Akgöl formasyonu ile birlikte, Bekirli formasyonu üzerine itilmişlerdir. Uyumsuzluklar Malm yaşlı Bürnük formasyonu ile Malm-Erken Kretase yaşlı İnaltı formasyonu eski temel üzerinde transgresif olarak yer almaktadır. Kuvaterner yaşlı alüvyon ve plaj çökellerinin daha yaşlı birimler ile olan ilişkileri uyumsuzdur.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

IV.2.2.2. Proje alanı jeolojisi, inceleme alanına ait büyük ölçekli (1/5000 ya da varsa 1/1000 ölçekli) jeoloji haritası ile proje kapsamındaki ünitelerin kesitleri, harita ölçekleri ve lejantları metindekine uygun olmalı, yapılan büyütme ya da küçültmeler çizgisel ölçekte gösterilmeli, jeolojik harita ve kesitlerin harita alma tekniğine uygun olarak hazırlanması jeolojik bilgilerin formata uygun olarak detaylandırılması), Yapı Yerlerinin Mühendislik Jeolojisi Kuzköy Regülatör yeri, Karacakaya Deresi’nin 601,80 m talveg kotunda, Akgöl formasyonunun alt seviyelerindeki metavolkanitler üzerinde; Santral yeri ise Karacakaya Deresi’nin sağ sahilinde 380 m kuyruksuyu kotunda, Çağlayan formasyonunun düzgün tabakalı kumtaşları, silttaşları üzerinde yer alır. Basınçlı iletim borusu güzergahı 2+959 km uzunluğunda olup Karacakaya Deresi’nin sağ sahil yamacında, büyük bölümü mevcut ulaşım yolunu takip ederek, Akgöl ve Çağlayan formasyonları üzerinden geçecektir. Regülatör Yeri Mühendislik Jeolojisi Kuzköy Regülatörü, Karacakaya Deresi üzerinde 601,80 m talveg kotunda, 15 m yüksekliğinde ve dolu gövdeli beton olarak Akgöl formasyonunun alt seviyelerindeki metavolkanitler üzerinde inşa edilmesi planlanmıştır. Regülatör yeri jeoloji kesiti Ek-8B’de verilmiştir. Birim Triyas-Alt Jura yaşlı olup proje sahasında görülen en yaşlı kayaçtır. Metavolkanitler koyu yeşil, mavimsi renkte, taze yüzeyli, genel olarak ayrışma göstermeyen, yüksek dayanımlı; az, kapalı eklemlidir. Yüzeysel gözlemlere göre RQD değeri %95-100 olup “çok iyi kaya” olarak değerlendirilmiştir. Kazı klası sınıflamasına göre de “sert kaya (c2)” olarak kabul edilmiştir. Regülatör yerinde dere yatağındaki alüvyonun kalınlığı 1-3m olarak tahmin edilmiştir. Alüvyonu teşkil eden malzemelerden silt %5, kum %15, çakıl %20, blok %60 olarak kabul edilmiştir. Blok ve çakılların %70’i granit, %30’u metavolkanit kayaçlardan türemiştir. Ortalama blok boyu 25-45 cm, en büyük blok boyu 1m’dir. Regülatör yerinin her iki sahilindeki metavolkanitlerde duraylılık ve geçirimlilik sorunu görülmemektedir. Regülatör yerindeki temel kayayı teşkil eden metavolkanitler, temel olma ve taşıma gücü yönünden herhangi bir olumsuzluk taşımamaktadır. Yapıların yer alacağı Akgöl formasyonuna (TRJa) ait litolojilerin emniyetli taşıma gücü Qemn=10.00-25.00 MN/m2 (Gs=3) olarak alınabilecektir. Ayrıca, birincil olarak geçirimsiz özellikte olan birim içerisinde gelişmiş olan süreksizlik yüzeylerinin açıklığının, regülatör yerleri ve yakın çevresinde aşırı dar-kapalı aralığında olması nedeniyle, önemli ölçüde ikincil bir su kaçağına yol açmayacağı düşünülmektedir. Regulatör yeri ve ilgili yapı yerlerindeki kazılarda, kazı klasının; %5 toprak, %5 yumuşak kaya %90 sert kaya şeklinde olacağı öngörülmektedir. Bu alanlardaki kazılarda uygulanacak şev oranı ise; desteklemesiz 1Y:4D, desteklemeli 1Y:5D olarak alınabilecektir. Ancak yapılan tüm bu değerlendirmelerin kesin proje aşamasında açılması önerilecek olan temel araştırma sondaj kuyuları ile denetlenmesi gereklidir. Regülatör yerinde açılması önerilen 3 adet temel araştırma sondaj kuyusundan SK-1 nolu sondaj kuyusu nehir içinde, SK-2 nolu sondaj kuyusu sağ sahilde, SK-3 nolu sondaj kuyusu sol sahilde önerilmektedir. Temel araştırma sondaj kuyularında karotlu ilerlemenin yanı sıra, basınçlı su testi de yapılarak Akgöl formasyonuna ait litolojilerin geçirimlilik durumunun ortaya konulması sağlanaacktır. Alınacak karot numuneler üzerinde laboratuar deneyleri yapılarak kayacın jeomekanik özellikleri belirlenecektir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Regülatör Yeri Stabilite Analizleri Gerek regülatör yerinde, gerekse basınçlı iletim sistem ve santral yerinde oluşturulacak şevlere yönelik olarak duraylılık sorunları stabilite analizleriyle irdelenmiştir. Bu amaçla arazide yapılan jeolojik gözlemlerinin ve alınan süreksizlik ölçümleri değerlendirilerek regülatör yeri sağ ve sol sahil ve ayrıca santral yeri için kinematik analizler yapılmıştır. Kinematik analizlerle ilgili değerlendirme ve öneriler analiz tablosunda yer almaktadır (Şekil4 ve Şekil-5). Regulatör yeri TRJa metavolkanit oluşumu Foto-1’de verilmiştir.

Şekil-4. Regülatör Yeri Sağ Sahil ve Yakın Çevresinin Kinematik Analiz Değerlendirmesi

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Şekil-5. Regülatör Yeri Sol Sahil ve Yakın Çevresinin Kinematik Analiz Değerlendirmesi

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Foto-1. Regulatör yeri TRJa metavolkanit oluşumu İletim Hattı Basınçlı iletim borusu güzergahı, Karacakaya Deresi’nin sağ yamacından, 609 m kotundan Akgöl ve Çağlayan formasyonları üzerinden büyük kısmı mevcut yolu takip ederek geçecektir. Planlanan iletim borusu uzunluğu 2+959 km’dir. İletim borusu güzergahında yerinde yapılan inceleme ve değerlendirmeler aşağıda verilmiştir. Kuzköy HES projesi basınçlı boru güzergahı ise Foto-2’de verilmektedir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Foto-2. Kuzköy HES projesi basınçlı boru güzergahı

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İletim hattı jeoloji kesiti 1 ve 2 Ek-9C ’de verilmiştir. 0+000-0+120 km’ler arası Akgöl formasyonu (TRJa) Triyas-Alt Jura yaşlı Akgöl formasyonunun alt seviyelerindeki metavolkanit görülmektedir. Birim koyu yeşil, mavimsi renkli, genel olarak taze yüzeyli ve yüksek dayanımlıdır. Eklemleri düzensiz ve kapalıdır. Yüzeysel gözlemlere göre RQD değeri %95100 olarak değerlendirilmiş, sınıflamaya göre “çok iyi kaya” olarak kabul edilmiştir. Birim, kazı klası sınıflamasına göre kaya zeminler sınıfına dahil edilerek “sert kaya (c2)” olarak belirlenmiştir. 0+120-0+600 km Akgöl formasyonu (TRJa) Akgöl formasyonunun alt seviyelerindeki metavolkanitlerin üzerindeki; metapelit, fillat, siyah şeyl, kireçtaşı ardalanması görülür. Üst seviyelere doğru şeylerle birlikte ince taneli kumtaşı ve silttaşı arakatkıları görülür; birim üste doğru kumtaşı, silttaşı, şeyl ardalanmasına dönüşür. Akgöl formasyonunun üst kısımları kilden kireçtaşına kadar değişiklik gösteren litolojileri içerir; yer yer ince tabakalanmalı killi kireçtaşı ve mikritik kireçtaşı tabakalanmaları görülür. Kumtaşları taze yüzeylerinde gri, siyah, ayrışmış yüzeylerinde sarımsı kahve renkli, sert, ince taneli, ince-orta, yer yer kalın-çok kalın tabakalı, çoğunlukla karbonat çimentoludur. Kumtaşlarını oluşturan tanelerin büyük çoğunluğu kuvarstır. Bazen kuvars oranı iyice artarak kuvarsit halini alır.Şeyler siyahımsı-gri renkli, parlak görünüşlü, ince-çok ince tanelidir. Karbonat miktarının arttığı seviyelerde siyah renkli, ince tabakalı, sert, killi kireçtaşı ve mikritik kireçtaşı tabakaları görülür. Akgöl formasyonu, kazı klası sınıflamasına göre kaya zeminler sınıfına dahil edilerek “yumuşak kaya (cı)” olarak tanımlanmıştır. Birimin kazı şev oranı 1Y/2D olarak kabul edilmiştir. Basınçlı İletim Borusu Güzergahı Kinematik Analiz Değerlendirmesi Şekil-6’da verilmiştir. 0+600-2+530 km Çağlayan formasyonu (Kç) Birim başlıca şeyl, kumtaşı, sittaşı, kireçtaşı ve bunların aralarındaki olistostromal seviyeler ile olistolitlerden oluşur. Genel olarak sarı, kahverengi, gri, orta-kalın tabakalı kumtaşı ile gri renkli, ince tabakalı silttaşı-şeyl ardalanması şeklindedir. Şeyler gri, siyahımsı renkli, ince tabakalı, tabaka aralarında kaba kumtaşı ve çakıltaşı mercekleri görülür. Birimin alt seviyelerinde İnaltı formasyonundan kopma iri kireçtaşı çakıl ve blokları görülür. Çağlayan formasyonu, kazı klası sınıflamasına göre kaya zeminler sınıfına dahil edilerek “yumuşak kaya (cı)” olarak tanımlanmıştır. Birimin kazı şev oranı 1Y/2D olarak kabul edilmiştir. 2+530-2+640 km İnaltı kireçtaşı (JKi) Birim altta beyaz-gri renkli, kalın tabakalı, gastropod, mercan ve algli kristalize kireçtaşı olarak gözlenir. Üste doğru gri, koyu gri renkli, orta tabakalı kireçtaşları ince şeyl katkıları içerir; üste doğru kil oranı artar ve yumrulu, orta-kalın tabakalı kireçtaşı daha üste doğru grikırmızımsı renkli, kalın tabakalı kireçtaşları olarak devam eder. Yüzeysel gözlemlere göre RQD değeri %85-100 olarak değerlendirilmiş, sınıflamaya göre “çok iyi-iyi kaya” olarak kabul edilmiştir. İnaltı formasyonu kazı klası sınıflamasına göre kaya zeminler sınıfına dahil edilerek “sert kaya (c2)” olarak kabul edilmiştir. Birimin kazı şev oranı 1Y/3D olarak belirlenmiştir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Şekil-6. İletim Hattı Güzergahı (Borulu Sistem) km 0+180 şev stabilite analiz değerlendirmesi

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

2+640-2+959 km Çağlayan formasyonu (Kç) Üst Jura-Alt Kretase yaşlı birim başlıca şeyl, kumtaşı, sittaşı, kireçtaşı ve bunların aralarındaki olistostromal seviyeler ile olistolitlerden oluşur. Birim genel olarak sarı, kahverengi, gri, orta-kalın tabakalı kumtaşı ile gri renkli, ince tabakalı silttaşı-şeyl ardalanması şeklindedir. Şeyler gri, siyahımsı renkli, ince tabakalı, tabaka aralarında kaba kumtaşı ve çakıltaşı mercekleri görülür. Genellikle orta katmanlı olan kireçtaşları İnaltı kireçtaşlarının benzeri olup kumtaşı ve şeyler ile ardalanmalı olarak görülür. Birimin alt seviyelerinde İnaltı formasyonundan kopma iri kireçtaşı çakıl ve blokları görülür. Çağlayan formasyonu, kazı klası sınıflamasına göre kaya zeminler sınıfına dahil edilerek “yumuşak kaya (cı)” olarak tanımlanmıştır. Birimin kazı şev oranı 1Y/2D olarak kabul edilmiştir. Santral Binası Santral yeri, Karacakaya Deresi’nin sağ sahilinde 380 m kuyruksuyu kotunda, Çağlayan formasyonunun düzgün tabakalanma gösteren, koyu gri, siyahımsı renkli kumtaşları-silttaşları üzerinde yer almaktadır. Santral yerinde dere yatağından itibaren sağ sahil yamacında 40 derece GD’ya eğimli tabakalanma gösteren kumtaşı ağırlıklı, kumtaşısilttaşı ardalanması gösteren seviyeleri görülmektedir. Santral yerindeki bu birim kazı klası sınıflamasına göre “yumuşak kaya (cı)” olarak değerlendirilmiştir. Santral yerindeki dere yatağındaki alüvyonun kalınlığı 3-5m olarak tahmin edilmiştir. Alüvyonu teşkil eden malzemenin %55’i çoğunluğu İnaltı kireçtaşı, azı metavolkanit, granit kökenli 0,5-3m çapındaki bloklardan; %30’i kireçtaşı, metavolkanit, garanit, kumtaşı, silttaşından türemiş olan çakıl, %15’i değişik kökenli kum, silt ve kil malzemesinden oluştuğu tahmin edilmiştir. Santral yeri ve yakın çevresi kinematik analiz değerlendirmesi Şekil-7’de verilmektedir. Kuzköy HES projesi santral sahası ise Foto-3’te verilmektedir. Santral binası jeoloji kesiti Ek-8D’de verilmiştir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Şekil-7. Santral yeri ve yakın çevresinin kinetik analiz değerlendirmesi

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Foto-3. Kuzköy HES santral binası yeri

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Araştırma Programı ve Öneriler Kuzköy HES Projesi Fizibilite çalışması sırasında yüzeysel jeolojik çalışmalar yapılmıştır. Kesin proje ve inşaat öncesinde yapılacak jeolojik ve temel araştırmaları aşağıda verilmiştir. 1- Kuzköy HES proje sahasının 1/5000, 1/1000 ölçekli ayrıntılı jeoloji haritaları yapılacaktır. 2- Kuzköy HES projesi regülatör yerinde dere yatağında alüvyonun kalınlığı, temel kayanın geçirimliliği ve taşıma gücünü öğrenmek amacıyla; regülatör yerinde dere içinde, sağ ve sol sahilde birer adet olmak üzere, yeterli derinlikte 3 adet temel sondajı açılacaktır. 3- Açılacak temel sondajlarında karotlu ilerlemeyle birlikte basınçlı su testi de yapılarak Akgöl formasyonuna ait litolojilerin geçirimliliği belirlenmeli ve yeraltı suyu seviyeleri tespit edilecektir. 4- İletim borusu güzergahında görülen formasyonların ayrışmış kısımlarının kalınlığının belirlenmesi amacıyla her 500 m’de bir olmak üzere 1–3 m derinliğinde muayene çukurları açılacaktır. 5- Santral binası yerinde 5 adet temel sondajı açılarak temel kayanın litolojik ve jeomekanik özellikleri araştırılacaktır. 6- Açılacak temel sondajlarında yerinde parametreler için gerekli testler yapılacaktır.

laboratuvarda,

projede

kullanılacak

IV.2.2.3. Kitle hareketleri (heyelan/moloz akması), duyarlılık analizi, heyelan risk haritası, heyelan yağış ilişkisi, Proje sahasındaki kitle hareketleri heyelan şeklinde görülmektedir. Proje sahasında Karacakaya Deresi’nin sağ sahil yamacında, Sökü köyü güneyinde, Akgöl formasyonu üzerinde eski bir heyelan görülmüştür. Heyelanın, Karadeniz’in yağışlı ikliminin yanında formasyonun litolojisi, tabakalanması ve gravite etkisiyle oluştuğu kabul edilmiştir. Söz konusu heyelan iletim basınçlı borusu güzergahını etkilemeyecek uzaklıktadır. Basınçlı iletim borusu güzergahında yapılan incelemede herhangi bir duraylılık sorunu görülmemiştir. Kati proje aşamasında imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu hazırlanarak, Kastamonu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Anılan rapor kapsamında heyelan risk haritası oluşturularak, alınacak tedbirler belirlenecektir. Tesisin inşaat aşamasında belirlenecek bütün önlemlere uyulacaktır. IV.2.2.4. Proje sınırları içindeki alan için yamaç stabilizesi, yamaçlardaki kayma hareketlerini gösteren harita, kayma analizi (hafriyat atığı olması durumunda da uygulanmalıdır), Konuyla ilgili detaylı biIgi IV.2.2.2. başlığı altında verilmiştir. Yamaçlardaki kayma hareketlerini gösteren harita, kayma analizi kati proje aşamasında yaptırılacak imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu kapsamında detaylı olarak irdelenecektir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

IV.2.2.5. Depremsellik ve doğal afet potansiyeli, Depremsellik Proje sahası, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’nda (T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi, 1996) 4. derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Proje alanının işaretlendiği deprem haritası Ek-7A’da verilmiştir. Kuzköy HES projesi yapılarının 100 yıllık ekonomik ömür içerisinde 50 cm/s2’lik maksimum yatay yer ivmesinin aşılma olasılığı %76,306 olarak hesaplanmıştır. Ancak kati proje aşamasında yapılacak sismik riski analizi sonuçları ile 14.07.2007 Tarih ve 26582 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmeliği”nde belirtilen esaslar göz önünde bulundurularak tasarım değeri belirlenecektir. Proje kapsamında çalışma alanlarına yakın ve yol kenarlarındaki şevlerde bulunan eğim ve malzeme açısından riskli olabilecek bölgelerde gerek betonarme gerekse taş istinat duvarları inşa edilecektir. Proje kapsamında 06.03.2007 Tarih ve 26454 Sayılı (03.05.2007 Tarih ve 26511 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik” esaslarına uyulacaktır. Proje sahasında Karacakaya Deresi’nin sağ sahil yamacında, Sökü köyü güneyinde, Akgöl formasyonu üzerinde eski bir heyelan görülmüştür. Söz konusu heyelan iletim basınçlı borusu güzergahını etkilemeyecek uzaklıktadır. Basınçlı iletim borusu güzergahında yapılan incelemede herhangi bir duraylılık sorunu görülmemiştir. IV.2.2.6. Jeoteknik etüt raporu (proje kapsamındaki tüm ünitelerin detaylı jeoteknik etütleri), Proje kapsamında 3194 sayılı yasa ile 7269 sayılı yasa hükümleri. 19.08.2008 Tarih ve 10337 Sayılı İmar Planlarına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporlarının hazırlanması ile ilgili genelge ve 11.11.2008 gün ve 13171 sayılı makam oluru doğrultusunda, kati proje aşamasında İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoleknik Raporu (proje kapsamındaki tüm ünitelerin detaylı jeoteknik etütleri) hazırlanarak 19.01.2010 Tarih ve 373 sayılı genelge gereğince onaylanmak üzere Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü' ne sunulacaktır. IV.2.3. Hidrojeolojik özellikler (yer altı su seviyeleri; halen mevcut her türlü keson, derin, artezyen vb.kuyu; emniyetli çekim değeri; suyun fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik özellikleri; yeraltı suyunun mevcut ve planlanan kullanımı, debileri, proje alanına mesafeleri), Kuzköy HES projesi regülatör yerinde dere yatağında alüvyonun kalınlığı, temel kayanın geçirimliliği ve taşıma gücünü öğrenmek amacıyla; regülatör yerinde dere içinde, sağ ve sol sahilde birer adet olmak üzere, yeterli derinlikte 3 adet temel sondajı açılacaktır. Açılacak temel sondajlarında karotlu ilerlemeyle birlikte basınçlı su testi de yapılarak Akgöl formasyonuna ait litolojilerin geçirimliliği belirlenecek ve yeraltı suyu seviyeleri tespit edilecektir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Kuzköy Regülatörü ve santral yerine ait yağış alanı

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje Taşkın Durumu Proje yeri taşkın yinelenme debilerinin hesabında DSİ Sentetik Yöntemi (süperpozeli), Mockus (Süperpozesiz) ve Noktasal Taşkın Frekans Analizi (NTFA) yöntemleri ile çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sırasıyla Tablo-6’da verilmiştir. Tablo-6. Kuzköy Regülatörü yeri Tekerrürlü Taşkın Debileri

Tekerrür Yılları Q2 Q5 Q10 Q25 Q50 Q100

Noktasal Taşkın Frekans Analizi (NTFA) (m3/s) 18.3 30.3 38.2 48.2 55.6 63.0

DSİ Sentetik Yöntemi (Süperpozeli) (m3/s)

Mockus (Süperpozesiz) Yöntemi (m3/s)

3.4 9.9 17.9 32.1 45.7 62.0

3.6 12.0 22.3 40.7 58.5 79.6

Proje yerine esas taşkın yinelenme debileri olarak DSİ Sentetik Yönteminin taşkın yinelenme debileri alınmıştır. Yapılan çeşitli yöntemlerle elde edilen tekerrürlü taşkın debilerinin birbiri ile uyum sağladığı görülmektedir. Yapılan mukayese sonucunda tesis yeri için her bir yöntemle hesaplanan tekerrürlü taşkın debilerinden Snyder Sentetik yöntemi ile hesaplanan debilerin projelendirmede kullanılması uygun bulunmuştur. Sedimentasyon Projenin üzerinde bulunduğu Karacakaya deresinin toplam sediment verimi 29 ton/yıl/km2 olarak belirlenmiş olmakla beraber, Kuzköy HES tesisleri nehir tipi bir santral olup, regülatörde biriken sediment ve rüsubat tesis edilecek bir çakıl geçidi kapağı vasıtasıyla dere yatağına transfer edilecektir. Bu nedenle sediment birikimi için herhangi bir hacim ayrılması söz konusu olmamaktadır. Su kaynaklarının kullanımı Kuzköy HES projesinin kurulacağı Karacakaya Deresi üzerinde kurulu herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Ancak Karacakaya Deresinin karıştığı ana kol olan Akçay Deresi üzerinde planlanan tesisler bulunmaktadır. Arazide yapılan tespitlere göre regülatör ile santral yeri arasında ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Proje alanında, Karacakaya deresi üzerinde 9 adet su değirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7 tanesi ise atıl durumdadır ve hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya köyüne ait Camİyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet çarkı ve tek bir adet değirmen taşı bulunmaktadır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiş, böylece değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 İt/s olarak hesaplanmıştır. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmektedir. IV.2.5. Kurulacak regülatörün su toplama havzası ile ilgili, Karacakaya Deresine ilişkin en az 10 yıllık aylık maksimum, aylık minimum ve aylık ortalama debilerin m3/s olarak verilmesi, Projenin su kaynağı Karacakaya deresidir. Proje rezervuarlı tipte tasarlanmıştır. Rezervuar hacmi 22.000 m3’tür. Proje kapsamında drenaj alanı 38,6 km2, yıllık ortalama akım 1,388 hm³ ve proje debisi 1 m³/s olarak hesaplanmıştır. Kuzköy Regülatör yeri 1963-2010 yılları için DSİ Genel Müdürlüğü’nce onaylı akımlar tablosu Ek-10’da verilmiştir. Kuzköy regülatörü yeri, son 10 yıllık (2001-2010 yılları) onaylı akımları (m3/s) Tablo-7’de verilmiştir. Tablo-7. Kuzköy Regülatörü Yeri 2001-2010 Aylık Ortalama Akımları (m3/s) Yıllar

Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ORT

0.18 0.15 0.19 0.16 0.16 0.21 0.16 0.17 0.16 0.20 0.18

0.17 0.36 0.22 0.21 0.17 0.34 0.27 0.18 0.31 0.29 0.25

0.17 0.99 0.20 0.21 0.26 0.29 0.16 0.68 1.26 0.50 0.47

0.17 0.78 0.66 0.45 0.48 0.35 0.46 0.97 1.04 0.57 0.59

0.22 0.96 0.69 1.12 0.48 0.68 0.68 0.57 0.78 0.76 0.69

0.28 0.66 0.55 1.21 1.23 0.95 1.04 2.39 1.59 1.33 1.12

Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Yıllık Ort. 0.23 0.39 0.18 0.15 0.16 0.15 0.20 1.10 0.34 0.32 0.19 0.20 0.23 0.52 0.68 0.32 0.19 0.16 0.15 0.16 0.35 0.50 0.50 0.45 0.18 0.17 0.16 0.44 0.97 0.81 0.50 0.22 0.16 0.18 0.47 0.31 0.29 0.21 0.17 0.13 0.15 0.34 0.62 0.39 0.34 0.15 0.14 0.14 0.38 1.67 1.20 0.51 0.80 0.38 0.21 0.81 1.43 0.87 0.83 0.64 0.19 0.21 0.78 1.00 0.72 0.46 0.26 0.19 0.18 0.54 0.85 0.58 0.40 0.29 0.19 0.18 0.48

IV.2.6. Projenin yer aldığı havzanın su kullanım durumu (içme-kullanma suyu amaçlı herhangi bir su kaynağı havzasında kalıp kalmadığı, kalması durumunda yapılacak HES’lerin mutlak ve kısa mesafeli koruma alanının dışına çıkarılması v.s. dahil), yağış-akış ilişkisi, ekolojik potansiyeli, projenin kurulacağı su kaynağının/kaynaklarının uzun yıllara ait aylık ortalama değerleri (m3/sn), akım gözlem istasyonları ve baraj yerini temsil eden uzun yıllara ait akım değerlerinin, ilgili kurum (bu verilerin temin edildiği kurum) onayı alınarak sunulması, Projenin su kaynağı Karacakaya deresidir. Derenin akımları, regülatör yeri mansabında, Mülga EİE Genel Müdürlüğünce 13/71 nolu aylık akım gözlem istasyonu ile ölçülmektedir. Dere üzerinde başka herhangi bir akım gözlem istasyonu bulunmamaktadır. 13/71 nolu Karacakaya Dere İstasyonunun yağış alanı 56,2 km2, Kuzköy HES Regülatör yerinin yağış alanı ise 38,6 km2’dir. Yıllık ortalama akım ise 1,388 hm³, proje debisi ise 1 m³/s’dir. Projenin yer aldığı Karacakaya Deresi içme-kullanma suyu amaçlı herhangi bir su kaynağı havzasında kalmamaktadır. Kuzköy Regülatör yeri 1963-2010 yılları için DSİ Genel Müdürlüğü’nce onaylı akımlar tablosu Ek-10’da verilmiştir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

IV.2.7. Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, varsa havza özelliği (içme, kullanma, sulama suyu, elektrik üretimi, baraj, göl, gölet, su ürünleri üretiminde ürün çeşidi ve üretim miktarları), proje alanının içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su havzasında kalıp kalmadığı, söz konusu derenin herhangi bir içme suyu kaynağını besleyip beslemediği, söz konusu dereden içme ve kullanma suyu alınıp alınmadığı, Kuzköy HES projesinin kurulacağı Karacakaya Deresi üzerinde kurulu herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Ancak Karacakaya Deresinin karıştığı ana kol olan Akçay Deresi üzerinde planlanan tesisler bulunmaktadır. Proje alanı içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su havzasında kalmamaktadır. Proje alanında, Karacakaya deresi üzerinde 9 adet su değirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7 tanesi ise atıl durumdadır ve hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya köyüne ait Camİyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet çarkı ve tek bir adet değirmen taşı bulunmaktadır. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiş, böylece değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 İt/s olarak hesaplanmıştır. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılan görüşmeler sonucunda değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES'in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmektedir. IV.2.8. Toprak özellikleri ve kullanım durumu (toprak yapısı, arazi kullanım kabiliyeti, sınıflaması, yamaç stabilitesi, kayganlık, erozyon, toprak işleri için kullanımı, doğal bitki örtüsü olarak kullanılan mera, çayır vb.), (*)Bu bölümde proje için seçilen yerin çevresel özellikleri verilirken etki alanı dikkate alınmalıdır. Bu bölümde sıralanan hususlar itibarı ile açıklanırken, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından, araştırma kurumlarından, üniversitelerden veya benzeri diğer kurumlardan temin edilen bilgilerin hangi kurumdan ve kaynaktan alındığı raporun notlar bölümünde belirtilir veya ilgili harita, doküman vb. belgeye işlenir. Proje sahibince kendi araştırmalarına dayalı bilgiler verilmek istenirse, bunlardan kamu kurum ve kuruluşların yetkileri altında olanlar için ilgili kurum ve kuruluşlardan bu bilgilerin doğruluğunu belirten birer belge alınarak rapora eklenir. İlin toplam arazisinin %63,9’luk bölümünü orman alanları kaplamaktadır. Tarım alanı toplam arazinin ancak %28’ini oluşturmaktadır. İl arazisinin %1,8’lik bölümü yerleşim alanları ve kullanılmayan arazilerdir; % 6,3‘lük bölümü ise çayır ve meradır (Bkz. Tablo 8). Tablo-8. Kastamonu ili Genel Arazi Varlığı Arazi Tanımı Tarıma elverişli arazi Sulanabilir Arazi Orman- Fundalık Çayır ve Mera Yerleşim alanı ve kullanılmayan arazi TOPLAM

Alanı (Hektar) 367.445 243.554 837.961 82.363 23.041 1.310.810

Kaynak: Kastamonu İl Çevre Durum Raporu, 2005

Oran(%) 28 63,9 6,3 1,8 100

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje güzergahının yer aldığı Çatalzeytin İlçesi’nde; 29.218 hektar alan vardır. Bunun 10.533 hektarı ( % 36,1 ) nadassız kuru tarım, 154 hektarı sulu tarım, 81 hektarı bahçe olarak kullanılmaktadır. 359 hektar mera, 17 080 hektar ( % 58,5 ) orman-funda ve 240 hektar yerleşim yeri vardır.% 13,2’lik alan I. – IV. Sınıf, % 86,8’lik oran ise V.-VII. Sınıf arazidir. Bu arazilerin % 0,5’i düz, % 0,9’u orta , % 98,6’sı da dik eğimlidir. Yine % 3,7’si orta derin, % 96,3’ü sığ yada çok sığ profillidir. Ve çok büyük bir alan şiddetli erozyona maruz kalmıştır (Kaynak: Kastamonu İl Çevre Durum Raporu, 2005). IV.2.9. Tarım alanları (tarımsal alan varlığının olup olmadığı, var ise tarımsal gelişim proje alanları, sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları, ürünlerin ülke tarımındaki yeri ve ekonomik değeri, Proje güzergahının yer aldığı Çatalzeytin İlçesi’nde; 29.218 hektar alan vardır. Bunun 10.533 hektarı ( % 36,1 ) nadassız kuru tarım, 154 hektarı sulu tarım, 81 hektarı bahçe olarak kullanılmaktadır. Arazide yapılan tespitlere göre regülatör ile santral yeri arasında ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Proje alanında herhangi bir ürün yetiştirilmediği için bitkilerin ekiliş oranları da belirtilmemiştir. Projenin yapılacağı yerde orman arazisi ve şahıs arazileri bulunmaktadır. Regülatör rezervuar alanında, basınçlı iletim hattının bir kısmında ve santral binasının olduğu kısımda orman arazisi mevcuttur. Basınçlı iletim hattı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında yaklaşık 2 hektar orman arazisi; 0,8 hektar tarımsal şahıs arazisi kullanılacaktır. Kesin arazi miktarları kati proje aşamasında belirlenecektir. Proje kapsamında kamulaştırılacak tarım arazilerinin kullanımı için, 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununun 13. Maddesi gereğince İl Toprak Koruma Kuruluna müracaat edilerek Tarım Dışı Amaçlı Arazi Kullanım İzni alınacaktır. Ayrıca projenin uygulanması ve faaliyetin sona ermesi aşamalarında 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu’na uyulacak ve buna göre gerekli tüm önlemler alınacaktır. Tesise ilişkin hazırlanacak olan plan ve projelerle ilgili Kastamonu İl Özel İdaresi’nin onayı alınacaktır. IV.2.10. Orman Alanları (ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçlan, 1/25 000 ölçekli Meşcere haritası), Proje konusu faaliyet için, Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü tarafından hazırlanan İnceleme Değerlendirme Formu Ek-11’de verilmiştir. İnceleme Değerlendirme Formunda kullanılacak orman alanı 16.540,5 m2 olarak belirtilmiştir. Kullanılacak orman arazisi miktarı kati proje aşamasında kesinleşecektir. İnceleme ve Değerlendirme Formu’nda belirtildiği üzere, proje alanını temsil eden arazi, kayın ve diğer yapraklı 2 kapalı (KnDyb2), kayın ve diğer yapraklı, b çağ sınıfı hakim 3 kapalı (KnDybc3), sarıçam b çağ sınıfı hakim 3 kapalı (Çsbc3), bozuk kayın (BKn) ve kayın - gürgen, b çağ sınıfı hakim 3 kapalı (KnGbc3) araziler oluşmaktadır (Bkz. Ek-11). Proje alanının işaretlendiği meşcere haritası Ek-6’da verilmiştir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İnceleme ve Değerlendirme Formuna göre; Faaliyet ünitelerinin bulunduğu alanların: Seri adı: Karacakaya Bölme numaraları : 5, 6, 8, 10, 17 İşletme şekli : Koru Mevcut Ağaç cinsleri : Kayın (Kn), Sarıçam (Çs), Gürgen (Gn), Diğer yapraklı (Dy) Meşçere Tipleri : KnDyb2, KnDybc3, Çsbc3, BKn, KnGbc3 Proje kapsamında yapılan değerlendirmeye göre yaklaşık olarak 2 hektar orman arazisi kullanılacak olup, bu araziler Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Araziler kapsamına girmektedir. Kesin arazi miktarları kati proje aşamasında belirlenecektir. Orman arazileri için, 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 17. maddesi gereğince Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğüne başvurularak gerekli tüm izinler alınacaktır. IV.2.11. Koruma alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu kapsamındaki alanlar, Projenin korunan alanlara uzaklıklarının 1/100.000'lik Ölçekli haritada anlaşılır ve renkli gösterilmesi) Proje alanı ve yakın çevresinde ÇED Yönetmeliği Ek-5’te verilen; -09/08/1983 tarihli ve 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3. maddesi uyarınca belirlenen "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları” bulunmamaktadır. -Sulak Alanlar (Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 m’yi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler): Projenin yer üstü su kaynağı olan Karacakaya Deresi sulak alanlar kapsamındadır. Proje kapsamında 17.05.2005 tarihli ve 25818 Sayılı (26.08.2010 Tarih ve 27684 Sayı ile değişiklik) Resmi gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği” gereğince gerekli izinler alınacaktır. -01/07/2003 tarihli ve 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları" bulunmamaktadır. -Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar bulunmamaktadır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

- 21/07/1983 tarihli ve 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar bulunmamaktadır. - 09/08/1983 tarihli ve 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar bulunmamaktadır. -23/10/1988 tarihli ve 19968 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar bulunmamaktadır. - 3621 Sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlardan değildir. Proje alanı ve yakın çevresinde Turizm Alan ve Merkezleri yer almamaktadır. - 25/2/1998 tarihli ve 4342 Sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. Proje alanı ve yakın çevresinin duyarlı yöre haritası Ek-5B’de verilmiştir. Bununla birlikte ÇED süreci kapsamında ilgili resmi kurum ve kuruluşlarca belirlenen, güncel veri tabanına işlenen veya onaylanan duyarlı yöreler olması durumunda, gerekli bilgi ve açıklamalar yapılacaktır. IV.2.12. Faaliyet alanının mevcut çevresel özellikleri bölümünde yer alacak flora, fauna ve biyoçeşitliliik özelliklerinin belirlenmesine yönelik olarak detaylı araştırma ve arazi çalışmaları, biyoçeşitliliğe yönelik olarak yapılan arazi çalışmaları vejetasyon dönemini kapsamalıdır. Yapılan biyolojik çeşitlilik çalışması ile faaliyet alanı ve yakın çevresinin flora ve fauna elemanlarının detaylı incelemesi, alanın biyoçeşitlilik özellikleri irdelenmeli ve özellikle nesli tehlike altında, lokal endemik ve nadir türler belirlenmeli, faaliyet alanının habitat yapısı ve ekosistem özellikleri detaylandırılmalıdır. Floristik değerlendirme çalışmalarında, "inceleme alanı" olarak, tesis edilecek HES regülatörlerinin güzergahının sağından ve solundan 1 km olmak üzere toplam 2 km genişliğinde bir koridor esas alınmıştır. Araştırma bölgesi Fitocoğrafik açıdan Avrupa-Sibirya Floristik Bölgesi sınırları içinde yer almaktadır. Proje alanının başlıca vejetasyon tipleri Orman ve Dere Vejetasyonudur. Derelerin kenarında galeri ormanı olarak da adlandırılabilecek higrofil ve mezofil karakterli türlerden oluşan vejetasyon tipi hakimdir. Dere boyunca ağaç ve ağaççıklardan Alnus glutinosa (Kızılağaç), Sambucus ebulus (Mürver), Salix alba, Salix caprea (Söğüt), Ulmus glabra, Rubus sanctus, Rubus hirtus (Böğürtlen), sarılıcılardan; Clematis vitalba (Asma), Otsu türlerden; Carex otrubae, Carex divisaa, Mentha aquatica (Su nanesi), Juncus inflexus gibi higrofit ve mezofil türler hakimdir. Bölge ekolojik anlamda “Karadeniz Nemli Karstik Orman” ekosistemlerinin bir parçasıdır. Bölgeye bir bütün olarak bakıldığında doğallığını kısmen korumakla birlikte yer yer tarımsal vd. antropojen etkiler sonucu kısmen doğallığını yitirmiş olmakla birlikte doğala yakın bir görünüm sergilemektedir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Bölgede fauna orman türleriyle temsil edilmektedir. Sucul ekosistem anlamında alanda dere bulunmasına karşın hat ve civarında göl, gölet ve sazlık alanlar olmaması su kuşları bakımından alanın özgün değerini sınırlamaktadır. Çalışma güzergahında saptanan omurgalı hayvan türlerinin sınıflarına göre yüzdeleri belirlenmiş olup buna göre alanda en fazla tür % 64’lük bir oranla kuşlar olup bunu % 14’lük bir yüzdeyle memeli hayvan türleri izlemektedir. Alanda yaşayan sürüngen türlerinin genel omurgalı hayvan faunası içindeki yüzdesi 12’dir. Sadece 2 türle alanda bulunan İkiyaşamlılar ise % 2 ile temsil edilmektedir. Söz konusu proje alanının habitat yapısı, ekosistem özellikleri, alanda yayılış gösteren türlerin listesi ve özellikleri Ek-14’te verilen Ekosistem Değerlendirme raporunda detaylandırılmıştır. IV.2.12.1. Flora; yapılacak arazi çalışmaları sonucu elde edilen flora elemanlarının tümünü kapsayacak şekilde familya, cins, tür, Türkçe adları, Endemizm durumu, fitocoğrafik bölge, lokalite, tehlike kategorileri, korunma statüsü (Ulusal Mevzuat ve Uluslar arası sözleşmeler kapsamında koruma altında bulunan türler) ile ilgili elde edilen verilerin tablo halinde gösterimi, Arazide yapılacak flora çalışmalarının vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi, flora için Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBÎVES) kullanılarak kontrol yapılması, (flora ve fauna elemanlarının tespiti alanlarında uzman iki ayrı biyolog tarafından arazi çalışmaları yapılarak belirlenmeli, literatür çalışmaları ile doğrulanmalı) Proje alanı ve Etki alanı florası: Söz konusu proje kapsamında, proje alanında flora türlerinin tespiti için 2012 Haziran ve 2013 Mart vejetasyon dönemlerinde biyolog Oya ORBAY tarafından arazi çalışması yapılmıştır. Gözlem sonuçlarına ek olarak, proje alanı ve yakın çevresiyle ilgili literatür taraması yapılmıştır. Literatür çalışmalarında; T. Ekim, M. Koyuncu, M. Vural, H. Duman, Z. Aytaç ve N. Adıgüzel tarfından hazırlanan “Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı” 2000, P. H. Davis’in “Flora of Turkey And The East Aegean Islands” (11 cilt) adlı eseri, TUBIVES veri sistemi, Y. Akman “Türkiye Orman Vejetasyonu” ve T. Baytop’un hazırladığı “Türkçe Bitki Adları Sözlüğü” adlı eserlerden yararlanılmıştır. Proje alanı ve yakın çevresinde yapılan arazi gözlemleri ve literatür çalışmalarında saptanan bitkiler ulusal ve uluslararası sözleşmeler (BERN), IUCN kategorileri, fitocoğrafik bölgeleri (elementi) ve endemizm açısından irdelenmiş ve bölgede bulunan türler tablo halinde aşağıda verilmiştir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

KAYNAK (*)

BERN

IUCN

END.

FİTOCOĞRAFİK BÖLGESİ

HABİTAT

TÜRKÇE ADI

FAMİLYA / TÜR(SPECİES)

Tablo-9. Proje alanı ve etki alanında saptanan flora türleri

Alismataceae Alisma plantago – aquatica Apiaceae Bupleurum boissieri Chaerophyllum byzantium Foeniculum vulgare Heracleum sphondylium subsp. ternatum Myrrhoides nodosa Torilis arvensis Araliaceae Hedera colchica Asteraceae Artemisia absinthium Cirsium arvense subsp. vestitum

Çoban düdüğü Tavşankulağı Gimi, Kemi Rezene Çayır tavşancılotu -

Sarmaşık

Yavşan, Pelin otu Köy göçüren Tavşan salatası -

Pulicaria dysenterica Tragopogon coloratus

Yemlik

Heliotropium europaeum Caryophyllaceae Petrorhagia saxifraga

Dere kenarları, tarla kenarları

Dercikotu

Öksürük otu -

Boraginaceae Onosma sericeum

Seyrek ormanlar, çalılık, kıyılar Ormanlık bölgeler, dere kenarları, nemli vadiler, hendek yanları Kuru yamaçlar, çam ormanları, nehir kıyıları

Dere kenarları, Quercus çalılıkları Çalı,yamaçlar

Lapsana communis subsp. intermedia Leontodon hispidus var. hispidus Matricaria chamomilla var. recutita Petasites hybridus Picris hieracioides

Betulaceae Alnus glutinosa subsp. glutinosa

Göl ve nehir kıyıları, bataklıklar, ıslak topraklar veya yüzeysel sular,

Adi kızılağaç

Emzik Otu Beyaz bambul -

Avr.-Sib. -

K.deniz

Avr.Sib.

L L

Akdeniz

Krdz.

G -

L L L,G

G G

Avr.-Sib. Avr.- Sib.

İranTuran

L G L,G

Avr.- Sib.

Meşe çalılığı

İran Turan Akdeniz

Yamaçlar, duvarlar, kıyılar Avr.-Sib.

Yaprak döken ormanlar, nemli yerler, akarsu kenarı

Tarlalar

Akarsu kenarı, tarla, yamaç, step Yolkenarı, dere kıyısı, , ekili alan, buğday ve mısır tarlası, Orman, gölgelik alan, akarsu kenarı, tarla kenarı Orman, tarla Avr. –Sib. Yolkenarları, boş ve ekili alanlar Nemli alanlar, su kenarı Çayır, akarsu kenarı, yolkenarı Su ve nehir kıyısı Taşlık alan

L -

- LC

L L L G G

L L L

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

Convolvulaceae Convolvulus lineatus Corylaceae Carpinus betulus Euphorbiaceae Euphorbia falcata subsp. falcata Euphorbia nicaeensis Fabaceae Chamaecytisus austriacus Fagaceae Fagus orientalis Quercus cerris var. cerris Guttiferae Hypericum androsaemum Lamiaceae Scutellaria altissima Salvia virgata

Dere kenarları

Ak gürgen

Karışık yaprak döken ormanlar

Sütleğen

Çam ormanlarının kenarı, nemli yerler Pinus nigra ormanı, çalılık, akarsu kenarı

Sütleğen

Rosaceae Amelanchier rotundifolia Malus sylvestris subsp. orientalis Potentilla micrantha Rubus hirtus

Avr.-Sib.

Tepe etekleri, nehir kıyıları, orman kenarları

Avr.-Sib.

Doğu kayını

Avr.-Sib.

Saçlı meşe

Yaprak döken ve karışık ormanlar Karışık ormanlarda

Sarı kantaron

Dere kıyıları

Avr.-Sib.

Yılancık

Kaya kalkerli yamaçlar, Çayırlar nadas tarlaları, yol kenarları

Avr.-Sib. İranTuran

Zambak

Yaprak döken ormanlar,

Avr.-Sib.

Dere kenarları, nemli kıyılar, su birikintileri,

Avr.-Sib.

D. Akd.

Keten Armut otu Sinirli ot -

Çeşitli dikotiledon ağaçlar Dere kıyıları Gölgelik ve yaş yerler

Barut ağacı

Ormanlar, çalılıklar, dere kenarları

Kayalık yerler, çalılıklar

Yabani elma

Ormanlar, karışık çalılar, kayalık yamaçlar, dereler, arazi kenarları Ormanlar, dereler Yaprak döken ve karışık orman Kayalık yamaçlar, çalılık, çitler, ormanlar ve açıklıkları,

Rosa canina

Yabangülü

Salicaceae Populus nigra

Karakavak

Çakıllı ve kumlu nehir vadileri, akarsu kenarları

Scrophulariaceae Linaria grandiflora

Nevruz Otu

Kayalık kalkerli yamaçlar

Süpürgelik

Liliaceae Lilium martagon Linaceae Linum catharticum Loranthaceae Viscum album subsp. album Plantaginaceae Plantago major subsp. major Polygonaceae Rumex obtusifolius Rhamnaceae Frangula alnus

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

G G L L L G

Akd.

L L L L L G G G L L G

Avr.-Sib.

- LC

İran-

G L,G L,G

G L

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

Verbascum mucronatum Verbascum thapsus Violaceae Viola sieheana

Sığır kuyruğu Sığır kuyruğu

Çayır menekşesi

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Yol kenarları, Quercus çalılığı, Nehir kenarları, ormanlar, Corylus ve Quercus çalılığı,

Turan D. Akd. Avr.- Sib.

Gölgeli alan, su yakını

G G

Kaynak: http://turkherb.ibu.edu.tr/index.php, Baytop T., 1994, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, TDK, Ankara, www.İucnredlist.org Kaynak (*): G)=Gözlem, (L)=Lİteratür

Proje sahası için, alanında uzman öğretim üyeleri tarafından hazırlanan Ekosistem Değerlendirme Raporu Ek-14’te sunulmuştur. Gerçekleştirilen arazi çalışmaları ve literatür taraması sonucu alanda 14 adet endemik nadir ve nesli tehdit altında olan bitki türü tespit edilmiştir. Endemik bitki türleri IUCN kriterlerine göre, 13 ‘ü LR (lc) ve 1’i de LR(cd) tamamı LR (lc) kategorisindedir (Bkz. Tablo-10 ve Ek-14). Bu türlerin yayılış alanı dikkate alındığında faaliyetten olumsuz etkileneceği öngörülmüştür. Tablo-10. Endemik Türler Listesi ve Tehlike Kategorileri Familya Tür Türkçe Fitocoğrafik Adı Apiaceae Boraginaceae Campanulaceae Ericaceae Labiatae (Lamiaceae)

Heracleum paphlagonicum Onosma isauricum Campanula lyrata subsp. lyrata Vaccinium arctostaphyllos Scutellaria salviifolia

Endemizm

IUCN/Bern

Endemik

LR (CD)

Endemik

LR (LC)

Endemik

LR (LC)

Bern

Endemik

LR (LC)

Endemik

LR (LC)

Endemik

LR (LC)

Bölge

İran-Turan Çan Çiçeği Ayı Üzümü

Labiatae (Lamiaceae)

Phlomis russeliana

Labiatae (Lamiaceae) Liliaceae

Dağ çayı Yabani soğan Gülhatmi

Endemik

LR (LC)

Malvaceae

Sideritis montana subsp. montana Allium kastambulense Alcea apterocarpa

Endemik

LR (LC)

Primulaceae

Cyclamen coum

Sklamen

Bern

Rhamnaceae

Rhamnus rhodopeus

Cehri

Endemik

LR (LC)

Rhamnaceae

Rhamnus thymifolius

Cehri

Endemik

LR (LC)

Scrophulariaceae

Sığır kuyruğu Sığır kuyruğu

Endemik

LR (LC)

Endemik

LR (LC)

“

Verbascum abieticolum Verbascum cheiranthifolium var. asperulum Linaria corifolia

İran-Turan

Endemik

LR (LC)

“

Digitalis lamarckii

Yüksük otu

İran-Turan

Endemik

LR (LC)

“

Akdeniz

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Ayrıca alanda Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan 2 adet bitki türü bulunmaktadır. Bunlar Vaccinium arctostaphyllos (Çay üzümü) ve Cyclamen coum (Siklamen) türleridir. İnşaat sürecinde ya da daha evvel özellikle faaliyet alanı ve yakın çevresinde bulunabilecek yukarıda belirtilen endemik, nadir ve nesli tgehdit altında olan türlerin tohumları mutlaka toplanacaktır. Tohumların bir kısmı ilgili Tohum Gen Bankalarına ulaştırılacaktır. Yöreye özgü hassas türler tohum yada fide olarak ekolojik özellikleri yakın olan alan dışı habitatlara taşınarak yeni populasyonlar oluşturulacaktır. İnşaat aşamasından sonra habitatlarda meydana gelecek deformasyonlar “Ekolojik Restorasyon” ilkelerine uygun olarak restore edilecektir. Bu faaliyetler bir en az doktoralı bir bitki sosyoloğu kontrolünde gerçekleştirilecektir. İnşaat aşamasından sonra erozyona karşı önlemler alınarak, doğal bitki örtüsüne uygun türler ile yeniden bitkilendirme yapılacaktır. İnşaat sürecinde sıyrılarak muhafaza edilmiş olan toprak inşa sürecinden sonra gerçekleştirilecek restorasyonda kullanılacaktır. Restorasyon çalışmaları ancak faaliyetin işletme aşamasında (inşa sürecinden sonra) gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla faaliyet öncesi bir restorasyon ya da peyzaj planı ortaya koymak gerçekçi ya da anlamlı olmayacaktır. Projeden kaynaklı flora türleri üzerine etkiler ve alınacak önlemler Ek-14’te verilen Ekosistem Raporu Bölüm 2’de detaylı olarak belirtilmiştir. IV.2.12.2. Fauna; yapılacak arazi çalışmaları sonucu elde edilen fauna elemanlarının (sürüngenler,memeliler, kuş vb. gruplar) familya, cins, tür, Türkçe adları, Endemizm durumu, fitocoğrafik bölge, lokalite, tehlike kategorileri (IUCN), populasyon durumu, korunma statüsü, kayıt alma şekli (gözlem veyaörnek) ile ilgili elde edilen verilerin tablo halinde gösterimi, arazi çalışmalarının vejetasyon dönemi dikkate alınarak yapılması, RDB (Kırmızı Liste)/ Bern Sözleşmesi verilmesi, Merkez Av Komisyonu Kararları, IUCN, 2010-2011 MAK Kararları, CITES gibi uluslararası anlaşmalara göre durumu, Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBÎVES) kullanılarak kontrol yapılması, Proje alanı ve yakın çevresinde yaşayan fauna elemanları, Ekosistem Değerlendirme Raporu kapsamında yapılan arazi çalışmaları ile tespit edilmiştir. Proje alanı ve yakın çevresinde görülebilecek fauna türleri ve projeden kaynaklı etkiler alınacak önlemler Ek-14, Bölüm 3’te detaylı olarak verilmiştir. Arazi çalışmaları sırasında hat boyunca belirtilen nitelikte bir mağaraya rastlanılmamıştır. Alanda Pipistrellus pipistrellus; Cüce yarasa’ya rastlanmış olup bu tür civarındaki evlerin çatı yarıkları içine yuvalanmaktadır. Bununla birlikte Ekosistem Değerlendirme Raporunda (EDR) “Sahada çalışacak personele çalışmalar boyunca fauna – flora konusunda deneyimli bir Biyolog nezaret etmelidir.”İfadesi yukarıda belirtilen öngörülemeyen durumlarda gerekli önlemlerin alınabilmesi amacıyladır. Falco cherrug "Ulu doğan": Türkiye'nin de içinde içinde bulunduğu coğrafyada yerli bir kuştur. Türkiye içinde yayılış yapan yerel populasyonunun Türkiye içinde yerel göç yaptığı bilinmektedir. Bunun dışında komşu coğrafyalardan da göç amaçlı ülkemize girerler. Bu tür genel olarak step kuşudur ve başta yer sincabı olmak üzere diurnal kemirgenlerle beslenirler. Kuzköy raporunda EN (IUCN ve Bird life International'a göre)olarak verilmiş bu tür kış aylarında İç Anadolu steplerinde iklimsel şartlar kötüleşinde Karadenize doğru lokal horizontal göç yapmakta, ayrıca komşu coğrafyalardan da yaz göçmeni olarak Karadeniz bölgesine gelmektedir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Rapora konu olan bu tür çalışma alanında uçuşta gözlenmiş olup Kastamonu yöresi bu türün daimi bulunacağı üreme habitatını niteliğinde değildir, bahsi geçen kuş türü Türkiye'de kuş gözlencileri tarafından çok kez gözlenmiştir (bkz: http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl17@d&tur=Ulu doğan). Bu nedenle bölgeden raporlanmasında her hangibir tereddüte düşülmemiştir. IV.2.13. Sucul flora ve fauna, iç sulardaki (göl, akarsu) canlı türleri (bu türlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alman türler; bunların üreme, beslenme, sığınma ve yaşama ortamları; bu ortamlar için belirlenen koruma kararları), Kuzköy HES projesi kapsamında hazırlatılan Ekosistem Değerlendirme Raporu (Bkz. Ek-14) hazırlığı kapsamında hidrobiyolog Prof. Dr. Cevher ÖZVEREN tarafından yapılan çalışmalar sonucunda Karacakaya Deresi’nde yaşadığı tespit edilen fitoplankton, zooplankton ve balık türleri hakkında, anılan raporun ilgili bölümlerinde ayrıntılı bilgi verilmiştir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). Genel olarak teşhisi yapılan tatlısu algleri, zooplanktonik ve bentik organizmaların hepsi kozmopolit olup, bölgeye özgü endemik, nadir ve tehlike altında olan bir tür bulunmamaktadır. Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir. Proje alanında sucul faunanın önemli guplarından biri olan balıklar açısından herjangi bir olumsuz etki söz konusu değildir. IV.2.13.1. Endemik, hassas, nesli tehlike altındaki balık türleri için gerekli optimum su yükseklikleri, miktarları, çözünmüş oksijen miktarı, su hızı gibi parametrelerin incelenerek, projenin bu türler üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi, alınacak tedbirlerin belirtilmesi, Karacakaya Deresi üzerinde, Kuzköy Regülatörü ve santral binası arasında Endemik, hassas, nesli tehlike altında olan balık türleri bulunmamaktadır. Balıkların yakalanıp teşhis edilmesi genel metodoloji olarak verilmiştir. Dere yatağında balık mevcut olmaması alanda gerçekleştirilen arazi çalışmasının bir bulgusudur. Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir. Rezervuar sonrası bırakılacak olan sularda mevcut olan sucul türler için, minimum su derinliği 15 cm, akıntı hızı 0.15 m/s olmalıdır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, dere yatağında su derinliğinin 0.05 m olması durumunda ortalama akım hızının 0.37 m/s ile 0.45 m/s arasında; dere yatağında su derinliğinin 0.10 m olması durumunda ise ortalama akım hızının 0.55 m/s ile 0.68 m/s arasında bir değere sahip olacağı bulunmuştur. Dere yatağına %10’luk (0.054 m3/s) can suyunun bırakılması sucul habitat gereksinimi olarak öngörülen minimum su derinliği (0.05-0.10 m) ve akım hızı (0.15 m/s) kısıtını rahatlıkla karşılamaktadır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Her ne kadar alanda herhangi bir balık türü mevcut olmasa da, hem yönetmelik gereği, hem de balıklar dışındaki diğer sucul canlıların (planktonlar; bentik organizmalar) mansap ve memba arasındaki göçlerinin devam etmesi açısından sözkonusu regülatör ve HES’lere “balık geçitleri” yapılması öngörülmektedir. Balık geçidi olarak önerilen yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidinin tasarımı yapıldıktan sonra hidrobiyolog ile tartışılması, uygun balık geçidinin yapılması konusunda yararlı olacaktır. Her ne kadar eldeki verilere göre uygun balık geçidi olarak yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidi önerilse de gerekli birimler tarafından gerek yapım aşamasında gerekse işlevselliği açısından ortak bir karar alınması, sucul organizmaların devamlılığı açısından önemlidir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). Proje kapsamında öngörülen balık geçiti planı Ek-9B’de verilmiştir. Kati proje aşamasında kesinleşecek balık geçidi planı ilgili kurumlara sunulacaktır. Su ürünlerinin, iletim kanalına girmemesi için kanalın giriş kısmına ızgara veya kafes yapılacaktır. Ayrıca balıkların çağırma suyu olarak algılayıp kuyruk suyu kanalına girmemeleri için kuyruk suyu kanalının çıkışına da ızgara veya kafes konulacaktır. IV.2.14. Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları (rezerv miktarları, mevcut ve planlanan İşletilme durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için önemi ve ekonomik değerleri), Proje ile ilgili Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün görüşü Ek-19’da verilmiştir. Buna göre proje alanının güneyinde Zengibar İnş. Nak. Taah. Mad. Turz. Gıda Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye ait ER:3257538 sayılı II (a) grubu işletme ruhsat sahası ve ER: 3157625 Sayılı IV. Grup İhalelik saha bulunduğu tespit edilmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda; Kuzköy Regülatörü ve HES Projesinin sağlayacağı kamu yararları düşünülerek, proje alanında MİGEM tarafından verilen ruhsatların faaliyetlerini etkilemeyeceği, kaynak kaybına neden olmayacağı belirlenmiştir. IV.2.15. Hayvancılık (türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve değeri), Kastamonu, genel olarak dağlık ve engebeli arazi yapısına sahip olup, geniş ovalar mevcut değildir. İklim ve çevre faktörleri tarla ve meyve ziraatını olumsuz yönde etkilemektedir. Bunun sonucu olarak çiftçiler tarla ve meyve ziraatından daha çok hayvancılığa yönelmiştir. Önceleri ilkel şartlarda yerli ırklarla yapılan hayvancılık Kastamonu Şeker Fabrikasının etkisi ile besi ağırlıklı başlamış daha sonraları Aile işletmeciliği şeklinde süt ve damızlık yönünden gelişmiştir. İlin %58’i ormanlarla kaplı olup, tarım alanlarının toplam alanın ancak % 28’i kadardır. Nüfusun %65’i köylerde yaşamakta ve tamamına yakını hayvancılık yapmaktadır. İl hayvancılığında koyun ve keçi üretimi geçmiş yıllara göre sosyal ve ekonomik yapıya bağlı olarak gerilemektedir. Büyükbaş Hayvancılık İl hayvancılığında sığır yetiştiriciliği ilk sırada yer almaktadır. Sığır varlığının % 45’i kültür ve melez (Holstein, Brow, Swiss, Simental ve Jersey), % 55’i yerli ırktır. Sahil ilçelerde ve sun’i tohumlamanın yeteri kadar ulaşamadığı yüksek kesimlerde yerli ırklar yoğunlaşmıştır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İlde hayvancılığın gelişmesinde Sığır Sun’i Tohumlama Çalışmalarının büyük önemi vardır. Mevcut sığır varlığının tohumlama yolu ile Islahı ve birim hayvan başına daha çok verim alınması bu şekilde mümkün olmaktadır. İl hayvancılığının kaba yem ihtiyacını karşılamak üzere çiftçiler silaj konusunda eğitilerek özendirilmiş ve silajlık mısır ekim çalışmalarına başlanmıştır. Projenin planlandığı Çatalzeytin ilçesi Batı Karadeniz Bölgesinde yer almakta olup, fazla sarp olmayan engebeli bir topografyaya hakimdir. Çatalzeytin ilçesinde büyükbaş hayvancılıkta sığır, küçükbaş hayvancılıkta koyun besiciliği ön plana çıkmaktadır. Bölgede arıcılıkta son yıllarda önem kazanmıştır. Proje etki alanındaki yerleşimlerde ise genelde aile işletmeciliği yaygın olup kendi besin ihtiyaçları için büyükbaş- küçükbaş ile kümes hayvanı yetiştiriciliği yapılmaktadır. IV.2.16. Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları Proje alanı ve yakın çevresinde peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları yer almamaktadır. IV.2.17. Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, vb.) Proje sahası içinde devletin yetkili kurumlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler olarak orman arazileri söz konusu edilebilir. Bunlarla ilgili bilgiler ise, Bölüm: IV.2.10’da verilmiştir. IV.2.18. Proje yeri ve etki alanının mevcut kirlilik yükü, Proje alanının yakın çevresinde genel itibariyle yerleşim yerleri, orman arazisi, mera ve tarım alanları bulunmaktadır. Bununla birlikte proje sahasının güneyinde Zengibar İnş. Mad. Sn. ve Tic. Ltd. Şti’ye ait ÇED Olumlu Belgesi verilmiş olan, ER: 3257538 erişim numaralı Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi yer almaktadır. Kuzköy HES iletim hattına güneyde yaklaşık 20 metre ve santral binasına yaklaşık 120 m mesafede kırma –eleme tesisi, 140 m mesafede ise üretim alanı yer almaktadır (Bkz. Şekil-8, Ek-3C).

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Şekil-8. Proje alanı ve Kalker Ocağı Ocakta kalkerin alınması sırasında kademeli yöntemle patlatma yapılacaktır. Patlatma türü olarak asla galeri yöntemi kullanılmayacaktır. Patlatma için öncelikle wagondrill ile patlatma deliklerinin delinmesi sağlanacaktır. Kontrollü patlatmalar sırasında oluşacak tozumayı azaltmak için patlatma öncesi ocak aynasının üst kısmı ile önü bir arazöz ile tamamen sulanacaktır. Bu sulama ile ince taneli partiküllerin birbirine yapışması sağlanarak oluşan tozumada %40 oranında bir azalma olacağı öngörülmektedir. Meydana gelecek kazı boşluğundaki kot farklılıkları iş makinası ile tesviye edilerek aynı kota getirilerek sahanın düzeltilmesi sağlanacaktır. Kazı boşluklarının oluşmamasından ve suyla dolmayacağından dolayı mevcut su kalitesini bozacak bir kirlilik meydana gelmesi beklenmemektedir. Bunun haricinde proje alanının yakın etkiye sahip faaliyetler bulunmamaktadır.

çevresinde bir sanayi tesisi v.b. kirletici

IV.2.19. Diğer özellikler Bu bölümde incelenecek başka bir husus bulunmamaktadır. IV.3. Sosyo- Ekonomik Çevrenin Özellikleri Yörenin sosyo-ekonomik yapısı IV.3.1 başlığı altında ayrıntılı olarak verilmiştir. IV.3.1. Ekonomik özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, yöresel işgücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin yöre ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler), Çatalzeytin İlçesinin başlıca geçim kaynakları ticaret, turizm, hayvancılık-tarım ve diğer sektörlerdir. İlçe merkezinin Karadeniz sahiline ve karayolu üzerinde olması nedeni ile sosyal yaşantı hareketlilik arz eder.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İlçe topraklarının azlığı ve iş sahasının olmayışı nedeniyle erkek nüfusun göçüne sebep olmuş ve son yıllarda kırsal nüfus ile merkez nüfusu azalmıştır. Kırsal bölgelerde kalan nüfusun yaşlı ya da çocuklardan teşkil etmektedir. Bu da kırsal kesimde verimli iş gücünün kaybına neden olmuştur. Göç eden nüfusun daha ziyade, İstanbul, Ankara, Zonguldak ve Karabük İllerine göç ettiği gözlenmektedir. İlçe nüfusunun % 85' i çiftçi, % 8 Memur, % 7’ si esnaf ve sanatkarlardır. İlçe arazisi genellikle kuru ve sulu dere yatakları ile birbirinden ayrılmış fazla sarp olmayan engebeler halindedir. Çatalzeytin ilçesinde yaşayan kırsal nüfusun tamamına yakınının toprağı bulunmaktadır. Sahip olunan toprak türleri bostan (evden uzakta bulunan tarladan daha küçük, bahçeden büyük tarım alanı), bahçe ve tarladır. Bölgede ağırlıklı olarak sebze tarımı yapılmaktadır. Yetiştirilen sebze türleri ise; yeşil fasulye, domates, sivri biber, patates, patlıcan, bamya, sarımsak, ıspanak ve pırasadır. Tahıl ürünü olarak ağırlıklı mısır, arpa, yulaf ve buğday tarımı yapılmaktadır. Bölgede yer alan bahçelerde ise; elma, erik, ayva, armut yetiştirilmektedir. Yetiştirilen bu ürünler yakın bölgelerdeki pazarlarda satışa sunularak tarımsal gelir elde edilmektedir. Çatalzeytin ekonomisinin esas omurgasını ormanlar teşkil etmektedir. Bölgede orman ürünleri üretilmektedir. Ekonomide bir başka kaynak madenlerdir. İlçede elliye yakın ruhsatı alınmış fakat işletilmeyen manganez yatakları mevcuttur. Bunların büyük bölümünün rezervleri son yıllarda tespit edilmiştir. Ayrıca ilçenin doğa yapısını ve temiz havasını ekolojik olarak korumak bacalı sanayi yerine halıcılık, arıcılık, pekin ördeği ve deniz kültür balıkçılığı üreticiliği, iç kesimlerinde alabalık yetiştiriciliği, hediyelik eşya yapımı gibi ufak sermaye ve yaygın katılımla yeni bir ekonomik program uygulamak mümkündür. Buna yayla ve orman turizmi, kış ve av turizmi gibi günümüzün en çok talep yaratan yatırım alanları da İlçe’nin başlıca gelir kaynaklarındandır. IV.3.2. Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artış oranları, ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler), Kastamonu İlinin nüfusu 360.424 kişiden oluşmaktadır. Bu nüfusun 184.228 kişisi şehir merkezinde geriye kalan 176.196 kişisi ise köy ve kasabalarda ikamet etmektedir. Kastamonu İlinin yıllık nüfus artış hızı binde -11,96 olup, Tunceli, Ardahan, Sinop ve Kilis’ ten sonra nüfus artış hızı en düşük olan 5. ildir. Bunun en önemli nedeni işsizlik ve yetersiz arazi gibi nedenlerden dolayı,daha iyi bir hayat koşullarına sahip olmak için büyük sanayi şehirlerine olan göçtür. İl genelinde en fazla göçün İstanbul’a olduğu bilinmektedir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Kastamonu İli İlçelere Göre Şehir – Köy Nüfusu 2010 Yılı

Kaynak: tuik.gov. tr Projenin bulunduğu Çatalzeytin'in nüfus yapısı için ayrıca şunlar söylenebilir. İlçe toplam nüfusunda göçe dayalı olarak sürekli azalma söz konusudur. İlçe merkezi küçük dalgalanmalarla birlikte belirli bir durağanlığa sahiptir. Şehir merkezinde kadın-erkek nüfusu dengeli iken köylerde erkek işgücünün göçüne dayalı olarak kadın nüfus fazladır.Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının (yaklaşık 90/km2) oldukça altındadır. Tarım toprakları terkedilmiş durumdadır ve tarımsal etkinlikler olabildiğince azalma eğilimindedir. Doğal özellikleriyle doğru orantılı bir nüfuslanma sözkonusu değildir. Nüfusun artması istihdam olanaklarının yaratılmasına bağlıdır. IV.3.3. Gelir (yöredeki gelirin işkollarına dağılımı, işkolları itibariyle kişi başına düşen maksimum, minimum ve ortalama gelir), 2010 yılı ekonomik verilerine göre Kastamonu’nun Türkiye gayri safi yurtiçi hasılası içindeki payı % 05, kişi başına gayri safi yurtiçi hasılası ise 3.781 dolardır. Bu rakamlar değerlendirildiğinde; Kastamonu’nun milli gelirden aldığı pay itibariyle iller arasında 39. sırada, kişi başına düşen milli gelir açısından ise 31. sırada yer aldığı görülmektedir. IV.3.4. İşsizlik (yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı), 2008 Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre Kastamonu’da işsizlik oranı %3,2’dir. Bu oran Türkiye genelinde %8 dir. Kastamonu’daki işsizlik oranının Türkiye genelinden düşük olması, istihdam alanlarının fazla olmasından değil çalışabilir nüfusun başta İstanbul olmak üzere büyük kentlere göç etmesinden kaynaklanmaktadır. Kastamonu’nun sahip olduğu doğal zenginliklere rağmen ekonomik kalkınmada geri kalmasının nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

     

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Mahalli tasarruf gücünün yetersizliği ve dışarıdan sermaye girişi olmaması nedeniyle özel sektör yatırımlarının sınırlı düzeyde kalması Ulaşım ve diğer altyapı yetersizliği, Topografik yapısı sebebiyle yerleşim düzeninin çok parçalı ve dağınık oluşu, Tarıma elverişli arazilerinin ancak 1/7’sinin sulanabilmiş olması, Tarım ve hayvancılıkta ileri teknolojinin kullanılmaması, İl dışına nüfus göçü

Tüm bu nedenlerden dolayı Kastamonu kalkınmada öncelikli iller statüsüne alınmış ve yatırımcı kuruluşlar ile yeni yatırım yapmaya teşebbüs eden müteşebbisleri kısmen de olsa harekete geçirmiştir. İlde tarım ve orman ürünlerine dayalı imalat sanayi gelişme göstermiştir. Yeterli hammaddeye sahip olan ilde çimento ve çimentoya dayalı ürünler tesisi, orman ürünlerine dayalı sınai tesisler, çimentolu sunta ve prefabrik yapı elemanları üretim tesisi, orta ölçekte gelişme gösteren hayvancılığa dayalı bir vidala deri üretim tesisinin kurulması, kenevir lifinin giyim ve ev tekstilinde kullanılmasını temin için araştırma ve özellikle küçük, orta boy işletme bazında tesislerin kurulması il ekonomisinin gelişmesine ve Türkiye ortalamasının üzerinde olan il göçünün durdurulmasına katkıda bulunacaktır. TUİK verilerine göre Kastamonu’da 2010 yılı itibariyle SGK kapsamındaki nüfusun 16.920’si zorunlu sigortalı, 1.693’ü çırak, 3.915’i isteğe bağlı sigortalı, 81’i tarım sigortalısıdır. 2010 yılı itibarı ile Bağ-Kur kapsamında 1479 ve 2926 Sayılı Kanuna tabi olarak aktif sigortalı sayısı 19.648 ve aylık alanların sayısı 13.379’dur. Emekli Sandığı’na bağlı çalışan sayısı ise 23.450’dir. IV.3.5. Yöredeki sosyal altyapı hizmetleri (eğitim, sağlık, kültür hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanılma durumu), Eğitim Çatalzeytin ilçesinin Eğitim istatistikleri şöyledir. Okul/Kurum Sayısı: 7 SBS İl Sıralaması: 9 Derslik Sayısı: 33 Öğrenci Sayısı: 840 Öğretmen Sayısı: 49 Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı İlköğretim: 26 OrtaÖğretim: 16 Mesleki ve Teknik Eğitim: 0 İlçe sınırları içerisinde üniversite, fakülte veya yüksekokul bulunmamaktadır. Kaynak: catalzeytin.meb.gov.tr Sağlık İl genelinde Sağlık Bakanlığına bağlı 17 adet ve özel 1 adet olmak üzere toplam 18 adet hastane mevcuttur. İldeki 70 adet olan sağlık ocağından 10 adeti Merkez ilçede diğerleri ise ilçelerdedir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Türkiye genelinde 1316 kişiye 1 pratisyen hekim düşmekte iken Kastamonu’da 2362 kişiye 1 pratisyen hekim düşmektedir. Aynı durum diğer sağlık personeli içinde geçerli olup, kişi başına düşen sağlık personeli sayısı Türkiye ortalamasının üstündedir. Ancak personelin yoğun olarak şehir merkezinde istihdam edilmesi kırsal kesimdeki hizmetleri aksatmaktadır. İlde toplam olarak 105 Uzman Hekim, 159 pratisyen Hekim, 27 Diş Hekimi, 648 Ebe ve Hemşire, 157 Sağlık Memuru bulunmaktadır. Kastamonu İlinde işsizlik, gelir dağılımındaki düzensizlik, miras nedeni ile küçük topraklı tarım işletmelerinin yoğunlukta olması , tarımda çalışanların sağlık sigorta güvencesinin olmaması gibi yaşam kalitesi, sağlık ve dengeli beslenmeyi etkileyen birçok olumsuzluklar vardır. IV.3.6. Kentsel ve kırsal arazi kullanımları (yerleşme alanlarının dağılımı, mevcut ve planlanan kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar, turizm alanları vb.), Kastamonu’da I-IV. sınıf tarım arazileri 401.257 ha olup, genelde tarım bu araziler üzerinde yapılmaktadır. 907.694 ha’ dan fazla alanı olan V-VIII. sınıf arazilerde de işlemeli tarım yapıldığı görülmektedir. Ancak, bu araziler işlemeli tarıma uygun değildir. Tarım alanlarından sonra ikinci sırayı alan mera alanları ve orman alanları VII . sınıf araziler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Çatalzeytin İlçesi’nde; 29,218 hektar alan vardır. Bunun 10,533 hektarı ( % 36,1 ) nadassız kuru tarım, 154 hektarı sulu tarım, 81 hektarı bahçe olarak kullanılmaktadır. 359 hektar mera, 17,080 hektar ( % 58,5 ) orman-funda ve 240 hektar yerleşim yeri vardır.% 13,2’lik alan I. – IV. Sınıf, % 86,8’lik oran ise V.-VII. Sınıf arazidir. Bu arazilerin % 0,5’i düz, % 0,9’u orta , % 98,6’sı da dik eğimlidir. Yine % 3,7’si orta derin, % 96,3’ü sığ yada çok sığ profillidir. Ve çok büyük bir alan şiddetli erozyona maruz kalmıştır. IV.3.7. Diğer Özellikler Burada bahsedilebilecek diğer bir özellik bulunmamaktadır. BÖLÜM V: Projenin Bölüm IV'de Tanımlanan Alan Üzerindeki Etkileri Ve Alınacak Önlemler (**): (Bu bölümde; projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri, bu etkileri önlemek, en aza indirmek ve iyileştirmek için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler V.1 ve V.2 başlıkları için ayrı ayrı ve ayrıntılı bir şekilde açıklanır). V.1. Arazinin hazırlanması, inşaat ve tesis aşamasındaki projeler, fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler (Regülatör, HES, Derivasyon tüneli, İletim hattı, Cebri Boru ve Servis Yolları için), Tamamen enerji üretimi amaçlı olarak kurulacak Kuzköy Regülatörü ve HES, rezervuar alanı, regülatör, su alma yapısı, basınçlı iletim borusu, hidroelektrik santral ve kuyruk suyu kanalından oluşmaktadır. Proje rezervuarlı tipte tasarlanmıştır. Rezervuar hacmi 22.000 m3’tür. Oluşturulan depolama avantajı ile proje için günlük regülasyon temin edileceği gibi su içerisinde var olacak olan malzemelerin çökelimi de doğal rezervuarda temin edilecektir. Söz konusu proje inşaatına henüz başlanılmamıştır. Projenin etki alanı belirlenirken, fiziksel ve biyolojik çevre açısından etki alanları ile sosyal ve ekonomik çevre açısından etki alanlarının ayrı düşünülmesi gerekir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Projenin yapılacağı yerde orman arazisi ve şahıs arazileri bulunmaktadır. Regülator rezervuar alanında, basınçlı iletim hattının bir kısmında ve santral binasının olduğu kısımda orman arazisi mevcuttur. Proje kapsamında göl alanı altında kalacak yerleşim yerleri bulunmamaktadır. Basınçlı iletim hattı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında yaklaşık 2 hektar orman arazisi; 0,8 hektar tarımsal şahıs arazisi kullanılacaktır. Proje sahasında Karacakaya deresi vasıtasıyla sulanan herhangi bir ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte proje alanında Karacakaya Deresi üzerinde 9 adet su eğirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7’si ise atıl durumdadır. Atıl surumda olanlar hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya Köyü’ne ait Camiyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet çarkı ve ter bir adet değirmen taşı bulunmaktadır. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiştir. Değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 lt/s (0,03 m3 ) olarak hesaplanmıştır. Proje kapsamında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecek cansuyu miktarına bu değer eklenecektir. Proje sahasının yer aldığı bölgeye ulaşmak için, Kastamonu-Çatalzeytin devlet karayolu takip edilir. Regülatör ve santral yerlerine ulaşmak için bu noktadan sonra mevcut köy yolları kullanılmaktadır. Ulaşım sorunu olmayan proje sahasında, mevcut yolların ıslahı, rolekasyonu, gerekli yerlerinde bakım onarım çalışmaları ve yol bulunmayan yerlerde geçici yollar yapılacaktır. Proje kapsamında malzeme ocağı açılmayacaktır. Kuzköy Regülatörü ve HES proje proje ünitelerinin inşaatında kullanılacak beton agrega malzemesinin, ücreti karşılığında Çatalzeytin yolu üzerinde, proje sahasına 16 km mesafedeki Değirmenyanı mevkiinde yer alan Erdağlar İnşaat hazır beton tesislerinden temin edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte inşaat aşamasında yakın çevredeki mevcut beton santralleri de değerlendirilecektir. Proje ile birlikte, arazinin hazırlanması, inşaat aşamasında; kazı ve hafriyatlardan kaynaklı toz oluşumu, iş makinelerinde kullanılan yakıt sonrasında emisyon oluşumu, gürültü oluşumu, işçilerden kaynaklı atıksu ve katı atık oluşumu v.b. söz konusu olacaktır. Projenin inşaat aşamasının 2 yıl içerisinde tamamlanacağı öngörülmüştür. İşletme aşamasında ise çalışanlardan kaynaklı atıksu ve katı atık oluşumu söz konusu olacaktır. Projenin meydana getireceği en büyük fiziksel etki hafriyatın kazılması ve taşınıp depolanmasıdır. Ayrıca inşaatın gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyulan ulaşım yollarının inşaatı da fiziksel ve biyolojik çevre üzerinde olumsuz etkisi olabilecek yapılardır. Proje güzergahı boyunca 5 adet Kazı Fazlası Malzeme Sahası belirlenmiştir. Söz konusu kazı fazlası malzeme sahalarının uygunluğu için DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nden uygunluk yazısı alınmıştır (Bkz. Ek-18). Hafriyat esnasında çevreye olumsuz etkilerini minimuma indirebilmek için kazı malzemelerinin dolgu işlerinde kullanılması, uygun bir yerde istif edilerek üzerinin tekrar ağaçlandırılması veya çıkacak malzemenin iyileştirilmesi düşünülen mevcut yolların üzerine sererek kullanılması en uygun çözüm yollarıdır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Orman, tarım alanı veya dere yatağına kesinlikle hafriyat artığı dökülmeyecektir. İletim borusu inşaatında, yerleşim yerlerinden geçişlerde, bu bölgelerin tozumadan olumsuz etkilenmemesi için hassas çalışma yapılacaktır. Ana ünitelere ulaşım ve malzeme taşınması için kullanılacak yol koşulları yörenin kış ve yağışlı mevsim şartlarında ulaşımı aksatmayacak şekilde muhafaza edilecektir. İnşaat nedeniyle ihtiyaç duyulacak yeni yollar planlanırken mevcut güzergâhlar üzerinde olumsuz etki meydana getirecek şekilde planlama yapılmayacaktır. Yeni yapılacak yolların kalitesi ana güzergâhlarda mevcut standardın altında olmayacaktır. Yol güzergahının zorunlu olarak orman arazisinden geçmesi durumunda yol genişliği en az olacak şekilde yapılacaktır. Kazı fazlası malzeme alanları, mevcut topoğrafyanın gerektirdiği koşullar yanında yoğun yağışlı dönemde zeminin durumu ve heyelan olasılığı feyezan durumunda dere yatağının depo alanlarını tahrip edebileceği öngörülerek belirlenmiştir. Depo alanında gereken stabilite önlemleri alınacaktır. İletim hattı boyunca kazılan malzemenin bir kısmı, çukurluk yerlerin doldurulmasında kullanılacaktır. Santral binası yerinde yapılacak kazılarda açığa çıkacak kazı malzemesi, her bir ünitenin çevre düzenlemesinde kullanılacak ve ünitelere ulaşım yollarına serilerek, yol düzenlemesinde kullanılacaktır. Proje kapsamında oluşacak hafriyat, dere yataklarına kesinlikle dökülmeyecektir. Proje kapsamında, dere yatağını daraltıcı faaliyetlerde bulunulmayacaktır. Proje kapsamında dere yatakları ve taşkınlar ile ilgili, 09.09.2006 Tarih ve 26284 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/27 Sayılı Başbakanlık Genelgesi ilgili hükümlerine uyulacaktır. Proje üniteleri ve yardımcı ünitelerin inşaatı sırasında çıkacak hafriyat arazide belirtilen kazı fazlası malzeme alanları haricinde geçici süre için bile olsa depolanmayacaktır. Yöredeki yol ve sanat yapılarının depolanan hafriyat nedeniyle olumsuz etkilenmemesi için gerekli stabilite önlemleri alınacaktır. Hafriyat topoğrafik yapıya uygun olarak, emniyetli tarafta kalacak şekilde şevlendirilerek arazide depolanacaktır. Arazide yüzey stabilitesi sağlanarak yörenin bitki örtüsüne uygun şekilde düzenlenecektir. Feyezan anında, depo alanlarından dereye malzeme taşınmasını engelleyecek şekilde gerekli ilave önlemler alınacaktır. Kuzköy Regülatörü sağ sahilinde su alma yapısının yanında dere talveg kotunda çakıl geçidi planlanmıştır. Çakıl geçidi normal işletme halinde regülatör arkasında birikecek olan teresübatın temizlenmesi amacı ile kullanılacağı gibi inşaat aşamasında da derivasyon amaçlı olarak kullanılacaktır. Regülatör inşaatı sırasında yalnızca inşaat bölgesi olan derenin yaklaşık 100 m’lik kısmı kurutulacak olup bölge inşaat sahası olması sebebiyle canlı hayatı devam ettirme ihtimali bulunmamaktadır. Ancak Karacakaya Deresi akımlarının tamamı derive edileceği için inşaat alanının membaında ve mansabında canlı hayata olumsuz etkisi olmayacaktır. Proje sahası için, alanında uzman öğretim üyeleri tarafından hazırlanan Ekosistem Değerlendirme Raporu Ek-14’te sunulmuştur. Projeden kaynaklı flora türleri üzerine etkiler ve alınacak önlemler Ek-14’te verilen Ekosistem Raporu’nda detaylı olarak belirtilmiştir. Proje kapsamında bırakılacak cansuyu miktarı Ekosistem Değerlendirme Raporu’nun değerlendirilmesi sonucunda Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecektir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir. Proje alanında sucul faunanın önemli guplarından biri olan balıklar açısından herjangi bir olumsuz etki söz konusu değildir. Her ne kadar alanda herhangi bir balık türü mevcut olmasa da, hem yönetmelik gereği, hem de balıklar dışındaki diğer sucul canlıların (planktonlar; bentik organizmalar) mansap ve memba arasındaki göçlerinin devam etmesi açısından sözkonusu regülatör ve HES’lere “balık geçitleri” yapılması öngörülmektedir. Balık geçidi olarak önerilen yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidinin tasarımı yapıldıktan sonra hidrobiyolog ile tartışılması, uygun balık geçidinin yapılması konusunda yararlı olacaktır. Her ne kadar eldeki verilere göre uygun balık geçidi olarak yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidi önerilse de gerekli birimler tarafından gerek yapım aşamasında gerekse işlevselliği açısından ortak bir karar alınması, sucul organizmaların devamlılığı açısından önemlidir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). Proje kapsamında öngörülen balık geçiti planı Ek-9B’de verilmiştir. Kati proje aşamasında kesinleşecek balık geçidi planı ilgili kurumlara sunulacaktır. Su ürünlerinin, iletim kanalına girmemesi için kanalın giriş kısmına ızgara veya kafes yapılacaktır. Ayrıca balıkların çağırma suyu olarak algılayıp kuyruk suyu kanalına girmemeleri için kuyruk suyu kanalının çıkışına da ızgara veya kafes konulacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamasında 1380 Sayılı Sü Ürünleri Kanunu’na dayalı olarak hazırlanan 10.03.1995 Tarih ve 22223 Sayılı (10.03.2010 Tarih ve 27517 Sayılı değişiklik) Su Ürünleri Yönetmeliği Ek-5 ve Ek-6’ya uygunluğu sağlanacaktır. V.1.1. Arazinin hazırlanması için yapılacak işler kapsamında nerelerde ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat miktarı, hafriyat sırasında kullanılacak malzemeler, patlayıcı maddeler, varsa patlatma ile ilgili bilgiler etkiler ve alınacak önlemler, hafriyat artığı toprak, taş, kum vb maddelerin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, hafriyat döküm alanlarının koordinatları, özellikleri ve 1/1000 ölçekli plan ve kesit görünüşleri ile birlikte hafriyat malzemesi düzenleme ve restorasyon planı, alınacak görüşler ve geçici depolama alanının özellikleri, Hafriyat işlemleri sırasında greyder, dozer, paletli yükleyici, ekskavatör, damperli kamyon ve arazöz gibi iş makinelerinin kullanılması planlanmaktadır. Söz konusu tesisin arazi hazırlığı ve inşaat çalışmalarının 24 ayda tamamlanması planlanmaktadır. Proje kapsamında çalışma programı toplam 24 ay, ayda 26 gün, günde 8 saat (gündüz) olacaktır. Kazı işlemlerinden çıkacak hafriyat malzemesi çevre üzerindeki olumsuz etkilerini minimuma indirebilmek için kazı malzemesi tekrar dolgu malzemesi ve rekreasyon amaçlı olarak kullanımı sağlanacaktır. Proje kapsamında yer alan tesislerin inşaatı öncesinde arazinin hazırlanması ve temel kazısı çalışmaları yapılacaktır. Proje kapsamında yapılacak kazı ve dolgu miktarları Tablo-11’de verilmiştir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo-11. İnşaat Aşamasında Yapılacak Kazı ve Dolgu Miktarları Üniteler Kazı Miktarları Barajlarda zemin kazısı : 342 m3 Yumuşak zemin kazısı: 342 m3 Regülatör yeri Kaya kazısı: 2.736 m3 Toplam Kazı : 3.420 m3 ….(1) Barajlarda Boru Hendeği Kazısı: 33.000 m3 Basınçlı İletim borusu Yumuşak zemin kazısı: 77.000 m3 Toplam: 110.000 m3 ….(2) Barajlarda zemin kazısı : 480 m3 Yumuşak zemin kazısı: 1.440 m3 Santral Binası Kaya kazısı: 2.880 m3 ….(3) Toplam Kazı : 4.800 m3 TOPLAM HAFRİYAT (1)+(2)+(3)=118.220 m3

Proje alanında yapılacak arazi hazırlığı, kazı işlemlerinde çıkacak hafriyat malzemesi hesaplarında “Kuzköy Regülatörü ve HES” Revize Fizibilite Raporu”ndan faydalanılmıştır. Tablo-11’de görüleceği üzere proje kapsamında toplam 118.220 m3 hafriyat yapılacaktır. Proje güzergahında sıyrılacak bitkisel toprak, daha sonra ünitelerin çevresinde rekreasyon alanlarının peyzaj düzenlemesinde kullanılacaktır. Proje kapsamında, hafriyatın iş makineleri ile yerinden kazılamayacak sertlikte olduğu zorunlu durumlarda (sert kaya kazısı vb.) patlayıcı madde kullanılabilecektir. Galeri ve vahşi usulde patlatma yapılmayacaktır. Patlayıcı madde olarak Anfo, yemleme dinamiti ve ateşlemede gecikme aralığı 30 mili saniyeli kapsül kullanılacaktır. Patlatmalar fenni nezaretçi ve jandarma gözetiminde, Kastamonu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün bilgisi ve kontrolünde gerçekleştirilecektir. Patlatma öncesinde emniyet birimlerine haber verilecek, her türlü çevre emniyeti alınacaktır. Tüm saha çevresine gerekli ikaz levhaları asılacak ve patlatma yapılmadan önce sahada anons yapılarak yöre halkı haberdar edilecektir. Proje güzergahı boyunca 5 adet olmak üzere, toplam 7.500 m2 alanda Kazı Fazlası Malzeme Alanı oluşturulacaktır. Proje kapsamında kazı esnasında oluşacak bitkisel toprak, kazı fazlası malzeme alanları içinde ayrı bir alanda depolanacaktır. Kazı Fazlası Malzeme Alanlarının gösterildiği 1/10.000 ölçekli topoğrafik harita Ek-2B’de, DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nün uygunluk görüşü ise Ek-18’de verilmiştir. Proje inşaatına başlanılmadan önce hafriyat malzemesi düzenleme ve restorasyon planı yapılacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.1.2. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek sürdürülecek işlerden, insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli olanlar sağlık koruma bandı mesafesi, (Patlatma yapılması durumunda, patlatmaların kesinlikle galeri yöntemi ile yapılmayacağına dair taahhüt, patlayıcıların yer altı suyuna ve dolaylı olarak suya etkilerinin araştırılması ve patlatma yerine başka alternatiflerin açıklanması, patlayıcıların nerelerde tutulacağı), patlayıcı miktarı ve cinsi arazi hazırlanmasında kullanılacak işler için kullanılacak aletler ve makineler, acil eylem planı hakkında bilgi verilmesi, Proje kapsamında, malzemenin iş makineleri ile yerinden kazılamayacak sertlikte olduğu, zorunlu hallerde patlayıcı madde kullanılacaktır. Patlayıcı madde olarak Anfo, yemleme dinamiti ve ateşlemede gecikme aralığı 30 mili saniyeli kapsül kullanılacaktır. Galeri ve vahşi usulde patlatma yapılmayacaktır. Patlayıcı maddeler için Kastamonu Valiliği’nden gerekli izinler alınacaktır. Patlayıcı maddenin satıcısından alınıp, inşaat sahasına taşınması sırasında ilgili yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Patlayıcılar ihtiyaç oldukça temin edilecek olup, regülatör yeri yakınlarında oluşturulacak şantiye sahası içinde tutlacaktır. Anfo, amonyum nitrat ile fuel-oilin %5-6 oranında karıştırılması ile elde edilmekte olup dünyada ve Türkiye’de en çok kullanılan patlayıcı karışımıdır. Detonasyon hızı, 250 mm çapındaki bir patlatma deliğinde 4,4 m/s ‘ye ulaşmaktadır. Anfo 50 mm’den daha düşük çaplı deliklerde sabit bir detonasyon hızına ulaşamaz. İdeal olarak orta ve geniş çaplı (75-250 mm) deliklerde en yüksek patlama hızına ulaşmaktadır. Anfonun patlayabilmesi için daha yüksek bir dinamit kapsül vb. ile ateşlenmesi gerekmektedir. Patlatma yapılması durumunda kesinlikle galeri ve vahşi usulde patlatma yapılmayacaktır. Kati proje aşamasında yaptırılacak imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu kapsamında patlayıcıların yer altı suyuna ve dolaylı olarak suya etkilerinin detaylı olarak araştırılacaktır. Regülatör ve santral binası inşaatı esnasında, sert formasyonlara rastlanıldığında kullanılacak patlayıcı madde bu konuda lisanslı kuruluşlardan ihtiyaç oldukça temin edilecektir. Patlatmalar fenni nezaretçi ve jandarma gözetiminde, Kastamonu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün bilgisi ve kontrolünde gerçekleştirilecektir. Patlatma öncesinde emniyet birimlerine haber verilecek, her türlü çevre emniyeti alınacaktır. Tüm saha çevresine gerekli ikaz levhaları asılacak ve patlatma yapılmadan önce sahada anons yapılarak yöre halkı haberdar edilecektir. Proje üniteleri inşaatı esnasında sert formasyonlara rastlanıldığında, patlayıcı maddelerin kullanımı konusunda 24.12.1973 Tarih ve 14752 Sayılı “Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük” ve 29.09.1987 Tarih ve 19589 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük”te belirtilen esaslara göre hareket edilecektir. Patlayıcı madde dışında herhangi toksik ya da tehlikeli bir madde kullanılmayacaktır. Proje kapsamında hayvanların üreme döneminde arasında patlatma yapılmayacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.1.3. Proje kapsamındaki ulaşım altyapısı planı, proje alanının karayollarına uzaklıkları, karayoluna bağlantı yollan, ulaşım için kullanılacak mevcut yolların zarar görmemesi için alınacak tedbirler ile trafik güvenliği açısından alınacak önlemler, ulaştırma altyapının inşası ile ilgili işlemler, yeni yapılacak yolların özellikleri, kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar, makineler; altyapının inşası sırasında kırma öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler, araç yükü, cinsi ve sayısı, artışın hesaplanması, haritası (bu kapsamda alınacak görüşler, izinler), Proje sahasının yer aldığı bölgeye ulaşmak için, Kastamonu-Çatalzeytin devlet karayolu takip edilir. Regülatör ve santral yerlerine ulaşmak için bu noktadan sonra mevcut köy yolları kullanılmaktadır. Ulaşım sorunu olmayan proje sahasında, mevcut yolların ıslahı, rolekasyonu, gerekli yerlerinde bakım onarım çalışmaları ve yol bulunmayan yerlerde geçici yollar yapılacaktır. Yapılacak yollar yamaçlardan aşağı toprak kaydırmayacak şekilde ekskavatörle ve orman alanı içinde ise B-Tipi orman yolu standardında yapılacaktır. Proje ünitelerine ulaşım içim stabilize yollar yapılacaktır. olacaktır. Yapılacak kazılarda açığa çıkacak kazı malzemesinin bir kısmı, ulaşım yollarına serilerek, yol düzenlemesinde kullanılacaktır. Ana ünitelere ulaşım ve malzeme taşınması için kullanılacak yol koşulları yörenin kış ve yağışlı mevsim şartlarında ulaşımı aksatmayacak şekilde muhafaza edilecektir. İnşaat nedeniyle ihtiyaç duyulacak yeni yollar planlanırken mevcut güzergâhlar üzerinde olumsuz etki meydana getirecek şekilde planlama yapılmayacaktır. Yeni yapılacak yolların kalitesi ana güzergâhlarda mevcut standardın altında olmayacaktır. Yol güzergahının zorunlu olarak orman arazisinden geçmesi durumunda yol genişliği en az olacak şekilde yapılacaktır. Proje kapsamında yollar ve sanat yapılarına zarar verilmesi durumunda, zararlar trafiği aksatmayacak şekilde en kısa zamanda giderilecektir. Proje inşaatı sırasında zarar görecek Kastamonu İl Özel İdaresi tarafından yapılan köy şebeke suyu, sulama kanalı ve diğer sanat yapılarının onarımı da yapılacaktır. İnşaat çalışmaları sırasında ana yapıların inşa edildiği saha haricinde daha kısıtlı alanlarda yapılacak saha düzenlemelerinde varsa su, kanalizasyon, haberleşme ve elektrik şebekesi ile diğer altyapı tesislerine zarar verilmemesi için tedbir alınacaktır. Ulaşım altyapısı inşaatı sırasında toz yayıcı mekanik işlemler; kazı ve dolgulardan çıkan malzemenin nakliyesi, depolanması olacaktır. Toz oluşumunu en aza indirmek için, saha içinde ve nakliye sırasında hareket halindeki kamyonlara hız sınırlandırması getirilecektir. Stabilize yollarda arazöz ile düzenli olarak sulama yapılacaktır. Taşıyıcı kamyonların malzeme taşınması sırasında üzeri kapatılacaktır.Yükleme boşaltma işlemi yapılırken savurma yapmamaya özen gösterilecektir. Böylece, ulaşım altyapısı inşaatı sırasında ortaya çıkacak tozun çevreye olumsuz etkisi minimuma indirilecektir. Projenin inşaat aşamasında kullanılacak olan makine ve adetleri aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere, bütün iş makinelerinin aynı anda çalışması durumunda maksimum 33 adettir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

Makine Cinsi

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Adet

Ekskavatör

Dozer

Paletli yükleyici

Damperli kamyon

Su tankeri

Jeneratör

Vibrasyonlu silindir

Beton pompası

Seyyar kompresör

Karayolları Genel Müdürlüğü Program ve İzleme Dairesi Başkanlığı Ulaşım ve Maliyet Etütleri Şubesi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Otoyollar ve Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası (2012) adlı çalışma kapsamında en yakın Devlet karayolundaki trafik hacmi;

Şekil-9. Proje alanının trafik yükü haritası (Kaynak:http://www.kgm.gov.tr/SiteCollectionDocuments/KGMdocuments/Trafik/trafikhaci mharitasi/trafikhacim2012.pdf)

• Otomobil • Orta Yüklü Ticari Taşıt • Otobüs • Kamyon • Kamyon+Römork, Çekici+Yan Römork • Toplam olarak verilmiştir.

: 490 taşıt/gün : 46 taşıt/gün : 0 taşıt/gün : 79 taşıt/gün : 2 taşıt/gün : 617 taşıt/gün

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Kastamonu-Çatalzeytin devlet karayolu toplam taşıt hacmi 617 taşıt/gün olup, inşaat aşamasında günde 33 araç transferi ile taşıt hacminin % 5 oranında artarak 648 taşıt/gün olması beklenmektedir. Projenin tamamlanmasından sonra işletme aşamasının getireceği 2 taşıt/gün’lük (teknik personelin taşınması için) ilave yük Kastamonu-Çatalzeytin devlet karayolunun mevcut taşıt hacmini % 0,3 oranında artırarak, toplam taşıt hacminin yaklaşık 619 taşıt/gün olması beklenmektedir. Projenin bulunduğu alanda köy yolları, sulama kanalları ve içme suyu geçişleri sağlanacaktır. Proje alanı içinden, sınırından veya yakınlarından geçmekte olan yüzeysel su kaynakları üzerinde yol geçişi sağlanması durumunda uygun kesitte sanat yapısı yapılarak geçişi sağlanacaktır. Konu hakkında ilgili DSİ 23. Bölge Müdürlüğüden gerekli izin ler alınacaktır. V.1.4. Zemin emniyeti, regülatör ve kanal yapılarından su kaçağı olmaması için yapılacak işlemler, Kuzköy Regülatörü ekseninde sızdırmazlık için perde enjeksiyonu yapılacak olup tasarımı, ayrıntılı bilgi ve çizimler kati proje aşamasında yaptırılacak imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporu ile belirlenecektir. Regülatör ekseni boyunca olabilecek su kaçaklarını önlemek amacıyla ana kayaya bağlanacak şekilde perde enjeksiyonu tasarlanacaktır. Perde enjeksiyonu sınırı ana kayanın geçirgenliği, yer altı suyu derinliği ile diğer jeoteknik özellikler göz önüne alınarak belirlenecektir. V.1.5. Proje alanının taşkın etüdü, taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemlerin nerelerde ve nasıl yapılacağı, Proje alanı veya yakın çevresi için yapılmış bir taşkın etüdü yoktur. İletim hattının geçtiği güzergahtaki dereler taşkına neden olarak basınçlı iletim borusunu etkileyebilecektir. Bu durumu önlemek için, derelere müdahele edilmeden sel geçitleri yapılacaktır. Proje yapılarının taşkın risklerinden korunması için gerekli bütün tedbirler alınacaktır. Projenin iletim hattı güzergâhı boyunca karşılaşılan kuru/sulu dereler, akışına engel olunmayacak şekilde alt geçitten geçilecektir. Bu konuda projeler hazırlanıp DSİ 23.Böîge Müdürlüğünden onay alınacaktır. Proje kapsamında dere yatakları ve taşkınlar ile ilgili, 09.09.2006 Tarih ve 26284 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/27 Sayılı Başbakanlık Genelgesi ilgili hükümlerine uyulacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.1.6. Proje alanı içindeki su ortamlarında herhangi bir amaçla gerçekleştirilecek kazı, dip taraması, vb. işlemler nedeni ile çıkarılacak taş, kum, çakıl ve benzeri maddelerin miktarları, nerelere taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, dere yatağında yapılacak olan çalışmaların etkileri (bulanıklık, suyun debisi vb.) Proje üniteleri inşaatı sırasında Karacakaya Deresi üzerinde herhangi bir amaçla kazı, dip taraması yapılmayacaktır. Kuzköy Regülatörü ve HES proje proje ünitelerinin inşaatında kullanılacak beton agrega malzemesinin, ücreti karşılığında Çatalzeytin yolu üzerinde, proje sahasına 16 km mesafedeki Değirmenyanı mevkiinde yer alan Erdağlar İnşaat hazır beton tesislerinden temin edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte inşaat aşamasında yakın çevredeki mevcut beton santralleri de değerlendirilecektir. V.1.7. İnşaat işlemleri süresince su ortamında, dere yatağında ve proje alanında mevcut canlı türlerine (karasal ve sucul flora-fauna) olabilecek etkiler ve hassas türlerin ne şekilde korunacağı, alınacak önlemler, Kuzköy Regülatörü gövdesi inşaatı esnasında, inşaat alanının kuru tutulabilmesi için, regülatör sağ sahilinde su alma yapısının yanında dere talveg kotunda çakıl geçidi planlanmıştır. Çakıl geçidi normal işletme halinde regülatör arkasında birikecek olan rüsubatın temizlenmesi amacı ile kullanılacağı gibi inşaat aşamasında da derivasyon amaçlı olarak kullanılacaktır. Bu esnada, mansapta kısa süreli bulanıklık olacak olup, bu kalıcı bir durum değildir. İnşaat alanının kuruya alınması için yapılacak çakıl geçiti inşaatı öncesinde su ortamında yapılacak kazı ve beton işleri sırasında mansaptaki su kalitesinin kısa süreler ile de olsa ilgili mevzuatta belirtilen kalite sınırlarının dışına çıkmaması için drenaj ağı ve çöktürme hendekleri sistemi kurulacak ve buna müteakip inşaata başlanılacaktır. Karacakaya Deresi akımlarının tamamı derive edileceği için inşaat alanının membaında ve mansabında canlı hayata olumsuz etkisi olmayacaktır. Proje sahasında genel olarak teşhisi yapılan tatlısu algleri, zooplanktonik ve bentik organizmaların hepsi kozmopolit olup, bölgeye özgü endemik, nadir ve tehlike altında olan bir tür bulunmamaktadır. Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir. Proje alanında sucul faunanın önemli guplarından biri olan balıklar açısından herjangi bir olumsuz etki söz konusu değildir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). V.1.8. Proje kapsamındaki tesislerin (Regülatörler, HES, iletim kanalı, tünel yapımı ve servis yollarının v.s.) yapımı dolayısıyla kullanılacak malzemenin nereden, nasıl ve ne miktarda temin edileceği, Proje kapsamında malzeme ocağı açılmayacaktır. Kuzköy Regülatörü ve HES proje proje ünitelerinin inşaatında kullanılacak beton agrega malzemesinin, ücreti karşılığında Çatalzeytin yolu üzerinde, proje sahasına 16 km mesafedeki Değirmenyanı mevkiinde yer alan Erdağlar İnşaat hazır beton tesislerinden temin edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte inşaat aşamasında yakın çevredeki mevcut beton santralleri de değerlendirilecektir. Malzemenin taşınması esnasında yerleşim yerlerinden geçişlerde kaza ve çevreye zarar riskine karşı gereken her türlü önlem alınacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.1.9. Derivasyon (regülatör inşaat alanının kuru tutulabilmesi için akarsu güzergahının geçici olarak değiştirilmesi) amacıyla veya diğer nedenlerle akarsu havzasında yapılacak her türlü doldurma, kazıklar üzerine inşaat ve benzeri işlemler ile bunların nerelerde ne kadar alan kaplayacağı ve kullanılacak malzemeler, araç ve makineler, Kuzköy Regülatörü gövdesi inşaatı esnasında, inşaat alanının kuru tutulabilmesi için, regülatör sağ sahilinde su alma yapısının yanında dere talveg kotunda çakıl geçidi planlanmıştır. Çakıl geçidi normal işletme halinde regülatör arkasında birikecek olan rüsubatın temizlenmesi amacı ile kullanılacağı gibi inşaat aşamasında da derivasyon amaçlı olarak kullanılacaktır. Bu esnada, mansapta kısa süreli bulanıklık olacak olup, bu kalıcı bir durum değildir. İnşaat alanının kuruya alınması için yapılacak çakıl geçiti inşaatı öncesinde su ortamında yapılacak kazı ve beton işleri sırasında mansaptaki su kalitesinin kısa süreler ile de olsa ilgili mevzuatta belirtilen kalite sınırlarının dışına çıkmaması için drenaj ağı ve çöktürme hendekleri sistemi kurulacak ve buna müteakip inşaata başlanılacaktır. Çakıl geçiti inşaatında iş makinesi olarak ekskavatör, kamyon ve beton mikseri kullacaktır. V.1.10. Olabilecek heyelanlara karşı alınacak önlemler, Proje sahasındaki kitle hareketleri heyelan şeklinde görülmektedir. Proje sahasında Karacakaya Deresi’nin sağ sahil yamacında, Sökü köyü güneyinde, Akgöl formasyonu üzerinde eski bir heyelan görülmüştür. Heyelanın, Karadeniz’in yağışlı ikliminin yanında formasyonun litolojisi, tabakalanması ve gravite etkisiyle oluştuğu kabul edilmiştir. Söz konusu heyelan iletim basınçlı borusu güzergahını etkilemeyecek uzaklıktadır. Basınçlı iletim borusu güzergahında yapılan incelemede herhangi bir duraylılık sorunu görülmemiştir. Kati proje aşamasında imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu yaptırılacaktır. Anılan rapor kapsamında heyelan risk haritası oluşturularak, alınacak tedbirler belirlenecektir. Tesisin inşaat aşamasında belirlenecek bütün önlemlere uyulacaktır. V.1.11. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla, elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün türleri, tarım arazilerinin tarım dışı amaçla kullanımı ile ilgili bilgiler, mera alanları, projenin 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 4342 sayılı Mera Kanunu, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında değerlendirilmesi, Proje kapsamında yaklaşık olarak 0,8 hektar tarımsal şahıs arazisi kullanılacaktır. Kesin arazi miktarları kati proje aşamasında belirlenecektir. Projenin yapılacağı yerde orman arazisi ve şahıs arazileri bulunmaktadır. Regülator rezervuar alanında kalacak tarım arazileri yoktur. Basınçlı iletim hattının bir kısmı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır. Arazide yapılan tespitlere göre regülatör ile santral yeri arasında ekili tarım arazisi bulunmamaktadır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje kapsamında yatırıma başlanılmadan önce; - 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununun 13. Maddesi gereğince İl Toprak Koruma Kurulu’na müracaat edilerek Tarım Dışı Amaçlı Arazi Kullanım İzni alınacaktır. Proje güzergahı boyunca 4342 Sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. Ayrıca kati ve uygulama projeleri aşamasında söz konusu proje alanı için toprak koruma projesi yaptırılacaktır. Projenin uygulanması ve faaliyetin sona ermesi aşamalarında 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu’na uyulacak ve buna göre gerekli tüm önlemler alınacaktır. V.1.12. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla kesilecek ağaçların tür ve sayıları, meşcere tipi, kapalılığı, kesilecek ağaçların bölgedeki orman ekosistemi üzerine etkileri, gerekli izinler, görüşler, projenin ya da bir kısmının orman alanı dışında olması halinde orman alanlarına mesafesi, etkilerin değerlendirilmesi, alınacak tedbirler, Proje alanı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Çatalzeytin Orman İşletme Müdürlüğü Karacakaya Orman İşletme Şefliği 5,6,17,nolu bölmelerde kalmaktadır. Mevcut ağaç türleri: Sarıçam, Meşe ,Kayın, Gürgen ve Diger Yapraklı ağaç türleridir. İşletme şekli Bozuk Koru, Korudur. Proje alanında BM, KnDyb2, GnDyab3 meşcere tipleri mevcuttur. Saha 4. Derece yangına hassas bölgedir.Sahada Tohum Meşceresi Milli Park, Av Yaban Hayatı Muhafaza Ornanı , Av Üretme Sahası, Turizm Alanı , Özel Çevre Koruma Bölgesi,Askeri Yasak Bölge, Sit Alanı,Tabiat Anıtı, yoktur. Faliyet alanında 306 m2 özel orman mevcuttur. Kesilecek ağaçların hesaplanmasında 8 cm’nin altındaki fidanlar envanter dışı olduğundan hesaplanmalara dahil edilmemiştir. Saha daha evvel yangın görmemiştir. Proje kapsamında amenajman planları doğrultusunda kesilecek ağaç sayısı hesaplanmış olup Tablo-12’de aşağıda verilmiştir. Tablo-12. Mevcut meşcere tipleri, alan ve servetleri HEKTARDAKİ HEKTARDAKİ MEŞCERE TİPİ ALANI (HA) AĞAÇ ADEDİ SERVET

TOPLAM AĞAÇ ADEDİ

TOPLAM SERVET

0.110

101

15.666

1.723

KnDyb2

1.358

435

120.081

591

163.070

GnDyab3

0.253

925

43.450

234

10.992

TOPLAM:

1.611

1461

179.197

836.00

175.785

Proje kapsamında BM :101 adete denk 1,723M3, KnDyb2 meşcere tiplerinde toplam 591 adede denk 163,070 m3 , GnDyab3 meşcere tiplerinde toplam 234 adede denk 10,992 m3 ağaç kesilecektir. Toplamda 836 adede denk gelecek 175,785 m3 ağaç kesilecektir. Proje inşaat çalışmaları başlamadan önce Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü ile birlikte arazi tespit çalışması yapılarak, kesin olarak kesilecek ağaç sayısı belirlenecek olup, ağaç kesimi tamamen Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü nezaretinde yapılacaktır. Ayrıca 22.03.2007 Tarih ve 26470 Sayılı “Orman Sayılan Alanlarda Verilecek İzinler Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Orman alanları için kamulaştırma söz konusu değildir. Bu alanlarda 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 17. Maddesi gereğince izne tabi olduğu üzere ve projeye ilişkin ÇED Olumlu Belgesi verilmesi kesin izin verilecek anlamına gelmediğinden mevzuat kapsamında izin için başvuru yapılacaktır. Ayrıca 15.09.2011 Tarih ve 28055 Sayılı (07.07.2012 Tarih ve 28346 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanunu’nun 17 Maddesi Uygulama Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Projenin orman arazileri üzerine olumsuz etkisi, proje üniteleri inşaatı esnasında zorunlu hallerde ağaçların kesilmesi olacaktır. Projenin orman sayılan alanlardan geçtiği yerlerde, toprakça fakir, taşlık-kayalık alanların seçilmesine özen gösterilerek; mümkün mertebe ağaç kesiminden kaçınılacaktır. Orman sayılan alanlarda izne konu edilecek tesislerin inşası esnasında çıkan kazı fazlası malzemelerin depolanması, izne konu edilecek tesisler dışından kesinlikle pasa, atık veya herhangi bir malzeme döktürülmeyecektir. Proje sahasının “Karadeniz Nemli Karstik Ormanları”nı içeren ekolojik kuşağın içinde yeralması nedeniyle habitatların “Ekolojik Restorasyon” ilkelerine uygun olarak en az Doktoralı bir Bitki Sosyoloğu kontrolu ve denetiminde restore edilmesi ayrıca endemik, nadir ve nesli tehdit altında olan türlerin populasyonlarının korunması ve yukarıda bahsedilen diğer önlemlerin alınmasının floristik çeşitlilik üzerindeki olumsuz etkileri minimuma indireceği varsayılmaktadır. Söz konusu projenin gerek inşaat gerekse işletme faaliyeti sırasında doğal peyzaj bütünlüğü sağlanması amacıyla Peyzaj Onarım Planı hazırlanacaktır. Olası orman yangınlarının önlenmesi için, proje alanında ve yakınında uyarıcı levhalar görünebilir yerlerde bulundurulacaktır. Gerekli görülmesi durumunda bölge halkına belirli periyotlarla orman yangınlarından korunma yöntemleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili bilgi verilecektir. V.1.13. Su temini sistemi planı, nereden temin edileceği, arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yerine getirilecek işlemler sonucu meydana gelecek atık suların cins ve miktarları, bertaraf yöntemleri, deşarj edileceği ortamlar, bir kroki üzerinde atıksu hatları ile varsa arıtma tesisi yerinin gösterilmesi, atıksuların biriktirilmesi halinde fosseptik planının Rapora eklenmesi, (projenin memba ve mansabı dikkate alınarak su kalitesinin ilgili mevzuat kapsamında bir defaya mahsus çevre iznine esas ölçüm ve değerlendirmesinin yapılması, analiz sonuçlarının rapora eklenmesi), alınacak gerekli görüşler, izinler, Projenin inşaat aşamasında toplam 30 kişi çalıştırılacak olup, günlük 4,5 m3 su ihtiyacının olması öngörülmektedir. Ayrıca inşaat aşamasında çalışma faaliyetleri sırasında tozumayı önlemek için yapılan sulama için günlük 20 m3 su kullanılacaktır. İnşaat aşamasında bu durumda günlük 24,5 m3 su tüketilecektir. İnşaat aşamasında kullanılacak içme suyu piyasadan satın alınarak damacanalarla, kullanma suyu ise ücreti mukabilinde şehir şebekesinden temin edilecek olup, tankerlerle proje alanına taşınacaktır. Projenin inşaat aşamasında çalıştırılması planlanan 30 personelden kaynaklanacak evsel nitelikli sıvı atık oluşumu söz konusu olacaktır. Tüm atık suyun %100 geri döndüğü tahmini ve kabulü ile oluşacak atık suyun özellikleri aşağıdaki gibidir. (Bir kişinin günlük su kullanımı Resmi Gazete 22.04.1985 Tarih ve 18733 Sayılı nüshasında yayımlanarak yürürlüğe giren İller Bankası içme Suyu Projelerine Dair Şehir ve Kasabaların İçme Suyu Projelerin Hazırlanmasına Ait Yönetmelik hükümlerince 150 lt olarak alınmıştır.)

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Çalışacak kişi sayısı Kişi başına düşen günlük kullanım Oluşacak atık su BOI BOI olarak kirlilik yükü KOI KOI olarak kirlilik yükü AKM AKM olarak kirlilik yükü

: 30 : 150 lt/gün : 4,5 m3/gün : 200 mg/lt : 0,9 kg/gün : 300 mg/lt : 1,35 kg/gün : 200 mg/lt : 0,9 kg/gün

(Kaynak: USLU, O. “Kullanılmış Suların Arıtılması”, 1992 İzmir )

İnşaat aşamasında personelden kaynaklı 4,5 m3/gün evsel nitelikli atık su oluşması beklenmektedir. Proje kapsamında oluşacak evsel nitelikli atık sular, 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik" hükümlerince belirlenmiş sızdırmasız fosseptik çukurunda depolanacak ve periyodik olarak faaliyet sahibince Çatalzeytin Belediyesi vidanjörleri kiralanarak S.K.K.Y. hükümlerine göre bertaraf edilecektir. Faaliyet sahibince Çatalzeytin Belediyesi ile Atıksu Yönetim Protokolü yapılarak, atıksuların vidanjörle çektirilmesi sonucunda alınan belgeler saklanarak, denetimler sırasında ilgili görevlilere beyan edilecektir. Sızdırmaz fosseptik planı Ek-20’de verilmiştir. Proje alanında doğaya serbest deşarj yapılmayacaktır. Bu konuda 31.12.2004 Tarih ve 25687 Sayılı (25.03.2012 Tarih ve 28244 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Projenin memba ve mansabı dikkate alınarak su kalitesinin ilgili mevzuat kapsamında bir defaya mahsus çevre iznine esas ölçüm ve değerlendirmesi yaptırılmış olup, Su Analizi Raporu Ek-16’da verilmiştir. V.1.14. İnşaat çalışmalarından dolayı yeraltı suyuna olabilecek etkiler, alınacak önlemler, Kuzköy HES projesi regülatör yerinde dere yatağında alüvyonun kalınlığı, temel kayanın geçirimliliği ve taşıma gücünü öğrenmek amacıyla; regülatör yerinde dere içinde, açılacak temel sondajlarında karotlu ilerlemeyle birlikte basınçlı su testi de yapılarak Akgöl formasyonuna ait litolojilerin geçirimliliği belirlenecek ve yeraltı suyu seviyeleri tespit edilecektir. İletim hattının paralelinde devam edeceği stabilize yolun altından geçen Gicirik Kaynak Suyunun; faaliyetin iletim hattı borularının döşenmesi sırasında oluşacak olası patlatmalar ile suyun yön değiştirmesi, azalması ya da tamamen yok olma ihtimalleri bulunduğundan dolayı detaylı hidrojeolojik inceleme yapılarak yeraltı suyunun etkilenme durumu tespit edilecek ve alınacak önlemler belirlenecektir. Kati proje aşamasında imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu hazırlatılacak olup, inşaat aşamasında anılan rapor doğrultusunda gerekli önlemler alınacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.1.15. İnşaat esnasında kırma, öğütme, yıkama-eleme, taşıma ve depolama gibi toz yayıcı işlemler, kümülatif değerler, Proje kapsamında yer alan tesislerin, arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında toz yayıcı işlemler için toz emisyonu hesaplaması yapılacaktır. Proje inşaat aşamasında; - Bitkisel toprağın sıyrılması, - Regülatör sahasında yapılacak çalışmalar sırasında, - İletim hattının inşaatı sırasında, - HES sahasında yapılacak çalışmalar sırasında, - Taşıma ve depolama işlemleri sırasında, - Araçların proje alanında hareketleri sırasında toz emisyonu meydana gelecektir. Proje kapsamında yer alan üniteler (regülatör, iletim borusu, HES) ayrı yerlerde yer aldığı için toz emisyonu hesaplamaları; - Bitkisel toprağın sıyrılması, - Regülatör Sahası (Regülatör ve yardımcı üniteler) - İletim Sahası, (Basınçlı İletim borusu) - HES Sahası (Santral binası, Şantiye tesisi) için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Söz konusu tesisin arazi hazırlığı ve inşaat çalışmalarının 2 yılda tamamlanması planlanmaktadır. Proje kapsamında toplam 118.220 m3 hafriyat yapılacaktır (Bkz. Tablo11). Hafriyatın bir kısmı tekrar çukurluk yerlerin doldurulmasında, proje ünitelerine ulaşım için yol stabilize işlemlerinde, boru hattının gömülmesi ve boru hattının yapılacağı yolun yüzeyinin düzeltilmesi için kullanılacaktır. Proje kapsamında arazi hazırlığı ve inşaat aşamasında oluşacak toz emisyonları ile ilgili hesaplamalar aşağıda yer almaktadır. Tablo-13. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri Kaynaklar

Emisyon Faktörleri (kg/ton) Kontrolsüz Kontrollü

Patlatma

0,080

Sökme Yükleme Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi)

0,025 0,010 0,7

0,0125 0,005 0,35

Boşaltma Depolama

0,010 5,8

0,005 2,9

Birincil Kırıcı

0.243

0.0243

İkincilKırıcı

0.585

0.0585

(Kaynak: 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı SKHKKY )

Tablo-14. Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu Süre Parametre

YIL

Sınır değer [µg/m3] 3 [CO mg/m ] [Çöken toz mg/m2gün]

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Havada Asılı Partikül Madde (PM 10)

KVS

300*

300

260

220

180

140

100

UVS

150*

150

132

114

Çöken toz

KVS

650*

650

598

546

494

442

390

UVS

350*

350

322

294

266

238

210

(Kaynak: 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı SKHKKY )

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

BİTKİSEL TOPRAĞIN SIYRILMASI Proje güzergahında sıyrılacak için bitkisel toprak çıkacak toplam kazı miktarı (Yumuşak zemin kazı + Kaya Kazısı) 84.398 m3’tür (Bkz. Tablo-11). Kazı miktarının %2’sinin bitkisel toprak olduğu varsayılarak; bitkisel toprak miktarı; 84.398 m3 x %2 = 1.688 m3 1.688 m3 x 1,6 ton/m3 = 2.700 ton’dur. Proje için 24 ay olarak planlanan inşaat aşaması boyunca sıyrılan bitkisel toprak, proje güzergahı boyunca belirlenen 5 adet (toplam alan=7.500 m2) kazı fazlası malzeme alanında hafriyattan ayrı olarak depolanacaktır (Bkz. Ek-2B). Bitkisel toprak, erozyona karşı korunarak; daha sonra ünitelerin çevresinde rekreasyon alanlarının peyzaj düzenlemesinde kullanılacaktır. REGÜLATÖR SAHASI Kuzköy Regülatörü sahasında 4 ayda, 3.420 m3 malzeme alımı hedeflenmektedir (Bkz. Tablo-11). Ayda 26 gün, günde 8 saat çalışılması planlanmaktadır.. Barajlarda zemin kazısı için malzeme yoğunluğu ortalama 1,8 ton/m3 alınmıştır. Kaya malzeme yoğunluğu (kireçtaşı) ise 2,7 ton/m3 alınmıştır (Kaynak: Bu durumda http://www.mta.gov.tr/v1.0/daire_baskanliklari/mineral/index.php?id=kalsitterit). toplam hafriyat miktarı; (342 m3 x 1,8 ton/m3) + (3.078 m3 x 2,7 ton/m3 )= 8.926 ton’dur. Hafriyatın %2’sinin bitkisel toprak olacağı öngörülmektedir. Bu durumda bitkisel toprak çıkarıldığında kazı miktarı; 8.926 x 0,98 = 8.748 ton’dur. Regülatör sahasında oluşacak toplam toz emisyonu; Toplam hafriyat miktarı : 8.748 ton Çalışılacak gün sayısı : 104 gün (4 ay x 26 gün) Günlük hafriyat miktarı : 84,1 ton Günde çalışılacak saat : 8 saat Saatlik hafriyat miktarı : 10,5 ton/saat a) Kazı Regülatör sahasının inşaatında kazı işlemi sırasında bir miktar tozlanma olacaktır. Oluşabilecek toz hesabı aşağıda yapılmıştır. Malzeme çıkarma emisyon faktörü : 0,025 kg toz/ton (Müezzinoğlu, A,) Kazı: 10,5 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,26 kg/saat…..(1) b) Yükleme Çıkarılan hafriyatın kamyonlara yüklenmesi esnasında bir miktar tozlanma olacaktır. Oluşabilecek toz hesabı aşağıda yapılmıştır. Malzeme yükleme emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton (Müezzinoğlu, A,) Yükleme: 10,5 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,1 kg/saat…….(2)

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

c) Taşıma Kamyonlara yüklenen malzemeler, proje güzergahı boyunca belirlenen kazı fazlası malzeme alanlarında geçici olarak biriktirilecektir. Taşıma mesafesi ortalama 250 m alınmıştır. Günlük kazı miktarı 84,1 ton/gün olup, kamyon kapasiteleri 25 ton’dur. Buna göre sefer sayısı 84,1 /25=3,36= 4 sefer/gün olarak alınmıştır. Taşıma emisyon faktörü : 0,7 kg toz/km-araç (Müezzinoğlu, A,) Sefer Uzunluğu : 0,5 km/sefer (gidiş-dönüş) Taşıma : 0,7 kg/km,araç x 1 araç x 0,5 km/sefer x 4 sefer/gün= 1,4 kg/gün=0,175 kg/saat……(3) d) Boşaltma Çıkarılan hafriyat geçici olarak proje alanı yakınlarındaki kazı fazlası malzeme alanında depolanacaktır. Malzemenin geçici olarak depolanacağı alana boşaltılması esnasında oluşacak olan toz miktarları; Malzeme boşaltma emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton (Müezzinoğlu, A.) 10,5 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,10 kg/saat…..(4) e) Depolama Çıkarılan malzemenin en yakın kazı fazlası malzeme sahasında (A) depolanması sırasında oluşacak olan toz miktarları; Malzeme Depolama Emisyon Faktörü: 5,8 kg/ha-gün (Müezzinoğlu, A.) 5,8 kg/ha-gün x 1.870 m2/gün x 1 ha/10.000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,045 kg/saat……(5) Regülatör Alanında Oluşacak Toplam Toz Emisyonu Miktarı Toplam = (1)+(2)+(3)+(4)+(5) Toplam: 0,26 + 0,1 + 0,175 + 0,1 + 0,045 = 0,68 kg/saat Regülatör sahasında inşaat esnasında oluşacak hafriyat için oluşacak PM emisyonun kütlesel debisi 0,68 kg/saat’tir. Partiküler madde (PM) emisyonu kütlesel debi hesaplamaları en kötü şartlar düşünülerek ve hiç bir tedbir alınmadığı varsayılarak yapılmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucu saha içerisinde oluşacak olan partiküler madde (PM) emisyonu 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin Ek.2 Tablo2.1’de verilen 1,0 kg/saat değerini sağlamaktadır. Kuzköy Regülatörü sahasına en yakın yerleşim yeri, güneyde kuşuçuşu 150 m mesafedeki Kuzköy mahallesidir. Yapılan hesaplamalar sonucunda, Kuzköy mahallesinin tozumadan etkilenmesi söz konusu değildir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İLETİM SAHASI ALAN BAZLI TOZ DAĞILIMI HESABI Bu alanda basınçlı iletim borusu inşaatı yapılacaktır. İletim borusu 1’in uzunluğu 2.959 m (yaklaşık 3 km) olup, toplam 110.000 m3 kazı yapılacaktır (Bkz. Tablo-9). İletim borusu inşaatında toplam çalışma süresi 15 ay, ayda 26 gün ve günde 16 saat (2 vardiya) olarak planlanmaktadır. Basınçlı iletim borusu inşaatının 1 km’lik parçalar halinde, kademeli olarak yapılması planlanmaktadır. Buna göre 1 km’lik iletim borusu inşaatının 15 ay/ 3 km= 5 ay (26 x 5=130 gün)sürmesi planlanmaktadır. Barajlarda zemin kazısı için malzeme yoğunluğu ortalama 1,8 ton/m3 alınmıştır.Kaya malzeme yoğunluğu (kireçtaşı) ise 2,7 ton/m3 alınmıştır (Kaynak: http://www.mta.gov.tr/v1.0/daire_baskanliklari/mineral/index.php?id=kalsitterit).

Bu durumda toplam hafriyat miktarı; (33.000 m3 x 1,8 ton/m3) + (77.000 m3 x 2,7 ton/m3 )= 59.400+207.900=267.300 ton’dur. Hafriyatın %2’sinin bitkisel toprak olacağı öngörülmektedir. Bu durumda bitkisel toprak çıkarıldığında, yaklaşık 3 km basınçlı iletim borusu için kazı miktarı; 267.300 x 0,98 = 261.954 ton’dur. 261.954 ton / 3.000 m = 87,3 ton/m Bu durumda 1 km’lik iletim borusu inşaatı için hesaplanan hafriyat miktarı; 87,3 ton/m x 1.000 m = 87.300 ton/km İletim sahasında 1 km boru montajı esnasında oluşacak toplam toz emisyonu; Toplam hafriyat miktarı : 87.300 ton Çalışılacak gün sayısı : 130 gün Günlük hafriyat miktarı : 671,5 ton Günde çalışılacak saat : 16 saat (8 saat x 2 vardiya) Saatlik hafriyat miktarı : 42 ton/saat a) Kazı 87.300 ton kazı işleminin yapılması sonucunda meydana gelecek toz emisyonu; Malzeme çıkarma emisyon faktörü : 0,025 kg toz/ton (Müezzinoğlu, A,) Kazı: 42 ton/saat x 0,025 kg/ton = 1,05 kg/saat……(1) b) Yükleme Çıkarılan hafriyatın kamyonlara yüklenmesi esnasında bir miktar tozlanma olacaktır. Oluşabilecek toz hesabı aşağıda yapılmıştır. Malzeme yükleme emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton (Müezzinoğlu, A,) Yükleme: 42 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,42 kg/saat……(2)

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

c) Taşıma Kamyonlara yüklenen malzemeler en yakın kazı fazlası malzeme alanında geçici olarak biriktirilecektir. Taşıma mesafesi ortalama 250 m alınmıştır. Saatlik kazı miktarı 42 ton/gün olup, kamyon kapasiteleri 25 ton’dur. Buna göre sefer sayısı 42 / 25= 1,68 ~ 2 sefer/saat olarak alınmıştır. Taşıma emisyon faktörü : 0,7 kg toz/km-araç (Müezzinoğlu, A,) Sefer Uzunluğu : 0,5 km/sefer (gidiş-dönüş) Taşıma : 0,7 kg/km,araç x 1 araç x 0,5 km/sefer x 2 sefer/saat= 0,7 kg/saat…..(3) d) Boşaltma Hafriyatın geçici depolanacağı alanlara boşaltılması sırasında bir miktar toz oluşacaktır. Oluşabilecek toz hesabı aşağıda yapılmıştır. Malzeme boşaltma emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton (Müezzinoğlu, A,) Boşaltma : 42 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,42 kg/saat……(4) e) Depolama Çıkarılan malzemenin proje güzergahı boyunca belirlenen kazı fazlası malzeme alanlarında (Bkz. Ek-2B) geçici olarak biriktirilmesi planlanmaktadır. Geçici depolama alanlarının ortalama alanı 1.300 m2’dir. Hafriyatın geçici depolama alanında depolanması sırasında oluşacak olan toz miktarları; Malzeme Depolama Emisyon Faktörü: 5,8 kg/ha-gün (Müezzinoğlu, A.) 5,8 kg/ha-gün x 1.300 m2/gün x 1 ha/10.000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,031kg/saat……(5) Tüm bu işlemler sonrası iletim sahası çalışmaları sırasında meydana gelecek toplam toz emisyonu debisi; Toplam = (1)+(2)+(3)+(4)+(5) Toplam toz emisyonu : 1,05 + 0,42 + 0,7 + 0,42 + 0,031 = 2,62 kg/saat İletim sahasında oluşacak PM emisyonun kütlesel debisi 2,62 kg/saat’dir. Partiküler madde (PM) emisyonu kütlesel debi hesaplamaları en kötü şartlar düşünülerek ve hiç bir tedbir alınmadığı varsayılarak yapılmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucu saha içerisinde oluşacak olan partiküler madde (PM) emisyonu 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin Ek.2 Tablo2.1’de verilen 1,0 kg/saat değerinden yüksek olduğu için hava kirlenmesine katkı değerlerinin hesaplanması gerekmektedir. Bu nedenle Yönetmelik uyarınca oluşacak toz emisyonu için Gaussian Dispersiyon modeli kullanılarak Hava Kirlenmesine Katkı Değeri(HKKD) hesaplanmıştır. Toplam toz emisyonu : 2,62 kg/saat Askıda kalan toz emisyonu: 2,62 x 0,2 =0,524 kg/saat = 0,15 g/s Çöken toz emisyon değeri: 2,62 x 0,8 =2,096 kg/saat = 0,58 g/s

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Simge Açıklamaları: X :x, y, z koordinatlarındaki bir noktadaki Hesaplanmak istenen kirletici konsantrasyonu(kg/m3) Q :Kaynaktan bırakılan emisyon (kg/s) H :Etkin baca yuksekliği u:Ortalama serbest (yerden 10m. yüksekte) rüzgar hızı(m/s) y ve z :y ve z dogrultularında dispersiyonun standart sapma değerleri e :Doğal logaritma tabanı(2,71828182845904) y :Dağılım doğrultusunda x uzaklıkta, doğrultuya dik yatay konumdaki uzaklık (m) z :DağıIım doğrultusunda, x uzaklıkta, doğrultuya dik düşey konumdaki uzaklık (m)

Çöken toz emisyonlarının hesabında ise; (z+h)  - (z-h)2 2 10 Q 2σ y 2 2σ z Ci (x,y,z) = . .e . e + e 2σz 3600.2π U h σ y σ z   6

formülü kullanılmıştır. Bu formülde geçen;

Vdi ξ

: :

Alçalma Hızı (m/sn)

x Yönünde İntegrasyon Değişkeni

 . e  

2 Vdi . . π Uh

0

1 e σz

h2 2σ z 2

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo-15. İletim borusu inşaatı esnasında Tüm Yönlere Göre Havada Asılı Partiküllerin (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(ug/m3) 100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000



120

140

160

180

200

220



140

200

260

350

450

600

Etkin Yön-konst.(ug/m3)

93.62

23.41

9.65

5.09 2.37 1.42 0.96 0.63 0.44

0.30

KUZEY (N)

62.41

15.60

6.43

3.39 1.58 0.95 0.64 0.42 0.29

0.20

KUZEYDOĞU (NE)

74.90

18.72

7.72

4.07 1.89 1.14 0.77 0.51 0.35

0.24

DOĞU (E)

93.62

23.41

9.65

5.09 2.37 1.42 0.96 0.63 0.44

0.30

GÜNEYDOĞU (SE)

124.83 31.21 12.86 6.78 3.16 1.89 1.28 0.84 0.59

0.40

GÜNEY (S)

102.13 25.53 10.52 5.55 2.58 1.55 1.04 0.69 0.48

0.33

GÜNEYBATI (SW)

70.22

17.55

7.23

3.82 1.78 1.07 0.72 0.47 0.33

0.23

BATI (W)

51.07

12.77

5.26

2.78 1.29 0.78 0.52 0.34 0.24

0.16

KUZEYBATI(NW)

62.41

15.60

6.43

3.39 1.58 0.95 0.64 0.42 0.29

0.20

(µg/m3)

Kaynaktan uzaklıklar (m)

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 100

200

300

400

500 600 uzaklık,m

700

800

900

1000

Grafik-1. İletim borusu inşaatı esnasında etkin yöne göre havada asılı toz dağılımı

150 NW

100 m 200 m

100

300 m 400 m

50 W

500 m 600 m 700 m

800 m 900 m 1000 m

S Grafik-2. İletim borusu inşaatı esnasında tüm yönlere göre havada asılı toz dağılımı

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo-16. İletim borusu inşaatı esnasında Tüm Yönlere Göre Çöken Toz Miktarının (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(ug/m2-gün) Kaynaktan uzaklıklar (m) 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

 

120

140

160

180

200

220

140

200

260

350

450

600

Etkin Yön-konst.(g/m2-gün)

362.00

90.50

9.16

5.49 3.70 2.44 1.71 1.17

KUZEY (N) KUZEYDOĞU (NE) DOĞU (E) GÜNEYDOĞU (SE) GÜNEY (S) GÜNEYBATI (SW) BATI (W) KUZEYBATI(NW)

241.33 60.33 24.86 13.12 6.11 3.66 2.47 1.63 1.14 289.60 72.40 29.84 15.74 7.33 4.40 2.96 1.95 1.37 362.00 90.50 37.30 19.67 9.16 5.49 3.70 2.44 1.71 482.67 120.67 49.73 26.23 12.21 7.33 4.93 3.26 2.28 394.91 98.73 40.69 21.46 9.99 5.99 4.03 2.66 1.86 271.50 67.87 27.97 14.76 6.87 4.12 2.77 1.83 1.28 197.45 49.36 20.34 10.73 5.00 3.00 2.02 1.33 0.93 241.33 60.33 24.86 13.12 6.11 3.66 2.47 1.63 1.14

37.30 19.67

0.78 0.93 1.17 1.55 1.27 0.87 0.64 0.78

400 350

(µg/m2-gün)

300 250 200 150 100 50 0 100

200

300

400

500 600 uzaklık,m

700

800

900

1000

Grafik-3. İletim borusu inşaatı esnasında etkin yöne göre çöken toz dağılımı

600 NW

100 m 200 m

400

300 m 400 m

200 W

500 m 600 m 700 m

800 m 900 m 1000 m

S Grafik-4. İletim borusu inşaatı esnasında tüm yönlere göre çöken toz dağılımı

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Havada Asılı Partikül Madde: Sonuç olarak, 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek-2 Tablo 2.1’de Baca dışındaki yerlerden toz emisyonlarının kaynaklandığı tesisler için emisyon faktörleri kullanılarak kütlesel debi hesaplanır. Bu değerin Ek-2 Tablo 2.1’de belirtilen sınırları aşması halinde, bu işletmeler etrafında hakim rüzgar yönü de dikkate alınarak toz modellemesi yapılır. Tesis etki alanında 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin Tablo 2.2 Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu’nda belirtilen havada asılı partikül madde genel bölgeler için; UVS için 60 g/m3, KVS için 100 g/m3 değerlerinin altında olması gerektiği belirtilmiştir. Kastamonu İl meteoroloji istasyonu 1975-2006 yılları rüzgar verileri ortalamaları değerlendirildiğinde; esme sayılarına göre hakim rüzgar yönü güney-güneybatı ve yıllık ortalama rüzgar hızı 1,2 m/s’dir. - İletim borusu başlangıcına en yakın yerleşim yeri, doğu ve güneydoğuda kuşuçuşu 150 m mesafedeki Kuzköy mahallesi, - İletim borusu ortalarına en yakın yerleşim yeri, güneyde kuşuçuşu 100 m mesafedeki Mahmut mahallesi, - İletim borusu sonlarına en yakın yerleşim yerleri kuzeyde kuşuçuşu 200 m. mesafedeki Camiyanı Mah., güneyde kuşuçuşu 350 m mesafedeki Aliköy mahallesidir. İletim sahasında inşaat esnasında havada asılı toz partikülleri göz önüne alındığında UVS sınır değeri 150 m’de, KVS sınır değeri ise 100 m’nin altında sağlanmaktadır (Bkz. Tablo-15). Çöken Toz Miktarı: Tesis etki alanında 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin Tablo 2.2 Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu’nda belirtilen çöken toz için; UVS için 210 g/m2-gün, KVS için 390 g/m2-gün değerlerinin altında olması gerektiği belirtilmiştir. İletim borusu sonlarına en yakın yerleşim yeri olan güneyde kuşuçuşu 100 m mesafedeki Aliköy mahallesidir. Tablo-16’da verilen çöken toz miktarı için etkin yöne göre konsantrasyon değerinin, İletim sahasında inşaat esnasında çöken toz göz önüne alındığında, UVS sınır değeri 150 m’de, KVS sınır değeri ise 100 m’nin altında sağlanmaktadır. İletim borusu inşaatında, yerleşim yerlerine yakın geçişlerde, bu bölgelerin tozumadan olumsuz etkilenmemesi için hassas çalışma yapılacaktır. İnşaat aşamasında tüm iş makineleri eş zamanlı olarak çalıştırılmayacaktır. Proje güzergahı ve nakliye yolları belirli aralıklarla arazöz ile sulanacaktır. Proje kapsamında havada asılı ve çöken toz miktarının sınır değerleri aştığı yerlerde yapılacak tüm çalışmalarda, meydana gelecek tozun minimize edilmesi amacıyla aşağıda belirtilen tedbirler alınacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

   

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Taşıma esnasında kamyonlardaki malzemenin üstü branda ile örtülecektir, Savurmadan yükleme ve boşaltma yapılmasına özen gösterilecektir, Sahalarda çalışan araçlara hız sınırlaması getirilecektir, Çalışma sahalarında ve servis yollarında belirli aralıklarla arazözlerle sulama çalışmaları yapılacaktır,

Oluşacak toz emisyonları ile ilgili olarak, “03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. HES SAHASI HES sahasında; santral binası ve kuyruksuyu kanalı inşaatı çalışmaları yapılacaktır. HES sahasında 2.880 m3 malzeme alımı yapılacaktır (Bkz. Tablo-11). Barajlarda zemin kazısı için malzeme yoğunluğu ortalama 1,8 ton/m3 alınmıştır. Kaya malzeme yoğunluğu (kireçtaşı) ise 2,7 ton/m3 alınmıştır (Kaynak: Bu durumda http://www.mta.gov.tr/v1.0/daire_baskanliklari/mineral/index.php?id=kalsitterit). toplam hafriyat miktarı; (480 m3 x 1,8 ton/m3) + (4.320 m3 x 2,7 ton/m3 )= 12.528 ton’dur. Hafriyatın %2’sinin bitkisel toprak olacağı öngörülmektedir. Bu durumda bitkisel toprak çıkarıldığında kazı miktarı; 12.528 x 0,98 = 12.278 ton’dur. HES sahasında yapılacak kazı çalışmalarının, 6 ay içerisinde tamamlanması öngörülmüş ve toz hesapları aşağıda yapılmıştır. HES sahasında oluşacak toplam toz emisyonu; Toplam hafriyat miktarı : 12.278 ton Çalışılacak gün sayısı : 156 gün (6 ay x 26 gün) Günlük hafriyat miktarı : 78,7 ton Günde çalışılacak saat : 8 saat Saatlik hafriyat miktarı : 9,8 ton/saat a) Kazı HES sahası yapımında yer alacak ünitelerin yapımı için yapılacak kazı esnasında bir miktar tozlanma olacaktır. Oluşabilecek toz hesabı aşağıda yapılmıştır. Malzeme çıkarma emisyon faktörü : 0,025 kg toz/ton (Müezzinoğlu, A,) Kazı: 9,8 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,24 kg/saat…...(1) b) Yükleme Kazıdan çıkan hafriyatın kamyonlara yüklenmesi esnasında bir miktar tozlanma olacaktır. Oluşabilecek toz hesabı aşağıda yapılmıştır. Malzeme yükleme emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton (Müezzinoğlu, A,) Yükleme: 9,8 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,09 kg/saat…….(2)

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

c) Taşıma Kamyonlara yüklenen malzemeler santral sahasının güneyinde 100 m mesafedeki kazı fazlası malzeme sahasında geçici olarak biriktirilecektir. Taşıma mesafesi 100 m alınmıştır. Günlük kazı miktarı 78,7 ton/gün olup, kamyon kapasiteleri 25 ton’dur. Buna göre sefer sayısı 78,7 /25=3,14= 4 sefer/gün olarak alınmıştır. Taşıma emisyon faktörü : 0,7 kg toz/km-araç (Müezzinoğlu, A,) Sefer Uzunluğu : 0,2 km/sefer (gidiş-dönüş) Taşıma : 0,7 kg/km,araç x 1 araç x 0,2 km/sefer x 4 sefer/gün= 0,56 kg/gün=0,07 kg/saat……(3) d) Boşaltma Hafriyatın geçici depolanacağı alanlara boşaltılması sırasında bir miktar toz oluşacaktır. Oluşabilecek toz hesabı aşağıda yapılmıştır. Malzeme boşaltma emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton (Müezzinoğlu, A,) Boşaltma : 9,8 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,09 kg/saat…….(4) e) Depolama Çıkarılan malzemenin HES sahası yakınlarında bulunan depolama sahasında geçici olarak biriktirilmesi planlanmaktadır. Geçici depolama alanı 1.492 m2’dir. Hafriyatın geçici depolama alanında depolanması sırasında oluşacak olan toz miktarları; Malzeme Depolama Emisyon Faktörü: 5,8 kg/ha-gün (Müezzinoğlu, A.) 5,8 kg/ha-gün x 1.492 m2/gün x 1 ha/10.000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,036 kg/saat……(5) Tüm bu işlemler sonrası iletim sahası çalışmaları sırasında meydana gelecek toplam toz emisyonu debisi; HES Sahasında Meydana Gelecek Toplam Toz Emisyonu: Toplam = (1)+(2)+(3)+(4)+(5) Toplam toz emisyonu : 0,24 + 0,09 + 0,07 + 0,09 + 0,036 = 0,526 kg/saat HES sahasında inşaat esnasında oluşacak hafriyat için oluşacak PM emisyonun kütlesel debisi 0,526 kg/saat’tir. Partiküler madde (PM) emisyonu kütlesel debi hesaplamaları en kötü şartlar düşünülerek ve hiç bir tedbir alınmadığı varsayılarak yapılmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucu saha içerisinde oluşacak olan partiküler madde (PM) emisyonu 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin Ek.2 Tablo2.1’de verilen 1,0 kg/saat değerini sağlamaktadır. Kuzköy HES sahasına en yakın yerleşim yeri, kuzeybatıda kuşuçuşu 700 m mesafedeki Camiyanı mahallesi ve güneybatıda kuşuçuşu 800 m mesafedeki Aliköy mahallesidir. Yapılan hesaplamalar sonucunda, söz konusu yerleşimlerin tozumadan etkilenmesi söz konusu değildir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Kümülatif toz emisyonu: Proje sahasının güneyinde Zengibar İnş. Nak. Taah. Mad. Turz. Gıda Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye ait ÇED Olumlu Belgesi verilmiş olan, ER: 3257538 erişim numaralı Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi yer almaktadır. Kuzköy HES iletim hattına güneyde yaklaşık 20 metre ve santral binasına yaklaşık 120 m mesafede kırma–eleme tesisi, 140 m mesafede ise üretim alanı yer almaktadır (Bkz. Ek-3C). Proje kapsamında iletim borusunun bir kısmı, santral binası ve Kalker Ocağı, Kırma Eleme Tesisinden kaynaklanacak toz emisyonları için alanların birbirine yakın olmasından dolayı kümülatif toz emisyonu hesaplaması yapılmıştır. HES Sahası toplam emisyonu : 0,526 kg/saat…..(1) 1 km uzunluğundaki iletim sahasındaki toplam emisyonu : 2,62 kg/saat…..(2) Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisinden kaynaklanacak toz emisyonu: 2,67 kg/saat.....(3) (Kaynak: Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi, Nihai ÇED Raporu) Faaliyetlerden kaynaklı kümülatif toz emisyonu=(1)+(2)+(3) Toplam = 0,526 + 2,62 + 2,67 = 5,816 kg/saat Havada asılı toz emisyon debisi = 5,816 x 0,2 = 1,16 kg/saat (0,32 g/s) Çöken toz emisyon debisi = 5,816 x 0,8 =4,65 kg/saat (1,29 g/s) İletim borusu – santral binası inşaatı ve Kalker Ocağı faaliyetleri esnasında kümülatif olarak oluşacak PM emisyonun kütlesel debisi 2,62 kg/saat’dir. Partiküler madde (PM) emisyonu kütlesel debi hesaplamaları en kötü şartlar düşünülerek ve hiç bir tedbir alınmadığı varsayılarak yapılmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucu saha içerisinde oluşacak olan partiküler madde (PM) emisyonu 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin Ek.2 Tablo2.1’de verilen 1,0 kg/saat değerinden yüksek olduğu için hava kirlenmesine katkı değerlerinin hesaplanması gerekmektedir. Bu nedenle Yönetmelik uyarınca oluşacak toz emisyonu için Gaussian Dispersiyon modeli kullanılarak Hava Kirlenmesine Katkı Değeri(HKKD) hesaplanmıştır. Simge Açıklamaları: X :x, y, z koordinatlarındaki bir noktadaki Hesaplanmak istenen kirletici konsantrasyonu(kg/m3) Q :Kaynaktan bırakılan emisyon (kg/s) H :Etkin baca yuksekliği u:Ortalama serbest (yerden 10m. yüksekte) rüzgar hızı(m/s) y ve z :y ve z dogrultularında dispersiyonun standart sapma değerleri e :Doğal logaritma tabanı(2,71828182845904) y :Dağılım doğrultusunda x uzaklıkta, doğrultuya dik yatay konumdaki uzaklık (m) z :DağıIım doğrultusunda, x uzaklıkta, doğrultuya dik düşey konumdaki uzaklık (m)

 106 Q 2σ 2 . .e y . e 3600.2π U h σ y σ z   y2

Ci (x,y,z) =

(z-h)2 2σ z 2

formülü kullanılmıştır. Bu formülde geçen; Vdi : Alçalma Hızı (m/s) ξ : x Yönünde İntegrasyon Değişkeni

(z+h)2 2σ z 2

 . e  

2 Vdi . . π Uh

0

1 e σz

h2 2σ z 2

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo-17. Kümülatif olarak Tüm Yönlere Göre Havada Asılı Partiküllerin (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(µg/m3) Kaynaktan uzaklıklar (m) 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

 

120

140

160

180

200

220

140

200

260

350

450

600

Etkin Yön-konst.(ug/m3)

199.72 49.93 20.58 10.85 5.05 3.03 2.04 1.35 0.94 0.64

KUZEY (N) KUZEYDOĞU (NE) DOĞU (E) GÜNEYDOĞU (SE) GÜNEY (S) GÜNEYBATI (SW) BATI (W) KUZEYBATI(NW)

133.15 159.78 199.72 266.30 217.88 149.79 108.94 133.15

33.29 39.94 49.93 66.57 54.47 37.45 27.24 33.29

13.72 7.24 3.37 2.02 1.36 0.90 0.63 16.46 8.68 4.04 2.43 1.63 1.08 0.75 20.58 10.85 5.05 3.03 2.04 1.35 0.94 27.44 14.47 6.74 4.04 2.72 1.80 1.26 22.45 11.84 5.51 3.31 2.23 1.47 1.03 15.43 8.14 3.79 2.27 1.53 1.01 0.71 11.22 5.92 2.76 1.65 1.11 0.73 0.51 13.72 7.24 3.37 2.02 1.36 0.90 0.63

0.43 0.51 0.64 0.86 0.70 0.48 0.35 0.43

250 200

(µg/m3)

150 100 50 0 100

200

300

400

500 600 uzaklık,m

700

800

900

1000

Grafik-5. Kümülatif olarak etkin yöne göre havada asılı toz dağılımı

300 NW

100 m 200 m

200

300 m 400 m

100 W

500 m 600 m 700 m

800 m 900 m 1000 m

S Grafik-6. Kümülatif olarak tüm yönlere göre havada asılı toz dağılımı

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo-18. Kümülatif olarak Tüm Yönlere Göre Çöken Toz Miktarının (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(ug/m2-gün) Kaynaktan uzaklıklar (m) 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

  Etkin Yön-konst. (ug/m2-gün) KUZEY (N) KUZEYDOĞU (NE) DOĞU (E) GÜNEYDOĞU (SE) GÜNEY (S) GÜNEYBATI (SW) BATI (W) KUZEYBATI(NW)

120

140

160

180

200

220

140

200

260

350

450

600

805.14

201.28

82.95

8.23

5.43 3.80 2.59

536.76 644.11 805.14 1073.52 878.33 603.85 439.17 536.76

134.19 55.30 29.17 13.58 8.15 5.48 3.62 2.53 1.73 161.03 66.36 35.01 16.29 9.78 6.58 4.35 3.04 2.07 201.28 82.95 43.76 20.37 12.22 8.23 5.43 3.80 2.59 268.38 110.60 58.34 27.16 16.29 10.97 7.24 5.07 3.46 219.58 90.49 47.74 22.22 13.33 8.97 5.93 4.15 2.83 150.96 62.22 32.82 15.28 9.17 6.17 4.07 2.85 1.94 109.79 45.25 23.87 11.11 6.67 4.49 2.96 2.07 1.41 134.19 55.30 29.17 13.58 8.15 5.48 3.62 2.53 1.73

43.76 20.37 12.22

900 800 700

(µg/m2-gün)

600 500 400 300 200 100 0 100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

uzaklık,m Grafik-7. Kümülatif olarak etkin yöne göre çöken toz dağılımı

1500 NW

100 m 200 m

1000

300 m 400 m

500 W

500 m 600 m 700 m

800 m 900 m 1000 m

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Grafik-8. Kümülatif olarak tüm yönlere göre çöken toz dağılımı

Sonuç olarak, Kümülatif Havada Asılı Toz için: Sonuç olarak, 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek-2 Tablo 2.1’de Baca dışındaki yerlerden toz emisyonlarının kaynaklandığı tesisler için emisyon faktörleri kullanılarak kütlesel debi hesaplanır. Bu değerin Ek-2 Tablo 2.1’de belirtilen sınırları aşması halinde, bu işletmeler etrafında hakim rüzgar yönü de dikkate alınarak toz modellemesi yapılır. Tesis etki alanında 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin Tablo 2.2 Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu’nda belirtilen havada asılı partikül madde genel bölgeler için; UVS için 60 g/m3, KVS için 100 g/m3 değerlerinin altında olması gerektiği belirtilmiştir. Kastamonu İl meteoroloji istasyonu 1975-2006 yılları rüzgar verileri ortalamaları değerlendirildiğinde; esme sayılarına göre hakim rüzgar yönü güney-güneybatı ve yıllık ortalama rüzgar hızı 1,2 m/s’dir. İletim borusu sonlarına en yakın yerleşim yerleri kuzeyde kuşuçuşu 200 m. mesafedeki Camiyanı Mah., güneyde kuşuçuşu 350 m mesafedeki Aliköy mahallesidir. Kuzköy HES sahasına en yakın yerleşim yeri, kuzeybatıda kuşuçuşu 700 m mesafedeki Camiyanı mahallesi ve güneybatıda kuşuçuşu 800 m mesafedeki Aliköy mahallesidir. Kalker Ocağı ÇED Alanı ve Kırma-Eleme Tesisine en yakın yerleşim merkezi batıda kuşuçuşu 650 m uzaklıktaki Aliköy mahallesidir. Kümülatif toz emisyonu için etkin rüzgar yönü toz emisyon kaynağının yoğunluğu dikkate alındığında kalker ocağı ve santral binası arasında toz emisyon yoğunluğu olacaktır. Aşağıda uydu görüntüsü üzerinde gösterilen noktadan en yakın yerleşim yerleri Aliköy mahallesine olan mesafe göz önüne alınarak değerlendirme yapılmıştır. Buna göre; kümülatif toz değerlendirme noktasından Aliköy mahallesine olan mesafe kuşuçuşu 200 m’dir. Kümülatif toz emisyonu havada asılı toz partikülleri göz önüne alındığında UVS sınır değeri 190 m’de, KVS sınır değeri 165 m’de sağlanmaktadır (Bkz. Tablo-17). Dolayısıyla, yukarıda belirtilen en yakın yerleşim yerlerinde kümülatif toz emisyonu havada asılı partikül maddeler için sınır değerlerin altında kalmaktadır. Çöken Toz Miktarı: Tesis etki alanında 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin Tablo 2.2 Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu’nda belirtilen çöken toz için; UVS için 210 g/m2-gün, KVS için 390 g/m2-gün değerlerinin altında olması gerektiği belirtilmiştir. Kastamonu İl meteoroloji istasyonu 1975-2006 yılları rüzgar verileri ortalamaları değerlendirildiğinde; esme sayılarına göre hakim rüzgar yönü güney-güneybatı ve yıllık ortalama rüzgar hızı 1,2 m/s’dir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İletim borusu sonlarına en yakın yerleşim yerleri kuzeyde kuşuçuşu 200 m. mesafedeki Camiyanı Mah., güneyde kuşuçuşu 350 m mesafedeki Aliköy mahallesidir. Kuzköy HES sahasına en yakın yerleşim yeri, kuzeybatıda kuşuçuşu 700 m mesafedeki Camiyanı mahallesi ve güneybatıda kuşuçuşu 800 m mesafedeki Aliköy mahallesidir. Kalker Ocağı ÇED Alanı ve Kırma-Eleme Tesisine en yakın yerleşim merkezi batıda kuşuçuşu 650 m uzaklıktaki Aliköy mahallesidir.

Kümülatif toz emisyonu için etkin rüzgar yönü toz emisyon kaynağının yoğunluğu dikkate alındığında kalker ocağı ve santral binası arasında toz emisyon yoğunluğu olacaktır. Yukarıda uydu görüntüsü üzerinde gösterilen noktadan en yakın yerleşim yerleri Aliköy mahallesine olan mesafe göz önüne alınarak değerlendirme yapılmıştır. Buna göre; kümülatif toz değerlendirme noktasından Aliköy mahallesine olan mesafe kuşuçuşu 200 m’dir. Kümülatif toz emisyonu çöken toz partikülleri göz önüne alındığında UVS sınır değeri yaklaşık 200 m’de, KVS sınır değeri 170 m’de sağlanmaktadır (Bkz. Tablo-18). Dolayısıyla,Aliköy mahallesinde kümülatif toz emisyonu çöken toz için sınır değerlerin altında kalmaktadır. İletim borusu ve santral binası inşaatında, yerleşim yerlerine yakın geçişlerde, bu bölgelerin tozumadan olumsuz etkilenmemesi için hassas çalışma yapılacaktır.

85 1 KM

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje kapsamında kümülatif çöken toz miktarının sınır değerleri aştığı yerlerde yapılacak tüm çalışmalarda, meydana gelecek tozun minimize edilmesi amacıyla aşağıda belirtilen tedbirler alınacaktır.    

Çalışan personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar; 1,15 kg/kişi-gün x 30 kişi=34,5 kg/gün olarak hesaplanmıştır. Projenin inşaat aşamasında çalışan personelden kaynaklanan organik kökenli evsel nitelikli katı atıkların yönetimi 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre yapılacaktır. Oluşacak katı atıklar, yönetmelik gereğince işletmenin sağladığı araçla toplanıp, kati proje aşamasında yapılacak protokol neticesinde, Çatalzeytin Belediyesi tarafından katı atık depolama sahasında bertaraf edilecektir. İnşaata başlanılmadan önce İlgili belediye ile katı atık protokolü yapılacaktır. Ambalaj atıkları Evsel nitelikli katı atıkların (kağıt, karton, cam, plastik vb.) değerlendirilebilir sınıfına girenleri tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı toplanacak, biriktirilecektir. Proje kapsamında oluşacak ambalaj atıkları belirli aralıklarla işletmenin sağladığı araçlarla toplanıp en yakın lisanslı geri kazanım tesisine verilerek bertaraf edilecektir. Proje alanı ve yakın çevresinde lisanslı geri kazanım tesisi olmaması durumunda, belirli aralıklarla işletmenin sağladığı araçla toplanıp Çatalzeytin Belediyesi tarafından katı atık depolama sahasında bertaraf edilecektir. Konuyla ilgili Çatalzeytin Belediyesi ve /veya ilgili belediye ile protokol yapılacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Konuyla ilgili olarak 24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrol Yönetmeliği” hükümlerine riayet edilecektir. Tıbbi atıklar İnşaat faaliyetleri aşamasında 30 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Çalışacak kişi sayısının 50 kişinin altında olmasından dolayı revir ünitesinin kurulma zorunluluğu yoktur. Proje kapsamında revir kurulmayacaktır. Ancak ilkyardım müdahalesi gerektiren durumlarda açığa çıkabilecek tıbbi atık miktarı aşağıda hesaplanmıştır. Çalışacak personellerden 1 gr/gün-kişi tıbbi atık oluşması tahmin edilmektedir.(Kaynak: Patrick,1981,Chzm,1992) Buna göre işletme aşamasında oluşması muhtemel tıbbi atık miktarı; 30 kişi-gün x 1 gr/gün-kişi = 30 gr/gün = 0,03 kg/gün Tıbbi atıklar diğer atıklardan ayrı olarak toplanacaktır. Tıbbi atıklar delinmeye ve taşınmaya dayanıklı 150 mikron kalınlığında kırmızı plastik torbalara konulacaktır. Tıbbi atıklar kırmızı torbalarda toplandıktan sonra proje alanında özel olarak hazırlanmış tıbbi atık konteynırlarında muhafaza edilecektir. Proje kapsamında oluşacak tıbbi atıklar belirli aralıklarla işletmenin sağladığı araçlarla toplanıp en yakın lisanslı geri kazanım tesisine verilerek bertaraf edilecektir. Proje kapsamında oluşacak olan tıbbi atıklar; 22.07.2005 Tarih ve 25883 Sayılı (03.12.2011 Tarih ve 28131 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. Hafriyat Proje güzergahı boyunca 5 adet olmak üzere, toplam 7.500 m2 alanda Kazı Fazlası Malzeme Alanı oluşturulacaktır. Proje kapsamında kazı esnasında oluşacak bitkisel toprak, kazı fazlası malzeme sahaları içinde ayrı bir alanda depolanacaktır. Kazı Fazlası Malzeme Alanlarının gösterildiği 1/10.000 ölçekli topoğrafik harita Ek-2B’de, DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nün uygunluk görüşü ise Ek-18’de verilmiştir. Kazı işlemlerinden çıkacak hafriyat malzemesi çevre üzerindeki olumsuz etkilerini minimuma indirebilmek için kazı malzemesi tekrar dolgu malzemesi ve rekreasyon amaçlı olarak kullanımı sağlanacaktır. Bitkisel toprak, erozyona karşı korunarak; daha sonra ünitelerin çevresinde rekreasyon alanlarının peyzaj düzenlemesinde kullanılacaktır. Hafriyatın bir kısmı tekrar çukurluk yerlerin doldurulmasında, proje ünitelerine ulaşım için yol stabilize işlemlerinde, boru hattının gömülmesi ve boru hattının yapılacağı yolun yüzeyinin düzeltilmesi için kullanılacaktır. Regülatör ve santral binası yerinde yapılacak kazılarda açığa çıkacak kazı malzemesi, her bir ünitenin çevre düzenlemesinde kullanılacaktır. Geri kalan hafriyat malzemesi ise, Çatalzeytin Belediyesi’nin uygun göreceği bir alanda depolanacaktır. Kazı Fazlası Malzeme Alanları, mevcut topoğrafyanın gerektirdiği koşullar yanında yoğun yağışlı dönemde zeminin durumu ve heyelan olasılığı feyezan durumunda dere yatağının depo alanlarını tahrip edebileceği öngörülerek belirlenmiştir. Depo alanlarında gereken stabilite önlemleri alınacaktır. Arazinin hazırlanması ile proje üniteleri inşaatı sırasında gerçekleştirilecek hafriyat ve inşaat artığı malzemeler nedeniyle meydana gelecek katı atıklar olumsuz çevresel etkilere sebep vermemeleri için uygun şekilde (düzenli depolama, mevcut bir düzenli depolama tesisine taşınma vb.) bertaraf edilecektir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Orman, tarım alanı veya dere yatağına kesinlikle hafriyat artığı dökülmeyecektir. Proje kapsamında, dere yatağını daraltıcı faaliyetlerde bulunulmayacaktır. Proje kapsamında dere yatakları ve taşkınlar ile ilgili, 09.09.2006 Tarih ve 26284 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/27 Sayılı Başbakanlık Genelgesi ilgili hükümlerine uyulacaktır. Proje üniteleri ve yardımcı ünitelerin inşaatı sırasında çıkacak hafriyat arazide belirtilen kazı fazlası malzeme sahaları haricinde geçici süre için bile olsa depolanmayacaktır. Yöredeki yol ve sanat yapılarının depolanan hafriyat nedeniyle olumsuz etkilenmemesi için gerekli stabilite önlemleri alınacaktır. Hafriyat topoğrafik yapıya uygun olarak, emniyetli tarafta kalacak şekilde şevlendirilerek arazide depolanacaktır. Arazide yüzey stabilitesi sağlanarak yörenin bitki örtüsüne uygun şekilde düzenlenecektir. Feyezan anında, depo alanlarından dereye malzeme taşınmasını engelleyecek şekilde gerekli ilave önlemler alınacaktır. Ömrünü Tamamlamış Lastikler Proje alanında kullanılacak iş makinelerinin lastik değişimleri sonucu çıkabilecek ömrünü tamamlamış lastikler, 25.11.2006 Tarih ve 26357 Sayılı (21.12.2010 Tarih ve 27792 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak Yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre en yakında bulunan lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilerek bertarafı sağlanacaktır. Atık Pil ve Akümülatörler Tesiste çıkacak olan atık pil ve akümülatörler, 31.08.2004 Tarih ve 25569 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince diğer atıklardan ayrı olarak ve ağzı kapalı sızdırmaz kaplarda biriktirilerek lisanslı tesislere verilecektir. V.1.17. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına kadar yapılacak işlerde kullanılacak yakıtların türleri, özellikleri, oluşacak emisyonlar, Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına kadar inşaat aşamasında iş makinelerinde akaryakıt kullanımından kaynaklı gaz emisyonları oluşumu söz konusu olacaktır. 1 KM

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo-19. Motorinin Özellikleri ÖZELLİKLER MOTORİN KIVAM ÇOK AKICI TİP DAMITILMIŞ RENK AMBER 0 3 YOĞUNLUK(15 C-gr/cm ) 0.8654 VİSKOZİTE(380C) 2.68 AKMA NOKTASI(00C) -18 ATOMİZASYON SICAKLIĞI(00C) ATMOSFERİK POMPALAMA SICAKLIĞI(00C) ATMOSFERİK KARBON ARTIKLARI(%) ESER KÜKÜRT(%) 0.4-0.7 OKSİJEN-AZOT(%) 0.2 HİDROJEN(%) 12.7 KARBON(%) 86.4 SU VE ÇÖKELTİ(%) ESER KÜL(%) ESER ISI DEĞERİ(Kcal /lt) 9.387 Kaynak: Hava Kirliliği Kontrol Ve Denetim, Kimya Müh. Odası, Mayıs, 1991 Tablo-20. İnşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin sayısı ve güç düzeyleri Adet

Gücü(HP)

Ekskavatör

110 HP

Dozer

110 HP

Paletli yükleyici

110 HP

Damperli kamyon

85 HP

Su tankeri

85 HP

Jeneratör

90 HP

Beton pompası

85 HP

Vibrasyonlu silindir

110 HP

Seyyar kompresör

90 HP

Makine Cinsi

Nitekim bir iş makinesinin saatte 4 L motorin harcadığı varsayılır. Bu durumda harcanan motorin miktarı; 4 L/saat –1 adet iş makinesi × 33 adet iş makinesi = 132 L motorin/saat Motorinin Özgül ağırlığı = 0,84 kg/L Saatte Tüketilecek Motorin Miktarı = 132 L/ saat ×0,84 kg/L= 111 kg/saat Tablo-21. Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri KİRLETİCİ

DİZEL (Kg/ L)

Karbonmonoksit

9,7

Hidrokarbonlar

29,0

Azot Oksitler

36,0

Kükürt Oksitler

6,5

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo 2.1 Kütlesel Debiler Normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme saatleri için kütlesel debiler (kg/saat) Bacadan Baca Dışındaki Yerlerden 10 1 0.5 0.05 0.01 0.001 0.01 0.001 20 2 20 2

Emisyonlar

Toz Kurşun Kadmiyum Talyum Klor Hidrojen klorür ve Gaz Halde İnorganik Klorür Bileşikleri Hidrojen florür ve Gaz 2 0.2 Halde İnorganik Florür Bileşikleri Hidrojen Sülfür 4 0.4 Karbon Monoksit 500 50 Kükürt Dioksit 60 6 Azot Dioksit [NOx (NO2 40 4 cinsinden)] Toplam Organik Bileşikler 30 3 Not: Tablodaki emisyonlar İşletmenin tamamından (bacaların toplamı) yayılan saatlik kütlesel debilerdir. Kaynak: 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”

Buna göre iş makinelerinden kaynaklanacak kirletici değerleri aşağıda verilmiştir. Tablo-22 .Hesaplanan Emisyon Miktarları ve Sınır Değerler Karbonmonoksit

DİZEL Kg/L 9,7

111 kg/saat × 9,7 Kg/L / 1000 Kg/ L = 1,07 Kg/ saat

Sınır Değer (kg/saat) 50

Hidrokarbonlar

29,0

111 kg/saat × 29,0 Kg/L / 1000 Kg/ L = 3,22 Kg/ saat

----

Azot Oksitler

36,0

111 kg/saat × 36,0 Kg/L / 1000 Kg/ L = 3,99 Kg/ saat

Kükürt Oksitler

6,5

111 kg/saat × 6,5 Kg/L / 1000 Kg/ L = 0,72 Kg/ saat

Kirletici

Hesaplanan Değer

(Kaynak: Hava Kirliliğinin Ve Kontrolünün Esasları, 1991)

03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”, Ek-2 Tablo 2.1’de belirlenen emisyon miktarları sınır değerlerin altındadır. Yapılan hesaplamalarda aynı anda çalışacak maksimum iş makinesi baz alınmıştır. Projenin tüm aşamalarında çalışacak araçlar ve iş makinalarından kaynaklanacak emisyonların en aza indirgenmesi için, tüm araç ve ekipmanların düzenli olarak kontrolleri yaptırılarak bakım gereken araçlar bakıma alınacak ve bakımları sonuçlanana kadar başka araçlar kullanılacaktır. Arazinin hazırlanması, inşaat dönemlerinde; 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İş makinelerinde yakıt olarak dizel yakıt kullanımdan kaynaklı başlıca NO, CO ve PM emisyonları meydana gelecektir. İnşaat aşamasında iş makinelerinden kaynaklanan emisyonun kontrol edilmesi için yeni ve bakımlı araçlar kullanılacak, ayrıca 04.04.2009 Tarih ve 27190 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Sahada kullanılacak araçların bakım, onarım, yağ ve filtre değişimleri proje sahasında tabanı sızdırmaz beton uygun bir alanda anlaşmalı yetkili firma tarafından yapılacaktır. Yerinde bakım onarım esnasında oluşacak atık yağlar ve değişen parçalar, anlaşmalı yetkili firma tarafından 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre bertaraf edilecektir. Proje alanında bakım ve ikmal çalışmaları sonucu oluşması muhtemel atık yağlar özelliklerine göre üzerinde “Atık Yağ” ibaresi olan bidonlarda geçirimsiz zemin üzerinde depolanacaktır. Söz konusu proje alanında biriktirilen atık yağlar lisanslı araçlarla lisanslı geri kazanım ve /veya bertaraf tesislerine gönderilecektir. Bu kapsamda 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” “Geçici Depolama” başlıklı 18. Maddesi gereğince;  Atık yağlar geçirimsiz zemin üzerine yerleştirilmiş tanklar/konteynerler içinde toplanacak,Farklı kategorideki atık yağlar için farklı tank/konteynerler kullanılacak,  Atık yağ geçici depolama tankları/konteynerleri göstergeli, aşırı dolmayı önleyici tertibata sahip olacak, tank/konteynerlerin işaretli yerlerine kadar dolum yapılacak ve hiçbir zaman tam dolu bırakılmayacak,  Tank/konteynerler kolayca doldurulabilir ve boşaltılabilir olacak,  Tank/konteynerlerin ağzı yeterli büyüklükte ve kapalı, diplerinde toplanmış katı veya çamurumsu çökeltilerin temizlenmesi için gerekli düzeneğe sahip olacak ve yağmur suyundan korunacak,  Atık yağlar, kırmızı renkli ve üzerinde “Atık Yağ” ibaresi olan tank/konteynerlerde toplanacak,  Farklı kategorideki atık yağlar birbiri ile karıştırılmayacak,  Atık yağ tanklarının bulunduğu geçirimsiz zeminin etrafı 20 cm. yüksekliğinde beton set ile çevrilecektir.  Tankların içine su, benzin, fuel oil, boya, deterjan, solvent, antifiriz ve motorin gibi herhangi yabancı bir madde karıştırılmayacaktır. Arıza/zorunlu durumlar haricinde araçların ve iş makinelerinin yağ bakım ve onarımları en yakın sanayi sitesinde yapılabilecektir.Proje kapsamında ekipmanlardan kaynaklanacak atık yağlarının ve yakıtların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren (30.03.2010 Tarih ve 27527 Tarih ile değişik) "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği" ve atık yağların yönetimi konusunda çıkartılacak mevzuat hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek atık yönetimi sağlanacaktır. Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı (30.10.2010 Tarih ve 27744 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”, 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”, 31.08.2004 Tarih ve 25569 Sayılı (30.03.2010 tarih ve 27537 sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.1.18. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yapılacak işler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynakları ve seviyesi, kümülatif değerler, Arazi hazırlanmasından başlayarak, projenin tamamlanmasına kadar yapılan çalışmalarda birçok alet ve makine kullanılacaktır. Alanın hazırlanmasında kullanılacak başlıca alet ve ekipmanlar kamyon, loder, ekskavatör v.b. araçlardan oluşmaktadır. Gürültü seviyesinin tanımlanmasında çeşitli metotlar kullanılmakla birlikte burada kullanılacak makinelerin gürültü seviyelerine değerlendirme yapılacaktır. Proje kapsamında yapılacak çalışmalar sırasında oluşacak gürültünün gerek çevresinde, gerekse burada çalışan personele olumsuz etkisi olabilir. Tablo-23. İnşaat faaliyetleri esnasında Gürültü kaynakları

Gürültü Kaynakları

Adet

Ekskavatör

Ses Gücü dBA 105

Dozer

105

Paletli yükleyici

105

Damperli kamyon

Su tankeri

Jeneratör

Beton pompası

Vibrasyonlu silindir

Seyyar kompresör

(Kaynak: 22/1/2003 trh ve 25001 sayılı R.G. Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik)

Eşdeğer gürültü seviyesi, aşağıdaki formülden hesaplanmaktadır. Eş değer gürültü düzeyi= Leq = (Toplam Ses Basıncı Düzeyi= Lpt) n LWT = 10 Log Σ10 L Wİ/10.................................................1 İ=1 LWT = 129,34 dB Daha sonra aşağıdaki formül yardımıyla değişik uzaklıklardaki toplam gürültü seviyesi hesaplanabilir. LpT = LwT + 10 Log (Q/A)………………..………………2 A = 4 π r2 Q= yönelme katsayısı (Yer düzeyindeki ses kaynağının yarı küresel dağılımı, Q=1) r = Kaynaktan uzaklık (m) Lw= Ses gücü düzeyi

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İnşaat makinelerinin çalışma frekans aralığı 500-4.000 Hz aralığında olduğundan her bir noktanın ses basıncı düzeyi yaklaşık gürültü düzeyine eşittir. Bu nedenle; Lpt = L = Lgündüz olarak kabul edilmiştir. Tablo-24. İnşaat faaliyetleri esnasında Gürültü dağılımı

r (m)

LpT (dBA)

ÇGDY Yönetmeliği Madde 23. (L gündüz)

50 100 200 250 500 1000 1500 2000

84.39901308 78.37841316 72.35781325 70.41961299 64.39901308 58.37841316 54.85658798 52.35781325

70 dBA

90 80 70

dBA

60 50 40 30 20 10 0 50

100

200

250 500 uzaklık, m

1000

1500

2000

Grafik-9. İnşaat faaliyetleri esnasında gürültü dağılımı

Tablo-23 ve Grafik-9’da görüldüğü gibi inşaat aşamasında gürültü kaynaklarının beraber çalışmasından çıkan gürültü 250 m’den sonra (70,41 dBA) yönetmelikteki sınır değerleri sağlamaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim yeri, iletim borusu ortalarına en yakın yerleşim yeri, güneyde kuşuçuşu 100 m. mesafedeki Mahmut mahallesidir. Burada Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne göre belirlenen sınır değer (78,37>70) bir miktar aşılmaktadır. Bununla birlikte inşaat faaliyetleri esnasında oluşacak gürültü hesaplamaları bütün iş makinelerinin aynı anda çalıştığı varsayılarak yapılmıştır. Faaliyetten kaynaklı oluşacak gürültünün çevreye rahatsızlık vermemesi için inşaat aşamasında tüm iş makineleri eş zamanlı olarak çalıştırılmayacaktır. Ayrıca ilgili yönetmelikler gereğince gerekli tüm önlemler faaliyet sahiplerince alınacaktır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje alanına en yakın yerleşim yerleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Proje Ünitesi Göl Alanı Regülatör yeri İletim Borusu

Santral Binası “

En Yakın Yerleşim Güneyde kuşuçuşu 150 m mesafedeki Kuzköy Mah. Güneyde kuşuçuşu 150 m mesafedeki Kuzköy Mah. Başlangıcına doğu ve güneydoğuda kuşuçuşu 150 m mesafedeki Kuzköy Mah. Ortalarına güneyde kuşuçuşu 100 m mesafedeki Mahmut Mah, Sonlarına kuzeyde kuşuçuşu 200 m. mesafedeki Camiyanı Mah., güneyde kuşuçuşu 350 m mesafedeki Aliköy mahallesi Kuzeybatıda kuşuçuşu 700 m mesafedeki Camiyanı mah. Güneybatıda kuşuçuşu 800 m mesafedeki Aliköy mah..

Gürültü konusunda 09.12.2003 Tarih ve 25311 Sayılı “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetmeliği”nin ilgili maddeleri uyarınca önlem alınacak, yine aynı tüzüğün Madde 22’de belirtildiği gibi faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için kulaklık, kask ve iş elbisesi vb. kullanmaları sağlanacak ve Madde 78’de belirtilen hükümlere uyulacaktır. Gürültü konusunda 4857 Sayılı İş Kanunu ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği tüzüğünün ilgili maddeleri uyarınca önlem alınacak, yine aynı tüzükte belirtildiği gibi faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için kulaklık, kask ve is elbisesi vb. kullanmaları. Oluşan gürültünün çevreye rahatsızlık vermemesi için gerekli tüm önlemler faaliyet sahiplerince alınacaktır. V.1.19. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yerine getirilecek işlerde çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği, Proje kapsamında regülatör yeri yakınlarında, Kazı Fazlası Malzeme Alanı (A) sınırları içerisinde, yeri kati proje aşamasında belirlenecek bir adet prefabrik şantiye binası kurulacaktır. Kurulacak şantiyede çalışan personelin gereksinimlerini karşılayacak mutfak, yatakhane, tuvalet, banyo gibi yapılar tesis edilecektir. Bu işçilerin sosyal ihtiyaçlarının önemli bir bölümü en yakın yerleşim birimlerinden ve kurulacak şantiye binasından temin edilebilecektir. V.1.20. Proje alanında, peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemelerinin (ağaçlandırmalar ve/veya yeşil alan düzenlemeleri vb.) ne kadar alanda, nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri, Faaliyet ünitelerinin inşasının tamamlanmasından sonra, ünitelerin çevresine öncelikli olarak sahadan sıyrılan bitkisel toprak serilecektir. Peyzaj çalışmalarında Avrupa Peyzaj Sözleşmesi uyarınca bölgenin doğal vejetasyonuna uygun bitki ve ağaç türleri (kızılağaç, karaağaç, söğüt, mürver, laden vb.) dikilerek yeşillendirme çalışmalarının yapılması planlanmaktadır. Orman alanlarında yapılacak saha düzenlemeleri Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nün nezaretinde yapılacaktır. V.1.21. Yeraltı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere) olabilecek etkilerin belirlenmesi, Proje alanı ve yakın çevresinde projeden dolayı olumsuz etkilenebilecek herhangi bir kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.1.22. Diğer özellikler. Burada bahsedilebilecek diğer bir özellik bulunmamaktadır. V.2. Projenin işletme aşamasındaki projeler, fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler, Proje kapsamında Ekosistem Değerlendirme Raporu hazırlanmıştır (Bkz. Ek-14). Projenin işletme aşamasında Kuzköy regülatörünün mansabında yer alan sucul yaşamın devamlılığı için bırakılacak can suyu miktarı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce raporun değerlendirilmesi sonrasında belirlenecektir. Kuzköy Regülatörü 1963-2010 yılları arası onaylı aylık ortalama akım değerleri tablosu Ek-10’da verilmiştir Kati proje aşamasında, cansuyu ölçümü yapılabilmesi için DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’ne müracaat edilerek, proje AGİ kurulmasına uygun olarak dizayn edilecektir. Enerji üretimine başlanıldığında mansaba bırakılan su miktarı ölçümleri için ölçüm istasyonu yerlerinin belirlenmesi hususunda DSİ 23. Bölge Müdürlüğü ile irtibata geçilerek, ölçüm istasyonu yerlerinin arazide tespiti yapılacaktır. Kurulacak akım gözlem istasyonu GPRS modemli cihazlarla donatılacaktır. Nehirde akımın son 10 yıllık ortalamanın %10’undan az olması halinde suyun tamamı bırakılacaktır. Belirlenen bu miktara baraj ile HES arasındaki teessüs etmiş diğer su hakları ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen bu toplam miktar dikkate alınarak yapılacaktır. Söz konusu proje için hazırlatılan su hakları raporu DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nce onaylanmıştır. Söz konusu onaylı su hakları raporu Ek-15’te sunulmuştur. Proje sahasında Karacakaya deresi vasıtasıyla sulanan herhangi bir ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte proje alanında Karacakaya Deresi üzerinde 9 adet su eğirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7’si ise atıl durumdadır. Atıl surumda olanlar hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya Köyü’ne ait Camiyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet açrkı ve ter bir adet değirmen taşı bulunmaktadır. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiştir. Değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 lt/s (0,03 m3 ) olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak proje kapsamında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecek cansuyu miktarına bu değer eklenecektir. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmektedir. Su Hakları raporunda tespit edilmeyen ve geçmişten gelen başka teessüs etmiş su hakları varsa, yasalar gereği yatırımcı firma bu suyu dere yatağına bırakmayı taahhüt etmektedir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje kapsamında 18.08.2009 Tarih ve 27323 Sayılı (14.11.2009 Tarih ve 27406 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, “Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişikik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Madde-7 hükümlerine uyulacaktır. Karacakaya Deresi üzerinde, Kuzköy Regülatörü ve santral binası arasında Endemik, hassas, nesli tehlike altında olan balık türleri bulunmamaktadır. Balıkların yakalanıp teşhis edilmesi genel metodoloji olarak verilmiştir. Dere yatağında balık mevcut olmaması alanda gerçekleştirilen arazi çalışmasının bir bulgusudur. Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir. Her ne kadar alanda herhangi bir balık türü mevcut olmasa da, hem yönetmelik gereği, hem de balıklar dışındaki diğer sucul canlıların (planktonlar; bentik organizmalar) mansap ve memba arasındaki göçlerinin devam etmesi açısından sözkonusu regülatör ve HES’lere “balık geçitleri” yapılması öngörülmektedir. Balık geçidi olarak önerilen yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidinin tasarımı yapıldıktan sonra hidrobiyolog ile tartışılması, uygun balık geçidinin yapılması konusunda yararlı olacaktır. Her ne kadar eldeki verilere göre uygun balık geçidi olarak yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidi önerilse de gerekli birimler tarafından gerek yapım aşamasında gerekse işlevselliği açısından ortak bir karar alınması, sucul organizmaların devamlılığı açısından önemlidir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). Proje kapsamında öngörülen balık geçiti planı Ek-9B’de verilmiştir. Kati proje aşamasında kesinleşecek balık geçidi planı ilgili kurumlara sunulacaktır. Su ürünlerinin, iletim kanalına girmemesi için kanalın giriş kısmına ızgara veya kafes yapılacaktır. Ayrıca balıkların çağırma suyu olarak algılayıp kuyruk suyu kanalına girmemeleri için kuyruk suyu kanalının çıkışına da ızgara veya kafes konulacaktır. Faaliyet kapsamındaki tüm işlemlerde DSİ tarafından onaylanmış fizibilite raporuna uygun olarak hareket edilecektir. Projenin inşaat ve işletme aşamasında 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu’na dayalı olarak hazırlanan 10.03.1995 Tarih ve 22223 Sayılı (10.03.2010 Tarih ve 27517 Sayılı değişiklik) Su Ürünleri Yönetmeliği Ek-5 ve Ek-6’ya uygunluğu sağlanacaktır. V.2.1. Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde gerçekleştirileceği, kapasiteleri, ünitelerde üretilecek enerji üretim miktarları, (Santralın çalışma süreleri) Proje Üniteleri ve Proje Karakteristikleri Kuzköy Regülatörü ve HES projesinin önerilmekte olan formülasyonu ile regülatör sahasında depolama imkanı oluşturulmuştur. Tesis depolamalı tipte olacağı için yılda 12 ay çalıştıralacaktır. Oluşturulan depolama avantajı ile proje için günlük regülasyon temin edileceği gibi su içersinde var olacak olan malzemelerin çökelimi de doğal rezervuarda temin edilecektir. Regülatörün sağ yamacında yapılacak olan su alma yapısı ile alınan sular 2.959 m uzunluğundaki basınçlı iletim borusu ile santrale iletilecektir. Proje rezervuar, regülatör, su alma yapısı, basınçlı iletim borusu, santralden oluşmaktadır.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Regülatör, Su alma yapısı Kuzköy Regülatörü beton dolu gövdeli, üstten serbest akışlıdır. Regülatör su seviyesi 615 metre olarak seçilmiştir. Regülatör aksında talveg kotu 601,80 metredir. Regülatör çevre kotu 617 m olarak seçilmiştir. Regülatörün talvegden yüksekliği 13,2 m’dir. Önerilen tesisde sağlanan depolama doğal bir çökeltim havuzu vazifesi göreceğinden dolayı ayrıca çökeltim havuzu planlanmamıştır. Su alma yapısı regülatörün sağ sahilinde yapılacak olup 609 m kotundan su alınacaktır. Regülatör minimum işletme kotu 612 m, maksimum işletme kotu 615 m, ortalama işletme kotu 613,80 m’dir. Regülatör genel yerleşim planı ve kesiti Ek-9A’da verilmiştir. Regülatör sağ sahilinde su alma yapısının yanında dere talveg kotunda çakıl geçidi planlanmıştır. Çakıl geçidi normal işletme halinde regülatör arkasında birikecek olan teresübatın temizlenmesi amacı ile kullanılacağı gibi inşaat aşamasında da derivasyon amaçlı olarak kullanılacaktır. Kuzköy Regülatörü Karakteristikleri Proje Debisi

1,0 m3/s

Regülatör Tipi

Dolu gövdeli beton

Ortalama Debi

0,528 m3/s

Talveg Kotu

601,80 m

Kret Kotu Maksimum Su Kotu Regülatör Savak Boyu Toplam Regülatör Boyu Talvegden Yükseklik Çevre Düzenleme Kotu Taşkın Debisi (Q25) Taşkın Debisi (Q100)

615 m 616 m 30 m 38 m 13,20 m 617 m 32,10 m3/s 63 m3/s

Basınçlı İletim Borusu Kuzköy Regülatörü vasıtası ile çevrilerek su alma yapısı ile alınan nehir suları Kuzköy HES santralında enerji üretimini sağlayabilmek amacı ile teşkil edilecek olan basınçlı iletim hattına alınacaktır. Basınçlı iletim hattı 2.959 metre uzunluğunda olup ortalama boru çapı 0,90 m olarak belirlenmiştir. İletim Hattı Planı ve boy kesiti Ek-9C’de verilmiştir. Basınçlı iletim borusu olarak planlanan formülasyonda yükleme havuzuna gerek duyulmamaktadır. Pelton türbünin kapanma zamanının uzun olması nedeni ile sistem için denge bacasına da gerek duyulmamakta regülatörde sağlanan depolama yükleme havuzu için gerekli olan şartları da sağlamaktadır. Basınçlı iletim borusu üzerinde arıza durumunda bütün borudaki suyun boşaltılmasını engellemek ve hasarın zararını önlemek amacı ile gerekli yerlere vanalar konulacaktır. Vanaların konulacağı yerlere kati proje aşamasında karar verilecektir.

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İletim Borusu Karakteristikleri İletim Yapısı Tipi İletim Borusu Uzunluğu İletim Borusu Eğimi (j) İletim Borusu Çapı (Ort.) İletim Borusu Et Kalınlığı (Ort.)

Basınçlı iletim borusu 2959 m Değişken 0,71 – 1,17 m (0,90 m) 5 – 10 mm (7,00 mm)

Santral Binası ve Elektromekanik Ekipman Kuzköy HES’in tek amacı enerji üretimidir. Kuzköy Regülatörü ile çevrilen sular basınçlı iletim borusu ile santral binasına ulaştırılacak ve burada türbinlenerek enerji üretimi yapılacaktır. Kuzköy Hidroelektrik Santrali toplam kurulu gücü 1.882 MW olup, yıllık toplam 5,96 GWh enerji üretilecektir. Kuzköy santral binası, 380 m kuyruksuyu kotunda teşkil edilecektir. Santral binasında türbin eksen kotu ise 381,50 m’dir. Santral ve Elektronik Teçhizatı Enerji Nakil Hattı ve Şalt Sahası ile ilgili detaylı bilgiler Bölüm 1’de verilmiştir. Santral Binası 15 x 25 m lik bir alana oturtulacaktır. Kuzköy HES Karakteristikleri

Santral Binası Boyu

25 m

Eni

15 m 12 m

235 m 221,29 m 1 m3/s 1,882 MWe /2,096 MWm 380 m 0,199 MW 1,74 GWh 4,21 GWh 5,96 GWh Pelton 2 0,941 kW 0,5 m3/s 221,29 m 750 d/dak 0,87 0,90 2 adet 3 Fazlı Senkron Generatör 1 068 kVA 6,30 kV

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Frekansı Güç Faktörü Verim (ηg) Dönüş Hızı Tahrik Şekli İkaz Şekli Kısa Devre Oranı İzolasyon Sınıfı Güç ve Dağıtım Transformatörleri Ana Yükseltici Trafo Miktarı Tipi Normal Gücü Anma Gerilimi Frekansı Bağlantı Grubu Soğutma Şekli Nötr Bağlantısı Acil İhtiyaç Dizel – Generatör Grubu Miktarı Tipi Nominal Gücü Anma Gerilimi Frekansı Güç Faktörü Devir Sayısı Soğutma Şekli İkaz Şekli Santral İç İhtiyaç Trafosu Miktarı Normal Gücü Anma Gerilimi Frekansı Bağlantı Grubu Soğutma Şekli Nötr Bağlantısı

Kurulu güç Sekonder enerji Firm enerji Toplam enerji

50 Hz 0,85 0,965 750 d/dak Mile Direk Akuple Döner Diyotlu / Statik 0,75’ten Büyük F

Kapasite 1,882 MWe /2,096 MWm 4,21 Wh/yıl 1,74 GWh/yıl 5,96 GWh/yıl

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Şalt Sahası Santralde 6,3 kV gerilim seviyesinde üretilen enerji, 34,5 kV gerilim seviyesine yükseltilerek ortak bir baradan en yakın TEDAŞ 34,5 kV Dağıtım Merkezi’ne iletilecektir. Bu amaçla santral içerisinde 34,5 kV Şalt Tesisi projelendirilmiştir. Ayrıca santralden yapılacak enerji satışı da yine bu şalt tesisi içerisindeki kontrol amaçlı iki adet enerji ölçü hücresi üzerinden yapılacaktır. Enerji Nakil Hattı Projenin enerji bağlantısı için Kuzköy HES ile en yakın TEDAŞ Dağıtım Merkezine uygun kesitli bir hat ile sağlanacaktır. Kuzköy HES’in enerji satışı 34,5 kV şalt tesisinde bulunan, biri asıl diğeri kontrol amaçlı olmak üzere iki adet sayaç ölçü hücresi üzerinden gerçekleştirilecektir. Enerji Nakil Hattı Hat uzunluğu İletken Kesiti

3 km 3/0 AWG

Kuzköy HES kapsamında hazırlanan ÇED Raporunda enerji iletim hatları ile iilgili çevresel etki değerlendirmesine mevzuat gereği yer verilememektedir. Planlanan enerji iletim hattı için TEİAŞ/TEDAŞ uhdesinde ayrı bir proje hazırlanarak, ÇED Yönetmeliği kapsamında gerekli başvurular yapılacaktır. Ulaşım Yolu Proje sahasının yer aldığı bölgeye ulaşmak için, Kastamonu-Çatalzeytin devlet karayolu takip edilir. Regülatör ve santral yerlerine ulaşmak için bu noktadan sonra mevcut köy yolları kullanılmaktadır. Ulaşım sorunu olmayan proje sahasında, mevcut yolların ıslahı, rolekasyonu, gerekli yerlerinde bakım onarım çalışmaları ve yol bulunmayan yerlerde geçici yollar yapılacaktır. Kazı Fazlası Malzeme Alanı Proje güzergahı boyunca 5 adet olmak üzere, toplam 7.500 m2 alanda Kazı Fazlası Malzeme Alanı oluşturulacak olup, koordinatları Tablo-25’te verilmiştir. Proje kapsamında kazı esnasında oluşacak bitkisel toprak, kazı fazlası malzeme alanları içinde ayrı bir alanda depolanacaktır. Kazı Fazlası Malzeme Alanlarının gösterildiği 1/10.000 ölçekli topoğrafik harita Ek-2B’de verilmiştir. Söz konusu sahalar için DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nün uygunluk görüşü ise Ek-18’de verilmiştir.

100

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tablo-25. Kazı Fazlası Malzeme Alanı Koordinatları Koor. Sırası : Sağa,Yukarı Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -Zon : 36 Zon : -Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : -KAZI FAZLASI MALZEME ALANI (A) ve ŞANTİYE SAHASI 600755.8286:4630114.5909 41.81484196:34.21272572 600770.0958:4630104.9192 41.81475306:34.21289581 600784.3512:4630104.6916 41.81474919:34.21306737 600776.7346:4630093.5560 41.81464989:34.21297379 600775.3666:4630085.3440 41.81457612:34.21295593 600770.9729:4630073.6604 41.81447146:34.21290106 600758.8156:4630031.6204 41.81409444:34.21274758 600752.2462:4630062.6208 41.81437443:34.21267377 600744.3250:4630082.3904 41.81455346:34.21258178 600742.8625:4630104.8409 41.81475581:34.21256799 : ALAN 1.870 m2 : KAZI FAZLASI MALZEME ALANI (B) 600762.8586:4630274.0025 41.81627655:34.21283742 600781.7711:4630273.5438 41.81627001:34.21306500 600772.1618:4630245.6997 41.81602050:34.21294460 600773.7865:4630210.3902 41.81570234:34.21295816 600751.5355:4630219.5810 41.81578793:34.21269188 ALAN 1.528 m2 KAZI FAZLASI MALZEME ALANI (C) 601652.6614:4630892.0102 41.82172802:34.22365425 601683.4958:4630908.7107 41.82187445:34.22402831 601722.0045:4630920.1702 41.82197270:34.22449386 601731.1330:4630904.6010 41.82183133:34.22460108 601654.1115:4630873.8306 41.82156413:34.22366859 ALAN 1.535 m2 KAZI FAZLASI MALZEME ALANI (D) 602271.9364:4630969.2342 41.82234375:34.23112261 602271.9663:4630981.7911 41.82245681:34.23112514 602292.7969:4630983.3738 41.82246837:34.23137618 602305.5915:4630982.4401 41.82245832:34.23153005 602319.2779:4630979.4884 41.82242997:34.23169430 602308.2585:4630962.8767 41.82228180:34.23155878 ALAN 1.004 m2 KAZI FAZLASI MALZEME ALANI (E) 603093.0594:4630730.3405 41.82008617:34.24096609 603107.4804:4630712.8552 41.81992685:34.24113665 603075.5789:4630689.1356 41.81971740:34.24074850 603070.0932:4630694.9802 41.81977075:34.24068348 603060.8767:4630705.6162 41.81986772:34.24057438 ALAN 1.492 m2

Hafriyatın bir kısmı tekrar çukurluk yerlerin doldurulmasında, proje ünitelerine ulaşım için yol stabilize işlemlerinde, boru hattının gömülmesi ve boru hattının yapılacağı yolun yüzeyinin düzeltilmesi için kullanılacaktır. Regülatör ve santral binası yerinde yapılacak kazılarda açığa çıkacak kazı malzemesi, her bir ünitenin çevre düzenlemesinde kullanılacaktır. Geri kalan hafriyat malzemesi ise, Çatalzeytin Belediyesi’nin uygun göreceği bir alanda depolanacaktır.

101

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Kazı fazlası malzeme sahaları, mevcut topoğrafyanın gerektirdiği koşullar yanında yoğun yağışlı dönemde zeminin durumu ve heyelan olasılığı feyezan durumunda dere yatağının depo alanlarını tahrip edebileceği öngörülerek belirlenmiştir. Depo alanında gereken stabilite önlemleri alınacaktır. Arazide yüzey stabilitesi sağlanarak yörenin bitki örtüsüne uygun şekilde düzenlenecektir. Feyezan anında, depo alanlarından dereye malzeme taşınmasını engelleyecek şekilde gerekli ilave önlemler alınacaktır. Proje kapsamında oluşacak hafriyat, dere yataklarına kesinlikle dökülmeyecektir. Proje kapsamında, dere yatağını daraltıcı faaliyetlerde bulunulmayacaktır. Proje kapsamında dere yatakları ve taşkınlar ile ilgili, 09.09.2006 Tarih ve 26284 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/27 Sayılı Başbakanlık Genelgesi ilgili hükümlerine uyulacaktır. Şantiye Sahası Projenin inşaat aşamasında çalışacak personelin ihtiyaçları için, rezervuar alanı yakınlarında Kazı Fazlası Malzeme Sahası (A) içerisinde uygun bir alanda bir adet şantiye binası kurulacaktır (Bkz. Tablo-25, Ek-2B). Doğal Yapı Malzemesi Proje kapsamında malzeme ocağı açılmayacaktır. Kuzköy Regülatörü ve HES proje proje ünitelerinin inşaatında kullanılacak beton agrega malzemesinin, ücreti karşılığında Çatalzeytin yolu üzerinde, proje sahasına 16 km mesafedeki Değirmenyanı mevkiinde yer alan Erdağlar İnşaat hazır beton tesislerinden temin edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte inşaat aşamasında yakın çevredeki mevcut beton santralleri de değerlendirilecektir. Malzemenin taşınması esnasında yerleşim yerlerinden geçişlerde kaza ve çevreye zarar riskine karşı gereken her türlü önlem alınacaktır.

Foto-4. Değirmenyanı mevkii, Erdağlar İnşaat Hazır Beton Tesisleri

102

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.2.2. Su kaynağına ait varsa diğer kullanım şekilleri (mansapta kalan yerleşim yerlerine ilişkin su hakları, içme-kullanma, sulama, tarımsal faaliyetler, balık üretim tesisi vb) ve etkileri (Projenin memba ve mansap kısmında yer alan diğer projelerin ekosistem üzerindeki etkilerinin birlikte değerlendirilmesi), Kuzköy HES tesis kotları arasında ve yakın membasında veya mansabında mevcut ve planlanan sulama projesi tespit edilmemiştir. Proje alanının kuzeyinde 1,5 km mesafede Yunuslar 1 HES ve 3 km mesafede Yunuslar 2 HES yer almaktadır. Proje güzergahı ve havzada yer alan diğer tesisler Ek-3C’de verilmiştir. Söz konusu proje için hazırlatılan su hakları raporu DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nce onaylanmıştır. Söz konusu onaylı su hakları raporu Ek-15’te sunulmuştur. V.2.3. Su Kullanım Hakları Raporuna (Regülatörün Yapılacağı Yer Esas Alınarak Su Kullanım Haklarının Belirlenmesi) ilişkin açıklamalar ve öneriler Söz konusu proje için hazırlatılan su hakları raporu DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nce onaylanmıştır. Söz konusu onaylı su hakları raporu Ek-15’te sunulmuştur. Proje sahasında Karacakaya deresi vasıtasıyla sulanan herhangi bir ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte proje alanında Karacakaya Deresi üzerinde 9 adet su eğirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7’si ise atıl durumdadır. Atıl surumda olanlar hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya Köyü’ne ait Camiyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet çarkı ve ter bir adet değirmen taşı bulunmaktadır. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiştir. Değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 lt/s (0,03 m3 ) olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak proje kapsamında Doğa Koruma ve Milli Müdürlüğü’nce belirlenecek cansuyu miktarına bu değer eklenecektir.

Parklar

Genel

Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmektedir. Su Hakları raporunda tespit edilmeyen ve geçmişten gelen başka teessüs etmiş su hakları varsa, yasalar gereği yatırımcı firma bu suyu dere yatağına bırakmayı taahhüt etmektedir.

103

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.2.4. Mansaba bırakılacak su hesabı (havza özellikleri, yatak ve kesit durumu, yağış-akış ilişkisi, ekolojik potansiyel ve ekosistem unsurlarının ihtiyaçları, varsa ulusal ve uluslar arası mevzuatla korunan balık türleri ve muhtemel ihtiyaçları, su hakları savaklanan sular ve periyotları dikkate alınmalı), doğal akımlar ile çizilen debi süreklilik eğrileri ile uzun dönemli akımları gösteren tablo-şekiller, Nehirdeki akımın son on yıllık akım değerleri, Enerji üretimine başlanıldığında mansaba bırakılan su miktarı ölçümleri için ölçüm istasyonları yeri {Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün 15.03.2011 tarih ve 21767 sayılı yazısı uyarınca biyolojik çeşitliliğin devamının sağlanması için gerekli çevresel akış miktarını belirlemek üzere Hidrojeoloji Mühendisi, Hidrobiyoloji ve Ekoloji bilim dallarından en az doktora yapmış öğretim görevlilerince "Ekosistem Değerlendirme Raporunun" hazırlanarak Rapora eklenmesi, Belirlenen bu miktara mansaptaki diğer teessüs etmiş su hakları ayrıca ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen toplam bu miktar dikkate alınarak yapılacaktır. Akımın son on yıllık ortalamanın % 10'undan az olması halinde tamamı bırakılacaktır. Havzada teessüs etmiş su hakları (içme suyu, sulama suyu tahsisleri, balık çiftlikleri vs.) rapor içerisinde yer almalıdır.) [havzanın hidrolojik karakteri, ekolojik potansiyeli ile havzada önerilen diğer tesislerde alınan çevre koruma tedbirlerinin yanında bırakılan miktarın enerji üretimine etkisinin dikkate alınması] Proje kapsamında Ekosistem Değerlendirme Raporu hazırlanmıştır (Bkz. Ek-14). Projenin işletme aşamasında Kuzköy regülatörünün mansabında yer alan sucul yaşamın devamlılığı için bırakılacak can suyu miktarı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce raporun değerlendirilmesi sonrasında belirlenecektir. Kuzköy Regülatör yeri 1963-2010 yılları için DSİ Genel Müdürlüğü’nce onaylı akımlar tablosu Ek-10’da verilmiştir. Kuzköy regülatörü yeri, son 10 yıllık (2001-2010 yılları) onaylı akımları (m3/s) Tablo-26’da verilmiştir. Tablo-26. Kuzköy Regülatörü Yeri 2001-2010 Aylık Ortalama Akımları (m3/s) Yıllar

Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ORT

0.18 0.15 0.19 0.16 0.16 0.21 0.16 0.17 0.16 0.20 0.18

0.17 0.36 0.22 0.21 0.17 0.34 0.27 0.18 0.31 0.29 0.25

0.17 0.99 0.20 0.21 0.26 0.29 0.16 0.68 1.26 0.50 0.47

0.17 0.78 0.66 0.45 0.48 0.35 0.46 0.97 1.04 0.57 0.59

0.22 0.96 0.69 1.12 0.48 0.68 0.68 0.57 0.78 0.76 0.69

0.28 0.66 0.55 1.21 1.23 0.95 1.04 2.39 1.59 1.33 1.12

Karacakaya Deresi üzerinde, Kuzköy Regülatörü ve santral binası arasında Endemik, hassas, nesli tehlike altında olan balık türleri bulunmamaktadır. Balıkların yakalanıp teşhis edilmesi genel metodoloji olarak verilmiştir. Dere yatağında balık mevcut olmaması alanda gerçekleştirilen arazi çalışmasının bir bulgusudur. Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir.

104

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Rezervuar sonrası bırakılacak olan sularda mevcut olan sucul türler için, minimum su derinliği 15 cm, akıntı hızı 0.15 m/s olmalıdır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, dere yatağında su derinliğinin 0.05 m olması durumunda ortalama akım hızının 0.37 m/s ile 0.45 m/s arasında; dere yatağında su derinliğinin 0.10 m olması durumunda ise ortalama akım hızının 0.55 m/s ile 0.68 m/s arasında bir değere sahip olacağı bulunmuştur. Dere yatağına %10’luk (0.054 m3/s) can suyunun bırakılması sucul habitat gereksinimi olarak öngörülen minimum su derinliği (0.05-0.10 m) ve akım hızı (0.15 m/s) kısıtını rahatlıkla karşılamaktadır. Kati proje aşamasında, cansuyu ölçümü yapılabilmesi için DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’ne müracaat edilerek, proje AGİ kurulmasına uygun olarak dizayn edilecektir. Enerji üretimine başlanıldığında mansaba bırakılan su miktarı ölçümleri için ölçüm istasyonu yerlerinin belirlenmesi hususunda DSİ 23. Bölge Müdürlüğü ile irtibata geçilerek, ölçüm istasyonu yerlerinin arazide tespiti yapılacaktır. Kurulacak akım gözlem istasyonu GPRS modemli cihazlarla donatılacaktır. Nehirde akımın son 10 yıllık ortalamanın %10’undan az olması halinde suyun tamamı bırakılacaktır. Belirlenen bu miktara baraj ile HES arasındaki teessüs etmiş diğer su hakları ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen bu toplam miktar dikkate alınarak yapılacaktır. Söz konusu proje için hazırlatılan su hakları raporu DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nce onaylanmıştır. Söz konusu onaylı su hakları raporu Ek-15’te sunulmuştur. Proje sahasında Karacakaya deresi vasıtasıyla sulanan herhangi bir ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte proje alanında Karacakaya Deresi üzerinde 9 adet su eğirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7’si ise atıl durumdadır. Atıl surumda olanlar hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya Köyü’ne ait Camiyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet açrkı ve ter bir adet değirmen taşı bulunmaktadır.Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiştir. Değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 lt/s (0,03 m3 ) olarak hesaplanmıştır. Proje kapsamında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecek cansuyu miktarına bu değer eklenecektir. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmektedir. Su Hakları raporunda tespit edilmeyen ve geçmişten gelen başka teessüs etmiş su hakları varsa, yasalar gereği yatırımcı firma bu suyu dere yatağına bırakmayı taahhüt etmektedir. Nehirde akımın son 10 yıllık ortalamanın %10’undan az olması halinde suyun tamamı bırakılacaktır. Belirlenen bu miktara regülatör ile HES arasındaki teessüs etmiş diğer su hakları ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen bu toplam miktar dikkate alınarak yapılacaktır.

105

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje kapsamında 18.08.2009 Tarih ve 27323 Sayılı (14.11.2009 Tarih ve 27406 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, “Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişikik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Madde-7 hükümlerine uyulacaktır. V.2.5. Suyun temin edileceği kaynağın kullanılması sonucu su kalitesine ve su ortamındaki canlılara (Can suyunun bırakılacağı güzergahtaki canlı türleri ve ekolojik envanteri) olabilecek etkiler, proje için tespit edilen balık türlerine ait geçiş sistemleri ile mansap can suyu çıkış yerinin gösterildiği çizim (Balık geçidi ve merdivenleri çalışır duruma geldiklerinde, içlerinin tam su dolu ve bölmelerin üzerinde su taşıracak halde işlevsel olması, gerektiğinde nehre kilitli olan ve kısmi göç yapan türlerin balık geçidi yaklaşımını bulmalarına yardımcı ilave donanım montajının dahil edilmesi) Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Balıkların yakalanıp teşhis edilmesi genel metodoloji olarak verilmiştir. Dere yatağında balık mevcut olmaması alanda gerçekleştirilen arazi çalışmasının bir bulgusudur. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). Her ne kadar alanda herhangi bir balık türü mevcut olmasa da, hem yönetmelik gereği, hem de balıklar dışındaki diğer sucul canlıların (planktonlar; bentik organizmalar) mansap ve memba arasındaki göçlerinin devam etmesi açısından sözkonusu regülatör ve HES’lere “balık geçitleri” yapılması öngörülmektedir. Balık geçidi olarak önerilen yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidinin tasarımı yapıldıktan sonra hidrobiyolog ile tartışılması, uygun balık geçidinin yapılması konusunda yararlı olacaktır. Her ne kadar eldeki verilere göre uygun balık geçidi olarak yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidi önerilse de gerekli birimler tarafından gerek yapım aşamasında gerekse işlevselliği açısından ortak bir karar alınması, sucul organizmaların devamlılığı açısından önemlidir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). Proje kapsamında öngörülen balık geçiti planı Ek-9B’de verilmiştir. Kati proje aşamasında hazırlanacak balık geçiti planı ve mansap can suyu çıkış yerinin gösterildiği çizimler ilgili kurumlara sunulacaktır. Balık geçidi ve merdivenleri çalışır duruma geldiklerinde, içleri tam su dolu ve bölmelerin üzerinde su taşıracak halde işlevsel olacaktır. Gerektiğinde nehre kilitli olan ve kısmi göç yapan türlerin balık geçidi yaklaşımını bulmalarına yardımcı ilave donanım montajı dahil edilecektir. Su ürünlerinin, iletim kanalına girmemesi için kanalın giriş kısmına ızgara veya kafes yapılacaktır. Ayrıca balıkların çağırma suyu olarak algılayıp kuyruk suyu kanalına girmemeleri için kuyruk suyu kanalının çıkışına da ızgara veya kafes konulacaktır.

106

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.2.6. Kati proje aşamasında; doğal hayatın devamlılığının sağlanabilmesi için dere yatağına bırakılacak su miktarı ölçümleri, Akım Gözlem İstasyonu yerlerinin (AGİ) istasyon kurulmasına uygun olarak dizayn edilmesi, AGÎ kurulma aşamasında ilgili DSİ Bölge Müdürlüğüne müracaat edilmesi ve söz konusu istasyonun ilgili firma tarafından GPRS modemli cihazla donatılması ile ilgili işlemler, Kati proje aşamasında, cansuyu ölçümü yapılabilmesi için DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’ne müracaat edilerek, proje AGİ kurulmasına uygun olarak dizayn edilecektir. Enerji üretimine başlanıldığında mansaba bırakılan su miktarı ölçümleri için ölçüm istasyonu yerlerinin belirlenmesi hususunda DSİ 23. Bölge Müdürlüğü ile irtibata geçilerek, ölçüm istasyonu yerlerinin arazide tespiti yapılacaktır. Kurulacak akım gözlem istasyonu GPRS modemli cihazlarla donatılacaktır. V.2.7. Ulusal ve uluslararası mevzuatla korunması gereken alanlar üzerine etkiler, Proje alanı ve yakın çevresinde ÇED Yönetmeliği Ek-5’te verilen; 1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar a) 09/08/1983 tarihli ve 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3. maddesi uyarınca belirlenen "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları” bulunmamaktadır. b) 01/07/2003 tarihli ve 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları" bulunmamaktadır. c) 21/07/1983 tarihli ve 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar: bulunmamaktadır. ç) 22/03/1971 tarihli ve 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları bulunmamaktadır. d) 31/12/2004 tarihli ve 25687 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17, 18, 19 ve 20’nci maddelerinde tanımlanan alanlar bulunmamaktadır. e) 02/11/1986 tarihli ve 19269 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49’uncu maddesinde tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri" bulunmamaktadır. f) 09/08/1983 tarihli ve 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar bulunmamaktadır. g) 18/11/1983 tarihli ve 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar bulunmamaktadır.

107

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

ğ) 31/8/1956 tarihli ve 6831 Sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler bulunmaktadır. Proje kapsamında kullanılacak ormanlık alanlarla ilgili olarak 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 17. Maddesi Gereğince Orman İzni alınacaktır. Tarım alanları ile ilgili olarak 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümleri doğrultusunda gerekli izinler alınacaktır. h) 4/4/1990 tarihli ve 3621 Sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar bulunmamaktadır. ı) 26/1/1939 tarihli ve 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. i) 25/2/1998 tarihli ve 4342 Sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar: bulunmamaktadır. j) Proje alanı Karacakaya Deresi üzerindedir. Dolayısıyla Sulak Alanlar kapsamındadır. Proje kapsamında 17.05.2005 tarihli ve 25818 Sayılı (26.08.2010 Tarih ve 27684 Sayı ile değişiklik) Resmi gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği” gereğince gerekli izinler alınacaktır. 2. Proje Alanı Ve Yakın Çevresinde; Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar a) 20/2/1984 tarihli ve 18318 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları" bulunmamaktadır. b) 12/6/1981 Tarih ve 17368 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar bulunmamaktadır. ı) 23/10/1988 tarihli ve 19968 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar bulunmamaktadır. ıı) 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar bulunmamaktadır. ııı) Cenova Deklerasyonu’nun 17. maddesinde yer alan "Akdeniz’e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar bulunmamaktadır. c) 14/2/1983 tarihli ve 17959 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren"Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar bulunmamaktadır. ç) 17/5/1994 tarihli ve 21937 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar bulunmamaktadır.

108

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

d) 27/7/2003 tarihli ve 25181 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi kapsamında korunan alanlar bulunmamaktadır. 3. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Korunması Gereken Alanlar a) 09/08/1983 tarihli ve 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3. maddesi uyarınca belirlenen "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları” bulunmamaktadır. a) Tarım Alanları (Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile, özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı): Proje alanı ve yakın çevresinde tarım alanları bulunmamaktadır. b) Sulak Alanlar (Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 m’yi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler): Projenin yer üstü su kaynağı olan Karacakaya Deresi sulak alanlar kapsamındadır. Proje inşa işlemleri başlamadan önce, 17.05.2005 Tarihli ve 25818 Sayılı (26.08.2010 Tarih ve 27684 Sayı ile değişiklik) Resmi gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği” kapsamında (Ek-2 Sulak Alan Faaliyeti İzin Belgesi) gerekli izinler alınacaktır. ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları: Söz konusu proje, Karacakaya Deresi üzerinde gerçekleştirilecektir. d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar bulunmamaktadır. Bununla birlikte ÇED süreci kapsamında ilgili resmi kurum ve kuruluşlarca belirlenen, güncel veri tabanına işlenen veya onaylanan duyarlı yöreler olması durumunda, gerekli bilgi ve açıklamalar yapılacaktır. V.2.8. Suyun temin edileceği kaynağın kullanılması, su tutulması sonucu mansapta olabilecek değişimler, bu değişimlerin su kalitesine ve su ortamındaki canlılara etkileri, doğal yaşam üzerine etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi, sucul yaşam, sediment gelişi vb.), bu etkilerin ortadan kaldırılmasına yönelik alınacak önlemler (olabilecek heyelana karşı alınacak önlemler dahil), Su tutulması sonucunda, Karacakaya Deresi sularının kalitesi değişmeyecek, ancak mansapta su miktarında doğal olarak bir azalma söz konusu olacaktır. Proje kapsamında hazırlatılan Ekosistem Değerlendirme Raporu Ek-14’te sunulmuştur. Projenin işletme aşamasında Kuzköy regülatörünün mansabında yer alan sucul yaşamın devamlılığı için bırakılacak can suyu miktarı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce raporun değerlendirilmesi sonrasında belirlenecektir. Belirlenecek miktarda cansuyu koşulsuz olarak dere yatağına bırakılacaktır. Suyun bırakılacağı noktaya ise debimetre takılacaktır.

109

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Tesiste enerji üretimine başlanıldığında mansaba bırakılan su miktarı ölçümleri için AGİ kurulması aşamasında ilgili DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’ne müracaat edilecektir. Kurulacak AGİ istasyonu GPRS modemli cihazlarla donatılacaktır. Nehirde akımın son 10 yıllık ortalamanın %10’undan az olması halinde suyun tamamı bırakılacaktır. Belirlenen bu miktara baraj ile HES arasındaki teessüs etmiş diğer su hakları ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen bu toplam miktar dikkate alınarak yapılacaktır. Su Ürünleri Yönetmeliğinin 8. maddesinde; “Baraj gölü, gölet, set gibi tesisler yapılırken balık geçitleri, asansörleri ve balık perdeleri yapılması zorunludur” hükmü yer almaktadır. Bu nedenle 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu ve bu Kanuna istinaden çıkarılan yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve bu Kanuna istinaden çıkarılan yönetmelik hükümleri uyarınca; 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu' nun 9. maddesinde; İç suların sulama, enerji istihsali gibi maksatlarla kullanılması halinde bu sularda mevcut su ürünlerinin yaşama, üreme, muhafaza ve istihsalini zarardan koruyacak tedbirler ilgililer tarafından alınacaktır. Projenin üzerinde bulunduğu Karacakaya deresinin toplam sediment verimi 29 ton/yıl/km2 olarak belirlenmiş olmakla beraber, Kuzköy HES tesisleri nehir tipi bir santral olup, regülatörde biriken sediment ve rüsubat tesis edilecek bir çakıl geçidi kapağı vasıtasıyla dere yatağına transfer edilecektir. Bu nedenle sediment birikimi için herhangi bir hacim ayrılması söz konusu olmamaktadır. Kuzköy HES projesinin kurulacağı Karacakaya Deresi üzerinde kurulu herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Ancak Karacakaya Deresinin karıştığı ana kol olan Akçay Deresi üzerinde planlanan tesisler bulunmaktadır. Arazide yapılan tespitlere göre regülatör ile santral yeri arasında ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Proje alanında, Karacakaya deresi üzerinde 9 adet su değirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7 tanesi ise atıl durumdadır ve hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya köyüne ait Camİyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet çarkı ve tek bir adet değirmen taşı bulunmaktadır. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiş, böylece değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 İt/s olarak hesaplanmıştır. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmektedir. Proje sahasındaki kitle hareketleri heyelan şeklinde görülmektedir. Proje sahasında Karacakaya Deresi’nin sağ sahil yamacında, Sökü köyü güneyinde, Akgöl formasyonu üzerinde eski bir heyelan görülmüştür. Heyelanın, Karadeniz’in yağışlı ikliminin yanında formasyonun litolojisi, tabakalanması ve gravite etkisiyle oluştuğu kabul edilmiştir.

110

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Söz konusu heyelan iletim basınçlı borusu güzergahını etkilemeyecek uzaklıktadır. Basınçlı iletim borusu güzergahında yapılan incelemede herhangi bir duraylılık sorunu görülmemiştir. Kati proje aşamasında imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu yaptırılacaktır. Anılan rapor kapsamında heyelan risk haritası oluşturularak, alınacak tedbirler belirlenecektir. Tesisin inşaat aşamasında belirlenecek bütün önlemlere uyulacaktır. V.2.9. Yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına olabilecek etkiler (su kullanımı, (tarım alanlarının sulanması vb.), proje debisi, iletim kanalının uzunluğu, su kaynağı yatağının genişliği, alüvyon yapısı, içme suyu sondaj kuyu yerlerinin gösterilmesi, vb. parametrelerin değerlendirilmesi) Proje sahasında Karacakaya deresi vasıtasıyla sulanan herhangi bir ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte proje alanında Karacakaya Deresi üzerinde 9 adet su eğirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7’si ise atıl durumdadır. Atıl surumda olanlar hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya Köyü’ne ait Camiyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet açrkı ve ter bir adet değirmen taşı bulunmaktadır.Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiştir. Değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 lt/s (0,03 m3) olarak hesaplanmıştır. Proje kapsamında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecek cansuyu miktarına bu değer eklenecektir. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmüştür. Projenin su kaynağı Karacakaya deresidir. Regülatör yerinde dere yatağındaki alüvyonun kalınlığı 1-3 m olarak tahmin edilmiştir. Alüvyonu teşkil eden malzemelerden silt %5, kum %15, çakıl %20, blok %60 olarak kabul edilmiştir. Blok ve çakılların %70’i granit, %30’u metavolkanit kayaçlardan türemiştir. Ortalama blok boyu 25-45 cm; en büyük blok boyu 1 m’dir. Proje kapsamında drenaj alanı 38,6 km2, yıllık ortalama akım 1,388 hm³ ve proje debisi 1 m³/s olarak hesaplanmıştır. Proje rezervuarlı tipte tasarlanmıştır. Rezervuar hacmi 22.000 m3’tür. Oluşturulan depolama avantajı ile proje için günlük regülasyon temin edileceği gibi su içerisinde var olacak olan malzemelerin çökelimi de doğal rezervuarda temin edilecektir. Regülatörün sağ yamacında yapılacak olan su alma yapısı ile alınan sular 2.959 m uzunluğundaki basınçlı iletim borusu ile santrale iletilecektir. Su tutulması sonucunda, yeraltı su kaynaklarında herhangi bir değişiklik meydana gelmeyecektir. Su kalitesi değişmeyecek, ancak mansapta su miktarında azalma meydana gelecektir. Proje kapsamında Karacakaya Deresi yatağına Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenen miktarda cansuyu dere yatağına bırakılacaktır. Suyun bırakılacağı noktaya ise debimetre takılacaktır.

111

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Nehirde akımın son 10 yıllık ortalamanın %10’undan az olması halinde suyun tamamı bırakılacaktır. Belirlenen bu miktara regülatör ile HES arasındaki teessüs etmiş diğer su hakları ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen bu toplam miktar dikkate alınarak yapılacaktır. Projenin işletme aşamasında dere yatağına herhangi bir atıksu deşarjı yapılmayacaktır. Karacakaya Deresi yatağına katı veya sıvı hiçbir atık atılmayacaktır. Proje kapsamında dere yatakları ve taşkınlar ile ilgili, 09.09.2006 Tarih ve 26284 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/27 Sayılı Başbakanlık Genelgesi ilgili hükümlerine uyulacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamasında oluşacak tüm atıklar ilgili yönetmelik hükümleri uyarınca depolanacak ve bertaraf edilecektir. Sonuç olarak yüzey sularının ve yeraltı sularının kalitesinde değişiklik olmayacaktır. Proje kapsamında iletim hattının paralelinde devam edeceği stabilize yolun altından geçen Gicirik Kaynak Suyunun; faaliyetin iletim hattı borularının döşenmesi sırasında oluşacak olası patlatmalar ile suyun yön değiştirmesi, azalması ya da tamamen yok olma ihtimalleri bulunduğundan dolayı detaylı hidrojeolojik inceleme yapılarak yeraltı suyunun etkilenme durumu tespit edilecek ve alınacak önlemler belirlenecektir. V.2.10. Orman alanlarına olabilecek etki (orman yangınları da dahil) ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin tanımlanması, Tesisin işletilmesi sırasında, orman alanlarına herhangi bir olumsuz etki söz konusu değildir. Bununla birlikte, proje alanı ve çevresinde olabilecek bir yangın ihtimaline karşı tesiste kazma, kürek ve yangın söndürme aletleri bulundurulacaktır. Herhangi bir nedenle yangın çıkması durumunda ilk müdahale çalışanlar tarafından yapılacaktır. İşletme döneminde gece-gündüz bekleyen güvenlik görevlisi istihdam edilecektir. Güvenlik görevlisine olası bir yangın durumunda telefonlarla gerekli irtibatları kurması ve olası bir durumda yapması gereken sivil savunma tedbir ve müdahale işlevleri hususunda gerekli eğitim verilecektir. V.2.11. Tarım alanlarına olabilecek etkiler ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin tanımlanması, Söz konusu proje için hazırlatılan su hakları raporu DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nce onaylanmıştır. Söz konusu onaylı su hakları raporu Ek-15’te sunulmuştur. Proje sahasında Karacakaya deresi vasıtasıyla sulanan herhangi bir ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Basınçlı iletim hattı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır. V.2.12. Projenin işletilmesi sırasında çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde, nasıl temin edileceği, İşletme aşamasında, bekçi olarak 24 saat boyunca azami (vardiyalı) 10 kişi çalıştırılacaktır. Ayrıca bakım ve kontrol için, ihtiyaç duyulduğu zaman teknik ve idari kişiler olacaktır. İnşaat aşamasında kullanılan bazı (duş, dinlenme, wc vb.) şantiye binaları, işletme aşamasında kullanılmak üzere yine değerlendirilecektir.

112

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.2.13. İdari ve sosyal ünitelerde içme ve kullanma amaçlı suların kullanımı sonrasında oluşacak atık suların arıtılması için uygulanacak arıtma tesisi karakteristiği, prosesinin detaylandınlması ve arıtılan atık suların içme suyu havzası dışma çıkarılması, ne miktarlarda, nasıl verileceği, İşletme aşamasında, Tesisin işletme aşamasında maksimum 10 kişi çalıştırılması planlanmaktadır. Kullanılacak içme ve kullanma suyu, ücreti karşılığında piyasadan satın alınarak proje alanına damacana ve tankerlerle getirilecektir. Çalışacak kişi sayısı Kişi başına düşen günlük kullanım Oluşan atık su BOI BOI olarak kirlilik yükü KOI KOI olarak kirlilik yükü AKM AKM olarak kirlilik yükü

: 10 : 150 lt/gün : 1,5 m3 /gün : 200 mg/lt : 0,3 kg/gün : 300 mg/lt : 0,45 kg/gün : 200 mg/lt : 0,3 kg/gün

Proje kapsamında işletme döneminde, idari ve sosyal ünitelerde içme ve kullanma amaçlı suların kullanımı sonrasında oluşacak atık suların artılması için, bir arıtma tesisi kurulmayacaktır. İşletme esnasında oluşacak evsel nitelikli sıvı ve fekal atıkların bertarafı, 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik" hükümlerince belirlenmiş sızdırmasız fosseptik çukurunda depolanacaktır. Sızdırmaz fosseptik planı Ek-20’de sunulmuştur. Söz konusu proje kapsamında fosseptiğin 3,5 m derinliğinde, 4 m uzunluğunda ve 5 m genişliğinde kurulacaktır. Söz konusu fosseptik derinliği için 0,5 m havalandırma boşluğu bırakılacaktır. Dolayısıyla fosseptik derinliği 3 m olacaktır. Oluşturulacak fosseptik kapasitesi; 3 x 4 x 5 = 60 m3 hacminde olacaktır. Proje kapsamında çalıştırılması planlanan 45 kişiden kaynaklı atık miktarı için; Periyot = 60 m3 /1,5 m3/gün = 40 gün olarak bulunur. Sonuç olarak fosseptiğin 40 günde 1 defa vidanjör ile alınarak boşaltılması gerekmektedir. Ülkemizin yeraltı ve yerüstü su kaynakları potansiyelinin korunması ve en iyi şekilde kullanımının sağlanması amacıyla, periyodik olarak faaliyet sahibince Çatalzeytin Belediyesi vidanjörü kiralanarak 31.12.2004 Tarih ve Sayılı (25.03.2012 Tarih ve 28244 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Bu hususta ilgili belediye ve/veya Çatalzeytin belediyesi protokol yapılacaktır. Söz konusu atıksu protokolü 5 yıl süre ile saklanacak ve denetimler sırasında görevlilere beyan edilecektir.

113

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.2.14. Konut, sosyal ve idari tesislerden oluşacak katı atık miktar ve özellikleri, bu atıkların nerelere ve nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için ve ne şekilde değerlendirileceği, Katı Atıklar Söz konusu tesisin işletme aşamasında maksimum 10 kişi istihdam edilecektir. Çalışacak personelin ihtiyaçları kurulacak olan sosyal tesisten karşılanacaktır. Kişi başı katı atık oluşumu 1,15 kg/kişi-gün olarak alınmıştır. (Kaynak: Katı atık hizmeti verilen belediye sayısı, nüfusu, yaz ve kış mevsimine göre toplanan ortalama katı atık miktarı, ,http://www.tuik.gov.tr/, Veri yılı 2008)

Çalışan personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar; 1.15 kg/kişi-gün x 10 kişi = 11,5 kg/gün olarak hesaplanmıştır. Projenin işletme aşamasında çalışan personelden kaynaklanan organik kökenli evsel nitelikli katı atıkların yönetimi 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı (05.04.2005 Tarih ve 25777 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre yapılacaktır. Ambalaj Atıkları Evsel nitelikli katı atıkların (kağıt, karton, cam, plastik vb.) değerlendirilebilir sınıfına girenleri tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı toplanacak, biriktirilecektir. Proje alanı ve yakın çevresinde lisanslı geri kazanım tesisi bulunmadığından dolayı işletmenin sağladığı araçla toplanıp Çatalzeytin Belediyesi tarafından katı atık depolama sahasında bertaraf edilecektir. Konuyla ilgili Çatalzeytin Belediyesi ve /veya ilgili belediye ile protokol yapılacaktır. Konuyla ilgili olarak 24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrol Yönetmeliği” hükümlerine riayet edilecektir. V.2.15. Proje ünitelerinin işletilmesi sırasında oluşacak gürültünün kaynakları tesisin en yakın yerleşim birimine uzaklığı ve kontrolü için alınacak önlemler, Kuzköy Regülatörü ve HES’in işletilmesi sırasında türbinlerin ve jeneratörlerin çalışması sırasında gürültü oluşacaktır. Ancak bu ekipmanlar HES binası içerisinde, kapalı ortamda bulunacağı için çevresel gürültü yaratmayacaktır. HES binasının dış kaplaması gürültüyü azaltıcı izolasyon malzemesi ile kaplanacaktır. HES binası içinde türbinlerin kullanıldığı bölüme girildiğinde kullanılmak üzere çalışanlara gürültüyü azaltıcı kulaklıklar verilecektir. Kuzköy HES sahasına en yakın yerleşim yeri, kuzeybatıda 500 m mesafedeki Camiyanı mahallesidir. Söz konusu yerleşim yerinin işletme aşamasında, santral binasında türbinlerin ve jeneratörlerin çalışması sırasında oluşacak gürültüden olumsuz etkinmesi beklenilmemektedir. İşletme esnasında 04.06.2010 Tarih ve 27601 Sayılı (27.04.2011 Tarih ve 27917 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”ne uyulacaktır.

114

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.2.16. Proje alanında peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemeleri,(ağaçlandırmalar ve /veya yeşil alan düzenlemeleri v.b.) ne kadar alanda, nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri, Proje ünitelerinin inşaatının tamamlanmasından sonra, ünitelerin çevresine öncelikli olarak sahadan sıyrılan bitkisel toprak serilecektir. Peyzaj çalışmalarında Avrupa Peyzaj Sözleşmesi uyarınca bölgenin doğal vejetasyonuna uygun bitki ve ağaç türleri (kızılağaç, karaağaç, söğüt, mürver, laden vb.) ile dikilerek yeşillendirme çalışmalarının yapılması planlanmaktadır. Orman alanlarında yapılacak saha düzenlemeleri Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nün nezaretinde yapılacaktır. V.2.17. Proje kapsamında yapılacak bütün tesis içi ve tesis dışı taşımaların trafik (araç) yükünün ve etkilerinin değerlendirilmesi, Projenin inşaat aşamasında kullanılacak olan makine ve adetleri aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere, bütün iş makinelernin aynı anda çalışması durumunda maksimum 33 adettir. Makine Cinsi

Adet

Ekskavatör

Dozer

Paletli yükleyici

Damperli kamyon

Su tankeri

Jeneratör

Vibrasyonlu silindir

Beton Pompası

Seyyar kompresör

115

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Şekil-9. Proje alanının trafik yükü haritası (Kaynak:http://www.kgm.gov.tr/SiteCollectionDocuments/KGMdocuments/Trafik/trafikhaci mharitasi/trafikhacim2012.pdf)

• Otomobil • Orta Yüklü Ticari Taşıt • Otobüs • Kamyon • Kamyon+Römork, Çekici+Yan Römork • Toplam olarak verilmiştir.

: 490 taşıt/gün : 46 taşıt/gün : 0 taşıt/gün : 79 taşıt/gün : 2 taşıt/gün : 617 taşıt/gün

116

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.2.18. Projenin işletilmesi aşamasındaki faaliyetlerden insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olanlar, Proje sahası için, alanında uzman öğretim üyeleri tarafından hazırlanan Ekosistem Değerlendirme Raporu Ek-14’te sunulmuştur. Projeden kaynaklı flora türleri üzerine etkiler ve alınacak önlemler Ek-14’te verilen Ekosistem Raporu’nda detaylı olarak belirtilmiştir. Proje kapsamında bırakılacak cansuyu miktarı Ekosistem Değerlendirme Raporu’nun değerlendirilmesi sonucunda Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecektir. Proje kapsamında, doğal hayatın devamlılığı için, belirlenecek cansuyu miktarı Karacakaya Deresi’ne bırakılacaktır. Kati proje aşamasında proje, cansuyu ölçümü yapılabilmesi için AGİ kurulmasına uygun olarak dizayn edilecektir. AGİ kurulma aşamasında DSİ 23. Bölge Müdürlüğüne müracaat edilecektir. Söz konusu istasyon ilgili firma tarafından GPRS modemli cihazla donatılacaktır. Nehirde akımın son 10 yıllık ortalamanın %10’undan az olması halinde suyun tamamı bırakılacaktır. Belirlenen bu miktara regülatör ile HES arasındaki teessüs etmiş diğer su hakları ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen bu toplam miktar dikkate alınarak yapılacaktır. Proje sahasında Karacakaya deresi vasıtasıyla sulanan herhangi bir ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte proje alanında Karacakaya Deresi üzerinde 9 adet su eğirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7’si ise atıl durumdadır. Atıl surumda olanlar hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya Köyü’ne ait Camiyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet çarkı ve ter bir adet değirmen taşı bulunmaktadır. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiştir. Değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 lt/s (0,03 m3 ) olarak hesaplanmıştır. Proje kapsamında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecek cansuyu miktarına bu değer eklenecektir. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmüştür. Su Hakları raporunda tespit edilmeyen ve geçmişten gelen başka teessüs etmiş su hakları varsa, yasalar gereği yatırımcı firma bu suyu dere yatağına bırakmayı taahhüt etmektedir. Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir. Proje alanında sucul faunanın önemli guplarından biri olan balıklar açısından herjangi bir olumsuz etki söz konusu değildir. Her ne kadar alanda herhangi bir balık türü mevcut olmasa da, hem yönetmelik gereği, hem de balıklar dışındaki diğer sucul canlıların (planktonlar; bentik organizmalar) mansap ve memba arasındaki göçlerinin devam etmesi açısından sözkonusu regülatör ve HES’lere “balık geçitleri” yapılması öngörülmektedir.

117

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Balık geçidi olarak önerilen yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidinin tasarımı yapıldıktan sonra hidrobiyolog ile tartışılması, uygun balık geçidinin yapılması konusunda yararlı olacaktır. Her ne kadar eldeki verilere göre uygun balık geçidi olarak yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidi önerilse de gerekli birimler tarafından gerek yapım aşamasında gerekse işlevselliği açısından ortak bir karar alınması, sucul organizmaların devamlılığı açısından önemlidir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). Proje kapsamında öngörülen balık geçiti planı Ek-9B’de verilmiştir. Kati proje aşamasında kesinleşecek balık geçidi planı ilgili kurumlara sunulacaktır. Su ürünlerinin, iletim kanalına girmemesi için kanalın giriş kısmına ızgara veya kafes yapılacaktır. Ayrıca balıkların çağırma suyu olarak algılayıp kuyruk suyu kanalına girmemeleri için kuyruk suyu kanalının çıkışına da ızgara veya kafes konulacaktır. İşletme aşamasında atık yağ oluşumu ekipmanların bakımından kaynaklanacaktır. Ekipmanların yerinde bakım onarım esnasında oluşacak atık yağlar ve değişen parçalar, anlaşmalı yetkili firma tarafından 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre bertaraf edilecektir. İzolasyon yağının ömrü yaklaşık 25-30 yıl arasındadır. Ömrünü tamamlamış izolasyon yağlarının 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı(30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” 2. Bölüm Madde 9’da belirtildiği üzere, bertarafı, lisanslı bertaraf tesislerine verilecektir. Atıklar lisanslı araçlar ile bertaraf tesislerine taşınacaktır. Lisanslı bertaraf tesislerine aktarılıncaya kadar “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” 4. ve 5. bölümlerde atık yağların taşınması ve depolanması ile ilgili öngörülen şartlar sağlanacaktır. İşletme içinde “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen standartlara uygun geçici depolarda biriktirilecektir. Daha sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan lisans almış firmalara satılarak değerlendirilecektir. Ayrıca izolasyon yağlarının depolanması, taşınması ve bertarafı için 27.12.2007 Tarih ve 26739 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Poliklorlu Bifenil(PCB) ve Poliklorlu Terfenil (PCT)’lerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik”e ve “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”ne uyulacaktır. Tesisin işletme aşamasında PCB ve atık trafo yağlarının geçici deplanması ve bertarafı 27.12.2007 Tarih ve 26739 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik” Madde 4.c hükümlerine göre yapılacaktır. PCB’li atıkların 27.12.2007 Tarih ve 26739 Sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik” Ek 6’da belirtilen Biyolojik işlemler (D8), Fiziksel/kimyasal işlemler (Örnek: Buharlaştırma, kurutma, kalsinasyon, vs.) (D9), Sürekli depolama (bir madende konteynerların yerleştirilmesi vs.) (D12) bertaraf yöntemlerinden biri veya bir kaçı ile zararsız hâle getirilmesi sağlanacaktır. Proje kapsamında, kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek ve insan sağlığı için olabilecek riskleri ortadan kaldırmak ve en aza indirmek için gerekli tüm yasal ve teknik tedbirler alınacak ve titizlikle uyulacaktır. Ayrıca çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek hususlar ile yangın vb. olaylara karşı gerekli tedbirler alınacaktır.

118

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

V.2.19. Diğer özellikler. Bu bölümde bahse konu başka bir özellik bulunmamaktadır. V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri V.3.1. Proje ile gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus hareketleri, göçler, eğitim, sağlık, kültür, diğer sosyal ve teknik altyapı hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanılma durumlarında değişiklikler vb. (Projenin yapımı dolayısıyla etkilenecek yöre halkı ile görüşmeler yapılarak sosyolojik etkinin ortaya konulması) Proje, yerel ve bölgesel toplum için potansiyel bir ekonomik büyüme imkanı yaratacaktır. Faaliyetin gerçekleştirileceği bölgede nüfusun büyük çoğunluğu il dışına göç etmekte ve nüfus hızla azalmaktadır. Tesisin yapım aşamasında bölge halkına iş imkanı sağlanacaktır. İmkanlar ölçüsünde çalışacak personel yöreden temin edilecektir. Ayrıca işletmenin tüm teknik, altyapı ve sosyal (yiyecek ve barınma) ihtiyaçları bölgeden karşılanacaktır. Bu da yöredeki hizmet sektörleri ile genel ticari yaşamı hareketlendirecektir. Ekonomik yapıdaki rahatlama dolayısıyla sosyal yaşantıyı da olumlu yönde etkileyecektir. Proje kapsamında sosyal etki değerlendirmesi için sosyolog Fatma KILINÇ HATİPOĞLU tarafından anket hazırlanıp yöre halkına uygulanmıştır. Bölgede yapılan saha araştırmasına göre halkın büyük bir çoğunluğu HES projesinden haberdardır. Edinilen bulgulara ve muhtarlarımızın verdiği bilgilere göre köy halkının genel geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Katılımcıların mesleki bilgilerinden anlaşılacağı üzere genel çoğunluk çiftçilikle uğraşmaktadır. Katılımcıların anket sorularına verdiği cevaplara bakıldığında köylülerin HES projesine genel anlamda olumsuz baktıkları görülmektedir. Söz konusu anket örneği ve detaylı sosyal etki değerlendirmesi Ek-17’de verilmiştir. V.3.2. Çevresel fayda-maliyet analizi. Ülkemizdeki su kaynakları incelendiğinde yılda 86 milyar Kwh enerji denize akmakta olup, yıllık kayıp 6 milyar dolardır. Elektrik ihtiyacını karşılayabilmek için; hidroelektrik enerji gibi temiz ve yenilenebilir potansiyelin; teknik, ekonomik ve çevreci bir yaklaşımla yapılabilir olanlarının geliştirilerek kullanılması önerilmektedir. HES’lerde yenilenebilir doğal kaynaklar kullanılmakta olup, günümüzde yoğun olarak kullanılan fosil yakıt kaynaklarının kullanımının azalması sağlanarak, atmosfere verilen karbon miktarının azalması sağlanacaktır. Bu bağlamda en önemli çevre sorunlardan biri olan Küresel Isınma kaynaklarından olan fosil yakıt kullanımı da azaltılmış olacaktır. HES ile; Doğalgaz ve petrol fiyatlarındaki artışlar da dikkate alındığında, dışa bağımlılık azalacak, ülkemiz sanayicisi kendi işletmesinde daha ekonomik enerji kullanma imkanına kavuşacak, rekabet ortamı tesis edilerek, ucuz enerji temini sağlanacaktır. Ayrıca özel sektör yatırımlarıyla projeler daha kısa sürede tamamlanacak, sanayi canlanacak ve istihdam artacaktır. Yerinde üretim ile hat kayıpları en aza indirilecek ve elektrik enerjisi kırsal kesimlere daha kolay ve kesintisiz ulaşacaktır.

119

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Hidroelektrik santrallerin en önemli etkisi; regülatör ile santral arasında kalan bölgede dere debisinin düşmesidir. Ancak yapılan çalışmalar ile su kullanımları ve deredeki doğal çevre dengesinin sağlanabileceği en uygun su miktarı belirlenecek ve belirlenen su miktarı dereye bırakılacak olup, oluşacak etkiler minimuma indirilecektir. Projenin çevreye yapacağı etkilerin olumlu ve olumsuz yönleri incelenmiştir. Proje kapsamında rezervuar alanı altında kalacak yerleşim yeri bulunmamaktadır. Projenin yapılacağı yerde orman arazisi ve şahıs arazileri bulunmaktadır. Regülator rezervuar alanında, basınçlı iletim hattının bir kısmında ve santral binasının olduğu kısımda orman arazisi mevcuttur. Basınçlı iletim hattı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında yaklaşık 2 hektar orman arazisi; 0,8 hektar tarımsal şahıs arazisi kullanılacaktır. Kesin arazi miktarları kati proje aşamasında belirlenecek olup, kamulaştırma planı yaptırılacaktır. Projenin olumsuz çevresel etkileri toz emisyonu, gürültü ve ekosistemde yaratacağı değişiklikler, inşaat aşamasıyla sınırlı olacaktır. Proje sahası için, alanında uzman öğretim üyeleri tarafından hazırlanan Ekosistem Değerlendirme Raporu Ek-14’te sunulmuştur. Projeden kaynaklı flora ve fauna türleri üzerine etkiler ve alınacak önlemler Ek-14’te verilen Ekosistem Raporu’nda detaylı olarak belirtilmiştir. Proje kapsamında bırakılacak cansuyu miktarı Ekosistem Değerlendirme Raporu’nun değerlendirilmesi sonucunda Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecektir. Proje kapsamında, doğal hayatın devamlılığı için, belirlenecek cansuyu miktarı Karacakaya Deresi’ne bırakılacaktır. Kati proje aşamasında proje, cansuyu ölçümü yapılabilmesi için AGİ kurulmasına uygun olarak dizayn edilecektir. AGİ kurulma aşamasında DSİ 23. Bölge Müdürlüğüne müracaat edilecektir. Söz konusu istasyon ilgili firma tarafından GPRS modemli cihazla donatılacaktır. Projenin ekosistem üzerinde yaratacağı önemli etkiler, habitat kaybı ve göl ekosisteminin oluşmasından ibarettir. Rezervuar altında kalan alanlarda yaşayan canlılar yakın çevrede benzer habitatlar bulabilecektir. Akarsu ekosisteminde yaşayan canlıların kıyıya yakın kesimlerde ya da baraj rezervuarı dışındaki alanlarda yaşamlarını sürdürecekleri öngörülmektedir. Ayrıca göl alanında balıkların üremek için uygun ortamı bulması sonucunda balıkçılık potansiyelinde de gelişme olması beklenebilir. V.3.3.Projenin gerçekleşmesine bağlı olarak sosyal etkilerin değerlendirilmesi (Proje Alanı ve Etki Alanındaki tarım, hayvancılık, balıkçılık, arıcılık vb. faaliyetlere etkileri, Karacakaya Deresi üzerindeki su değirmenlerine olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, projenin inşası ve işletmesi aşamasında çalışacak insanlar ile yerel halk ilişkileri, bunların insan yaşamı üzerine etkileri ve Sosyo-Ekonomik Açıdan Analizi, uygulamaya geçirilecek sosyal sorumluluk projeleri) Proje kapsamında rezervuar alanı altında kalacak yerleşim yeri ve tarım arazileri bulunmamaktadır. Projenin yapılacağı yerde orman arazisi ve şahıs arazileri bulunmaktadır. Regülator rezervuar alanında, basınçlı iletim hattının bir kısmında ve santral binasının olduğu kısımda orman arazisi mevcuttur. Basınçlı iletim hattı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır.

120

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje kapsamında yaklaşık 2 hektar orman arazisi; 0,8 hektar tarımsal şahıs arazisi kullanılacaktır. Kesin arazi miktarları kati proje aşamasında belirlenecek olup, kamulaştırma planı yaptırılacaktır. Faaliyet ünitelerinin şahıs arazilerinde kalan kısımlar hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek araziler satın alınacaktır. Proje alanı kapsamında taşınmazların kamulaştırılması sırasında tarla, bağ ve bahçeleri kamulaştırılan ancak ikametleri etkilenmeyen yöre halkının mevcudiyeti durumunda, bu şahıslara ait ikametlerin de kamulaştırılması ihtimali de dikkate alınacaktır. Proje kapsamında hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek, gerekli kamulaştırma işlemleri yapılmadan faaliyete başlanmayacaktır. Arazide yapılan tespitlere göre regülatör ile santral yeri arasında ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Proje alanında, Karacakaya deresi üzerinde 9 adet su değirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7 tanesi ise atıl durumdadır ve hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya köyüne ait Camİyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet çarkı ve tek bir adet değirmen taşı bulunmaktadır. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiş, böylece değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 İt/s olarak hesaplanmıştır. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmektedir. Ayrıca göl alanında balıkların üremek için uygun ortamı bulması sonucunda balıkçılık potansiyelinde de gelişme olması beklenebilir. Projenin inşaat aşamasında vasıflı, vasıfsız 30 kişiye istihdam sağlanacaktır. Bu işçilerin sosyal ihtiyaçlarının önemli bir bölümü en yakın yerleşim birimlerinden ve kurulacak şantiye binasından temin edilebilecektir. Dolayısıyla yerleşim birimlerine ekonomik girdi sağlanmış olacaktır. BÖLÜM VI: İŞLETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER Hidroelektrik santrallerin ekonomik ömrü, beton yapılarının ve çeşitli mekanik ekipmanın ömrüne bağlıdır. Beton yapıların ve elektromekanik teçhizatın bakımı veya yenilenmesi ile tesisin işletmesi, hidrolojik koşullara bağlı olarak çok uzun yıllar devam etmektedir. Kuzköy Regülatörü ve HES projesinin ekonomik ömrü 50 yıl olarak öngörülmüştür. Türbinlerin değiştirilmesi, türbin kanatlarının bakımı, sızdırmazlık kontrolü, jeneratör sargılarının yenilenmesi, kontrol sistemlerinin revizyonu vb. bakım ve onarımının düzenli bir şekilde yapılması ve gerekli görüldüğü durumlarda yenilenmesi halinde, önerilen tesisin daha uzun yıllar hizmet vermesi mümkündür.

121

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

VI.1. Arazi Islahı ve Reklamasyon Çalışmaları Proje’de arazi ıslahı gerektiğinde alan tesviyesi, şekillendirilmesi ve teraslama işlemleri yapılacaktır. Arazi ıslahı çalışmaları sırasında yağışlar ile oluşabilecek yüzey akışının proje alanında birikmesini engellemek için gerekli yerlere drenaj kanalları ve hendekleri açılarak yüzey drenajı kontrol edilecektir. Rezervuar alanı işlevini tamamladıktan sonra çeşitli amaçlar için kullanılabilmektedir. Öncelikli olarak regülatör ömrünün uzatılarak sürekli kullanımı yoluna gidilecektir. Rezervuar alanının dolması ve kullanım ömrünü tamamlaması durumunda ise çeşitli amaçlarda kullanılabilecektir. Rezervuar alanı içme suyu havzası olarak kullanılabilecektir. Diğer bir kullanım alanı ise proje kapsamındaki rezervuar alanı ömrünü tamamladıktan sonra da boşaltılmayıp yapay bir göl olarak halkın rekreasyon amaçlı kullanımına açılabilecektir. Rezervuar alanı rekreasyon amaçlı kullanılacağından dolayı bir arazi ıslahı gerektirmeyecektir. Rezervuar alanı çevresinde olası erozyon ve şev kaymalarını önlemek amacıyla saha düzenlemesi ve doğal yapıya uygun otsu ve odunsu bitki türleri (kızılağaç, karaağaç, söğüt, mürver, laden vb.) ile peyzaj çalışmaları yapılacaktır. VI.2. Mevcut su kaynaklarına etkiler Rezervuar (göl) alanı işlevini tamamlayıp devre dışı kalmasından sonra, rekreasyon amaçlı ya da içme suyu havzası olarak kullanılabilmektedir.Göl alanının kenarları piknik ve mesire yerleri, kapalı mekanlar ve dinlenme alanları yapılarak çevre yerleşimlerin hizmetine sunulabilecektir. Projenin su kaynağı Karacakaya Deresi’dir. Projenin işletme süresince tesiste elektrik üretimi için türbinlenen sular, herhangi bir kimyasal değişikliğe uğramadan, Karacakaya Deresine geri verilecektir. Tesis işletmeye kapandıktan sonra; regülatör kapakları iptal edilecek ve santral yerinden kaldırılacak olup, dere normal akışına devam edecektir. Membadan gelen su derivasyon tünelleri yardımıyla mansaba aktarılacağı için su ekosisteminde de herhangi bir etki oluşması beklenmemektedir. Bu nedenle tesis işletmeye kapandıktan sonra mevcut su kaynaklarına olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Alanda kurulacak olan idari bina, işletmenin kapanmasından sonra planlanan bir kullanım amacı olursa o amaca uygun olarak değerlendirilecektir. Ayrıca tesislerin kaldırılması sırasında, meydana gelecek atıklar ve malzemeler, dere yataklarına ve bölgeye bırakılmayacak olup, tamamen toplanacaktır. Alandan çıkarılacak üniteler (türbin, vb.) başka tesislerde kullanılma imkanı varsa kullanılacak, kullanılma imkanı yoksa hurdacılara satılarak değerlendirilecektir. VI.3. Olabilecek hava emisyonları, Proje işletmeye kapandıktan sonra olabilecek herhangi bir hava emisyonu söz konusu değildir.

122

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ (Bu bölümde yer seçimi, teknoloji, alınacak karşılaştırılması ve tercih sıralaması belirtilecektir.)

önlemler,

alternatiflerin

Yer Seçimi Kuzköy Regülatörü ve HES projesi ile Karacakaya Deresinin 615 m ile 380 m kotları arasındaki düşüsü değerlendirilmektedir. Projede iletim hattı olarak inşa edilmesi planlanan basınçlı iletim borusu alternatifi dışında başka bir proje alternatifi önerilmemektedir. Tekmoloji Alternatifi Hidroelektrik santraller; doğal gaz, nükleer ve kömür yakıtlı santrallar ile karşılaştırıldığında, yenilenebilir kaynak olma, puant çalışma, havaya ve suya zarar vermemesi gibi önemli avantajları olduğu görülmektedir. Pik saatlerde hızla devreye girmeleri ya da talepte azalma olduğunda hızlı bir şekilde devreden çıkarılabilmeleri nedeniyle hidroelektrik santrallar “Pik Talebin” karşılanması için en uygun santrallerdir. BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI Hazırlanan bu ÇED Raporu, faaliyetlerin inşaat ve işletme aşamalarında çevreye verebileceği zararları tespit etmek ve önlemek ya da en düşük seviyede tutmak için alınacak tedbirleri belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. ÇED Raporu’nda yazılı tedbirlerin alınıp alınmadığının izlenmesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve ona bağlı yerel kurumların sorumluluğunda olacaktır. VIII.1. Faaliyetin inşaatı için önerilen izleme programı, faaliyetin işletmesi ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve acil müdahale planı, Çevre Yönetim Ekibi Hazırlanan bu ÇED Raporu, faaliyetlerin inşaat ve işletme aşamalarında çevreye verebileceği zararları tespit etmek ve önlemek ya da en düşük seviyede tutmak için alınacak tedbirleri belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Nihai ÇED Raporu’nda yazılı tedbirlerin alınıp alınmadığının izlenmesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve ona bağlı yerel kurumların sorumluluğunda olacaktır. Faaliyetin inşaat aşaması, işletme aşaması ve işletme sonrası için önerilen izleme programı aşağıda verilmektedir. İzleme Programı İnşaat Aşaması İnşaat işlemleri sırasında faaliyetten kaynaklanacak etkilere karşı alınması taahhüt edilen önlemlerin alınıp alınmadığı belli periyotlarla izlenmelidir. İnşaat alanı, dere, yol güzergahı incelenerek herhangi bir atık bırakılıp bırakılmadığı denetlenmelidir. İşletme Aşaması İşletme aşamasında, su kullanım haklarına uyulup uyulmadığı, can suyu miktarının dereye verilip verilmediği, bırakılan can suyu miktarının derenin ekosisteminde meydana getirdiği değişiklikler, oluşan atıkların ilgili yönetmeliklere uygun olarak bertaraf edilip edilmediği, derenin akımları düzenli olarak izlenmesi önerilmektedir.

123

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İşletme Sonrası Faaliyetin sona ermesinden sonra proje ünitelerinin alandan temizlenmesi sırasında izleme yapılması önerilmektedir. Bu aşamada dereye ve çevreye atık malzeme bırakılıp, bırakılmadığı kontrol edilmelidir. Proje kapsamında ÇED Raporunun Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulması ve bakanlık tarafından belirlenecek tarihte yapılacak İnceleme Değerlendirme Kurul Toplantısında Raporun nihai edilmesini müteakip belirlenecek periyotta projenin inşaat aşamasında İzleme-Kontrol Formunu doldurarak Bakanlığa sunulacaktır. Proje kapsamında hazırlanan acil müdahale planı Ek-21’de sunulmuştur. İnşaat ve işletme dönemlerinde gece-gündüz bekleyen güvenlik görevlisi mevcut olacak sabotaj, patlama, doğal afet, kaza, yangın gibi bir durumda telefonlarla gerekli irtibatları kurması ve olası bir durumda yapması gereken ilk yardım müdahaleleri ve sivil savunma tedbir ve müdahale işlevleri hususunda gerekli eğitimi verilecektir. VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik Belgesi alan kurum / kuruluşların yükümlülükleri" başlığı altında belirtilen hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program. Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 18.12.2009 Tarih ve 27436 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yeterlik Belgesi Tebliği, Yeterlik belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri, Madde-9, 4. ve 5. Bendinde verilen hususlara uyulacaktır. Yeterlik belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri MADDE 9 – (4) ÇED Olumlu Kararı verilen projelerle ilgili proje sahibi, bu Tebliğ kapsamında yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlardan herhangi birine, yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini, yatırımın işletmeye geçişine kadar proje sahasına giderek, yerinde izleme kontrolünü yaptırmakla yükümlüdür. İlgili ÇED Daire Başkanlıkları, proje sahibi tarafından yetkilendirilmiş kurum/kuruluşu bu Tebliğin Ek-4 formuyla Daire Başkanlığına bildirir. Proje sahibi tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluş, bu Tebliğin Ek-4’ünde yer alan ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formunu doldurarak Nihai ÇED Raporunda belirtilen izleme-kontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iş gününde Bakanlığa iletmekle yükümlüdür. Kurum/kuruluşun yeterlik belgesinin iptal edilmesi veya kuruluşun kapanması halinde, bu durumun proje sahibine bildirilmesinden itibaren bir ay içerisinde, proje sahibi yeterlik belgesi almış diğer kurum/kuruluşlardan herhangi biriyle sözleşme yaparak Bakanlığa bildirmekle, ilgili kurum/kuruluş bu Tebliğin Ek-4 ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formunu doldurarak Nihai ÇED Raporunda belirtilen izleme-kontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iş gününde Bakanlığa iletmekle yükümlüdür. (5) ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formunda belirtilen hususların, Nihai ÇED Raporundaki taahhütlerle ve proje alanındaki verilerle uyuşması zorunludur. Proje kapsamında ÇED Olumlu Kararı verildikten sonra yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde izleme kontrolu çalışmaları yapılacaktır. Projeyi uygulayacak müteahhit/yüklenici firma ile ÇED Raporunu hazırlayan danışman firma arasında protokol yapılacaktır. İzleme kontrolu çalışmaları protokole esas yürütülecektir.

124

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Bölüm X: Yukarıdaki Başlıklar Altında Verilen Bilgilerin Teknik Olmayan Bir Özeti (Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yapılması planlanan tüm çalışmaların ve çevresel etkiler için alınması öngörülen tüm önlemlerin, mümkün olduğunca basit, teknik terim içermeyecek şekilde ve halkın anlayabileceği sadelikte anlatılması) Proje ile Kütük Enerji Elk. Ürt. Dağ. San. ve Tic. A.Ş. tarafından Kastamonu İli, Çatalzeytin İlçesi, Karacakaya Deresi üzerinde kurulu gücünde “Kuzköy Regülatörü ve HES (1,882 MWm/1,816 MWe)” kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Proje sadece enerji üretimi amaçlı olup, sulama ve taşkın kontrolü gibi amaçları bulunmamaktadır. Enerji üretimi amaçlı olarak kurulacak tesis, rezervuar alanı, regülatör, su alma yapısı, basınçlı iletim borusu, hidroelektrik santral ve kuyruk suyu kanalından oluşmaktadır. Proje debisi 1 m³/s, brüt düşü ise 235 m’dir. Proje ünitelerinin özellikleri Tablo-1’de, kurulacak tesisler ve inşaat yapılacak alanlar Tablo-3’te verilmiştir. Proje üniteleri inşaatı tamamlandıktan sonra su alma işlemine başlanacaktır. Proje rezervuarlı tipte tasarlanmıştır. Rezervuar hacmi 22.000 m3’tür. Oluşturulan depolama avantajı ile proje için günlük regülasyon temin edileceği gibi su içerisinde var olacak olan malzemelerin çökelimi de doğal rezervuarda temin edilecektir. Regülatörün sağ yamacında yapılacak olan su alma yapısı ile alınan sular 2.959 m uzunluğundaki basınçlı iletim borusu ile santrale iletilecektir. İletim borusu vasıtasıyla santrale düşürülen proje debisi, santralde enerji üretimi amacıyla değerlendirildikten sonra Karacakaya Deresi’ne geri bırakılacaktır. Proje ile önerilen tesislerde 1,816 MWe kurulu gücü ile yılda toplam 5,96 GWh enerji üretilmesi planlanmaktadır. Tesisin kurulu gücü 1,816 MWe/1,882 MWm olup, 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı ÇED Yönetmeliği Ek II “Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler” Listesi’nde Madde 32’de belirtilen “Kurulu gücü 0-25 MWm arasında olan nehir tipi santraller” sınıfında yer almaktadır. Söz konusu proje için çevresel etkilerinin daha iyi araştırılması gerekçesiyle, mülga Kastamonu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nce 15.11.2011 Tarihinde “ÇED Gereklidir” kararı verilmiştir. Proje ile üretilecek enerji 3 km uzunluğunda enerji nakil hattı ile ulusal şebekeye bağlanacaktır. Söz konusu enerji nakil hattı için ayrıca 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı (05.04.2013 Tarih ve ve 28609 Sayılı değişiklik) ÇED Yönetmeliği gereğince başvuru yapılarak, gerekli izin ve görüşler alınacaktır. ÇED görüşü alınmadan enerji nakil hattı inşaatına başlanılmayacaktır. Proje kapsamında malzeme ocağı açılmayacaktır. Kuzköy Regülatörü ve HES proje proje ünitelerinin inşaatında kullanılacak beton agrega malzemesinin, ücreti karşılığında Çatalzeytin yolu üzerinde, proje sahasına 16 km mesafedeki Değirmenyanı mevkiinde yer alan Erdağlar İnşaat hazır beton tesislerinden temin edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte inşaat aşamasında yakın çevredeki mevcut beton santralleri de değerlendirilecektir. Proje konusu faaliyetin inşaat aşamasının 2 yılda tamamlanması ön görülmektedir. Projenin inşaat aşamasında yöre halkından da istihdam sağlanarak vasıflı, vasıfsız 30 kişiye istihdam sağlanacaktır. Bu işçilerin sosyal ihtiyaçlarının önemli bir bölümü en yakın yerleşim birimlerinden ve kurulacak şantiye binasından temin edilebilecektir. Dolayısıyla yerleşim birimlerine ekonomik girdi sağlanmış olacaktır. İşletme aşamasında ise teknik eleman ve bekçi olarak 24 saat boyunca azami (vardiyalı) 10 kişi çalıştırılacaktır.

125

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje sahasının yer aldığı bölgeye ulaşmak için, Kastamonu-Çatalzeytin devlet karayolu takip edilir. Regülatör ve santral yerlerine ulaşmak için bu noktadan sonra mevcut köy yolları kullanılmaktadır. Ulaşım sorunu olmayan proje sahasında, mevcut yolların ıslahı, rolekasyonu, gerekli yerlerinde bakım onarım çalışmaları ve yol bulunmayan yerlerde geçici yollar yapılacaktır. Ana ünitelere ulaşım ve malzeme taşınması için kullanılacak yol koşulları yörenin kış ve yağışlı mevsim şartlarında ulaşımı aksatmayacak şekilde muhafaza edilecektir. İnşaat nedeniyle ihtiyaç duyulacak yeni yollar planlanırken mevcut güzergâhlar üzerinde olumsuz etki meydana getirecek şekilde planlama yapılmayacaktır. Yeni yapılacak yolların kalitesi ana güzergâhlarda mevcut standardın altında olmayacaktır. Yol güzergahının zorunlu olarak orman arazisinden geçmesi durumunda yol genişliği en az olacak şekilde yapılacaktır. Projenin yer bulduru ve güzergah haritası Ek-1’de, 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita ve genel vaziyet planı Ek-2A ve Ek-2B’de verilmiştir. Proje alanı fotoğrafları Ek3’te, uydu görüntüsü ise Ek-4’te verilmiştir. Proje kapsamında rezervuar alanı altında kalacak yerleşim yeri bulunmamaktadır. Projenin yapılacağı yerde orman arazisi ve şahıs arazileri bulunmaktadır. Regülator rezervuar alanında, basınçlı iletim hattının bir kısmında ve santral binasının olduğu kısımda orman arazisi mevcuttur. Basınçlı iletim hattı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında yaklaşık 2 hektar orman arazisi; 0,8 hektar tarımsal şahıs arazisi kullanılacaktır. Kesin arazi miktarları kati proje aşamasında belirlenecek olup, kamulaştırma planı hazırlatılacaktır. Faaliyet ünitelerinin şahıs arazilerinde kalan kısımlarında ise hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek araziler satın alınacaktır. Proje alanı kapsamında taşınmazların kamulaştırılması sırasında tarla, bağ ve bahçeleri kamulaştırılan ancak ikametleri etkilenmeyen yöre halkının mevcudiyeti durumunda, bu şahıslara ait ikametlerin de kamulaştırılması ihtimali de dikkate alınacaktır. Proje kapsamında hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek, gerekli kamulaştırma işlemleri yapılmadan faaliyete başlanmayacaktır. Proje kapsamında kullanılacak orman arazileri için, 6831 Sayılı Orman Kanunu 17. maddesi gereğince Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’ne başvurularak gerekli tüm izinler alınacaktır. Orman alanlarında yapılacak tüm işlemler Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nün nezaretinde gerçekleştirilecektir. Projede köy yerleşim alanlarına denk gelen kısımlar için Kastamonu İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü’ne başvuru yapılacaktır. Proje güzergahı boyunca 4342 Sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. Proje sahası içerisinde kalan olası yaylak, kışlak alanlarının tespiti yapılarak Kastamonu İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü başvuru yapılacaktır. Proje kapsamında 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik kapsamında gerekli izinlerin alınması için Kastamonu İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’ne başvuru yapılacaktır.

126

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Projenin tesis kotları arasında ve yakın membasında veya mansabında mevcut ve planlanan sulama projesi tespit edilmemiştir. Proje alanının kuzeyinde 1,5 km mesafede Yunuslar 1 HES ve 3 km mesafede Yunuslar 2 HES yer almaktadır. Proje güzergahı ve havzada yer alan diğer tesisler Ek-3C’de verilmiştir. Ayrıca proje sahasının güneyinde Zengibar İnş. Nak. Taah. Mad. Turz. Gıda Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye ait ÇED Olumlu Belgesi verilmiş olan, ER: 3257538 erişim numaralı Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi yer almaktadır. Kuzköy HES iletim hattına güneyde yaklaşık 20 metre ve santral binasına yaklaşık 120 m mesafede kırma–eleme tesisi, 140 m mesafede ise üretim alanı yer almaktadır (Bkz. Ek-3C). Proje sahasındaki kitle hareketleri heyelan şeklinde görülmektedir. Proje sahasında Karacakaya Deresi’nin sağ sahil yamacında, Sökü köyü güneyinde, Akgöl formasyonu üzerinde eski bir heyelan görülmüştür. Söz konusu heyelan iletim basınçlı borusu güzergahını etkilemeyecek uzaklıktadır. İletim hattının paralelinde devam edeceği stabilize yolun altından geçen Gicirik Kaynak Suyunun; faaliyetin iletim hattı borularının döşenmesi sırasında oluşacak olası patlatmalar ile suyun yön değiştirmesi, azalması ya da tamamen yok olma ihtimalleri bulunduğundan dolayı detaylı hidrojeolojik inceleme yapılarak yeraltı suyunun etkilenme durumu tespit edilecek ve alınacak önlemler belirlenecektir. Kati proje aşamasında imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu hazırlanarak, Kastamonu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Anılan rapor kapsamında heyelan risk haritası oluşturularak, alınacak tedbirler belirlenecektir. Tesisin inşaat aşamasında belirlenecek bütün önlemlere uyulacaktır. Proje sahası, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’nda (T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi, 1996) 4. derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Proje alanının işaretlendiği deprem haritası Ek-7A’da verilmiştir. Proje kapsamında çalışma alanlarına yakın ve yol kenarlarındaki şevlerde bulunan eğim ve malzeme açısından riskli olabilecek bölgelerde gerek betonarme gerekse taş istinat duvarları inşa edilecektir. Proje kapsamında Ekosistem Değerlendirme Raporu hazırlanmıştır (Bkz. Ek-14). Projenin işletme aşamasında Kuzköy regülatörünün mansabında yer alan sucul yaşamın devamlılığı için bırakılacak can suyu miktarı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce raporun değerlendirilmesi sonrasında belirlenecektir. Kuzköy Regülatörü 1963-2010 yılları arası onaylı aylık ortalama akım değerleri tablosu Ek-10’da verilmiştir. Kati proje aşamasında, cansuyu ölçümü yapılabilmesi için DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’ne müracaat edilerek, proje AGİ kurulmasına uygun olarak dizayn edilecektir. Enerji üretimine başlanıldığında mansaba bırakılan su miktarı ölçümleri için ölçüm istasyonu yerlerinin belirlenmesi hususunda DSİ 23. Bölge Müdürlüğü ile irtibata geçilerek, ölçüm istasyonu yerlerinin arazide tespiti yapılacaktır. Kurulacak akım gözlem istasyonu GPRS modemli cihazlarla donatılacaktır. Nehirde akımın son 10 yıllık ortalamanın %10’undan az olması halinde suyun tamamı bırakılacaktır. Belirlenen bu miktara baraj ile HES arasındaki teessüs etmiş diğer su hakları ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen bu toplam miktar dikkate alınarak yapılacaktır.

127

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Kuzköy HES projesinin kurulacağı Karacakaya Deresi üzerinde kurulu herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Ancak Karacakaya Deresinin karıştığı ana kol olan Akçay Deresi üzerinde planlanan tesisler bulunmaktadır. Proje alanı içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su havzasında kalmamaktadır. Arazide yapılan tespitlere göre regülatör ile santral yeri arasında ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Proje alanında, Karacakaya deresi üzerinde 9 adet su değirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7 tanesi ise atıl durumdadır ve hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya köyüne ait Camİyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet çarkı ve tek bir adet değirmen taşı bulunmaktadır. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiş, böylece değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 İt/s olarak hesaplanmıştır. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmektedir. Proje kapsamında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecek cansuyu miktarına bu değer eklenecektir. Söz konusu proje alanının habitat yapısı, ekosistem özellikleri, alanda yayılış gösteren türlerin listesi ve özellikleri Ek-14’te verilen Ekosistem Değerlendirme raporunda detaylandırılmıştır. Anılan raporda belirtildiği üzere, alanda Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan 2 adet bitki türü bulunmaktadır. Bunlar Çay üzümü ve Siklamen türleridir Gerçekleştirilen arazi çalışmaları ve literatür taraması sonucu alanda 14 adet endemik nadir ve nesli tehdit altında olan bitki türü tespit edilmiştir (Bkz. Tablo-10). Bu türlerin yayılış alanı dikkate alındığında faaliyetten olumsuz etkileneceği öngörülmüştür (Bkz. Ek-14, Bölüm 2).

128

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje alanı ve yakın çevresinde görülebilecek fauna tabloları Ek-14, Bölüm 3’te detaylı olarak verilmiştir. Arazi çalışmaları sırasında hat boyunca belirtilen nitelikte bir mağaraya rastlanılmamıştır. Alanda Pipistrellus pipistrellus; Cüce yarasa’ya rastlanmış olup bu tür civarındaki evlerin çatı yarıkları içine yuvalanmaktadır. Bununla birlikte anılan raporda “Sahada çalışacak personele çalışmalar boyunca fauna – flora konusunda deneyimli bir Biyolog nezaret etmelidir.”İfadesi yukarıda belirtilen öngörülemeyen durumlarda gerekli önlemlerin alınabilmesi amacıyladır. Falco cherrug "Ulu doğan": Türkiye'nin de içinde içinde bulunduğu coğrafyada yerli bir kuştur. Türkiye içinde yayılış yapan yerel populasyonunun Türkiye içinde yerel göç yaptığı bilinmektedir. Bunun dışında komşu coğrafyalardan da göç amaçlı ülkemize girerler. Bu tür genel olarak step kuşudur ve başta yer sincabı olmak üzere diurnal kemirgenlerle beslenirler. Kuzköy raporunda EN (IUCN ve Bird life International'a göre)olarak verilmiş bu tür kış aylarında İç Anadolu steplerinde iklimsel şartlar kötüleşinde Karadenize doğru lokal horizontal göç yapmakta, ayrıca komşu coğrafyalardan da yaz göçmeni olarak Karadeniz bölgesine gelmektedir. Rapora konu olan bu tür çalışma alanında uçuşta gözlenmiş olup Kastamonu yöresi bu türün daimi bulunacağı üreme habitatını niteliğinde değildir, bahsi geçen kuş türü Türkiye'de kuş gözlencileri tarafından çok kez gözlenmiştir (bkz: http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl17@d&tur=Ulu doğan). Bu nedenle bölgeden raporlanmasında her hangibir tereddüte düşülmemiştir. Projeden kaynaklı flora ve fauna türleri üzerine etkiler ve alınacak önlemler anılan raporda detaylı olarak verilmiştir. Genel olarak teşhisi yapılan tatlısu algleri, zooplanktonik ve bentik organizmaların hepsi kozmopolit olup, bölgeye özgü endemik, nadir ve tehlike altında olan bir tür bulunmamaktadır. Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir. Karacakaya Deresi üzerinde, Kuzköy Regülatörü ve santral binası arasında Endemik, hassas, nesli tehlike altında olan balık türleri bulunmamaktadır. Rezervuar sonrası bırakılacak olan sularda mevcut olan sucul türler için, minimum su derinliği 15 cm, akıntı hızı 0.15 m/s olmalıdır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, dere yatağında su derinliğinin 0.05 m olması durumunda ortalama akım hızının 0.37 m/s ile 0.45 m/s arasında; dere yatağında su derinliğinin 0.10 m olması durumunda ise ortalama akım hızının 0.55 m/s ile 0.68 m/s arasında bir değere sahip olacağı bulunmuştur. Dere yatağına %10’luk (0.054 m3/s) can suyunun bırakılması sucul habitat gereksinimi olarak öngörülen minimum su derinliği (0.05-0.10 m) ve akım hızı (0.15 m/s) kısıtını rahatlıkla karşılamaktadır. Her ne kadar alanda herhangi bir balık türü mevcut olmasa da, hem yönetmelik gereği, hem de balıklar dışındaki diğer sucul canlıların (planktonlar; bentik organizmalar) mansap ve memba arasındaki göçlerinin devam etmesi açısından sözkonusu regülatör ve HES’lere “balık geçitleri” yapılması öngörülmektedir.

129

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Balık geçidi olarak önerilen yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidinin tasarımı yapıldıktan sonra hidrobiyolog ile tartışılması, uygun balık geçidinin yapılması konusunda yararlı olacaktır. Her ne kadar eldeki verilere göre uygun balık geçidi olarak yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidi önerilse de gerekli birimler tarafından gerek yapım aşamasında gerekse işlevselliği açısından ortak bir karar alınması, sucul organizmaların devamlılığı açısından önemlidir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). Proje kapsamında öngörülen balık geçiti planı Ek-9B’de verilmiştir. Kati proje aşamasında kesinleşecek balık geçidi planı ilgili kurumlara sunulacaktır. Su ürünlerinin, iletim kanalına girmemesi için kanalın giriş kısmına ızgara veya kafes yapılacaktır. Ayrıca balıkların çağırma suyu olarak algılayıp kuyruk suyu kanalına girmemeleri için kuyruk suyu kanalının çıkışına da ızgara veya kafes konulacaktır. Projenin inşaatına henüz başlanılmamıştır. İnşaat esnasında hafriyattan kaynaklı toz, kullanılan ekipmanlardan kaynaklı gürültü, katı ve sıvı atıklar, tıbbi atıklar oluşumu söz konusudur. İşletme aşamasında ise çalışanlardan kaynaklı atıksu ve katı atık oluşumu söz konusu olacaktır. Kuzköy Regülatörü sahasına en yakın yerleşim yeri, güneyde kuşuçuşu 150 m mesafedeki Kuzköy mahallesi, - İletim borusu başlangıcına en yakın yerleşim yeri, doğu ve güneydoğuda kuşuçuşu 150 m mesafedeki Kuzköy mahallesi, - İletim borusu ortalarına en yakın yerleşim yeri, güneyde kuşuçuşu 100 m mesafedeki Mahmut mahallesi, - İletim borusu sonlarına en yakın yerleşim yerleri kuzeyde kuşuçuşu 200 m. mesafedeki Camiyanı Mah., güneyde kuşuçuşu 350 m mesafedeki Aliköy mahallesi, - Kuzköy HES sahasına en yakın yerleşim yeri, kuzeybatıda kuşuçuşu 700 m mesafedeki Camiyanı mahallesi ve güneybatıda kuşuçuşu 800 m mesafedeki Aliköy mahallesidir. Söz konusu tesisin arazi hazırlığı ve inşaat çalışmalarının 2 yılda tamamlanması planlanmaktadır. Proje kapsamında arazi hazırlığı ve inşaat aşamasında oluşacak toz emisyonları ile ilgili hesaplamalar Bölüm V.1.15’te verilmiştir.. Proje kapsamında 1 km uzunluğundaki İletim borusu, santral binası ve Zengibar İnş. Nak. Taah. Mad. Turz. Gıda Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye ait ER: 3257538 erişim numaralı Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisinden kaynaklanacak toz emisyonları için alanların birbirine yakın olmasından dolayı kümülatif toz emisyonu hesaplaması yapılmıştır. Kümülatif toz emisyonu için etkin rüzgar yönü toz emisyon kaynağının yoğunluğu dikkate alındığında kalker ocağı ve santral binası arasında toz emisyon yoğunluğu olacaktır. Kümülatif toz değerlendirme noktasından, en yakın yerleşim olan Aliköy mahallesine olan mesafe kuşuçuşu 200 m’dir. Kümülatif toz emisyonu havada asılı ve çöken toz partikülleri göz önüne alındığında UVS sınır değeri 190 m’de, KVS sınır değeri 165 m’de sağlanmaktadır (Bkz. Tablo-17). Dolayısıyla, yukarıda belirtilen en yakın yerleşim yerlerinde kümülatif toz emisyonu havada asılı partikül maddeler için sınır değerlerin altında kalmaktadır. Kümülatif toz emisyonu çöken toz partikülleri göz önüne alındığında UVS sınır değeri yaklaşık 200 m’de, KVS sınır değeri 170 m’de sağlanmaktadır (Bkz. Tablo-18). Dolayısıyla,Aliköy mahallesinde kümülatif toz emisyonu çöken toz için sınır değerlerin altında kalmaktadır.

130

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İletim borusu ve santral binası inşaatında, yerleşim yerlerine yakın geçişlerde, bu bölgelerin tozumadan olumsuz etkilenmemesi için hassas çalışma yapılacaktır. Proje kapsamında kümülatif çöken toz miktarının sınır değerleri aştığı yerlerde yapılacak tüm çalışmalarda, meydana gelecek tozun minimize edilmesi amacıyla;    

Proje güzergahı boyunca 5 adet olmak üzere, toplam 7.500 m2 alanda Kazı Fazlası Malzeme Alanı oluşturulacaktır. Proje kapsamında kazı esnasında oluşacak bitkisel toprak, kazı fazlası malzeme sahaları içinde ayrı bir alanda depolanacaktır. Kazı fazlası malzeme sahalarının gösterildiği 1/10.000 ölçekli topoğrafik harita Ek-2B’de verilmiştir. Bu sahalar çin DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nün uygunluk görüşü ise Ek-18’de verilmiştir. Proje kapsamında Bölüm V.1.18’de verilen hesaplamalara göre, inşaat aşamasında gürültü kaynaklarının beraber çalışmasından çıkan gürültü 250 m’den sonra (70,41 dBA) yönetmelikteki sınır değerleri sağlamaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim yeri, iletim borusu ortalarına en yakın yerleşim yeri, güneyde kuşuçuşu 100 m. mesafedeki Mahmut mahallesidir. Burada Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne göre belirlenen sınır değer (78,37>70) bir miktar aşılmaktadır. Bununla birlikte inşaat faaliyetleri esnasında oluşacak gürültü hesaplamaları bütün iş makinelerinin aynı anda çalıştığı varsayılarak yapılmıştır. Faaliyetten kaynaklı oluşacak gürültünün çevreye rahatsızlık vermemesi için inşaat aşamasında tüm iş makineleri eş zamanlı olarak çalıştırılmayacaktır. Ayrıca ilgili yönetmelikler gereğince gerekli tüm önlemler faaliyet sahiplerince alınacaktır. Kuzköy Regülatörü gövdesi inşaatı esnasında, inşaat alanının kuru tutulabilmesi için, regülatör sağ sahilinde su alma yapısının yanında dere talveg kotunda çakıl geçidi planlanmıştır. Çakıl geçidi normal işletme halinde regülatör arkasında birikecek olan rüsubatın temizlenmesi amacı ile kullanılacağı gibi inşaat aşamasında da derivasyon amaçlı olarak kullanılacaktır. Bu esnada, mansapta kısa süreli bulanıklık olacak olup, bu kalıcı bir durum değildir. İnşaat alanının kuruya alınması için yapılacak çakıl geçiti inşaatı öncesinde su ortamında yapılacak kazı ve beton işleri sırasında mansaptaki su kalitesinin kısa süreler ile de olsa ilgili mevzuatta belirtilen kalite sınırlarının dışına çıkmaması için drenaj ağı ve çöktürme hendekleri sistemi kurulacak ve buna müteakip inşaata başlanılacaktır. Kazı fazlası malzeme alanları, mevcut topoğrafyanın gerektirdiği koşullar yanında yoğun yağışlı dönemde zeminin durumu ve heyelan olasılığı feyezan durumunda dere yatağının depo alanlarını tahrip edebileceği öngörülerek belirlenmiştir. Depo alanında gereken stabilite önlemleri alınacaktır. İletim hattı boyunca kazılan malzemenin bir kısmı, çukurluk yerlerin doldurulmasında kullanılacaktır. Santral binası yerinde yapılacak kazılarda açığa çıkacak kazı malzemesi, her bir ünitenin çevre düzenlemesinde kullanılacak ve ünitelere ulaşım yollarına serilerek, yol düzenlemesinde kullanılacaktır.

131

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje kapsamında oluşacak hafriyat, dere yataklarına kesinlikle dökülmeyecektir. Proje kapsamında, dere yatağını daraltıcı faaliyetlerde bulunulmayacaktır. Proje kapsamında dere yatakları ve taşkınlar ile ilgili, 09.09.2006 Tarih ve 26284 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/27 Sayılı Başbakanlık Genelgesi ilgili hükümlerine uyulacaktır. Proje üniteleri ve yardımcı ünitelerin inşaatı sırasında çıkacak hafriyat arazide belirtilen kazı fazlası malzeme alanları haricinde geçici süre için bile olsa depolanmayacaktır. Yöredeki yol ve sanat yapılarının depolanan hafriyat nedeniyle olumsuz etkilenmemesi için gerekli stabilite önlemleri alınacaktır. Hafriyat topoğrafik yapıya uygun olarak, emniyetli tarafta kalacak şekilde şevlendirilerek arazide depolanacaktır. Arazide yüzey stabilitesi sağlanarak yörenin bitki örtüsüne uygun şekilde düzenlenecektir. Feyezan anında, depo alanlarından dereye malzeme taşınmasını engelleyecek şekilde gerekli ilave önlemler alınacaktır. Tesisin inşaat aşamasında kullanılacak içme suyu piyasadan satın alınarak damacanalarla, kullanma suyu ise ücreti karşılığında şehir şebekesinden temin edilerek proje alanına tankerlerle getirilecektir. Projenin inşaat ve işletme aşamasında evsel nitelikli atıksuların toplanıp bertarafının sağlanması için sızdırmasız fosseptik inşa edilecektir. Sızdırmaz fosseptik planı Ek-20’de verilmiştir. Çatalzeytin Belediyesi ile atıksu protokolü yapılacaktır. İnşaat aşamasında ve daha sonrasında oluşacak katı atıklar, evsel nitelikli katı ve sıvı atıklar, hafriyat atıkları kesinlikle dere yataklarına verilmeyecektir. Kazı malzemeleri dere yataklarına boşaltılmayacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atıklar işletmenin sağladığı araçla toplanıp Çatalzeytin Belediyesi tarafından katı atık depolama sahasında bertaraf edilecektir. Konuyla ilgili Çatalzeytin Belediyesi ve /veya ilgili belediye ile protokol yapılacaktır. Proje kapsamında revir kurulmayacaktır. Ancak ilkyardım müdahalesi gerektiren durumlarda yapılacak küçük çaplı pansumanlar esnasında tıbbi atık oluşacaktır.Tıbbi atıklar diğer atıklardan ayrı olarak, kırmızı torbalarda toplandıktan sonra proje alanında özel olarak hazırlanmış tıbbi atık konteynırlarında muhafaza edilecektir. Proje kapsamında oluşacak tıbbi atıklar belirli aralıklarla işletmenin sağladığı araçlarla toplanıp en yakın lisanslı geri kazanım tesisine verilerek bertaraf edilecektir. Projenin inşaat aşamasında oluşabilecek çevresel yönetmeliklerdeki hükümlere uyularak minimuma indirilecektir.

olumsuz

etkiler,

ilgili

Tesisin inşaat aşamasında tüm iş makineleri eş zamanlı olarak çalıştırılmayacaktır. Proje güzergahı ve nakliye yolları belirli aralıklarla arazöz ile sulanacaktır. Proje üniteleri inşaatı esnasında yakın yerleşim birimlerine olumsuz etkilerin en aza indirilmesi için, ilgili yönetmelikler gereğince gerekli önlemler alınarak hassas çalışma yapılacaktır.

132

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamalar) 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED yönetmeliğinin 9. maddesinde yer alan “Halkın Katılımı Toplantısı” bölümünde açıklanan ulusal ve/veya yerel gazete yoluyla toplantı yerini, tarihini ve projenin özet konusunu halka duyurmak için ilan verilmesi gerekliliği açıklanmıştır. Bu hususta gerekli ilanlar yerel ve ulusal gazetede yayınlanmıştır. Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında oluşabilecek her türlü zarardan etkilenebilmesi muhtemel köy sakinleri, Halkın Katılımı toplantısına muhtarlar aracılığı ile davet edilmiş ve toplantının yapılacağı yer ve tarihiyle ilgili duyurular yapılmıştır.. Projenin ÇED süreci kapsamında, 23.01.2012 tarihinde Sökü Köyü ilkokulunda saat 13:00’de Halkın Katılım Toplantısı yapılmıştır. Toplantıya katılım gösteren kişiler temel olarak proje ile ilgili bilgi edinmişler ve bu konuda kendileri üzerinde oluşabilecek etkileri sormuşlardır. Rezervuar alanı altında kalacak olan araziler, proje kapsamına etkilenecek değirmenler ve kendi köylerine oluşabilecek zararlar ve faydalar üzerinde konuşulmuştur. Proje kapsamında yapılacak kamulaştırma işlemleri ile ilgili yöre halkına bilgi verilmiştir. Projenin yapılmasıyla birlikte dere yatağının kuruyacağı, dere yatağına bırakılacak cansuyu miktarının doğla yaşamın devamlılığı için yeterli olmayacağı, arazilerini kaybetmek istememeleri, bitki ve hayvan ekosistemlerini olumsuz etkileyeceği yönündeki kanaatlerini gerekçe gösteren halk, projenin yapılmasına karşı olduklarını ifade etmişlerdir. BÖLÜM VIII: SONUÇLAR (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme, proje kapsamında alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin nedenleri) Proje ile Kütük Enerji Elk. Ürt. Dağ. San. ve Tic. A.Ş. tarafından Kastamonu İli, Çatalzeytin İlçesi, Karacakaya Deresi üzerinde kurulu gücünde “Kuzköy Regülatörü ve HES (1,882 MWm/1,816 MWe)” kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Proje alanı 1/25.000 ölçekli Kastamonu E32-a3 nolu paftada yer almaktadır. Proje sadece enerji üretimi amaçlı olup, sulama ve taşkın kontrolü gibi amaçları bulunmamaktadır. Enerji üretimi amaçlı olarak kurulacak tesis, rezervuar alanı, regülatör, su alma yapısı, basınçlı iletim borusu, hidroelektrik santral ve kuyruk suyu kanalından oluşmaktadır. Proje debisi 1 m³/s, brüt düşü ise 235 m’dir. Proje ünitelerinin özellikleri Tablo-1’de, kurulacak tesisler ve inşaat yapılacak alanlar Tablo-3’te verilmiştir. Projede regülatör talveg kotu 601,80 m’dir. Drenaj alanı i 38,6 km2, yıllık ortalama akım ise 1,388 hm³ olarak hesaplanmıştır. Proje üniteleri inşaatı tamamlandıktan sonra su alma işlemine başlanacaktır. Proje rezervuarlı tipte tasarlanmıştır. Rezervuar hacmi 22.000 m3’tür. Oluşturulan depolama avantajı ile proje için günlük regülasyon temin edileceği gibi su içerisinde var olacak olan malzemelerin çökelimi de doğal rezervuarda temin edilecektir. Regülatörün sağ yamacında yapılacak olan su alma yapısı ile alınan sular 2.959 m uzunluğundaki basınçlı iletim borusu vasıtasıyla santrale düşürülen proje debisi, santralde yer alacak 2 adet Pelton tipi türbinde enerji üretimi amacıyla değerlendirildikten sonra Karacakaya Deresi’ne geri bırakılacaktır.

133

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje ile önerilen tesislerde 1,882 MWm / 1,816 MWe türbin kurulu gücü ile 1,74 GWh firm ve 4,21 GWh sekonder olmak üzere yılda toplam 5,96 GWh enerji üretilmesi planlanmaktadır. Tesisin kurulu gücü 1,816 MWe/1,882 MWm olup, 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı ÇED Yönetmeliği Ek II “Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler” Listesi’nde Madde 32’de belirtilen “Kurulu gücü 0-25 MWm arasında olan nehir tipi santraller” sınıfında yer almaktadır. Söz konusu proje için çevresel etkilerinin daha iyi araştırılması gerekçesiyle, mülga Kastamonu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nce 15.11.2011 Tarihinde “ÇED Gereklidir” kararı verilmiştir. Proje kapsamında, 30.01.2012 tarihinde yapılan, Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı’nda verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu Özel Formatı dikkate alınarak, ÇED Raporu hazırlanmıştır. Proje kapsamındaki tüm işlemlerde DSİ tarafından onaylanmış olan Fizibilite Raporuna uygun olarak hareket edilecektir. Revize Fizibilite Raporu onay yazısı Ek-12’de verilmiştir. Onaylı Revize Fizibilite Raporu CD’si ise Ek-13’te verilmiştir Proje ile üretilecek enerji 3 km uzunluğunda enerji nakil hattı ile ulusal şebekeye bağlanacaktır. Söz konusu enerji nakil hattı için ayrıca 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı (05.04.2013 Tarih ve ve 28609 Sayılı değişiklik) ÇED Yönetmeliği gereğince başvuru yapılarak, gerekli izin ve görüşler alınacaktır. ÇED görüşü alınmadan enerji iletim hattı inşaatına başlanılmayacaktır. Proje kapsamında malzeme ocağı açılmayacaktır. Kuzköy Regülatörü ve HES proje proje ünitelerinin inşaatında kullanılacak beton agrega malzemesinin, ücreti karşılığında Çatalzeytin yolu üzerinde, proje sahasına 16 km mesafedeki Değirmenyanı mevkiinde yer alan Erdağlar İnşaat hazır beton tesislerinden temin edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte inşaat aşamasında yakın çevredeki mevcut beton santralleri de değerlendirilecektir. Proje konusu faaliyetin inşaat aşamasının 2 yılda tamamlanması ön görülmektedir. Projenin inşaat aşamasında yöre halkından da istihdam sağlanarak vasıflı, vasıfsız 30 kişiye istihdam sağlanacaktır. Bu işçilerin sosyal ihtiyaçlarının önemli bir bölümü en yakın yerleşim birimlerinden ve kurulacak şantiye binasından temin edilebilecektir. Dolayısıyla yerleşim birimlerine ekonomik girdi sağlanmış olacaktır. İşletme aşamasında ise teknik eleman ve bekçi olarak 24 saat boyunca azami (vardiyalı) 10 kişi çalıştırılacaktır. Proje sahasının yer aldığı bölgeye ulaşmak için, Kastamonu-Çatalzeytin devlet karayolu takip edilir. Regülatör ve santral yerlerine ulaşmak için bu noktadan sonra mevcut köy yolları kullanılmaktadır. Ulaşım sorunu olmayan proje sahasında, mevcut yolların ıslahı, rolekasyonu, gerekli yerlerinde bakım onarım çalışmaları ve yol bulunmayan yerlerde geçici yollar yapılacaktır. Ana ünitelere ulaşım ve malzeme taşınması için kullanılacak yol koşulları yörenin kış ve yağışlı mevsim şartlarında ulaşımı aksatmayacak şekilde muhafaza edilecektir. İnşaat nedeniyle ihtiyaç duyulacak yeni yollar planlanırken mevcut güzergâhlar üzerinde olumsuz etki meydana getirecek şekilde planlama yapılmayacaktır. Yeni yapılacak yolların kalitesi ana güzergâhlarda mevcut standardın altında olmayacaktır. Yol güzergahının zorunlu olarak orman arazisinden geçmesi durumunda yol genişliği en az olacak şekilde yapılacaktır.

134

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Projenin yer bulduru ve güzergah haritası Ek-1’de, 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita ve genel vaziyet planı Ek-2A ve Ek-2B’de verilmiştir. Proje alanı fotoğrafları Ek3’te, uydu görüntüsü ise Ek-4’te verilmiştir. Proje kapsamında rezervuar alanı altında kalacak yerleşim yeri bulunmamaktadır. Projenin yapılacağı yerde orman arazisi ve şahıs arazileri bulunmaktadır. Regülator rezervuar alanında, basınçlı iletim hattının bir kısmında ve santral binasının olduğu kısımda orman arazisi mevcuttur. Basınçlı iletim hattı gömülü olarak şahıs arazilerinden geçmektedir. Geçilecek şahıs arazilerinin kullanım hakkı alınarak işlem yapılacaktır. Ancak basınçlı hattın gömülü olması nedeni ile üzerindeki tarım ve hayvancılık gibi mevcut faaliyetleri engelleyici bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında yaklaşık 2 hektar orman arazisi; 0,8 hektar tarımsal şahıs arazisi kullanılacaktır. Kesin arazi miktarları kati proje aşamasında belirlenecek olup, kamulaştırma planı hazırlatılacaktır. Faaliyet ünitelerinin şahıs arazilerinde kalan kısımlarında ise hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek araziler satın alınacaktır. Proje alanı kapsamında taşınmazların kamulaştırılması sırasında tarla, bağ ve bahçeleri kamulaştırılan ancak ikametleri etkilenmeyen yöre halkının mevcudiyeti durumunda, bu şahıslara ait ikametlerin de kamulaştırılması ihtimali de dikkate alınacaktır. Proje kapsamında hak sahipleriyle anlaşma yoluna gidilerek, gerekli kamulaştırma işlemleri yapılmadan faaliyete başlanmayacaktır. Proje kapsamında kullanılacak orman arazileri için, 6831 Sayılı Orman Kanunu 17. maddesi gereğince Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’ne başvurularak gerekli tüm izinler alınacaktır. Orman alanlarında yapılacak tüm işlemler Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nün nezaretinde gerçekleştirilecektir. Projede köy yerleşim alanlarına denk gelen kısımlar için Kastamonu İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü’ne başvuru yapılacaktır. Proje güzergahı boyunca 4342 Sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. Proje sahası içerisinde kalan olası yaylak, kışlak alanlarının tespiti yapılarak Kastamonu İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü başvuru yapılacaktır. Proje kapsamında 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik kapsamında gerekli izinlerin alınması için Kastamonu İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’ne başvuru yapılacaktır. Projenin tesis kotları arasında ve yakın membasında veya mansabında mevcut ve planlanan sulama projesi tespit edilmemiştir. Proje alanının kuzeyinde 1,5 km mesafede Yunuslar 1 HES ve 3 km mesafede Yunuslar 2 HES yer almaktadır. Proje güzergahı ve havzada yer alan diğer tesisler Ek-3C’de verilmiştir. Ayrıca proje sahasının güneyinde Zengibar İnş. Nak. Taah. Mad. Turz. Gıda Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye ait ÇED Olumlu Belgesi verilmiş olan, ER: 3257538 erişim numaralı Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi yer almaktadır. Kuzköy HES iletim hattına güneyde yaklaşık 20 metre ve santral binasına yaklaşık 120 m mesafede kırma–eleme tesisi, 140 m mesafede ise üretim alanı yer almaktadır (Bkz. Ek-3C). Proje sahasındaki kitle hareketleri heyelan şeklinde görülmektedir. Proje sahasında Karacakaya Deresi’nin sağ sahil yamacında, Sökü köyü güneyinde, Akgöl formasyonu üzerinde eski bir heyelan görülmüştür. Söz konusu heyelan iletim basınçlı borusu güzergahını etkilemeyecek uzaklıktadır.

135

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

İletim hattının paralelinde devam edeceği stabilize yolun altından geçen Gicirik Kaynak Suyunun; faaliyetin iletim hattı borularının döşenmesi sırasında oluşacak olası patlatmalar ile suyun yön değiştirmesi, azalması ya da tamamen yok olma ihtimalleri bulunduğundan dolayı detaylı hidrojeolojik inceleme yapılarak yeraltı suyunun etkilenme durumu tespit edilecek ve alınacak önlemler belirlenecektir. Kati proje aşamasında imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu hazırlanarak, Kastamonu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Anılan rapor kapsamında heyelan risk haritası oluşturularak, alınacak tedbirler belirlenecektir. Tesisin inşaat aşamasında belirlenecek bütün önlemlere uyulacaktır. Proje sahası, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’nda (T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi, 1996) 4. derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Proje alanının işaretlendiği deprem haritası Ek-7A’da verilmiştir. Proje kapsamında çalışma alanlarına yakın ve yol kenarlarındaki şevlerde bulunan eğim ve malzeme açısından riskli olabilecek bölgelerde gerek betonarme gerekse taş istinat duvarları inşa edilecektir. Proje kapsamında Ekosistem Değerlendirme Raporu hazırlanmıştır (Bkz. Ek-14). Projenin işletme aşamasında Kuzköy regülatörünün mansabında yer alan sucul yaşamın devamlılığı için bırakılacak can suyu miktarı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce raporun değerlendirilmesi sonrasında belirlenecektir. Kuzköy Regülatörü 1963-2010 yılları arası onaylı aylık ortalama akım değerleri tablosu Ek-10’da verilmiştir. Kati proje aşamasında, cansuyu ölçümü yapılabilmesi için DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’ne müracaat edilerek, proje AGİ kurulmasına uygun olarak dizayn edilecektir. Enerji üretimine başlanıldığında mansaba bırakılan su miktarı ölçümleri için ölçüm istasyonu yerlerinin belirlenmesi hususunda DSİ 23. Bölge Müdürlüğü ile irtibata geçilerek, ölçüm istasyonu yerlerinin arazide tespiti yapılacaktır. Kurulacak akım gözlem istasyonu GPRS modemli cihazlarla donatılacaktır. Nehirde akımın son 10 yıllık ortalamanın %10’undan az olması halinde suyun tamamı bırakılacaktır. Belirlenen bu miktara baraj ile HES arasındaki teessüs etmiş diğer su hakları ilave edilecek ve kesin proje çalışmaları belirlenen bu toplam miktar dikkate alınarak yapılacaktır. Kuzköy HES projesinin kurulacağı Karacakaya Deresi üzerinde kurulu herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Ancak Karacakaya Deresinin karıştığı ana kol olan Akçay Deresi üzerinde planlanan tesisler bulunmaktadır. Proje alanı içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su havzasında kalmamaktadır. Arazide yapılan tespitlere göre regülatör ile santral yeri arasında ekili tarım arazisi bulunmamaktadır. Sulama kanalı ve ark tespit edilmemiştir. Mevcut durumda Karacakaya deresinin proje bölgesi kısmında herhangi bir içme-kullanma suyu tesisi bulunmamaktadır. Proje alanında, Karacakaya deresi üzerinde 9 adet su değirmeni tespit edilmiştir. Bunlardan 2 tanesi aktif, diğer 7 tanesi ise atıl durumdadır ve hiç kullanılmamaktadır. Değirmenlerin ikisi de tüzel kişiliğe ait olup ticari amaç taşımamaktadır. Bu iki değirmen Karacakaya köyüne ait Camİyanı mahallesinin hemen altında, planlanan Kuzköy HES tesislerinin yakınında yer almaktadır. İki değirmen de aynı kanaldan beslenmekte ve ikisinin de tek bir adet çarkı ve tek bir adet değirmen taşı bulunmaktadır.

136

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda değirmenlerin sadece hasat zamanından sonraki 3 aylık periyotta çalıştırıldıkları belirlenmiş, böylece değirmenler için dereye bırakılması planlanan su miktarı 30 İt/s olarak hesaplanmıştır. Ayrıca yatırımcı firma ile değirmen sahipleri arasında yapılacak görüşmeler sonucunda mutabakata varılması durumunda, değirmenlerin dere yatağının 500-600 m. ileri taşınması ve HES’in arkasına yeniden yapılması da bir alternatif olarak düşünülmektedir. Proje kapsamında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenecek cansuyu miktarına bu değer eklenecektir. Söz konusu proje alanının habitat yapısı, ekosistem özellikleri, alanda yayılış gösteren türlerin listesi ve özellikleri Ek-14’te verilen Ekosistem Değerlendirme raporunda detaylandırılmıştır. Anılan raporda belirtildiği üzere, alanda Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan 2 adet bitki türü bulunmaktadır. Bunlar Çay üzümü ve Siklamen türleridir Gerçekleştirilen arazi çalışmaları ve literatür taraması sonucu alanda 14 adet endemik nadir ve nesli tehdit altında olan bitki türü tespit edilmiştir (Bkz. Tablo-10). Bu türlerin yayılış alanı dikkate alındığında faaliyetten olumsuz etkileneceği öngörülmüştür (Bkz. Ek-14, Bölüm 2).

İnşaat sürecinde ya da daha evvel özellikle faaliyet alanı ve yakın çevresinde bulunabilecek yukarıda belirtilen endemik, nadir ve nesli tgehdit altında olan türlerin tohumları mutlaka toplanacaktır. Tohumların bir kısmı ilgili Tohum Gen Bankalarına ulaştırılacaktır. Yöreye özgü hassas türler tohum yada fide olarak ekolojik özellikleri yakın olan alan dışı habitatlara taşınarak yeni populasyonlar oluşturulacaktır. İnşaat aşamasından sonra habitatlarda meydana gelecek deformasyonlar “Ekolojik Restorasyon” ilkelerine uygun olarak restore edilecektir. Bu faaliyetler bir en az doktoralı bir bitki sosyoloğu kontrolünde gerçekleştirilecektir. İnşaat aşamasından sonra erozyona karşı önlemler alınarak, doğal bitki örtüsüne uygun türler ile yeniden bitkilendirme yapılacaktır. İnşaat sürecinde sıyrılarak muhafaza edilmiş olan toprak inşa sürecinden sonra gerçekleştirilecek restorasyonda kullanılacaktır. Restorasyon çalışmaları ancak faaliyetin işletme aşamasında (inşaat sürecinden sonra) gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla faaliyet öncesi bir restorasyon ya da peyzaj planı ortaya koymak gerçekçi ya da anlamlı olmayacaktır. Proje sahasının “Karadeniz Nemli Karstik Ormanları”nı içeren ekolojik kuşağın içinde yeralması nedeniyle habitatların “Ekolojik Restorasyon” ilkelerine uygun olarak en az Doktoralı bir Bitki Sosyoloğu kontrolu ve denetiminde restore edilmesi ayrıca endemik, nadir ve nesli tehdit altında olan türlerin populasyonlarının korunması ve yukarıda bahsedilen diğer önlemlerin alınmasının floristik çeşitlilik üzerindeki olumsuz etkileri minimuma indireceği varsayılmaktadır. Söz konusu projenin gerek inşaat gerekse işletme faaliyeti sırasında doğal peyzaj bütünlüğü sağlanması amacıyla Peyzaj Onarım Planı hazırlanacaktır. Proje alanı ve yakın çevresinde görülebilecek fauna tabloları Ek-14, Bölüm 3’te detaylı olarak verilmiştir. Arazi çalışmaları sırasında hat boyunca belirtilen nitelikte bir mağaraya rastlanılmamıştır. Alanda Pipistrellus pipistrellus; Cüce yarasa’ya rastlanmış olup bu tür civarındaki evlerin çatı yarıkları içine yuvalanmaktadır. Bununla birlikte anılan raporda “Sahada çalışacak personele çalışmalar boyunca fauna – flora konusunda deneyimli bir Biyolog nezaret etmelidir.”İfadesi yukarıda belirtilen öngörülemeyen durumlarda gerekli önlemlerin alınabilmesi amacıyladır.

137

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Falco cherrug "Ulu doğan": Türkiye'nin de içinde içinde bulunduğu coğrafyada yerli bir kuştur. Türkiye içinde yayılış yapan yerel populasyonunun Türkiye içinde yerel göç yaptığı bilinmektedir. Bunun dışında komşu coğrafyalardan da göç amaçlı ülkemize girerler. Bu tür genel olarak step kuşudur ve başta yer sincabı olmak üzere diurnal kemirgenlerle beslenirler. Kuzköy raporunda EN (IUCN ve Bird life International'a göre)olarak verilmiş bu tür kış aylarında İç Anadolu steplerinde iklimsel şartlar kötüleşinde Karadenize doğru lokal horizontal göç yapmakta, ayrıca komşu coğrafyalardan da yaz göçmeni olarak Karadeniz bölgesine gelmektedir. Rapora konu olan bu tür çalışma alanında uçuşta gözlenmiş olup Kastamonu yöresi bu türün daimi bulunacağı üreme habitatını niteliğinde değildir, bahsi geçen kuş türü Türkiye'de kuş gözlencileri tarafından çok kez gözlenmiştir (bkz: http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl17@d&tur=Ulu doğan). Bu nedenle bölgeden raporlanmasında her hangibir tereddüte düşülmemiştir. Projeden kaynaklı flora ve fauna türleri üzerine etkiler ve alınacak önlemler anılan raporda detaylı olarak verilmiştir. Genel olarak teşhisi yapılan tatlısu algleri, zooplanktonik ve bentik organizmaların hepsi kozmopolit olup, bölgeye özgü endemik, nadir ve tehlike altında olan bir tür bulunmamaktadır. Kuzköy Regülatörü ve HES alanında yapılan hidrobiyolojik-ekolojik saha gözlemlerinde herhangi bir balık türüne rastlanılmamıştır. Ancak Karacakaya Deresi’nin denizle bağlandığı bölgede, özellikle üreme döneminde Kefal balıkları vb. diadrom (deniz ile akarsu arasında göç eden) balıkların bulunması muhtemeldir. Karacakaya Deresi üzerinde, Kuzköy Regülatörü ve santral binası arasında endemik, hassas, nesli tehlike altında olan balık türleri bulunmamaktadır. Rezervuar sonrası bırakılacak olan sularda mevcut olan sucul türler için, minimum su derinliği 15 cm, akıntı hızı 0.15 m/s olmalıdır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, dere yatağında su derinliğinin 0.05 m olması durumunda ortalama akım hızının 0.37 m/s ile 0.45 m/s arasında; dere yatağında su derinliğinin 0.10 m olması durumunda ise ortalama akım hızının 0.55 m/s ile 0.68 m/s arasında bir değere sahip olacağı bulunmuştur. Dere yatağına %10’luk (0.054 m3/s) can suyunun bırakılması sucul habitat gereksinimi olarak öngörülen minimum su derinliği (0.05-0.10 m) ve akım hızı (0.15 m/s) kısıtını rahatlıkla karşılamaktadır. Her ne kadar alanda herhangi bir balık türü mevcut olmasa da, hem yönetmelik gereği, hem de balıklar dışındaki diğer sucul canlıların (planktonlar; bentik organizmalar) mansap ve memba arasındaki göçlerinin devam etmesi açısından sözkonusu regülatör ve HES’lere “balık geçitleri” yapılması öngörülmektedir. Balık geçidi olarak önerilen yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidinin tasarımı yapıldıktan sonra hidrobiyolog ile tartışılması, uygun balık geçidinin yapılması konusunda yararlı olacaktır. Her ne kadar eldeki verilere göre uygun balık geçidi olarak yan geçit kanalı ve/veya havuzlu tip balık geçidi önerilse de gerekli birimler tarafından gerek yapım aşamasında gerekse işlevselliği açısından ortak bir karar alınması, sucul organizmaların devamlılığı açısından önemlidir (Bkz. Ek-14, Bölüm 4). Proje kapsamında öngörülen balık geçiti planı Ek-9B’de verilmiştir. Kati proje aşamasında kesinleşecek balık geçidi planı ilgili kurumlara sunulacaktır. Su ürünlerinin, iletim kanalına girmemesi için kanalın giriş kısmına ızgara veya kafes yapılacaktır. Ayrıca balıkların çağırma suyu olarak algılayıp kuyruk suyu kanalına girmemeleri için kuyruk suyu kanalının çıkışına da ızgara veya kafes konulacaktır.

138

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Projenin inşaatına henüz başlanılmamıştır. Projeden etkilenecek alanlar; çoğunlukla ünite inşaatlarının yapılması nedeniyle, kullanılacak ve kamulaştırılacak alanlar olarak ifadelendirilebilir. İnşaat esnasında hafriyattan kaynaklı toz, kullanılan ekipmanlardan kaynaklı gürültü, katı ve sıvı atıklar, tıbbi atıklar oluşumu söz konusudur. İşletme aşamasında ise çalışanlardan kaynaklı atıksu ve katı atık oluşumu söz konusu olacaktır. Kuzköy Regülatörü sahasına en yakın yerleşim yeri, güneyde kuşuçuşu 150 m mesafedeki Kuzköy mahallesi, - İletim borusu başlangıcına en yakın yerleşim yeri, doğu ve güneydoğuda kuşuçuşu 150 m mesafedeki Kuzköy mahallesi, - İletim borusu ortalarına en yakın yerleşim yeri, güneyde kuşuçuşu 100 m mesafedeki Mahmut mahallesi, - İletim borusu sonlarına en yakın yerleşim yerleri kuzeyde kuşuçuşu 200 m. mesafedeki Camiyanı Mah., güneyde kuşuçuşu 350 m mesafedeki Aliköy mahallesi, - Kuzköy HES sahasına en yakın yerleşim yeri, kuzeybatıda kuşuçuşu 700 m mesafedeki Camiyanı mahallesi ve güneybatıda kuşuçuşu 800 m mesafedeki Aliköy mahallesidir. Söz konusu tesisin arazi hazırlığı ve inşaat çalışmalarının 2 yılda tamamlanması planlanmaktadır. Proje kapsamında arazi hazırlığı ve inşaat aşamasında oluşacak toz emisyonları ile ilgili hesaplamalar Bölüm V.1.15’te verilmiştir.. Proje kapsamında 1 km uzunluğundaki İletim borusu, santral binası ve Zengibar İnş. Nak. Taah. Mad. Turz. Gıda Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye ait ER: 3257538 erişim numaralı Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisinden kaynaklanacak toz emisyonları için alanların birbirine yakın olmasından dolayı kümülatif toz emisyonu hesaplaması yapılmıştır. Kümülatif toz emisyonu için etkin rüzgar yönü toz emisyon kaynağının yoğunluğu dikkate alındığında kalker ocağı ve santral binası arasında toz emisyon yoğunluğu olacaktır. Kümülatif toz değerlendirme noktasından, en yakın yerleşim olan Aliköy mahallesine olan mesafe kuşuçuşu 200 m’dir. Kümülatif toz emisyonu havada asılı ve çöken toz partikülleri göz önüne alındığında UVS sınır değeri 190 m’de, KVS sınır değeri 165 m’de sağlanmaktadır (Bkz. Tablo-17). Dolayısıyla, yukarıda belirtilen en yakın yerleşim yerlerinde kümülatif toz emisyonu havada asılı partikül maddeler için sınır değerlerin altında kalmaktadır. Kümülatif toz emisyonu çöken toz partikülleri göz önüne alındığında UVS sınır değeri yaklaşık 200 m’de, KVS sınır değeri 170 m’de sağlanmaktadır (Bkz. Tablo-18). Dolayısıyla,Aliköy mahallesinde kümülatif toz emisyonu çöken toz için sınır değerlerin altında kalmaktadır. İletim borusu ve santral binası inşaatında, yerleşim yerlerine yakın geçişlerde, bu bölgelerin tozumadan olumsuz etkilenmemesi için hassas çalışma yapılacaktır. Proje kapsamında kümülatif çöken toz miktarının sınır değerleri aştığı yerlerde yapılacak tüm çalışmalarda, meydana gelecek tozun minimize edilmesi amacıyla;    

139

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje güzergahı boyunca 5 adet olmak üzere, toplam 7.500 m2 alanda Kazı Fazlası Malzeme Alanı oluşturulacaktır. Proje kapsamında kazı esnasında oluşacak bitkisel toprak, kazı fazlası malzeme sahaları içinde ayrı bir alanda depolanacaktır. Kazı fazlası malzeme sahalarının gösterildiği 1/10.000 ölçekli topoğrafik harita Ek-2B’de verilmiştir. Bu sahalar çin DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’nün uygunluk görüşü ise Ek-18’de verilmiştir. Proje kapsamında Bölüm V.1.18’de verilen hesaplamalara göre, inşaat aşamasında gürültü kaynaklarının beraber çalışmasından çıkan gürültü 250 m’den sonra (70,41 dBA) yönetmelikteki sınır değerleri sağlamaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim yeri, iletim borusu ortalarına en yakın yerleşim yeri, güneyde kuşuçuşu 100 m. mesafedeki Mahmut mahallesidir. Burada Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne göre belirlenen sınır değer (78,37>70) bir miktar aşılmaktadır. Bununla birlikte inşaat faaliyetleri esnasında oluşacak gürültü hesaplamaları bütün iş makinelerinin aynı anda çalıştığı varsayılarak yapılmıştır. Faaliyetten kaynaklı oluşacak gürültünün çevreye rahatsızlık vermemesi için inşaat aşamasında tüm iş makineleri eş zamanlı olarak çalıştırılmayacaktır. Ayrıca ilgili yönetmelikler gereğince gerekli tüm önlemler faaliyet sahiplerince alınacaktır. Projenin tüm aşamalarında çalışacak araçlar ve iş makinalarından kaynaklanacak emisyonların en aza indirgenmesi için, tüm araç ve ekipmanların düzenli olarak kontrolleri yaptırılarak bakım gereken araçlar bakıma alınacak ve bakımları sonuçlanana kadar başka araçlar kullanılacaktır. Proje alanında bakım ve ikmal çalışmaları sonucu oluşması muhtemel atık yağlar özelliklerine göre üzerinde “Atık Yağ” ibaresi olan bidonlarda geçirimsiz zemin üzerinde depolanacaktır. Söz konusu proje alanında biriktirilen atık yağlar lisanslı araçlarla lisanslı geri kazanım ve /veya bertaraf tesislerine gönderilecektir. Arazinin hazırlanması, inşaat dönemlerinde; 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (10.11.2012 Tarih ve 28463 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İş makinelerinde yakıt olarak dizel yakıt kullanımdan kaynaklı başlıca NO, CO ve PM emisyonları meydana gelecektir. İnşaat aşamasında iş makinelerinden kaynaklanan emisyonun kontrol edilmesi için yeni ve bakımlı araçlar kullanılacak, ayrıca 04.04.2009 Tarih ve 27190 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Kuzköy Regülatörü gövdesi inşaatı esnasında, inşaat alanının kuru tutulabilmesi için, regülatör sağ sahilinde su alma yapısının yanında dere talveg kotunda çakıl geçidi planlanmıştır. Çakıl geçidi normal işletme halinde regülatör arkasında birikecek olan rüsubatın temizlenmesi amacı ile kullanılacağı gibi inşaat aşamasında da derivasyon amaçlı olarak kullanılacaktır. Bu esnada, mansapta kısa süreli bulanıklık olacak olup, bu kalıcı bir durum değildir. Çakıl geçiti inşaatı öncesinde su ortamında yapılacak kazı ve beton işleri sırasında mansaptaki su kalitesinin kısa süreler ile de olsa ilgili mevzuatta belirtilen kalite sınırlarının dışına çıkmaması için drenaj ağı ve çöktürme hendekleri sistemi kurulacak ve buna müteakip inşaata başlanılacaktır.

140

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Kazı fazlası malzeme alanları, mevcut topoğrafyanın gerektirdiği koşullar yanında yoğun yağışlı dönemde zeminin durumu ve heyelan olasılığı feyezan durumunda dere yatağının depo alanlarını tahrip edebileceği öngörülerek belirlenmiştir. Depo alanında gereken stabilite önlemleri alınacaktır. İletim hattı boyunca kazılan malzemenin bir kısmı, çukurluk yerlerin doldurulmasında kullanılacaktır. Santral binası yerinde yapılacak kazılarda açığa çıkacak kazı malzemesi, her bir ünitenin çevre düzenlemesinde kullanılacak ve ünitelere ulaşım yollarına serilerek, yol düzenlemesinde kullanılacaktır. Proje kapsamında oluşacak hafriyat, dere yataklarına kesinlikle dökülmeyecektir. Proje kapsamında, dere yatağını daraltıcı faaliyetlerde bulunulmayacaktır. Proje kapsamında dere yatakları ve taşkınlar ile ilgili, 09.09.2006 Tarih ve 26284 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/27 Sayılı Başbakanlık Genelgesi ilgili hükümlerine uyulacaktır. Proje üniteleri ve yardımcı ünitelerin inşaatı sırasında çıkacak hafriyat arazide belirtilen kazı fazlası malzeme alanları haricinde geçici süre için bile olsa depolanmayacaktır. Yöredeki yol ve sanat yapılarının depolanan hafriyat nedeniyle olumsuz etkilenmemesi için gerekli stabilite önlemleri alınacaktır. Hafriyat topoğrafik yapıya uygun olarak, emniyetli tarafta kalacak şekilde şevlendirilerek arazide depolanacaktır. Arazide yüzey stabilitesi sağlanarak yörenin bitki örtüsüne uygun şekilde düzenlenecektir. Feyezan anında, depo alanlarından dereye malzeme taşınmasını engelleyecek şekilde gerekli ilave önlemler alınacaktır. Tesisin inşaat aşamasında kullanılacak içme suyu piyasadan satın alınarak damacanalarla, kullanma suyu ise ücreti karşılığında şehir şebekesinden temin edilerek proje alanına tankerlerle getirilecektir. Projenin inşaat ve işletme aşamasında evsel nitelikli atıksuların toplanıp bertarafının sağlanması için sızdırmasız fosseptik inşa edilecektir. Sızdırmaz fosseptik planı Ek-20’de verilmiştir. Çatalzeytin Belediyesi ile atıksu protokolü yapılacaktır. Tesisin inşaat ve işletme aşamasında oluşacak katı atıklar, yönetmelik gereğince işletmenin sağladığı araçla toplanıp, kati proje aşamasında yapılacak protokol neticesinde, Çatalzeytin Belediyesi tarafından katı atık depolama sahasında bertaraf edilecektir. Konuyla ilgili Çatalzeytin Belediyesi ve /veya ilgili belediye ile protokol yapılacaktır. İnşaat aşamasında ve daha sonrasında oluşacak katı atıklar, evsel nitelikli katı ve sıvı atıklar, hafriyat atıkları kesinlikle dere yataklarına verilmeyecektir. Kazı malzemeleri dere yataklarına boşaltılmayacaktır. Proje kapsamında revir kurulmayacaktır. Ancak ilkyardım müdahalesi gerektiren durumlarda yapılacak küçük çaplı pansumanlar esnasında tıbbi atık oluşacaktır.Tıbbi atıklar diğer atıklardan ayrı olarak, kırmızı torbalarda toplandıktan sonra proje alanında özel olarak hazırlanmış tıbbi atık konteynırlarında muhafaza edilecektir. Proje kapsamında oluşacak tıbbi atıklar belirli aralıklarla işletmenin sağladığı araçlarla toplanıp en yakın lisanslı geri kazanım tesisine verilerek bertaraf edilecektir. Projenin inşaat aşamasında oluşabilecek çevresel yönetmeliklerdeki hükümlere uyularak minimuma indirilecektir.

olumsuz

etkiler,

ilgili

Proje alanına yakın yerleşim yerlerinin proje inşaatı esnasında olumsuz etkilenmesi beklenilmemektedir. Bununla birlikte proje sahasında hassas çalışma yapılacak olup, yakın yerleşim birimlerinin etkilenmemesi için ilgili yönetmelikler gereğince gerekli önlemler alınacaktır.

141

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

Proje kapsamında 18.08.2009 Tarih ve 27323 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, “Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişikik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Madde-7 hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet kapsamındaki tüm işlemlerde DSİ tarafından onaylanmış fizibilite raporuna uygun olarak hareket edilecektir. Kuzköy Regülatörü ve HES projesi ile Karacakaya Deresinin 615 m ile 380 m kotları arasındaki düşüsü değerlendirilmektedir. Projede iletim hattı olarak inşa edilmesi planlanan basınçlı iletim borusu alternatifi dışında başka bir proje alternatifi önerilmemektedir. Fizibilite raporu ile olabildiğince ayrıntılı olarak incelenmiş ve ekonomik olarak yapılırlığı belirlenmiş olan Kuzköy Regülatörü ve HES projesinin devreye girmesi ile yerli ve yenilenebilir bir kaynak olan hidrolik potansiyelimizin bir parçası daha elektrik enerjisi üretimine kazandırılmış olacaktır. Kuzköy HES Tesislerinin işletilmesi, Türkiye ekonomisine ve enerji pazarına katkıda bulunacağı gibi, gerek inşaat gerekse işletme döneminde yörede istihdam imkanı sağlayacaktır. Projenin olası olumsuz çevresel etkilerinin en aza indirilmesi için, inşaat ve İşletme esnasında meri mevzuat ve 2872 Sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan tüm mevzuat hükümlerine uyulacaktır. - 2872 Sayılı Çevre Kanunu (5491 Sayılı değişiklik) ve ilgili yönetmelikleri, - 4857 Sayılı İş Kanunu ve ilgili yönetmelikleri, - 08.11.1983 Tarih ve 18215 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, 2942 Sayılı (6427 Sayılı değişiklik) Kamulaştırma Kanunu - 5403 Sayılı (5751 sayılı Kanun ile değişiklik) Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve ilgili yönetmelikleri, - 4342 Sayılı (5751 Sayılı Kanun ile değişiklik) Mera Kanunu ve ilgili yönetmelikleri - 2863 sayılı (5835 Sayılı Kanun ile değişiklik) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili yönetmelikleri, - 08.09.1956 Tarih ve 6831 Sayılı (5192 Sayılı değişiklik) “Orman Kanunu ve ilgili yönetmelikleri, - 15.09.2011 Tarih ve 28055 Sayılı (07.07.2012 Tarih ve 28346 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanunu’nun 17 Maddesi Uygulama Yönetmeliği, - 1380 Sayılı yönetmelikleri,

(4950 Sayılı Kanun ile değişiklik) Su Ürünleri Kanunu ve ilgili

- 5346 Sayılı (6094 Sayılı Kanun ile değişiklik) Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun,

142

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

- 23.12.1960 tarih ve 10688 sayılı (Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, 167 Sayılı (6427 Sayılı değişiklik) Yeraltı Suları Hakkında Kanun, - 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı (05.04.2013 Tarih ve ve 28609 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, - 08.06.2010 Tarih ve 27605 Sayılı (14.06.2012 Tarih ve 28323 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik”, - 06.08.1985 Tarih ve 18834 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Baraj İnşaatı İçin Yapılan Kamulaştırmalarda Kamulaştırma Sahasının Mücavir Taşınmaz Malların Kamulaştırılması Hakkında Yönetmelik”, - 14.07.2007 Tarih ve 26582 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” - 06.03.2007 Tarih ve 26454 Sayılı (03.05.2007 Tarih ve 26511 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “ Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik’’, -31.12.2004 Tarih ve 25687 Sayılı (25.03.2012 Tarih ve 28244 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, - 19.03.1971 Tarihli ve 13783 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik - 17.05.2005 tarihli ve 25818 Sayılı (26.08.2010 Tarih ve 27684 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği” ükümlerine, -18.03.2004 Tarih ve 25406 Sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, - 24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, - 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı (30.10.2010 Tarih ve 27744 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, - 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı (05.04.2005 Tarih ve 25777 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği - 22.07.2005 Tarih ve 25883 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete 'de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, - 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık yağların Kontrolü Yönetmeliği, - 19.04.2005 Tarih ve 25791 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği,

143

KÜTÜK ENERJİ ELK. ÜRT. DAĞ. SAN. VE TİC. A.Ş.

KUZKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES ÇED RAPORU

- 29.09.1987 Tarih ve 19589 Sayılı (12.11.2004 Tarih ve 25641 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Tekel Dışında Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanıllması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük, - 24.12.1973 Tarih ve 14752 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük - 31.08.2004 Tarih ve 25569 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil Ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği, -25.11.2006 Tarih ve 26357 Sayılı (21.12.2010 Tarih ve 27792 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine, -04.04.2009 Tarih ve 27190 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” -03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”, -04.06.2010 Tarih ve 27601 Sayılı (27.04.2011 Tarih ve 27917 Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, - 30.12.2006 Tarih ve 26392 SayılıAçık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile ilgili Yönetmelik -09.09.2006 Tarih ve 26284 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/27 Sayılı Başbakanlık Genelgesi -19.07.2005 Tarih ve 25880 Sayılı (02.04.2008 Tarih ve 26835 Sayı ile değişiklik) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve ilgili yönetmelikleri, - 26.11.2005 Tarih ve 26005 Sayılı (30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayı ile değişiklik) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği”, -29.04.2009 Tarih ve 27214 Sayılı (14.09.2012 Tarihli ve 28411 Sayı ile değişiklik) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik, -18.08.2009 Tarih ve 27323 Sayılı (04.07.2012 Tarih ve 28343 Sayılı değişiklik) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, DSİ Genel Müdürlüğü’nden “Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişikik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Madde-7 hükümlerine uyulacaktır.

144