-Profiel
CH-Profiel is een uitgave van Cauberg-Huygen
Nummer 45 - Juni 2011
Bouw
Advisering nieuw hoofdkantoor Europol
Industrie
Uitdagend ontwerp binnen een streng kader
Infrastructuur Ruimtelijke ordening Milieu Onderzoek
INHOUDSOPGAVE
Externe Veiligheid EV
Studiegroep Externe Veiligheid
Effecten van maatregelen in beeld EV
Advies voor ‘verticale stad’ De Rotterdam
EV
Column: Ad van der Aa over risicoanalyses en integraal maatwerkadvies
EV
Parkeergarage Zorgboulevard
Externe veiligheid langs druk spoor EV
2 3
Expertise-uitgave Externe Veiligheid: “Maatschappelijke impact steeds belangrijker” Aan de slag met de Toolkit Bestaande Bouw Leidraad Geluidbelast Bouwen herzien
4
Frank Wintermans voor het nieuwe hoofdkantoor van Europol in Den Haag Binnenkort wordt het nieuwe hoofdkantoor van de Europese politieorganisatie Europol in gebruik genomen. Het gaat om een kantoor van 32.000 m2, gebouwd aan het World Forum in Den Haag. Een hoog veiligheidsniveau, een vertrouwelijke werkomgeving en tal van wijzigingen in het ontwerp maakten het project voor alle betrokken partijen een breinbreker.
Gebiedsontwikkeling duurzaam energieconcept
Energieneutrale wijk Almere-Hout Noord Stad & Milieu voor prettige woonomgeving EV
En Profiel: maak kennis met Jan-Willem van Wijngen Advisering Solids bij bouw en online veiling Colofon EV = Externe Veiligheid
Architect Frank Wintermans van Quist Wintermans Architekten trok intensief op met Cauberg-Huygen om zijn ontwerp te realiseren. “Voor de gevel had ik een ondiepe dubbele glasgevel bedacht”, vertelt Wintermans. “De tussenruimte mocht maar 25 tot 30 centimeter zijn, anders zouden de ramen als erkers boven de lichthoven hangen. De gevel mocht dus eigenlijk niet meer ruimte innemen dan een normale, enkele gevel.” Een
bijkomende complicatie was dat vanwege de veiligheid niet met standaardpanelen van 1.80 meter kon worden gewerkt. De architect was daarom aangewezen op panelen van 90 centimeter breed. “Uiteindelijk zijn we samen met Cauberg-Huygen uitgekomen op een tweedehuidgevel”, vertelt Wintermans. “Daarmee wordt voldaan aan de hoge eisen ten aanzien van binnenklimaat, brandveiligheid en veiligheid.”
Ventilatie met schoepen In een tweedehuidgevel wordt de spouw, waarin de zonwering zich bevindt, met buitenlucht geventileerd. Maar standaard diagonale ventilatie werkte in dit geval niet, omdat op de kleinere panelen de afstand tussen de ventilatieopeningen te klein was. Wintermans: “Het gevelontwerp werd aanvankelijk door iedereen weggewuifd, omdat een dergelijk concept met een kleine spouw nog nergens was gemaakt, maar niet door CaubergHuygen.Voor de ventilatie bedacht en berekende Ad van der Aa een verticaal systeem, maar dan uitgerust met schoepen. Die duwen de lucht als het ware van de gevel af, zodat er toch voldoende spouwventilatie is. Een mockup van de gevel is eerst nog getest in het laboratorium van Cauberg-Huygen.” Geperforeerde gipsplaat Behalve over de gevel adviseerde CaubergHuygen ook over de akoestiek van het gebouw. “Ik gebruik graag geperforeerde gipsplaat, omdat het een strakke, eenvoudige uitstraling heeft. In dit geval hebben we het zelfs gebruikt in het gipsplaatplafond, dat óók een klimaatplafond is.Voor ingenieurs is dat materiaal een akoestische uitdaging. Het tekent de professionaliteit van de adviseurs dat zij toch voortdurend meedachten over de mogelijkheden.” Veel wijzigingen Tijdens de ontwikkeling van het hoofdkantoor werden de plannen verschillende keren gewijzigd. “Dat maakte dit project voor iedereen extra ingewikkeld”, zegt Wintermans. “Daarbij hebben de adviseurs zich steeds opgesteld als nuchtere, onafhankelijke onderzoekers. Dat maakte de samenwerking voor mij heel prettig.” Meer weten? Wilt u meer weten over dit project? Neem dan contact op met ing. Ad van der Aa, telefoon: 010 - 244 36 59, of e-mail: a.vanderaa@chri.nl.
Toolkit Duurzame Winkelcentra
Eenvoudige maatregelen voor aanzienlijke besparing De ontwikkeling van een duurzaam winkelcentrum is complex omdat er veel verschillende belanghebbenden zijn. Daarom is eind mei de Toolkit Duurzame Winkelcentra verschenen. In deze uitgave staan praktische adviezen voor duurzame ontwikkeling, realisatie en exploitatie van winkelcentra. De toolkit is een initiatief van Corio Nederland, SCM Europe, Grontmij Vastgoedmanagement en Ahold Vastgoed. Cauberg-Huygen was verantwoordelijk voor de technische en financiële onderbouwing van de energieconcepten. Winkelcentra worden in Nederland casco opgeleverd met weinig aandacht voor duurzaamheid en energiebesparing. De meeste stakeholders willen wel duurzaam, maar wijzen daarbij vaak naar elkaar. Vaak moeten er
investeringen worden gedaan door de belegger en ontwikkelaar, terwijl de retailers profiteren van de duurzame maatregelen. De toolkit maakt juist de verschillende belangen bij de (her)ontwikkeling van een duurzaam winkelcentrum inzichtelijk en biedt oplossingen. Meer transparantie en betere samenwerking tussen de partijen is daarbij essentieel. Energieconcepten Voor verschillende typen winkelcentra zijn energieconcepten in kaart gebracht, die vertaald zijn naar energiebesparing, EPC, kosten en opbrengsten. Met eenvoudige maatregelen is een aanzienlijke energiebesparing mogelijk en kan nu al een duurzaam winkelcentrum worden ontwikkeld. De toolkit sluit ook aan bij BREEAM-NL. Dit is de meest complete en gecertificeerde methodiek voor het meten van de duurzaamheid van gebouwen.
Praktische handvatten De toolkit helpt projectontwikkelaars, beleggers en retailers op weg naar een energieneutraal en duurzaam winkelcentrum. Speciale aandacht is er voor de rol van supermarkten, omdat die aanzienlijke invloed kunnen hebben op het energieconcept. De praktische handvatten in de toolkit geven inzicht in de investeringskosten energielasten en daarmee besparingen in de huisvestingslasten en waardeverhoging van het vastgoed. Een must voor iedereen die zich bezighoudt met de ontwikkeling en exploitatie van winkelcentra. Meer weten? Cauberg-Huygen is vanuit zijn expertise op het gebied van duurzaam bouwen en energieconcepten betrokken bij deze uitgave. Ir. Peter-Paul Smoor, een van de experts binnen Cauberg-Huygen, licht onze rol graag verder toe. Telefoon : 020 - 696 71 81, of e-mail: p.smoor@chri.nl. De Toolkit Duurzame Winkelcentra is te bestellen via www.toolkitonline.
Oplossingen zijn ons vak
www.chri.nl
1
Column
Studiegroep Externe Veiligheid
Effecten van maatregelen in beeld
Uw verantwoordelijkheid, ons advies
Externe Veiligheid
Externe Veiligheid
De laatste tijd zien wij ons advieswerk in rap tempo veranderen. Eenvoudige vergunningenrapporten worden vervangen door risicoanalyses en integraal maatwerkadvies komt steeds vaker in de plaats van standaard vergunningaanvragen. Achter die veranderingen zit een trend die ook uw organisatie op de een of andere manier raakt: het terugtreden van de overheid. De overheid probeert steeds meer verantwoordelijkheden bij burgers en bedrijven te leggen. In onze sector zijn tal van voorbeelden te geven van de terugtredende overheid. Denk maar aan de deregulering van de Wabo. Of de ontwikkelingen rond de privatisering van de bouwplantoetsing: als het aan Donner ligt, wordt de bouwtechnische toets in de nabije toekomst aan de markt overgelaten. En deze trend lijkt alleen maar sterker te worden.
Het vakgebied Externe Veiligheid kent een hoge mate van abstractie, terwijl met de gevolgen van keuzes op dit terrein mensenlevens gemoeid zijn. Cauberg-Huygen zette een studiegroep op met experts uit de eigen organisatie die onderzoekt hoe de effecten van maatregelen vooraf inzichtelijk worden. Berekeningen aan externe veiligheid vinden doorgaans plaats in de RO-fase. Maatregelen kunnen daarom meestal niet worden geborgd in wet- of regelgeving. Daar komt bij dat afwegingen over calamiteiten en daarbij horende slachtoffers een sterk emotionele component hebben. Wat ‘veilig’ is, is een maatschappelijke opvatting die aan
verandering onderhevig is. Om binnen die kaders een afgewogen beslissing te nemen, is een goed inzicht in de concrete gevolgen van een maatregel onmisbaar. Expertise gebundeld In de studiegroep Externe Veiligheid bundelt Cauberg-Huygen expertise uit concrete projecten op verschillende aanverwante vakgebieden. Zo kijkt de studiegroep hoe we de ruime ervaring van de organisatie op het gebied van brandveiligheid ook buiten gebouwen kan worden ingezet. Als het gaat om toxische wolken kunnen we onze uitgebreide meetervaring aan luchtstromen inzetten. Een van de opgaven die de studiegroep zich heeft gesteld, is zichtbaar te maken hoe
Om dit soort situaties voor te zijn, dient u uw zaken goed op orde te hebben. Dat vraagt volgens ons om de steun van een adviseur met een integrale visie. Iemand die samen met u de verschillende keuzes en hun gevolgen inzichtelijk maakt en u door het afwegingsproces loodst. Cauberg-Huygen is u graag van dienst. Ad van der Aa technisch directeur a.vanderaa@chri.nl
2
Publicatie externe veiligheid De politieke wens bestaat om externe veiligheid in de toekomst wettelijk in te kaderen. De studiegroep Externe Veiligheid bundelt daarom op termijn de nodige informatie over de afwegingen en mogelijkheden op het terrein van externe veiligheid in een expertiseuitgave (zie ook elders in CH-Profiel). Meer weten? Meer weten over de studiegroep? Neem dan contact op met ing. Jan-Willem van Wijngen, telefoon: 038 - 422 14 11 of mail: j.vanwijngen@chri.nl.
Geveltechniek De Rotterdam
Advies voor ‘verticale stad’
Externe Veiligheid Facts & figures De Rotterdam Uitvoering
Start bouw: december 2009 Start afbouw: januari 2012 Hoogste punt: maart 2013 Oplevering: 2013
Functie
Kantoren: 60.000 m2 Retail & Leisure: 10.000 m2 Sport/Wellness: 3.300 m2 Woningen: 220 huur- en koopwoningen 4★- hotel: 285 kamers
In de toekomst krijgt u dus minder te maken met strikte regeltjes en meer met doelstellingen: Europese, mondiale, maar ook maatschappelijke. Dat lijkt aantrekkelijk voor u, want de regeldruk neemt af. Maar het betekent ook dat er meer verantwoordelijkheid op uw schouders terechtkomt. Die eigen verantwoordelijkheid blijkt vooral in geval van een calamiteit; wanneer de maatschappij met de beschuldigende vinger naar uw organisatie wijst. U komt dan niet meer weg met een verwijzing naar de geldende wet- en regelgeving. Kijk ter illustratie maar naar de nasleep van de brand in Moerdijk.
obstakels in de bebouwde omgeving die luchtstroom beïnvloeden.
Parkeergarage: 670 plaatsen
Op de Wilhelminapier in Rotterdam wordt in opdracht van De Rotterdam CV, een samenwerkingsverband van MAB Development Nederland en OVG Projectontwikkeling, een aantal jaar hard gewerkt aan het project De Rotterdam. Het complex bestaat uit drie torens van zo’n 150 meter hoog, geplaatst op een plintgebouw. Met een vloeroppervlak van ongeveer 160 duizend m2 en de vele functies wordt het gebouw ook wel ‘de verticale stad’ genoemd. Het is op dit moment het grootste gebouw in aanbouw in Nederland. Cauberg-Huygen adviseert over alle aspecten van de geveltechniek. Het ontwerp van architect Rem Koolhaas zal onderdak bieden aan woningen, een hotel, kantoren, retail & leisure, horeca en een parkeergarage. Al in het ontwerpproces beoordeelde Cauberg-Huygen de geveldetaillering op onder meer uitvoerbaarheid, functionaliteit, prestatie en duurzaamheid. Adviseur Geveltechniek Pim Leenders: “In overleg met onze opdrachtgever hebben we gekozen voor
een proactieve benadering met als doel om samen met de opdrachtgever en gevelbouwers een kwalitatief hoogstaand en duurzaam gevelproduct tot stand te brengen.” Kwaliteitscontrole “Om bovenstaande te verwezenlijken is het van belang dat we ook na de initiële fase het gehele ontwikkelingsproces van De Rotterdam blijven begeleiden”, vertelt Leenders. “Zo beoordelen en begeleiden we verschillende beproevingen, waaronder wind- en waterdichtheidstesten.Verder voeren we productiecontroles uit bij de gevelbouwer en doen we bouwplaatsinspecties en on-site-beproevingen. Daarbij beoordelen we onder andere of de uitvoering in overeenstemming is met het ontwerp en of de uitgevoerde werkzaamheden duurzaam zijn.” Daarmee heeft Cauberg-Huygen het volledige kwaliteitsproces van de initiële fase tot oplevering en nazorg in handen. EEM brandsimulatie Adviseur Art van Lohuizen: “In een separaat traject voerden we ook nog een simulatie uit
Totaal vloeroppervlak
160.000 m2 op ca 5.500 m2
Hoogte gebouw
Ca. 150 m
Gewicht gebouw
230.000 ton
Glas
50.000 m2 glas in de gevel
Aantal palen
1.100 palen (23 km)
Wapening
11 miljoen kg
Liften
24 liften
Deuren
Ca. 6.100 deuren
van brandproeven voor puiconstructies. Dat gebeurde op basis van de EEM, de eindige-elementenmethode.” De EEM is tot nu toe hoofdzakelijk ingezet bij structuurdynamica waarmee het dynamisch gedrag van constructies inzichtelijk gemaakt kan worden. Deze software is echter ook uitermate geschikt om het gedrag bij brand te simuleren.Van Lohuizen: “Hierbij bouwen we de pui gedetailleerd na in een computermodel en berekenen het temperatuurverloop in een constructie, met daaraan gekoppeld de vervorming van de constructie. Zo wordt optimaal inzicht verkregen in het bezwijkgedrag en kunnen brandproeven efficiënter plaatsvinden of worden zelfs overbodig.” Meer weten? Meer informatie over geveladvisering? Neem dan contact op met ir. Pim Leenders, telefoon: 043 - 346 78 78 of e-mail: p.leenders@chri.nl. Ing. Art van Lohuizen vertelt u graag meer over brandsimulaties met EEM. Telefoon: 038 - 422 14 11 of e-mail: a.vanlohuizen@chri.nl. Meer informatie over De Rotterdam: www.derotterdam.nl.
Uitwerkingsinstructie Parkeergarage Zorgboulevard Energiebesparingsmogelijkheden
Externe veiligheid langs druk spoor De parkeergarage van de Zorgboulevard in Rotterdam staat letterlijk als een buffer tussen een ziekenhuis en andere zorgvoorzieningen aan de ene kant, en de hoofdspoorlijn naar de Botlek en Maasvlakte aan de andere kant. Cauberg-Huygen boog zich over de externe veiligheid en de brandveiligheid van de garage.Toon Tax van BAM Wegen licht toe hoe dat het ontwerp beĂŻnvloedde. “Externe veiligheid was een van de grote uitdagingen in dit projectâ€?, vertelt Tax. “Een van de drukste spoorroutes van Nederland loopt letterlijk op een paar meter naast de garage. In het ontwerp moesten we dus rekening houden met een calamiteit zoals een ontsporende trein met gevaarlijke stoffen. Aanvankelijk werd gedacht dit te ondervangen met een dichte wand aan de spoorzijde.â€? Brandveiligheid Met zo’n dichte gevel kwam echter de brandveiligheid van de garage zelf in het gedrang, omdat er onvoldoende natuurlijke ventilatie zou zijn. Tax: “Jan-Willem van Wijngen van Cauberg-Huygen heeft toen overtuigend aangetoond dat de aanleg van een sloot tussen de garage en het spoor voldoende bescherming biedt tegen eventueel weglekkende
bestaande woningen
Aan de slag met Toolkit Bestaande Bouw
Externe Veiligheid
gevaarlijke stoffen. Door het vervallen van het scherm werd daarmee meteen de ventilatie van de garage gegarandeerd.� CFD-berekening Om aan te tonen dat de brandweer voldoende zicht op een eventuele brand zou hebben, deed Cauberg-Huygen ook een CFD-berekening voor de overheersende windrichting en voor een windstille situatie. Tax: “Op basis van die berekeningen is op een aantal plaatsen in de garage stuwdrukventilatie aangebracht.�
In opdracht van SBR en ISSO werkte CaubergHuygen mee aan het opstellen van uitwerkingsinstructies voor de Toolkit Bestaande Bouw. Deze instructies zijn een hulpmiddel voor de uitwerking van de energieconcepten uit de Toolkit naar plannen voor de aanpak van woningen.
Beperkte maatregelen De brandveiligheidsmaatregelen in de constructie van de garage bleven verder beperkt. Op basis van gelijkwaardigheid toonde Cauberg-Huygen in samenwerking met adviesbureau Harmelinck aan dat de constructie bij een felle autobrand voldoende brandbestendig was. Tax: “We hebben alleen een aantal kolommen in het midden van de garage met beton gevuld, voor versteviging en koeling. Met die beperkte aanpassing voldoet de garage aan alle eisen.� Meer weten? Benieuwd wat we nog meer doen aan externe veiligheid? Neem dan contact op met ing. Jan-Willem van Wijngen, telefoon: 038 422 14 11, of e-mail: j.vanwijngen@chri.nl.
In de uitwerkingsinstructies worden de oplossingen, berekende energie-besparing en investeringsniveaus van de concepten uit de Toolkit verder gespecificeerd. Bouwkundige en installatietechnische oplossingen zijn uitgewerkt in 3D opengewerkte tekeningen, waarmee bouwers en installateurs direct aan de slag kunnen. Sturingsinstrument Cauberg-Huygen is een van de medeauteurs van de Toolkit Bestaande Bouw uit 2008, een hulpmiddel om het energiebeleid vorm te geven en zo duurzame woningverbetering te stimuleren. Met de uitwerkingsinstructies hebben opdrachtgevers een instrument in handen om bouw- en installatie-experts aan het werk te zetten met de concepten uit de Toolkit. Zo kunnen opdrachtgevers hun duurzame doelstellingen makkelijker behalen en het renovatieproces beter sturen en begeleiden.
Toon Tax (rechts) en collega Ruud Kerver voor de kenmerkende gevel van de parkeergarage Meer informatie Meer weten? Neem dan contact op met ir. Stef Voermans, telefoon: 010 - 425 74 44 of e-mail: s.voermans@chri.nl. De uitwerkingsinstructie is te bestellen via www.isso.nl en www.sbr.nl.
Expertise-uitgave Externe Veiligheid
“Maatschappelijke impact steeds belangrijker� Cauberg-Huygen presenteert binnenkort een uitgave over externe veiligheid. Op dit terrein heeft de laatste tijd een belangrijke verschuiving plaatsgevonden. Trend is dat er steeds vaker eerst belang wordt gehecht aan de maatschappelijke acceptatiegraad van risico’s, om pas daarna te kijken naar de geldende wet- en regelgeving. Alphonse Hanlo, algemeen directeur van Cauberg-Huygen en voorzitter van het expertnetwerk Veiligheid van NLingenieurs, legt uit wat de gevolgen zijn.
Externe Veiligheid
“Door een aantal grote incidenten is het thema veiligheid hoog op de maatschappelijke en politieke agenda gekomen�, vertelt Hanlo. “Neem de brand in Moerdijk. Puur technisch gezien was dat een standaardincident, maar de maatschappelijke impact is enorm. Zowel in de RO-fase als in de ontwikkelfase van projecten wordt die verwachte maatschappelijke impact een steeds belangrijkere afweging. Simpel gesteld zeggen meer en meer bedrijven: we nemen veiligheidsmaatregelen niet omdat het moet van de wetgever, maar omdat het onze verantwoordelijkheid is tegenover de samenleving.� Andere actoren “Daar komt bij dat naast de overheid andere actoren veiligheidseisen gaan stellen�, legt Hanlo uit. “Zo zal een gecontroleerd uitbrandend bedrijfspand voor de wetgever geen probleem zijn, zolang de ontvluchting en dergelijke op orde zijn. Maar een verzekeraar kijkt daar heel anders tegenaan. Die wil uit financieel oogpunt zoveel mogelijk van het pand behouden. Daardoor krijg je al bij de ontwikkeling van het pand te maken met uiteenlopende eisen, die bovendien in overeenstemming moeten zijn met de eisen op het gebied van bijvoorbeeld geluid en luchtkwaliteit.�
Ontwerpen met geluid
Leidraad Geluidbelast bouwen herzien
Nauwkeurige aanbevelingen Als het gaat om de voorspelling van wat er feitelijk gebeurt in geval van een calamiteit, kan Cauberg-Huygen veel voor opdrachtgevers betekenen. Hanlo: “Met een eindigeEr is een nieuwe versie van de Leidraad Geluidbelast elementberekening kunnen we bijvoorbeeld bouwen. Ontwerpen met geluid. In deze uitgave het gedrag van een constructie bij brand heel laat Cauberg-Huygen zien welke mogelijkheden precies voorspellen. Een soort virtuele brander zijn om het ontwerp van woningen op een proef. En met CFD-berekeningen kunnen verantwoorde, integrale manier af te stemmen we de ontwikkeling van een brand naar de op omgevingsgeluid. omgeving inzichtelijk maken. Op basis van dit soort informatie kunnen we nauwkeurig Nieuw Nieuwe ontwerp-opgaven en de creativiteit van aanbevelingen doen. Niet alleen over te ontwe ontwerpers en adviseurs leiden er geregeld toe nemen maatregelen, maar vooral over het effect van die maatregelen. dat de Leidraad wordt geĂźpdatet. De laatste
Zodat de opdrachtgever een goed versie stamde uit 2005. gecalculeerd integraal veiligheidsVoorbeeldprojecten Voo beleid kan ontwikkelen.� In d de brochure staat het ontwerpen van wo woningen op geluidbelaste locaties centraal. Hij bevat een korte samenvatting van het Uitgave Externe Veiligheid hu huidige wettelijk kader van de Wet geluidCauberg-Huygen brengt binnenkort hi hinder en de gemeentelijke invulling hiervan. de expertise-uitgave Externe Veiligheid id V Verder zijn de akoestische bouwstenen uit over de veranderende opvattingen n v voor het ontwerp beschreven. Dertig over externe veiligheid. In deze uitgave ve voorbeeld projecten waarin Cauberg handvatten voor een effectief integraal al Huygen adviseerde, geven een idee van veiligheidsbeleid. Interesse? Wij sturen en mogelijke oplossingsprincipes. u de uitgave bij verschijning graag kostesteloos toe. Neem hiervoor contact op Bruikbaar mid middel met de afdeling Communicatie, telefoon: Voor veel stedenbouwers, architecten en projectontwikke020 - 696 71 81, of e-mail: communicatie@chri.nl. laars is de Leidraad een bruikbaar middel om de weerbarstige problematiek rond geluidhinder te doorgronden. De analyse van het wettelijk kader en de schets van een aantal principeoplossingen laten zien dat tijdens het ontwerpproces meer wegen naar Rome leiden. Geluid hoeft dus nooit een struikelblok te zijn voor de planontwikkeling.
Alphonse Hanlo Uitgaan van feiten Om in dit krachtenveld tot een goed resultaat te komen, zijn volgens Hanlo twee zaken van belang. “In de eerste plaats is een integrale aanpak absoluut noodzakelijk. Vanaf het ROstadium moet ĂŠĂŠn partij het overzicht hebben over alle veiligheidsaspecten van het hele
RO- en ontwikkeltraject. In de tweede plaats is een reÍle benadering van het mogelijke risico heel belangrijk. Als je alleen uitgaat van scenario’s en regelgeving, dan leidt dat tot ad-hocmaatregelen die uiteindelijk zorgen voor schijnveiligheid. Een goede oplossing is gebaseerd op inzicht in de feitelijke situatie.�
Oplossingen zijn ons vak
Opvragen Leidraad Ook in het bezit komen van een exemplaar van de Leidraad Geluidbelast bouwen? Neem dan contact op met ir. Jan Hardlooper, telefoon: 010 – 425 74 44 of e-mail: j.hardlooper@chri.nl.
www.chri.nl
3
En Profiel Stad & Milieu voor prettige woonomgeving Meeuwenoord Brielle
Nieuw concept onroerend goed
Advisering Solids bij bouw en online veiling
Maak kennis met...
De ligging tussen recreatiegebied het Brielse Meer en de historische vestingstad maken Meeuwenoord een ideale locatie voor woningbouw. Maar nagenoeg het hele plan ligt binnen de 55 dB(A)-contour van het industriegebied. De traditionele oplossing is de toepassing van hoge, gesloten randbebouwing met dove gevels. Globale berekeningen geven echter aan dat dergelijke bebouwing meer dan vijf woonlagen zou moeten tellen. Zo’n ‘Berlijnse muur’ was stedenbouwkundig ongewenst en had bovendien geen draagvlak onder omwonenden.
Externe Veiligheid
Ten noorden van Brielle, in het gebied Meeuwenoord, bouwt de gemeente zo’n 350 woningen verdeeld over diverse woonmilieus. Een complicerende factor is de geluidhinder van het nabijgelegen industriegebied Europoort-Maasvlakte. Een Stad & Milieu-benadering zorgde toch voor een ontwerp met een prettig leefklimaat.
Compenserende maatregelen De gemeente Brielle koos daarom uit elf ingediende planconcepten dat van Stijlgroep landschap en stedelijke ruimte en CaubergHuygen. Dit plan gaat uit van een zogenaamde Stad & Milieu-benadering, voorgestaan door het ministerie van I&M. Uitgangspunt is dat onder voorwaarden mag worden afgeweken van de wettelijke eisen op het gebied van omgevingsgeluid, lucht en bodem. De belangrijkste voorwaarden zijn dat het
reguliere wettelijk instrumentarium niet leidt tot zuinig en doelmatig ruimtegebruik en dat compenserende maatregelen worden getroffen. Geluidluwe buitenruimte In Meeuwenoord bestaan die compenserende maatregelen uit een collectieve, geluidluwe buitenruimte, beperkte grootte van te openen delen in de slaapkamers en veel groen en recreatieruimte in de woonomgeving. Het eindproduct is een milieutechnisch goede en prettige leefomgeving, waarin het teveel aan geluid is gecompenseerd zonder dove gevels en zonder ‘Berlijnse muur’. Meer weten Interesse in de Stad & Milieu-benadering? Ir. Jan Hardlooper vertelt u er graag meer over. Telefoon: 010 - 425 74 44, of e-mail: j.hardlooper@chri.nl.
Jan Pijnackers en Coosje Brijker bij het Solidspand op IJburg Woningcorporatie Stadgenoot uit Amsterdam ontwikkelde het concept van de Solids: gebouwen ‘voor de eeuwigheid’ waarin na oplevering alle bestemmingen mogelijk zijn. De beschikbare woonen werkruimte wordt online geveild. Die bijzondere manier van ontwikkelen én verhuren vraagt om extra aandacht voor onder meer de bouwfysische randvoorwaarden. Cauberg-Huygen adviseerde bij zowel de bouw als de veiling.
Jan-Willem van Wijngen Zwolle
Gewoonlijk is de toekomstige functie van een gebouw leidend voor de ontwikkeling ervan. In het geval van de Solids is dat precies andersom: de bouwkundige en installatietechnische eigenschappen/kwaliteiten van het gebouw bepalen hier het mogelijke toekomstige gebruik. Om de uitgifte van de ruimte in een veiling mogelijk te maken, moeten die voorwaarden wel heel nauwkeurig in beeld worden gebracht. Het mag simpel gezegd niet voorkomen dat gebruikers gezamenlijk de capaciteit van de beschikbare ventilatieschacht overstijgen of dat combinaties van gebruikersfuncties de draagkracht van de constructie overschrijden.
Functie: senior projectleider Leeftijd: 40 jaar Datum in dienst: 3 juli 2000
Wat is je achtergrond? Ik heb een milieuopleiding gedaan aan het toenmalige Van Hall instituut, nu onderdeel van Hogeschool Van Hall Larenstein. Binnen Cauberg-Huygen heb ik me heel breed bezig gehouden met milieu. Door mijn achtergrond in de procestechnologie kwam externe veiligheid eigenlijk vanzelf op mijn pad.
Stroomschema’s Functioneel beheerder Jan Pijnacker van Stadgenoot verwerkte al die randvoorwaarden in de software achter de online veiling. “Hugo Verboven van Cauberg-Huygen was vanaf het begin betrokken bij de bouw, dus ik ben met hem en de installateur om de tafel gegaan om een goede methode te bedenken. Hugo kwam toen met het idee om stroomschema’s te maken. Dat werkte heel goed. De verschillende bieders geven aan wat ze in het pand willen gaan doen en welke capaciteit ze nodig hebben. De software combineert die informatie vervolgens met de uitgebrachte biedingen, om zo tot een optimale indeling van het gebouw te komen.”
Wat is je functie? Als senior projectleider kijk ik heel breed naar het vakgebied Externe Veiligheid, zowel vanuit de milieu- als de bouwwetgeving. Dat is interessant omdat die twee meestal haaks op elkaar staan. Het is mijn taak om daarin de gulden middenweg te vinden.
Efficiënt onroerend goed Pijnackers collega Coosje Brijker houdt zich bezig met het vermarkten van het Solids-concept. “De bestemmingsvrijheid maakt de Solids aantrekkelijk. Ondernemers willen een mix van wonen en werken en particulieren willen hun huis graag naar keuze kunnen indelen en inrichten. We hebben nu al duizend inschrijvers voor de eerste veiling, waar ongeveer 65 ruimten te vergeven zijn. Het is dus een efficiënte nieuwe manier van omgaan met onroerend goed. Traditioneel komt zo’n pand leeg te staan als de vraag wegvalt. Dankzij de flexibele indeling en de combinatie met wonen, komt dat bij Solids niet voor.”
Wat is je uitdaging? Van veel projecten is externe veiligheid maar een klein onderdeel, maar wel een met een grote emotionele lading. Het gaat om mensenlevens, dus je hebt de luxe niet om royale afwegingen te maken. Heel grote projecten kunnen vallen over externe veiligheid. Dat belang maakt het werk uitdagend. Waarom Cauberg-Huygen? In de wet zijn de onderwerpen milieu en bouw losgetrokken, terwijl ze in de praktijk helemaal niet los van elkaar te zien zijn. Cauberg-Huygen is een van de weinige bureaus in Nederland die de expertise op die twee onderwerpen combineert. Dat maakt ons werk uniek.
Meer weten? Gehanteerde methodiek voor flexibel gebruik is toepasbaar op divers onroerend goed. Én kan ook als basis dienen voor de omvorming van bestaande bouw. Ir. Hugo Verboven vertelt u graag over de randvoorwaarden en mogelijke concepten die hierbij gehanteerd kunnen worden. Telefoon: 020 - 696 71 81, of e-mail: h.verboven@chri.nl.
Gebiedsontwikkeling duurzaam energieconcept
Energieneutrale wijk Almere-Hout Noord Ambitie om een klimaatneutrale en energieonafhankelijke woonwijk te maken, verschillende belanghebbenden, particulier opdrachtgeverschap en een locatie boven een waterwingebied. Dit zijn de ingrediënten voor een echte uitdaging op energiegebied voor de te ontwikkelen wijk Almere-Hout Noord. Temeer omdat de factor tijd ook nog een rol speelde. Almere-Hout Noord moet ruimte bieden aan 4.300 woningen, waarvan een groot aantal in particulier opdrachtgeverschap, en zo’n 400.000 m2 bedrijventerrein. De ambitie van de gemeente en woningcorporatie Ymere is hoog. De wijk moet klimaatneutraal en energieonafhankelijk zijn. Energieconcepten De gebiedsontwikkeling ligt in een boringvrije zone van een drinkwaterwingebied. Hierdoor leek energieopslag in de bodem niet mogelijk. De ambitie kwam daardoor op losse schroeven te staan, terwijl er op korte termijn helderheid diende te komen over de technische oplossingsrichting en kosten. In minder dan drie maanden heeft Cauberg-Huygen alle mogelijke energieconcepten technisch en financieel gestructureerd in beeld gebracht. Op basis hiervan kon door de bestuurders een beslissing genomen worden.
Amsterdam Bezoekadres: Wibautstraat 129 1091 GL Amsterdam Postadres: Postbus 94204 1090 GE Amsterdam T 020 - 6967181 F 020 - 6634962 amsterdam@chri.nl
WKO en bio-WKK Geadviseerd is de collectieve bronnen net buiten de wijk te plaatsen. Een laagtemperatuur-distributienet transporteert de warmte en koude naar de woningen die worden voorzien van een individuele warmtepomp. De WKO-installatie wordt aangevuld met een biogasinstallatie (bio-WKK) die groene stroom opwekt. Boeren uit de omgeving leveren daarvoor de benodigde mest. De restwarmte van de installaties wordt gebruikt voor verwarming van bedrijven. De resterende stroombehoefte wordt opgewekt met windmolens en PV-panelen. Heldere opgaven Met een energie-exploitatieberekening zijn de kosten en baten inzichtelijk gemaakt. De verkoop van koude aan bedrijven zorgt voor een groot exploitatievoordeel. Zo heeft Cauberg-Huygen een complex vraagstuk in zeer korte tijd teruggebracht tot heldere technische en financiële vraagstukken, waarover de beleidsmakers konden beslissen. De technische oplossingen en infrastructuur worden momenteel nader uitgewerkt. Meer weten? Duurzame integrale gebiedsontwikkeling ook een uitdaging voor u? Neem dan contact op met ir. Peter-Paul Smoor, telefoon: 020 - 696 71 81 of e-mail: p.smoor@chri.nl.
’s-Hertogenbosch Bezoekadres: Pettelaarpark 101 5216 PR ’s-Hertogenbosch Postadres: Postbus 638 5201 AP ‘s-Hertogenbosch T 073 - 7517900 F 073 - 7517901 denbosch@chri.nl
Maastricht Bezoekadres: Sint Annalaan 60 6217 KC Maastricht Postadres: Postbus 480 6200 AL Maastricht T 043 - 3467878 F 043 - 3476347 maastricht@chri.nl
Colofon CH-Profiel is een uitgave van CaubergHuygen. CH-Profiel zenden we gratis aan onze relaties. Ook CH-Profiel ontvangen? Stuur een e-mail met uw gegevens naar profiel@chri.nl. Vragen over het overnemen van tekst en beeld kunt u stellen aan onze afdeling Communicatie op kantoor Amsterdam. Hoewel we de grootst mogelijke zorg besteden aan de inhoud kunnen er geen rechten aan worden ontleend. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden. © juni 2011 Eindredactie en productie Cauberg-Huygen, Amsterdam Redactie Point to Point Communicatie, Gorinchem Fotografie Jos de Vos Fotografie, Amsterdam Grafisch ontwerp en druk Coers & Roest, Arnhem
Rotterdam Bezoekadres: Boterdiep 48 3077 AW Rotterdam Postadres Postbus 9222 3007 AE Rotterdam T 010 - 4257444 F 010 - 4254443 rotterdam@chri.nl
Zwolle* Bezoekadres: Wilhelm Röntgenstraat 4 8013 NE Zwolle Postadres: Postbus 1590 8001 BN Zwolle T 038 - 4221411 F 038 - 4223197 zwolle@chri.nl
*Akoestisch en bouwfysisch laboratorium
4
www.chri.nl
Oplossingen zijn ons vak