Bijdrage Commissie Welzijn – 3D's" Koersdocument Algemeen"
Naar aanleiding van de door ons gestelde kaders en de ontwikkelingen vanuit het Rijk is nu dit koersdocument geschreven. Mijn eerste indruk was dat het nog net zo vaag en algemeen is als alle voorgaande notities. Ik had verwacht dat het in te zetten beleid duidelijker en meer uitgewerkt zou zijn. Maar ondanks de beduidende omvang is het niet echt duidelijk waar wij nu precies allemaal nog een besluit over moeten nemen. Ik had verwacht dat we net als bij de informatieavonden een document zouden krijgen waarin de door ons te nemen besluiten zouden staan. Mijn fractie heeft de behoefte om voor de raadsvergadering een lijst te krijgen met duidelijke punten waar we nog over moeten beslissen door middel van dit document. Het is voor ons als raad moeilijk om kaderstelling en uitvoering bij deze decentralisaties gescheiden te houden. De invoering hiervan brengt grote veranderingen met zich mee voor die burgwers in onze gemeente die zorg en ondersteuning nodig hebben. Dit willen we goed regelen, dus hebben wij ook onze zorg met betrekking tot de uitvoering. Wetende dat wij niet niet over de iuitvoering gaan zullen wij toch enige opmerkingen hierover maken. Net als jaren geleden bij de invoering van de WMO wil mijn fractie graag de uitvoeringsnota’s lezen en bespreken. Dit is voor wezenlijk in relatie tot het vaststellen van het koersdocument. In het koersdocument wordt gezegd dat we budgetten zoveel mogelijk moeten ontschotten en dat over een paar jaar deze budgetten omgezet worden in wijkbudgetten gebaseerd op de zorg die in de wijk nodig is. Bij het vaststellen van dit document zal het CDA de besluitvorming hierover willen opschorten totdat we een uitwerking hebben gezien hoe de wijkbudgetten gerealiseerd worden. Wij hebben hierover nog vragen: • Wat doe je als een wijkteam de budgetten overschrijdt? • Wie beheert de budgetten? Zijn zij hiervoor capabel? Denk bv aan Proloog. • Hoe wordt de controle vanuit de gemeente geregeld? • Wat doe je als er veel hulp en zorg nodig is in een wijk en je moet kiezen tussen preventie en zorg? Bij het budget wordt gesproken dat niet de output (gewerkte uren) maar de outcome(maatschappelijk effect). Hierin schuilt een gevaar, want wanneer is een behandeling afgerond? Wie bepaalt dat? Wat zijn de minimale standaarden hierin? Hierover zal een norm moeten worden afgesproken. Wij vinden in elk geval dat cliënt en hulpverlener samen moeten bepalen of een behandeling afgerond kan worden. Misschien zouden we ook kunnen denken aan een rugzakje met geld voor iedere cliënt die ondersteuning nodig heeft. Dit rugzakje is dan gebaseerd op een gemiddeld bedrag dat een zorgtraject kost. Zo voorkom je dat het geld leidend wordt bij de behandeling.
Wij zijn het met het college eens dat de decentralisaties uitgevoerd moeten worden binnen de financiële kaders. Dit vergt in de uitvoering van het beleid een enorme ommezwaai van denken. Als je kijkt naar het plaatje Leeuwarder model kunnen we naar alle waarschijnlijkheid de grootste winst behalen in het tweede spoor nl de basisondersteuning en de aanvullende ondersteuning. Hierin moeten de wijkteams zodanig werken dat de 15% van de zorgvragers zo snel mogelijk weer zelfredzaam worden, zonder dat de kwaliteit van hun bestaan achteruit gaat. Hoe gaan al die aanbieders nu goed samenwerken zodat dit gebeurt? In de wijken zijn nl op verschillende terreinen aanbieders( thuiszorg, huisartsen, wijkverpleegkundigen, dagbesteding, ambtenaren sociale dienst, vrijwilligersorganisaties, CJG, etc.) Hoe voorkomen we dat de sociale teams niet te veel tijd kwijt zijn aan overlegstructuren? Wat ons betreft moet toch het leeuwenaandeel gericht zijn op ondersteuning en hulp aan de cliënt en niet aan overlegstructuren. Kan het college ons aan de hand van een fictieve casus deze structuren duidelijk maken, zodat voor ons inzichtelijk wordt hoe dit werkt. Het college streeft naar een hoge klanttevredenheid, maar wat is hoog? Wat als we dat niet halen, wat ons betreft is dit niet leidend voor het beleid. Voor ons is het van belang dat de client geholpen wordt met zijn hulpvraag en soms is dan het cijfer hoog en soms laag. Afhankelijk of hij zij krijgt wat ie dacht te zullen krijgen. Huisartsen spelen ook een rol in de toeleiding naar zorg en ondersteuning. Een arts heeft een eed afgelegd om iedereen zoveel mogelijk te helpen. Als patiënt de zorg die hij denkt nodig te hebben afdwingt zal een arts deze waarschijnlijk toch geven. Hoe denkt het college te voorkomen dat via dat portaal veel mensen naar dure zorg worden toegeleid? Wij maken ons hier wel zorgen over. Het vangnet. We gaan volgens dit document geen discussie meer voeren over wat wel en wat niet in het vangnet valt. Er staat een heel lijstje war we wettelijk verplicht zijn te regelen. De toegang kunnen we regelen via de verordening. De CDA fractie wil echter wel voorafgaand aan de verordening een aparte discussie over de toegang tot het vangnet voeren, zodat we het college vooraf al richtingen kunnen meegeven. Voor ons is met het vaststellen van dit document bepaald dat we de wettelijke taken zullen regelen en de toegang daartoe nog niet vaststellen.
Kwaliteit Om de kwaliteit te borgen wordt het beleid op verschillende wijzen gemonitord. De CDA fractie zou de visitatie van professionals uit gemeenten aan elkaar hieraan willen toevoegen. Zo krijg je ook nog ideeën van elkaar.! Cliëntenparticipatie is van groot belang. Wij willen echter wel stellen dat leden van cliëntenraden namens een groep of ander beraad worden afgevaardigd en niet op persoonlijke titel zitting nemen in de cliëntenraad. De communicatie naar groepen zorgvragers moet z.s.m. worden opgezet, ook als er nog onduidelijkheden in het beleid en de uitvoering zijn. Nu horen de burgers van alles uit de pers en dat wakkert hun angst voor de toekomst alleen maar aan.
Koersdocument WMO"
In het document staat dat de periode van aanmelding en onderzoek voor een hulpvraag maximaal 6 weken mag duren. Dit vinden wij echter te lang. Mensen gaan niet direct zorg vragen en wanneer ze dat wel doen hebben ze vaak snel hulp nodig. Wat ons betreft moet en kan dit sneller. Wat maakt dat dit 6 weken mag duren? Huishoudelijke hulp licht wordt volledig aan de markt overgelaten. Als mensen huishoudelijke hulp willen dan kunnen zij dat zelf regelen en betalen. Deze gedachtegang daar staan wij wel achter, echter er zijn ook mensen die dit niet kunnen. Ook zou het zo kunnen zijn dat de gemeente dit grootschalig goedkoper kan inkopen. Zou de gemeente dit als arrangement tegen kostprijs kunnen aanbieden? Gebruikelijke zorg is hulp die naar algemeen aanvaarde opvattingen in redelijkheid mag worden verwacht van de echtgenoot, ouders, inwonende kinderen of andere huisgenoten. Hiervoor moeten we wel rekening houden met de gezins/familiesituatie. Flexibiliteit en maatwerk past hierbij.
 De mantelzorg en respijtzorg vinden wij erg summier behandeld in dit stuk. Mantelzorgondersteuning wordt een onderdeel van de sociale wijkteams en vrijwillige hulpverlening. Tot op heden werkt de vrijwillige mantelzorgondersteuning alleen voor lichte vormen van ondersteuning. Mensen die overbelast zijn in hun mantelzorgtaak hebben veel meer nodig. Zij hebben vaak een specifieke en zware taak waar vrijwilligers hen niet bij kunnen helpen. Zij hebben ondersteuning en respijtzorg nodig van mensen die met hun situatie bekend zijn. Professionele ondersteuning dus. Daarnaast willen de mantelzorgers graag nazorg en een gewillig oor voor hun problemen, ook al zijn ze soms niet op te lossen. Mantelzorgwaardering in natura. Het CDA is van mening dat de wederkerigheid niet alleen bij burgers neergelegd moet worden, maar ook bij instellingen die door de gemeente gesubsidieerd worden. Denk hierbij aan b.v. de Harmonie of Tryater. Zij hebben regelmatig voorstellingen die niet uitverkocht zijn. De gemeente kan van deze instellingen vragen of zij b.v. een week van te voren kaartjes beschikbaar stellen aan vrijwilligers en mantelzorgers als waardering voor hun werk. De gemeente kan ze een kopje koffie of thee aanbieden. Wat vindt het college van dit idee? Het persoonsgebonden budget wordt sterk beperkt. Dit betekent dat de keuzevrijheid dus ook sterk beperkt wordt. Mijn fractie vindt keuzevrijheid echter wel van belang. Daarnaast wordt het PGB gestort en beheerd door de SVB. Wie gaat deze ondersteuning betalen? Waarom zeggen we niet dat als iemand een PGB zelf kan beheren, deze persoon een PGB krijgt als hij dat wenst. Dit is volgens mij goedkoper en minder betuttelend. Eigen bijdrage. Er zullen in de nabije toekomst verschillende eigen bijdragen gevraagd worden en mensen met een laag inkomen kunnen via bijzondere bijstand weer een vergoeding hiervoor krijgen. Dit wordt een heen en weer geschuif van allerlei gelden uit verschillende potjes binnen de gemeente. Het CDA zou willen voorstellen dat iedereen die zorg nodig heeft en hiervoor een eigen bijdrage moet betalen niet meer uit hoeft te geven dan 25% van zijn besteedbaar inkomen. Hierdoor voorkom je dat mensen heel veel zullen moeten betalen, je voorkomt dat iemand die net boven een bepaald inkomensniveau overal het volle pond zal moeten betalen en je voorkomt je voorkomt dat de bijzondere bijstand zwaar belast zal gaan worden met alle ambtelijke drukte van dien. Is dit mogelijk en wat zou dat dan gaan kosten? Zou het college dit kunnen uitwerken?
Het overgangsrecht. Binnen de WMO is er geen overgangsrecht voor de huidige WMO vastgelegd, voor de AWBZ indicaties wel. Er moet nog wel een overgangsrecht voor de WMO gecreëerd worden. Het college stelt voor om de cliënten in verschillende groepen te verdelen. Is het ook mogelijk om het overgangsrecht WMO afhankelijk te maken van de duur waarop iemand de voorziening heeft gehad?
Koersdocument Jeugd"
Dit onderdeel van het koersdocument is redelijk duidelijk. Net als alle onderdelen van het document zijn er een aantal zaken niet uitgewerkt en is er onduidelijkheid vanuit het Rijk. Ik mis echter nog een aantal zaken in dit document voor de jeugd: Om de keuzevrijheid van veel ouders te garanderen zou het CDA willen inzetten op een stedelijke voorziening voor opvoeden en andere ondersteuning. Zoiets als de opvoedpoli of opvoedwinkel, maar dan anders. Een laagdrempelige plek waar ouders met (opvoed)vragen naar binnen kunnen stappen. Daar zit dan iemand die kan diagnosticeren en de ouders op weg kan helpen waar ze heen moeten. Er zijn ouders die hiervoor niet naar een wijkteam zullen stappen. Toch hebben zij op hun beurt wel vragen die door oma, vriendin of buurvrouw niet behandeld kan worden. Dit moet wel meer zijn dan een centraal punt voor verwijzing. Het moet een steun en toeverlaat zijn voor ouders die zich prima redden, maar soms eventjes niet. Ook stedelijke oudercafe’s zouden hier een plek kunnen krijgen. Het stedelijk CJG voor jongeren. Dit is een grote wens van mijn fractie. Hierin is dan het jongerenwerk vertegenwoordigd, de jongeren adviesraad, maar ook iemand namens de scholen. Je kunt denken aan huiswerkbegeleiding, levensvragen, stage en ondersteuning voor participatie en vrijwilligerswerk. Een laagdrempelige voorziening voor jongeren. Het JAR spreekt hier ook al over. Een ander aandachtspunt in dit onderdeel is hoe we de jonge mantelzorgers gaan ondersteunen. Hier zie ik in alle stukken niet over terug. Met name onder allochtone jongeren zit een groep die in het gezin mantelzorg verrichten. Deze jongeren moeten zich daarnaast handhaven binnen school. Voor dit probleem is binnen de scholen weinig aandacht. Wij denken dat in de toekomst meer jongeren in deze sandwich-situatie terecht zullen komen. De CDA fractie zou graag willen dat er afspraken gemaakt worden met de scholen om de werklast van deze jongeren te verlagen. Wij vinden dat bij het geven van mantelzorg nooit de schoolprestaties mogen lijden. Ook bij de wijkteams en de gezinsteams moet hiervoor aandacht zijn. Verder is het onduidelijk van de plek van het CJG 12 min gaat worden binnen de decentralisaties. Blijft het een netwerkorganisatie of ontwikkeld dit zich door tot een laagdrempelige voorziening? Voor ons staat voorop dat opvoedingsondersteuning in onze gemeente duidelijk zichtbaar , laagdrempelig en niet geëtiketteerd als zorg geregeld moet worden. Zo voorkom je dat de 80%van de gezinnen die zich wel redden gaan verschuiven naar de 15% die meer en langer ondersteuning nodig heeft. Wij hechten veel waarde aan het goed bereikbaar zijn van crisishulp 24 uur per dag 7 dagen in de week. Als het binnen een gezin buiten kantooruren mis gaat moet er zsm hulp en ondersteuning komen.
Koersdocument Participatie"
Onderdelen van de sociale dienst en schuldhulpverlening worden ondergebracht in de wijkteams. Ik vind het heel onduidelijk. Worden ambtenaren dan generalisten of gaan ambtenaren generalisten opleiden en gaan die dan handhaven en armoederegelingen uitvoeren? Ook hiervan zou ik graag met behulp van een casus zien hoe dat gaat. Tot nu toe is het n.l. op het gebied van de schuldhulpverlening en preventie nog niet zo goed gegaan. Loonkostensubsidie en loonwaardebepaling. Wij willen het college ook vragen aandacht te hebben voor HBO’ers met een arbeidshandicap. Ook zij hebben het heel moeilijk om aan het werk te komen. Dit stuk straalt uit dat de ondersteuning voornamelijk gericht gaat worden voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Deze HBO’ers moeten bij het afbakenen van de groep niet vergeten worden. Flexibilisering binnen het werkaanbod. Mensen die een tijdelijke baan hebben en vaak afhankelijk blijven van aanvulling op hun loon hebben het op dit moment lastig. De sociale dienst gaat hier niet altijd adequaat mee om. We zullen binnen de gemeente moeten zoeken naar een systeem waarbij de mensen een geregeld inkomen houden, ondanks dat hun inkomsten vanuit werk onregelmatig zijn. Nu zijn er mensen die de ene maand bijna niets te besteden hebben en de andere maand weer veel meer. Dit stimuleert niet bepaald het aannemen van tijdelijk werk. – Gea Dames