Initiatiefvoorstel%20Groene%20Schoolpleinen

Ini$a$efvoorstel Groene Schoolpleinen

Inleiding Zowel de Pal/GroenLinks frac4e als de frac4e van het CDA zijn al jaren bezig met het bevorderen van het buiten spelen door kinderen in een natuurlijke en groene omgeving. Pal/GroenLinks heeC het ini4a4ef genomen tot het bevorderen van de volkstuinen en het CDA het ini4a4ef van het Natuurlijk Spelen. Beide ini4a4even zijn opgenomen in het beleid van de gemeente Leeuwarden.

Via contacten met de basisscholen is opgemerkt dat scholen belangstelling hebben voor het opzeHen van school-­‐ moestuinen, maar dat dit niet gemakkelijk te ini4ëren is. Dit omdat de financiele middelen niet aanwezig zijn, de kennis niet voldoende is om het te realiseren of omdat er veel 4jd in gaat ziHen om alles te organiseren.

Zoals wij al aangegeven hebben vinden wij het belangrijk dat kinderen opgroeien in een groene omgeving dat het buiten spelen bevorderd. Onze frac4es zijn dan ook heel blij met de interesse van scholen voor het “vergroenen” van de schoolomgeving en het schoolplein. Om deze interesse te ondersteunen en scholen verder te helpen om schooltuinen en “groene schoolpleinen” op te zeHen hebben de frac4es van Pal/GroenLinks en het CDA dit ini4a4efvoorstel geschreven.

Wij hopen het college, de gemeenteraad en zoveel mogelijk scholen geïnteresseerd te krijgen voor dit voorstel, zodat zoveel mogelijk kinderen kunnen genieten van een groene schoolomgeving.

Gea Dames ( CDA) en Elizabeth Hietkamp (Pal/GroenLinks)

Het belang van een groene omgeving

Het maken van een mooie wandeling door het park, spelen in een spannende groene speeltuin of lekker even uitrusten in de schaduw van een boom. Mensen voelen zich preWg in het groen. Dat is ook niet zo vreemd, want groen is belangrijk voor onze gezondheid.

Wie in een groene wijk woont, voelt zich beter en bezoekt minder vaak de huisarts. Een groene omgeving vermindert stress, nodigt uit tot bewegen en het ontmoeten van buurtbewoners.

Daarnaast is groen in de buurt goed voor de ontwikkeling van kinderen en kan het bijdragen aan persoonlijke ontwikkeling, zingeving en een goed microklimaat. Groen in de wijk is essen4eel voor het verbeteren van de gezondheid van haar inwoners.

Lang niet alle wijken zijn groene wijken. Het groen in de grote steden is de afgelopen jaren zelfs afgenomen, zowel in kwan4teit als in kwaliteit. Dit is vanuit gezondheidsoogpunt zeker niet wenselijk . Zo leggen ziekten als angststoornissen en depressie een groot beslag op de gezondsheidszorg en zijn er hoge kosten mee gemoeid, terwijl de kans op deze klachten in een groene omgeving kleiner is. Het investeren in groen levert dus ook geld op.

Bewoners van wijken met veel groen voelen zich gezonder dan bewoners van wijken met weinig groen. (De kans dat iemand zich ongezond voelt is 1,5 maal zo groot in een woonomgeving met weinig groen.) Zij bezoeken ook minder vaak een huisarts. Klachten als angststoornissen en depressie, maar ook aandoeningen aan de luchtwegen, diabetes, hartklachten, migraine worden minder vaak gerapporteerd in groenere woonomgevingen.

Een groene omgeving is een aantrekkelijke omgeving om in te bewegen. Kinderen die opgroeien in een groene omgeving voldoen vaker aan de bewegingsnorm. Een groene woon-­‐ en speelomgeving heeC een posi44eve invloed op de motorische ontwikkeling, het speelgedrag, de lichamelijke ac4viteit en het voorkomen van overgewicht. Verder heeC groen een posi4eve invloed op de cogni4eve en emo4onele ontwikkeling van kinderen. Voor kinderen lijkt groen extra belangrijk.

Hoe is de situa$e nu De gemeente Leeuwarden heeC ongeveer veer4g basisscholen. De meeste schoolpleinen van deze scholen zijn grijs en voorzien van een paar speeltoestellen. Deze pleinen staan meestal midden in een woonwijk en 1 school staat in de binnenstad. Schoolpleinen zijn soms afgesloten als de school dicht is, maar er zijn zeker ook schoolpleinen die na school4jd open staan voor de wijk zodat kinderen er kunnen spelen.

Er zijn enkele scholen binnen onze gemeente die zelf al zijn begonnen met het “vergroenen” van hun schoolpleinen. Deze scholen zijn de Plataan, de Anker in Wirdum, de Weide, de Wynwizer en de St. Paulusschool en de Michaelschool.

Binnen het LEJA hebben de scholen aangegeven zeker belangstelling te hebben voor het “vergroenen” van hun pleinen en ze zijn bereid om hun pleinen na school4jd open te stellen voor de buurt. Doordat er echter te weinig geld is heeC dit geen prioriteit gekregen.

Het “vergroenen” van de schoolpleinen past heel goed binnen het huidige beleid van de gemeente Leeuwarden.

-­‐

Er is beleid op het gebied van de verruiming van het aantal volkstuinen.

-­‐

Binnen het speelruimtebeleid ligt de nadruk op Natuurlijk Spelen. Minder speeltoestellen en meer spelen in de directe omgeving van thuis, met natuurlijke materialen, waar groen ook een belangrijke rol in speelt.

-­‐

Er liggen bij het college momenteel ini4a4even rondom de “Eetbare Stad”. Waarbij bewonersini4a4even op het gebied van moestuinen, maar ook ini4a4even van instellingen, met elkaar gekoppeld worden, zodat er mogelijk economisch gewin kan ontstaan.

-­‐

Leeuwarden als duurzame stad, waarbij meer groen kan leiden tot een schonere en aantrekkelijke stad.

-­‐

Gebiedsgericht werken, waarbij de inzet van bewoners in hun wijk zeer wordt ges4muleerd.

De universiteit van Wageningen heeC onderzoek gedaan naar de waarde van groen in de stad. Uit dit onderzoek blijkt het volgende: Door de overheid is voor openbaar groen in de gemeente een norm vastgesteld van 75 vierkante meter recrea4ef groen binnen een straal van 500 meter van de woning in het stedelijk gebied. Deze norm wordt echter ter discussie gesteld door Alterra en de ANWB die deze norm te minimaal vinden.

In woonwaarderingsstudies neemt de nabijheid tot groen en parken een belangrijke plaats in.

Poten4ele woningkopers hebben in ruime meerderheid liever “groen” in de naaste omgeving dan allerlei stedelijke voorzieningen en parkeergelegenheid.

Van de G30 steden ziHen 17 steden onder het vastgestelde richtgetal van de overheid van 75 vierkante meter recrea4ef groen. Leeuwarden behoort tot de steden die onder het richtgetal vallen en dus volgens de norm te weinig recrea4ef groen in de nabijheid van de woningen heeC.

Dit geeC aan dat de gemeente Leeuwarden nog wel wat uitbreiding van groen kan gebruiken. Het “vergroenen” van de schoolpleinen zou hier enige bijdrage in kunnen leveren.

Het doel van de groene schoolpleinen Uit het voorgaande is duidelijk waarom de frac4es van het CDA en Pal/Groenlinks de schoolpleinen in onze gemeente willen gaan vergroenen. Wij willen er het volgende mee bereiken: -­‐

Meer groen in de wijken

-­‐

Kinderen gaan meer bewegen, een groen schoolplein daagt meer uit tot verschillende bewegingsvormen (lopen, klauteren en klimmen).Kinderen leren op een groen schoolplein beter omgaan met risico's en de ontwikkeling van hun motoriek wordt sterk ges4muleerd

-­‐

Groene schoolpleinen dagen kinderen uit om gevarieerder en crea4ever te spelen.Doordat er meerdere zone's ontstaan op een groen schoolplein krijgt elke groep een eigen stukje op het plein.Hierdoor ontstaat er minder agressie op het schoolplein en leren de kinderen beter samenspelen

-­‐

Kinderen komen meer in contact met de natuur en zien hoe planten en bomen groeien en welke aantrekkingskracht dit heeC op dieren

-­‐

Kinderen gaan de natuur meer beleven in plaats van het alleen te aanschouwen

-­‐

Door meer te bewegen worden kinderen minder dik en krijgen een betere condi4e

-­‐

Betrokkenheid van de wijk bij de school en het stukje groen rondom de school

-­‐

Groene schoolpleinen dragen direct bij aan het behoud en versterken van biodiversiteit

De meeste schoolpleinen in onze gemeente zijn midden in de wijk of dorp gelegen. De schoolpleinen zijn overwegend grijs en bieden voor de wijk weinig mogelijkheden tot spelen en recreëren. Ook voor de schoolkinderen 4jdens de schooluren zijn de pleinen weinig uitnodigend om veel te bewegen en te spelen. Wij willen dit gaan veranderen. Wij willen de schoolpleinen groener en uitnodigender maken, zodat kinderen 4jdens en na school4jd ges4muleerd worden om daar te gaan spelen.

Uit het voorgaande is gebleken dat juist een groene omgeving kinderen en volwassenen s4muleert om meer te gaan bewegen. Ook is aangetoond dat kinderen socialer met elkaar omgaan en elkaar minder pesten. Doordat een groene omgeving spelen en bewegen s4muleert zullen de kinderen meer buiten gaan spelen en daardoor minder dik worden. Een kind dat buiten speelt heeC geen 4jd om te snoepen en bewegen zorgt voor een grotere verbranding van calorien.

Op een groen schoolplein komen kinderen meer in contact met de stadse natuur. Door mee te helpen in de schooltuin en door er in te spelen, beleven de kinderen de natuur. Ze zien plantjes groeien, ze zien insecten die erin leven, ze kunnen fruit oogsten en opeten. Er ontstaat een besef van waar fruit vandaan komt en hoe het allemaal groeit.

Het is ook uitdrukkelijk de bedoeling dat bewoners in de wijk betrokken worden bij het onderhoud van het plein. Het zou goed zijn dat de bewoners zich er zo bij betrokken voelen dat zij ook op het plein gaan leHen, waardoor het minder gevoelig wordt voor vandalisme. In ruil daarvoor mogen wijkbewoners gebruik maken van het groene schoolplein en zij krijgen een mooiere groene plek in hun wijk, in plaats van een saai grijs plein.

Hoe willen we dit bereiken?

Tijdens de voorbereiding van dit plan hebben we met verschillende mensen gesproken. Het Nordwin College (voorheen AOC), ambtenaren van de gemeente, Proloog en het PCBO. Zij waren allemaal enthousiast over het idee om schoolpleinen te gaan vergroenen. Duidelijk werd wel dat je hierbij een ambtelijke trekker nodig hebt die mensen en ideeen bij elkaar brengt. Daarnaast hebben de scholen ondersteuning nodig bij het onderhoud van het “schoolgroen”. Voornamelijk ondersteuning bij snoeiwerkzaamheden, het zwaardere werk van het planten van bomen en het aanleren van de vrijwilligers hoe je een tuin moet onderhouden. Veel ini4a4ef op dit gebied door vrijwilligers strandt doordat men teleurgesteld raakt als bomen en planten niet goed groeien, doordat het verkeerd wordt onderhouden. Om dit bij voorbaat goed te regelen willen wij op den duur 1Ce hiervoor beschikbaar stellen.

Bij de voorbereiding van het groene schoolplein kunnen de deelnemende scholen ondersteuning krijgen van het Nordwin College. Zij zijn bezig met het schrijven van een handboek hoe een groen schoolplein te realiseren. Zij kunnen ook een workshop geven hoe de school een moestuin op kan zeHten en hoe zij de buurt erbij kunnen betrekken. Het (toen nog) AOC is ook betrokken bij de tot standkoming van het groene schoolplein van de Wielen in Camminghaburen. Daarnaast kunnen ze de scholen hulp bieden bij het aanvragen van subsidies bij fondsen. Tevens zijn ze bereid om tegen lage

kosten plantjes te leveren voor de schooltuinen. Regulier onderhoud kan het Nordwin College niet leveren, eventueel wel in de vorm van eenmalige opdrachten, bijvoorbeeld bij de eerste aanleg.

In de gemeente RoHerdam zijn verscheidene groene schoolpleinen gerealiseerd. Hiervoor is een stappenplan gemaakt “Hoe creeer ik een Groen schoolplein”. Dit stappenplan kan de scholen helpen bij de voorbereiding van het groene schoolplein.

Wij willen graag het Van Hall Ins4tuut betrekken bij het groene schoolplein. Zij kunnen de deelnemende scholen ondersteunen bij het maken van een ontwerp dat aansluit bij de beleving van de kinderen, dat past bij de doelstellingen van de school en dat past in de omgeving van de wijk en de wensen van de bewoners. Via het Nordwin College weten we dat Het Van Hall ins4tuut hier wel voor openstaat. Als scholen ideeen willen opdoen hoe een groen schoolplein eruit zou kunnen zien zijn er talloze voorbeelden in RoHerdam via het internet te bekijken.

Als scholen mee willen doen met het inrichten van een groen schoolplein, kunnen zij zich opgeven bij de gemeente Leeuwarden. De ambtenaar die “trekker” wordt van het project zal dan per jaar bekijken welke scholen hiervoor in aanmerking komen. Aan deelname zijn wel regels verbonden: -­‐

Het schoolplein moet opengesteld worden voor de wijk

-­‐

Betrokkenheid van wijkbewoners, ouders en kinderen

-­‐

Scholen schrijven zelf fondsen aan en organiseren co-­‐financiering

-­‐

Scholen zorgen zelf voor het onderhoud en worden daarbij ondersteund door de gemeente

-­‐

De organisa4e ligt bij de school en de ondersteuning komt van het Nordwin College en de gemeente.

Het eerste jaar zal er een pilot worden gedaan met 2 scholen. Als de pilot succesvol is kan de raad bij de volgende raadsperiode structureel geld beschikbaar stellen voor dit project, zodat ieder jaar 1 of 2 schoolpleinen omgetoverd kunnen worden tot groene schoolplenen.

In het eerste jaar zal de ondersteuning van het onderhoud minder groot zijn en zal er voor ambtelijke ondersteuning zeker geen 1 Ce nodig zijn, zodat een deel van dit geld ingezet kan worden voor de opzet van de schoolpleinen. Naarmate er meer schoolpleinen vergroend zijn zal de ondersteuning in het onderhoud groter worden en zal er minder geld overblijven voor de inrich4ng van de pleinen. Om kosten te besparen zou de ondersteuning bij het onderhoud door Caparis gedaan kunnen worden.

Caparis moet dan wel mensen leveren die de vrijwilligers kunnen leren hoe ze een tuin moeten onderhouden.

Het is de bedoeling dat de plannen voor de groene schoolpleinen integraal in het beleid worden opgenomen. Hierbij kan gedacht worden aan: -­‐

Veilige routes naar de schoolpleinen. Hierbij kan een rela4e gelegd worden met de speellinten en verkeersveiligheid rondom scholen

-­‐

Het opzeHen van kindcentra. De school is veel langer open en het groene schoolplein wordt intensiever gebruikt

-­‐

Compensa4e van gekapte bomen. Als er bomen in onze gemeente gekapt worden kunnen deze op de schoolpleinen worden gecompenseerd

-­‐

Rela4e met natuurlijk spelen. Gesnoeide wilgentakken, boomstammen, overgebleven zand en modder, stenen enz. kunnen gebruikt worden voor een spannend groen schoolplein

-­‐

Het regelen van de verantwoordelijkheid en het eigendom van het plein. Veiligheidsinspec4e moet hierin worden meegenomen

-­‐

Nieuw te bouwen scholen of pleinen die herbestraat moeten worden kunnen direct in de juiste vorm worden aangelegd. Groene schoolpleinen opnemen bij “Scholen onder Dak”

-­‐

Sluit aan bij de wensen van de buurt ten behoeve van moestuinen en openbaar groen. Sluit aan bij de “mooie” en “lelijke” plekken van een schoolplein

-­‐

Het onderhoud en het beheer opnemen in de reguliere taken van de gemeente, rekening houdend met de wensen van de scholen en de wijk

-­‐

Aansluiten bij leehaarheidsac4es die wijkpanels en woningbouwcorpora4es van plan zijn te doen.

We hebben gesprekken gevoerd met Proloog en het PCBO. Zij zijn in principe enthousiast over het ini4a4ef “Groene Schoolpleinen”. Zij zijn bereid om hun scholen te ac4veren om mee te doen om te komen tot groene schoolpleinen in onze gemeente. Het is duidelijk dat het ini4a4ef bij de scholen ligt. Als zij mee willen doen kunnen ze zowel financieel als ambtelijk ondersteund worden om te komen tot een mooi, spannend en groen schoolplein.

Het voorstel Wij willen graag in 2013 starten met een pilot “groene schoolpleinen”. Zoals er al eerder te lezen valt denken we hierbij in eerste instan4e aan het vergroenen van twee schoolpleinen.Heel konkreet komt het erop neer dat we een verantwoordelijke ambtenaar hiervoor vrij willen maken die met de scholen, wijkpanels en wijkbewoners en het Nordwin College en het van Hall het vergroenen van een schoolplein op gaat pakken. Het is onze verwach4ng dat hiervoor niet een hele Ce nodig zal zijn.Voor onderhoud stellen we voor om te kijken of Caparis hier een rol in kan vervullen.

Verder willen we graag dat bij een volgende collegevorming gekeken kan worden of het regulier ingezet kan worden.

Financiën Doordat er een koppeling gemaakt kan worden met andere beleidspijlers (zoals al eerder genoemd in dit voorstel;de bomenkapcompensa4e, rela4e leggen met Natuurlijk Spelen, speelbeleid en Eetbare Stad) verwachten wij als indieners dat dit de kosten enigszins kan drukken.

Het Nordwin College heeC ook aangegeven dat ze een bijdrage kunnen leveren in het leveren van planten en zaadjes. Als de hogescholen voor de planvorming ingezet worden, ziHen hier ook geen

verdere kosten aan. Er kan ook nog verder gezocht worden naar meer mogelijkheden tot samenwerking, bijvoorbeeld tuincentra, wijkbewoners en wijkpanels.

Ook moet niet vergeten worden dat we een duidelijke inbreng van de scholen zelf verwachten.In de prak4jk zullen schoolteam's en ouders ook gemo4veerd worden om zelf planten en eetbaar groen aan te leveren.

Wij gaan er van uit dat met een budget van 20.000 euro de ambtelijke ondersteuning voor de pilot geregeld is. Voor het vergroenen van de schoolpleinen schaHen we in dat we met 40.000 euro een heel eind komen.