PROXECTO LECTOR CEIP N1 TUI

Índice 1.- INTRODUCIÓN PÁXINAS 3 -4 2.- A BIBLIOTECA ESCOLAR. RECURSOS MATERIAIS E HUMANOS.PÁXINAS 4-6 3.- OBXECTIVOS PÁXINAS 6 -7 4.- A AVALIACIÓN PÁXINAS 7 -8 5.- AS TIC PÁXINA 9 6.- A HORA DE LER PÁXINAS 9 -10 7.- A METODOLOXÍA DO CENTRO PÁXINAS 11 -15 8.- EXEMPLOS DE ACTIVIDADES E RECURSOS PÁXINAS 15 -21 9.- PROGRAMA DE COMUNICACIÓN LINGÜÍSTICA PÁXINAS 22-72 2

10.- lectura fácil PÁXINAS 73-83

Proxecto lector de centro

1.- INTRODUCIÓN:

No noso centro buscamos unha biblioteca directa ao corazón, un espazo educativo que sexa un espazo de diversidade. Cada curso abrimos as portas coa ilusión de ver vida nela, de acoller novos libros, familias, mestres, nen@s, aventuras, investigacións, conversas…

Nos cursos anteriores fixemos moito expurgo, quitamos estantes, pintamos as paredes e puxemos tarima no chan, creando un espazo con moita máis luz, máis amplo, sen obstáculos, con estantes móbiles, poñendo os libros á altura dos nenos e deixando baleiras as baldas superiores, sinalizando seguindo a CDU e con pictogramas de Arasaac xa que son os que utilizamos no centro, e poñendo as normas consensuadas no Consello d@sNen@s con pictogramas. Deste xeito, buscamos a autonomía de tódolos nenos e nenas cando veñen a biblioteca.

Cando seleccionamos os recursos (libros e outros materiais), buscamos que cheguen ao alumnado a través dos 5 sentidos, tendo en conta a diversidade de intereses e as propostas que nos dan persoalmente cando veñen á biblioteca, ou a través das titorías e o Consello d@snen@s.

Pero tamén buscamos as visitas dos mestres e familias non só para a búsqueda de información

3

para as investigacións e traballos de aula, senón tamén para formarse sobre metodoloxía, educación, ioga, atención á diversidade, recursos… Mantendo a biblioteca aberta tamén polas tardes de 16:00 a 18:00 para poder recibir as súas visitas e contaxiar o gusto pola lectura.

Este curso comezamos no proxecto Radio na Biblio, onde principalmente centrouse na formación d@snen@s de quinto de primaria e o profesorado, pero que nestes primeiros contactos nos quedamos coa motivación de TOD@S, e o esforzo e as ganas daqueles que quizais teñan máis dificultade para expresarse, e que ante os nervios dunha gravación en directo, o conseguen e participan, axudándose entre eles e formando un gran equipo. Nos seguintes cursos crearemos os programas e formato da Radio ATHENEA. AnnaLlenas no libro O labirinto da alma di que: A sensibilidade é o grado de percepción ou reactividade ante un estímulo. Se es sensible captas con todos os sentidos, notas as sutilezas, sentes as emocións e percibes os detalles con máis forza e claridade. Tamén tes facilidade para deixarte levar polos sentimentos de compaixón e tenrura.A sensibilidade quizá te fai sentir mais vulnerable, pero tamén máis capaz para as artes e para ser simpático co resto das persoas e dos seres vivos.

2.- A Biblioteca Escolar:Recursos materiais e humanos.

A BIBLIOTECA ESCOLAR:A biblioteca estará sempre aberta a aqueles nenos e nenas que o precisen e queiran, convivindo e respetando se coincidimos con outros grupos que se atopen nela. Creando unha biblioteca dinámica, integrada no noso día a día coma unha fonte de recursos, de información, de aventuras… E para iso, será moi importante a labor do profesorado en xeral, e do Equipo de Apoio á Biblioteca en particular, coidando a biblioteca, mantendo orde e limpeza, gardando os libros nos seus lugares e tratando de que sexan eles se saben os que os garden, facendo selección de materiais e recursos, organizando actividades…

Aínda así, ao principio de curso, no claustro, invitaremos ao equipo docente se queren reservar unha hora semanal para préstamos ou outras tarefas. Este horario estará na porta da biblioteca.

Os horarios de préstamos serán: nos recreos de Primaria (de 11.40 a 12:05), e polas tardes, de 16:00 a 18:00 agás os martes que non haberá préstamo.

4

A BIBLIOTECA DE AULA E NOS CORREDOIROS:xestionadas polostitores.Nela pódense ter fondos da Biblioteca Escolar, pero non períodos moi longos (15/30 días) para que o demais alumnado do centro poida desfrutar deses materiais. As bibliotecas de aula de Educación Infantil estarán formadas por libros dos nenos e nenas da clase que pedirán ás familias (decidirán as titoras cada canto tempo piden o libro). Nos corredoiros temos pequenos recunchos de lectura con libros que hai repetidos na biblioteca, doazóns, enciclopedias…

MATERIAIS: Para o fomento do Proxecto Lector contamos con diferentes tipos de materiais: *

Impresos:

material

e

soportes

elaborados

polo

profesorado;libros de realidade aumentada, interactivos, de enigmas, de narrativa infantil, para mestres e familias sobre educación, ioga, recursos…; revistas e xornais;dicionarios;... * Audiovisuais: Cds, Dvds e vídeos de diferentes temas. *

Xogospara

estimular

a

linguaxe,

atención,

lóxica

matemática, programación... *Recursos TIC: robots (BeeBot, Botley, RatonCode e MBot), Dous Ipads e tarxetas para mercar aplicacións, teclados adaptados con teclas máis grandes. *Material para estimular a linguaxe oral e atención auditiva: micrófono gravador; pinzas e caixas parlantes para gravar son; albume e pizarras para gravar son. *Dúas mesas de luz e material para traballar con elas (números, letras, animais, persoas…). * Material funxible para a realización de actividades.

5



O PROFESORADO: o equipo docente é o principal motor para o desenvolvemento da

competencia lingüística a través da planificación por tarefas dentro da aula, e de actividades propostas dende os diferentes equipos do centro: actividades complementarias e extraescolares, equipo de dinamización da lingua galega, equipo TIC, equipo de biblioteca. É moi importante na planificación das conmemoracións e actividades de centro, facer as propostas conxuntas, aportando os diferentes equipos, para que programar tarefas dende o Deseño Universal de Aprendizaxes onde as TIC, a música, o galego, o inglés, a psicomotricidade… xúntense nunha tarefa. Polo tanto, trataremos en conmemoracións coma o Día de Rosalía de Castro, Semana da Ciencia en Galego, … propoñer actividades onde aporten todos os docentes. 

AS FAMILIAS:as familias son un pilar fundamental na promoción da comprensión e

expresión oral e escrita no noso alumnado. E os adultos somos o reflexo d@snen@s por iso, é moi importante a lectura nas nosas familias, ampliando cada ano a sección de lectura para familias e mestres sobre educación. Ademais, dende as titorías faranse reunións individuais coas familias para dialogar sobre o alumnado, e tamén reunións en grupo onde explicarase as familias como é a metodoloxía no centro, qué se está traballando e cómo, visualización de vídeos… En diferentes ocasións, as familias tamén estarán invitadas a participar na vida do centro: falar das súas profesións, horto, etc. 

OUTROS RECURSOS HUMANOS: diferentes persoas, asociacións ou organismos que sen

formar parte do centro nos propoñen a realización de actividades que axudan ao fomento da competencia lingüística.

3.- OBXECTIVOS: Resulta moi importante que o profesorado siga a mesma liña metodolóxica no centro para dar continuidade, sobre todo no paso de infantil a primaria onde moitas veces vemos unha gran ruptura. Por iso, entre os OBXECTIVOSque nos marcamos están:

6



Coñecer a metodoloxía do centro respecto á lectoescritura traballando tod@s seguindo

unha continuidade. 

Pedir asesoramento ao Equipo de Orientación cando teñamos algunha dúbida respecto

ao ámbito da competencia lingüística con a.n.e.a.e. 

Dinamizar a comprensión e expresión escrita e oral a través de diferentes actividades

motivadoras para o alumnado. 

Programar por tarefas tendo en conta o Deseño Universal de Aprendizaxes, e que tod@s

somos diferentes e temos diferentes capacidades, e debemos como mestres, potenciar aquelas nas que destacamos e motivar e acompañar naquelas nas que teñen máis dificultade. 

Axudarnos daqueles recursos motivadores para o alumnado e incluílo dentro da nosa

programación: Ipads, aplicacións, gravadoras… 

Adquirir responsabilidades no coidado e manexo dos fondos.



Converter ao alumnado en creador de contidos e non só consumidor.



Continuar deseñando unha biblioteca inclusiva, con novos espazos, creadora de contido,

de experiencias e aprendizaxes 

Atender ás propostas do alumnado, profesorado, familias e o proxecto de centro para a

compra dos fondos.

4.- A AVALIACIÓN. O proxecto lector é un documento que debemos de ter presente a súa reflexión e modificación daquilo que sexa mellorable. Será o documento de referencia para a elaboración do Plan Anual de Lectura, e será aquí onde planificaremos os obxectivos anuais que dentro do Equipo de Apoio á Biblioteca, ao finalizar o curso, reflexionaremos para ver se os conseguimos e aquilo no que debemos mellorar, e que quedará escrito na memoria.

Ademais é moi importante a opinión das familias, alumnado e profesorado, polo tanto, ao finalizar o curso cubrirán unha enquisa valorando as actividades, recursos, espazo… das que sacaremos unhas gráficas que se incluirán tamén na memoria. Para reducir o consumo de papel, estas enquisas comezaremos a elaboralas a través dos cuestionarios de Google. a) MODELO DE ENQUISA PARA O PROFESORADO:

7

b) MODELO DE ENQUISA PARA O ALUMNADO

8

c)MODELO DE ENQUISAPARA AS FAMILIAS:

5.- O USO DAS TIC: A transmisión de coñecementos debe estar acorde co mundo que lle rodea ao neno/a. Na actualidade non debemos obviar que as novas tecnoloxías forman parte do mundo dos cativos, polo que temos que aproveitar a motivación e interese que lles provocan e proxectar algúns contidos a través das TIC. Para iso empregamos unha serie de medios que os nenos/as aprenderán a manexar: No desenvolvemento dos proxectos empregamos ferramentas TIC tódolos días con distintas finalidades:  Busca en internet de distinta información.  Creamos contidos. Manexo e uso do EDI.  Manexo e uso de tabletas e apps educativas.  Creación e difusión dos Blogues de aula : Actualizamos o blogue de aula. Contamos o máis destacado dos nosos proxectos e amosamos fotos e vídeos coa finalidade de compartir a nosa aventura coa comunidade educativa. http://osananosdejenny.blogspot.com.es/

9

http://osananosdenuria.blogspot.com.es/ http://osananosdevane.blogspot.com.es/ https://ospequesdemarta.blogspot.com/ http://abalarnasaulas.blogspot.com/ http://consellodosnenos.blogspot.com/  Creamos contidos dixitais (mapas mentais con Popplet ou Thinglink por exemplo) e códigos QR para facilitar a súa difusión.  ...

6.- A Hora de ler: A hora de ler é unha sesión diaria de 12:05 a 12:30 onde o alumnado participa activamente na escoita dun conto, visualización a través da PDI, creación de contos a través de diferentes recursos (Ipad, PDI…), dramatización, xogos e enigmas de comprensión e expresión oral…

Buscaremos na realización dos horarios a posibilidade de que a hora de ler a realice toda a semana ou case toda, a mesma persoa nunha aula para poder dar continuidade ás actividades xa que son sesións curtas, saber qué libros se leron, etc. E tamén buscaremos que o auxiliar de conversa e especialistas de inglés fagan unha hora de ler a semana con cada curso en inglés. o Os recursos que se empregan na Hora de Ler son o ordenador, o encerado dixital, contos da biblioteca, contos dixitalizados, curtas, marionetas, ipad, lanternas con imaxes para inventar contos da marca MoulinRoty, a mesa de luz, contos de realidade aumentada,

contos

de

“Enigmas”

da

editorial

ZahoríBooks, “Un mundo de juegos” da editorial Combel, Colección de Filosofía Visual para nenos da editorial WonderPonder, webs coma https://leer.es/... o Actividades:

10

- En asemblea vemos e escoitamos vídeos sobre contos infantís dixitais nos tres idiomas: castelán, galego e inglés.

- Curtas que despois debatemos e falamos sobre elas.

- Os nenos/as len e ven libros que se atopan dentro da biblioteca da propia aula, ou que colleron de préstamo na biblioteca do centro.

- A mestra escolle un libro e le en voz alta aos nenos/as. Despois establecen un diálogo ou diferentes actividades: inventar un final novo, cambiar a historia…

- Os nenos/as teñen que contar algo oralmente, aos compañeiros, do que leron ou escoitaron dun conto.

- Creación de contos con diferentes apps: creatales, telestory, sockpuppets, toontastic, stop motion...

- Traballo da dramatización de contos e visita despois a diferentes aulas.

- Técnicas Rodari.

- Actividades relacionadas co libro do itinerario lector.

- Actividades propostas polo Equipo de Apoio á Biblioteca.

- Apadrinamento lector.

7.- A METODOLOXÍA: A seguinte cuestión fundamental unha vez coñecido e concretado noso currículo é entender como aprenden os nenos e as nenas destas idades a ler e a escribir: Emilia Ferreiro e Ana Teberosky (1979) dedicáronse a investigar o pensamento infantil acerca da lectura e a escritura. O punto de inicio das súas investigacións parte das seguintes fantásticas preguntas:  Cómo aprenden os nenos e as nenas a ler e a escribir, ao marxe do que a escola lles ensina?  Cal éo pensamento infantil (ideas, teorías, hipóteses) acerca do que é ler e escribir.

E resulta que comprobaron que todos os nenos e nenas elaboran teorías propias (que parecen ser universais) sobre a linguaxe escrita. E, ademais que pensan seriamente, argumentan e se pelexan polas súas ideas. E selles facemos caso, ao discutilas,aprenden a ler e a escribir! E poden escribir calquera cousa incluso dende moi pequenos, se os entendemos! Exa non din “non sei”! e se lles ve contentísimos e motivados. E ademais podemos entender a cada un dos nosos alumn@s.

Concluíron que o proceso de aprendizaxe da escritura pasa polas seguintes etapas:

11

INDIFERENCIADA OU SEN CONTROL: Consideran que escribir non é o mesmo que debuxar.

Producen grafismos que non son letras pero o parecen: fanculebrillas. Imitana direccionalidade.

Utilizan signos intelixibles. Non teñen ningunha hipótese sobre a cantidade de letras que debe de levar unha palabra, nin si os trazos deben ser distintos ou non, cáles son letras e cáles non.

DIFERENCIADA OU CON CONTROL: Pasan da culebrilla a trazos soltos coma paus, boliñas, cruces…que

poden

ou

non

ser

letras

oupseudoletras. En xeral, usan repetidamente algunha letra ou letras presentes no seu nome.

Teñen interese solo por aspectos máis visuais dalinguaxe: escribir é facer marcas, letras oupseudoletras.

Non

sempre

respetana

linealidade nin a direccionalidade. Ao final desta etapa desenvolven a hipótese da variedade interna: letras iguais non din nada. Cren que o número de letras dunha palabra ten relación con o tamaño doobxecto que designa. Elabora a hipótese da cantidade (a escritura ten que ter un mínimo de letras) e variadas (as letras teñen que ser diferentes).

SILÁBICA CUANTITATIVA: Elaboración dunha nova hipótese . Hipótese silábica, usan unha letra por cada sílaba, pero con valor convencional, utiliza calquera letra soamente se fixa na cantidade.

SILÁBICA CUALITATIVA: Usan unha letra por cada sílaba, con valor sonoro convencional.

SILÁBICO – ALFABÉTICA:Mestura de escrituras silábicas e alfabéticas: algunhas sílabas as poncunha sola letra e outras con máis.

ALFABÉTICA: Escribe con tódalas letras.

Na etapa de Educación Infantil (e será moi importante continuar en primaria esta liña metodolóxica para dar continuidade) crearemos un ambiente favorecedor cara a aprendizaxe da lectoescritura e a súa competencia na aula, seleccionando propostas, materiais e estratexias cunha actitude de respecto, participación e implicación dos nosos alumnos e alumnas, súas familias e a ser posible con coordinación do profesorado implicado no proceso.

12

A aprendizaxe da lectoescritura dende unha perspectiva construtivista trátase dunha proposta ónde o fundamental é o pensamento, as ideas dos nenos e nenas, e as ideas das mestras acerca do que é aprender e ensinar, e acerca do que é ler e escribir, comprender e producir linguaxe escrito.

Daremos oportunidades para que os nenos e nenas pensen, o que significa partir das súas ideas, mostrarlles as súas limitacións e aportarlles información nova que lles axude a pensar máis e mellor. Non se trata de recepción pasiva, senón actividade mental, esforzo, reconstrución persoal, debate, controversia, interacción.

Aprender é ampliar as fronteiras do pensamento, é axudar a transformar súas ideas e para iso, hai que coñecelas, escoitalas atentamente, comprender o seu punto de vista, e elixir a axuda xusta para avanzar: nin máis nin menos. Unha aprendizaxe baseada nun enfoque construtivista e significativo é aquel que se incorpora a un pensamento e o modifica para melloralo. Debe ser coherente o pensamento infantil e o que queremos ensinar.

Será moi importante manter reunións coas familias para que saiban como se está traballando na aula e poder manter unha continuidade entre familia e escola. Nestas reunións faremos unha explicación teórica de cómo evoluciona a aprendizaxe dos nenos, o marco lexislativo, pero tamén será moi importante das mostras do que se fai na aula con imaxes ou vídeos de diferentes actividades, xogos, materiais…

O obxectivo principal de ensinar e aprender unhalinguaestranxeira é adquirir a competencia comunicativa. A integración das catro habilidades lingüísticas é fundamental: listening (escoitar), speaking (falar), readig (ler) e writing (escribir).

No presente curso académico, como novidade, formamos parte do Programa plurilingüe do segundo ciclo de educación infantil: Plurinfantilfomentado pola Consellería. Implántase simultaneamente nos 3 cursos do ciclo e supón unha hora semanal de CLIL: Content and LanguageIntegratedLearning. Isto quere dicir que se impartirá un contido curricular a través dunha lingua estranxeira (neste caso a Inglesa) que actuará como vehículo de aprendizaxe. No caso do noso centro decidiuse que a psicomotricidade sería o obxecto deste cambio metodolóxico. Deste xeito cada aula conta cunha hora semanal de lingua estranxeira dividida en dúas sesións de 25 minutos e unha hora semanal de PsycoEnglish.

A proposta das sesións parte dunhametodoloxía activa, oral, participativa e fácil de seguir, deixandonun segundo plano o traballo en mesa e papel. Canto maiorsexa o tempo de exposición ao inglés, maior será a capacidade de asimilación. Esta metodoloxíacontribúe a xerar un clima de confianza e divertido para empregar a linguaxedunha forma natural e desinhibida. Trátase de crear contornas nos que se queira participar en inglés provocando unhanecesidade de

13

comunicación baseada no xogo. Por iso, co propósito de expoñeraosnenosaomesmo tipo de linguaxe desde diferentes ángulos empregaremoscancións, vídeos, contos e xogos interactivos para o encerado dixital, así como actividades TPR (total physical response).Destexeito, o inglés que aprenden cobra vida a través de diferentes situacións. É esencial crear un ambiente o máis anglófono posible e expoñeraosnenos a un inglés en activo constante. O feito de que os nenos non coñezan o idioma non significa que haxa que reduciloásúa mínima expresión. É necesario converter todo en algo máis activo e dotalo de maior significado.

En Primaria, dende a área de lingua inglesa favorécese o desenvolvemento da competencia lectora e poténciase o hábito lector no alumnado do seguintexeito:  Aocomezo do curso infórmaseaosnenos e nenas dos contos nalingua inglesa que haina biblioteca.  O centro contacun auxiliar de conversa que visita as distintas aulas e lee contos nalingua inglesa de acordoaos intereses dos nenos/as e considerando o nivel ao que vaidirixido.  A posteriori das lecturas realízanse debates sobre a mesma, escóitansecancións, realízanse actividades plásticas ouxogos relacionados co TPR de xeito que os nenos/as relacionen a nova lingua con movementos.  É imprescindible non esquecerse de soporto visual, de utilizar expresiónssinxelas que se repitan constantemente e do uso do xesto e ou mímica.  Aomesmo tempo é importante crear un clima cálido e acolledor para que o neno/a sesinta cómodo durante a lectura do conto.  Hoxe en día vivimos na era das TICs (Tecnoloxías da información e da comunicación). A Web proporciona recursos novos e ideas diferentes para o deseño de actividades previas ou posteriores á lectura de contos.

Enténdese por alumnado con NEAE aquel que requira, de forma temporal ou permanente, apoios ou provisións diferentes as comúns por presentar necesidades educativas especiais, por dificultades específicas de aprendizaxe, por altas capacidades intelectuais, por incorporación tardía o sistema educativo ou por condicións persoais ou de historia escolar.

No noso centro educativo reina a neurodiversidade. Encontrando alumnado con diferentes características, habilidades, fortalezas e dificultades. Entre eles atopamos alumnado con diversidade funcional, como o alumnado con Trastorno do Espectro Autista. A atención a este

14

alumado supón un reto para toda a comunidade educativa, xa que implica a supresión de barreiras para o acceso, a participación e o aprendizaxe.

Para levar a cabo a supresión de ditas barreiras e dende o Proxecto lector, propóñense metodoloxías activas, inclusivas e cooperativas, podéndose usar diferentes técnicas como os agrupamentos flexibles, a titorización entre iguais, apoio transaccional e grupos cooperativos entre outros, así como programar seguindo oDeseño Universal da Aprendizaxe. Falamos de espazos cooperativos que contemplan todo tipo de linguaxes e posibilitan ao alumnado múltiples oportunidades de aprendizaxe, de expresión e de creación.

Así propóñense materiais pedagóxicos inclusivos para favorecer a aprendizaxe de calquera alumno, destacando os seguintes:  Materiais

manipulativosque

permiten

a

aprendizaxe

vivencial

favorecendo

a

xeneralización do mesmo. Empregando contos con apoios visuais como o pictografiado coa palabra escrita. A lectoescritura con pictogramas permítenos adaptar o ritmo de aprendizaxe da lectura as capacidades do alumnado, así contamos con maior número de apoios visuais, o que facilitara a comprensión e a execución de diferentes tarefas relacionadas có contido.  Uso de sistemas aumentativos e alternativos de comunicación que nos permiten a comunicación aínda que non nos expresemos de forma oral. Usamos PECS, Botóns gravadoras, ..., con estas ferramentas o que se pretende e conseguir unha comunicación diferente que permita a integración e interacción do alumno có seu entorno favorecendo o desenvolvemento persoal.  Aplicacións para favorecer a comunicación, como poden ser: C.P.A., DIME, HISTORIAS ESPECIALES, ENSÉÑAME A HABLAR, ABLAH, E-MINZA, Jose Aprende, Soy visual, PICTODROIP,... .  Xogos como: ¿Qué Pensan?, ¿qué dirías?,...., estimulamos a capacidade de deducir, desenvolvemos a comprensión de inferencias, insinuacións ou emocións. Con ¿cal é a pregunta?, os dados de historias, ..., pretendese desenvolver a imaxinación e a capacidade de contar historias, promovendo a linguaxe oral, expresiva e receptiva de forma lúdica.  Teclados adaptados; para facilitar o acceso a información e a comunicación.

8.-

EXEMPLOS

DE

ACTIVIDADES

E

RECURSOS QUE LEVAMOS A CABO: EDUCACIÓ N INFANTIL 15

ACTIVIDADES

E

RECURSOS

RELACIONADOS COA EXPRESION ORAL. - Asembleas diarias onde vemos o tempo, día da semana, nenos e nenas que viñeron os coles, lectura global dos nomes dos compañeir@s, noticias que nos aconteceron e queremos compartir, actividades importantes da semana/mes que apuntamos no calendario...

- Rutinas de pensamento coma“Vexo, penso, pregúntome”.

- Que pasaría si...? para o traballo do pensamento diverxente.

- Gravacións en vídeo nas que teñen que explicar os diferentes pasos que seguimos para a realización dunha tarefa (experimento, xogo...).

- Círculos “proactivos” vinculados coas prácticas restaurativas.

- Exposicións orais coa visita das familias á aula nos seguintes proxectos: ● “O PROTAGONISTA DA SEMANA” 3 anos. Os nenos e nenas son protagonistas levando a mascota da aula e uns soportes onde pegarán fotos deles ca mascota. ● “VIAXAMOS XUNTOS” 4 anos. Os nenos e nenas son protagonistas levando a mascota da aula e uns soportes onde pegarán fotos deles ca mascota. Ademais, explicarán unha viaxe que fixeran ca súa familia marcando no mapa onde está ese lugar, e compartirán cos compañeiros e compañeiras cousas que fixeron nese lugar, comidas, idioma, anécdotas, animais... ● “O ESPECIALISTA” 5 anos. Cada un de nós é diferente, e temos unhas destrezas especiais en diferentes ámbitos, por iso, gústanos compartir ca nosa clase aquilo no que somos especialistas. En compañía das familias traerán diferentes actividades programadas (demostración dun deporte, manualidade, cociña, concerto de música...) ademáis explicarán nun soporte en qué son especialistas. Noutro soporte ensinarán o que fixeron nese fin de semana ca mascota de clase.

- Exposicións orais sobre investigacións feitas na casa coas familias vinculadas as tarefas de aula: Newton, ciencia e tecnoloxía, animais...

- Utilización de apps como Chatterkid ou SockPuppets onde gravan as súas voces.

- Taboleiro de Bee Bot con tarefas de lectoescritura. Programación da abella cas cartas dos comandos onde traballarán a direccionalidade da lectura.

- Dinámicas de aprendizaxe cooperativa: “A maleta”, “a pelota”...

- Exposicións en gran grupo sobre o que fixeron coa “mochila viaxeira” nas súas casas.

- Traballo cos StoryCubes.

- Gravación de cuñas publicitarias para promocionar diferentes actividades do centro.

16

- Gravacións para crear un conto cooperativo a nivel centro (App: Creatales).

- Xogos do canal de EugeniaRomero (practicamos os fonemas, lectura de imaxes, xogo do vexo vexo, rematar as frases...). o https://www.youtube.com/channel/UCzuAoxns3UhmP_CQaKNKNxA - Cancións de tradición popular.

- Xogos no encerado dixital nos que aparecen imaxes e teñen que facer descricións das mesmas, dicir o que ven na imaxe, inventar posibles historias a partir de dita imaxe...

- Estruturas cooperativas na realización de diferentes actividades en soporte papel que requiren da posta en común de ideas por parte dos diferentes equipos de traballo e ter que chegar a acordos entre eles:

lapis

ao

centro,

pegamentos

ao

centro,

quebracabezas xiratorio, folio xiratorio, a escultura xiratoria...

- Xogos de mímica para adiviñar obxectos, animais,...

- Trabalinguas, adiviñas, rimas, retahílas….

- Xogos tipo “quen é quen” e “misterycrock”.

- Resérvase unha sesión semanal para levar a cabo un Programa de Estimulación da Linguaxe Oral a cargo da mestra especialista de Audición e Linguaxe para cada un dos cursos que compoñen o ciclo.

- Técnicas Rodari: Ensalada de Fábulas , continuar a historia, cambiar o final dos contos, Binomio Fantástico…

- Inventar ou representar pequenas dramatizacións.

ACTIVIDADES E RECURSOS RELACIONADAS COA LECTOESCRITURA - Encrucillado cos nomes de todos os nenos e nenas da aula.

- Escoita activa de diferentes narracións (contos, cartas ou correos electrónicos que envía a mascota de aula, historias, poemas, proxeccións no encerado dixital, rimas...).

- Dinámica cooperativa: “a terra azul”.

- Escritura da data no encerado branco.

17

-

“ABC Monster”. Xogo onde coas letras móbiles construímos palabras.

- “ACTIVITY 123 ABC”. Xogo onde temos as letras en minúsculas e podemos seguir a dirección do trazo ou coser metendo o cordón nos buratos seguindo a direccionalidade.

- Bingo con letras.

- Confección dos carteis relativos ao funcionamento de aula e areas comúns: zona de pintar, recunchos do patio, nomes dos equipos, normas da aula...

- “A revista dixital dos nosos soños”. Elaboración por parte de cada aula dun artigo para a revista.

- Sopa de letras xigante en movemento na que o alumnado ten que atopar unha letra concreta entre outras moitas, dita letra pode estar vinculada coa inicial do seu propio nome ou con diferentes palabras que teñan relación co vocabulario que se estea traballando no proxecto desenvolvido nese momento na aula.

- Uso

de

diferentes

Apps

(Marbotic,

Osmowords, Tella, Leo con Grin...) que permitan a manipulación das letras ou fomenten a escritura dunha forma lúdica.

- Sentimos

as

estacións:

diferentes

actividades en soporte papel vinculadas á saída que fixemos na chegada das estacións.

- Actividades de grafomotricidade en diferentes soportes ou mediante o uso de distintos

materiais:

fariña,

area

cinética,

plastilina, mesa de luz, encerado velleda, soportes plastificados, HervéTullet: cociña de debuxos, Divírtete con Tullet,…

- Soportes en papel relacionados coas tarefas do proxecto.

- Soportes en papel no que se fai uso da escrita de maneira espontánea, trascribindo o que poñen e facendo reflexionar para ir avanzando cara as seguintes etapas da lectoescritura.

- Xogos no encerado dixital das páxinas web: o http://balara.es/contenido/menuprincipal.html o http://ntic.educacion.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem2009/pequetic/index.html o https://www.juegosarcoiris.com/juegos/letras/ o https://www.minilandgroup.com/educational/

18

- Letras plastificadas con velcro, magnéticas e de madeira en maiúscula e minúsculapara a construción de palabras.

- Composición de frases ou palabras con pictogramas (en soporte papel ou dixital, coa AppPictosonidos ou “axenda TEA”).

- Construción de letras ou palabras con diferentes materiais: pinchiños, policubos, plastilina...

- Nas conmemoracións faremos distintas actividades relacionadas coa vida e obra de diferentes autores,creación de pequenos poemas, coñecemento dalgunhas das súas publicacións...

- Xogar a pensar nas letras que leva unha palabra que pode ser proposta polo alumnado ou mestra e ter relación con calquera aspecto que se estea traballando. Unha vez que pensamos, de forma voluntaria, saen a escribila no encerado branco dun en un e o resto vai axudando ao que escribe (pensamos os fonemas en relación as distintas grafías que imos escribir).

- Actividades relacionadas coa motricidade fina e a prensión empregando pinzas, pompóns, legumes, rasgado de papel, punzón, pastilina...

- ...

EDUCACIÓ N Bloque 1. Comunicación oral: Falar e escoitar.

PRIMARIA Rutinas diarias: responsables (calendario, música, asuntos exteriores, rego do horto, ....) organización conxunta do plan de traballo do día. Asembleas diarias : compartir anécdotas, resolución de conflitos, intereses comúns,.... Exposicións individuais e en equipos da información seleccionada e relacionada coas tarefas e o proxecto traballado. Escoita activa das exposicións realizadas na aula polo alumnado e familias. Explicar historias coas súas palabras. Dramatizacións.

19

Xogos de linguaxe (campo semántico, palabras encadeadas, palabras que empezan por, adiviñas, cancións,...) Inventar historias con storycubes. Charlas sobre diferentes temas traballados ao longo do curso. APPS e ferramentas web para traballar a Comunicación oral: Thinglink, grabadora, piccollage, imovie... Exposición oral da súa árbore xenealóxica. Recursos do Recuncho das Nosas Linguas : obxectos da palabra, micrófonos, xogos (memory, double, ...). Presentacións de actos e conmemoracións escolares (festival de nadal, día da Paz...). Gravación de podscats na radio da biblioteca.

Bloque 2. Comunicación escrita: Ler Lecturas compartidas. (Estrutura cooperativa). Lecturas individuais. Estratexias de Comprensión lectora. Préstamos da Biblioteca do Centro para o recuncho da Biblioteca de aula e para ler en familia. Mochila Viaxeira. Hora de ler (25 mins ao día). Ficha de lectura. Rutinas de pensamento : “Vexo, penso , pregúntome” coa portada de contos. Rutina de pensamento : “Antes pensaba .... Agora penso...... “ despois da lectura dun conto... Ler poesías. Inventar adiviñas. Lectura de prensa impresa e dixital. Lecturas conxuntas de obras de autores variados.

Bloque 3. Comunicación escrita: Escribir. Abecedario personalizado . Escritura creativa.

20

Diario de fin de semana. Seleccionar e escribir noticias de actualidade. Inventar un titular a unha noticia. Elaborar e redactar noticias para o xornal do cole. Creación conxunta e publicación dixital da revista escolar anual. Creación dun conto enlazado nas mochilas viaxeiras. Elaborar infografías. Thinkingmaps: Circlemaps, Bubblemaps,... Descricións e reflexións persoais con mapas mentais. Xogos poéticos: Inventar pareados sinxelos e facer unha poesía. Estruturas Cooperativas: Folio xiratorio, lapis ao centro, 1-2-4 ... Letreiros para a aula e para o centro. Crear slogans. A silueta. Cada nen@ o día do seu aniversario recibe unha silueta chea de mensaxes bonitas dos seus compañeir@s. Recursos do Recuncho das Nosas Linguas: (encerados individuais e rotuladores, letras imantadas, storycubes, autodictados, abecedarios, ...) Creación de contos compartidos, animalarios, que pasaría se...

Bloque 4. Coñecemento da lingua. Uso das diferentes linguas da aula (castelán , galego e inglés) coma unha estratexia para expresar coñecemento, información, vivencias, emocións e sentimentos, anécdotas... Uso de habilidades de escoitar, falar, escribir e ler para recordar, comunicar, debater, explicar, crear coñecemento, construír significados e reflexionar sobre os feitos da linguaxe. Actividades e xogos educativos encamiñados ao coñecemento da gramática, ortografía e aumento do vocabulario: sinónimos/antónimos, “El Cazafaltas”, Tabú, deletreo...

Bloque 5. Educación literaria. Coñecer e valorar escritores e as súas obras.

21

Recuncho da biblioteca de aula (aportacións da casa e da biblioteca de centro relacionadas cos intereses ou temas traballados). Lectura de diferentes xéneros literarios: narrativa, teatro, poesía, banda deseñada e lecturas informativas. Nas conmemoracións escolares faremos distintas actividades relacionadas coa vida e obra de diferentes autores: creación de pequenos poemas, coñecemento dalgunhas das súas publicacións...

PROGRAMA O desenvolvemento da linguaxe e da competencia comunicativa iníciase desde o

COMUNICACIÓN

nacemento e continúa durante toda a vida. Con todo, durante a infancia lógranse os maiores avances, por este motivo é importantísimo que como docentes de Educación Infantil e Primaria atendamos a este proceso de adquisición, fomentémolo e facilitémolo para propiciar no neno/a

LINGÜÍSTICA.

un desenvolvemento adecuado que lle permita expresarse, comunicarse e adquirir o dominio suficiente co fin de interactuar na súa contorna familiar e social.

Tendo en conta o establecido na Orden ECD/65/2015, de 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias, os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e e o bacharelato. A competencia en

22

comunicación lingüística é o resultado da acción comunicativa dentro de prácticas sociais determinadas, nas cales o individuo actúa con outros interlocutores e a través de textos en múltiples modalidades, formatos e soportes. Estas situacións e prácticas poden implicar o uso dunha ou varias linguas, en diversos ámbitos e de maneira individual ou colectiva. Para iso o individuo dispón do seu repertorio plurilingüe, parcial, pero axustado ás experiencias comunicativas que experimenta ao longo da vida. As linguas que utiliza poden ter vías e tempos distintos de adquisición e constituír, por tanto, experiencias de aprendizaxe de lingua materna ou de linguas estranxeiras ou adicionais. Esta visión da competencia en comunicación lingüística vinculada con prácticas sociais determinadas ofrece unha imaxe do individuo como axente comunicativo que produce, e non só recibe, mensaxes a través das linguas con distintas finalidades. Valorar a relevancia desta afirmación na toma de decisións educativas supón optar por metodoloxías activas de aprendizaxe (aprendizaxebaseado en tarefas e proxectos, en problemas, en retos, etcétera), xasexan estas en a lingua materna dos estudantes, nunha lingua adicional ou nunha lingua estranxeira, fronte a opcións metodolóxicas máis tradicionais. Ademais, a competencia en comunicación lingüística representa unha vía de coñecemento e contacto coa diversidade cultural que implica un factor de enriquecemento para a propia competencia e que adquire unha particular relevancia no caso das linguas estranxeiras. Por tanto, un enfoque intercultural no ensino e a aprendizaxe das linguas implica unha importante contribución ao desenvolvemento da competencia en comunicación lingüística do alumnado. Esta competencia é, por definición, sempre parcial e constitúe un obxectivo de aprendizaxe permanente ao longo de toda a vida. Por iso, para que se produza unha aprendizaxe satisfactoria das linguas, é determinante que se promovan uns contextos de uso de linguas ricos e variados, en relación coas tarefas que se han de realizar e os seus posibles interlocutores, textos e intercambios comunicativos. A competencia en comunicación lingüística é extremadamente complexa. Baséase, en primeiro lugar, no coñecemento do compoñente lingüístico. Pero ademais, como se produce e desenvolve en situacións comunicativas concretas e contextualizadas, o individuo necesita activar o seu coñecemento do compoñentepragmático-discursivo e socio-cultural. Esta competencia precisa da interacción de distintas destrezas, xa que se produce en múltiples modalidades de comunicación e en diferentes soportes. Desde a oralidade e a escritura ata as formas máis sofisticadas de comunicación audiovisual ou mediada pola tecnoloxía, o individuo participa dun complexoentramado de posibilidadescomunicativas grazas ás cales expande a súa competencia e a súa capacidade de interacción con outros individuos. Por iso, esta diversidade de modalidades e soportes require dunha alfabetización máis complexa, recollida no concepto de alfabetizacións múltiples, que permita ao individuo a súa participación como cidadán activo. A competencia en

23

comunicación lingüística é tamén un instrumento fundamental para a socialización e o aproveitamento da experiencia educativa, por ser unha vía privilexiada de acceso ao coñecemento dentro e fóra da escola. Do seu desenvolvemento depende, en boa medida, que se produzan distintos tipos de aprendizaxe en distintos contextos, formais, informais e non formais. Neste sentido, é especialmente relevante no contexto escolar a consideración da lectura como destreza básica para a ampliación da competencia en comunicación lingüística e a aprendizaxe. Así, a lectura é a principal vía de acceso a todas as áreas, polo que o contacto cunha diversidade de textos resulta fundamental para acceder ás fontes orixinais do saber. Por iso, ondemanifesta a súa importancia de forma máis patente é no desenvolvemento das destrezas que conducen ao coñecemento dos textos literarios, non só na súa consideración como canon artístico ou na súa valoración como parte do patrimonio cultural, senón sobre todo, e principalmente, como fonte de goce e aprendizaxe ao longo da vida. Desde esta perspectiva, é recomendable que o centro educativo sexa a unidade de acción para o desenvolvemento da competencia en comunicación lingüística. Neste sentido, actuacións como o deseño dun Proxecto Lingüístico de Centro que forme parte do propio Proxecto Educativo de Centro, un Plan Lector ou unhas estratexias para o uso da Biblioteca Escolar como espazo de aprendizaxe e goce permiten un tratamento máis global e eficaz da competencia en comunicación lingüística nos termos aquí expresados. A competencia en comunicación lingüística inscríbese nun marco de actitudes e valores que o individuo pon en funcionamento: o respecto ás normas de convivencia; o exercicio activo da cidadanía; o desenvolvemento dun espírito crítico; o respecto aos dereitos humanos e o pluralismo; a concepción do diálogo como ferramenta primordial para a convivencia, a resolución de conflitos e o desenvolvemento das capacidades afectivas en todos os ámbitos; unha actitude de curiosidade, interese e creatividade cara a aprendizaxe e o recoñecemento das destrezas inherentes a esta competencia (lectura, conversación, escritura, etcétera) como fontes de pracer relacionada co desfrute persoal e cuxa promoción e práctica son tarefas esenciais no reforzo da motivación cara á aprendizaxe. En resumo, para o adecuado desenvolvemento desta competencia resulta necesario abordar a análise e a consideración dos distintos aspectos que interveñen nela, debido á súa complexidade. Para iso, débese atender aos cinco compoñentes que a constitúen e ás dimensións nas que se concretan: – O compoñente lingüístico comprende diversas dimensións: a léxica, a gramatical, a semántica, a fonolóxica, a ortográfica e a ortoépica, entendida esta como a articulación correcta

do

son a

partir da

representación gráfica

da

lingua.

–

O

compoñentepragmático- discursivo contempla tres dimensións: a sociolingüística (vinculada coa adecuada produción e recepción de mensaxes en diferentes contextos sociais); a pragmática (que inclúe as microfuncións comunicativas e os esquemas de interacción); e a discursiva (que inclúe as

24

macro funciónstextuais e as cuestións relacionadas cos xéneros discursivos).

– O

compoñentesocioculturalinclúe dúas dimensións: a que se refire ao coñecemento do mundo e a dimensión intercultural. – O compoñente estratéxico permite ao individuo superar as dificultades e resolver os problemas que xorden no acto comunicativo. Inclúe tanto destrezas e estratexias comunicativas para a lectura, a escritura, o fala, escóitaa e a conversación, como destrezas vinculadas co tratamento da información, a lectura multimodal e a produción de textos electrónicos en diferentes formatos; así mesmo, tamén forman parte deste compoñente as estratexias xerais de carácter cognitivo, metacognitivo e socioafectivas que o individuo utiliza para comunicarse eficazmente, aspectos fundamentais na aprendizaxe das linguasestranxeiras. Por último, a competencia en comunicación lingüística inclúe un compoñente persoal que intervén na interacción comunicativa en tres dimensións: a actitude, a motivación e os trazos de personalidade.

EDUCACIÓN INFANTIL

Decreto 330/2009, do 4 de xuño, polo que se establece o currículo da educación infantil na Comunidade Autónoma de Galicia.

Artigo 4º.-Obxectivos.

A educación infantil contribuirá a desenvolver nas nenas e nenos ás capacidades que lles permitan: a) Coñecer o seu propio corpo e o das outras persoas, as súas posibilidades de acción e aprender a respectar as diferenzas. b) Observar e explorar o seu contorno familiar, natural e social. c) Adquirir progresivamente autonomía nas súas actividades habituais.

25

d) Desenvolver as súas capacidades afectivas. e) Relacionarse cos demais e adquirir progresivamente pautas elementais de convivencia e de relación social, así como exercitarse na resolución pacífica de conflitos. f) Desenvolver habilidades comunicativas en diferentes linguaxes e formas de expresión. g) Iniciarse nas habilidades lóxico-matemáticas e achegarse á lectura e escritura como medio de comunicación, información e gozo. h) Sentir o xesto, o movemento e o ritmo como recursos para a expresión e a comunicación. i) Achegarse, na medida das súas posibilidades, ao uso das tecnoloxías da información e da comunicación.

ÁREA: LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN. A comunicación nas súas diversas manifestacións implica a capacidade de producir, recibir e interpretar mensaxes. Ao fomentar a aprendizaxe das diversas formas de comunicación e expresión, outorgaráselles ás nenas e aos nenos a oportunidade de manifestar os seus sentimentos, emocións e ideas con maior elaboración e riqueza de matices. As linguaxes contribúen tamén ao desenvolvemento dunha competencia artística que vai acompañada do espertar dunha conciencia crítica neste mundo cambiante e que se pon en xogo ao compartir coas demais persoas as experiencias estéticas. O propósito desta área é contribuír a mellorar a relación entre o alumnado e o medio, xa que será a través das distintas formas de comunicación e representación como a nena e o neno establezan relacións co resto das persoas. A interacción, a través dos diferentes instrumentos de comunicación, permite exteriorizar as vivencias emocionais, acceder aos contidos culturais, producir mensaxes cada vez máis elaboradas e ampliar progresivamente a comprensión da realidade. A comunicación constitúe o proceso mediante o cal nenas e nenos, desde os primeiros anos de vida, intercambian e constrúen significados.

Serán as distintas formas de comunicación e representación as que sirvan de nexo entre o mundo interior e exterior, na medida en que fan posible a representación da realidade, a expresión de pensamentos, sentimentos e vivencias, posibilitando as interaccións. A través das linguaxes, os nenos e nenas desenvolven a súa imaxinación e creatividade, aprenden, constrúen a súa identidade persoal, mostran as súas emocións, o seu coñecemento do mundo e a súa percepción da realidade.

As linguaxes considéranse fundamentais para potenciar o desenvolvemento do pensamento e as capacidades comunicativas, expresivas e creativas.

26

Os bloques de contidos que constitúen esta área recollen as diferentes formas de comunicación e representación: a linguaxe verbal, a linguaxe artística, a linguaxe corporal, a linguaxe audiovisual e das tecnoloxías da información e a comunicación.

• Bloque 1. Linguaxe verbal. Este bloque de contidos refírese á capacidade para relacionarse escoitando, recibindo comprensivamente e producindo diversas mensaxes, mediante o uso progresivo e axeitado da linguaxe, nas súas expresións oral e escrita. O dominio progresivo da linguaxe verbal axudará as nenas e os nenos a interpretar de forma máis axeitada o mundo que os rodea. A linguaxe oral é especialmente relevante nesta etapa, xa que pode considerarse o instrumento por excelencia de aprendizaxe, de regulación da conduta e de manifestación de vivencias, sentimentos, ideas, emocións, etc. A apropiación da linguaxe, nas súas formas oral e escrita, dependerá da amplitude, variedade e calidade das experiencias comunicativas que os nenos e nenas teñan. No segundo ciclo de educación infantil preténdese así mesmo que o alumnado descubra e explore os usos da lectura e a escritura, espertando e afianzando o seu interese por elas. Farase un achegamento á literatura infantil a partir de textos comprensibles e accesibles para que esta iniciación literaria sexa fonte de gozo, de diversión e de xogo.

Así mesmo, é necesario o desenvolvemento de actitudes positivas cara á propia lingua e á dos demais, espertando sensibilidade e curiosidade por coñecer outras linguas.

OBXECTIVOS -Utilizar as diversas linguaxes como instrumentos de comunicación, de expresión de ideas e sentimentos, de representación, de aprendizaxe e de gozo.

-Recoñecer a importancia das manifestacións non verbais -o silencio, a mirada, a xestualidade, o olfacto e o tacto- como elementos xenuínos da comunicación humana.

-Comprender que as palabras, escrituras indeterminadas, números, notas musicais, iconas e outros símbolos e signos convencionais poden representar os pensamentos, experiencias, coñecementos, ideas e intencións das persoas.

-Comunicarse oralmente nas dúas linguas oficiais con distintos propósitos -expresar sentimentos, emocións, desexos, ideas…- con diferentes interlocutores e/ou interlocutoras e en diversidade de contextos, valorando a linguaxe como ferramenta de relación cos demais, de regulación da convivencia e de aprendizaxe.

-Comprender a intencionalidade comunicativa doutras nenas e doutros nenos, así como das persoas adultas, adoptando unha actitude positiva cara ás linguas.

27

-Iniciarse no uso oral dunha lingua estranxeira para comunicarse en actividades contextualizadas e mostrar interese e gozo ao participar nestes intercambios comunicativos. Achegarse á lingua escrita a través de distintos tipos de textos.

-Comprender, reproducir, reescribir -tendo en conta as diferentes etapas individuais no proceso de adquisición da lingua escrita-, e recrear textos. -Facer uso da biblioteca valorándoa como fonte de información e como fonte de pracer.

CONTIDOS Bloque 1. Linguaxe verbal.

• Escoitar, falar e conversar.

-Utilización e valoración progresiva da lingua oral para evocar e relatar feitos; para adquirir coñecementos; para expresar e comunicar ideas, sentimentos e emocións; para facer peticións e como mecanismo para regular a propia conduta e a das demais persoas.

-Uso progresivo, acorde coa idade, de léxico variado, aumentando a precisión na busca dunha maior estruturación das súas frases.

-Participación de forma oral en conversas, narracións, anécdotas, chistes, xogos colectivos e outros, incrementando o vocabulario, empregándoo con crecente precisión, con entoación axeitada, pronuncia clara e usando estruturas oracionais que enriquezan as propias competencias comunicativas.

-Participación en situacións de comunicación con distintos propósitos, en diferentes contextos e con persoas interlocutoras diversas usando argumentos nas súas conversas, respectando quendas e escoitando atentamente.

-Acomodación progresiva dos seus enunciados aos formatos convencionais.

-Emprego axeitado das formas socialmente establecidas para relacionarse coas demais persoas - saúdos, despedidas, fórmulas de cortesía, cumprimentos...-.

-Interese por participar en interaccións orais en lingua estranxeira, en rutinas e situacións habituais de comunicación, amosando unha actitude positiva cara a esta lingua.

• Aproximación á lingua escrita.

-Achegamento á lingua escrita como medio de comunicación, información e gozo a través de soportes diferentes.

-Interese e atención na escoita de narracións e instrucións lidas por outras persoas.

-Iniciación no uso da escrita en situacións contextualizadas e reais.

28

-Diferenciación entre as formas escritas e outras formas de expresión gráfica. Identificación de palabras e frases escritas moi significativas e usuais. Percepción de diferenzas e semellanzas entre elas atendendo a propiedades cuantitativas -cantidade de letras, palabras longas e palabras curtas- e propiedades cualitativas -variedade de grafías-. Iniciación ao coñecemento do código escrito a través desas palabras e frases empregadas en contextos significativos e funcionais.

-Interese e gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles. • Achegamento á literatura.

• Aproximación á literatura.

-Escoita e comprensión da lectura en voz alta, realizada por unha lectora ou lector competente de contos, relatos, lendas, poesías, rimas, adiviñas, teatro...; tanto tradicionais como contemporáneas, nas dúas linguas oficiais, e como fonte de pracer e de aprendizaxe compartida.

-Dramatización de textos literarios, desfrute e interese por expresarse con axuda de recursos non lingüísticos.

-Memorización e recitado dalgúns textos de carácter poético, de tradición cultural ou de autor, gozando das sensacións que o ritmo, a rima e a beleza das palabras producen.

-Participación creativa en xogos lingüísticos -encadeados de palabras, adiviñas, trabalinguas, onomatopeas...- acompañados de respostas corporais -xestos, movementos, ritmos...- para divertirse e para aprender na compaña de iguais e de persoas adultas.

-Interese por compartir interpretacións, sensacións, emocións e opinións provocadas polas producións literarias, iniciándose nos faladoiros literarios.

-Introdución ao uso das bibliotecas de centro e de aula como un medio máis de aproximación á literatura e como espazo privilexiado de recursos para a diversión e o coñecemento.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN E INDICACADORES ESPECÍFICOS. -Utilizar a lingua oral do modo máis conveniente para unha comunicación positiva con iguais e con persoas adultas, segundo as intencións comunicativas. Mediante este criterio avalíase o desenvolvemento da capacidade para expresarse e comunicarse oralmente, con claridade e corrección suficientes, respondendo a diferentes intencións comunicativas. Valorarase, así mesmo, se a nena ou o neno toma en consideración os hábitos e as normas que rexen as

29

situacións comunicativas -respectar quendas de intervención, escoitar atentamente, respectar a opinión das demais persoas...-. Tamén se avalía o uso de fórmulas e tratamento axeitadas para saudar, despedirse, presentarse, escusarse, solicitar axuda, agradecer...

INDICADORES/estándares • Manifesta interese por comunicarse con outras persoas.

• Comunícase coas persoas adultas.

• Comunícase cos compañeiros e compañeiras.

• Respecta as quendas de palabra e sabe escoitar.

• Participa activamente nas conversas da aula.

• Fai achegas coherentes ás conversas en grupo.

• Mantén unha actitude de escoita e respecto cara ás demais persoas.

• É quen de solicitar axuda verbalmente cando a precisa.

• Recorda feitos e situacións vividas na clase e participa na súa narración.

• Expresa con espontaneidade e coherencia emocións, sentimentos e vivencias.

• É preciso nas súas explicacións.

• Pregunta o significado das palabras.

• Emprega con precisión o vocabulario que posúe.

• Incorpora ao seu vocabulario as palabras novas.

• Ten un vocabulario rico.

• Usa frases de construción sinxela.

• Exprésase con frases correctas e terminadas.

• Emprega estruturas afirmativas, negativas, interrogativas, admirativas... axeitadamente e con entoación correcta.

• Estrutura ben as frases: concordancia singular/plural.

• Estrutura ben as frases: concordancia masculino/feminino.

• Estrutura ben as frases: concordancia suxeito/verbo/complementos.

• Fai correctamente as concordancias regulares (artigos, pronomes, verbos, adxectivos...).

• Ten unha linguaxe fluída.

• Emprega expresións convencionais de cortesía para saudar: ola, bos días, boas tardes e boas noites.

• Emprega expresións convencionais de cortesía para despedirse: adeus, ata mañá, ata logo.

• Emprega expresións convencionais de cortesía para agradecer: grazas.

• Emprega expresións convencionais de cortesía para solicitar axuda: por favor.

• Emprega expresións convencionais de cortesía para escusarse: perdón, síntoo, desculpa.

30

• Emprega axeitadamente cumprimentos socialmente establecidos na relación cos seus compañeiros e compañeiras.

• Adecúa o seu ton de voz á situación.

• Emprega sinais extralingüísticos (xesto, entoación, expresión) para reforzar o significado das súas mensaxes.

-Comprender mensaxes orais diversas, mostrando unha actitude de escoita atenta e respectuosa. Este criterio refírese á capacidade para escoitar e comprender mensaxes, relatos, producións literarias, descricións, explicacións, informacións de diferentes emisores e emisoras: iguais, persoas adultas, diversos medios de comunicación -televisión, radio, webs...-, que lles permitan participar na vida da aula e na vida cotiá.

INDICADORES/estándares • Presta atención ás informacións que lle transmiten outras persoas . • Comprende instrucións sinxelas.

• Comprende as explicacións que se dan na clase.

• Comprende a idea central dunha explicación.

• Comprende as ordes e consignas habituais.

• Comprende ordes complexas que implican dúas ou tres accións consecutivas.

• Diferenza o que son ordes, desexos e preguntas.

-Amosar unha actitude positiva cara á aprendizaxe dunha lingua estranxeira, interesándose por participar en interaccións orais en rutinas, xogos e situacións habituais de comunicación. Preténdese avaliar a súa participación en producións orais sinxelas relativas a situacións e temas do seu interese: xogos, cancións, rimas, dramatizacións previamente traballadas e contextualizadas.

INDICADORES/estándares • Amosa interese por participar en interaccións orais nunha lingua estranxeira.

• Mantén unha actitude positiva cara á lingua estranxeira.

• Amosa interese por coñecer aspectos da lingua e cultura estranxeira.

• Participa empregando formas non lingüísticas (xestos, accións) en actividades desenvolvidas na lingua estranxeira.

• Gusta de participar nas actividades lúdicas propostas de imitación e repetición de sons, palabras e enunciados significativos.

• Participa activamente nas actividades que combinan o uso da lingua e a resposta corporal implicada pola orde emitida.

31

• Amosa interese por coñecer cancións e rimas noutra lingua.

• Emprega expresións convencionais de cortesía de saúdo, na lingua estranxeira.

• Emprega expresións convencionais de cortesía de despedida na lingua estranxeira.

• Emprega expresións convencionais de cortesía para desculparse na lingua estranxeira.

• Emprega expresións convencionais de cortesía de agradecemento na lingua estranxeira.

-Amosar interese polos textos escritos presentes na aula e no contorno próximo, iniciándose no seu uso e na comprensión das súas finalidades. Interesarse e participar nas situacións significativas de lectura e escritura que se producen na aula desenvolvidas por persoas lectoras e escritoras competentes. Con este criterio avalíase se as nenas e os nenos valoran e se interesan pola linguaxe escrita, iniciándose na utilización funcional da lectura e a escritura como medios de comunicación, de información e de gozo.

INDICADORES/estándares . • Mostra interese polos textos escritos presentes no seu contorno.

• Percibe que as palabras, escrituras indeterminadas, números, notas musicais, iconas e outros símbolos e signos convencionais teñen unha funcionalidade determinada.

• Solicita que lle lean para obter información.

• Formula hipóteses sobre o que pode estar escrito en diferentes textos.

• Asocia producións escritas con significados.

• Recoñece que os signos escritos comunican e expresan informacións.

• Fai preguntas para coñecer o que está escrito en carteis, revistas...

• É quen de inventar e interpretar o que pon un texto deducíndoo da súa finalidade e do contexto.

• Recoñece a funcionalidade dos textos enumerativos (localizar informacións concretas), como carteis, listas...

• Recoñece a funcionalidade dos textos informativos (coñecer ou transmitir explicacións e informacións de carácter xeral), como noticias de prensa, correspondencia persoal...

• Recoñece a funcionalidade dos textos literarios (entretemento e diversión), como contos, lendas, poesías...

• Recoñece a funcionalidade dos textos expositivos (comprender ou transmitir novos coñecementos), como biografías, libros de consulta...

• Recoñece a funcionalidade dos textos prescritivos (regular a acción para a consecución dalgún obxectivo), como receitas de cociña, regras de xogo....

• Recoñece algunha propiedade significativa dos textos enumerativos (relación co real, estrutura, modo de lectura...).

32

• Recoñece algunha propiedade significativa dos textos informativos (formato, estrutura, extensión...).

• Recoñece algunha propiedade significativa dos textos literarios (relación título contido, estrutura, personaxes...).

• Recoñece algunha propiedade significativa dos textos expositivos (formato, estrutura, modo de lectura...).

• Recoñece algunha propiedade significativa dos textos prescritivos (formato, estrutura, modo de lectura...).

• Recoñece o seu nome.

• Recoñece o nome das compañeiras e compañeiros.

• Percibe diferenzas e semellanzas entre palabras atendendo a propiedades cuantitativas (cantidade de letras, palabras longas e curtas).

• Percibe diferenzas e semellanzas entre palabras atendendo a propiedades cualitativas (variedade de grafías).

-Producir diferentes textos individualmente ou en grupo -con escritura convencional ou non-, con propósitos e intencións diferentes: recoller e transmitir información, gozo... Valorarase o achegamento á escritura para a produción de textos. Valorarase o interese por explorar os mecanismos básicos do código escrito e o coñecemento das súas características; coñecementos que se consolidarán na educación primaria.

INDICADORES/estándares . • Iniciouse no uso da escrita en situacións contextualizadas e reais.

• No proceso de aprendizaxe da lingua escrita atópase na etapa indeterminada.

• No proceso de aprendizaxe da lingua escrita atópase na etapa silábica sen correspondencia.

• No proceso de aprendizaxe da lingua escrita atópase na etapa silábica-alfabética.

• No proceso de aprendizaxe da lingua escrita atópase na etapa alfabética.

• É respectuoso e acepta as escrituras das compañeiras e compañeiros que escriben cunha hipótese menos evolucionada.

• Gusta de facer uso da escritura (convencional ou non) para transmitir información.

• Gusta de facer uso da escritura (convencional ou non) para escribir un conto.

• Reproduce, tendo en conta as diferentes etapas individuais no proceso de adquisición da lingua escrita, textos.

• Reescribe, tendo en conta as diferentes etapas individuais no proceso de adquisición da lingua escrita, textos.

33

• Recrea, tendo en conta as diferentes etapas individuais no proceso de adquisición da lingua escrita, textos.

• Iniciouse no uso do teclado para a codificación.

-Gozar compartindo a escoita e a lectura en voz alta de textos literarios: contos, relatos, lendas, poesías, rimas, adiviñas... Este criterio avaliará o interese que demostra en participar nas actividades de escoita e lectura de textos literarios, apreciando a súa estética, gozando das sensacións que o ritmo, a rima e a beleza das palabras producen e mais amosando interese por compartir interpretacións, sensacións e emocións provocadas polas producións literarias.

INDICADORES/estándares • Escoita con atención a lectura de diferentes textos literarios: contos, relatos, lendas, poesías, rimas, adiviñas...

• Comparte coas compañeiras e compañeiros interpretacións, sensacións, emocións e opinións tras a escoita de textos literarios.

• Gusta de participar e compartir en incipientes faladoiros literarios.

• Gusta de participar en xogos lingüísticos –encadeados de palabras, adiviñas, trabalinguas, onomatopeas...– acompañados de respostas corporais.

-Utilizar a biblioteca con respecto e coidado, valorándoa como recurso informativo, de entretemento e gozo. Con este criterio valorarase se as nenas e os nenos entenden a necesidade das normas de funcionamento da biblioteca -manter silencio, colocar os libros no seu sitio, cumprir os prazos de préstamo- e se as respectan. Valorarase, así mesmo, se recoñecen este espazo como recurso de pescuda de información e lugar de entretemento.

INDICADORES/estándares • Respecta e coida a biblioteca da aula.

• Ten unha actitude activa ante a lectura.

• Gústalle mirar e “ler” libros autonomamente.

• Fai uso da biblioteca valorándoa como fonte de información e como fonte de pracer.

• Fai uso da biblioteca valorándoa como espazo no que se divirte.

•

Competencia

en

comunicación

lingüística.

Esta competencia refírese á utilización da linguaxe como instrumento de comunicación oral e escrita, de representación, interpretación e comprensión da realidade, de construción e comunicación do coñecemento e de organización e autorregulación do pensamento, das emocións

34

e da conduta. Os coñecementos, destrezas e actitudes propios desta competencia permiten expresar pensamentos, emocións, vivencias e opinións, así como dialogar, formarse un xuízo crítico, xerar ideas, estruturar o coñecemento, darlle coherencia a un discurso e ás propias accións e tarefas, adoptar decisións e gozar escoitando, lendo ou expresándose de forma oral ou escrita, todo o cal contribuirá ademais ao desenvolvemento da autoestima e da autoconfianza.

Contribuirase á mellora da competencia lingüística desde a educación infantil fomentando a participación, respectando a diversidade de respostas e ofrecendo un clima no que se anime a ler, escribir e conversar.

COMPETENCIA LINGÜÍSTICA VALOR

DE

CADA

INDICADOR

COMPETENCIAL: 0´91

circunstancias persoais.

doutra persoa.

agrado

ou

molestia

ante

determinadas situacións.

12• Mantén unha actitude de escoita

13• É quen de

solicitar axuda

uso

das

posibilidades

na clase e participa na súa narración.

palabras.

17•

6• Entende as consignas e ségueas Manifesta

14• Recorda feitos e situacións vividas

16• Pregunta o significado das

expresivas na vida cotiá.

7•

ás

15• É preciso nas súas explicacións.

4• Verbaliza as súas percepcións.

Fai

coherentes

verbalmente cando a precisa.

3•É quen de manifestar verbalmente

5•

achegas

e respecto cara ás demais persoas.

2• Fai unha descrición axeitada

seu

Fai

conversas en grupo.

1• Pode describir características e

o

11•

interese

por

comunicarse con outras persoas.

Emprega

con

precisión

o

vocabulario que posúe.

18• Incorpora ao seu vocabulario as palabras novas.

8• Comunícase coas persoas adultas.

19• Ten un vocabulario rico.

9• Comunícase cos compañeiros e

20• Usa frases de construción sinxela.

compañeiras.

10•

Participa

21• Exprésase con frases correctas e activamente

nas

terminadas.

conversas da aula.

35

22•Emprega estruturas afirmativas, negativas,

interrogativas,

admirativas...

axeitadamente e con entoación correcta.

23•

Estrutura

ben

as

Estrutura

ben

frases:

Estrutura

ben

aspectos da lingua e cultura estranxeira.

40•Participa empregando formas non

as

frases:

concordancia masculino/feminino.

25•

cara á lingua estranxeira.

39• Amosa interese por coñecer

concordancia singular/plural.

24•

38• Mantén unha actitude positiva

lingüísticas (xestos, accións) en actividades desenvolvidas na lingua estranxeira.

as

frases:

41•

Gusta

de

participar

nas

concordancia

actividades lúdicas propostas de imitación e

suxeito/verbo/complementos.

repetición de sons, palabras e enunciados

26•

Fai

concordancias

correctamente regulares

as

(artigos,

pronomes, verbos, adxectivos...).

significativos.

42•Participa

activamente

nas

actividades que combinan o uso da lingua e

27• Ten unha linguaxe fluída.

a resposta corporal implicada pola orde

28• Adecúa o seu ton de voz á

emitida.

situación.

29• Emprega sinais extralingüísticos (xesto, entoación, expresión) para reforzar o significado das súas mensaxes.

30• Presta atención ás informacións que lle transmiten outras persoas.

43 • Amosa interese por coñecer cancións e rimas noutra lingua.

44•

Emprega

expresións

convencionais de cortesía de saúdo, na lingua estranxeira.

45•

Emprega

expresións

31• Comprende instrucións sinxelas.

convencionais de cortesía de despedida na

32• Comprende as explicacións que

lingua estranxeira.

se dan na clase.

33• Comprende a idea central dunha explicación.

34• Comprende as ordes e consignas habituais.

35• Comprende ordes complexas que implican dúas ou tres accións consecutivas.

36• Diferenza o que son ordes, desexos e preguntas.

37• Amosa interese por participar en interaccións orais nunha lingua estranxeira.

46•

Emprega

expresións

convencionais de cortesía para desculparse na lingua estranxeira.

47•

Emprega

convencionais

de

expresións cortesía

de

agradecemento na lingua estranxeira.

48• Mostra interese polos textos escritos presentes no seu contorno.

49•

Percibe

que

as

palabras,

escrituras indeterminadas, números, notas musicais, iconas e outros símbolos e signos

36

convencionais teñen unha funcionalidade determinada.

61• Recoñece algunha propiedade significativa

50• Solicita que lle lean para obter información.

dos

textos

enumerativos

(relación co real, estrutura, modo de lectura...).

51• Formula hipóteses sobre o que pode estar escrito en diferentes textos.

62• Recoñece algunha propiedade significativa

52• Asocia producións escritas con significados.

dos

textos

informativos

(formato, estrutura, extensión...).

63 • Recoñece algunha propiedade

53• Recoñece que os signos escritos comunican e expresan informacións.

significativa dos textos literarios (relación título contido, estrutura, personaxes...).

54• Fai preguntas para coñecer o que está escrito en carteis, revistas...

64• Recoñece algunha propiedade significativa

55• É quen de inventar e interpretar o que pon un texto deducíndoo da súa finalidade e do contexto.

dos

expositivos

(formato, estrutura, modo de lectura...).

65• Recoñece algunha propiedade significativa

56• Recoñece a funcionalidade dos

textos

dos

textos

prescritivos

(formato, estrutura, modo de lectura...).

textos enumerativos (localizar informacións

66• Recoñece o seu nome.

concretas), como carteis, listas...

67•

57• Recoñece a funcionalidade dos

Recoñece

o

nome

das

compañeiras e compañeiros.

textos informativos (coñecer ou transmitir

68• Percibe diferenzas e semellanzas

explicacións e informacións de carácter

entre palabras atendendo a propiedades

xeral),

cuantitativas (cantidade de letras, palabras

como

noticias

de

prensa,

correspondencia persoal...

longas e curtas).

58• Recoñece a funcionalidade dos

69• Percibe diferenzas e semellanzas

textos literarios (entretemento e diversión),

entre palabras atendendo a propiedades

como contos, lendas, poesías...

cualitativas (variedade de grafías).

59• Recoñece a funcionalidade dos textos

expositivos

(comprender

ou

transmitir novos coñecementos), como biografías, libros de consulta...

textos prescritivos (regular a acción para a dalgún

obxectivo),

receitas de cociña, regras de xogo....

situacións contextualizadas e reais.

71• No proceso de aprendizaxe da lingua

60• Recoñece a funcionalidade dos

consecución

70• Iniciouse no uso da escrita en

como

escrita

atópase

na

etapa

indeterminada.

72•No proceso de aprendizaxe da lingua escrita atópase na etapa silábica sen correspondencia.

37

73• No proceso de aprendizaxe da

81• Escoita con atención a lectura de

lingua escrita atópase na etapa silábica-

diferentes textos literarios: contos, relatos,

alfabética.

lendas, poesías, rimas, adiviñas...

74• No proceso de aprendizaxe da lingua escrita atópase na etapa alfabética.

82• Gusta de participar e compartir en incipientes faladoiros literarios.

75• É respectuoso e acepta as

83•Gusta de participar en xogos

escrituras das compañeiras e compañeiros

lingüísticos

que

adiviñas,

escriben

cunha

hipótese

menos

evolucionada.

–encadeados trabalinguas,

de

palabras,

onomatopeas...–

acompañados de respostas corporais.

76• Gusta de facer uso da escritura (convencional ou non) para transmitir información.

84• Respecta e coida a biblioteca da aula.

85• Ten unha actitude activa ante a

77• Gusta de facer uso da escritura (convencional ou non) para escribir un conto.

lectura.

86• Gústalle mirar e “ler” libros autonomamente.

78• Reproduce, tendo en conta as

87• Fai uso da biblioteca valorándoa

diferentes etapas individuais no proceso de

como fonte de información e como fonte de

adquisición da lingua escrita, textos.

pracer.

79• Reescribe, tendo en conta as diferentes etapas individuais no proceso de adquisición da lingua escrita, textos.

80• Recrea, tendo en conta as diferentes etapas individuais no proceso de adquisición da lingua escrita, textos.

88• Fai uso da biblioteca valorándoa como espazo no que se divirte.

89• É orixinal na súa expresión.

90• Traduce o que observou ou experimentou á linguaxe verbal ou xestual.

91• Representa con debuxos o observado ou experimentado.

EDUCACIÓN PRIMARIA DECRETO 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación primaria na Comunidade Autónoma de Galicia.

LINGUA CASTELÁ 38

Área de Lingua castelá e literatura O ensino da área de Lingua castelá e literatura ao longo da educación primaria ten como obxectivo o desenvolvemento da competencia comunicativa lingüística do alumnado. Esta debe achegar durante toda a etapa as ferramentas e os coñecementos necesarios para que os nenos e as nenas poidan desenvolverse satisfactoriamente nos ámbitos privado e público, relacionados coas interaccións individuais e sociais cotiás propias da súa idade. A lingua apréndese, non para falar, ler ou escribir sobre a lingua, senón para falar, ler e escribir sobre emocións, afectos, aventuras, sobre o mundo. Ademais, a lingua é o medio das relacións interpersoais e a porta de acceso ao coñecemento. Neste marco, o profesorado de lingua debe guiar o alumnado para facelo usuario consciente do potente instrumento que é a lingua, a competencia en comunicación lingüística, para comprender, crear e/ou transformar o seu mundo; utilizar a potencia do manexo efectivo da lingua para unha comunicación eficaz, e lograr un avance substancial no desenvolvemento das súas posibilidades. Nesta concepción da lingua como instrumento para a transmisión de información e ferramenta para operar co coñecemento, debe situarse o ensino da Literatura. Transmisora de cultura e tamén liberadora, a Literatura incita á fantasía, á evocación de mundos posibles, á creación e á reflexión crítica. E vai de par coa lingua que achega aspectos metalingüísticos e instrumentais fundamentais para acceder aos textos literarios e para crealos. Así, a aprendizaxe da literatura debe constituír tanto un instrumento de aprendizaxe como unha fonte de gozo e de creatividade. En consecuencia co anterior, o currículo da área de Lingua castelá e literatura organízase en bloques que responden á educación literaria, ás actividades lingüísticas ou destrezas esenciais para a comunicación oral e escrita, e ao coñecemento metalingüístico. O Bloque 1 Comunicación oral: escoitar e falar establece as habilidades necesarias para que os nenos e nenas comuniquen con precisión as súas propias ideas e axusten o propio discurso, cada vez máis elaborado segundo se avanza na etapa, ás distintas situacións de comunicación. Ademais, aborda aspectos esenciais da interacción social como a escoita atenta e o respecto das ideas dos e das demais. Está pois centrado na xestión das relacións sociais a través do diálogo e na planificación e exposición dos discursos orais. Este bloque inclúe, ademais, os elementos non verbais como parte integrante do proceso comunicativo, xa que en moitas ocasións actúan como reguladores do proceso de comunicación, contribuíndo a ampliar, modificar ou reducir o significado da mensaxe. Os Bloques 2 e 3 Comunicación escrita: ler e escribir deben fomentar o achegamento, en contextos persoais, académicos e sociais á comprensión e produción de textos de diferente tipoloxía, atendendo tanto a forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) como a intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos) Comprender un texto implica poñer en marcha unha serie de estratexias de lectura que deben practicarse na aula e proxectarse en todas as

39

esferas da vida e en calquera finalidade de lectura: ler para obter información, ler para aprender ou ler por pracer. Pola súa parte, o bloque sobre a escritura pretende a aprendizaxe desta como un procedemento estruturado en tres fases: planificación do escrito, redacción, e revisión de borradores antes de producir o texto definitivo. Así, a ensinanza da escrita non se debe centrar no produto final, elaborado de forma individual ou en grupo, senón en todo ao proceso de escritura.

Do mesmo modo, a avaliación está ligada a todo o desenvolvemento do texto escrito, no que, ademais, a revisión en grupo como práctica habitual contribuirá a favorecer a aprendizaxe autónoma. O Bloque 4 Coñecemento da lingua responde á necesidade de suscitar a aprendizaxe progresiva metalingüística para apropiarse do léxico e das regras gramaticais e ortográficas imprescindibles para o uso adecuado da lingua, é dicir, falar, ler e escribir correctamente. Debe ser unha aprendizaxe fundamentalmente funcional e significativa, integrada no proceso de lectura e escritura. O Bloque 5 Educación Literaria pretende implicar aos alumnos e alumnas nun proceso de formación lectora que continúe ao longo de toda a súa vida. A reflexión literaria a través da lectura, comprensión e interpretación de textos significativos favorece o coñecemento das posibilidades expresivas da lingua, desenvolve a capacidade crítica e creativa do alumnado, dálle acceso ao coñecemento doutras épocas e culturas e enfróntao a situacións que enriquecen a súa experiencia do mundo e favorecen o coñecemento do mesmo. Os nenos e nenas deben ir adquirindo, coa guía do persoal docente, os recursos persoais propios dunha persoa lectora activa.

Do mesmo xeito, foméntase a produción de textos persoais con intención literaria a través de proposta de tarefas lúdicas e creativas. O currículo deste século non pode deixar de lado as tecnoloxías da información e da comunicación (TIC). Toda a súa potencialidade en relación co desenvolvemento das habilidades lingüístico-comunicativas debe aproveitarse nas aulas para favorecer interactivamente tanto a aprendizaxe de linguas e o desenvolvemento das competencias básicas do alumnado como a propia aprendizaxe do uso destas tecnoloxías. A organización do currículo en bloques e a secuencia destes non indican xerarquía nas aprendizaxes dentro do aula, ben ao contrario, estas deben ser abordadas desde enfoques comunicativos e, na medida do posible, globalizadores e interdisciplinares, que teñan en conta a transversalidade da aprendizaxe baseada en competencias. Os métodos utilizados deben enfocarse á posibilitar a realización de tarefas que o alumnado deba resolver facendo uso axeitado dos distintos tipos de coñecementos, destrezas, actitudes e valores. O traballo por proxectos resulta especialmente relevante para a aprendizaxe por competencias pois permite aplicar a contextos da vida real ou verosímiles as aprendizaxes realizadas, e motiva para aprender máis ao xerar nos nenos e nenas a curiosidade e a necesidade de adquirir novos coñecementos, destrezas, actitudes e valores na resolución do proxecto. A integración das TIC debe ir acompañada dun cambio metodolóxico que

40

oriente a aprendizaxe da lingua cara á mellora dos usos comunicativos, desterrando das aulas prácticas rutineiras centradas na análise e descrición de unidades lingüísticas descontextualizadas.

Para iso, o uso das TIC nas actividades de ensino- aprendizaxe debe darse sempre no marco de proxectos de comunicación, inscritos en situacións reais, que teñan sentido para o alumnado e cuxa finalidade sexa a produción e a comprensión de textos reais tanto de carácter oral como escrito. Así mesmo, nas decisións metodolóxicas deben terse en conta a atención á diversidade e a consideración dos distintos ritmos e estilos de aprendizaxe do alumnado, mediante prácticas de traballo individual e cooperativo que posibiliten a resolución conxunta das tarefas, e potencien a inclusión do alumnado En canto á avaliación, é recomendable a utilización de diferentes técnicas como, por exemplo, o portfolio, as rúbricas, mapas conceptuais, debates, solución de problemas contextualizados, ademais das probas específicas. A implicación das familias non proceso de ensino-aprendizaxe é un factor a potenciar, xa que o proceso de ensino-aprendizaxecompetencial dáse tanto desde os ámbitos formais coma nos informais e non formais. A súa colaboración redundará positivamente no rendemento e nos resultados académicos do alumnado. Finalmente, a situación de sociedade multilingüe na que vivimos solicita un enfoque metodolóxico de carácter plurilingüe que potencie o desenvolvemento comunicativo dos nenos e nenas nas linguas que vaian adquirindo ao longo da súa vida, con independencia da diferenza de fins e niveis de dominio con que as utilicen. Isto implica un tratamento integrado das linguas que o alumnado está a aprender na escola. No caso das áreas de Lingua castelá e literatura e de Lingua galega e literatura, os currículos presentan certos contidos similares, e unha distribución igualmente similar en cada un dos cursos que conforman a educación primaria. Evidentemente, cada lingua ten as súas características propias, que requiren dun tratamento e traballo específico, pero hai determinados aspectos do currículo que, pola afinidade ou similitude que presentan en ambas as áreas, precisan ben ser abordados de maneira parella, ben ser presentados só nunha lingua pero traballados e practicados en cada unha delas. Así pois, o profesorado implicado no proceso de ensinoaprendizaxe da Lingua castelá e literatura e de Lingua galega e literatura, en cada curso da educación primaria, deberá organizar o seu labor para evitar a repetición de contidos naqueles aspectos comúns á aprendizaxe de calquera lingua, como son as estratexias de lectura, ou o proceso de escritura, a tipoloxía textual ou a definición de termos lingüísticos. En consonancia co anterior, é preciso que o profesorado utilice a mesma terminoloxía nas dúas linguas para non dificultar innecesariamente o proceso de aprendizaxe do alumnado. Ademais, no centro teñen presenza lingua(s) estranxeira(s) que tamén son abordadas na aula desde un enfoque comunicativo e intercultural, pois o coñecemento dos valores e as crenzas compartidas por grupos sociais doutros países resulta esencial para a comunicación nesta sociedade globalizada. Así, para

41

o tratamento integrado de linguas é preciso que, igual que acontece non caso das dúas linguas cooficiais, haxa unha coordinación entre o profesorado destas e o de lingua estranxeira, para evitar a repetición de contidos na liña das que se mencionaron para as linguas ambientais, e para unificar a terminoloxía. Pois, non se pode esquecer que o achegamento do alumnado á lingua estranxeira prodúcese, na maior parte dos casos, partindo das linguas próximas, a materna e a(s) ambiental(is).

LINGUA GALEGA Área de Lingua galega e literatura A lingua é un instrumento empregado constante e necesariamente na vida diaria tanto para entender como para producir mensaxes, nos intercambios comunicativos orais e escritos. Interactúase coa familia, coas amizades e con outras persoas (ámbito profesional) nas conversas diarias ou a través de cartas, correos electrónicos, mensaxes curtas, blogs... Polo tanto, ter unha alta competencia lingüística e comunicativa permite que as persoas desenvolvan unha vida normal, que poidan interactuar con aqueloutras que pertencen ao seu contorno e que están próximas e tamén coas que están moi lonxe. Ademais, a lingua está presente en calquera proceso de ensino-aprendizaxe. O alumnado emprega a lingua en calquera das súas clases no propio centro educativo, tanto para entender as instrucións e explicacións do profesorado e poder ser participe con el no proceso de descubrimento, como para poder xustificar e exemplificar a interiorización dos contidos. Non obstante, máis alá do ámbito escolar e familiar, na sociedade actual a competencia comunicativa e lingüística é fundamental para poder vivir satisfactoriamente. Se desde sempre o dominio lingüístico foi elemental para poder desenvolverse na maioría dos aspectos da vida, agora, na sociedade da información é, se cabe, moito maior esta necesidade.

Na era de internet e da abundancia de medios de comunicación, os cidadáns e cidadás deben estar preparados para entender e elaborar calquera tipo de mensaxe: interactuar correctamente coa persoa que os atende en calquera negocio ou entidade pública, escoitar e procesar as noticias da televisión, ler un xornal, escribir un correo electrónico ou participar nun blog. Non se pode esquecer o valor que a literatura supón dentro do ensino desta área. A literatura é un produto de expresión artística que permite transmitir as necesidades e os pensamentos dunha persoa ou persoas nun determinado momento histórico. É, pois, unha disciplina moi relacionada coas Ciencias Sociais, a Música, a Arte... Pero, ademais, a literatura é un produto creado con palabras, coa lingua, coa fermosura e beleza dos elementos da linguaxe e, por iso, é enorme a vinculación entre ambas as disciplinas e xustifica que se dean a man no desenvolvemento desta área. Unido a calquera lingua minorizada hai que ter en conta intereses próximos á sociolingüísitica, como a valoración dese sistema de expresión e a súa literatura, os textos elaborados nese código como representantes dunha cultura, na que creceron os nosos antepasados e moitos de nós e que cómpre coidar e cultivar. Xa que logo, aprender lingua é tamén apropiarse dos significados culturais que esta transmite e dos modos en que as persoas do contorno entenden e interpretan a realidade. O currículo para a área de Lingua galega e literatura ten unha estrutura similar nos 6 cursos da educación primaria. Os contidos

42

aparecen repartidos en bloques, o que non presupón que a actividade docente se deba corresponder a esta ordenación; ao contrario, débense producir múltiples conexións entre todos eles. O bloque 1, Comunicación Oral: falar e escoitar, recolle diversos aspectos da lingua oral. O uso oral é obxecto de observación e de análise para recoñecer as normas que rexen o intercambio comunicativo, para observar as estratexias que usan as persoas falantes para se comunicar satisfactoriamente, así como aquelas que empregan para comprender mensaxes orais ou para producilas. O bloque 2, Comunicación escrita: ler, recolle diversos aspectos da comprensión escrita. A lectura implicará dominar a descodificación do texto e achegarse a unha progresiva regulación de estratexias que permiten operar co significado do texto, establecendo relacións entre coñecementos previos e información nova. O alumnado debe ser quen de entender textos de diferente complexidade e xénero e extraer as ideas explícitas e implícitas no texto co fin de elaborar o seu propio pensamento crítico e creativo. Comprender un texto implica poñer en marcha unha serie de estratexias de lectura que deben practicarse na aula e proxectarse a todas as esferas da vida e a calquera tipo de lectura: ler para obter información, ler para aprender a propia lingua, ler por pracer. O bloque 3, Comunicación escrita: escribir, potencia o uso persoal, autónomo e creativo da lingua escrita.

Este uso da lingua implica o coñecemento das posibilidades que ofrece o código desde o punto de vista do léxico, da ortografía, da estrutura do discurso e da dimensión estética. A produción escrita significará buscar para cada situación o tipo de texto, adecuando, planificando e redactando, atendendo a aspectos diversos e revisando a escrita final. Nesta etapa consolidaranse o dominio de técnicas gráficas, a relación son-grafía, as normas ortográficas convencionais e a disposición do texto. O ensino do proceso de escritura pretende conseguir que o alumnado tome conciencia deste proceso como un procedemento estruturado en tres partes: planificación, redacción a partir de borradores e redacción e revisión do texto definitivo. O bloque 4, Coñecemento da lingua, integra contidos relacionados co código e coa súa organización e responde á necesidade de reflexión sobre a propia lingua, coa finalidade de servir de base para o uso correcto da lingua, afastándose da pretensión de utilizar os coñecementos lingüísticos como fin en si mesmo. Os contidos estrutúranse arredor de catro eixes. O primeiro é a observación da palabra, o seu uso e os seus valores significativos e expresivos; o segundo aborda as relacións gramaticais que se establecen entre as palabras e os grupos de palabras dentro do texto; o terceiro afonda nos elementos que participan na confección dun discurso correcto; e o cuarto céntrase na valoración e coñecemento da lingua galega dentro do contexto plurilingüe. O bloque 5, Educación literaria, asume o obxectivo de facer dos alumnos e das alumnas lectores competentes, implicados nun proceso de formación lectora que continúe ao longo de toda a vida. Para acadar este obxectivo é necesario alternar a lectura, comprensión e interpretación de obras literarias próximas aos seus gustos persoais e á súa madurez cognitiva coa de textos literarios e obras completas que acheguen o coñecemento básico sobre algunhas obras representativas tradicionais e actuais da nosa literatura. Os tres primeiros bloques do currículo, a lingua oral e a escrita, desenvolveranse a través dun traballo sistemático que utilice unha ampla gama de situacións comunicativas, cotiás e funcionais. Na vida diaria da escola prodúcense moitas situacións de comunicación oral que se potenciarán e aproveitarán para acadar obxectivos de área; entre estas situacións están: as comunicacións para planificar; chegar a

43

consenso; poñer en común; debater; tomar decisións sobre procesos que se van seguir; establecer responsabilidades; comunicar resultados; comparar; contrastar respostas, opinións e significados; xustificar e verbalizar estratexias; valorar tarefas; transmitir emocións e informacións; estruturar coñecemento; defender argumentos e puntos de vista; preguntar... A práctica destas situacións colaborará no labor da lingua como vehículo e instrumento para a aprendizaxe das distintas áreas do currículo. Con todo, para acadar unha correcta competencia en comunicación lingüística, as prácticas orais deben formar parte da actividade cotiá da aula en todas as áreas do currículo. O cuarto bloque, debe ser abordado na aula, de forma contextualizada, relacionado coa comprensión e produción de textos, froito da concepción do coñecemento da lingua como instrumento e non como fin en si mesmo. O quinto bloque pretende reforzar o bloque 2, engadindo o achegamento ao feito literario, para que o alumnado o recoñeza como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal. Do mesmo xeito, complementa o bloque 3, motivando outro tipo de produción escrita que atenda especialmente a creatividade do alumnado. O tratamento de todos estes contidos ten que ser abordado desde unha óptica competencial, valorando as relacións que cada un deles ten coas competencias clave, que aparecen especificadas, a partir dos estándares de aprendizaxe avaliables, neste currículo. A avaliación terá que ser coherente coa diversidade de contidos traballados e, polo tanto, ter en conta os contidos abordados nos 5 bloques en que se estrutura este currículo. Do mesmo xeito, deberá ser unha avaliación competencial, que teña en conta a relación que se establece no currículo entre os estándares de aprendizaxe detallados en cada bloque, coas competencias clave. Esta área de Lingua galega e literatura está estreitamente relacionada coa de lingua castelá e literatura. Ambas áreas teñen unha distribución de contidos similar en cada un dos cursos que conforman a educación primaria. Evidentemente, cada lingua ten as súas características propias, polo que requiren dun tratamento e traballo específico, pero hai determinados aspectos do currículo que, pola afinidade que presentan en ambas as áreas, precisan ser abordados de maneira parella. O profesorado implicado no proceso de ensino e aprendizaxe de lingua galega e literatura e de lingua castelá e literatura, en cada curso da educación primaria, deberá organizar o seu labor para evitar a repetición de contidos teóricos cun tratamento similar. Serán os contidos do bloque 4 os que requiren unha maior distribución entre as dúas áreas, pero algúns dos tres primeiros bloques, que teñen que ver coas características da tipoloxía textual, coas normas básicas de presentación de traballos ou o uso da puntuación, tampouco deben ser abordados en ambas as áreas desde un punto de vista teórico. Do mesmo xeito, é preciso que o profesorado se decante polo uso da mesma terminoloxía nas dúas linguas para non dificultar innecesariamente o proceso de ensino e aprendizaxe do alumnado. Todas estas medidas deberán ser contempladas na programación anual de cada área, para cada curso da educación primaria, onde tamén deberá mencionarse, se é preciso, a colaboración entre o profesorado para desenvolver determinadas actividades ou probas orais. Do mesmo xeito, no centro teñen presenza lingua(s) estranxeira(s) que tamén son abordadas na aula desde un enfoque comunicativo. Na busca dun tratamento integrado de linguas é preciso que, igual que acontece no caso das dúas linguas cooficiais, haxa unha coordinación entre o profesorado destas linguas e o de lingua estranxeira, para evitar a repetición de

44

contidos teóricos, na liña dos que se mencionaron para as linguas ambientais, e se unifique a terminoloxía, sempre que sexa preciso. Ademais, non se pode esquecer que o achegamento do alumnado á lingua estranxeira se produce, na maior parte dos casos, partindo das linguas próximas, a materna e a(s) ambiental(is). Polo tanto, na programación de todas as áreas lingüísticas terán que terse en conta as iniciativas que promoven o tratamento integrado das linguas, así como a colaboración entre o profesorado antes detallada. En definitiva, o currículo desta área persegue como obxectivo último crear cidadáns e cidadás conscientes e interesados no desenvolvemento e na mellora da súa competencia comunicativa e capaces de interactuar satisfactoriamente en todos os ámbitos que forman e van formar parte da súa vida.

LINGUA ESTRANXEIRA. Área de Primeira lingua estranxeira: inglés A lingua é o instrumento por excelencia da comunicación e da aprendizaxe, por iso as linguas forman parte da bagaxe vital das persoas nun mundo en continua expansión no que as relacións entre individuos, países e organismos fanse cada vez máis necesarias e frecuentes. Neste marco, é esencial que, desde as idades máis temperás, a educación teña entre os seus obxectivos principais dotar ás cidadás e aos cidadáns de instrumentos para o desenvolvemento de competencias que lles permitan participar adecuadamente nunha nova sociedade cada vez máis interdependente e global. A aprendizaxe de linguas estranxeiras cobra, pois, unha especial relevancia neste contexto, xa que a capacidade de comunicación lingüística eficaz é o primeiro chanzo para desenvolverse nun contexto multicultural e plurilingüe. Pola súa parte, o Marco común europeo de referencia para as linguas define os niveis de dominio da lingua que permiten determinar as competencias lingüísticas do alumnado en cada fase da aprendizaxe ao longo da súa vida. A educación primaria constitúe a fase inicial desa aprendizaxe de linguas estranxeiras e a base para que o alumnado, ao rematar a súa educación e formación escolar, teña unhas competencias de comprensión e expresión orais e escritas nunha lingua estranxeira

que

lle

permitan

achegarse

ao seu

uso

independente. Na Comunidade Autónoma de Galicia o contacto cunha primeira lingua estranxeira iníciase a partir do segundo ciclo da educación infantil, co obxectivo de proporcionarlles aos nenos e ás nenas as primeiras experiencias no seu uso oral. Así, este alumnado accede á educación primaria cunha certa experiencia e familiarización coa devandita lingua. Desde esta perspectiva, o currículo nesta etapa, se ben inicialmente dá prioridade ás actividades lingüísticas ou destrezas orais nos primeiros cursos, establece gradualmente a aprendizaxe das outras destrezas para o desenvolvemento dunha competencia comunicativa oral e escrita eficaz e contextualizada nos intereses, necesidades e preferencias propios destas idades. Un currículo de lingua estranxeira para a formación da cidadanía

45

na sociedade da información non pode deixar de lado as tecnoloxías da información e da comunicación (TIC). Toda a súa potencialidade en relación co desenvolvemento das habilidades lingüístico-comunicativas debe aproveitarse nas aulas para favorecer interactivamente tanto a aprendizaxe da lingua estranxeira e o desenvolvemento das competencias básicas do alumnado como a propia aprendizaxe do uso destas tecnoloxías. A utilización das TIC posibilita o acceso a informacións sobre outras culturas e os seus costumes, reafirma as destrezas orais e escritas, facilita o enriquecemento do vocabulario, fixa unha ortografía correcta e estimula a aprendizaxe autónoma. O currículo está estruturado para cada curso da etapa en cinco bloques que, aínda que se presentan separados para maior claridade, deben ser entendidos como inseparables na práctica lingüística e en cada acto comunicativo. O bloque 1 Comprensión de textos orais recolle diversos aspectos da comprensión oral. Nel abórdanse estratexias comunicativas necesarias para comprender en contextos reais ou simulados e iniciar o camiño cara á adquisición e posterior desenvolvemento das estratexias de comprensión oral da lingua estranxeira. Nesta liña, considera, por unha parte, a activación dos coñecementos previos, a partir de ilustracións, da mímica e de preguntas, para comprender o sentido xeral e a información máis relevante en interaccións verbais sinxelas. Pola outra, establece variedade de contextos de comunicación, que deberán fornecer modelos lingüísticos igualmente variados tanto no aspecto fonético e prosódico como no uso de expresións concretas en situacións coñecidas de interaccións verbais. Para conseguir este propósito, a utilización de recursos audiovisuais e das TIC é imprescindible. O bloque 2 Produción de textos orais aborda o desenvolvemento de habilidades de produción oral. A súa finalidade é dotar aos alumnos e ás alumnas de estratexias e destrezas comunicativas necesarias para interactuar en contextos reais ou simulados. Mediante a aprendizaxe dos contidos establecidos, o alumnado poderá usar a lingua oral en tarefas básicas como falar de si mesmo/a, conseguir que os demais o atendan e entendan, pedir e dar a información que lle interesa tanto dentro da aula como fóra dela, tanto no ambiente escolar como en situacións propias doutros ámbitos próximos á súa idade. Progresivamente, o currículo ten en conta as aprendizaxes necesarias para describir, explicar, relatar, dar razóns, ideas, predicir, preguntar, aclarar ou opinar cun grao de dominio propio desta etapa. O bloque 3 Comprensión de textos escritos céntrase en aspectos da comprensión escrita. A adquisición das destrezas lectoras necesarias, a descodificación do texto e lectura funcional, desenvólvense progresivamente nos distintos cursos para que o alumnado poida adquirir os coñecementos e habilidades que lle permitan un dominio progresivo da comprensión da lingua escrita. Faise fincapé en fomentar a afección pola lectura como fonte de gozo, formación, aprendizaxe, fantasía e descubrimento doutros contornos e culturas. O bloque 4 Produción de textos escritos: expresión e interacción expón o desenvolvemento e uso progresivo e autónomo da escritura, partindo do afianzamento da expresión oral. A complexidade da expresión escrita require unha conexión estreita co correspondente traballo na lingua oral da lingua estranxeira e nas outras linguas das que incorporarán os procedementos básicos que dan coherencia, cohesión, adecuación e riqueza aos seus escritos. O bloque 5 Coñecemento da lingua e consciencia intercultural enumera as funcións, nocións e elementos e estruturas lingüísticas que van posibilitar o uso reflexivo da lingua para comprender e interactuar en diferentes situacións de

46

comunicación. Igualmente, considéranse neste bloque elementos sociolingüísticos e culturais que condicionan as persoas falantes da lingua estranxeira e que informan doutras maneiras de ver, entender e apreciar o mundo. O alumnado aprenderá progresivamente a comparar aspectos lingüísticos e culturais das linguas que coñece para mellorar a súa aprendizaxe, lograr unha competencia comunicativa integrada e alcanzar unha consciencia intercultural que lle permita comunicar con certa sintonía cultural. Os contidos, criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe están organizados dentro dos cinco grandes bloques e o seu tratamento ten que ser abordado desde unha óptica competencial. As relacións entre estes tres elementos do currículo non son unívocas, debido á especial natureza da actividade lingüística. Isto supón que, para cada unha das tarefas comunicativas listadas e descritas nos estándares de aprendizaxe, haberá de incorporarse o conxunto dos contidos recollidos para cada bloque de actividade respectivo. Deste mesmo xeito, para avaliar o grao de adquisición de cada un dos estándares de aprendizaxe dunha determinada actividade de lingua, haberán de aplicarse todos e cada un dos criterios de avaliación recollidos e descritos para a tarefa correspondente. Desde o punto de vista metodolóxico, os enfoques que se adopten deberán considerar os principios básicos que facilitan a aprendizaxe dunha lingua e cultura estranxeira a estas idades no contexto escolar. Partindo deste feito, fomentarase un uso contextualizado da lingua, no marco de situacións comunicativas propias de ámbitos diversos propios destas idades, e que permitan a utilización real e motivadora da lingua. O xogo, sobre todo nos primeiros anos, e a realización de tarefas conxuntas, ademais de permitir asentar adecuadamente as bases para a adquisición dunha lingua estranxeira, contribúen a que a área desenvolva o papel educativo que lle corresponde como instrumento de socialización. A medida que o alumnado avance en idade, evolucionarase desde un procesamento da lingua de carácter esencialmente semántico a un procesamento sintáctico máis avanzado. Polo tanto, o ensino das linguas estranxeiras na educación primaria enmarcarase en enfoques comunicativos e cun tratamento globalizado das actividades ou destrezas lingüísticas, facendo fincapé durante toda a etapa na comunicación oral e na consciencia intercultural. Por outra parte, debe existir coordinación entre o profesorado de linguas estranxeiras e o das linguas cooficiais, para evitar a repetición de contidos propios da aprendizaxes de calquera lingua, como son as estratexias de lectura, ou proceso de escritura, a tipoloxía textual ou a definición de termos lingüísticos, e para unificar a terminoloxía. Non se pode esquecer que o achegamento do alumnado á lingua estranxeira se produce, na maior parte dos casos, partindo das linguas próximas, a materna e a(s) ambiental(is). Polo tanto, é esencial o tratamento integrado de todas as linguas e a colaboración entre todo profesorado que as imparte. Finalmente, cómpre ter en conta no actual contexto educativo galego a implantación, na rede de centros docentes plurilingües e nos centros docentes con seccións bilingües, do ensino-aprendizaxe integrado de contidos e linguas estranxeiras. Isto supón a necesidade dunha estreita coordinación entre o profesorado que imparte lingua estranxeira e o que a utiliza como instrumento de ensino doutras áreas curriculares.

Perfil competencial lingüístico 1º primaria.

47

COMPETENCIA

EN

COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA (CCL) 100:120= 0,83% CNB2.1.3.

Verbaliza

e

comunicación. LCB1.4.1. Utiliza o vocabulario

sentimentos propios e alleos. CNB3.1.1. Explica

axeitado á súa idade. LCB1.5.1. Comprende o

as principais diferenzas entre plantas e animais

sentido

empregando diferentes soportes. CNB5.1.1.

habitual,do ámbito escolar e social. LCB1.8.1.

Coñece e nomea os oficios das persoas do seu

Adecúa

contorno

representación

evita

emocións

cumpra, de tecnoloxías da información e a e

e

comparte

exposicións orais moi guiadas, con axuda, cando

estereotipos

sexistas.

global

a

de

textos

entoación

e

dramática.

orais

o

de

uso

volume

LCB1.9.1.

á

Narra

CNB5.2.1. Identifica e nomea correctamente as

situacións e experiencias persoais sinxelas.

partes dun ordenador cando traballa con el.

LCB1.9.2. Describe, de forma sinxela, persoas,

CSB1.4.1.Identifica a terminoloxía propia da

animais obxectos e lugares seguindo unha orde:

área. CSB2.1.2 Describe os elementos básicos

de arriba a abaixo; de abaixo a arriba ....

da

próxima.

LCB1.9.3. Utilizar correctamente expresións

CSB2.2.1.Describe as características principais

para situar e ordenar as rutinas: antes, despois,

do aire e da auga. CSB2.3.1.Explica, de forma

pola mañá, pola noite... LCB2.1.1. Lee con

sinxela, a importancia que o uso responsable

pronunciación e entoación axeitada, textos

destes elementos ten na súa contorna máis

sinxelos,de

próxima.

adaptados á súa idade. LCB2.3.1. Recoñece a

súa

contorna

máis

CSB2.4.1.Nomea

os

fenómenos

variada

e

funcionalidade

próximo e interpreta a simboloxía básica nun

textuais: carteis, anuncios, avisos, receitas,

mapa do tempo da prensa en papel ou dixital.

normas, instrucións ... LCB2.4.1 Expresa o gusto

CSB2.6.1.Nomea os elementos presentes no ceo

pola lectura como fonte de lecer. LCB2.4.2

e explica a importancia que o Sol ten para a

Explica, de xeito sinxelo, as súas preferencias

vida. CSB3.5.1.Explica a diferenza entre cidade,

lectoras. LCB3.1.1. Relaciona os códigos oral e

vila e aldea e sitúa a súa casa nalgunha delas.

escrito: discrimina sons nas palabras e consolida

CSB4.1.1.Localiza e explica, nunha liña do

ecto o oto e e d n u castelá en palabras

tempo, a evolución e algún feitos relevantes da

significativas. LCB3.1.2 Identifica diferentes

súa vida persoal e empregando as unidades

tipos de texto escrito: listas, receitas,narracións,

demedida

básicas.

poesía, noticia ... LCB3.2.1. Ilustra de xeito

árbore

creativo os seus escritos con ilustracións

xenealóxica sinxela dos membros da súa familia.

redundantes. LCB3.3.1. Escribe, con axuda, en

LCB1.1.1. Expresa de forma global sentimentos,

diferentes soportes, textos moi sinxelos propios

vivencias e emocións propias. LCB1.2.1. Integra

do ámbito escolar e social: listas, notas,

de xeito global os recursos básicos verbais e

normas,felicitacións,

non verbais para comunicarse oralmente.

anécdotas... LCB4.1.1. Desenvolve a conciencia

LCB1.3.1. Participa activamente en diversas

fonolóxica: identifica sílabas e fonemas como

situacións

elementos fundamentais da palabra. LCB4.1.2.

CSB4.2.1.Explica

de

tempo oralmente

máis unha

comunicación:-diálogos

-

determinadas

breves

atmosféricos máis habituais no seu espazo

do

de

tipoloxía,

instrucións,

tipoloxía

contos,

48

Recoñece o alfabeto e iníciase na orde

proceso seguido na resolución dun problema

alfabética.

e

simple de matemáticas ou en contextos da

adxectivo en palabras significativas. LCB4.1.4.

realidade. MTB4.1.1. Describe a situación dun

Distingue xénero e número en palabras

obxecto do espazo próximo en relación a un

habituais. LCB4.1.5. Utiliza adecuadamente os

mesmo utilizando os conceptos de esquerda-

artigos nos textos orais e escritos. LCB4.1.6.

dereita, diante-detrás, arriba- abaixo, preto-

Forma grupos nominais respectando as normas

lonxe e próximo-afastado. MTB4.1.2. Describe a

de concordancia LCB4.1.7. Utiliza os tempos

situación dun obxecto do espazo próximo en

verbais: presente, pasado e futuro en textos

relación

sinxelos. LCB4.2.1. Relaciona sinónimos e

utilizando os conceptos de esquerdadereita,

antónimos básicos en parellas de palabras

diante- detrás, arriba-abaixo, pretolonxe e

significativas. LCB4.2.2. Establece comparacións

próximo-afastado.

entre distintos elementos. LCB4.2.3. Utiliza

oralmente

diminutivos e aumentativos, en textos orais e

VSCB1.2.2.Describe oralmente os signos físicos

escritos. LCB4.2.4. Identifica no seu contorno

que

palabras derivadas de outras moi evidentes.

VSCB2.1.1. Imita e reproduce expresións,

LCB4.3.1. Utiliza de forma correcta os signos de

sentimentos e estados de ánimo coordinando a

puntuación e as normas ortográficas propias do

expresión

nivel e as aplica á escritura de textos

VSCB2.1.2. Responde preguntas relacionadas

significativos sinxelos e seguindo modelos.

con situacións vividas e con imaxes observadas.

LCB4.4.1. Forma e ordena correctamente

VSCB2.1.3. Emprega a comunicación verbal para

oracións simples para compoñer textos sinxelos.

comunicar afectos e emocións con amabilidade.

LCB4.6.1.

VSCB2.2.1.

LCB4.1.3.

Compara

Distingue

nome

aspectos

(gráficos,

a

outros

puntos

de

VSCB1.1.2.Expresa

a

súa

acompañan

verbal

referencia

as

autodescrición.

diferentes

coa

Expresa

facial

emocións

e

corporal.

axeitadamente,

sintácticos, léxicos) das linguas que coñece.

experiencias, ideas, pensamentos e emocións

LCB5.1.1. Identifica sinxelos textos propios da

en exposicións orais. VSCB2.3.1. Describe

literatura

oralmente as características de diferentes

infantil:

contos,poesías,

cómics,

adiviñas... LCB5.2.1. Gozo da escoita de textos

persoas.

literarios narrativos, líricos e

dramáticos.

emocións e estados de ánimo das demais

LCB5.2.2 Interpreta, intuitivamente e con

persoas. VSCB2.3.3. Identifica e comunica as

axuda, a linguaxe figurada en textos literarios

emocións dos e das personaxes en fotografías,

(personificacións). LCB5.3.1. Utiliza de xeito

pinturas

guiado a biblioteca de aula como fonte de

oralmente a importancia de respectar os sinais

información e

Valora a

de tráfico. EP1.3.6. Recoñece e nomea as

literatura en calquera lingua, especialmente en

principais partes da figura humana. LGB1.1.1.

lingua galega, como vehículo de comunicación e

Comprende a información xeral e relevante de

como recurso de gozo persoal. MTB1.1.1.

textos orais moi sinxelos procedentes da radio

Comunica verbalmente de forma sinxela o

ou da televisión, próximos á experiencia infantil.

lecer.

LCB5.5.1.

VSCB2.3.2.

ou

Recoñece

películas.

e

VSCB3.5.3.

explica

Explica

49

LGB1.2.1. Comprende informacións relevantes e

uso cotián (folletos, descricións, instrucións e

específicas moi evidentes de documentos

explicacións).

audiovisuais sinxelos que presenten imaxes

comprende, de maneira xeral, a información de

e/ou sons moi redundantes co contido.

ilustracións. LGB2.3.1. Descodifica de forma

LGB1.3.1. Participa nunha conversa entre iguais,

axeitada na lectura de textos moi sinxelos.

comprendendo o que di o interlocutor e

LGB2.3.2. Le textos sinxelos en voz alta,

contestando se é preciso. LGB1.3.2. Sigue unha

acadando

exposición breve da clase ou explicacións sobre

axeitada. LGB2.7.1. Selecciona textos do seu

a organización do traballo. LGB1.3.3. Elabora e

interese con certa autonomía, en función dos

produce textos orais moi breves e sinxelos ante

seus gustos e preferencias e explica dun xeito

a clase. LG1.5.3. Utiliza a lingua galega en

moi sinxelas as súas preferencias lectoras.

calquera situación de comunicación dentro da

LGB2.7.2. Expresa, de maneira sinxela, opinións

aula e valora o seu uso fóra dela. LGB1.5.5.

e valoracións sobre as estructuras feitas.

Mantén o tema nun intercambio comunicativo

LGB3.1.1. Produce e reescribe textos moi

oral, mostra interese e unha actitude receptiva

sinxelos relativos a situación cotiás infantís

de escoita. LGB1.5.6. Participa na conversa

como invitacións, felicitacións, notas ou avisos.

formulando e contestando preguntas. LGB1.6.1.

LGB3.1.2. Elabora pequenos textos con certa

Usa fórmulas sinxelas de tratamento adecuadas

coherencia e de xeito creativo. LGB3.1.3. Usa o

para saudar, despedirse, presentarse, felicitar,

punto nos seus escritos. LGB3.1.4. Interésase

agradecer,

axuda.

por aplicar as regras ortográficas, con especial

LGB1.8.1. Interésase por expresarse oralmente

atención ao uso das maiúsculas. LGB3.1.5.

coa pronuncia e entoación adecuada a cada

Compón pequenos textos propios dos medios

acto comunicativo e propia da lingua galega.

de

LGB1.10.1. Identifica a lingua galega oral con

elementos (novas sinxelas e breves, titulares,

diversos contextos profesionais: sanidade, educ

pés de oto…) ob e conteceentoóx o á súa

c ón, ed o de co un c c ón… LGB2.1.1.

experiencia.

Comprende a información relevante de textos

relacionados coa escola: listaxes,descricións e

sinxelos,

explicacións elementais. LGB3.6.2. Valora a

próximos

escusarse

sobre

feitos á

alumnado,procedentes

e

solicitar

e

acontecementos

experiencia dos

medios

LGB2.2.1.

Interpreta

progresivamente

comunicación

social

LGB3.1.6.

a

e/ou

e

velocidade

dos

Compón

seus

textos

do

lingua escrita como medio de comunicación e

de

de expresión creativa LGB4.1.1. Sinala a

comunicación social. LGB2.1.2. Comprende

denominación

dos

textos

traballados

e

informacións concretas en textos sinxelos,

recoñece nestes, de forma xeral, palabras e

propios de situacións cotiás, como invitacións,

sílabas LGB4.1.2. Diferencia as sílabas que

felicitacións, notas e avisos ou mensaxes curtas.

conforman cada palabra. LGB4.1.3. Identifica os

LGB2.1.3. Localiza información en textos breves

nomes propios a partir de palabras dadas,

e sinxelos vinculados á experiencia, tanto os

frases ou textos. LGB4.1.4. Sinala o xénero e

producidos con finalidade didáctica como os de

número de palabras dadas. LGB4.2.1. Coñece,

50

de forma xeral, as normas ortográficas máis

comprensibles. PLEB2.2. Pregunta e responde

sinxelas e aprecia o seu valor social e a

para dar/obter información en conversas moi

necesidade de cinguirse a elas. LGB4.3.1.

sinxelas e elementais (nome, idade, cor

Recoñece a relación entre son e grafía.

favoritas ou gustos). PLEB3.1. Comprende

LGB4.3.2. Separa as palabras que conforman un

palabras

enunciado. LGB5.1.2. Valora textos breves e

escritas,relacionadas cos temas traballados.

sinxelos da literatura galega como fonte de

PLEB3.2. Comprende a idea principal dunha

coñecemento da nosa cultura e como recurso

historia moi elemental acompañada de apoio

de gozo persoal. LGB5.2.1. Le, de forma guiada,

visual e identifica os e as personaxes principais.

textos en silencio, adecuados aos intereses

PLEB4.1. Escribe palabras relacionadas coa súa

infantís,

á

imaxe e a súa vida cotiá. PLEB4.2. Escribe

autonomía lectora. LGB5.2.2. Le, de forma

pequenos diálogos o narracións moi sinxelas e

guiada e en voz alta, textos adecuados aos

breves seguindo un modelo dado e respectando

intereses infantís, para chegar progresivamente

a estrutura gramatical máis sinxela. PLEB4.3.

á expresividade lectora. LGB5.3.1. Recrea e

Escribe frases moi sinxelas, lexibles, organizadas

compón breves relatos, a partir de modelos

con coherencia na súa secuencia e con léxico

sinxelos,para

e

relacionado co tema da escritura. PLEB5.5.

experiencias persoais. LGB5.4.1. Valora a

Pregunta e responde de xeito comprensible

literatura en calquera lingua, como vehículo de

sobre aspectos persoais moi básicos nome,

comunicación e como recurso de gozo persoal.

idade

PLEB1.1. Comprende a información esencial dun

(obxectos,espazos e seres vivos). PLEB5.6.

conto, rima ou canción moi breves e sinxelos,

Expresa e identifica estados de ánimo bá co (h

previamente

emitidos

y, d…) PLEB5.7. Expresa e identifica o permiso e

lentamente,cunha pronuncia ben articulada, e

a prohibición (youcant/can´t)aco do (Th t’right).

con apoios visuais moi redundantes que axuden

PLEB5.8.

á

PLEB1.2.Comprende

elementos das oracións, mantén a concordancia

vocabulario moi elemental e sinxelo sobre

de número e usa correctamente os nexos

temas familiares acompañados de imaxes que

básicos.

os ilustran con claridade. PLEB1.4. Sigue

respostas moi simples. PLEB5.10. Memoriza

instrucións e comprende peticións relativas á

rutinas♣ lingüísticas básicas e moi sinxelas

vida escolar máis básica ( b / ech o l b o, ent , d

para,por

un l …). PLEB2.1. Fai presentacións moi breves e

interaccións de aula. EM.B1.4.1.Representa

elementais

e

mediante diferentes técnicas os aspectos

ensaiadas sobre temas moi próximos a si

básicos dunha audición e os sentimentos que

mesmo/a (dicir o seu nome, idade, a súa cor

suscitou. EM.B1.4.2.Emprega vocabulario báicso

favorita, presentar á súa familia, indicar os seus

musical adaptado ao seu nivel. EM.B2.2.4.Le e

gustos)

para

chegar

progresivamente

comunicar

sentimentos

traballados,

comprensión.

previamente

cunha

pronuncia

preparadas

e

e

e

frases

gustos)

e

Estrutura

PLEB5.9.

moi

da

súa

sinxelas

contorna

adecuadamente

Diferenza

exemplo,

preguntas

desenvolverse

os

e

nas

entoación

51

interpreta con ritmo ladaíñas e cancións ao

unísono.

Perfil competencial lingüístico 2º primaria. comunicación. ⎫ LCB1.8.1. Adecúa a entoación,

COMUNICACIÓN LINGÜÍSTICA 100:88=1,136%

o volume e o xesto á representación dramática.

Refírese á habilidade para utilizar a

⎫ LCB1.9.1. Elabora comprensiblemente textos

lingua, expresar ideas e interactuar con outras

orais sinxelos, do ámbito escolar e social, de

persoas de maneira oral ou escrita. ⎫

diferente tipoloxía: noticias, avisos, contos,

CSB4.3.2.Describe algún acontecemento vivido

poemas, anécdotas…. ⎫ LCB1.9.2. Organiza o

na familia, na escola, na súa contorna ou outros

discurso cunha secuencia coherente elemental.

feitos próximos expresándoos con criterios

⎫ LCB1.11.1 Emprega de xeito efectivo a

temporais. ⎫ LCB1.1.1. Expresa de forma global

linguaxe oral para comunicarse: escoita e

sentimentos, vivencias e opinións. ⎫ LCB1.2.1.

pregunta para asegurar a comprensión. ⎫

Integra de xeito global os recursos básicos

LCB2.1.1. Le en voz alta, con pronunciación e

verbais e non verbais para comunicarse

entoación axeitada, diferentes tipos de textos

oralmente, identificando, de xeito global, o

moi sinxelos apropiados á súa idade. ⎫

valor

comunicativo

⎫

LCB1.2.2.

LCB2.1.2. Le en silencio textos moi sinxelos

Exprésase cunha pronunciación e unha dicción

próximos á súa experiencia infantil. ⎫ LCB2.2.1.

axeitada ao seu nivel. ⎫ LCB1.3.1. Participa

Identifica o tema dun texto sinxelo. ⎫ LCB2.2.2.

activamente

de

Distingue, de forma xeral, entre as diversas

comunicación: o Diálogos o exposicións orais

tipoloxías textuais en textos do ámbito escolar e

guiadas, con axuda, cando cumpra, das

social,

tecnoloxías da información e da comunicación.

(descritivos, narrativos, dialogados) e a súa

⎫ LCB1.4.1. Utiliza o vocabulario axeitado ao

intención comunicativa (informativos, literarios

seu nivel. ⎫ LCB1.4.2. Identifica polo contexto o

e prescritivos). ⎫ LCB3.1.1. Escribe, con axuda,

significado de distintas palabras. ⎫ LCB1.5.1.

en diferentes soportes, textos sinxelos propios

Comprende, de forma global, a información

da vida cotiá, do ámbito escolar e social,

xeral dun texto oral sinxelo de uso habitual, do

atendendo á forma da mensaxe e a súa

ámbito escolar e social. ⎫ LCB1.5.2. Recoñece a

intención

tipoloxía moi evidente de textos orais sinxelos

normas gramaticais e ortográficas básicas:

atendendo á forma da mensaxe e a súa

cartas,

intención

instrucións, receitas, textos literarios…

en

destes.

diversas

comunicativa:

situacións

cartas,

anuncios,

atendendo

á

forma

comunicativa)e

folletos

da

mensaxe

respectando

informativos,

as

noticias, ⎫

regulamentos, folletos…. ⎫ LCB1.5.3. Responde

LCB3.4.2. Elabora e presenta, de forma guiada,

preguntas

compresión

textos sinxelos, que ilustra con imaxes de

literal. ⎫ LCB1.6.2. Recoñece de forma global o

carácter redundante co contido. ⎫ LCB4.1.1.

contido principal dunha entrevista, noticia ou

Utiliza de xeito guiado categorías gramaticais

debate infantil procedente dos medios de

básicas: o nome, artigo, adxectivo, verbo. ⎫

correspondentes

á

52

LCB4.1.2. Utiliza con corrección os tempos

comprensibles. ⎫ PLEB2.2. Pregunta e responde

verbais: presente, pasado e futuro ao producir

para dar/obter información en conversas

textos orais e escritos. ⎫ LCB4.2.1. Utiliza

básicas (nome, idade, gustos). ⎫ PLEB2.4.

sinónimos

Reproduce comprensiblemente textos orais

e

antónimos,

polisémicas

na

expresión oral e escrita. ⎫ LCB4.2.2. Forma

sinxelos e

palabras compostas a partir de palabras

aprendidos a través de xogos. ⎫ PLEB3.1.

simples. ⎫ LCB4.2.3. Identifica o suxeito/grupo

Comprende palabras e frases simples en textos

nominal e predicado nas oracións simples. ⎫

moi sinxelos relacionadas cos temas traballados

LCB4.3.1. Utiliza os signos de puntuación e as

previamente de forma oral.

normas ortográficas propias do nivel e as aplica

Comprende a idea principal dunha historia

á escritura de textos sinxelos. ⎫ LCB4.4.1. Aplica

sinxela acompañada de apoio visual e identifica

as normas de concordancia de xénero e número

os e as personaxes principais. ⎫ PLEB3.3. Fai

na expresión oral e escrita. ⎫ LCB4.4.2. Utiliza

hipóteses sobre o tema dun texto elemental a

signos de puntuación nas súas composicións

partir do titulo do mesmo e das imaxes que o

escritas. ⎫ LCB4.4.3. Utiliza unha sintaxe básica

ilustran. ⎫ PLEB3.4. Le en voz alta textos

nas producións escritas propias. ⎫ LCB5.6.1.

sinxelos e previamente traballados de forma

Reproduce textos orais moi breves e sinxelos:

oral, con entoación e pronuncia comprensibles.

cancións e poemas. ⎫ PLEB1.1. Comprende a

⎫ PLEB4.1. Escribe palabras relacionadas coa

información esencial dun conto, rima ou

súa imaxe e a súa vida cotiá traballadas

canción

sinxelos,

previamente de forma oral. ⎫ PLEB4.2. Escribe

previamente traballados, emitidos lentamente,

pequenos diálogos ou narracións moi sinxelas e

cunha pronuncia ben articulada, e con apoios

breves seguindo un modelo dado e respectando

visuais

á

a estrutura gramatical máis sinxela. ⎫ PLEB4.3.

Comprende

Escribe frases moi sinxelas, organizadas con

vocabulario básico sobre temas familiares a

coherencia na súa secuencia e con léxico

través de apoio visual. ⎫ PLEB1.3. Comprende

relacionado co tema da escritura. ⎫ PLEB4.4.

preguntas básicas (nome, idade e gustos) sobre

Completa unha táboa con datos persoais

si mesmo/a e dos e das demais. ⎫ PLEB1.4.

básicos (nome, apelido, idade...). ⎫ PLEB4.5.

Sigue

peticións

Revisa o texto antes de facer a súa versión

relativas á vida escolar e da súa contorna

definitiva, elaborando borradores nos que se

(Open/closethebook, sitdown…). ⎫ PLEB2.1. Fai

observa a reparación da ortografía e doutros

presentacións

elementais

aspectos relacionados coa secuencia adecuada

previamente preparadas e ensaiadas sobre

das frases e mesmo a pertinencia das

temas moi próximos a un mesmo e dos e das

ilustracións, se é o caso. ⎫ PLEB5.3. Recoñece

demais (dicir o seu nome e idade, a cor do pelo

preguntas e

e os ollos, presentar á súa familia, indicar as

mesmo/a e dos e das demais. ⎫ PLEB5.4.

súas preferencias) cunha pronuncia e entoación

Diferenza saúdos de despedidas e o uso de

moi

moi

comprensión.

breves,

e

redundantes ⎫

instrucións

moi

moi

que

PLEB1.2.

e

axuden

comprende

breves

e

breves

(p.e.

cancións, rimas)

⎫ PLEB3.2.

respostas sinxelas sobre

si

53

fórmulas de cortesía (Please, th nkyou, excu e

LGB1.9.1.

e…). ⎫ PLEB5.5.Identifica, asocia e menciona

discriminatoria e sexista evidente. ⎫ LGB2.1.1.

palabras e frases simples moi próximos á súa

Comprende a información relevante de textos

idade con imaxes ilustrativas que clarifican o

sinxelos,

seu significado. ⎫ PLEB5.7. Expresa e identifica

próximos

a posesión referida a si mesmo/a e a unha

procedentes dos medios de comunicación. ⎫

terceira persoa. ⎫ PLEB5.8. Expresa e identifica

LGB2.1.2. Comprende informacións concretas

o que lle gusta e o que non lle gusta. ⎫ PLEB5.9.

en textos sinxelos, propios de situacións cotiás,

Estrutura adecuadamente os elementos das

como invitacións, felicitacións, notas e avisos ou

oracións, mantén a concordancia de número e

mensaxes

usa correctamente os nexos máis básicos. ⎫

información en textos vinculados á experiencia,

PLEB5.10. Diferenza preguntas e respostas moi

tanto os producidos con finalidade didáctica

simples.

⎫

PLEB5.11.

sobre á

o

uso

feitos

e

experiencia

⎫

curtas.

da

linguaxe

acontecementos do

alumnado,

LGB2.1.3.

Localiza

rutinas

como os de uso cotián (folletos, descricións,

lingüísticas básicas e moi sinxelas para, por

instrucións e explicacións). ⎫ LGB2.3.2. Le

exemplo, desenvolverse nas interaccións de

textos sinxelos, en voz alta, coa velocidade

aula e expresar e preguntar cantidades. ⎫

adecuada.

PLEB5.12. Participa activamente en xogos de

dramatizadas de textos. ⎫ LGB2.7.1. Selecciona

letras, elaboración de glosarios ilustrados,

textos do seu interese con certa autonomía, en

⎫

Expresa

función dos seus gustos e preferencias. ⎫

estados de ánimo elementais (happy/sad,

LGB3.1.1. Produce e reescribe textos relativos a

bored…). ⎫ PLEB5.14. Comprende e usa

situacións

adecuadamente o vocabulario básico necesario

invitacións,felicitacións,

para participar nas interaccións de aula, ler

utilizando as características habituais deses

textos infantís moi sinxelos e escribir con léxico

textos. ⎫ LGB3.1.3. Usa nos seus escritos o

traballado previamente de forma oral. ⎫

punto,

LGB1.3.1. Participa nunha conversa entre iguais,

suspensivos,

comprendendo o que di o interlocutor e

interrogación. ⎫ LGB3.1.4. Aplica, de maneira

contestando se é preciso. ⎫ LGB1.3.4. Participa

xeral, as regras ortográficas, con especial

no traballo en grupo. ⎫ LGB1.6.1. Usa fórmulas

atención ao uso das maiúsculas. ⎫ LGB3.1.5.

de

Compón,

dramatizacións

tratamento

etc.

Memoriza

Identifica

PLEB5.13.

adecuadas

para

saudar,

a

⎫

LGB2.3.3.

cotiás

coma,

Fai

infantís notas

dous

signos

seguindo

ou

puntos,

de

lecturas

como avisos,

puntos

exclamación

modelos,

e

textos

despedirse, presentarse, felicitar, agradecer,

relacionados coa escola (listaxes, descricións e

escusarse e solicitar axuda. ⎫ LGB1.7.1. Amosa

explicacións elementais) ou cos medios de

respecto ás achegas dos e das demais e

comunicación social (novas sinxelas, titulares,

contribúe ao traballo en grupo. ⎫ LGB1.8.1.

pés de foto) sobre acontecementos próximo á

Interésase por expresarse oralmente coa

súa

pronuncia e entoación axeitada a cada acto

denominación

comunicativo e propia da lingua galega. ⎫

recoñece nestes, enunciados, palabras e sílabas.

experiencia. dos

⎫

LGB4.1.1. textos

Sinala

a

traballados

e

54

⎫

LGB4.1.2.

Diferencia

as

sílabas

que

textos literarios sinxelos adaptados á súa idade.

conforman cada palabra. ⎫ LGB4.1.3. Identifica

⎫ EFB1.1.2. Explica aos seus compañeiros as

nomes comúns e propios a partir de palabras

características dun xogo practicado na clase. ⎫

dadas, frases ou textos. ⎫ LGB4.1.4. Sinala o

EFB1.2.2. Presenta os seus traballos atendendo

xénero e número de palabras dadas. ⎫

as pautas proporcionadas, con orde, estrutura e

LGB4.2.1. Coñece de forma xeral as normas

limpeza. ⎫ EFB1.2.3. Expón as súas ideas

ortográficas máis sinxelas e aprecia o seu valor

expresándose de forma correcta en diferentes

social e a necesidade de cinguirse a elas. ⎫

situacións e respecta as opinións dos e das

LGB4.3.1. Recoñece a relación entre son e

demais. ⎫ EM.B1.4.1.Representa mediante

grafía. ⎫ LGB4.3.2. Identifica as palabras como

diferentes técnicas os aspectos básicos dunha

instrumento para a segmentación da escritura.

audición e os sentimentos que suscitou. ⎫

⎫ LGB4.4.1. Recoñece, de forma xeral, as

EM.B1.4.2. Emprega vocabulario básico musical

diferenzas entre a lingua oral e a lingua escrita.

adaptado ao seu nivel.

⎫ LGB5.4.1. Participa en dramatizacións de

Perfil competencial lingüístico 3º primaria.

COMPETENCIA LINGÜÍSTICA: 100:152= 0,65%

eixe do xiro e os polos xeográficos. CSB2.2.2.

Expón, de maneira sinxela, como se produce o

COMPETENCIA

A

cambio entre o día e a noite e as estacións do

lingüística

ano como consecuencia dos movementos

refírese á habilidade para empregar a lingua,

terrestres. CSB2.2.3. Identifica a Lúa como

expresar ideas e interactuar con outras persoas

satélite da Terra e describe algunha das súas

de xeito oral ou escrita. CNB3.2.2. Rexistra e

características principais. CSB2.3.1. Identifica,

comunica de forma oral e escrita os resultados

nomea e describe as capas da Terra. CSB2.7.1.

da observación do ciclo vital previamente

Identifica e nomea fenómenos atmosféricos e

planificado. CNB4.2.1. Explica os cambios de

describe as causas que producen a formación

estado da auga en fenómenos naturais e

das nubes e as precipitacións CSB3.1.1. Describe

situacións da vida cotiá. CNB5.1.2.Identifica e

a estrutura básica da organización social,

explica a enerxía que empregan obxectos,

política e territorial da contorna próxima.

aparellos e máquinas sinxelas de uso habitual

CSB3.3.1.Define demografía, comprende os

na vida cotiá. CNB5.2.1. Identifica e describe

principais

oficios

das

represéntaos en gráficas sinxelas. CSB4.2.3.

ferramentas e das máquinas que empregan.

Describe algúns aspectos relacionados coa

CSB1.3.1. Identifica a terminoloxía propia da

forma de vida e as estruturas básicas de

área e comprende textos sinxelos de carácter

organización

social, xeográfico e histórico. CSB2.2.1. Describe

LCB1.1.2. Aplica as normas sociocomunicativas:

de forma sinxela os movementos terrestres, o

escoita atenta, espera de quendas, respecto da

Competencia

en

en

LINGÜÍSTICA comunicación

función

dos

materiais,

conceptos

social

da

demográficos

cultura

e

castrexa.

55

opinión dos e das demais. LCB1.2.1. Integra de

Le en voz alta, sen dificultade, diferentes tipos

xeito global os recursos verbais e non verbais

de textos apropiados á súa idade. LCB2.1.2. Le

para comunicarse oralmente, identificando o

en silencio textos sinxelos próximos á súa

valor comunicativo destes LCB1.2.2. Exprésase

experiencia. LCB2.2.2. Distingue en textos do

cunha pronunciación e unha dicción correctas.

ámbito escolar e social e de forma xeral, entre

LCB1.3.1.

con

as diversas tipoloxías atendendo á forma da

coherencia básica en diversas situacións de

mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados,

comunicación: - Diálogos - Exposicións orais

expositivos) e á súa intención comunicativa

seguindo un modelo, e guiadas, con axuda,

(informativos,

cando cumpra, das tecnoloxías da información e

LCB2.2.3. Elabora glosarios coas novas palabras.

da comunicación. LCB1.4.1. Identifica polo

LCB2.3.5. Iníciase na utilización do dicionario de

contexto o significado de distintas palabras.

xeito guiado. LCB2.4.1. Dedica momentos de

LCB1.4.2. Utiliza o vocabulario axeitado a súa

lecer para a lectura voluntaria. LCB2.4.2.

idade para expresarse con progresiva precisión

Selecciona textos do seu interese en función

nos diferentes contextos de comunicación.

dos seus gustos e preferencias. LCB2.4.3.

LCB1.5.1. Comprende de forma global a

Identifica e resume o argumento de lecturas

información xeral de textos orais de uso

realizadas e dá referencias básicas, como o

habitual, do ámbito escolar e social, identifica o

título. LCB2.7.2. Formula hipótese, de xeito

tema e selecciona as ideas principais: noticias,

guiado, sobre a finalidade de diferentes textos

contos, folletos informativos, narracións, textos

moi sinxelos a partir da súa tipoloxía, e dos

científicos, anuncios publicitarios, receitéd c ….

elementos lingüísticos e non lingüísticos moi

LCB1.5.3.

Participa

Responde

activamente

e

literarios

e

prescritivos).

preguntas

sinxelas

redundantes, axeitados á súa idade. LCB3.1.1.

comprensión

literal.

Escribe, con axuda e en diferentes soportes,

LCB1.6.2. Transforma en noticias sinxelas feitos

textos sinxelos propios da vida cotiá, do ámbito

cotiás próximos á súa realidade, imitando

escolar e social, utilizando elementos de

modelos. LCB1.6.3. Comprende de forma global

cohesión básicos: noticias, contos, folletos

o contido principal dunha entrevista, noticia ou

informativos, narracións, textos científicos,

debate infantil procedente dos medios de

anuncios ubl c t o , ece t , n t uc ón , no …

comunicación.

de

LCB3.1.2. Respecta as normas gramaticais e

memoria textos literarios, non literarios e

ortográficas básicas, propias do nivel. LCB3.1.3.

propios, sinxelos e breves, axeitados aos seus

Reproduce textos ditados sinxelos. LCB3.1.4.

gustos

Elabora

Presenta os seus traballos con caligrafía clara e

comprensiblemente textos orais breves e

limpeza: evitando riscos, inclinación de liñas etc.

sinxelos do ámbito escolar e social, adecuados

LCB4.1.1. Recoñece e identifica as categorías

ao nivel, imitando modelos. LCB1.8.2. Organiza

gramaticais

o

coherente

substituír ao nome, expresar características do

elemental, utilizando nexos básicos. LCB2.1.1.

nome, expresar acción. LCB4.1.2. Utiliza con

correspondentes

e

discurso

á

LCB1.7.1.

intereses.

cunha

Reproduce

LCB1.8.1.

secuencia

básicas:

presentar

ao

nome,

56

corrección os tempos verbais: presente, pasado

impresións e os sentimentos que lle provoca a

e futuro, ao producir textos orais e escritos.

audición

LCB4.1.3.

Representa

Diferenza

familias

de

palabras.

dunha

peza

musical.

graficamente,

EMB1.4.3.

con

linguaxe

LCB4.1.4. Utiliza as normas ortográficas básicas.

convencional ou non, os trazos característicos

LCB4.2.1. Utiliza palabras sinónimas, antónimas,

da música escoitada. EFB1.1.2. Explica aos seus

polisémicas, frases feitas, na expresión oral e

compañeiros

escrita. LCB4.2.2. Utiliza, segundo modelo,

características dun xogo practicado na clase.

prefixos e sufixos e crea palabras derivadas.

EFB1.2.2. Presenta os seus traballos atendendo

LCB4.2.3. Recoñece a oración simple, distingue

as pautas proporcionadas, con orde, estrutura e

suxeito e predicado. LCB4.3.1. Clasifica e usa os

limpeza.

tipos de nomes para elaborar textos escritos

expresándose de forma correcta en diferentes

sinxelos

de

situacións e respecta as opinións dos e das

concordancia de xénero e número, na expresión

demais. PLEB1.1. Comprende o sentido xeral e a

oral e escrita. LCB4.3.3. Aplica, con axuda, as

información máis relevante en interaccións

normas de acentuación (sílabas tónicas) nas

verbais, con estruturas simples e léxico de uso

súas producións escritas. LCB4.3. 4. Utiliza

cotiá. PLEB1.2. Comprende os puntos principais

signos de puntuación nas súas composicións

de narracións e presentacións breves e sinxelas

escritas. LCB4.3.5. Utiliza unha sintaxe básica

e ben estruturadas sobre temas familiares ou

nas producións escritas propias. LCB4.6.1.

do seu interese, que conteñen con imaxes e

Compara aspectos (gráficos, sintácticos, léxicos)

ilustracións que clarifiquen o seu significado.

das linguas que coñece. LCB5.2.1. Realiza, de

PLEB1.3. Entende o que se lle di en situacións

xeito guiado, lecturas comentadas de textos

comunicativas habituais sinxelas (instrucións,

narrativos sinxelos de tradición oral, literatura

indicacións, peticións, avisos). PLEB1.5. Entende

infantil, adaptacións de obras clásicas e

o que se lle di en transaccións habituais sinxelas

literatura

Interpreta,

(instrucións, indicacións, peticións, avisos).

intuitivamente e con axuda, a linguaxe figurada

PLEB2.1. Fai presentacións moi breves e

en textos literarios (personificacións) VSCB2.1.1.

elementais

Expresar con claridade opinións, sentimentos e

ensaiadas sobre temas moi próximos a si

emocións. VSCB2.1.2. Emprega apropiadamente

mesmo/a e aos demais cunha pronuncia e

os elementos da comunicación verbal e non

entoación comprensibles. PLEB3.1. Comprende

verbal,

frases simples escritas, relacionadas cos temas

LCB4.3.2.

en

VSCB2.1.4. argumentos.

actual.

Aplica

LCB5.2.2.

consonancia Expón

as

cos

normas

sentimentos.

respectuosamente

ás

EFB1.2.3.

traballados

súas

Expón

previamente

previamente

compañeiras

as

súas

ideas

preparadas

de

forma

as

e

oral.

Comunícase

PLEB3.2. Comprende a idea principal dunha

mellorar

a

historia sinxela acompañada de apoio visual

comunicación. EMB1.1.1. Expresa as súas

redundante e identifica os e as personaxes

apreciacións persoais sobre o feito artístico

principais. PLEB4.1. Escribe frases sinxelas

musical. EMB1.1.2. Manifesta as sensacións, as

relacionadas con temas da súa vida cotiá

empregando

VSCB2.3.1.

os

e

expresións

para

57

traballadas previamente de forma oral. PLEB4.2.

contexto social e comunica as sensacións,

Escribe conversas sinxelas seguindo un modelo

elaborando informacións básicas. LGB1.1.1.

dado e respectando a estrutura gramatical

Comprende as ideas principais dun texto oral

coñecida. PLEB4.3. Escribe textos sinxelos,

sinxelo dos medios de comunicación, extraendo

organizados con coherencia na súa secuencia e

o sentido global da mensaxe. LGB1.1.2.

con léxico relacionado co tema da escritura e

Identifica quen, que e onde nunha noticia.

cos seus intereses. PLEB4.4. Completa un

LGB1.1.3. Elabora un breve resumo, a partir de

formulario en liña con seus datos e dos e das

preguntas, dun texto oral sinxelo e valora os

demais (nome, apelido e idade...). PLEB4.5.

informativos da radio e da televisión como

Responde de forma escrita a preguntas sobre

fonte de información. LGB1.3.2. Sigue unha

temas traballados en clase como, por exemplo,

exposición da clase e extrae o sentido global e

onde está un obxecto ou un lugar, de que cor é

as informacións máis relevantes, preguntando

un obxecto, que hora é, cales son os seus gustos

se é necesario para verificar a súa comprensión.

ou se hai algo nun determinado lugar. PLEB4.6.

LGB1.3.3. Elabora e produce textos orais

Escribe en soporte papel ou dixital falando de si

sinxelos

mesmo/a e da súa contorna inmediata de xeito

narracións curtas...) presentando as ideas cunha

elemental. PLEB5.1. Pregunta e responde para

coherencia

dar/obter información en conversas básicas

preguntas aclaratorias elementais sobre o seu

(nome, idade, actividades, favoritas e gustos)

contido. LGB1.5.3. Utiliza a lingua galega en

sobre si mesmo e sobre os demais. PLEB5.3.

calquera situación de comunicación dentro da

Identifica, asocia e menciona palabras e frases

aula e valora o seu uso fóra dela. LGB1.5.4.

simples

PLEB5.4.

Emprega unha postura e xestualidade que

Expresa e identifica a localización básica de

transmite predisposición para interactuar cos

obxectos. PLEB5.5. Expresa e identifica de xeito

demais. LGB1.5.5. Exprésase cunha pronuncia e

elemental os seus desexos. PLEB5.6. Estrutura

dicción

adecuadamente os elementos das oracións,

conversa formulando e contestando preguntas.

mantén a concordancia de número e usa

LGB1.6.1 Elabora un discurso oral coherente,

correctamente os nexos básicos. PLEB5.8.

utilizando un vocabulario adecuado á súa idade.

Memoriza rutinas lingüísticas básicas e sinxelas

LGB1.6.2 Elabora un discurso oral cohesivo,

para,

nas

utilizando algúns nexos básicos. LGB1.6.3.

interaccións mais habituais. EPB1.1.2. Describe

Amosa un discurso oral, claro, cunha pronuncia

as características dos feitos artísticos e as

e entoación axeitadas e propias da lingua

sensacións que as obras provocan. e expresa as

galega. LGB1.7.1. Elabora textos orais sinxelos

súas apreciacións persoais cun criterio artístico.

propios dos medios de comunicación mediante

EPB1.1.3. Identifica e coñece os termos propios

simulación. LGB1.9.1. Interésase por expresarse

da linguaxe plástica. EPB1.2.1. Interpreta e

oralmente coa pronuncia e entoación ade-

valora a información que ofrecen as imaxes no

cuada a cada acto comunicativo. LGB1.10.1.Usa,

con

por

imaxes

exemplo,

ilustrativas.

desenvolverse

(explicacións,

lineal

correctas.

breves

elemental

LGB1.5.6.

exposicións,

e

responde

Participa

na

58

de forma xeral, unha linguaxe non sexista.

Coida, conserva e organiza os seus libros.

LGB1.10.2.

linguaxe

LGB2.9.1. Amosa interese pola lectura como

discriminatoria e sexista evidente. LGB1.11.1.

fonte de aprendizaxe e medio de comunicación

Compara textos orais sinxelos producidos en

e de lecer. LGB2.10.1.Selecciona textos do seu

diferentes variedades dialectais da lingua

interese, en función dos seus gustos e

galega. LGB1.12.1.Identifica a lingua galega oral

preferencias. LGB3.1.1. Planifica a elaboración

con diversos contextos profesionais: sanidade,

do texto, antes de comezar a escribir, xerando

educación,

ideas,

Identifica o uso

medios

de

de

comunicación...

seleccionando

e

estruturando

a

LGB1.12.2. Recoñece a validez da lingua galega

información. LGB3.1.2. Elabora o texto, con

para conversas con persoas coñecidas ou

coherencia xeral e de xeito creativo. LGB3.1.3.

descoñecidas.

a

Aplica, de forma xeral, os signos de puntuación

sinxelos

(punto, coma, dous puntos, puntos suspensivos,

información

LGB2.1.1. relevante

Comprende

de

textos

procedentes dos medios de comunicación social

signos

ou propios de situacións cotiás. LGB2.1.2.

LGB3.1.4. Aplica, de maneira xeral, a norma

Identifica as ideas principais dun texto sinxelo

lingüística: ortografía, léxico, morfosintaxe.

(narrativo,

LGB3.2.4.

descritivo,

LGB2.1.3.Busca, información

localiza

concreta

expositivo). e

dun

selecciona

texto

sinxelo.

LGB2.1.4.

Interpreta,

personificacións

hipérboles

en

sinxelos.

de

exclamación

Escribe

e

interrogación).

textos

coherentes

empregando algúns elementos de cohesión.

LGB3.2.5. Resume brevemente o contido de

e

textos sinxelos, a partir de preguntas, propios

LGB2.1.5.

do ámbito da vida persoal ou familiar ou dos

Identifica a estrutura xeral dun texto. LGB2.2.1.

medios de comunicación. LGB3.3.1.Elabora por

Interpreta e comprende, de maneira xeral, a

escrito textos do ámbito académico moi

información de sinxelos gráficos e ilustracións,

sinxelos (cuestionarios, resumos, descricións,

relacionando esta co contido do texto que a

explicacións...)

acompaña. LGB2.5.1. Utiliza de xeito guiado as

información. LGB3.4.1.Elabora textos sinxelos

tecnoloxías

obter

que combinan a linguaxe verbal e non verbal.

información e modelos para a lectura. LGB2.6.1.

carteis publicitarios, anuncios, cómics. LGB3.6.2.

Descodifica

palabras.

Ilustra creativamente os seus textos con imaxes

LGB2.6.2. Le textos sinxelos en voz alta sen

redundantes co seu contido. LGB3.7.1. Coida a

dificultade. LGB2.6.3. Le textos, adaptados e

presentación dos textos seguindo as normas

próximos á súa experiencia, en silencio, sen

básicas de presentación establecidas: marxes,

dificultade. LGB2.7.1. Utiliza as biblioteca de

disposición no papel, limpeza, calidade c l á c , e

aula e de centro respectando as normas básicas

c ón ent e á o , nte l ñ do… LGB3.7.2. Valora a

do seu o funcionamento. LGB2.7.2. Valora as

lingua escrita como medio de comunicación e

bibliotecas de

de expresión creativa. LGB4.1.1. Sinala a

da

sen

textos

información

dificultade

aula e

de

para

as

centro

como

para

dos

obter

textos

e

comunicar

instrumento cotián de busca de información e

denominación

traballados

e

fonte de recursos textuais diversos. LGB2.8.1.

recoñece nestes, enunciados, palabras e sílabas.

59

LGB4.1.2.Identifica as formas verbais. LGB4.1.3.

morfolóxicas e léxicas moi evidentes e básicas

Separa as sílabas que conforman cada palabra,

entre todas as linguas que coñece e/ou está a

diferenciando a sílaba tónica das átonas.

aprender, como punto de apoio para a súa

LGB4.1.4. Identifica nun texto substantivos e

aprendizaxe. LGB5.1.1. Escoita, memoriza e

adxectivos. LGB4.1.5. Sinala o xénero e número

reproduce textos sinxelos procedentes da

de palabras dadas e é quen de cambialo.

literatura popular oral galega (adiviñas, lendas,

LGB4.2.1. Aprecia o valor social das normas

contos, poemas, cancións, ditos) e da literatura

ortográficas e a necesidade de cinguirse a elas.

galega en xeral. LGB5.2.1. Le en silencio obras e

LGB4.2.2. Utiliza as normas ortográficas básicas,

textos

aplicándoas nas súas producións escritas, con

adaptacións breves de obras clásicas e literatura

especial atención ás maiúsculas. LGB4.3.1.

actual, adaptadas á idade e en diferentes

Emprega, de forma xeral, os signos de

soportes. LGB5.2.2. Le en voz alta obras e textos

puntuación.

sintaxe

en galego da literatura infantil, adaptacións

elemental adecuada nas súas producións.

breves de obras clásicas e literatura actual,

LGB4.3.3. Respecta, de xeito xeral, as normas

adaptadas á idade e en diferentes soportes.

morfosintácticas de colocación do pronome

LGB5.3.1. É quen de identificar o xénero

átono. LGB4.4.1. Usa diversos conectores

literario ao que pertencen uns textos dados:

básicos entre oracións: adición e causa.

narrativa, poesía e teatro. LGB5.4.1.Recrea e

LGB4.5.1. Usa o dicionario en papel ou dixital de

compón poemas e relatos, a partir de

xeito guiado. LGB4.6.1. Recoñece palabras

sentimentos,

derivadas

desexos, estados de ánimo ou lembranzas,

LGB4.3.2.

e

Usa

compostas,

unha

identificando

e

en

galego

da

emocións,

infantil,

preocupacións,

formando familias de palabras. LGB4.6.2.

recoñecendo

Recoñece e usa sinónimos, antónimos e

modelos. LGB5.5.1. Participa activamente en

palabras

dramatizacións de situacións e de textos

Identifica semellanzas

polisémicas diferenzas,

básicas.

LGB4.8.1.

regularidades

sintácticas,

e

as

literatura

características

dalgúns

literarios.

ortográficas,

Perfil competencial lingüístico 4º primaria.

100: 90 = 1,11% C

explica o comportamento de certos corpos

Refírese á habilidade para utilizar a

diante da luz. ⎫ CSB1 3.1.Emprega de maneira

lingua, expresar ideas e interactuar con outras

axeitada o vocabulario adquirido para ser capaz

persoas de maneira oral ou escrita. ⎫ CNB4.1.2.

de ler, escribir e falar sobre Ciencias sociais. ⎫

Explica algunhas características e propiedades

CCB1.3.2.Expón oralmente de forma clara e

do aire e as actuacións necesarias para evitar a

ordenada, contidos relacionados coa área, que

súa contaminación. ⎫ CNB4.2.1. Investiga e

manifestan a comprensión de textos orais e /ou

60

escritos de carácter xeográfico, social e aspectos

gustos e intereses. ⎫ LCB1.7.2. Organiza o

relacionados coa forma de vida, organización

discurso axeitándose aos diferentes modos

social e cultura das distintas épocas históricas

discursivos

estudadas. ⎫ CNB5.4.2. Coñece e explica algúns

dialogar) ⎫ LCB1.8.1. Emprega de xeito efectivo

dos avances da ciencia no fogar e na vida cotiá,

a linguaxe oral para comunicarse e aprender:

na medicina, na cultura e no lecer, na arte, na

escoita,

música, no cine e no deporte e nas tecnoloxías

repregunta. ⎫ LCB2.1.1. Le en silencio e en voz

da información e a comunicación. ⎫ LCB1.2.1.

alta, sen dificultade e con certa expresividade,

Integra recursos verbais e non verbais para

diferentes tipos de textos apropiados á súa

comunicarse nas interaccións orais, dándolle

idade. ⎫ LCB2.2. 1. Distingue, de forma xeral,

valor complementario a estes. ⎫ LCB1.2.2.

entre as diversas tipoloxías textuais en textos

Exprésase cunha pronunciación e unha dicción

do ámbito escolar e social. ⎫ LCB2.2.2. Resume

correctas: articulación, ritmo, entoación. ⎫

textos lidos, de diferente tipoloxía, adecuados a

LCB1.3.1.

con

súa idade e reflectindo a estrutura e destacando

coherencia na secuencia das súas ideas en

as ideas principais. ⎫ LCB2.3.2. Identifica as

diversas situación de comunicación: - diálogos -

palabras clave dun texto. ⎫ LCB2.3.3. Activa

exposicións orais segundo modelo e guiadas,

coñecementos previos axudándose deles para

con axuda, cando cumpra, das tecnoloxías da

comprender un texto. ⎫ LCB2.3.5. Interpreta

información e comunicación. ⎫ LCB1.4.1. Utiliza

mapas conceptuais sinxelos. ⎫ LCB2.3.6. Iníciase

o vocabulario axeitado a súa idade para

na utilización autónoma do dicionario en

expresarse

nos

distintos soportes, no seu traballo escolar. ⎫

diferentes contextos de comunicación. ⎫ LCB1.4

LCB2.4.1. Dedica un tempo semanal para a

2. Diferencia polo contexto o significado de

lectura voluntaria de diferentes textos. ⎫

correspondencias fonema-grafía idénticas en

LCB2.5.3. Identifica o argumento de lecturas

textos significativos. ⎫ LCB1.5.1. Comprende de

realizadas dando conta dalgunhas referencias

forma global a información xeral de textos orais

bibliográficas: autor ou autora e xénero. ⎫

de uso habitual,do ámbito escolar e social,

LCB2.7.2. Formula hipótese sobre a finalidade

identifica o tema e selecciona as ideas

de textos de tipoloxía evidente a partir da súa

principais. ⎫ LCB1.5.2. Recoñece a tipoloxía de

estrutura e dos elementos lingüísticos e non

textos orais sinxelos de diversa tipoloxía

lingüísticos. ⎫ LCB3.1.1. Escribe, en diferentes

atendendo á forma da mensaxe (descritivos,

soportes, textos sinxelo do ámbito escolar e

narrativos, dialogados, expositivos) e a súa

social: atendendo

intención comunicativa (informativos, literarios

(descritivos, narrativos, dialogados, expositivos)

e prescritivos). ⎫ LCB1.5.3. Responde preguntas

e a súa intención comunicativa (informativos,

correspondentes á comprensión literal. ⎫

literarios e prescritivos) diarios, cartas, correos

LCB1.6.1. Reproduce de memoria breves textos

electrónicos,

histórico.

⎫

literarios ou non literarios axeitados aos seus

CSB4.4.2.Explica

Participa

con

activamente

progresiva

e

precisión

(narrar,

recollida

expoñer,

de

datos,

á forma

noticias,

describir

pregunta

e

e

da mensaxe

contos,

folletos

61

informativos, narracións, textos científicos,

predicado. ⎫ LCB4.3.1. Iníciase no coñecemento

anuncios publicitarios, ece t , n t uc ón , no …. ⎫

da estrutura do dicionario e no seu uso para

LCB3.1.2. Escribe textos, organizando as ideas

buscar o significado de diferentes tipos

utilizando elementos de cohesión básicos e

palabras. ⎫ LCB4.3.3. Utiliza as normas

respectando

ortográficas

as

normas

gramaticais

e

básicas

nas

súas

producións

ortográficas básicas. ⎫ LCB3.1.3. Elabora e

escritas. ⎫ LCB4.4.1. Utiliza as diferentes clases

presenta, de forma guiada, un informe sinxelo,

de

utilizando soporte papel e informático sobre

⎫LCB4.4.2. Utiliza correctamente as normas de

tarefas ou proxectos realizados. ⎫ LCB3.1.4.

concordancia de xénero e de número na

Presenta os seus textos con caligrafía clara e

expresión oral e escrita. ⎫ LCB4.4.3. Aplica as

limpeza: evitando riscos, inclinación de liñas etc.

normas de acentuación e clasifica as palabras

⎫ LCB3.3.2. Reproduce textos ditados. ⎫

dun texto. ⎫ LCB4.4.4. Usa os signos de

LCB3.5.2. Elabora con creatividade textos

puntuación ao producir textos escritos. ⎫

breves do seu interese: contos, anuncios, rimas,

LCB4.4.5. Aplica as normas de uso da til nos

cancións, cómics, carteis, ilustrándoos para

seus textos escritos. ⎫ LCB4.4.6. Utiliza unha

facilitar a súa compresión ou mellorar a súa

sintaxe básica nas producións escritas propias.

presentación. ⎫ LCB3.8.1. Produce os textos

⎫ LCB 5.1.1. Valora de forma global, as

establecidos no plan de escritura axeitados á

características fundamentais de textos literarios

súa idade e nivel. ⎫ LCB4.1.1. Coñece e

narrativos, poéticos e dramáticos. ⎫ LCB 5.2.1.

recoñece as categorías gramaticais pola súa

Realiza lecturas guiadas e comentadas de textos

función na lingua: presentar ao nome, substituír

narrativos de tradición oral, literatura infantil,

ao nome, expresar características do nome,

adaptacións de obras clásicas e literatura actual.

expresar accións ou estados. ⎫ LCB4.1.2. Utiliza

⎫ LCB 5.2.2. Interpreta, intuitivamente, a

con corrección os tempos simples e compostos

linguaxe figurada en textos literarios. ⎫ LCB

nas formas persoais e non persoais do modo

5.3.1. Distingue algúns recursos retóricos

indicativo e subxuntivo dos verbos ao producir

básicos propios dos poemas. ⎫ LCB 5.3.1.

textos orais e escritos. ⎫ LCB4.1.3. Diferenza

Utiliza,

familias de palabras. ⎫ LCB4.2.1. Coñece,

aumentativos, diminutivos e sinónimos en

recoñece

textos

e

usa

sinónimos,

antónimos,

palabras

de

para

elaborar

xeito

literarios.

guiado,

⎫

LCB

o

discurso.

comparacións,

5.6.1.

Realiza

polisémicos ou frases feitas na expresión oral e

dramatizacións individualmente e en grupo de

escrita. ⎫ LCB4.2.2. Recoñece prefixos e sufixos

textos literarios axeitados á súa idade. ⎫

e é capaz de crear palabras derivadas. ⎫

MTB1.1.1. Comunica verbalmente de forma

LCB4.2.3. Identifica e clasifica os diferentes

razoada o proceso seguido na resolución dun

tipos de palabras nun texto. ⎫ LCB4.2.4. Utiliza

problema de matemáticas ou en contextos da

diversos conectores básicos entre oracións ao

realidade. ⎫ VSCB1.1.2.Manifesta verbalmente

producir textos orais e escritos. ⎫ LCB4.2.5.

unha visión positiva das súas propias calidades e

Recoñece a oración simple, distingue suxeito e

limitacións. ⎫ VSCB2.1.1. Expresar con claridade

62

e coherencia opinións, sentimentos e emocións.

orais sinxelos e breves (p.e. cancións, conversas

⎫ VSCB2.1.2. Emprega apropiadamente os

telefónicas

elementos da comunicación verbal e non

PLEB2.9.Domina

verbal, en consonancia cos sentimentos. ⎫

fonéticos, do ritmo, da acentuación e da

VSCB2.1.3. Emprega a comunicación verbal en

entoación

relación coa non verbal en exposicións orais. ⎫

produción

VSCB2.3.1. Comunícase empregando expresións

PLEB3.1.Comprende frases simples escritas,

para mellorar a comunicación e facilitar o

relacionadas cos temas traballados previamente

achegamento co seu interlocutor nas conversas.

de forma oral. ⎫ PLEB3.2.Comprende a idea

⎫ VSCB3.5.1. Argumenta a necesidade de

principal dun texto escrito sinxelo acompañado

protexer os dereitos básicos da infancia. ⎫

de apoio visual, acorde a súa idade procedente

VSCB3.6.1. Expón verbalmente a correlación

dos medios de comunicación adaptados a súa

entre dereitos e deberes. ⎫ VSCB3.7.1. Expón

competencia lingüística. ⎫ PLEB4.1. Escribe

de forma argumentada a importancia de valorar

frases sinxelas relacionadas con temas da súa

a igualdade de dereitos de homes e mulleres, a

vida cotiá traballadas previamente de forma

corresponsabilidade nas tarefas domésticas e o

oral. ⎫ PLEB4.2. Escribe conversas sinxelas,

coidado da familia. ⎫ VSCB3.9.3. Expón as

seguindo un modelo dado e respectando a

consecuencias de diferentes accidentes de

estrutura

tráfico. ⎫ PLEB1.1. Comprende o sentido global

PLEB4.3.Escribe textos sinxelos, organizados

e a información mais importante de textos

con coherencia na súa secuencia e con léxico

orais, con estructuras coñecidas e léxico de uso

relacionado co tema da escritura propios de

cotiá procedentes de medios audiovisuais ou da

situación de relación interpersoal (invitacións,

⎫

notas e avisos) ⎫ PLEB4.4. Completa un

PLEB1.2.Comprende os puntos principais e

formulario en liña cos seus datos persoais e dos

recoñece palabras e expresións coñecidas en

e das demais (nome, apelido, idade...). ⎫

textos orais(contos, cancións e conversas) sobre

PLEB4.5. Responde de forma escrita a preguntas

temas familiares ou do seu interese e

sobre temas traballados en clase como, por

expresados con claridade e que conten con

exemplo, onde está un obxecto ou un lugar, de

apoio visual. ⎫ PLEB2.1.Participa en situación

que cor é un obxecto, que hora é, cales son os

reais ou simuladas de comunicación breves e

seus gustos ou se hai algo nun determinado

elementais,

e

lugar. ⎫ PLEB4.6. Escribe correspondencia

ensaiadas, sobre temas do seu interese, sobre

persoal simple en soporte papel ou dixital

persoas da súa contorna inmediata, cunha

falando de si mesmo/a e da súa contorna

⎫

inmediata. ⎫ PLEB4.7.Produce textos escritos

PLEB2.2. Pregunta e responde para dar/obter

significativos, en soporte papel ou dixital, de

⎫

forma individual ou en parella seguindo o

PLEB2.4.Reproduce comprensiblemente textos

modelo traballado. ⎫ PLEB5.4. Pregunta e

internet

adecuados

pronuncia

información

a

previamente

e

entoación

en

súa

idade.

preparadas

comprensibles.

interaccións

cotiás.

ou

da

dramatizacións). progresivamente

lingua de

extranxeira textos

gramatical

⎫

aspectos

para

orais.

coñecida.

a ⎫

⎫

63

responde de xeito comprensible en actividades

correctamente os nexos básicos. ⎫ PLEB5.9.

de aprendizaxe cotiás en distintos contextos. ⎫

Diferenza preguntas e respostas moi simples,

PLEB5.5. Expresa, identifica e distingue os

así como as que achegan información. ⎫

tramos horarios e as rutinas do día, prezos, ve t

EPB1.1.3. Secuencia unha historia en diferentes

ent … ⎫ PLEB5.6. Pregunta e♣ responde de

viñetas nas que incorpora imaxes e textos

xeito

localización

seguindo o patrón do cómic. ⎫ EPB1.1.4.

(obxecto , e zo , e e v vo …). ⎫ PLEB5.7.

Interpreta e comenta, de forma oral e escrita, o

Pregunta e responde de xeito comprensible

contido das imaxes dunha obra artística

sobre o permiso, o acordo, a preferencia,

concreta. ⎫ EPB1.2.4. Recoñece e interpreta de

desexo ou a capacidade. ⎫ PLEB5.8. Estrutura

forma oral e escrita o contido das imaxes nunha

adecuadamente os elementos das oracións,

obra artística.

comprensible

sobre

a

mantén a concordancia de número e usa

Perfil competencial lingüístico 5º primaria.

COMPETENCIA LINGÜÍSTICA Refírese á

súa

⎫

diversidade.

CSB3.3.1.Explica

a

habilidade para utilizar a lingua, expresar ideas

organización territorial de España, nomea as

e interactuar con outras persoas de maneira

estruturas básicas de goberno e localiza en

oral ou escrita. ⎫

mapas políticos as distintas comunidades

100:153= 0,65%

autónomas que forman España, así como as

CNB1.1.2. Expresa oralmente e por

súas

provincias

⎫

CSB3.6.1.Describe

os

escrito, de forma clara e ordenada contidos

principais rasgos da poboación española. ⎫

relacionados

a

CSB3.6.2.Explica o proceso da evolución da

comprensión de textos orais e/ou escritos. ⎫

poboación en España e describe a incidencia

CNB5.1.3.

materiais

que tiveron nesta, factores como a esperanza

condutores e illantes, argumentado a súa

de vida ou a natalidade. ⎫ CSB3.6.3.Describe os

exposición. ⎫ CSB1.3.1.Emprega de maneira

factores que condicionan a distribución da

axeitada o vocabulario adquirido para ser capaz

poboación española. ⎫ CSB3.7.1 Explica o éxodo

de ler, escribir e falar sobre Ciencias sociais. ⎫

rural, a emigración a Europa, e a chegada de

CCB1.3.2.Expón oralmente de forma clara e

inmigrantes ao noso país. ⎫ CSB3.7.2.Identifica

ordenada, contidos relacionados coa área, que

e describe os principais problemas actuais da

manifesten a comprensión de textos orais e /ou

poboación

escritos de carácter xeográfico, social e

envellecemento, etc. ⎫ CSB3.8.1.Identifica e

histórico. ⎫ CSB2.7.1.Define paisaxe, identifica

define materias primas e produto elaborado e

os seus elementos e explica as características

os asocia coas actividades nas que se obteñen.

das principais paisaxes de España valorando a

⎫ CSB3 8.2 Describe ordenadamente o proceso

coa

Expón

área

manifestando

exemplos

de

española:

migracións,

64

de obtención dun produto ata a súa venda e

de comunicación. ⎫ LCB1.4.2. Diferencia polo

identifica os sectores aos que pertencen. ⎫

contexto o significado de correspondencias

CSB3.9.2.Explica as actividades relevantes dos

fonema-grafía

sectores primario, secundario e terciario en

Comprende a de forma global a información

España e as súas localizacións nos territorios

xeral de textos orais de uso habitual,do ámbito

correspondentes.

⎫

⎫

LCB1.5.1.

as

escolar e social, identifica o tema e selecciona

características da Idade Moderna e certos

as ideas principais ⎫ LCB1.5.2. Recoñece a

acontecementos que determinaron cambios

tipoloxía de textos orais atendendo á forma da

fundamentais no rumbo da historia neste

mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados,

período de tempo (Monarquía dos Austrias, s.

expositivos e argumentativos) e a súa intención

XVI-XVII. Os Borbóns, s. XVIII). ⎫ LCB1.1.1.

comunicativa

Emprega a lingua oral e axusta os rexistros

prescritivos

lingüísticos ao grao de formalidade dos

Responde

contextos nos que produce o seu discurso:

comprensión

debates, exposicións planificadas, conversas. ⎫

Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para

LCB1.1.2.

comunicarse

Expresa

CSB4.4.6.Explica

idénticas.

ideas,

pensamentos,

opinións,

sentimentos

e

claridade.

⎫

Emprega

e

persuasivos).

preguntas

⎫

LCB1.5.3.

correspondentes

interpretativa.

e

literarios,

aprender:

⎫

á

LCB1.8.1.

escoita

activa,

con

recollida de datos, pregunta e repregunta, para

recursos

obter información e verificar a comprensión. ⎫

lingüísticos e non lingüísticos para comunicarse

LCB1.9.2. Transforma en noticias feitos cotiás

nas interaccións orais, recoñecendo o valor

próximos á súa realidade, imitando modelos. ⎫

⎫

LCB2.1.1. Le en voz alta diferentes tipos de

LCB1.2.2. Exprésase cunha pronunciación e

textos apropiados á súa idade con velocidade,

unha dicción correctas: articulación, ritmo,

fluidez e entoación adecuada. ⎫ LCB2.1.2. Lee

entoación e volume axeitados. ⎫ LCB1.2.3.

en silencio coa velocidade adecuada textos de

Interpreta de forma global o sentido de

diferente complexidade. ⎫ LCB2.5.1. Coida,

elementos básicos do texto (léxico e locucións).

conserva e organiza os seus libros. ⎫ LB2.6.1.

⎫ LCB1.3.1. Expresa as súas propias ideas

Identifica a intención comunicativa de textos

comprensiblemente, substituíndo elementos

xornalísticos e publicitarios. Diferenza entre

básicos do modelo dado. ⎫ LCB1.3.2. Participa

información

activamente e con coherencia na secuencia das

Interpreta a linguaxe figurada, en textos

súas

publicitarios.

LCB1.2.1.

emocións

(informativos,

complementario e modificador destes.

ideas

en

diversas

situacións

de

e

⎫

publicidade.

LCB3.1.2.

⎫

LCB2.6.2.

Escribe

textos

comunicación: - diálogos -exposicións orais

organizando as ideas con cohesión básica e

seguindo modelos e guiadas, con axuda, cando

respectando

cumpra, das tecnoloxías da información e

ortográficas. ⎫ LCB3.1.6. Presenta os seus

comunicación. ⎫ LCB1.4.1. Utiliza o vocabulario

textos con caligrafía clara e limpeza. ⎫ LCB3.3.1.

axeitado a súa idade para expresarse con

Aplica correctamente os signos de puntuación,

progresiva precisión nos diferentes contextos

as regras de acentuación e ortográficas propias

as

normas

gramaticais

e

65

do nivel nos seus textos escritos. ⎫ LCB3.3.2.

LCB4.4.3. Aplica as normas de acentuación e

Reproduce textos ditados, logo de identificar o

clasifica as palabras dun texto. ⎫ LCB4.4.4.

sentido global e a información específica neles.

Utiliza os signos de puntuación nas súas

⎫ LCB3.3.3. Emprega, de xeito guiado e

producións escritas. ⎫ LCB4.4.5. Aplica as

seguindo modelos, estratexias de planificación,

normas do uso da til nos textos de elaboración

procura e selección da información: tomar

propia. ⎫ LCB4.4.6. Utiliza unha sintaxe básica

notas, elaborar esquemas, guións, borradores e

nas producións escritas propias. ⎫ LCB5.2.1.

mapas conceptuais. ⎫ LCB4.1.1. Coñece e

Realiza lecturas guiadas de textos narrativos de

recoñece as categorías gramaticais pola súa

tradición oral, literatura infantil, adaptacións de

función na lingua: presentar ao nome, substituír

obras clásicas e literatura actual. ⎫ LCB5.2.2.

ao nome, expresar características do nome,

Interpreta a linguaxe figurada, en textos

expresar accións ou estados, enlazar ou

literarios. ⎫ LCB5.3.1. Distingue algúns recursos

relacionar palabras. ⎫ LCB4.1.2. Utiliza con

retóricos e métricos básicos propios dos

corrección os tempos simples e compostos nas

poemas. ⎫ LCB5.3.2. Utiliza comparacións,

formas persoais e non persoais do modo

metáforas,

indicativo e subxuntivo de todos os verbos ao

sinónimos en textos literarios. ⎫ MTB3.1.1.

producir textos orais e escritos. ⎫ LCB4.1.3.

Estima

Diferenza familias de palabras. ⎫ LCB4.2.1.

superficies;

Coñece, recoñece e usa sinónimos, antónimos,

instrumentos máis axeitados para medir e

polisémicos, homófonos, frases feitas na súa

expresar unha medida, explicando de forma

expresión oral e escrita. ⎫ LCB4.2.2. Recoñece

oral o proceso seguido e a estratexia utilizada.

palabras compostas, prefixos e sufixos e crea

⎫ LGB1.1.2. Comprende o significado literal e

palabras derivadas. ⎫ LCB4.2.3. Identifica e

inferencial dun texto oral sinxelo, distinguindo,

clasifica os diferentes tipos de palabras nun

de maneira xeral, información de opinión. ⎫

texto. ⎫ LCB4.2.4. Utiliza diversos conectores

LGB1.3.1. Interpreta en producións orais a

básicos entre oracións nos textos orais e

retranca, a ironía e os dobres sentidos. ⎫

escritos. ⎫ LCB4.2.5. Recoñece a oración simple

LGB1.4.5. Identifica o grao de formalidade da

en textos sinxelos e distingue suxeito e

situación de comunicación e axusta a este a súa

predicado. ⎫ LCB4.3.3. Utiliza as normas

produción.

ortográficas axeitadas ao nivel e aplícaas nas

pronuncia e dicción correctas: articulación,

súas producións escritas. ⎫ LCB4.4.1. Sinala as

ritmo, entoación e volume. ⎫ LGB1.7.2. Elabora

características que definen ás diferentes clases

un discurso oral cohesivo, utilizando nexos

de palabras e nomes: clasificación e uso para

básicos adecuados. ⎫ LGB1.9.1. Utiliza a

construír un discurso sinxelo nos diferentes

expresividade corporal: miradas e postura

tipos de producións. ⎫ LCB4.4.2. Utiliza

corporal para reforzar o sentido das súas

correctamente as normas de concordancia de

producións orais. ⎫ LGB1.12.1. Usa, de maneira

xénero e número na expresión oral e escrita. ⎫

xeral, unha linguaxe non sexista. ⎫ LGB2.1.1.

aumentativos,

lonxitudes, elixindo

⎫

diminutivos

capacidades, a

LGB1.6.4.

masas

unidade

Exprésase

e

e

e os

cunha

66

Comprende a información relevante de textos

Crea diferentes tipos de textos (narrativos,

procedentes dos medios de comunicación social

expositivos, descritivos ou argumentativos)

ou propios de situacións cotiás. ⎫ LGB2.1.2.

seguindo un guión establecido e adaptando a

Identifica as ideas principais e secundarias dun

linguaxe ás características de cada xénero. ⎫

texto (narrativo, descritivo e expositivo). ⎫

LGB3.2.4.

LGB2.1.5. Identifica a estrutura dun texto e

empregando algúns elementos básicos de

recoñece algúns mecanismos de cohesión

cohesión, usando o rexistro adecuado. ⎫

(repeticións, sinónimos, anáforas). ⎫ LGB2.7.2.

LGB3.2.5. Resume o contido de textos sinxelos

Le textos en voz alta con fluidez e precisión. ⎫

propios do ámbito da vida persoal ou familiar

LGB2.7.3. Le textos en voz alta con ritmo,

ou dos medios de comunicación. ⎫ LGB3.3.1.

velocidade e ton da voz adecuados. ⎫ LGB2.7.4.

Elabora textos escritos propios do ámbito

Le en voz alta adaptándose ao interese do

académico (cuestionarios, resumos, descricións,

auditorio:

explicacións...)

gozar

escoitando,

⎫

obter

nova

Escribe

textos

para

coherentes

obter,

organizar

e

e

lecturas

comunicar información. ⎫ LGB3.4.1. Elabora

dramatizadas de textos ⎫ LGB2.11.1. Selecciona

textos sinxelos que combinan a linguaxe verbal

persoalmente as lecturas que desexa realizar e

e non verbal: carteis publicitarios, anuncios,

é quen de xustificalas en función dos seus

cómic, contos, poemas, cancións e anécdotas. ⎫

gustos e necesidades. ⎫ LGB2.11.2. Expresa, de

LGB3.4.3. Aprecio polos usos creativos da

maneira sinxela, opinións e valoracións sobre as

linguaxe. ⎫ LGB3.7.1. Coida a presentación dos

lecturas feitas. ⎫ LGB2.12.1. Identifica, de

textos

maneira global, as diferenzas lingüísticas,

presentación establecidas: marxes, disposición

bastante evidentes, das variedades da lingua

no

galega. ⎫ LGB3.1.3. Utiliza os signos de

separación entre parágrafos, interliñado… en

puntuación (punto, coma, punto e coma, dous

calquera soporte. ⎫ LGB3.7.2. Valora a lingua

puntos,

de

escrita como medio de comunicación. ⎫

exclamación e interrogación). ⎫ LGB3.1.4.

LGB4.1.1. Recoñece as diferentes categorías

Aplica, de maneira xeral, a norma lingüística:

gramaticais pola súa función na lingua:

ortografía, acentuación, léxico, morfosintaxe e

substantivo,

usa, habitualmente, unha linguaxe non sexista.

adverbio, verbo e preposición. ⎫ LGB4.1.2.

⎫ LGB3.2.1. Elabora, en diferentes soportes,

Conxuga e usa con corrección as formas verbais

textos propios da vida cotiá e académica,

persoais e non persoais dos verbos. ⎫ LGB4.1.3.

imitando

correos

Diferencia as sílabas que conforman cada

electrónicos, mensaxes curtas, normas, notas e

palabra, diferenciando a sílaba tónica das

información...

puntos

LGB2.7.5.

suspensivos,

modelos:

signos

e

seguindo

papel,

as

limpeza,

artigo,

normas

básicas

calidade

pronome,

de

caligráfica,

adxectivo,

textos

átonas. ⎫ LGB4.1.4. Identifica e clasifica os

xornalísticos (noticias, crónicas, reportaxes,

diferentes tipos de enunciado: declarativo,

entrevistas) e (anuncios e carteis), imitando

interrogativo,

modelos publicitarios moi sinxelos. ⎫ LGB3.2.3.

LGB4.1.5.

invitacións.

⎫

cartas

Fai

LGB3.2.2.

Redacta

exclamativo,

Recoñece

as

imperativo.

oracións

⎫

simples,

67

comprende

o

seu

utiliza

de uso frecuente, frases feitas, siglas e

correctamente a concordancia de xénero e

abreviaturas. ⎫ LGB4.9.2 Identifica diferenzas,

número e identifica o verbo e os seus

regularidades e semellanzas, ortográficas e

complementos:

os

léxicas entre todas as linguas que coñece e/ou

complementos do nome. ⎫ LGB4.2.1. Aplica

está a aprender, como punto de apoio para a

xeralmente as normas de acentuación xerais e

súa aprendizaxe ⎫ LGB5.2.1. Le en silencio

de acentuación diacrítica e aprecia o seu valor

obras e textos en galego da literatura infantil,

social e a necesidade de cinguirse a elas. ⎫

adaptacións breves de obras clásicas e literatura

LGB4.2.2.

normas

actual, adaptadas á idade e en diferentes

ortográficas, aplicándoas nas súas producións

soportes. ⎫ LGB5.2.2. Le en voz alta obras e

escritas con especial atención nas regras do h,

textos

b/v, c/cc, s/x, ll/i/x. ⎫ LGB4.3.1. Emprega con

adaptacións breves de obras clásicas e literatura

corrección os signos de puntuación, facendo

actual, adaptadas á idade e en diferentes

unha valoración dos resultados. ⎫ LGB4.3.2. Usa

soportes.

unha sintaxe adecuada nas súas producións. ⎫

características principais dos diferentes xéneros

LGB4.3.3. Respecta, de xeito xeral, as normas

literarios: narrativa, poesía e teatro. ⎫ LGB5.3.2.

morfosintácticas de colocación do pronome

Distingue algúns recursos retóricos e métricos

átono. ⎫ LGB4.4.1. Usa diversos conectores

propios dos poemas. ⎫ LGB5.3.3. Identifica e

básicos entre oracións: causa, consecuencia,

emprega

finalidade, contradición... ⎫ LGB4.4.2. Recoñece

comparacións, personificacións, hipérboles e

determinados procesos de cohesión nos textos:

xogos de palabras. ⎫ LGB5.5.1. Participa

anáfora, sinónimos... ⎫ B4.5.1. Identifica, en

activamente en dramatizacións de textos

oracións sinxelas, o papel semántico do

literarios.

suxeito.. ⎫ B4.5.2. Recoñece se a oración é

apropiadamente os elementos da comunicación

activa ou pasiva e é quen de facer a

verbal e non verbal, para expresar con

o

Coñece

significado,

suxeito,

e

así

utiliza

como

as

galego

⎫

da

literatura

LGB5.3.1.

algunhas

⎫

infantil,

Identifica

figuras

VSCB2.1.1.

as

literarias:

Emprega

B4.6.1.

coherencia opinión, sentimentos e emocións. ⎫

Transforma un texto sinxelo narrativo de estilo

VSCB2.1.2. Emprega a comunicación verbal en

directo noutro de estilo indirecto. ⎫ LGB4.7.1.

relación coa non verbal en exposicións orais e

Usa axeitadamente o dicionario en papel ou

debates. ⎫ VSCB2.2.1. Dialoga interpretando e

dixital

dando sentido ao que oe. ⎫ VSCB2.3.1.

transformación

para

dunha

buscar

noutra.

calquera

⎫

en

palabra,

seleccionando a acepción precisa segundo cada

Comunícase

contexto e como consulta ortográfica. ⎫

mellorar

LGB4.7.2. Recoñece e crea palabras derivadas

achegamento co seu interlocutor nas conversas.

(prefixación

compostas,

⎫ VSCB2.4.2. Emprega a linguaxe positiva. ⎫

identificando e formando familias de palabras.

VSCB3.3.1. Argumenta a necesidade de que

⎫ LGB4.7.3. Recoñece e usa sinónimos,

existan normas de convivencia nos diferentes

antónimos, homónimos, palabras polisémicas

espazos de interacción social. ⎫ VSCB3.8.1.

e

sufixación)

e

a

empregando comunicación

expresións e

para

facilitar

o

68

Argumenta o carácter universal dos dereitos

medios de transporte, relacionadas cos temas

humanos. ⎫ VSCB3.8.2.Expón a importancia de

traballados previamente de forma oral. ⎫

que todas as persoas gocen dos dereitos

PLEB3.2. Comprende a idea principal dun texto

básicos: saúde, benestar, alimentación, vestido,

escrito sinxelo, con apoio visual, procedente

vivenda e asistencia médica. ⎫ VSCB3.9.1.

dos medios de comunicación adaptados á súa

Argumenta e expón mediante imaxes a

competencia lingüística e acorde coa súa idade.

importancia de garantir a igualdade de dereitos

⎫ PLEB3.9.Amosa interese pola corrección,

e a non discriminación por razón de nacemento,

ortografía básica, puntuación e presentación

raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra

dos textos escritos. ⎫ PLEB4.1.Elabora textos

condición ou circunstancia persoal ou social. ⎫

sinxelos relacionados con temas da súa vida

PLEB1.1. Comprende o sentido global e a

cotiá, experiencias e actividades na aula,

información máis importante de textos orais,

traballados previamente de forma oral. ⎫

con estructuras coñecidas e de léxico de uso

PLEB4.2.Escribe diálogos simples, a partir de

cotiá adecuados á súa idade, procedentes de

modelos, respetando a estrutura gramatical

⎫

coñecida e as normas ortográficas básicas. ⎫

PLEB1.2.Comprende os puntos principais e

PLEB4.3.Escribe textos sinxelos, organizados

recoñece palabras e expresións coñecidas en

con coherencia na súa secuencia e con léxico

textos orais(xogos de ordenador, peticións,

relacionado co tema da escritura propios de

instrucións)sobre

interese,

situación de relación interpersoal (invitacións,

expresados con claridade e que conten con

notas, avisos) ⎫ PLEB4.9.Presenta os seus textos

apoio visual en soporte papel ou dixital. ⎫

con caligrafía clara e limpeza:evitando riscos,

PLEB2.1.Participa de forma activa en situacións

inclinación de liñas, etc. ⎫ PLEB4.10.Utiliza a

reais

comunicación,

lingua estranxeira escrita de forma correcta en

previamente preparadas e ensaiadas, sobre

situacións variadas atendendo á súa corrección

temas do seu interese, sobre persoas da súa

ortográfica

contorna

e

textos simples:as formas de m m … ⎫

entoación comprensibles. ⎫ PLEB2.5.Recorda as

PLEB5.8.Describe con máis detalle o seu

ideas principais dun texto escoitado e fai un

aspecto físico, u … m mo/a e doutra persoa. ⎫

⎫

PLEB5.10.Diferenza preguntas e respostas moi

PLEB2.7.Recoñece a diversidade lingüística da

simples, así como as que achegan información.

súa contorna como elemento enriquecedor. ⎫

⎫

PLEB2.8.Comeza a utilizar correctamente e

elementos das oracións, mantén a concordancia

progresivamente aspectos fonéticos básicos, do

de número e persoa, e usa correctamente os

ritmo, da acentuacón e da entoación da lingua

nexos básicos. ⎫ EPB1.2.1.Identifica os recursos

estranxeira para a produción de textos orais

e os materiais utilizados para elaborar unha

medios

resumo

audiovisuais

ou

ou

Internet.

temas do seu

simuladas

inmediata,

breve

da

de

cunha

sobre

mesmo.

⎫PLEB5.5.Identifica

PLEB5.11.Estructura

adecuadamente

en

os

PLEB3.1.Comprende

obra. ⎫ EPB1.3.1.Coñece a evolución da

información básica escrita en notas, tendas e

fotografía desde o branco/negro á cor, do

comprensibles.

⎫

o

pronuncia

básica.

69

as

sobre o feito artístico musical. ⎫⎫ EMB1.1.2.

posibilidades que proporciona a tecnoloxía. ⎫

Manifesta as sensacións, as impresións e os

EFB1.1.2. Explica aos seus compañeiros e

sentimentos que lle provoca a audición dunha

compañeiras

xogo

peza musical. ⎫ EMB1.2.1. Describe e dá

practicado na clase e o seu desenvolvemento. ⎫

información salientable sobre elementos da

EFB1.2.2. Presenta os seus traballos atendendo

linguaxe musical presentes nasmanifestacións

ás pautas proporcionadas, con orde, estrutura e

musicais e nos sons do contexto. ⎫ EMB1.3.1.

limpeza

Distingue

formato

papel

e

ao

as

dixital,

e

características

utilizando

valora

dun

programas

de

e

clasifica tipos de

voces,

e

presentación. ⎫ EFB1.2.3. Expón as súas ideas

agrupacións vocais e corais. ⎫ EMB1.3.2.

de forma coherente e exprésase de forma

Identifica e describe variacións e contrastes de

correcta en diferentes situacións e respecta as

velocidade e intensidade tras a escoita de obras

opinións dos e das demais. ⎫ EFB6.2.1.

musicais. ⎫ EMB1.7.2. Expón a información

Recoñece as diferenzas, características entre

recollida

xogos populares, deportes colectivos, deportes

evidencias do traballo realizado. ⎫ EMB3.3.3.

individuais e actividades na natureza. ⎫

Expón as valoracións e as información recollidas

EMB1.1.1. Expresa as súas apreciacións persoais

ao longo do proceso de creación.

de

xeito

ordenado,

e

achega

Perfil competencial lingüístico 6º primaria.

COMPETENCIA LINGÜÍSTICA Refírese á

sociocomunicativas: escoita atenta, espera de

habilidade para utilizar a lingua, expresar ideas

quendas participaciónrespectuosa, adecuación

e interactuar con outras persoas de maneira

á intervención da persoa interlocutora, papel de

oral ou escrita. ⎫PONDERACIÓN CCL 100:76 =

persoa moderadora e certas normas de

1,31

cortesía. ⎫ Emprega conscientemente recursos Expresa oralmente e por escrito, de

lingüísticos e non lingüísticos para comunicarse

forma clara e ordenada contidos relacionados

nasinteraccións orais. ⎫ Exprésase cunha

coa área manifestando a comprensión de textos

pronunciación

orais e/ou escritos. ⎫ Busca, selecciona e

articulación, ritmo, entoación e volume. ⎫

organiza información concreta e relevante, a

Expresa

analiza, obtén conclusións, reflexiona respecto

comprensiblemente, substituíndo elementos

ao proceso seguido e o comunica oralmente

básicos

e/ou por escrito. ⎫ Emprega a lingua oral e

activamente

axusta os rexistros lingüísticos segundo o grao

comunicación:Debates,

de formalidade e a finalidade (académica, social

exposicións orais con e sen axuda das

e lúdica). ⎫ Transmite as ideas con claridade,

tecnoloxías da información e comunicación. ⎫

coherencia e corrección. ⎫ Aplica as normas

Participa activamente e de forma construtiva

e

as

do

unha

dicción

súas

modelo en

correctas:

propias

dado.

diversas

⎫

ideas

Participa

situacións

diálogos

e

de en

70

nas tarefas de aula, cooperando en situación de aprendizaxe

compartida.

⎫

Amosa

seguindo

modelos.

⎫

Prepara,

seguindo

unha

modelos, reportaxes sobre temas de seu

actitude de escoita atenta. ⎫ Comprende a

interese. ⎫ Le en voz alta, con precisión,

información xeral en textos orais de uso

diferentes tipos de textos apropiados á súa

habitual, do ámbito escolar e social. ⎫

idade con velocidade, fluidez e entoación

Interpreta o sentido dos elementos básicos do

adecuada. ⎫ Descodifica con precisión e rapidez

texto necesarios para a comprensión global

todo tipo de palabras. ⎫ Comprende, con certo

(léxico, locucións). ⎫ Utiliza o vocabulario

grado de detalle, diferentes tipos de textos

axeitado á súa idade nas expresións axeitadas

atendendoá forma da mensaxe (descritivos,

para as diferentes funcións da linguaxe. ⎫

narrativos,

Identifica o tema do texto. ⎫ Identifica as ideas

argumentativos) e a súa intención comunicativa

principais dun texto. ⎫ Resume un texto

(informativos,

distinguindo ideas principais e secundarias. ⎫

persuasivos). ⎫ Le en silencio coa velocidade

Responde de forma correcta a preguntas

adecuada textos de diferente complexidade. ⎫

correspondentesá

literal,

Realiza lecturas en silencio resumindo con

interpretativa e crítica do texto, e infire o

brevidade os textos lidos ⎫Recoñecealgúns

sentido de elementos non explícitos nos textos

mecanismos de cohesión en diferentes tipos de

orais. ⎫ Reproduce comprensiblemente textos

texto. ⎫ Elabora esquemas a partir de textos

orais breves e sinxelos imitando modelos e

expositivos. ⎫ Interpreta o valor do título e as

axustándoseá forma da mensaxe (descritivos,

ilustracións. ⎫ Comprende a información

narrativos,

e

contida nos gráficos, establecendorelacións coa

argumentativos) e a súa intención comunicativa

información que aparece no texto relacionada

(informativos,

con estes. ⎫ Interpreta esquemas de chave,

comprensión

dialogados,

literarios,

expositivos

prescritivos

e

dialogados,

expositivos

literarios,

prescritivos

e

e

persuasivos). ⎫ Recorda algunhas ideas básicas

números, mapas conceptuais sinxelos.

despois de escoitar un texto e exprésaas

Comprende textos xornalísticos e publicitarios.

oralmente en resposta a preguntas directas. ⎫

Identifica

a

Organiza e planifica o discurso axeitándoseá

Diferenza

entre

situación de comunicación e aos diferentes

publicidade. ⎫ Establece relación entre as

modos discursivos (narrar, describir, informarse

ilustracións e os contidos do texto, presenta

e dialogar) empregando os recursos lingüísticos

hipóteses, realiza predicións, e identifica na

pertinentes. ⎫ Resume entrevistas, noticias e

lectura o tipo de texto e a intención. ⎫ Escribe,

debates n ntí … ocedente d d o, telev ón e da

en diferentes soportes, textos propios do

internet. ⎫ Transforma en noticias feitos cotiáns

ámbito da vida cotiá, do ámbito escolar e social:

próximos

diarios, cartas, correos electrónicos, noticias,

á

súa

realidade,

axustándoseá

súa

literarios,

intención

comunicativa.

información,

folletos

⎫

opinión

estrutura e linguaxe propios do xénero e

textos

imitando modelos. ⎫ Realiza entrevistas e

literarios,

reportaxes sobre temas do seu interese,

anuncios publicitarios, regulamentos, receitas,

narracións,

informativos

e

textos

e

científicos,

71

instrucións, normas, solicitudes, …. ⎫ Escribe

xénero e número na expresión oral e escrita. ⎫

textos usando o rexistro adecuado, organizando

Aplica correctamente as normas de acentuación

as ideas con claridade, enlazando enunciados

e clasifica as palabras dun texto. ⎫ Utiliza

en secuencias lineais cohesivas e respectando

unhasintaxe adecuada nasproducións escritas

as normas gramaticais e ortográficas. ⎫

propias. ⎫ Recoñece e valora as características

Reproduce textos ditados con corrección. ⎫

fundamentais de textos literarios narrativos,

Elabora gráficas a partir de datos seleccionados

poéticos e dramáticos. ⎫ Distingue algúns

e organizados procedentes de diferentes textos

recursos retóricos e métricos propios dos ⎫

(libros de consulta, xornais e revistas). ⎫

FB1.1.2. Explica aos seus compañeiros e

Presenta un informe de forma ordenada e clara,

compañeiras

utilizando soporte papel e informático, sobre

practicado na clase e o seu desenvolvemento. ⎫

problemas ou situacións sinxelas, recollendo

EFB1.2.2. Presenta os seus traballos atendendo

información de diferentes fontes (directas,

as pautas proporcionadas, con orde, estrutura e

libros, Internet), seguindo un plan de traballo e

limpeza,

expresando conclusións. ⎫ Expresa, por escrito,

presentación. ⎫ EFB1.2.3. Expón as súas ideas

opinións, reflexións e valoracións argumentadas

de forma coherente e exprésase de forma

e usa, de xeito habitual, unha linguaxe non

correcta en diferentes situacións e respecta as

sexista. ⎫ Identifica todas as categorías

opinións dos e das demais. ⎫ EFB6.2.1. Expón as

gramaticais pola súa función na lingua:

diferenzas, características e/ou relacións entre

presentar ao nome, substituír ao nome,

xogos populares, deportes colectivos, deportes

expresar características do nome, expresar

individuais e actividades natureza. ⎫ VSCB1.2.2.

accións ou estados, enlazar ou relacionar

Describe o valor da reestruturación cognitiva e

palabras ou oracións. ⎫ Conxuga e usa con

a resiliencia. ⎫ VSCB1.1.1. Explica o valor da

corrección

e

respectabilidade e da dignidade persoal. ⎫

compostos nas formas persoais e non persoais

VSCB1.3.2. Explica razóns para asumir as súas

do modo indicativo e subxuntivo de todos os

responsabilidades durante a colaboración. ⎫

verbos. ⎫ Diferenza familias de palabras. ⎫

VSCB2.1.1. Dialoga interpretando e dando

Identifica e usa sinónimos e antónimos,

sentido ao que oe. ⎫ VSCB2.2.1. Comparte

palabras polisémicas e homónimas, frases

sentimentos durante o diálogo. ⎫ VSCB2.2.2.

feitas, siglas e abreviaturas. ⎫ Recoñece

Utiliza os elementos que contribúen ao diálogo.

palabras compostas, prefixos e sufixos e crea

⎫ VSCB2.4.1 Infire e dá o sentido adecuado á

palabras derivadas. ⎫ Identifica e clasifica os

expresión dos e das demais. ⎫ VSCB2.4.2.utiliza

diferentes tipos de palabras nun texto. ⎫

correctamente as estratexias de

todos

os

tempos

simples

Identifica as oracións como unidades de

as

e

características

utilizando

dun

xogo

programas

de

escoita activa: clarificación, parafraseo,

significado completo. Recoñece a oración

resumo,

reestruturación,

simple, diferencia suxeito e predicado. ⎫ Utiliza

sentimentos. ⎫ ü ⎫ VSCB2.3.1. Emprega a

correctamente as normas de concordancia de

linguaxe

positiva.

⎫

reflexo

VSCB3.3.1.Explica

de

o

72

concepto de norma. ⎫ VSCB3.4.3. Manexa a linguaxe

positiva

na

comunicación

de

pensamentos, intencións e posicionamentos nas relacións interpersoais. ⎫ VSCB3.5.1. É capaz de sensibilizar sobre causas altruístas realizando exposicións orais sobre o seu valor ecometidos. ⎫ VSCB3.7.1. Expresa o que é un dilema

⎫

moral.

contribución

de

VSCB3.11.2. diferentes

Razoa

a

institucións,

organizacións e servizos públicos en relación á garantía dos dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás. ⎫ VSCB3.13.1. Comprende, valora e expón por escrito o deber da contribución cidadá ao ben da sociedade. ⎫ VSCB3.13.2.

Explica a función dos impostos de proporcionar recursos sociais que melloran a calidade de vida dos cidadáns e cidadás. ▪

73

10.- lectura fácil: O acceso á información, ao coñecemento e á cultura é un dereito de todas e todos os cidadáns. A lectura é unha das ferramentas universais que nos permiten ser máis autónomos na sociedade da información, pero non sempre o texto escrito axústase ás nosas capacidades para comprender o que lemos. A lectura fácil pretende salvar esas barreiras comprensivas para favorecer a igualdade de oportunidades. É unha forma de facer máis accesible calquera texto escrito, xa sexa en formato dixital ou analóxico, mediante o uso dunha linguaxe clara, directa e sinxela. Esa accesibilidade cognitiva pódese conseguir tamén con apoios visuais e/ou auditivos (imaxes, debuxos, pictogramas, audios, vídeos, etc.)

O propósito da lectura fácil vai máis aló de facilitar o coñecemento da nosa contorna, permite tamén a aprendizaxe, o desenvolvemento do sentido crítico, o fomento da creatividade e a imaxinación... En definitiva, favorece a autonomía e a participación cidadá de todos e todas.

Seguindo o principio do “DESEÑO PARA TODOS”, a lectura fácil é un modelo accesible a calquera usuario que teña unha capacidade mínima de lectura. É unha forma de respectar a diversidade humana e de favorecer a igualdade e a inclusión social.

Todos saímos beneficiados, especialmente as persoas con dificultades de comprensión lectora, tendo en conta que ao redor do 30% da poboación ten dificultades para comprender e interpretar textos. Por exemplo:



Persoas con dificultades específicas de aprendizaxe (dislexia, disortografía, atraso lector, etc.)



Persoas que se están iniciando na aprendizaxe da lecto-escritura.



Persoas con diversidade funcional no ámbito comunicativo-lingüístico.



Persoas con pouco interese pola lectura ou experiencias previas negativas.



Persoas con discapacidade intelectual.



Persoas con pouca formación cultural ou analfabetos funcionais.

74



Persoas estranxeiras ou con descoñecemento do idioma.



Persoas maiores.

Tampouco debemos confundir este modo de escritura co uso dun argot infantil nin

prexulgar que atenta contra a riqueza lingüística. Do que se trata é de que o texto escrito poida ser interpretado polo maior número posible de lectores, seguindo as pautas e principios do Deseño Universal para a Aprendizaxe (DUA).

O proceso de elaboración dun texto en lectura fácil segue os mesmos pasos que calquera outro texto: planificación, redacción e revisión. A diferenza vén dada polos criterios de lexibilidade e de comprensividad do texto escrito, ao obxecto de resaltar a información máis importante.

1. CRITERIOS DE LEXIBILIDADE: 

Estrutura ordenada e previsible, por exemplo mediante un índice ou guion.



Tipo de letra sen remates nin ornamentación: Arial, Helvética, Calibri, Tahoma...



Empregar dous tipos de letra como máximo no mesmo texto: para título e texto.



Tamaño grande da letra: de 12/14 puntos en diante.



Alto contraste da letra sobre o fondo. Por exemplo: negro-branco, negro- amarelo.



Evitar efectos tipográficos como adornos, cores, sombras...



Entre 55-60 caracteres por liña como máximo.



Aliñar o texto á esquerda.



Marxes xenerosas e interlineado amplo.



Incluír imaxes descritivas alusivas ao texto.

2. Criterios de comprensividade: 

Expresar as ideas do texto escrito dunha maneira concisa.



Explicitar todo o que sexa relevante e refugar a información superflua.



Redactar cunha sintaxe sinxela, con frases curtas: transmitir unha soa idea en cada frase.



Utilizar palabras e expresións de uso frecuente.



Facilitar exemplos para explicar as palabras difíciles ou incluír un glosario dos tecnicismos empregados no texto.

75



Primar o uso da voz activa en lugar da pasiva.



Evitar rodeos lingüísticos, frases formuladas en negativo e conceptos abstractos.



Non utilizar metáforas nin comparacións que poidan ser confusas.



Evitar o uso de abreviaturas e de caracteres especiais.



Evitar o uso de moitos números. Escribilos con díxitos e non con letras.

Mesmo podemos falar de diferentes niveis de adaptación dun texto en lectura fácil: Nivel 1: texto facilmente comprensible, cun número elevado de elementos visuais que complementan o texto.

Nivel 2: nivel intermedio, con expresións cotiás.

Nivel 3: texto escrito con palabras máis complexas e menos apoios visuais.

No seguinte texto presentarase unha parte da información que acabamos de achegar redactada en termos de Lectura Fácil.

Lectura fácil

Este documento está en Lectura fácil.

As palabras difíciles están escritas en negrita e cun *.

Estas palabras difíciles explícanse a continuación en cadros.

76

Índice

1. Introdución ........................................................................................ 2

2. Que é a Lectura ................................................................................ 3

3. A quen axuda a lectura fácil? ............................................................ 4

4. Como se fan textos en lectura fácil? .................................................5

1.

Introdución

A Lectura fácil é unha parte da accesibilidade cognitiva.

A Accesibilidade Cognitiva é o dereito a comprender a información

77

e a túa contorna.

Todos temos dereito a poder acceder á información e a todo o que nos rodea.

A lectura é o medio polo que as persoas reciben a información para poder moverse na sociedade de forma autónoma.

A lectura ás veces non é accesible para todos.

A lectura fácil quere facer que todo sexa accesible para calquera persoa e que todos teñamos as mesmas oportunidades.

78

2. Que é a Lectura fácil?

A lectura fácil é unha forma de facer textos que sexan fáciles de entender.

O texto pódelo ler en papel ou nun aparello tecnolóxico por exemplo móbiles, computadores e outros.

A linguaxe que se usa en lectura fácil é claro e sinxelo.

O texto pode ir acompañado de imaxes que apoian o que di o texto.

A lectura fácil quere que todos podamos participar na sociedade sen depender de ninguén.

3. A quen axuda a lectura fácil?

79

A lectura fácil é unha forma de facer textos para todos.

A lectura fácil é accesible para todas as persoas que saiban ler.

A lectura fácil respecta as diferenzas que hai entre as persoas e axuda a incluír a todos na sociedade.

3 de cada 10 persoas non entenden ben os textos escritos.

Algunhas das persoas son:

o Persoas con dificultades de aprendizaxe Por exemplo persoas con **dislexia .

**Dislexia: é a dificultade que ten algunhas persoas para aprender a ler, aprender a escribir e ás veces para aprender a falar.

80

o

Persoas que están a empezar a ler e escribir.

o

Persoas ás que non lles gusta ler.

o

Persoas con discapacidade intelectual.

o

Persoas con poucos estudos.

o

Persoas que non saben ler nin escribir.

o

Persoas estranxeiras que non coñecen o noso idioma.

o

Persoas maiores..

81

82

TÍTULOS ARIAL 16 ALINEACIÓN ESQUERDA.

FORMATO EN LECTURA FACIL ENTRE TÍTULO E TEXTO DEIXAMOS DOUS INTROS

Índice

1. Deseño de páxina

2. Parágrafo AQUÍ TAMÉN DEIXAMOS DOUS INTROS

1. Deseño de páxina

ACOMPAÑAMOS AS EXPLICACIÓNS DE IMAXES

Empregamos a marxe denominada normal.

AQUÍ TAMÉN DEIXAMOS DOUS INTROS

2 . Parágrafo

Empregamos alineación esquerda.

Empregamos interlineado múltiple.

83

Empregamos este cadro para definir as palabras complexas.

84