Sorularla Yapı Kayıt Belgesi 1.
Yapı Kayıt Belgesi Ne Anlama Gelmektedir? Geçici 16. maddenin 3. fıkrasında; “Yapı kayıt belgesi, yapının kullanım amacına yöneliktir.” hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm; yıkılmadığı sürece yapı için, tatil tutanağı düzenlenemeyeceği, para cezası ve yıkım kararı verilemeyeceği anlamına gelmektedir. Başka bir deyişle, yapı kayıt belgesi; yapıyı imar mevzuatına ve imar planına uygun duruma getirmemekte; yıkılmadığı sürece, yapının kullanılmasına olanak sağlanacağı ve varlığına göz yumulacağı anlamına gelmektedir. Yapı kayıt belgesi ile cins değişikliğinin ve kat mülkiyetine geçişin sağlanmış olması da, yapıyı imar mevzuatına uygun duruma getirmemektedir. Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği’nin 6. maddesinin 7. fıkrasında da; “yapı kayıt belgesi verilen yapılarda ruhsat alınmaksızın yapılabilecek basit tadilat ve onarımlar yapılabilir.” hükmü bulunmakta; bu arada, yapı kayıt belgesi ile esaslı tadilat yapılamayacağı da belirtilmiş olmaktadır. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’ne göre de, esaslı tadilat için yapı ruhsat gerekir. Buna göre, yapı kayıt belgesinin yapı ruhsatına denk bir belge olmadığı kolaylıkla söylenebilir.
2.
Özel Kanunlar Kapsamına Giren Taşınmazlar Üzerine Yapılmış Yapılar İçin Yapı Kayıt Belgesi Alınabilir mi? Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği’nin 7. maddesinin 1. fıkrasına göre; Hazine’nin olup da özel kanunları kapsamında kalan ve bu özel kanunlara göre değerlendirilmesi gereken taşınmazlar üzerine yapılmış yapılar için yapı kayıt belgesi alınamıyor. Hazine’nin olmayan ve özel kanunlar (örneğin; organize sanayi bölgeleri) kapsamında kalan taşınmazlar üzerine yapılmış yapılar için yapı kayıt belgesi alınabilir mi? 3194 sayılı İmar Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 4. maddesinde; “2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun ilgili maddelerine uyulmak koşuluyla 2960 sayılı İstanbul Boğaziçi Kanunu ve 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile öteki özel kanunlar ile belirlenen ya da belirlenecek olan yerlerde, 3194 sayılı Kanun’un özel kanunlara aykırı olmayan hükümleri uygulanır.” denilmiştir. 7143 sayılı Yasa ile 3194 sayılı İmar Yasası’na eklenen geçici 16. madde, temel olarak 3194 sayılı Yasa kapsamındaki alanlar için düzenlemeler getirmiştir. Bu düzenlemelerden; 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu gibi özel yasalar kapsamında kalan alanlarda, söz konusu özel yasalara aykırı olmayanları uygulanabilecek, ancak özel yasalara aykırı olanları uygulanamayacaktır. Geçici 16. madde genel olarak, 3194 sayılı Yasa’ya aykırıdır ki, özel yasalara aykırı olmaması söz konusu edilemez. Bu çerçevede; Turizmi Teşvik Kanunu ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki alanların yanı sıra Serbest Bölgeler, Organize Sanayi Bölgeleri, Endüstri Bölgeleri, Askeri Yasak ve Güvenlik Bölgeleri, Korunacak Alanlar gibi özel kanunlar kapsamındaki alanlar üzerinde yapılmış yapılar için yapı kayıt belgesi alınamaması gerekmektedir.
3.
Belediye ve Hazine Mülkiyetindeki Taşınmaz Ne Demek? 3194 sayılı İmar Yasası’nın geçici 16. maddesinin 8. fıkrasında, “belediyelerin taşınmazları” üzerine yapılmış yapılar için de yapı kayıt belgesi alınabileceği belirtilmiştir. Aynı düzenleme, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği’nin 7. 1