2016 AVM Piyasası Raporu İstanbul Gayrimenkul Değerleme http://www.igd.com.tr

İSTANBUL 2016

AVM PİYASASI RAPORU Genel Bakış Değişen piyasa koşulları ve globalleşmenin etkisiyle ortaya çıkan yeni ticaret alanlarına yönelik ihtiyaç, kapalı çarşı ve pasaj kültürüne sahip Türkiye’de alışveriş merkezilerinin özellikle büyükşehirlerde hızla kabul görmesini sağlamıştır. 2000’li yılların ortasından sonra Türkiye’de hızlanan gayrimenkul yatırımlarıyla birlikte AVM piyasasının büyümesi de ivme kazanmıştır. Türk yatırımcılarla

birlikte farklı yabancı firmaların da ilgi göstermesiyle birlikte 2015 yılı sonunda kiralanabilir AVM alanı 10,5 milyon m2’ye ulaşmıştır.

Son on yılda ortalama yıllık büyümesi %16 olan AVM gelişiminin son senelerde ivmesinin azaldığı tespit edilmiştir.

Karma kullanımlı projeler içinde de yer alan AVM’lerin sayılarının her yıl arttığı, bununla birlikte Anadolu şehirlerinde yapılan yatırımların sayısının yükseldiği görülmüştür. 2014 yılındaki açılışların %68’sı İstanbul’da, %32’si Anadolu şehirlerinde gerçekleşirken, 2015 yılında İstanbul’daki açılışların hacmi aynı yılın toplam hacminin %18’sidir.

Yeni AVM’lerin stoka eklenmesiyle birlikte, özellikle 20 yılın üzerinde bir süredir faal olan Akmerkez, Galleria gibi bazı AVM’lerin rekabet koşullarına uymak amacıyla, son dönemde yenilendikleri ve mağaza karmalarında değişikliğe gittikleri gözlenmiştir.

Mevcut Stok 2015 yılında, Türkiye genelinde 16 AVM’nin inşası tamamlanarak hizmete açılmıştır. 2015 yıl sonu itibariyle 58 şehirde, toplam 359 adet AVM işletime açıktır. AVM stoku açısından en fazla hacme sahip olan İstanbul’da 103 AVM bulunurken, Ankara’da

İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş.

Cumhuriyet Cad. Pak Apt. No:30/1 Elmadağ - Taksim / İstanbul Tel: 0212.232.93.13 ekspertiz@igd.com.tr / www.igd.com.tr

TELİF HAKLARI : Tamamıyla İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD)’nin mülkiyetinde olan bu rapordaki bilgiler, referans verilmek kaydı ve izin alınmak sureti ve değişiklik yapılmaması kaydı ile kullanılabilir. İzin ve özel izin ile kullanılan metinler üzerinde kullanıcıların mülkiyet hakkı bulunmamaktadır. Makale veya araştırma kullanımı için lütfen info@igd.com.tr’a e-posta gönderiniz ya da 0212.232.93.13 no’lu telefon ile irtibata geçiniz. ÖNEMLİ: İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD), herhangi bir kişi ya da kurumun bu rapora istinat etmesi sonucu kaynaklanabilecek kayıp, zarar ve hasarlardan sorumlu tutulamaz.

02 AVM PİYASASI RAPORU AVM’lerin sayısı 37’ye, İzmir’de 22’ye, Antalya’da 16’ya, Bursa ve Muğla’da 11’e ve Kocaeli’nde ise 10’a ulaşmıştır. AVM alanı olarak Türkiye’deki toplam stokun %44’ünü barındıran İstanbul, yüksek kiralanabilir alanlı AVM’leriyle dikkat çekmektedir.

Türkiye’de 2015 yılı sonunda faal olan alışveriş merkezlerindeki toplam kiralanabilir alan (TKA) 10,5 milyon m2’ye ulaşmıştır.

2014 yılında AVM stokuna yaklaşık 735 bin m2 eklenmiştir.

2015 yılında, 2014 yılına benzer şekilde TKA’nın artışı 720 bin m2 seviyesinde olmuştur. TKA’da 2011 yılında 7,5 milyon m2 olan TKA ile karşılaştırıldığında son beş yıldaki artış %39 olarak gerçekleşmiştir.

1 TKA: Toplam Kiralanabilir Alan

Yıllar Bazında Toplam Kiralanabilir Alan (m2)

Kaynak: IGD

Türkiye’deki En Büyük AVM’ler Türkiye’deki işletmeye açık AVM’lerin kiralanabilir alan açısından büyüklükleri incelendiğinde, %29’unun 60 bin m2’den büyük olduğu tespit edilmiştir. TKA’sı 100 bin m2 ve üzerinde olan AVM’lerin, Ankamall (Ankara) hariç tümü İstanbul’dadır. Büyüklüğü 60-100 bin m2 arasında değişen AVM’ler İstanbul ve Ankara’nın yanı sıra İzmir, Bursa, Adana, Kayseri, Mersin ve Diyarbakır gibi büyükşehirlerde bulunmaktadır. İstanbul’da, karma kullanımlı Mall of İstanbul (154.000 m2) projesi 2014 yılındaki en önemli açılışken, Türkiye’deki en büyük TKA’ya sahip ikinci AVM olmuştur. Büyük hacimli AVM açılışları 2014 yılında İstanbul’da yoğunlaşırken, Diyarbakır’daki Ceylan Karavil Park (65.000 m2) Anadolu şehirlerinde gerçekleşen en yüksek TKA’ya sahip açılıştır.

Türkiye’deki En Büyük AVM’ler AVM Forum İstanbul Mall of İstanbul Marmara Forum İstanbul Cevahir Vialand Ankamall Marmara Park Torium Akasya Acıbadem İstinye Park Antares Anatolium Kentpark Panora Forum Ankara Outlet Korupark Cepa Forum Mersin Podium Ankara Akkoza Anatolium Ankara Meydan Ümraniye 212 AVM M1 Tepe Viaport Venezia Forum Bornova Zorlu Center Viaport Ceylan Karavil Park Forum Kayseri Akbatı AVM ve Yaşam Merkezi Symbol Yaşam Merkezi Optimum Outlet Deposite Outlet Brandium Koru Florya Mavi Bahçe

Şehir İstanbul İstanbul İstanbul İstanbul İstanbul Ankara İstanbul İstanbul İstanbul İstanbul Ankara Bursa Ankara Ankara Ankara Bursa Ankara Mersin Ankara İstanbul Ankara İstanbul İstanbul Adana İstanbul İzmir İstanbul İstanbul Diyarbakır Kayseri İstanbul Kocaeli Adana İstanbul İstanbul İstanbul İzmir

TKA (m2) 175.000 154.000 135.000 110.000 110.000 107.000 94.000 90.000 88.900 87.000 85.000 84.000 80.000 80.000 80.000 74.580 73.000 71.500 71.000 70.000 70.000 70.000 70.000 69.000 68.000 67.000 66.000 66.000 65.000 65.000 63.500 62.000 61.000 60.000 60.000 60.000 60.000 Kaynak: IGD

2014 yılında İstanbul Florya’da karma kullanımlı proje içinde yer alan Koru Florya (60.000 m2), Çekmeköy’deki Metrogarden (42.000 m2), Ümraniye’deki Canpark Ümraniye (40.000 m2), Levent’te Büyükdere Aksı’nda bulunan otel, ofis ve AVM fonksiyonlarından oluşan karma kullanımlı Özdilek Park (40.000 m2) İstanbul’daki başlıca açılışlardır.

2015 yılında, kiralanabilir alanları bir önceki seneye göre daha düşük AVM’ler stoka eklenirken, Anadolu şehirlerinde gerçekleşen açılışlar yıla damgasını vurmuştur.

03 2015’te açılan AVM’ler AVM Podium Ankara Viaport Venezia Symbol Yaşam Merkezi Mavi Bahçe Atlas Park Forum Diyarbakır Point Bornova One Tower Esas 17 Burda Novada Outlet Konya Esas 14 Burda Van AVM Novada Edremit Novada Outlet Akhisar Çarşıkale Stok Outlet Erzincan Park Mardin AVM İzmir Park Çelik Park Troy Park Güngören Park

Şehir Ankara İstanbul Kocaeli İzmir İstanbul Diyarbakır İzmir Ankara Çanakkale Konya Bolu Van Balıkesir (Edremit) Manisa (Akhisar) Çanakkale Erzincan Mardin İzmir Samsun (Bafra) Çanakkale İstanbul

Açılış Tarihi 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015 2015

TKA (m2) 71.000 68.000 62.000 60.000 55.000 54.000 50.000 40.000 34.000 33.000 31.000 27.000 25.000 20.800 20.000 15.000 13.500 13.200 13.200 8.000 6.000 Kaynak: IGD

Ankara’daki Podium (71.000 m ) , Kocaeli’nde yer alan Doğu Marmara’nın hastane, otel, kongre merkezi kullanımlarını da içeren en büyük karma projesi içindeki Symbol Yaşam Merkezi (62.000 m2), İzmir’deki yaşam tarzına yakın mimarisiyle dikkat çeken MaviBahçe (60.000 m2) ve Diyarbakır’daki Forum Diyarbakır (54.000 m2) açılışları öne çıkmıştır. İstanbul’da ise Gaziosmanpaşa’da bulunan karma kullanımlı proje içindeki Viaport Venezia (68.000 m2) ve Sultanbeyli’de 400 milyon TL yatırım yapılan Atlas Park (55.000 m2) İstanbul’daki önemli açılışlar olarak sıralanmaktadır.

2

AVM Yoğunluğu AVM’lerin yoğunluğu, şehirlerde 1.000 kişi (nüfus) başına düşen kiralanabilir AVM alanı ile ölçülmektedir. 2006 yılında, Türkiye genelinde ortalama AVM yoğunluğu 1.000 kişi başına 41 m2 iken, son on yılda açılan AVM’lerin etkisiyle 2015 yılında üç katından da fazla artarak 134 m2 olmuştur. Avrupa’daki 24 ülkenin AVM yoğunluğu 2015 yılı birinci çeyreği itibariyle 199 m2 olarak hesaplanmaktadır. İstatistiksel olarak AVM açılışı için hala yüksek potansiyel olduğu gözlense de, nüfus tek başına yeterli bir değerlendirme kriteri olarak kabul edilmemektedir.. Kişi başına düşen milli gelirin yanı sıra, organize perakende alışkanlığı gibi farklı parametrelere göre ihtiyacın belirlenmesi ve karşılanması doğru olacaktır.

Yüksek kiralanabilir alan hacmine sahip Ankara ve İstanbul’un ardından AVM yoğunluğu sıralamasında, nüfusu 300 bin kişinin altında olan Bolu, Karabük ve Kırıkkale’nin gelmesi dikkat çekmektedir. Aynı şekilde üst sıralarda yer alan Muğla ve

Eskişehir’de AVM yatırımları doygunluğa yaklaşırken, Türkiye ortalamasının üzerinde olan Antalya, Kocaeli, İzmir ve Bursa gibi büyükşehirlerle ilgili daha detaylı çalışmalar yapılarak AVM yatırımları açısından uygunlukları araştırılmalıdır.

1.000 Kişi Başına Ortalama TKA Artışı

Kaynak: IGD

İllere Göre 1.000 Kişi Başına TKA AVM ANKARA İSTANBUL BOLU KARABÜK KIRIKKALE MUĞLA ESKİŞEHİR ANTALYA KOCAELİ İZMİR BURSA TÜRKİYE

Şehir 278 m2 272 m2 261 m2 204 m2 196 m2 172 m2 150 m2 144 m2 138 m2 135 m2 135 m2 134 m2

Gelecek Stok Tüm Türkiye’de, hali hazırda planlanma aşamasında olan veya inşaatı devam eden 61 civarında AVM projesi bulunmaktadır.

Söz konusu projelerdeki TKA’nın 2,3 milyon m² civarında olması öngörülmektedir.

2016 yılında çoğunluğu karma projelerin içinde olmak üzere, büyüklükleri 8.500-150 bin m2 arasında değişen AVM’lerin açılması planlanmaktadır. Bunun sonucu olarak Türkiye’deki AVM’lerdeki TKA’nın 2016 sonunda 11.2 milyon m2 olması beklenmektedir. Önümüzdeki dönemde Sivas ve Çorum yapılan yatırımlarla ilk kez AVM açılışları gerçekleşecek iller olup, AVM bulunmayan il sayısı 21’e düşecektir.

Son yıllarda ekonomik büyümede gözlemlenen yavaşlama ve siyasi belirsizlik dönemi sonucunda, gayrimenkul sektöründeki proje açılışlarının planlanan tarihlerden daha ileri dönemlere ertelendiği gözlenmiştir. Mağaza kiralamalarında son aşamaya ulaşması beklenen bazı AVM projelerinin açılış planlarında öteleme olması önümüzdeki dönemlerde söz konusudur.

04 AVM PİYASASI RAPORU Gelecek AVM Stoku

İstanbul ve Ankara’daki AVM’lere ek olarak, 2016 yılında Anadolu şehirlerinde AVM açılışları gündemdedir. Şehirlerin nüfuslarına, potansiyellerine ve mevcut pazarlara göre büyüklükleri değişen AVM’ler genellikle bilinen perakende geliştiricileri tarafından bağımsız AVM projeleri olarak tasarlanmışlardır.

Kaynak: IGD

İstanbul, 2015 yılı sonunda 4,6 milyon m2 olan TKA ile Türkiye’deki en yüksek stoka sahiptir. Önümüzdeki dönemde Türkiye stokuna benzer şekilde büyümesi beklenen İstanbul’da, 2016 yılı içerisinde 20 AVM açılışı planlanmakta olup, 2016 yılı sonu itibariyle İstanbul AVM stokunun yaklaşık 5 milyon m2 ‘ye ulaşması hedeflenmektedir.

AVM

Şehir

Açılış Tarihi

TKA (m2)

Emaar Square İstanbul 2016 150.000 Nata Delta Ankara 2016 80.000 Metropol İstanbul İstanbul 2016 75.000 Skyland AVM İstanbul 2016 70.000 Esas 41 Burda Kocaeli 2016 61.000 Forum Çorum Çorum 2016 43.300 Primemall SivasPark Sivas 2016 35.000 Novada Manavgat Antalya (Manavgat) 2016 27.500 Endülüs Park Rezidans AVM Bursa 2016 26.000 Nurol Park İstanbul 2016 22.000 Ritim İstanbul İstanbul 2016 21.000 Novada Park Şanlıurfa Şanlıurfa 2016 18.700 Grand Pera İstanbul 2016 15.000 Novada Yozgat Yozgat 2016 15.000 Novada Burhaniye Balıkesir (Burhaniye) 2016 11.600 Şifa Park İstanbul 2016 10.000 Novada Ordu Ordu 2016 8.400 414 Park İzmir 2016

Turkmall Novada Park Şanlıurfa Novada Yozgat Novada Burhaniye Novada Ordu

2016 2016 2016 2016

18.700 m2 15.000 m2 11.600 m2 8.400 m2

Prime Development Primemall SivasPark Ritim İstanbul

2016 2016

35.000 m2 21.000 m2

JLL Skyland AVM

2016

70.000 m2

Tüketici Profili Günümüzde değişen yaşam koşullarıyla birlikte, AVM’ler yalnızca ihtiyaçların karşılandığı mekanlar olmaktan çıkıp, bütün ailenin vakit geçirdiği, eğlence alanlarının da aktif olarak kullanıldığı merkezler haline gelmiştir. Farklılaşma çabası içinde olan geliştiricilerin de sinema, gösteri merkezi gibi kullanımlara yer verdiği AVM’ler, yıl boyunca farklı aktivitelerle canlı tutulmaktadır.

Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) tarafından yapılan açıklamaya göre, 2014 yılında Türkiye’deki tüm AVM’lerde toplam 75 milyar TL ciro elde edilmiştir. 2015 yılında bu rakam 90-95 milyar TL seviyesine yükselmiştir. 2016 yılındaki ciro beklentisi ise öngörülen AVM projelerinin açılmasıyla birlikte, 100-110 milyar TL civarındadır. Parasal olarak yıllar içinde TL bazında büyüdüğü görülen AVM piyasasında, hem alan büyümesi, hem de enflasyon ve TL’nin döviz karşısında değer kaybı düşünüldüğünde, sektördeki büyüme tatmin edici değildir.

Hane halkı Başına Aylık Ortalama Perakende Harcaması

Devam eden projeler 2016 yılında İstanbul’da açılması planlanan AVM’lerin genellikle lüks konutu da içeren karma kullanımlı projelerde yer alması dikkat çekmektedir. Geçtiğimiz yıllarda açılışı ötelenen 150 bin m2 kiralanabilir alana sahip Emaar projesi içindeki AVM’nin 2016 yılı içinde açılması beklenmektedir. Ayrıca Ataşehir’de Varyap tarafından geliştirilen karma kullanımlı Metropol İstanbul içerisinde yer alan, 420 metrelik “catwalk” caddesi konsepti ile 75 bin m2 kiralanabilir alana sahip AVM 2016 yılının önemli açılışları arasındadır. Ankara’nin en büyük AVM’lerinden biri olan Antares ve Nata Vega Outlet projelerinden sonra Nata Holding’in yeni projesi Nata Delta Konsept AVM’nin, 80 bin m2 kiralanabilir alanıyla 2016 yılında açılması planlanmaktadır.

Kaynak: TÜİK

Hem hane geliri hem de AVM’lerde geçirilen sürenin artması AVM cirosundaki yükselişin temel nedenleri olarak görülmektedir.

2015 yılında Türkiye’deki mağaza alanı başına düşen ciro miktarı 705 TL/m2 iken, İstanbul’da bu rakamın 809 TL/ m2 olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan AVM harcamalarının kaynağı

05 niteliğindeki hane halkı tüketim harcamalarında gözlemlenen artışlar bu durumu desteklemektedir. 2005 yılında 534 TL olan aylık ortalama harcama miktarı 2014 yılında 1.248 TL olmuştur. On yılda iki katından daha fazla artış gösteren hane halkı perakende harcamalarının son organize perakendeye yönelik yasal düzenlemelerle birlikte değişikliğe uğrayacağı düşünülmektedir.

Kiralar Döviz kurlarında meydana gelen dalgalanmalar, kiralamaların döviz üzerinden yapıldığı AVM’lerde kira düzenlemelerini sıklıkla gündeme getirmektedir. Konuyla ilgili olarak alınan kararlarla farklı finansal çözümler üretilmektedir. Döviz kurunun 2015 yılındaki yükselişi sebebiyle AVM yönetimi ile kiracılar arasında görüşmelerin başlamasına sebep olmuştur.

uluslararası ve lüks markalar en çok Abdi İpekçi Caddesi üzerinde konumlanırken, bazı ulusal markalar bütün caddelerde yer almaktadır. Hatta orta, orta-üst segmente hitap eden markaların bir kısmı, pazar paylarında artış sağlamak amacıyla aynı cadde üzerinde birden fazla mağazayla hizmet vermektedir. İstanbul’da ayrıca son yıllarda alışveriş caddeleri dışında, yoğun perakendenin olduğu ikincil alışveriş caddelerine yerel markaların gösterdiği ilgi dikkat çekmektedir. Büyük giyim markalarının yanı sıra, yeme-içme zincirlerinin de yer aldığı İstasyon ve İstanbul Caddeleri (Bakırköy), Bahariye Caddesi (Kadıköy) gibi merkez ilçelerde yer alan ikincil alışveriş caddeleri önümüzdeki dönemde büyümenin beklendiği yerler arasındadır.

Kira ödemelerinin dövizle yapıldığı ve yatırımcısının yerli olduğu AVM’lerde, genellikle kur sabitleme ya da kira indirimine gidildiği gözlenmiştir. Belirli dönemlerde, sabitlenen kur rakamları güncellenmekte, AVM’nin ciro ve ekonomik durumuna göre karar verilmektedir. Yabancı yatırımcıların olduğu AVM’lerde ise, piyasaların gidişatına göre eyleme geçilmektedir.

Bulundukları lokasyon, mağaza büyüklüğü, AVM içindeki konumu gibi farklı bir çok kritere göre kira değerleri değişmektedir.

Sabit kiralı mağazalar dışında, kira ödemelerinin ciro üzerinden yapıldığı AVM’ler de bulunmaktadır. Büyüklükten bağımsız olarak Türkiye’deki mağaza kira ortalaması 30 ABD Doları/m2/ ay civarındadır. İstanbul’da Avrupa ve Asya Yakası’nda değişkenlik göstermekle birlikte ortalama 40-45 ABD Doları/m2/ ay seviyesindedir. İstanbul genelinde en yüksek kira rakamları 100300 m2 büyüklükteki mağazalar için 140 ABD Doları/ m2 /ay ‘ya kadar yükselmektedir. AVM yoğunluğunun en üst seviyede olduğu Ankara’da kira rakamları İstanbul’a göre düşük olup, ortalama 2025 ABD Doları/m2/ ay düzeyinde seyretmektedir. Ankara’da 100300 m2 mağazalar için en yüksek kira rakamları ise İstanbul’daki değerlerin gerisinde kalmakta olup 75-78 ABD Doları/m2/ ay’dır.

Alışveriş Caddeleri Anadolu’dakiler de dahil olmak üzere Türkiye’deki bütün şehirlerde perakende mağazaların yer aldığı caddeler bulunmakla birlikte, Türkiye “High Street Retail” olarak tanımlanan alışveriş caddeleri açısından da çeşitlilik göstermemektedir. Planlı kent gelişiminin sınırlı olduğu Türkiye’de, ticari alanlar için tanımlı altyapı hizmetleri, mevcut yapı stoku gibi farklı sebeplerle alışveriş caddesi potansiyeline yeterli olmamaktadır. İstanbul Avrupa Yakası’ndaki İstiklal Caddesi, Abdi İpekçi ve Valikonağı Caddeleri (Nişantaşı Bölgesi) ile Asya Yakası’ndaki Bağdat Caddesi alışveriş caddesi örneklerindendir. Söz konusu caddeler üzerindeki mağaza arzının azlığı ve bölgelere olan talep göz önüne alındığında kira rakamları bir çok AVM’deki kira rakamlarının üzerine çıkmaktadır.

Bu caddelerdeki kira bedelleri 150-230 €/m² seviyelerinde gerçekleşmekte olup, büyük bir kısmında ayrıca hava parası talep edilmektedir.

Söz konusu İstanbul’daki alışveriş caddelerinin mağaza dağılımlarında ağırlıklı olarak giyim, ayakkabı, çanta gibi sektörler öne çıkmaktadır. Ayrıca banka şubeleri ve kafe, restoran gibi farklı yeme-içme mekanlarına da sıklıkla rastlanmaktadır. İstanbul’da

2016 Öngörüleri ve Yeni Trendler Türkiye’deki düşük ekonomik büyüme ve siyasal belirsizliklerine ek olarak doyma noktasına yaklaşan AVM piyasasında, her yeni proje için çekim gücü yaratacak fikirler üretilmektedir. Gelişimin ilk başladığı yıllarda, kapalı ve içe dönük projeler yer alırken, sigara yasağının da etkisiyle, dışarı açılan, hatta cadde konsepti olarak üstü açık AVM’ler inşa edilmiştir. Dünyadaki trendleri yakından takip eden geliştiriciler, büyükşehirlerde karma kullanımlı projeleri öne çıkartmakta, böylece farklı fonksiyonlardan sinerji yaratılması istenmektedir.

Son 15 yılda gelişimi hızlanan AVM piyasasındaki ivmenin geçtiğimiz iki yılda yavaşladığı görülmektedir. En fazla AVM stokuna sahip olan İstanbul ve AVM yoğunluğunun Avrupa ortalamalarının üzerinde olduğu Ankara’nın doyma noktasına geldiğinden söz etmek mümkündür. Sayısal olarak yatırımlar artacak olsa bile, başarılı olacak projelerin sayısı aynı oranda artmayacaktır.

Sadece alışverişe dayanmayan, gelecek ziyaretçilerin gün boyu zaman geçirebileceği aktivite alanları barındıran ve diğer projelerden farklılaşabilen AVM projeleri başarı sağlayacaktır.

Karabük, Bolu gibi Anadolu şehirlerinde AVM yatırımlarının duracağı beklenmektedir. 2016 yılında AVM açılışları planlanan Sivas ve Çorum dışındaki şehirlerde olmas ise ekonominin iyi gitmesi durumunda olması olabileceği öngörülmektedir. Ancak, nüfus profilleri, coğrafi koşulları ve mevcut yatırım durumları düşünüldüğünde önümüzdeki yakın dönemde Adıyaman, Ağrı, Amasya, Bingöl, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Kırşehir, Muş, Rize, Sinop, Tunceli, Bayburt, Bartın, Ardahan, Iğdır ve Kilis illerinde AVM açılması beklenmemektedir.

06 AVM PİYASASI RAPORU

Hukuki Düzenlemeler

• Tüketicilerin ve sektördeki tarafların çalışma refahını sağlamak üzere perakende işletmelerin çalışma saatlerine,

Organize perakendenin gelişimiyle birlikte, yasal çerçevelerin de çizilmesi gündeme gelmiştir. Bu konudaki ilk adım 6585 sayılı “Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun” 29 Ocak 2015 tarihinde 29251 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Perakende Yasası doğal olarak AVM piyasasını yakından ilgilendirecek hususlar içermektedir.

ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Bununla birlikte öne çıkan maddeler aşağıda verilmiştir.

Kampanyalı satışlar ile sürekli indirimli satışlarda aldatmacaya son verilecek- İndirimli veya promosyonlu satış kampanyalarının süreleri üç veya altı ayla sınırlıdır. Perakende işletmelerinin sürekli indirim ibaresini kullanabilmesi için her bir mal gurubundaki %70 oranı getirilecektir.

İlgili yönetmeliklerin yürürlüğe girmesi sonucunda, yasanın uygulanmaya geçirilmesi için yasal bir zemin sağlanmış olacaktır.

Kanunun yürürlüğe girmesinin bir yıl sonrasında, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 6585 sayılı Kanun’un kapsamında “Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik Taslağı” ile “Perakendeciler Konseyi Yönetmelik Taslağı” 15.01.2016 tarihinde tüm tarafların görüşüne açılmıştır.

Perakende işletmelerin çalışma saatleri sektör talepleri doğrultusunda ayarlanabilecek- Çalışma saatleri için perakende işletmelerinin olduğu bölgelere özgü koşullar ile özel gün ve haftalar, milli-dini bayramlar göz önüne tutulacaktır. Çalışma saatlerinin belirlenmesi için il düzeyindeki meslek kuruluşlarının teklifiyle yetkili idarenin görüşü ile vali; bölge ve ülkedeki çalışma saatlerinde ise üst meslek kuruluşlarının müşterek teklifi ile Bakanlık tarafından belirlenecektir.

“Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik Taslağı”na yönelik olarak ilgili kurum ve kuruluşlardan gelecek görüşler alınmasıyla son şekli verilmesi beklenmektedir.

Bu yönetmelik taslağına göre;

Yerel ürünlerin tüketiciye ulaşması kolaylaşacak: Hızlı tüketim malı satışı yapan büyük mağazalar, zincir mağazalar ve bayi işletme ve özel yetkili işletmelerde, satış alanlarının %1’i yerel ürünlerden oluşmalıdır.

• Üretici ve tedarikçilerin korunması amacıyla, perakendeciler ile üretici ve tedarikçiler arasındaki ticari ilişkilerden kaynaklanan prim ve bedel talepleri, ödeme süreleri ve mağaza markalı ürünlere,

Perakende sektörü sorun ve taleplerini devlete özgürce iletebilecek: Perakende ticaret politikalara katkı sağlamak için danışma organı olarak Perakendeciler Konseyi oluşturulacaktır.

Böylece her yıl perakende kamu ve özel sektörünün bir araya geldiği, sorunların konuşulduğu, çözüm arandığı bir ortam yaratılacaktır.

• Gerek perakende işletmeler arasındaki adil olmayan rekabet ortamını ortadan kaldırmak gerekse tüketicilerin aldatılmasını engellemek üzere kampanyalı satışlar ile sürekli indirimli satışlara,

Taslağın görüşmeler ve tartışmalar sonucunda son haline gelip yasalaşmasıyla, önümüzdeki dönemde perakendenin izleyeceği yol netleşecektir.

• Yerel üreticilerin korunmasını teminen bu üreticilerin ürünlerinin perakende işletmelerin raflarında yer bulabilmesine,

82

AVM Yoğunluk Haritası Sayıları KIRKLARELİ

20

EDİRNE

BARTIN

272

97

95

ZONGULDAK

İSTANBUL

TEKİRDAĞ

KOCAELİ

BURSA

103

DÜZCE

138 SAKARYA 37 BOLU 130 261

YALOVA 112 ÇANAKKALE

52

27

127

ÇANKIRI

70

ESKİŞEHİR

150

KÜTAHYA

ANKARA

MANİSA İZMİR

AYDIN

127 MUĞLA

172

TOKAT

ÇORUM

278

47

ISPARTA

128

62

ANTALYA

144

91

KAYSERİ

MALATYA

116

105

83

59

82

40

OSMANİYE

39

KİLİS

MERSİN

99

47

AĞRI

128

MUŞ BİTLİS

BATMAN MARDİN

ŞANLIURFA

39

29

DİYARBAKIR

119

ADIYAMAN GAZİANTEP

BİNGÖL

ELAZIĞ

KAHRAMANMARAŞ ADANA

KARAMAN

IĞDIR

ERZURUM

61

TUNCELİ

NİĞDE

BURDUR

KARS

67

SİVAS

57

KONYA

122

GÜMÜŞHANE BAYBURT

YOZGAT

NEVŞEHİR AKSARAY

DENİZLİ

32

KIRŞEHİR

119

88

TRABZON

GİRESUN

ARDAHAN

33

RİZE

ERZİNCAN

196

AFYON

UŞAK

11

KIRIKKALE

109

135

ORDU

AMASYA

80

71

BALIKESİR

42

ARTVİN SAMSUN

204

BİLECİK

135

SİNOP

KASTAMONU

KARABÜK

35

VAN

8

SİİRT

78

ŞIRNAK

HAKKARİ

33

HATAY

74

İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş.

Cumhuriyet Cad. Pak Apt. No:30/1 Elmadağ - Taksim / İstanbul Tel: 0212.232.93.13 ekspertiz@igd.com.tr / www.igd.com.tr

TELİF HAKLARI : Tamamıyla İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD)’nin mülkiyetinde olan bu rapordaki bilgiler, referans verilmek kaydı ve izin alınmak sureti ve değişiklik yapılmaması kaydı ile kullanılabilir. İzin ve özel izin ile kullanılan metinler üzerinde kullanıcıların mülkiyet hakkı bulunmamaktadır. Makale veya araştırma kullanımı için lütfen info@igd.com.tr’a e-posta gönderiniz ya da 0212.232.93.13 no’lu telefon ile irtibata geçiniz. ÖNEMLİ: İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD), herhangi bir kişi ya da kurumun bu rapora istinat etmesi sonucu kaynaklanabilecek kayıp, zarar ve hasarlardan sorumlu tutulamaz.