DEMOGRAFIA Z LOTU PTAKA grupy wiekowej), wielkopolskim (8,4 proc. ogółu tej grupy wiekowej), dolnośląskim (7,8 proc. ogółu tej grupy wiekowej), łódzkim (7,1 proc. ogółu tej grupy wiekowej)15 . W 2021 roku mediana wieku (określa ona przeciętny wiek osób w danej zbiorowości, jej wartość wyznacza granicę wieku, którą połowa osób w danej zbiorowości już przekroczyła, natomiast druga połowa jeszcze nie osiągnęła) była najwyższa w województwie opolskim (43,8 lat), a najniższa w województwie pomorskim (40,6 lat); dla mężczyzn mediana wieku w 2021 roku była najwyższa w województwie opolskim (42,2 lat), w przypadku kobiet najwyższą wartość mediany zarejestrowano w województwie łódzkim (45,8 lat)16 .
1.2. W spirali równoległych procesów cywilizacyjnych Jakkolwiek wektory procesów demograficznych są poniekąd wspólne dla społeczności globalnej, to jednak zachodzą one w różnej skali i tempie pomiędzy różnymi krajami i regionami. Nierzadko różnice widać nawet wśród krajów bliskich sobie geograficznie, ekonomicznie czy kulturowo. Ponadlokalny wymiar procesów demograficznych pozwala na uczenie się na doświadczeniach, osiągnięciach i błędach innych. Dla Polski szczególnym punktem odniesienia będą kraje europejskie – zarówno Europy Zachodniej, jak również Środkowo-Wschodniej, a także pozaeuropejskie kraje rozwinięte. Warto też uzmysłowić sobie, że demografii nie możemy analizować w oderwaniu od procesów, które zachodzą równolegle i które mogą się nasilać. Po pierwsze, są to zmiany klimatyczne. Ich następstwa są coraz bardziej widoczne i odczuwane oraz coraz lepiej uświadamiane. W skali globalnej mogą wywoływać ogromną skalę ruchów ludności z terenów nienadających się do życia – głównie z globalnego Południa, a w kierunku krajów o łagodniejszym klimacie jak i o większym poziomie bezpieczeństwa ekonomicznego oraz polityczno-militarnego. Jednym z kierunków będzie Europa (nie tylko) Zachodnia. A to również nie pozostanie bez wpływu na strukturę demograficzną europejskich społeczeństw, na stosunki społeczno-ekonomiczne, ale także na relacje etniczne i kulturowe. Polska, podobnie jak inne kraje z nami sąsiadujące, nawet jeśli nie będzie w epicentrum tych procesów, prędzej czy później również zostanie nimi objęta. Po drugie, zmiany klimatyczne i ich powiązanie np. z funkcjonowaniem rynku surowców energetycznych będą przekładały się na warunki życia społeczeństwa, koszty codziennego funkcjonowania i tym samym poczucie ekonomicznej stabilności, a to również jest determinanta decyzji prokreacyjnych. Dziś – inaczej niż jeszcze 2 czy 3 lata temu – znacznie bardziej musimy zdawać sobie sprawę z występowania nieoczekiwanych zdarzeń zewnętrznych jak pandemia czy niespotykana od dekad w tej części świata wojna zbrojna wraz z wywołaną nią falą uchodźctwa. Rosnąca niepewność to również okoliczność wpływająca na decyzję demograficzne, a także towarzyszące jej przekierowanie środków na cele bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrzego. Może to wpłynąć np. na funkcjonowanie instytucji istotnych z punktu widzenia demografii, choćby na rozbudowę mieszkalnictwa czy infrastruktury
15 Obliczenia i opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS, https://bdl.stat.gov.pl/. 16 Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS, https://bdl.stat.gov.pl/.
9 █▓▒░
