ROSNĄCE POTRZEBY STARSZEGO POKOLENIA...
3.2. Niezdrowe starzenie się i nieprzygotowana polityka zdrowotna Drugim z obszarów kluczowych w kontekście starzenia się społeczeństwa i potrzeb osób, które już są w starszym wieku, jest zdrowie i polityka prozdrowotna. Polityki prozdrowotnej nie powinniśmy jednak sprowadzać wyłącznie do funkcjonowania publicznej służby zdrowia i oddziaływania tzw. medycyny naprawczej, ale musimy widzieć ją również w kontekście rozmaitych czynników, takich jak warunki i sposób życia w całym jego cyklu i w poszczególnych stadiach oraz obecność różnych zewnętrznych okoliczności, mogących uderzać w dobrostan zdrowotny przedstawicieli różnych pokoleń. Światowa Organizacja Zdrowia promuje model aktywnego starzenia się (healthy ageing)45 . Ta orientacja w politykach publicznych nie jest adresowana wyłącznie do osób w jesieni życia, ale także we wcześniejszych okresach i ukierunkowana na to, by ludzie jak najdłużej mogli żyć we względnym zdrowiu. Kondycja zdrowotna starszego pokolenia jest również pochodną procesów w życiu indywidualnym i zbiorowym, jakie zachodziły wcześniej. Biorąc pod uwagę, że zwiększa się długość życia oraz odsetek osób, które dożywają starości, także tej zaawansowanej, a jednocześnie kurczy się liczebność pokolenia w wieku produkcyjnym, zdolnego do pracy, kluczowym wyzwaniem wydaje się dążenie do tego, by jak najdłużej móc żyć w zdrowiu. W Polsce w punkcie wyjścia jesteśmy w sytuacji trudnej na wielu poziomach. Dane statystyczne Banku Danych Lokalnych GUS dla 2020 roku wskazują, że we wszystkich województwach występuje różnica w oczekiwanym trwaniu życia w zdrowiu dla osób w wieku 60 lat (to przewidywana średnia liczba lat, jaką ma do przeżycia bez niepełnosprawności osoba w wieku 60 ukończonych lat) między kobietami i mężczyznami na korzyść kobiet. Najwyższą wartość współczynnika oczekiwanego trwania w zdrowiu w przypadku kobiet odnotowano w województwie zachodniopomorskim (12,3 lat), natomiast w odniesieniu do mężczyzn było to województwo wielkopolskie (10,5 lat)46 . W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że poziom nakładów na opiekę zdrowotną jest względnie skromny na tle porównawczym. Zważywszy na niewielki poziom zatrudnienia, trudno jest w oparciu o przychody ze składek ten poziom nakładów publicznych podnieść. Jeszcze bardziej mizernie wyglądają nakłady na profilaktykę zdrowotną i tzw. zdrowie publiczne47, kluczowe dla zdrowego starzenia się jednostek i całej populacji. Można jednak wskazać niektóre pozytywne akcenty, jak choćby działający od czerwca 2021 roku pilotażowo program „Profilaktyka 40+”48 . Pierwszy rok realizacji tego programu pokazał ograniczony, znacznie mniejszy od założonego, poziom korzystania z niego (na poziomie około 3 proc. spośród wszyst-
45 World Health Organization, Healthy ageing and functional ability, WHO, 26.10.2020, https://www.who.int/philippines/news/q-a-detail/healthy-ageing-and-functional-ability (dostęp: 19.09.2022). 46 Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS, https://bdl.stat.gov.pl/ (dostęp: 19.09.2022). 47 Małgorzata Leźnicka i in., Zdrowie publiczne, Strategie 2050, 25.05.2022, https://strategie2050.pl/publikacje/zdrowie-publiczne/ (dostęp: 19.09.2022). 48 Profilaktyka 40 Plus – Ministerstwo Zdrowia – Portal Gov.pl, https://www.gov.pl/web/ zdrowie/profilaktyka-40-plus.
21 █▓▒░
