ANNUAL REPORT 2018

รายงาน

ประจ�าปี

กรมการพัฒนาชุมชน ANNUAL REPORT 2018

กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

คํานํา

กรมการพัฒนาชุมชนเป็น ่ นราชการใน ังกัดกระทร งม าดไทย มี ภ ารกิ จ � า คั ญ ในการ ่ ง เ ริ ม กระบ นการเรี ย นรู ้ แ ละการมี ่ นร่ ม ของประชาชน ่งเ ริมและพัฒนาเ ร ฐกิจฐานรากใ ้มีค ามมั่นคงและ มีเ ถียรภาพ เพื่อใ ้เป็นชุมชนเข้มแข็ง โดยมีผู้นา� ชุมชน อา า มัคร กลุ่ม/องค์กร เครื อ ข่ า ย และประชารั ฐ เป็ น กลไกการพั ฒ นาการบริ ารจั ด การชุ ม ชน และเ ร ฐกิจฐานรากอย่างเป็นระบบ และมีประ ทิ ธิภาพ เพือ่ ใ บ้ รรลุตาม ิ ยั ทั น์ คือ “เ ร ฐกิจฐานรากมั่นคงและชุมชนพึ่งตนเองได้ ภายในปี 2564”

รายงานประจ�าปี 2561 กรมการพัฒนาชุมชน (Annual Report 2018) ได้ร บร มผลการด�าเนินงานตามยุทธ า ตร์กรมการพัฒนาชุมชน 4 ประเด็น ยุทธ า ตร์ ได้แก่ ยุทธ า ตร์ท ี่ 1 ร้าง รรค์ชุมชนใ ้พึ่งตนเองได้ ยุทธ า ตร์ที่ 2 ่งเ ริมเ ร ฐกิจฐานรากใ ้ขยายตั ยุทธ า ตร์ที่ 3 เ ริม ร้างทุนชุมชน ใ ้มีประ ิทธิภาพและมีธรรมาภิบาล และยุทธ า ตร์ที่ 4 เ ริม ร้างองค์กร ใ ้มีขีด มรรถนะ ูง

กรมการพั ฒ นาชุ ม ชนขอขอบคุ ณ ภาคี ก ารพั ฒ นาทุ ก ภาค ่ น ทั้ ง น่ ยงานภาครั ฐ ภาคเอกชน ภาค ิ ช าการ ภาคประชา ั ง คม และ ภาคประชาชน ร มทั้งผู้น�าชุมชน กลุ่ม/องค์กร เครือข่าย และประชาชน ในชุมชน ทีไ่ ด้ร่ มเป็นพันธมิตรในการขับเคลือ่ นการพัฒนาประเท ในทุกระดับ

กรมการพัฒนาชุมชน มกราคม 2562

สารบัญ Contents

ค�าน�า ผู้บริ ารกรมการพัฒนาชุมชน ส่วนที่ 1

รู้จักกรมการพัฒนาชุมชน

4

ส่วนที่ 2

ผลการด�าเนินงาน 2.1 ผลการด�าเนินงานตามยุทธ า ตร์กรมการพัฒนาชุมชน • ยุทธ า ตร์ที่ 1 ร้าง รรค์ชุมชนใ ้พึ่งตนเองได้ • ยุทธ า ตร์ที่ 2 ่งเ ริมเ ร ฐกิจฐานรากใ ้ขยายตั • ยุทธ า ตร์ที่ 3 เ ริม ร้างทุนชุมชนใ ้มีประ ิทธิภาพ และมีธรรมาภิบาล • ยุทธ า ตร์ที่ 4 เ ริม ร้างองค์กรใ ้มีขีด มรรถนะ ูง 2.2 ค ามร่ มมือระ ่างประเท 2.3 โครงการชุมชนท่องเที่ย OTOP น ัต ิถี 2.4 การประเมิน ่ นราชการตามมาตรการปรับปรุงประ ิทธิภาพ ในการปฏิบัติราชการ ส่วนที่ 3

ค ามภาคภูมิใจ

142

ส่วนที่ 4

รายงานการเงิน

156

18 19 19 49 77 96 124 131 140

ผู้บริหารกรมการพัฒนาชุมชน

นายนิสิต จันทร์สมวงศ์

วงศ์ฒนาชุมชน อธิบดีกรมการพั

นายทวีป บุตรโพธิ์

รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน

นายสมหวัง พ่วงบางโพ

รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน

นายโชคชัย แก้วป่อง

รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน

ส่วนที่

รู้จักกรมการพัฒนาชุมชน

ส่วนที่ 1

รู้จักกรมการพัฒนาชุมชน

กรมการพัฒนาชุมชน เป็น น่ ยราชการระดับกรมของกระทร งม าดไทย ก่อตั้งขึ้น เมือ่ นั ที ่ 1 ตุลาคม พ. . 2505 ตามพระราชบัญญัตปิ รับปรุงกระทร ง ทบ ง กรม ฉบับที ่ 10 พ. . 2505 โดยโอนกิจการบริ ารของ ่ นพัฒนาการท้องถิ่น กรมม าดไทยเดิมเป็น กิจการบริ ารของกรมการพัฒนาชุมชน ในขณะทีก่ จิ การบริ ารของกรมม าดไทยได้โอนเป็น ของกรมการปกครอง

ภารกิจในระยะแรกของกรมการพัฒนาชุมชน คือ ปรับปรุงคุณภาพชี ิตของ ประชาชนในชนบท โดยการมี ่ นร่ มของประชาชนและการพัฒนาตนเอง ซึ่งอาจกล่า ได้ ่าพัฒนากร ต้องท�างานกับประชาชน มิใช่ทา� ใ ้ประชาชน

ปรัชญาการพัฒนาชุมชน

ปรัชญาการพัฒนาชุมชน เป็น ลักค ามเป็นจริงแ ่งชี ิตที่นักพัฒนาชุมชนยึดถือ เป็น รณะ คือ “ค ามเชื่อมั่นและ รัทธาในมนุ ยชาติ” ่ามนุ ย์ทุกชี ิต มีคุณค่า และมี ค าม มาย มี ักดิ์ รี และมี ักยภาพ

กล่า คือ มีฐานะแ ง่ ค ามเป็นมนุ ย์ทไี่ ม่ค รได้รบั การเ ยียบย�า่ ดู มิน่ เ ยียด ยาม จากมนุ ย์ด้ ยกันเอง มีค าม ามารถจากการเป็นมนุ ย์ที่ค รได้รับการยอมรับ และ ท�าใ ้ปรากฏเป็นจริงในทางปฏิบัติจากเพื่อนมนุ ย์ด้ ยกันเอง โดยมนุ ย์ทุกคน ามารถ พัฒนาได้ถ้าได้รับโอกา

5

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

หลักการพัฒนาชุมชน

ลักการพัฒนาชุมชนที่แท้จริง คือ ลักประชาชน

1. เริ่มต้นที่ประชาชน ยืนจุดเดีย กับประชาชน มองโลก มองชี ิต มองปัญ า จากทั นะของประชาชน เพือ่ ใ เ้ ข้าใจปัญ า ค ามต้องการของประชาชน เพือ่ ใ เ้ ข้าถึงชี ติ จิตใจของประชาชน

2. ท�างานร่ มกับประชาชน (ไม่ใช่ทา� งานใ แ้ ก่ประชาชน เพราะจะท�าใ เ้ กิดค ามคิด มาท งบุญท งคุณจากประชาชนในภาย ลัง) การที่จะท�าใ ้ประชาชนเข้าใจปัญ าของ ตนเอง และมีกา� ลังใจลุกขึน้ ต่อ กู้ บั ปัญ า ช่ ยกันคิด ช่ ยกันแก้ไขปัญ านัน้ ย่อมมี นทาง ที่จะกระท�าได้ โดยไม่ยาก ากเข้าใจปัญ าและเข้าถึงจิตใจประชาชน

3. ยึดประชาชนเป็นพระเอก ประชาชนต้องเป็นผู้กระท�าการพัฒนาด้ ยตนเอง ไม่ใช่เป็นผู้ถูกกระท�า รือเป็นฝ่ายรองรับข้างเดีย เพราะผลของการกระท�าการพัฒนานั้น ตกอยู่ที่ประชาชนโดยตรง ประชาชนเป็นผู้รับโชค รือเคราะ ์จากการพัฒนานั้น โครงสร้างกรมการพัฒนาชุมชน

กรมการพัฒนาชุมชน แบ่งโครง ร้างของ น่ ยงาน เป็นราชการบริ าร ่ นกลาง และราชการบริ าร ่ นภูมิภาค ราชการบริหารส่วนกลาง

�านักตร จราชการ �านักเ ริม ร้างค ามเข้มแข็งชุมชน �านัก ่งเ ริมภูมิปัญญาท้องถิ่น และ ิ า กิจชุมชน �านักพัฒนาทุนและองค์กร การเงินชุมชน �านักงานกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี ถาบันการพัฒนาชุมชน ูนย์ าร นเท เพื่อการพัฒนาชุมชน กองคลัง

6

กองการเจ้า น้าที่ กองแผนงาน �านักงานเลขานุการกรม กองประชา ัมพันธ์ กลุ่มพัฒนาระบบบริ าร กลุ่มตร จ อบภายใน กลุ่มงานคุ้มครองจริยธรรมข้าราชการ ราชการบริหารส่วนภูมิภาค

�านักงานพัฒนาชุมชนจัง ัด 76 จัง ัด �านักงานพัฒนาชุมชนอ�าเภอ 878 อ�าเภอ

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

7

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

นู ย์ประ านราชการ ** จัง ัดชายแดนภาคใต้ 6 กลุ่มงานคุ้มครอง ** จริยธรรม 2

ูนย์ าร นเท เพื่อการพัฒนาชุมชน 37

ถาบันการพัฒนาชุมชน 196

กองการเจ้า น้าที่ 39

กองประชา ัมพันธ์ ** 15

า� นักพัฒนาทุนและองค์กรการเงินชุมชน 40

*นัก ิชาการพัฒนาชุมชนเชี่ย ชาญ(ผู้ช่ ยเลขาธิการ อ.บต.) = 1 *ต�าแ น่งที่ ก.พ. ก�า นดขึ้นใ ม่ใ ้กรมฯ 8 ต�าแ น่ง (เดิมมี 15 ตัดโอนไป 7) - นัก ิชาการพัฒนาชุมชนช�านาญการพิเ = 1 (7 /8 เดิม) - นัก ิชาการพัฒนาชุมชน ปก/ชก = 4 (6 /7 เดิม) - นักทรัพยากรบุคคล ปก/ชก = 3 (6 /7 เดิม)

กลุ่มต�าแ น่งที่ปฎิบัติงาน อ.บต. 9 ต�าแ น่ง ได้แก่

า� นักงานพัฒนาชุมชนอ�าเภอ 4,685

า� นักงานพัฒนาชุมชนจัง ัด 1,572

ราชการบริ าร ่ นภูมิภาค 6,257

รองอธิบดี 3

** มายถึง ่ นราชการภายในที่กรมฯ จัดตั้งขึ้น ( ูนย์ประ านราชการจัง ัดชายแดนภาคใต้ ใช้อัตราก�าลังของกลุ่มงานนโยบายและยุทธ า ตร์ กองแผนงาน และกลุ่มงานคุ้มครองจริยธรรม ใช้อัตราก�าลังจากกองการเจ้า น้าที่)

ข้อมูล ณ ันที่ 30 ก.ย. 2561

271

(ข้าราชการ 38 + พนง.กองทุน 207 + ลูกจ้างกองทุน 26)

า� นักงานกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี **

า� นัก ่งเ ริมภูมิปัญญาท้องถิ่นและ ิ า กิจชุมชน 43

า� นักเ ริม ร้างค ามเข้มเเข็งชุมชน 53

กลุ่มพัฒนาระบบบริ าร 9

กลุ่มต�าแ น่ง ที่ปฏิบัติงาน อ.บต.

9

กองคลัง 40

กองแผนงาน 35

า� นักงานเลขานุการกรม 30

กลุ่มตร จ อบภายใน 6

22

(ผู้ตร จราชการกรม = 12)

า� นักตร จราชการ **

ราชการบริ าร ่ นกลาง 592

กรมการพัฒนาชุมชน 6,849 อธิบดี

แผนภูมิแสดงการแบ่งงานภายในและกรอบอัตรากําลังของกรมการพัฒนาชุมชน (แสดงส่วนราชการที่จัดตั้งขึ้นภายใน)

ข้าราชการจําแนกตามประเภทและระดับตําแหน่ง

ประเภท

ระดับตําแหน่ง

ชาย (คน)

หญิง (คน)

รวม (คน)

1.บริหาร

สูง ตัน

1 3

-

1 3

2.อํานวยการ

สูง ตัน

49 13

27 6

76 19

3.วิชาการ

เชี่ยวชาญ ช�านาญการพิเศษ ช�านาญการ ปฏิบัติการ

1 340 1,301 464

1 249 2,588 798

2 589 3,889 1,262

4.ทั่วไป

ช�านาญงาน ปฏิบัติงาน

103 11

377 145

480 156

2,286

4,191

6,477

รวม

8

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ข้าราชการจําแนกตามระดับการศึกษา

ชาย (คน)

หญิง (คน)

รวม (คน)

ปริญญาเอก

11

9

20

ปริญญาโท

815

1,531

2,346

ปริญญาตรี

1,393

2,458

3,851

ตํา่ กว่าปริญญาตรี

49

161

210

วุฒิอื่น ๆ

18

32

50

2,286

4,191

6,477

ระดับการศึกษา

รวม

9

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ภารกิจและอํานาจหน้าที่กรมการพัฒนาชุมชน กรมการพัฒนาชุมชนมีบทบาทและหน้าที่ 7 ประการ ตามกฎกระทรวงมหาดไทย ลงวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2552 ดังนี้

1. ก�า นดนโยบาย ยุทธ า ตร์ มาตรการ และแน ทางในการพัฒนาชุมชนระดับชาติ เพื่อใ ้ น่ ยงานของรัฐ เอกชน และผู้มี ่ นเกี่ย ข้องด้านการพัฒนาชุมชนได้ใช้เป็นกรอบ แน ทางในการด�าเนินงาน เพื่อเ ริม ร้างค าม ามารถและค ามเข้มแข็งของชุมชน

2. จัดท�าและพัฒนาระบบมาตรฐานการพัฒนาชุมชน เพื่อใช้เป็นเครื่องมือ �า รับ ประเมินค ามก้า น้าและมาตรฐานการพัฒนาของชุมชน

3. พัฒนาระบบและกลไกในการ ่งเ ริมกระบ นการเรียนรู้ การจัดการค ามรู ้ การอาชีพ การออม และการบริ ารจัดการเงินทุนของชุมชน เพือ่ เ ริม ร้างขีดค าม ามารถ ของประชาชน ชุมชน ผู้น�าชุมชน องค์การชุมชน และเครือข่ายองค์การชุมชน

4. นับ นุนและพัฒนาระบบข้อมูล าร นเท ชุมชน ่งเ ริมการใช้ประโยชน์และ การใ ้บริการข้อมูล าร นเท ชุมชน เพื่อใช้ในการ างแผนบริ ารการพัฒนาได้อย่าง มีประ ิทธิภาพ

5. กึ า เิ คราะ ์ จิ ยั พัฒนา และ ร้างองค์ค ามรูเ้ พือ่ ใช้ในงานพัฒนาชุมชน และ การจัดท�ายุทธ า ตร์ชุมชน

6. ฝึกอบรมและพัฒนาข้าราชการ เจ้า น้าที่ที่เกี่ย ข้อง ผู้น�าชุมชน องค์การชุมชน และเครือข่ายองค์การชุมชน ใ ้มีค ามรู้ ทัก ะ ทั นคติ และ มรรถนะในการท�างาน ร มทั้งใ ้ค ามร่ มมือทาง ิชาการด้านการพัฒนาชุมชนแก่ น่ ยงานทั้งในประเท และ ต่างประเท

7. ปฏิบัติการอื่นใดตามที่กฎ มายก�า นดใ ้เป็นอ�านาจ น้าที่ของกรม รือตามที่ กระทร ง รือคณะรัฐมนตรีมอบ มาย

10

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ค่านิยมองค์การ กรมการพัฒนาชุมชน A

:

Appreciation

ชื่นชม

B

:

Bravery

กล้าหาญ

C

:

Creativity

สร้างสรรค์

D

:

Discovery

ใฝ่รู้

E

:

Empathy

เข้าใจ

F

:

Facilitation

เอื้ออ�านวย

S

:

Simplify

ท�าให้ง่าย

P

:

Practical

ปฏิบัติได้จริง

จริยธรรมและจรรยาข้าราชการ กรมการพัฒนาชุมชน

ยึดมั่นการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระม าก ัตริย์ทรงเป็นประมุข

ยึดมั่นในค ามเป็นตั แทนของกรมการพัฒนาชุมชน รัทธาเชื่อมั่นต่อองค์กรและ ประชาชน โดยค�านึงถึง ลักการมี ่ นร่ มของทุกภาค ่ น รับฟังค ามคิดเ ็นของผู้อื่น เคารพใน ทิ ธิ เ รีภาพ ยึด ลักค ามเ มอภาค ใ เ้ กียรติ และมีมนุ ย มั พันธ์ตอ่ ประชาชน

ปฏิบตั ิ น้าทีด่ ้ ยค ามร ดเร็ มีค ามซือ่ ตั ย์ จุ ริต และมีค ามรับผิดชอบ โปร่งใ ตร จ อบได้ โดยยึดถือประโยชน์ของประเท ชาติเ นือก ่าประโยชน์ ่ นตน และไม่ม ี ผลประโยชน์ทับซ้อน

เน้น นักในการพัฒนาคนใ ้มีระเบียบ ินัย พึ่งตนเอง ซื่อ ัตย์ ุจริตต่อกัน รู้รัก ามัคคี มีจิต าธารณะ และปลูกฝังใ ้ใช้ ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงในการด�าเนิน ชี ิต

อ�าน ยค าม ะด กและพร้อมที่จะใ ้ข้อมูลข่า ารแก่ประชาชนอย่างครบถ้ น ถูกต้อง และไม่บิดเบือนข้อเท็จจริง

เป็นที่พึ่งของผู้ใต้บังคับบัญชา ประชาชน และองค์กรชุมชน ด้ ยค ามเป็นธรรม เป็นกลาง ไม่เลือกปฏิบัต ิ และถูกต้องตามกฎ มาย

ด�าเนินชี ติ โดยยึด ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง ไม่เข้าไปยุง่ เกีย่ กับอบายมุข ทุกประเภท และต้องไม่ประพฤติผิด ีลธรรม

ผู้บังคับบัญชาทุกระดับต้องรัก าจริยธรรม และจรรยาข้าราชการตามข้อบังคับนี ้ พร้อมทั้งเ ริม ร้างใ ้ข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชนต้องปฏิบัติตามข้อบังคับนี้ 11

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

แผนยุทธศาสตร์กรมการพัฒนาชุมชน พ.ศ. 2560 - 2564

วิสัยทัศน์

“

เศรษฐกิจฐานรากมั่นคงและชุมชนพึ่งตนเองได้ ภายในปี 2564

”

พันธกิจ

1. พัฒนาระบบกลไกการมี ่ นร่ มและการเรียนรู้การพึ่งตนเอง 2. พัฒนาการบริ ารจัดการชุมชนใ ้พึ่งตนเองได้ 3. ร้างระบบกลไกและกิจกรรมทางเ ร ฐกิจฐานรากใ ้มั่นคง ตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง 4. พัฒนาองค์กรใ ้มีขีด มรรถนะ ูง และบุคลากรมีอุดมการณ์ในงาน พัฒนาชุมชนและเชี่ย ชาญการท�างานเชิงบูรณาการ

ประเด็นยุทธศาสตร์

ยุทธ ยุทธ ยุทธ ยุทธ

า า า า

ตร์ที่ 1 ร้าง รรค์ชุมชนใ ้พึ่งตนเองได้ ตร์ที่ 2 ่งเ ริมเ ร ฐกิจฐานรากใ ้ขยายตั ตร์ที่ 3 เ ริม ร้างทุนชุมชนใ ้มีประ ิทธิภาพและมีธรรมาภิบาล ตร์ที่ 4 เ ริม ร้างองค์กรใ ้มีขีด มรรถนะ ูง

12

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ประสิทธิผล

คุณภาพการให้บริการ

ประสิทธิภาพ

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

พันธกิจ

พัฒนาองค์กร

13

ครัวเรือน มีอาชีพ และรายได้ เพิ่มขึ้น

เศรษฐกิจพอเพียง ต้นแบบการสร้าง สัมมาชีพชุมชน

หมู่บ้านพัฒนา เป็นหมู่บ้าน

พัฒนาระบบกลไกการมีส่วนร่วม และการเรียนรู้การพึ่งพาตนเอง

ผู้ผลิต/ผู้ประกอบการ ผลิตภัณฑ์ สามารถใช้ประโยชน์ ชุมชน จากภูมิปัญญาท้องถิ่น มีคุณภาพ ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ได้มาตรฐาน ชุมชนให้เกิดมูลค่าเพิ่ม

ผู้ผลิต/ ผู้ประกอบการ มีรายได้จากการ จําหน่าย ผลิตภัณฑ์เพิ่มขึ้น

ภูมิปัญญาท้องถิ่น เพิ่มคุณค่าและมูลค่า ให้กับชุมชน เสริมเศรษฐกิจฐานราก ของประเทศอย่างเข้มแข็งและยั่งยืน

สร้างระบบกลไกและกิจกรรมทางเศรษฐกิจฐานราก ให้มั่นคงตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ยกระดับภาพลักษณ์องค์กร

ชุมชนบริหารจัดการ ทุนชุมชนสู่การพัฒนา เศรษฐกิจฐานราก ให้เกิดอาชีพและรายได้

ชุมชนสามารถจัดการทุน ชุนชน เพื่อเป็นฐานในการ พัฒนาเศรษฐกิจและสังคม

พัฒนาองค์กรให้มีขีดสมรรถนะสูง และบุคลากรมีอุดมการณ์ในงาน พัฒนาชุมชนและเชี่ยวชาญการทํางานเชิงบูรณาการ

พัฒนาบุคลากรให้มีคุณภาพ

องค์กรมีสมรรถนะสูงในการบริหารการพัฒนาชุมชน

ชุมชนใช้ สารสนเทศ เป็นเครื่องมือ พัฒนาชุมชน

เสริมสร้างศักยภาพองค์กรเพื่อยกระดับงานพัฒนาชุมชน

ผู้นาํ สัมมาชีพ และชุมชน มีความพร้อม ในการขับเคลื่อน สัมมาชีพชุมชน

ชุมชนมีศักยภาพในการจัดการและพัฒนาตนเอง เป็นหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ

ร้อยละ 80 ของครัวเรือนในหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง 23,589 หมู่บ้าน มีรายได้เฉลี่ยสูงกว่าเกณฑ์ความจําเป็นขั้นพื้นฐาน (จปฐ.)

เศรษฐกิจฐานรากมั่นคงและชุมชนพึ่งตนเองได้ ภายในปี 2564

แผนที่ยุทธศาตร์กรมการพัฒนาชุมชน พ.ศ. 2560 - 2564

พันธมิตรการขับเคลือ ่ นงานพัฒนาชุมชน เครือข่ายภาคประชาชน

เครือข่ายภาคประชาชน ประกอบด้ ย 14 องค์กร ได้แก่ 1) ปราชญ์ชุมชน 2) อา า พัฒนาชุมชน (อช.)/ผู้นา� อา าพัฒนาชุมชน (ผู้นา� อช.) 3) อา า มัครผู้ประ านงานกองทุน พัฒนาบทบาท ตรี 4) คณะกรรมการพัฒนา ตรี 5) องค์กร ตรีที่ มัครเป็น มาชิกกองทุน พัฒนาบทบาท ตรี 6) คณะท�างานขับเคลื่อนกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี 7) คณะกรรมการ ูนย์ประ านงานองค์การชุมชน ( อช.) 8) คณะกรรมการกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต 9) คณะกรรมการโครงการแก้ไขปัญ าค ามยากจน (กข.คจ.) 10) คณะท�างานจัดการกองทุน ชุมชน 11) คณะท�างาน ูนย์จัดการเงินทุนชุมชน 12) คณะกรรมการเครือข่าย นึ่งต�าบล นึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) 13) บริ ัท โอทอป อินเตอร์เทรดเดอร์ จ�ากัด และ 14) บริ ัท ประชารัฐรัก ามัคคี ( ิ า กิจเพื่อ ังคม) จ�ากัด

ปราชญ์ชม ุ ชน

จ�ำนวน

อาสาพัฒนาชุมชน (อช.)/ ผู้น�าอาสาพัฒนาชุมชน (ผู้น�า อช.)

27,217

คน

สมำคมผู้น�ำอำสำพัฒนำชุมชนไทย

1 คณะ 36 คน

สมำคมผู้น�ำอำสำพัฒนำชุมชนจังหวัด 36 คณะ 195 คน ชมรมผู้น�ำอำสำพัฒนำชุมชนจังหวัด

68 คณะ 1,607 คน

ชมรมผู้น�ำอำสำพัฒนำชุมชนอ�ำเภอ 810 คณะ 11,051 คน ผู้น�ำอำสำพัฒนำชุมชน (ผู้น�ำ อช.) 13,376 คน

อาสาสมัครผู้ประสานงานกองทุน พัฒนาบทบาทสตรี คณะกรรมการพัฒนาสตรี

อำสำพัฒนำชุมชน (อช.)

289,580 คน

ระดับหมู่บ้ำน

73,121

คน

ระดับชุมชน

15,728

คน

สมำคมผู้น�ำสตรีพัฒนำชุมชนไทย 1 คณะ 36 คน คณะกรรมกำรพัฒนำสตรีภำค

4 คณะ 152 คน

สมำคมผู้น�ำสตรีพัฒนำชุมชนจังหวัด

34 คณะ 1,513 คน

คณะกรรมกำรพัฒนำสตรีจังหวัด

76 คณะ 2,759 คน

คณะกรรมกำรพัฒนำสตรีอ�ำเภอ

878 คณะ 20,729 คน

คณะกรรมกำรพัฒนำสตรีต�ำบล

7,189 คณะ 142,009 คน

คณะกรรมกำรพัฒนำสตรีหมู่บ้ำน 76,773 คณะ 968,115 คน

14

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

องค์กรสตรีที่สมัครเป็นสมาชิก กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

ประเภทองค์กร

37,823

องค์กร

ประเภทบุคคล

13,160,860

คน

คณะท�างานขับเคลื่อนกองทุน พัฒนาบทบาทสตรี

ระดับจังหวัด

76 คณะ 878 คน

ระดับต�ำบล/เทศบำล 5,962 คณะ 51,355 คน ระดับกรุงเทพมหำนคร ระดับเขต

คณะกรรมการศูนย์ประสานงาน องค์การชุมชน (ศอช.)

1 คณะ 14 คน

50 เขต 585 คน

ระดับจังหวัด

76

ระดับอ�ำเภอ

878

คณะ คณะ

ระดับต�ำบล 6,809

คณะ

คณะกรรมการกลุ่มออมทรัพย์ เพื่อการผลิต

จ�ำนวน 23,212 คณะ แต่ละคณะแบ่งออกเป็น 4 ฝ่ำย ๆ ละ 3 - 5 คน

คณะกรรมการโครงการแก้ไข ปัญหาความยากจน (กข.คจ.)

จ�ำนวน 29,232 คณะ ๆ ละ 7 - 9 คน

คณะท�างานจัดการกองทุนชุมชน

คณะท�างานศูนย์จัดการ กองทุนชุมชน

ระดับหมู่บ้ำน 27,217 คณะ ๆ ละ 5 - 7 คน

จ�ำนวน 924 คณะ ๆ ละ 9 – 15 คน

คณะกรรมการเครือข่ายหนึ่งต�าบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) บริษัท โอทอปอินเตอร์เทรดเดอร์ จ�ากัด บริษัท ประชารัฐรักสามัคคี (วิสาหกิจเพื่อสังคม) จ�ากัด

ระดับประเทศ 1

เครือข่ำย

ระดับจังหวัด 76

เครือข่ำย

ระดับอ�ำเภอ 878

เครือข่ำย

บริษัท โอทอปอินเตอร์เทรดเดอร์ (ประเทศไทย) จ�ำกัด 1 บริษัท บริษัท โอทอปอินเตอร์เทรดเดอร์ จ�ำกัด ระดับจังหวัด 67 บริษัท

บริษัท ประชำรัฐรักสำมัคคี (ประเทศไทย) จ�ำกัด 1 บริษัท บริษัท ประชำรัฐรักสำมัคคีจังหวัด (วิสำหกิจเพื่อสังคม) จ�ำกัด 76 จังหวัด

15

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ภาคีการพัฒนาขับเคลื่อนข้อตกลงความร่วมมือ (Memorandum of Understanding: MOU)

ภาคีการพัฒนาที่ได้ร่ มขับเคลื่อนข้อตกลงค ามร่ มมือ (MOU) ในด้านเ ร ฐกิจ งั คม งิ่ แ ดล้อม และการบริการ ประกอบด้ ย น่ ยงานราชการ รัฐ ิ า กิจ องค์กรม าชน เอกชน และ น่ ยงานอื่น ๆ จ�าน นทั้ง ิ้น 56 น่ ยงาน 33 ฉบับ

MOU 33 ฉบับ ด้านเศรษฐกิจ 21 ฉบับ

ด้านบริการ 7 ฉบับ

ด้านสิง ่ แวดล้อม 2 ฉบับ

ด้านสังคม 3 ฉบับ

16

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

งบประมาณรายจ่ายประจําปี

ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชนได้รบั งบประมาณตามพระราชบัญญัติ งบประมาณรายจ่ายประจ�าปีงบประมาณ พ. . 2561 งบประมาณทัง้ นิ้ 16,959,802,400 บาท แยกเป็น

- งบประมาณรายจ่ายประจ�าปีงบประมาณ พ. . 2561 จ�าน น 7,048,216,200 บาท

- งบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจ�าปีงบประมาณ พ. . 2560 งบกลาง รายการ ค่าใช้จ่าย ่งเ ริมและ ร้างค ามเข้มแข็งเ ร ฐกิจภายในประเท โครงการ มู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ย (OTOP Village) 8 เ ้นทาง จ�าน น 583,468,000 บาท

- งบประมาณรายจ่ายเพิม่ เติมประจ�าปีงบประมาณ พ. . 2561 แผนงานยุทธ า ตร์ ่งเ ริมเ ร ฐกิจและพัฒนา ักยภาพชุมชน โครงการชุมชนท่องเที่ย OTOP น ัต ิถี จ�าน น 9,328,118,200 บาท

17

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ส่วนที่

ผลการดําเนินงาน

ส่วนที่ 2

ผลการดํา เนินงาน

กรมการพัฒนาชุมชน มีภารกิจเกี่ย กับการ ่งเ ริมกระบ นการเรียนรู้และการมี ่ นร่ มของประชาชน ่งเ ริมและพัฒนาเ ร ฐกิจชุมชนฐานรากใ ้มีค ามมั่นคง และมี เ ถียรภาพ โดย นับ นุนใ ้มีการจัดท�าและใช้ประโยชน์จากข้อมูล าร นเท ึก า เิ คราะ ์ จิ ยั จัดท�ายุทธ า ตร์ชมุ ชน ตลอดจนการฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากรทีเ่ กีย่ ข้อง ในการพัฒนาชุมชน เพื่อใ ้เป็นชุมชนเข้มแข็งอย่างยั่งยืน 2.1

ผลการดําเนินงานตามยุทธศาสตร์กรมการพัฒนาชุมชน

ยุทธศา ตร์กรมการพัฒนาชุมชน ได้น�า ถานการณ์ปัจจุบัน และ ภาพแวดล้อม ของการบริ ารประเทศ น�ามาใช้เป็นข้อมูลในการในการจัดท�าแผนยุทธศา ตร์ใ ้ อดคล้อง กับ ถานการณ์ในช่วงอนาคตทีก่ อ่ ใ เ้ กิดการเปลีย่ นแปลงของประเทศ ชุมชน ในด้านทีม่ ผี ลต่อ การปฏิบตั งิ านพัฒนาชุมชน ใ ม้ งุ่ ไป เู่ ป้า มาย งู ดุ ภายใต้วิ ยั ทัศน์ “เศรษฐกิจฐานราก มั่นคงและชุมชนพึ่งตนเองได้ ภายในปี 2564” โดยได้ก�า นดประเด็นยุทธศา ตร์ 4 ยุทธศา ตร์ ดังนี้ ยุทธศาสตร์ที่ 1 ร้าง รรค์ชุมชนใ ้พึ่งตนเองได้ ยุทธศาสตร์ที่ 2 ่งเ ริมเ ร ฐกิจฐานรากใ ้ขยายตั ยุทธศาสตร์ที่ 3 เ ริม ร้างทุนชุมชนใ ้มีประ ิทธิภาพและมีธรรมาภิบาล ยุทธศาสตร์ที่ 4 เ ริม ร้างองค์กรใ ้มีขีด มรรถนะ ูง

ยุทธศาสตร์ที่ 1

สร้างสรรค์ชุมชนให้พึ่งตนเองได้

กรมการพัฒนาชุมชน ด�าเนินการขับเคลื่อนยุทธ า ตร์ ร้าง รรค์ชุมชนใ ้ พึง่ ตนเองได้ภายใต้กระบ นการ ลัก 5 กระบ นการ ได้แก่ 1) ร้างและพัฒนาผูน้ า� มั มาชีพ 2) พัฒนาเครื่องมือเ ริม ร้าง ัมมาชีพชุมชน 3) ่งเ ริมชุมชนและภาคีร่ มพัฒนา เ ร ฐกิจฐานราก 4) พัฒนาการบริ ารจัดการชุมชน และ 5) บริ ารจัดการข้อมูล าร นเท และเทคโนโลยีเพื่อการพัฒนาชุมชน โดยมีการด�าเนินงาน ดังนี้ 19

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1. สร้างและพัฒนาผู้นาํ สัมมาชีพ 1.1 การฝึกอบรมวิทยากรผู้นาํ สัมมาชีพ

กรมการพัฒนาชุมชน ได้จดั ท�า ลัก ตู รการฝึกอบรมอาชีพ ตามค ามต้องการของ ประชาชน โดยออกแบบ ลัก ูตรเป็น 3 ระยะ คือ ระยะเร่งรัด ระยะกลาง และระยะยา เน้นการเรียนรูโ้ ดยใช้กระบ นการแบบมี ่ นร่ ม ใช้ผเู้ รียนเป็น นู ย์กลาง เน้นการฝึกปฏิบตั จิ ริง ามารถไปประกอบ ัมมาชีพ และก่อใ ้เกิดรายได้เป็นแบบอย่างแก่ประชาชนในชุมชน

โดยในปี 2561 ได้ดา� เนินการฝึกอบรมเป็นจ�าน น 48 รุน่ ณ นู ย์ กึ าและพัฒนาชุมชน 11 แ ่งทั่ ประเท มีปราชญ์ชุมชนที่ผ่านการฝึกอบรมเป็น ิทยากรผู้น�า ัมมาชีพชุมชน จ�าน น 3,628 คน

1.2 โครงการสร้างสัมมาชีพชุมชนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

รัฐบาลมอบใ ก้ ระทร งม าดไทย โดยกรมการพัฒนาชุมชนเป็นเจ้าภาพบูรณาการ น่ ยงาน 7 กระทร ง 23 น่ ยงาน 3 รัฐ ิ า กิจ 4 กองทุน ได้ด�าเนินงานตามแผน บูรณาการพัฒนาเ ร ฐกิจฐานรากและชุมชนเข้มแข็ง ซึ่งตอบ นองนโยบายของรัฐบาล เรือ่ งลดค ามเ ลือ่ มล�า้ ทาง งั คมและการ ร้างโอกา เข้าถึงบริการของรัฐ มาตัง้ แต่ป ี 2560 เป้า มายเพื่อใ ้เ ร ฐกิจชุมชนเข้มแข็ง ประชาชนมีค าม ุข และมีรายได้เพิ่ม ก�า นด พื้นที่เป้า มายในการด�าเนินงานร่ มกัน จ�าน น 23,589 มู่บ้าน

ในปี 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ด�าเนินโครงการ ร้าง ัมมาชีพชุมชนตาม ลัก ปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง จ�าน น 20,140 มู่บ้าน จ�าแนกเป็น มู่บ้าน ร้างใ ม่ 3,628 มู่บ้าน และขยายผลครั เรือนใน มู่บ้านเดิม 16,512 มู่บ้าน โดยมีครั เรือน เป้า มายร มทั้ง ิ้น 523,640 ครั เรือน

20

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1.3 กิจกรรมสร้างทีมสนับสนุนการขับเคลือ ่ นสัมมาชีพชุมชน และทีมสนับสนุน การขับเคลือ ่ นกิจกรรมการน้อมนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปสูก ่ ารปฏิบต ั ิ ระดับประเทศ

ปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชนได้ดา� เนินการขยายผลการขับเคลือ่ น ัมมาชีพชุมชนตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง และการน้อมน�า ลักปรัชญาของ เ ร ฐกิจพอเพียงไป ู่การปฏิบัติจนเป็น ิถีชี ิต (Way of life) เพื่อยกระดับเ ร ฐกิจ ฐานรากตามนโยบายของรัฐบาล กระทร งม าดไทย ดังนั้น เพื่อใ ้เกิดค ามต่อเนื่อง ในการด�าเนินงาน เเละเกิดผล มั ฤทธิ ์ เป็นรูปธรรม จึงได้ นับ นุนใ ผ้ นู้ า� กลุม่ องค์กร และ เครือข่ายที่อยู่ในค ามรับผิดชอบของกรมฯ เข้ามาร่ มเป็นทีม นับ นุนการขับเคลื่อน กิจกรรมการน้อมน�า ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงไป ู่การปฏิบัติ โดยมี ัตถุประ งค์ เพือ่ ใ ท้ มี นับ นุนฯ มีทกั ะการเรียนรูต้ าม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง และมีค ามรู้ ค ามเข้าใจเกีย่ กับการด�าเนินงาน ร้าง มั มาชีพชุมชนตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง ร มถึง ามารถใ ้การ นับ นุน ัมมาชีพชุมชนบรรลุตามเป้า มายได้ 1.3.1 ประชุมเชิงปฏิบัติการทีม นั บ นุ น การขั บ เคลื่ อ นกิ จ กรรมการ น้อมน�า ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง ไป ู่การปฏิบัติระดับประเท

กรมการพัฒนาชุมชน ได้ดา� เนินการ จั ด ประชุ ม เชิ ง ปฏิ บั ติ ก ารที ม นั บ นุ น การขับเคลื่อนกิจกรรมการน้อมน�า ลัก ปรั ช ญาของเ ร ฐกิ จ พอเพี ย งไป ู ่ ก าร ปฎิบัติระดับประเท ระ ่าง ันที่ 6 - 8 ธัน าคม 2560 ณ อ้ งแซฟไฟร์ 101 – 104 อิ ม แพ็ ค เมื อ งทองธานี กลุ ่ ม เป้ า มาย จ�าน น 315 คน ประกอบด้ ย เจ้า น้าที่ พัฒนาชุมชนจัง ดั คณะกรรมการพัฒนา ตรีจัง ัด (กพ จ.) คณะกรรมการชมรม ผู ้ น� า อา าพั ฒ นาชุมชน คณะกรรมการ บริ าร ูนย์ประ านงานองค์การชุมชน 21

จัง ัด ( อช.จ.) ทุกจัง ัด ได้ร่ มกัน แลกเปลีย่ นค ามคิดเ น็ ในการท�างาน ร มถึง ร่ มกัน างแผนปฏิบัติการในการเข้ามา มี ่ นร่ มในการ นับ นุนการขับเคลื่อน มั มาชีพชุมชน และการขับเคลือ่ นกิจกรรม การน้ อ มน� า ลั ก ปรั ช ญาของเ ร ฐกิ จ พอเพียงไป ู่การปฏิบัติของแต่ละองค์กร

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1.3.2 การประชุมเชิงปฏิบัติการ ที ม นั บ นุ น การขั บ เคลื่ อ น ั ม มาชี พ ชุมชนระดับจัง วัด

กรมการพัฒนาชุมชน มอบ มายใ ้ �านักงานพัฒนาชุมชนจัง ัดด�าเนินการ จั ด ประชุ ม เชิ ง ปฏิ บั ติ ก ารฯ ตามจ� า น น รุ่นที่ได้รับจัด รร ระยะเ ลารุ่นละ 1 ัน โดยมี ตั ถุประ งค์เพือ่ ใ ท้ มี นับ นุนการ ขับเคลื่อน ัมมาชีพชุมชนในระดับพื้นที่ มีบทบาทในการช่ ยเ ลือและ นับ นุน การ ร้าง ัมมาชีพชุมชนระดับครั เรือน การร มกลุ่ม และน�าไป ู่การ ร้างรายได้ ที่มั่นคงแก่ครั เรือนเป้า มาย ัมมาชีพ ชุมชน กลุ่มเป้า มายในการเข้าร่ มเป็น ทีม นับ นุนการขับเคลือ่ น มั มาชีพชุมชน ประกอบด้ ย ผูน้ า� กลุม่ องค์กร เครือข่าย ในพื้ น ที่ ต� า บลที่ มี มู ่ บ ้ า นเป้ า มาย ัมมาชีพชุมชนปีงบประมาณ พ. . 2561 1.3.3 กิ จ กรรม ่ ง เ ริ ม และ นั บ นุ น การประกอบอาชี พ ของครั ว เรือน ัมมาชีพชุมชนตัวอย่าง

า� นักงานพัฒนาชุมชนจัง ดั ร่ มกับ องค์กรที่เป็นทีม นับ นุนการขับเคลื่อน

ั ม มาชี พ ชุ ม ชนระดั บ จั ง ั ด พิ จ ารณา คัดเลือกครั เรือน ัมมาชีพชุมชนตั อย่าง ตามเกณฑ์การประเมินทีก่ า� นด จัง ดั ละ 1 ครั เรือน และ ่งเ ริม นับ นุนการ ประกอบอาชีพแก่ครั เรือน มั มาชีพชุมชน ตั อย่ า ง โดย นั บ นุ น ั ดุ อุ ป กรณ์ ประกอบอาชีพแก่ครั เรือน จ�าน น 5,000 บาท 1.3.4 กิจกรรมการติดตามและ การจัดเวที รุปบทเรียนทีม นับ นุนการ ขับเคลื่อน ัมมาชีพชุมชนระดับจัง วัด

� า นั ก งานพั ฒ นาชุ ม ชนจั ง ั ด ร่ มกั บ ที ม นั บ นุ น การขั บ เคลื่ อ น ัมมาชีพชุมชนระดับจัง ัด ติดตามค าม ก้า น้า ใ ค้ า� แนะน�า ปรึก า แก่ทมี นับ นุนฯ ระดับอ�าเภอ/ ต�าบล เป็นระยะ ๆ อย่างน้อย เดือนละ 1 ครั้ง เพื่อเป็นการ ร้างข ัญ ก� า ลั ง ใจในการท� า งาน และจั ด เ ที รุ ป บทเรียนทีม ัมมาชีพชุมชนระดับจัง ัด จัง ดั ละ 1 เ ที ระยะเ ลา 1 นั เพือ่ รุป ทบท นผลจากการลงพื้ น ที่ ติ ด ตามการ ด�าเนินงานของทีม นับ นุนฯ และจัดการ ค ามรู ้ ก ารขั บ เคลื่ อ น ั ม มาชี พ ชุ ม ชน

1.4 การเพิม ่ ขีดความสามารถของผูน ้ าํ องค์กร เครือข่ายในการสนับสนุนสัมมาชีพ ชุมชน

1.4.1 กิจกรรมประชุมเชิงปฏิบัติการองค์กร ตรีระดับภาค ่งเ ริมครัวเรือน ัมมาชีพชุมชน

มี ตั ถุประ งค์เพือ่ ใ ค้ ณะกรรมการพัฒนา ตรีภาค เข้าใจการด�าเนินงาน มั มาชีพ ชุมชน ตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง และ ามารถ ่งเ ริมองค์กร ตรีในการ นับ นุนการขับเคลื่อนกิจกรรมพัฒนา ตรีและครั เรือน ัมมาชีพชุมชน กลุ่มเป้า มาย คือ คณะกรรมการพัฒนา ตรีภาค (กพ ภ.) 4 ภาค โดยมีการด�าเนินงาน ประกอบด้ ย 22

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1) �านักงานพัฒนาชุมชนจัง วัดที่ตั้งภาค (จัง วัด เชียงราย ชลบุรี ขอนแก่น และ ตูล) จัดประชุมเชิงปฏิบัติการ คณะกรรมการพัฒนา ตรีภาค (กพ ภ.) และเจ้า น้าที่พัฒนา ชุมชนผู้รับผิดชอบงาน ตรีของจัง วัดในภาค เพื่อ ร้างความรู้ ความเข้าใจแนวทางการพัฒนา ตรี การ นับ นุนการขับเคลื่อน ครัวเรือน ัมมาชีพชุมชน และการจัดท�าแผนปฏิบัติการ 2) คณะกรรมการพัฒนา ตรีภาค (กพ ภ.) ด�าเนินการ ตามแผนปฏิบัติการ พิจารณาคัดเลือกครัวเรือน ัมมาชีพชุมชน ตัวอย่างระดับภาค ๆ ละ 3 ครัวเรือน เพื่อเข้ารับโล่รางวัลใน ว่ นกลาง และ รุปผล/ข้อมูลการด�าเนินงานเพือ่ การประชา มั พันธ์ ู่ าธารณะ 1.4.2 รายงาน รุปผลการจัดกิจกรรมเนื่องในวาระครบรอบ 49 ปี โครงการ พัฒนาผู้นา� อา าพัฒนาชุมชน

กรมการพัฒนาชุมชน ได้ดา� เนินงาน “โครงการพัฒนาผู้น�าอา าพัฒนาชุมชน” ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 28 มกราคม 2512 โดย ่งเ ริมใ ้มีอา าพัฒนาชุมชน (อช.) ในทุก มู่บ้าน มู่บ้านละอย่างน้อย 4 คน และผู้น�าอา าพัฒนาชุมชน (ผู้นา� อช.) ต�าบลละ 2 คน มีวาระการด�ารงต�าแ น่งคราวละ 4 ปี เพื่อเป็นผู้ประ านปัญ า ความต้องการของประชาชนไป กู่ ารช่วยเ ลือจากภาครัฐ และเป็นแกนน�าในการด�าเนิน กิจกรรม/โครงการพัฒนาด้านต่าง ๆ ครบทุก มูบ่ า้ นและต�าบลทัว่ ประเทศ โดยมีระเบียบ กระทรวงม าดไทย ว่าด้วยการอา าพัฒนาชุมชน พ.ศ. 2547 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2552 และ (ฉบับที ่ 3) พ.ศ. 2555 รองรับการ ปฏิบัติงาน และได้ด�าเนินการตามโครงการมาอย่าง ต่ อ เนื่ อ งจนถึ ง ปั จ จุ บั น พร้ อ มก� า นดใ ้ วั น ที่ 28 มกราคมของทุกปี เป็นวันครบรอบการด�าเนินงาน โครงการพัฒนาผู้น�าอา าพัฒนาชุมชน

23

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

�า รับการจัดกิจกรรมเนื่องใน าระครบรอบ 49 ปี โครงการพัฒนาผู้น�าอา า พัฒนาชุมชน ด�าเนินการภายใต้แน คิด “ร มพลัง อช. านต่อทีพ่ อ่ ท�า ร้าง รรค์ งั คมไทย ด้ ยใจอา า” และก� า นดด� า เนิ น การในช่ งเดื อ นมกราคม 2561 รื อ ใน ั น ที่ 28 มกราคม 2561 โดยในปี 2561 มีผเู้ ข้าร่ มกิจกรรม จ�าน น 137,019 คน งบประมาณ ที่ใช้ในการด�าเนินงาน จ�าน น 3,942,704 บาท ซึ่งงบประมาณที่ใช้ในการจัดกิจกรรม ได้รับการ มทบจากชมรม ผู้น�า อช. ระดับจัง ัด/อ�าเภอ และขอรับการ นับ นุน งบประมาณจากภาคราชการ/เอกชนในพืน้ ที ่ บางกิจกรรมด�าเนินการโดยไม่ใช้งบประมาณ 1.5 โครงการสร้างพลังชุมชน สร้างสังคม คุณธรรมสร้างชุมชนเข้มแข็ง : วิถี พช. วิถีธรรม

กรมการพัฒนาชุมชน ในฐานะที่เป็น น่ ยงาน ลักในการ ร้างรากฐานค ามเข้มแข็งในชุมชน โดยมีเจ้า น้าที่ พัฒนาชุมชนร่ มกับอา า มัครชุมชน ในการท�า น้าที ่ ่งเ ริม นับ นุน และพัฒนา มู่บ้าน/ชุมชน ใ ้ ามารถ พึ่ ง พาตนเองบนค ามพอเพี ย งได้ อ ย่ า งมี ค าม ุ ข ผ่านกิจกรรมพัฒนาชุมชนต่าง ๆ โดยเฉพาะการเน้น นัก ในการพั ฒ นาคนด้ ยการ ่งเ ริมใ ้บุคลากรใน ั ง กั ด ตลอดจนผูน้ า� กลุม่ องค์กร และเครือข่าย ปฏิบตั ิ น้าทีด่ ้ ย ค ามซือ่ ตั ย์ จุ ริต มีคณ ุ ธรรม จริยธรรม ด�าเนินการในช่ ง เดือนกรกฎาคม – ตุลาคม 2561 โดยกรมการพัฒนาชุมชนได้มอบ มายใ ้พัฒนาการ จัง ัด/พัฒนาการอ�าเภอ ในการท�า น้าที่เข้ากราบนมั การเจ้าคณะจัง ัด/เจ้าคณะ อ�าเภอ เพื่อชี้แจงแน ทางการด�าเนินงานโครงการฯ ร มถึงประชา ัมพันธ์ เชิญช น ขอค ามร่ มมือ ่ นราชการต่าง ๆ ในการด�าเนินกิจกรรมตามโครงการฯ ร่ มกัน ตลอดจน มอบ มายเจ้า น้าที่พัฒนาชุมชน ร่ มกับผู้นา� อา าพัฒนาชุมชน (ผู้นา� อช.) ที่จะเป็น แกนประ านอา า มัครต่าง ๆ ในชุมชน/ มู่บ้าน ร่ มปฏิบัติ า นกิจใน ันธรรม นะ ช่ งเท กาลเข้าพรร า รือ ัน �าคัญอื่น ๆ ของแต่ละ า นา โดย มุนเ ียนใ ้ครบ ในแต่ละต�าบล อาทิ การท�าบุญตักบาตร ดมนต์ ฟังธรรมเท นา และกิจกรรม าธารณประโยชน์ต่าง ๆ นอกจากนี้ เจ้า น้าที่พัฒนาชุมชนและทีมอา า มัครชุมชน ยัง ามารถใช้โอกา นี้ในการแนะน�าตั เพื่อพบปะพูดคุย แลกเปลี่ยนค ามคิดเ ็น และรับฟังค�าแนะน�ากับประชาชนในพื้นที่ที่เข้าร่ มกิจกรรม

24

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2. พัฒนาเครื่องมือเสริมสร้างสัมมาชีพชุมชน 2.1 การส่งเสริมการขับเคลื่อนการบูรณาการแผนชุมชนระดับตําบล

กรมการพัฒนาชุมชน ได้ ง่ เ ริมการขับเคลือ่ นการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล ตั้งแต่ปี 2552 โดย ่งเ ริมใ ้เครือข่ายภาคประชาชนระดับต�าบล คือ ูนย์ประ านงาน องค์การชุมชนระดับต�าบล ( อช.ต.) เป็นกลไก ลักในการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล ประ านเชื่อมโยงแผนชุมชนของแต่ละ มู่บ้าน ู่แผนพัฒนาองค์กรปกครอง ่ นท้องถิ่น แผนพัฒนาอ�าเภอ และแผนพัฒนาจัง ัด เพื่อน�าปัญ า ค ามต้องการคนในชุมชนที่อยู่ใน แผนชุมชน ไป ู่การแก้ไขปัญ าที่เกิดผลในทางปฏิบัติและเกิดประโยชน์กับชุมชน

โดยปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ยังคงมุ่งมั่น ่งเ ริม นับ นุน ด�าเนินการ ่งเ ริมการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล ผ่าน 3 กิจกรรม �าคัญ จัดทําแนวทางการบูรณาการแผนชุมชนระดับตําบล โดยใ

เ้ จ้า น้าที่พัฒนาชุมชน และคณะกรรมการ นู ย์ประ านงานองค์การชุมชนระดับต�าบล ( อช.ต.) ร่ มระดมค ามคิด ร่ มก�า นดรูปแบบและแน ทางในการขับเคลื่อนการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล ส่ ง เสริ ม การบู ร ณาการแผนชุ ม ชนระดั บ ตํ า บล โดย

่งเ ริมและ นับ นุนใ ้ คณะกรรมการ ูนย์ประ านงานองค์การชุมชนระดับต�าบล ( อช.ต.) ได้เป็นกลไก ลักในการ เข้ามามีบทบาทในการขับเคลื่อนกระบ นการแผนชุมชนระดับต�าบล และ ามารถร่ มเป็น ทีม ทิ ยากรกระบ นการกับภาคีทเี่ กีย่ ข้องในการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบลใ บ้ รรลุ ัตถุประ งค์ได้อย่างมีประ ิทธิภาพ และที่ า� คัญ ามารถเชื่อมโยง ู่แผนระดับต่าง ๆ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ความสําเร็จการใช้ประโยชน์จากแผนชุมชน โดย

นับ นุนการ จัดเ ทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่ มกันของคณะกรรมการ ูนย์ประ านงานองค์การชุมชนระดับ ต�าบล ( อช.ต.) ตลอดจนแกนน�า มู่บ้านเ ร ฐกิจพอเพียงต้นแบบ กรรมการ มู่บ้าน (กม.) อช./ ผู้นา� อช. กพ ม. กรรมการกลุ่ม/องค์กรต่าง ๆ ในต�าบล เพื่อ ่งเ ริมใ ้เกิดกระบ นการ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพิ่มพูนทัก ะการบูรณาการแผนชุมชน และการใช้ประโยชน์จาก แผนชุมชนในการบริ ารจัดการชุมชนที่มีประ ิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น

25

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.2 บูรณาการแผนชุมชนส่งเสริมสัมมาชีพชุมชน

กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน ด� า เนิ น งานตามภารกิ จ การ ร้ า ง ั ม มาชี พ ชุ ม ชนตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง กิจกรรม ลักที่ 1 การบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล กิจกรรม 1 โครงการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล ร้าง มั มาชีพชุมชน โดยคณะกรรมการ ูนย์ประ านงานองค์การชุมชนระดับจัง ัด ( อช.จ.) จัง ัด ละอย่างน้อย 20 คน ร มทั้ง ิ้น 1,520 คน และคณะกรรมการ ูนย์ประ านงานองค์การชุมชนระดับต�าบล ( อช.ต.) 20 คน ร มทั้ง ิ้น 110,800 คน โดยแบ่งการด�าเนินงานตามบทบาทดังนี้ การด�าเนินงานคณะกรรมการศูนย์ประ านงานองค์การชุมชนระดับจัง วัด (ศอช.จ.) ด�าเนินงานในการ ร้างค ามเข้าใจแน ทางการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล เพื่อ ่งเ ริมการด�าเนินงานขับเคลื่อนกิจกรรมการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล ร้าง ัมมาชีพชุมชนในระดับพื้นที่ โดยเน้นการ ารือในเรื่องการ างแผนก�า นดแน ทาง แผนปฏิบัติการ ่งเ ริม นับ นุนการขับเคลื่อนกิจกรรมการบูรณาการแผนชุมชนระดับ ต�าบล ร้าง ัมมาชีพชุมชนในระดับพื้นที ่ การด�าเนินงานคณะกรรมการศูนย์ประ านงานองค์การชุมชนระดับต�าบล (ศอช.ต.) ด�าเนินการจัดเ ทีบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล โดยท�าค ามเข้าใจแน ทาง การบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล ก�า นดกลุม่ เป้า มายและรูปแบบการจัดเ ทีบรู ณาการ แผนชุมชนระดับต�าบล เพือ่ เชือ่ มประ านกับแผนพัฒนาท้องถิน่ ใ ม้ กี าร นับ นุนการ ร้าง ั ม มาชี พ ชุ ม ชน โดยร บร มข้ อ มู ล ต� า บล แล้ น�า มา ิ เ คราะ ์ ข ้ อ มู ล แผนชุ ม ชนของ แต่ละ มู่บ้าน โดยเน้นแผนงานด้านการ ร้าง ัมมาชีพชุมชน พร้อมด�าเนินการยกร่างเล่ม แผนชุมชนระดับต�าบลเพือ่ เป็นข้อมูลน�าเข้าพิจารณาในเ ทีบรู ณาการแผนชุมชนระดับต�าบล และ ง่ มอบแผนชุมชนระดับต�าบลเพือ่ ใช้ประโยชน์ตอ่ ไป โดยด�าเนินการในพืน้ ที ่ 76 จัง ดั 5,540 ต�าบล 2.3 พัฒนาศูนย์เรียนรู้ชุมชนสร้างสัมมาชีพชุมชน

ปี 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ก�า นดใ ้ ูนย์เรียนรู้และขับเคลื่อนปรัชญาของ เ ร ฐกิจพอเพียง เป็นเครือ่ งมือในการขับเคลือ่ น มั มาชีพชุมชน เป็นแ ล่งข้อมูล/ นู ย์ร ม ของปราชญ์/ผูน้ า� มั มาชีพ และเป็น ถานทีใ่ นการถ่ายทอดค ามรูเ้ กีย่ กับอาชีพของปราชญ์ ชา บ้าน/ผู้น�า ัมมาชีพใ ้แก่ครั เรือน แนวทางการด�าเนินงาน ครอบคลุมกระบวนการ 7 ขั้นตอน ประกอบด้วย

1. ทบท นการด�าเนินงาน นู ย์เรียนรูแ้ ละขับเคลือ่ นปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง ใ ม้ คี ามพร้อมในเรือ่ งคณะกรรมการบริ าร นู ย์เรียนรูแ้ ละขับเคลือ่ นปรัชญาของเ ร ฐกิจ พอเพียง 26

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2. จัดท�าฐานข้อมูล ด�าเนินการ า� ร จข้อมูลปราชญ์ชา บ้าน/ผูน้ า� มั มาชีพทัง้ มด ที่มีอยู่ใน มู่บ้าน ร มถึง ภาพปัญ า ค ามต้องการด้านอาชีพของประชาชน

3. จัดการค ามรู้ โดยการจัดเก็บองค์ค ามรู้ของปราชญ์/ผู้น�า ัมมาชีพไ ้ใน นู ย์เรียนรูแ้ ละขับเคลือ่ นปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง า� รับใช้ในการเรียนรูข้ องประชาชน

4. จัดท�า ื่อน�าเ นอข้อมูลปราชญ์/ผู้นา� ัมมาชีพ และองค์ค ามรู้ในรูปแบบต่าง ๆ

5. ใช้ นู ย์เรียนรูแ้ ละขับเคลือ่ นปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง เป็น ถานทีด่ า� เนินการ จัดกิจกรรม ่งเ ริมการพัฒนาอาชีพ โดยปราชญ์/ผู้น�า ัมมาชีพเป็นผู้ถ่ายทอดใ ้ค ามรู ้ ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การบรรยายใ ้ค ามรู้ การ ึก าดูงานจากฐานเรียนรู้ด้านต่าง ๆ และการ าธิตฝึกปฏิบัติจริง

6. ประ าน น่ ยงานราชการ กลุม่ องค์กร ภาคเอกชน และภาคีการพัฒนา ในการใช้ ูนย์เรียนรู้และขับเคลื่อนปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง เป็น ถานที่ในการ ่งเ ริมพัฒนา อาชีพใ ้แก่ประชาชน

7. ประชา ัมพันธ์การด�าเนินกิจกรรมของ ูนย์เรียนรู้และขับเคลื่อนปรัชญาของ เ ร ฐกิจพอเพียง ในด้านการพัฒนาอาชีพและด้านอืน่ ๆ ผ่านช่องทางต่าง ๆ เช่น ทีป่ ระชุม ก�านัน/ผู้ใ ญ่บ้านทาง Line ทาง Website เป็นต้น

2.4 ประเมินมาตรฐานการสร้างสัมมาชีพชุมชนยกระดับผู้นําสัมมาชีพชุมชน ด้วยระบบมาตรฐานการพัฒนาชุมชน (มชช.)

ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ได้ก�า นดใ ้มีการพัฒนาผู้น�า มั มาชีพชุมชนระดับต�าบลด้ ยระบบมาตรฐานการพัฒนาชุมชน (มชช.) กลุม่ เป้า มาย คือ ผู้น�า ัมมาชีพชุมชนที่ผ่าน ลัก ูตรผู้น�า ัมมาชีพชุมชน เฉลี่ยต�าบลละ 1 คน (กรณีต�าบล ที่ไม่มีผู้น�า ัมมาชีพชุมชน ใ ้คัดเลือกจากต�าบลที่มีผู้นา� ัมมาชีพชุมชนได้มากก ่า 1 คน) ทั้งนี้ ใ ้ด�าเนินการทุกอ�าเภอ โดยยึดจ�าน นเป้า มายตาม จ�าน นต�าบลที่มีการบูรณาการ แผนชุมชนระดับต�าบล 27

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3. ส่งเสริมชุมชนและภาคีร่วมพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก

ยุทธ า ตร์ชาติ 20 ปี ด้านการ ร้างโอกา และค ามเ มอภาคทาง ังคม มุ่งเน้นการพัฒนาที่ใ ้ค าม �าคัญกับการ ดึงเอาพลังของภาค ่ นต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน ภาค ิชาการ ภาคประชา ังคม ชุมชน ท้องถิ่น มาร่ ม ขับเคลือ่ นการพัฒนา ทัง้ ในมิตดิ า้ น ขุ ภาพ เ ร ฐกิ จ ั ง คม และ ภาพแ ดล้ อ ม มุ ่ ง เป้ า มาย ู ง ุ ด ภายใต้ ิ ั ย ทั น์ “เ ร ฐกิ จ ฐานรากมั่ ง คงและชุ ม ชน พึง่ ตนเองได้ภายในปี 2564” การด�าเนินงาน ขับเคลือ่ นเ ร ฐกิจฐานรากและประชารัฐ

เป็ น นึ่ ง กลไกที่ ามารถตอบ นอง นโยบายรั ฐ บาล “ลดค ามเ ลื่ อ มล�้ า ร้างรายได้และค ามเข้มแข็งทางเ ร ฐกิจ ใ ค้ รอบคลุมทัง้ ประเท ” โดยใ ภ้ าคเอกชน และภาคประชาชนเข้ า มามี ่ นร่ ม ด�าเนินการร่ มกับภาครัฐ เพื่อใ ้บรรลุ ิ ยั ทั น์ของประเท “มัน่ คง มัง่ คัง่ ยัง่ ยืน”

กระทร งม าดไทย โดยกรมการ พัฒนาชุมชน ได้ขับเคลื่อนการด�าเนินงาน ขับเคลือ่ นเ ร ฐกิจฐานรากและประชารัฐ เพื่อ ร้างรายได้ใ ้กับชุมชน ประชาชน มีค าม ุข

3.1 กระบวนการดําเนินงานขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากและประชารัฐ

กรมการพัฒนาชุมชน ด�าเนินการขับเคลื่อนเ ร ฐกิจฐานรากและประชารัฐ โดยด�าเนินการ 3 เรื่อง ประกอบด้ ย การเก ตร การแปรรูป (SMEs/OTOP) และการ ท่องเทีย่ โดยชุมชน ในรูปแบบประชารัฐ ซึง่ มีบริ ทั ประชารัฐรัก ามัคคีจงั ดั ( ิ า กิจ เพื่อ ังคม) จ�ากัด เป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อนงาน ภายใต้แน คิด Social Enterprise (SE) มีเป้า มาย ลักเพือ่ งั คมไม่ใช่เพือ่ ก�าไร รายได้ ลักมาจากการใ ค้ า� ปรึก าแก่ชมุ ชน ไม่ใช่เงินจากรัฐ รือเงินบริจาค ก�าไรต้องน�าไปใช้ขยายผลไม่ใช่ปนั ผล มีการบริ ารจัดการ ตาม ลักธรรมาภิบาล และมีการจดทะเบียนเป็นรูปแบบบริ ัท โดยมีผลการด�าเนินงาน ตามกลยุทธ์ ดังนี้ 3.1.1 เ ริม ร้างกลไกขับเคลื่อนวิ า กิจเพื่อ ังคม

กระทร งม าดไทย โดยกรมการพัฒนาชุมชน ได้รับรองการเป็น ิ า กิจ เพื่อ ังคม ภายใต้นโยบาย านพลังประชารัฐ ทั้ง ิ้น 77 บริ ัท แยกเป็นบริ ัท ประชารัฐ รัก ามัคคี ิ า กิจเพื่อ ังคม (ประเท ไทย) จ�ากัด จ�าน น 1 บริ ัท ทุนจดทะเบียน 100,000,000 บาท ช�าระแล้ 34,250,000 บาท และบริ ัท ประชารัฐรัก ามัคคีจัง ัด ( ิ า กิจเพือ่ งั คม) จ�ากัด จ�าน น 76 บริ ทั ทุนจดทะเบียน 305,164,000 บาท ช�าระแล้ 239,981,250 บาท

28

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3.1.1.1 เพิ่มศักยภาพชุมชนในการสร้างธุรกิจชุมชน

1) กลุ่มเป้า มายได้รับการขับเคลื่อนการพัฒนาเ ร ฐกิจ ฐานราก จ�าน น 4,156 กลุ่ม และที่ด�าเนินการแล้ ก่อใ ้เกิดรายได้ จ�าน น 3,821 กลุ่ม ประกอบด้ ย ด้านการเก ตร จ�าน น 946 กลุ่ม ด้านการแปรรูป จ�าน น 1,994 กลุม่ และด้านการท่องเทีย่ โดยชุมชน จ�าน น 881 กลุ่ม

2) มี ก ารพั ฒ นากลุ ่ ม เป้ า มายจนเกิ ด รายได้ จ� า น น 3,026,691,430 บาท และมีผไู้ ด้รบั ผลประโยชน์ จ�าน น 663,548 คน

3) ด�าเนินการโครงการพัฒนาการท่องเทีย่ โดยชุมชน ในพืน้ ที่ 45 จัง ัด 135 ชุมชน ประกอบด้ ย โครงการพัฒนาและ ่งเ ริมการ ท่องเที่ย เชิงธรรมชาติ นิเ และอนุรัก ์ (ภาคกลาง) โครงการพัฒนา แ ล่งท่องเที่ย ินค้า และบริการใ ้เป็นฐานกระจายรายได้ และการ ร้างงาน (ภาคตะ ันออก) และโครงการยกระดับการท่องเที่ย ทาง ัฒนธรรมครบ งจร (ภาคตะ ันออกเฉียงเ นือ) งบประมาณ 162 ล้านบาท (งบประมาณตามยุทธ า ตร์กรมการพัฒนาชุมชน ปี 2561) 3.1.1.2 บูรณาการภาคีสนับสนุนชุมชน 1) เกิดการ ร้างเครือข่ายด้านการเก ตร จ�าน น 24 เครือข่าย เครือข่ายด้านการแปรรูป จ�าน น 16 เครือข่าย และเครือข่ายด้านการ ท่องเที่ย โดยชุมชน จ�าน น 9 เครือข่าย

2) มีกลุ่มเอกชนร่ มขับเคลื่อน จ�าน น 14 น่ ยงาน

ผลการดําเนินงาน เชิงปริมาณ

ด�าเนินการ ง่ เ ริมและพัฒนากลุม่ เป้า มาย โดย ค ป.จัง ดั และบริ ทั ประชารัฐ รัก ามัคคีจัง ัดฯ จ�าน น 4,156 กลุ่ม ดังนี้ ด้านการเก ตร จ�าน น 1,042 กลุ่ม ด้านการ แปรรูป จ�าน น 2,101 กลุ่ม และด้านการท่องเที่ย โดยชุมชน จ�าน น 1,013 กลุ่ม

กลุม่ เป้า มายทีด่ า� เนินการแล้ ก่อใ เ้ กิดรายได้เพิม่ 3,821 กลุม่ เป็นเงิน 3,026,691,430 บาท

เกิดการ ร้างเครือข่ายด้านการเก ตร จ�าน น 24 เครือข่าย เครือข่ายด้านการแปรรูป จ�าน น 16 เครือข่าย และเครือข่ายด้านการท่องเที่ย โดยชุมชน จ�าน น 9 เครือข่าย กลุ่มเอกชนร่ มขับเคลื่อน 14 น่ ยงาน 29

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

เกิดการท่องเทีย่ โดยชุมชน ในพืน้ ที ่ 45 จัง ดั 135 ชุมชน ภาคกลาง ภาคตะ นั ออก และภาคตะ ันออกเฉียงเ นือ

เชิงคุณภาพ

มาชิกกลุ่มมีรายได้เพิ่มขึ้น ประชาชนมีค าม ุข ชุมชนมีค าม ามารถบริ ารจัดการตนเองได้ เพิ่มช่องทางการตลาดที่ ลาก ลาย เกิดการ ร้างเครือข่ายเชื่อมโยงผลิตภัณฑ์ข้ามจัง ัด การพัฒนาผลิตภัณฑ์ อดคล้องกับค ามต้องการของตลาด 3.2 ผลการดําเนินการสร้างและพัฒนากลุ่มสัมมาชีพชุมชนสู่การเป็นผู้ประกอบ การชุมชน (Community Entrepreneur : CE)

การด� า เนิ น การ ร้ า งกลุ ่ ม ั ม มาชี พ ชุ ม ชน ู ่ ก ารเป็ น ผู ้ ป ระกอบการชุ ม ชน (Community Entrepreneur : CE) คณะท�างานทีมปฏิบตั กิ าร งั กัดกรมการพัฒนาชุมชน พร้อมด้ ยบุคลากรจาก น่ ยงานทีร่ ่ มลงนามข้อตกลงค ามร่ มมือ (MOU) ได้แก่ มูลนิธิ ั ม มาชี พ ตลาด ลั ก ทรั พ ย์ แ ่ ง ประเท ไทย และ น่ ยงานริ เริ่ ม ธุ ร กิ จ เพื่ อ ั ง คม แ ่งประเท ไทย (Thailand Social Business Initiative : TSBI) ได้ด�าเนินการร่ มมือ ในการพัฒนาเ ร ฐกิจและอาชีพระดับชุมชน โดยเน้นกลุ่มอาชีพที่มาจากครั เรือน ัมมาชีพในชุมชน ู่การเป็นผู้ประกอบการชุมชน (CE) และ ิ า กิจเพื่อ ังคม (SE) โดยการ ร้างค ามรู้ค ามเข้าใจเกี่ย กับแน ทางการด�าเนินกิจกรรมตามข้อตกลงค าม ร่ มมือ (MOU) แก่พฒ ั นาการจัง ดั ั น้ากลุม่ งาน นัก ชิ าการทีเ่ กีย่ ข้อง และด�าเนินการ จั ด เก็ บ และ ิ เ คราะ ์ข้อมูลกลุ่มอาชีพเป้า มาย ตามเกณฑ์ ก ารประเมิ น (ตั ชี้ ั ด ) ักยภาพของกลุ่ม ในพื้นที่ 12 จัง ัด 17 กลุ่มอาชีพ ได้แก่

จัง วัดปทุมธานี กลุม่ นู ย์เรียนรูเ้ ร ฐกิจพอเพียงเชิงเก ตร มูท่ ี่ 2 ต�าบล น้าไม้ อ�าเภอลาด ลุมแก้ และกลุ่มเก ตรชุมชนต�าบล น้าไม้ มู่ที่ 11 ต�าบล น้าไม้ อ�าเภอ ลาด ลุมแก้

จัง วัดนนทบุรี กลุ่มอาชีพ ตรีแปรรูปอา ารบางเลน มู่ที่ 2 ต�าบลบางเลน อ�าเภอบางใ ญ่

จัง วัด ุพรรณบุรี กลุ่มข้า บ้านบางคันชั่ง มู่ที่ 12 ต�าบลบางตาเถร อ�าเภอ องพี่น้อง และกลุ่มผ้าชายกุย มู่ที่ 6 ต�าบล ังน�า้ เย็น อ�าเภอบางปลาม้า จัง วัด งิ บ์ รุ ี กลุม่ อาชีพแม่ครั ั ป่า มูท่ ี่ 3 ต�าบล ั ป่า อ�าเภอพร มบุร ี และ กลุ่ม ิ า กิจชุมชนข้า ปลอดภัยแม่ครั ั ป่า มู่ที่ 3 ต�าบล ั ป่า อ�าเภอพร มบุรี 30

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

จัง วัด มุทรปราการ กลุ่มกุ้งก้ามแดงแพรก า มู่ที่ 7 ต�าบลแพรก า อ�าเภอ เมืองฯ และกลุม่ พัฒนาอาชีพบ้านคลองนาเกลือ มูท่ ี่ 2 ต�าบลนาเกลือ อ�าเภอพระ มุทรเจดีย์ จัง วัด มุทร งคราม กลุม่ แปรรูปผลผลิตทางการเก ตรกล้ ยมุก – อม มูท่ ี่ 5 ต�าบลเ มืองใ ม่ อ�าเภออัมพ า จั ง วั ด ชั ย ภู มิ กลุ ่ ม แปรรู ป ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ช มรมผู ้ น� า อา าพั ฒ นาชุ ม ชนอ� า เภอ เก ตร มบูรณ์ มู่ที่ 3 ต�าบลบ้าน ัน อ�าเภอเก ตร มบูรณ์ จัง วัดยโ ธร กลุม่ ผลิตและแปรรูปผลผลิตทางการเก ตร (ข้า อมมะลิปลอดภัย) มู่ที่ 2 ต�าบลคูเมือง อ�าเภอม าชนะชัย จั ง วั ด ุ ร า ฎร์ ธ านี กลุ ่ ม ิ า กิ จ ชุ ม ชนพั ฒ นาเ ร ฐกิ จ ชุ ม ชน มู ่ ที่ 4 ต�าบล เขาถ่าน อ�าเภอท่าฉาง

จั ง วั ด งขลา กลุ ่ ม โรง ี ข ้ า ชุ ม ชนบ้ า น นองโอน มู ่ ที่ 6 ต� า บลค นรู อ�าเภอรัตภูม ิ และกลุ่ม บู่ตาลโตนด (โ นด นา เล) มู่ที่ 7 ต�าบลท่า ิน อ�าเภอ ทิงพระ

จัง วัดน่าน กลุ่มอาชีพโคขุนบ้านแ ด มู่ที่ 12 ต�าบลฝายแก้ อ�าเภอภูเพียง

จัง วัดเพชรบูรณ์ กลุม่ กรีนมาร์เก็ตซับ มบูรณ์ ต�าบลซับ มบูรณ์ อ�าเภอ เิ ชียรบุรี ผลการด�าเนินการขับเคลือ่ นการพัฒนาศักยภาพการบริ ารจัดการกลุม่ อาชีพ ู่ผู้ประกอบการชุมชน 1. รุปผลการจัดกิจกรรมประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพการบริ าร จัดการกลุม่ 5 ด้าน ตามผลการ เิ คราะ ด์ ้ ยเกณฑ์การประเมิน กั ยภาพและค ามเป็นไปได้ ในการประกอบธุรกิจตามเกณฑ์ 5 ด้าน ประกอบด้ ย 1) ด้านการจัดการ ิ า กิจ 2) ด้านการจัดการองค์กร 3) ด้านน ัตกรรม 4) ด้านผลลัพธ์แก่ชุมชน - ังคม และ 5) ด้านจริยธรรม - ัมมาชีพ มีผลการ Workshop โดยใช้ Business Model จัดประเภท กลุ่มอาชีพได้ 3 ประเภท ามารถ รุปได้ดังนี้ ประเภทที่ 1 การพัฒนาการตลาด (Market Development) เป็นกลุ่มที่มี ค ามพร้อมที่จะพัฒนา ประกอบด้ ย 1) กลุ่มกรีนมาร์เก็ตซับ มบูรณ์ 2) กลุ่มอาชีพ ตรี แปรรูปอา ารบางเลน 3) กลุ่ม บู่ตาลโตนด (โ นด นา เล) 4) กลุ่มโรง ีข้า ชุมชนบ้าน นองโอน ประเภทที่ 2 การพัฒนาผลิตภัณฑ์ (Product Development) เป็นกลุ่มที่ ค ร ึก า าผลิตภัณฑ์ใ ม่ (ที่มีคุณค่าเพิ่ม) ประกอบด้ ย 1) กลุ่มข้า บ้านบางคันชั่ง 2) กลุ่ม ิ า กิจชุมชนพัฒนาเ ร ฐกิจชุมชน 3) กลุ่มแปรรูปผลิตภัณฑ์ชมรมผู้น�าอา า พัฒนาชุมชน อ�าเภอเก ตร มบูรณ์ 4) กลุ่มแปรรูปผลผลิตการเก ตร (กล้ ยมุก - อม) 5) กลุ่มผลิตและแปรรูปผลผลิตทางการเก ตร (ข้า อมมะลิปลอดภัย) 6) กลุ่มพัฒนา อาชีพบ้าน 7) กลุ่มพัฒนาอาชีพบ้าน ุดใจ (พื้นบ้าน) 31

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ประเภทที่ 3 การ ึก า าผลิตภัณฑ์ใ ม่ (Initiate Project) (ที่มีคุณค่าเพิ่ม) กลุ่ม นู ย์เรียนรู้เ ร ฐกิจพอเพียง (เชิงเก ตร) 2. ผลการด�าเนินกิจกรรมการพัฒนาการบริ ารจัดการกลุม่ อาชีพ ผู่ ปู้ ระกอบการ ชุมชน (Community Entrepreneur : CE) พัฒนาธุรกิจของกลุม่ กู่ ารพัฒนาเ ร ฐกิจ ท้องถิ่น

จากกิ จ กรรมการพั ฒ นาการ บริ ารจัดการกลุ่มอาชีพ ู่ผู้ประกอบการ ชุมชน (Community Entrepreneur : CE) ที่ด�าเนินการ ิเคราะ ์ ักยภาพของกลุ่ม อาชีพตามเกณฑ์การประเมินและตั ชี้ ัด ักยภาพกลุ่มอาชีพ/กลุ่ม ิ า กิจชุมชน ัมมาชีพ และข้อมูลจาก Business Model ของกลุ่มอาชีพเป้า มายที่กรมการพัฒนา ชุมชนได้จัดท�าไ ้แล้ มาใช้เป็นฐานข้อมูล ในการพัฒนา โดยกลุ่มเป้า มายที่เข้าร่ ม และกลุ ่ ม อาชี พ ที่ จั ด อยู ่ ใ นกลุ ่ ม ประเภท ามารถต่อยอด/ยกระดับเป็นผูป้ ระกอบการ และกลุ ่ ม ประเภทบ่ ม เพาะก่ อ นต่ อ ยอด กิจการ จ�าน น 12 กลุม่ ในพืน้ ที ่ 10 จัง ดั ซึ่งผลการ ิเคราะ ์ข้อมูลกลุ่ม ัมมาชีพ ในการด� า เนิ น งานนี้ ามารถจั ด กลุ ่ ม ั ม มาชี พ ตามค ามพร้ อ มที่ จ ะพั ฒ นา ิ า กิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมุ่งเน้น ที่จะเข้า ู่ระบบการตลาด ามารถแบ่งได้ เป็น 3 กลุ่ม ดังนี้

32

1. กลุ่มที่มีค ามพร้อมด้านผลิตภัณฑ์ ประกอบด้ ย 4 กลุม่ ได้แก่ 1) กลุม่ กรีนมาร์เก็ตซับ มบูรณ์ 2) กลุ่มอาชีพ ตรีแปรรูปอา ารบางเลน 3) กลุ่ม บู่ตาลโตนด (โ นด นา เล) 4) กลุ่มโรง ีข้า ชุมชนบ้าน นองโอน 2. กลุ่มที่จะต้องปรับปรุงผลิตภัณฑ์ ประกอบด้ ย 5 กลุม่ ได้แก่ 1) กลุม่ แปรรูปผลิตภัณฑ์ชมรมผู้น�าอา า พัฒนาชุมชนอ�าเภอเก ตร มบูรณ์ 2) กลุม่ ผลิตและแปรรูปผลผลิตทางการเก ตร (ข้า อมมะลิปลอดภัย) 3) กลุ่มแปรรูปผลผลิตการเก ตร (กล้ ยมุก- อม) 4) กลุ่มข้า บ้านบางคันชัง่ 5) กลุ่ม ิ า กิจชุมชนพัฒนาเ ร ฐกิจชุมชน 3. กลุ่มที่อยู่ในขั้นตอนริเริ่ม ประกอบด้ ย 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่ม ูนย์เรียนรู้เ ร ฐกิจพอเพียง (เชิงเก ตร) 2) กลุ่มพัฒนาอาชีพบ้านคลองนาเกลือ 3) กลุ่มพัฒนาอาชีพบ้าน ดุ ใจ (พืน้ บ้าน)

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

4. พัฒนาการบริหารจัดการชุมชน 4.1 การส่งเสริมการน้อมนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ไปสู่การปฏิบัติจนเป็นวิถีชีวิต

กรมการพัฒนาชุมชน ได้จัดท�าโครงการ ่งเ ริมการน้อมน�า ลักปรัชญาของ เ ร ฐกิจพอเพียงไป ู่การปฏิบัติจนเป็น ิถีชี ิต (SEP : Way of life) เพื่อ ร้างกระแ การ น้อมน�า ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงไป ู่การปฏิบัติจนเป็น ิถีชี ิตของประชาชนใน ภาคกลาง โดยการอบรมกล่อมเกลาประชาชนของครูฝกึ ผ่านเ ทีการแลกเปลีย่ นเรียนรูแ้ ละ ค้น ารูปแบบการน้อมน�า ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงไป ู่การปฏิบัติจนเป็น ิถีชี ิต ที่ ลาก ลาย ามารถเป็นต้นแบบของการขยายผล เพื่อน�าไป ู่การยกระดับคุณภาพชี ิต ของประชาชนในภูมภิ าคอย่างทั่ ถึง ครอบคลุมพืน้ ทีท่ กุ มูบ่ า้ น/ชุมชนใน 5 ภาค 38 จัง ดั 363 อ�าเภอ 25,745 มู่บ้าน ผลการดําเนินงาน (ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2560 – 15 มิถุนายน 2561 )

33

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

การเตรียมค ามพร้อมครูฝึก ด�าเนินการในช่ งเดือนตุลาคม – เดือน ธัน าคม พ. . 2561 โดยใ ้อ�าเภอ นับ นุนใ ้ทีมครูฝึกระดับอ�าเภอ พัฒนาทีมครูฝึก ระดับต�าบล ประกอบด้ ย พัฒนากร ปลัดอ�าเภอ เจ้า น้าที ่ อปท. ผูแ้ ทนก�านัน/ผูใ้ ญ่บา้ น ปราชญ์ชา บ้าน รือ น่ ยงานอื่น ๆ ในพื้นที่ ตาม ักยภาพและค ามเ มาะ ม เพื่อเพิ่มประ ิทธิภาพทีมครูฝึกระดับต�าบลใ ้มีค ามพร้อมในการด�าเนินงานถ่ายทอด ค ามรู้ค ามเข้าใจ ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงไป ู่ประชาชนใน มู่บ้าน การฝึกอบรม รือถ่ายทอดค ามรู้ใ ้แก่ประชาชน เ ทีครั้งที่ 1 ทบท น ข้อมูล/ปัญ าชุมชน ก�า นดกรอบชี ิตและค ามต้องการ (ทบท น Mindset) ด�าเนินการในช่ งเดือนตุลาคม – เดือนธัน าคม พ. . 2561 โดยครูฝึกระดับอ�าเภอ และระดับต�าบล ร่ มกันถ่ายทอดค ามรู้ค ามเข้าใจการน้อมน�า ลักปรัชญาของ เ ร ฐกิ จ พอเพี ย งไป ู ่ ก ารปฏิ บั ติ จ นเป็ น ิ ถี ชี ิ ต แก่ ป ระชาชนใน มู ่ บ ้ า น/ชุ ม ชน โดยใช้รูปแบบทีม ิทยากรกระบ นการ เน้นใ ้ประชาชนเข้าใจจากตั อย่างที่ท�า �าเร็จ เมื่อเข้าใจแล้ ใ ้ ามารถก�า นดกรอบชี ิต (ค ามรู้คู่คุณธรรม) ภายใต้การก�ากับ ่งเ ริมและ นับ นุน จากคณะกรรมการบริ าร ูนย์อ�าน ยการปฏิบัติการขจัดค าม ยากจนและพัฒนาชนบทตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงระดับจัง ดั ( จพ.จ.) และระดับอ�าเภอ ( จพ.อ.) การน�าไปปฏิบตั จิ นเป็น ถิ ชี ี ติ ทีมครูฝกึ ติดตาม รือจัดเ ทีครัง้ ที่ 2 เพือ่ ใ ้ ประชาชนได้ตั้งปณิธานรายบุคคลและใ ้มี ัญญาประชาคม (civil society) ของ มู่บ้าน/ชุมชน และ จพ.จ./ จพ.อ. ร มทั้ง น่ ยงานต่าง ๆ ในพื้นที่ นับ นุน และ ่งเ ริมใ ้ประชาชน มู่บ้าน/ชุมชน น้อมน�า ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงไป ู่ การปฏิบัติจนเป็น ิถีชี ิต ตั้งแต่เดือนมกราคม พ. . 2561 เป็นต้นไป มู่บ้าน/ชุมชนประกา ตนเองเป็น มู่บ้านที่ได้น้อมน�า ลักปรัชญาของ เ ร ฐกิจพอเพียงไปปฏิบตั ิ า� รับ มูบ่ า้ นและชุมชนที่ ามารถด�าเนินการขับเคลือ่ น ใ เ้ กิดผล า� เร็จเป็นรูปธรรม จะเป็นการประกา โดยประชาชนเพือ่ ร้างค ามดีถ ายเป็น พระราชกุ ล แด่ใน ล งรัชกาลที่ 9 ่ นประชาชนและ มู่บ้าน/ชุมชนอื่น ๆ ที่อยู่ ระ ่างการตั้งปณิธานและขับเคลื่อนกิจกรรม ก็ด�าเนินการน้อมน�า ลักปรัชญาของ เ ร ฐกิจพอเพียงไป ู่การปฏิบัติจนเป็น ิถีชี ิต เมื่อเกิดผล �าเร็จตามเป้า มาย และมี ค ามพร้อม ก็ใ ้ มู่บ้าน/ชุมชนประกา ตนเองต่อเนื่องต่อไป

34

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

4.2 โครงการสนับสนุนสัมมาชีพชุมชนแก่ครัวเรือนยากจน

ปี พ. . 2560 รัฐบาลมีนโยบายเรือ่ งการแก้ไขปัญ าค ามยากจนเชิงบูรณาการ ลดค ามเ ลื่อมล�้าทางด้านเ ร ฐกิจและ ังคม ตอบ นองเป้า มายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable DevelopmentGoals : SDGs) โดยมีเป้า มาย คือ ยุติค ามยากจน ทุกรูปแบบในทุกที่ และมีเป้าประ งค์และเป้า มายประเท คือ ภายในปี พ. . 2573 ามารถขจัดค ามยากจนขั้นรุนแรงของประชาชนในทุกพื้นที่ใ ้ มดไป

ปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน มียุทธ า ตร์เกี่ย กับการ แก้ไขปัญ าค ามยากจนเพื่อใ ้ อดคล้องกับนโยบายของรัฐบาล (SDGs) โดยก�า นด เป้า มายครอบคลุมครั เรือนยากจน โดยกรมฯ ได้ดา� เนินการจัดเก็บข้อมูลค ามจ�าเป็น พื้นฐาน (ข้อมูล จปฐ.) ปี 2560 จากผลการ �าร จ พบ ่า มีครั เรือนที่มีรายได้ต�่าก ่า เกณฑ์ จปฐ. 38,000 บาท/คน/ปี จ�าน น 126,102 ครั เรือน โดยจ�าแนกออกเป็น 4 กลุม่ คือ 1) ครั เรือนที่พัฒนาได้ จ�าน น 55,128 ครั เรือน 2) ครั เรือนที่ต้อง งเคราะ ์ จ�าน น 32,680 ครั เรือน 3) ครั เรือนที่เ ียชี ิต/ย้ายออก จ�าน น 2,407 ครั เรือน และ 4) ครั เรือนที่ไม่ขอรับค ามช่ ยเ ลือ จ�าน น 35,887 ครั เรือน

การพัฒนาครั เรือนยากจนเป้า มายดังกล่า กรมฯ ด�าเนินการ นับ นุน โดยใช้กลไกลการ นับ นุน ัมมาชีพแก่ครั เรือนยากจน ดังนี้

35

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

4.3 การดําเนินโครงการไทยนิยม ยั่งยืน

ในประชุมคณะรัฐมนตรี เมื่อ ันที ่ 16 มกราคม 2561 นายกรัฐมนตรีเ นอใ ้การ ขับเคลื่อนยุทธ า ตร์ชาติ แผนพัฒนาเ ร ฐกิจและ ังคมแ ่งชาติ และยุทธ า ตร์การ พัฒนาพื้นที่เพื่อเ ริม ร้างค ามมั่นคงของชาติไป ู่การปฏิบัติใ ้เกิดประโยชน์ต่อการ พัฒนาคุณภาพชี ิตของประชาชนอย่างเป็นรูปธรรม โดยเ ็นชอบกรอบ ลักการ 10 เรื่อง ในการด�าเนินการเพือ่ การมี ่ นร่ มในการพัฒนาประเท คู่ ามยัง่ ยืน และใ ม้ คี ณะกรรมการ ด�าเนินการขับเคลื่อนทุกระดับ ซึ่งก�า นดใ ้เริ่มขับเคลื่อนการด�าเนินงานตั้งแต่เดือน กุมภาพันธ์ 2561 เป็นต้นไป แยกเป็น 2 ลัก ณะ คือ 1. โครงการไทยนิยม ยัง ่ ยืน โดยใช้พระราชบัญญัตงิ บประมาณรายจ่ายเพิม่ เติม ปี 2561 งเงินงบประมาณ 150,000 ล้านบาท 2. การขับเคลือ ่ นโครงการไทยนิยม ยัง ่ ยืน โดยมีกลไกตัง้ แต่ระดับประเท ลงไป ระดับจัง ัด ระดับอ�าเภอ และทีมขับเคลื่อนระดับต�าบล เป้าหมาย : พืน ้ ทีเ่ ป้า

มาย มูบ่ า้ น/ชุมชน และชุมชนใน กทม. ร ม 82,424 แ ง่ (74,655 มู่บ้าน ชุมชนในเขตเท บาล 5,703 ชุมชน และชุมชนในกทม. 2,066 ชุมชน) วิธก ี ารดําเนินการ : ทีมขับเคลือ่ นระดับจัง ดั /อ�าเภอ นับ นุนทีมขับเคลือ่ น ระดับต�าบล ลงพื้นที่จัดเ ทีประชาคมระดับ มู่บ้าน จ�าน น 4 ครั้ง เริ่มตั้งแต่ ันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2561 ถึง ันที่ 20 พฤ ภาคม 2561 เพื่อ อบถามชี ิตค ามเป็นอยู ่ การประกอบอาชีพ ร้างการรับรูป้ รับค ามคิด (Mindset) เพือ่ การมี ่ นร่ มในการพัฒนา ประเท ตามกรอบ ลัก ูตร 10 เรื่อง ผลการดําเนินงาน (ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2560 – 15 มิถุนายน 2561) ภารกิจที่กรมการพัฒนาชุมชนดําเนินการ : กระทร งม าดไทย ได้ก�า

นด แผนการขับเคลื่อนการพัฒนาประเท ตามโครงการไทยนิยม ยั่งยืน โดยมอบ มายใ ้ กรมการพัฒนาชุมชน เป็น น่ ยงานด�าเนินการ ดังนี้ 1. ก�า นด ลัก ูตรการถ่ายทอดเนื้อ า ร้างการรับรู้แก่ประชาชนใน มู่บ้าน/ ชุมชน จ�าน น 3 เรื่อง ได้แก่ คนไทยไม่ทิ้งกัน ชุมชนอยู่ดีมี ุข และ ิถีไทย ิถีพอเพียง โดยเฉพาะในเรื่องชุมชนอยู่ดีมี ุข ได้ ่งเ ริมใ ้เกิดการบูรณาการขับเคลื่อนแผนงาน

36

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

โครงการตามค ามต้องการ และแก้ไขปัญ าค ามเดือดร้อนของประชาชนในแต่ละพืน้ ที ่ และ ที่ า� คัญได้ ง่ เ ริมการน้อมน�า ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงไป กู่ ารปฏิบตั จิ นเป็น ถิ ชี ี ติ ผ่านการ ร้างการรับรู้ในเรื่อง ิถีไทย ิถีพอเพียงที่ได้ก�า นดเป้า มายเพื่อการปรับเปลี่ยน กรอบค ามคิด (Mindset) ่งเ ริมใ ้ประชาชนมีแบบแผนการด�าเนินชี ิตตาม ลักปรัชญา ของเ ร ฐกิจพอเพียงครอบคลุมในทุก มู่บ้าน/ชุมชนทั่ ประเท 2. ปรับแผนการปฏิบัติงานและแผนการใช้จ่ายงบประมาณรายจ่าย ประจ�าปี

งบประมาณ พ. . 2561 จากกิจกรรม ่งเ ริมการน้อมน�า ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง ไป กู่ ารปฏิบตั จิ นเป็น ถิ ชี ี ติ งเงินงบประมาณทัง้ นิ้ 682,983,600 บาท เพือ่ ด�าเนินงานจัดเ ที ประชาคมครัง้ ที ่ 1 ร มทัง้ การ ง่ เ ริมและ นับ นุนการประกอบอาชีพของประชาชนกลุม่ เป้า มาย และการติดตามผลการด�าเนินงานการขับเคลื่อนการพัฒนาประเท ตามโครงการไทยนิยม ยั่งยืน ในระดับพื้นที่

นับ นุนใ ้เจ้า น้าที่พัฒนาชุมชนในพื้นที่ทุกระดับ ได้ร่ มเป็นทีมขับเคลื่อน การพัฒนาประเท ตามโครงการไทยนิยม ยัง่ ยืน ร มทัง้ เป็น น่ ยบริ ารจัดการงบประมาณ ในการจัดเ ทีครั้งที่ 1 งบประมาณ 616,238,400 บาท ด�าเนินการในพื้นที่ครอบคลุม 76 จัง ัด 878 อ�าเภอ 74,655 มู่บ้าน และชุมชนในเขตเท บาล 5,703 ชุมชน ซึ่งมีผล การลงพืน้ ทีป่ ฏิบตั งิ านตามโครงการไทยนิยม ยัง่ ยืน ครัง้ ที ่ 1 ระ า่ ง นั ที ่ 21 กุมภาพันธ์ ถึง นั ที ่ 24 มีนาคม 2561 ดังนี้

จ�าน น มู่บ้าน/ชุมชนที่ลงพื้นที่ครบแล้ คิดเป็นร้อยละ 100

จ�าน นประชาชนเข้าร่ มเ ทีประชาคม ร มทั้ง ิ้น 8,779,209 คน โดยเฉลี่ย มีผู้เข้าร่ ม มู่บ้าน/ชุมชนละประมาณ 103 คน 3.

4. การบริ

ารจัดการปัญ าค ามต้องการของประชาชนในพื้นที่ ได้ นับ นุนใ ้ เจ้า น้าที่พัฒนาชุมชนในพื้นที่เชื่อมต่อภารกิจของทีมขับเคลื่อนการพัฒนาประเท ตาม โครงการไทยนิยม ยั่งยืน ระดับต�าบล ในการน�าปัญ า/ค ามต้องการของพื้นที่ มู่บ้าน/ ชุมชนไป ู่การแก้ไขและพัฒนา ด้ ยโครงการชุมชนท่องเที่ย OTOP น ัต ิถ ี ที่มีเป้า มาย ด�าเนินการในพื้นที่ มู่บ้าน/ชุมชนที่มี ักยภาพในการพัฒนา จ�าน น 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน ครอบคลุม 76 จัง ัด ใช้งบประมาณทั้ง ิ้น 9,328,118,200 บาท

37

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

5. บริหารจัดการข้อมูลสารสนเทศและเทคโนโลยีเพือ ่ การพัฒนาชุมชน 5.1 การบริหารจัดเก็บและใช้ประโยชน์ข้อมูลความจําเป็นพื้นฐาน (จปฐ.)

กรมการพัฒนาชุมชน ได้พฒ ั นาระบบจัดเก็บ บันทึก ประมวลผลออนไลน์ และเผยแพร่ ข้อมูลเพือ่ การพัฒนาชุมชน โดยการบริ ารการจัดเก็บข้อมูลเพือ่ การพัฒนาชุมชน ได้แก่ ข้อมูล ความจ�าเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) เป็นประจ�าทุกปี และข้อมูลพื้นฐานระดับ มู่บ้าน (กชช. 2ค) เป็นประจ�าทุก องปี มีการตรวจ อบ วิเคราะ ์ แก้ไขปัญ าคุณภาพของข้อมูล พัฒนาข้อมูล จนเป็นข้อมูล าร นเทศ เพื่อใช้ในการแก้ไขปัญ า พัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน และ นับ นุนใ ้ทุก น่วยงานใน ังกัด ตลอดจน น่วยงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องได้น�าข้อมูลไปใช้ ประโยชน์เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนใ ้ดีขึ้น

38

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลสําเร็จการดําเนินงาน

1. การจัดเก็บข้อมูลค ามจ�าเป็นพืน้ ฐาน (จปฐ.) ปี 2561 ซึง่ ได้ทา� การ า� ร จคุณภาพ ชี ิตของคนไทย จากครั เรือนที่มีผู้อา ัยอยู่จริงที่เกิน 6 เดือน ทั้งที่มีเลขที่บ้านและไม่ม ี เลขทีบ่ า้ น โดยจัดเก็บข้อมูลรอบปีทผี่ า่ นมา (ปี 2560) มีผลการจัดเก็บข้อมูลครั เรือนทั่ ประเท ใน 76 จัง ดั 878 อ�าเภอ 7,255 ต�าบล 7,776 องค์กรปกครอง ่ นท้องถิน่ และ 84,090 มูบ่ า้ น/ชุมชน จ�าน น 19,935,866 ครั เรือน มีประชากรทีอ่ า ยั จริง จ�าน น 36,644,309 คน 2. การด�าเนินงานตามมติที่ประชุมคณะกรรมการอ�าน ยการงานพัฒนาคุณภาพ ชี ิตของประชาชน (พชช.) ดังนี้

2.1 การจัดเก็บข้อมูล จปฐ. ด้ ยเครื่องมืออิเล็กทรอนิก ์ ได้ท�าการทด อบระบบ CDD Digital Survey version 1 จ�าน น 4 จัง ัด คือ จัง ัด ุรินทร์ ประจ บคีรีขันธ์ ชัยนาท และกาญจนบุร ี จ�าน น 6,361 ครั เรือน

2.2 การน�าข้อมูล จปฐ. และข้อมูล กชช. 2ค จัดท�าโปรแกรมรายงานฯ จ�าน น 3 ระบบ ดังนี้ 1) ระบบบริหารจัดการข้อมูลคนจนแบบชี้เป้า : TPMAP (Thai Poverty Map & Analytics Platform) Website TPMAP https://www.tpmap.in.th พัฒนา โดยคณะท�างานเฉพาะกิจเพื่อการ ึก าแน ทางการพัฒนาระบบ Big Data ของภาครัฐ 2) ระบบรายงานสารสนเทศ กชช. 2ค ผนวก จปฐ. : NRD2C (National Rural Development Basic Minimum Needs) ( http://nrd2c.cdd.go.th) พัฒนาโดยกรมการพัฒนาชุมชน 3) ระบบรายงานข้อมูลชีเ้ ป้าเพือ ่ พัฒนาคุณภาพชีวต ิ : Target (Targeted to Improve Quality of Life) (http://target.cdd.go.th) พัฒนาโดยกรมการพัฒนาชุมชน

3. การขยายผลข้อมูล จปฐ. และข้อมูล กชช. 2ค ที่บันทึก ประม ลผลออนไลน์ ในระบบ EBMN (http:/ebmn.cdd.go.th) ไปต่อยอดในระบบ GIS : ระบบ นับ นุนการ ตัด นิ ใจ ลดค ามเ ลือ่ มล�า้ เชิงพืน้ ทีบ่ นฐานการรัก าค ามมัน่ คงของทรัพยากร (G-Social) https://gsocial.gistda.or.th พั ฒ นาโดย � า นั ก งานพั ฒ นาเทคโนโลยี อ กา และ ภูมิ าร นเท (องค์การม าชน) : ทอภ.

39

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

การนําข้อมูลไปใช้ประโยชน์และความร่วมมือระหว่างหน่วยงานและองค์กร

1. การใช้ประโยชน์ของ น่ ยงานที่เกี่ย ข้องจากข้อมูล จปฐ. ปี 2560 จ�าน น 73 โครงการ/กิจกรรม ใช้ขอ้ มูล กชช. 2ค ปี 2560 จ�าน น 15 โครงการ/กิจกรรม น่ ยงาน ระดับจัง ัดใช้ประโยชน์ข้อมูล จปฐ. ปี 2561 จ�าน น 368 โครงการ 2. ค ามร่ มมือของบริ ัท ก ท โทรคมนาคม จ�ากัด (ม าชน) ในการจัดท�า ระบบ า� ร จจัดเก็บข้อมูลในรูปแบบดิจทิ ลั (Digital Survey) เพือ่ ช่ ย ง่ เ ริมและเพิม่ ขีด ค าม ามารถในการปฏิบัติงานด้ ยเทคโนโลยีในการ �าร จและจัดเก็บข้อมูล จปฐ. ได้อย่างร ดเร็ และมีประ ิทธิภาพ 3. น่ ยงานที่มาขอรับบริการข้อมูล จปฐ. และข้อมูล กชช. 2ค ประจ�าปี งบประมาณ 2561 จ�าน น 52 น่ ยงาน/องค์การ แบ่งเป็น ภาครัฐ 40 ราย เอกชน 3 ราย ถาบันการ ึก า 8 ราย ประชาชนทั่ ไป 1 ราย และผู้ขอรับบริการผ่านทางออนไลน์ http://ebmn.cdd.go.th จ�าน น 1,931 User แผ่นพับประชาสัมพันธ์ระบบการใช้งานข้อมูล จปฐ. กชช. 2ค 1.ระบบรายงานข้อมูลชี้เป้าเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต : Target (http://target.cdd.go.th) 2.ระบบรายงานสารสนเทศ กชช. 2ค ผนวก จปฐ. : NRD2C 3.ประมวลผลออนไลน์ในระบบ EBMN (http:/ebmn.cdd.go.th)

5.2 การประยุกต์ใช้ข้อมูลสารสนเทศ ข้อมูลภูมิสารสนเทศในการวางแผนบริหาร จัดการชุมชน

กรมการพัฒนาชุมชน บริ ารการจัดเก็บและเผยแพร่ข้อมูลชุมชนเรื่องต่าง ๆ ใ ้แก่ ผู้ใช้ข้อมูลระดับต่าง ๆ ในระบบ MIS (Management information system) ซึ่งยังไม่มี การน�าเทคโนโลยีภูมิ าร นเท มาใช้ในการบริ ารจัดการ ากน�าเทคโนโลยีภูมิ าร นเท มาใช้ในการน�าเ นอข้อมูล คาด า่ จะช่ ยอ�าน ยค าม ะด กใ แ้ ก่ผใู้ ช้ขอ้ มูล ทัง้ ด้านการเข้าถึง ข้อมูล ิเคราะ ์ และแก้ไขปัญ าของชุมชน และยังช่ ยในการติดตามค บคุมคุณภาพข้อมูล ใ ้มีค ามน่าเชื่อถือมากขึ้น

กรมการพัฒนาชุมชนและ �านักงานพัฒนาเทคโนโลยีอ กา และภูมิ าร นเท ได้บูรณาการค ามร่ มมือในการจัดท�าภูมิ าร นเท นับ นุนการแก้ไขปัญ าชุมชน และลดค ามเ ลือ่ มล�า้ ทาง งั คม โดยได้ลงนามในบันทึกข้อตกลงค ามเข้าใจร่ มกันเมือ่ นั ที ่ 3 ตุลาคม 2560 การร่ มมือตามบันทึกข้อตกลงค ามเข้าใจฯ มีระยะเ ลา 4 ปี ตั้งแต่ ันที ่ 3 ตุลาคม 2560 - 3 ตุลาคม 2564 ดังนี้ 40

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1. ร่ มกันประยุกต์ใช้ข้อมูล าร นเท และข้อมูลภูมิ าร นเท ในการ างแผนบริ าร จัดการชุมชนอย่างยั่งยืน 2. ร่ มมือกันแลกเปลี่ยนองค์ค ามรู้ทาง ิชาการด้านการ ิจัยและพัฒนาเพื่อน�าไป ู่การ พัฒนาชุมชนอย่างมีประ ิทธิภาพ 3. ร่ มกันบูรณาการฐานข้อมูลค ามจ�าเป็นพืน้ ฐาน (จปฐ.) และข้อมูลพืน้ ฐานระดับ มูบ่ า้ น (กชช. 2ค) เพือ่ พัฒนาระบบข้อมูลภูมิ าร นเท ในรูปแบบของแผนที ่ รายงาน ถิต ิ รืออืน่ ๆ เพื่อ นับ นุนการน�าไปใช้ประโยชน์ในการ างแผนพัฒนา ักยภาพของชุมชน 4. ร่ มมือกันเชือ่ มโยงระ า่ งข้อมูลเชิงคุณภาพ ข้อมูลเชิงปริมาณเพือ่ ใ อ้ งค์กรและ น่ ยงาน ที่เกี่ย ข้องได้น�าไปใช้ประโยชน์ในการ ิเคราะ ์ างแผนติดตาม ตร จ อบประเมินผล ถานการณ์ของชุมชน และแก้ไขปัญ าชุมชน ในมิติเ ร ฐกิจ ังคม ทรัพยากรธรรมชาติ และ ิ่งแ ดล้อม 5. ร่ มมือกันถ่ายทอดองค์ค ามรู้ด้านเทคโนโลยีอ กา และภูมิ าร นเท ร มถึงองค์ ค ามรูอ้ นื่ ทีเ่ กีย่ ข้องใ ก้ บั เครือข่ายของทัง้ อง น่ ยงานในการบริ ารจัดการชุมชนในระดับ ปฏิบัติตลอดจนระดับนโยบาย เพื่อใ ้เจ้า น้าที่องค์กร เครือข่าย และ น่ ยงานที่เกี่ย ข้อง ามารถน�าองค์ค ามรู้ไปบริ ารจัดการชุมชนได้อย่างมีประ ิทธิภาพและยั่งยืน ผลการดําเนินงาน

1. การน�าฐานข้อมูล กชช. 2ค ปี 2539 - 2538 ข้อมูล จปฐ. ปี 2560 ขึน้ น�าเ นอในระบบ G-Social (ระบบ นับ นุนการตัด ินใจลดค ามเ ลื่อมล�้าเชิงพื้นที่บนฐานการรัก าค าม มั่นคงของทรัพยากร) https://gsocial.gistda.or.th

ตั อย่าง รายงานทีน่ า� เ นอ เช่น น้าแ ดง ระดับค ามรุนแรงของปัญ าทั้ง 7 ด้านของ มู ่ บ ้ า น กราฟแ ดงระดั บ ค ามรุ น แรงของ ปัญ า มู่บ้านใน 33 ตั ชี้ ัด กชช. 2ค ระดับ การพัฒนาของ มู่บ้าน แผนที่แ ดงครั เรือน ตกเกณฑ์ ร ายได้ เ ฉลี่ ย 38,000 บาทต่ อ ปี ใน 10 จัง ดั เป้า มายปี 2561 กราฟและข้อมูล แ ดงรายรั บ รายจ่ า ยครั เรื อ นระดั บ จั ง ั ด อ�าเภอ ต�าบล มูบ่ า้ น ถานการณ์ค ามเ ลือ่ มล�า้ ด้านป่าไม้ น�้า ที่ดิน และทะเลชายฝั่ง 41

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2. การเผยแพร่และถ่ายทอด ิธีการใช้งานระบบ G-Social จ�าน น 5 จัง ัด ได้แก่ จัง ัดนครพนม ระยอง กาญจนบุร ี อุทัยธานี และแพร่ กลุ่มเป้า มายคือ ผู้น�าชุมชน องค์กร ปกครอง ่ นท้องถิน่ น่ ยงานภาคีระดับจัง ดั และ ่ นกลาง า� นักงานพัฒนาเทคโนโลยี อ กา และภู มิ าร นเท (องค์ก ารม าชน) และคณะท�า งานฯ ได้ ร ่ มกั น ถ่ า ยทอด ประชา ัมพันธ์การใช้งานระบบ G-Social ใ ้แก่ผู้ใช้ข้อมูลระดับ มู่บ้าน องค์การบริ าร ่ นท้องถิน่ อ�าเภอ จัง ดั และคณะท�างานพัฒนาการบริ ารจัดการข้อมูลเพือ่ การพัฒนาชุมชน

3. คณะท�างานพัฒนาภูมิ าร นเท เพือ่ การพัฒนาชุมชน เจ้า น้าที่ นู ย์ าร นเท เพือ่ การพัฒนาชุมชน และเจ้า น้าทีพ่ ฒ ั นาชุมชนจาก า� นัก กอง ทีเ่ กีย่ ข้อง ได้รบั การพัฒนา ค ามรู้ค าม ามารถ ด้านการจัดท�าภูมิ าร นเท

4. ึก ากรณีค าม �าเร็จของชุมชนที่น�าเทคโนโลยีภูมิ าร นเท ไปใช้แก้ไขปัญ า ชุมชนที่อ�าเภอแม่แจ่ม จัง ัดเชียงใ ม่ “แม่แจ่มโมเดลพลั : Meacham Model Plus”

42

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลการดําเนินงาน 1. คณะท�างานพัฒนาภูมิ

าร นเท เพื่อการพัฒนาชุมชน ึก ากรณีค าม �าเร็จ ของชุ ม ชนที่ น� า เทคโนโลยี ภู มิ าร นเท ไปใช้ แ ก้ ไขปั ญ าชุ ม ชนที่ อ� า เภอแม่ แ จ่ ม จัง ัดเชียงใ ม่ ระ ่าง ันที่ 11 - 14 มกราคม 2561 2.

า� นักงานพัฒนาเทคโนโลยีอ กา และภูมิ าร นเท (องค์การม าชน) เผยแพร่ ระบบ นับ นุนการตัด ินใจลดค ามเ ลื่อมล�้าเชิงพื้นที่บนฐานการรัก าค ามมั่นคงของ ทรัพยากร (G-Social) เมื่อ ันที ่ 28 กุมภาพันธ์ 2561 ณ โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ ระบบ ดังกล่า ได้นา� ฐานข้อมูล จปฐ. ปี 2560 และ กชช. 2ค ปี 2558 ขึน้ น�าเ นอในระบบ G-Social ตั อย่างรายงานที่น�าเ นอ เช่น อินโฟกราฟฟิคแ ดงระดับความรุนแรงของปัญ าในภาพร มแต่ละด้านของ มู่บ้าน โครง ร้างพื้นฐาน เ ร ฐกิจ การ ึก า ุขภาพอนามัย ค ามเข้มแข็งของชุมชน ทรัพยากรธรรมชาติและ งิ่ แ ดล้อม ค ามเ ยี่ งของชุมชนและภัยพิบตั ิ (ระดับจัง ดั /อ�าเภอ/ ต�าบล) กราฟแ ดงระดับความรุนแรงของปัญ า มู่บ้านในแต่ละตั ชี้ ัดของ กชช. 2ค (33 ตั ชี้ ัด) ระดับจัง ัด อ�าเภอ ต�าบล า� นักงานพัฒนาเทคโนโลยีอ กา และภูมิ าร นเท (องค์การม าชน) ได้อบรม ใ ค้ ามรูแ้ ละฝึกปฏิบตั กิ ารจัดเก็บแผนทีโ่ ดยใช้ GPRS การ เิ คราะ ป์ ญ ั าของ มูบ่ า้ นและ แน ทางแก้ไขโดยใช้ข้อมูลด้านภูมิ า ตร์ นับ นุนแก่คณะท�างานพัฒนาภูมิ าร นเท เพื่อการพัฒนาชุมชน เช่น โครง ร้างพื้นฐานด้านถนน (ระยะทางของถนนภายใน มู่บ้าน ที่เ ีย ายจากน�้าท่ ม) น�้าเพื่อการเก ตร (ประมาณการจ�าน นน�า้ เพื่อการเก ตรที่ มู่บ้าน ต้องการใช้) 3.

คณะท�างานพัฒนาภูมิ าร นเท เพือ่ การพัฒนาชุมชนและ ทอภ. ได้ร่ มลงพืน้ ที่ อบรมการใช้งานระบบ G-Social ใ ้แก่จัง ัด รุ ินทร์ นครพนม อุทัยธานี เมื่อเดือนมีนาคม เม ายน และมิถุนายนที่ผ่านมา 4.

5. อบรมการใช้งานระบบ G-Social ใ

แ้ ก่ผแู้ ทน น่ ยงานระดับจัง ดั ทีจ่ งั ดั แพร่

เมื่อ ันที่ 23 - 26 กรกฎาคม 2561 6. ประชุ ม เชิ ง ปฏิ บั ติ ก าร

รุ ป บทเรี ย นการบริ ารจั ด การชุ ม ชนโดยใช้ ร ะบบ ภูมิ าร นเท และการมี ่ นร่ มของชุมชน เมือ่ นั ที ่ 30 - 31 งิ าคม 2561 ณ อ้ งประชุม 5001 กรมการพัฒนาชุมชน 43

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

5.3 การเตรียมความพร้อมงานบริการด้านเทคโนโลยีสารสนเทศชุมชน ก้าวสู่ไทยแลนด์ 4.0

กรมการพัฒนาชุมชน มีภารกิจ ตามกฎกระทรวงแบ่ง ว่ นราชการกรมการ พัฒนาชุมชน กระทรวงม าดไทย พ.ศ. 2552 นับ นุนใ ้มีการจัดท�าและใช้ประโยชน์ ข้อมูล าร นเทศ ซึ่งที่ผ่านมากรมการ พัฒนาชุมชนได้จัดเก็บข้อมูลความจ�าเป็น พื้นฐาน (จปฐ.) เป็นประจ�าทุกปี ตั้งแต่ ปี 2533 เป็นต้นมา โดยระบบการจัดเก็บ ข้อมูลในปัจจุบนั คอื จัดเก็บด้วยแบบ อบถาม ข้ อ มู ล ความจ� า เป็ น พื้ น ฐาน (จปฐ.) (เป็ น เล่ ม ) บั น ทึ ก และประมวลผลด้ ว ย เครื่องคอมพิวเตอร์ของอ�าเภอ และ ่งผล การบั น ทึ ก มายั ง กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน ในปี 2561 จึงมีแนวคิดในการพัฒนาระบบ 44

การจัดเก็บข้อมูลความจ�าเป็นพืน้ ฐาน (จปฐ.) จากเดิม มาเป็นการจัดเก็บข้อมูลความ จ� า เป็ น พื้ น ฐาน (จปฐ.) ด้ ว ยเครื่ อ งมื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ์ ที่ ามารถเชื่ อ มโยง ประมวลผล และ ามารถบูรณาการเข้ากับ ฐานข้อมูล าร นเทศของกรมการพัฒนา ชุมชนได้อย่างรวดเร็ว ซึง่ การจัดเก็บข้อมูล ความจ�าเป็นพืน้ ฐาน (จปฐ.) ด้วยเครือ่ งมือ อิเล็กทรอนิก ์เป็นวิธีการจัดเก็บที่ ะดวก รวดเร็ ว ทั น มั ย ามารถประมวลผล ได้ทันที เพื่อใ ้การจัดเก็บข้อมูลความ จ�าเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) เป็นไปด้วยความ รวดเร็ว ถูกต้อง ามารถน�าข้อมูลไปใช้ได้ อย่างมีประ ิทธิภาพ

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กิจกรรมที่ 1 กึ าและออกแบบ ธิ กี ารจัดเก็บข้อมูลค ามจ�าเป็นพืน้ ฐาน (จปฐ.) ด้ ยเครื่องมืออิเล็กทรอนิก ์ โดยด�าเนินการออกแบบและพัฒนาระบบเทคโนโลยี าร นเท ในการจัดเก็บข้อมูลค ามจ�าเป็นพืน้ ฐาน (จปฐ.) ด้ ยเครือ่ งมืออิเล็กทรอนิก ์ ทด อบระบบฯ และจัดท�าคู่มือแน ทางในการจัดเก็บฯ กิจกรรมที่ 2 กึ าการจัดเก็บและประม ลผลข้อมูลค ามจ�าเป็นพืน้ ฐาน (จปฐ.) ด้ ยเครื่องมืออิเล็กทรอนิก ์ โดยด�าเนินการจัดเก็บและประม ลผลข้อมูลค ามจ�าเป็น พื้นฐานในพื้นที่เป้า มาย จ�าน น 4 จุด ได้แก่ 1) อ�าเภอเมืองชัยนาท จัง ัดชัยนาท 2) อ�าเภอกาญจนบุร ี จัง ัดกาญจนบุรี 3) อ�าเภอ ั ิน จัง ัดประจ บคีรีขันธ์ และ 4) อ�าเภอปรา าท จัง ดั รุ นิ ทร์ โดยทดลองจัดเก็บและประม ลผลข้อมูลค ามจ�าเป็น พื้นฐาน (จปฐ.) ด้ ยเครื่องมืออิเล็กทรอนิก ์ จ�าน นไม่น้อยก ่า 6,000 ครั เรือน กิจกรรมที่ 3 ติดตามและประเมินผลการจัดเก็บข้อมูล กิจกรรมที่ 4 น�าเ นอผลการเตรียมค ามพร้อมงานบริการด้ ยเทคโนโลยี าร นเท ชุมชน ก้า ู่ไทยแลนด์ ผลการดําเนินงาน

กรมการพัฒนาชุมชน มีรูปแบบการจัดเก็บข้อมูลความจ�าเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) ด้ ว ยเครื่ อ งมื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ์ และ ามารถด� า เนิ น การจั ด เก็ บ ฯ ในพื้ น ที่ น� า ร่ อ ง (จัง วัดประจวบคีรีขันธ์) ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2562

45

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

5.4 รายงานผลการดําเนินงานพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อการพัฒนาคุณภาพ ชีวิต

การด�าเนินงานพัฒนาระบบ าร นเท เพื่อการพัฒนาคุณภาพชี ิต เป็นกิจกรรม ที่ ่งเ ริมการใช้ประโยชน์ข้อมูล จปฐ. ข้อมูล กชช .2ค และข้อมูลอื่น ๆ ในชุมชน โดยใช้ โปรแกรม Community Information Radar Analysis diagram : CIA เป็นเครื่องมือการ ิเคราะ ์ข้อมูลและจัดท�า าร นเท ในการพัฒนาคุณภาพชี ิต แบ่งเป็น 2 กิจกรรม ดังนี้ 5.4.1 การด�าเนินงาน มู่บ้าน าร นเท เพื่อการพัฒนาคุณภาพชี ิต ก�า นดใ ้ทุกอ�าเภอบูรณาการด�าเนินงานกับ มู่บ้านเ ร ฐกิจพอเพียงอ�าเภอละ 1 มู่บ้าน และต้องไม่เป็น มู่บ้าน าร นเท ต้นแบบเพื่อการพัฒนาคุณภาพชี ิต ระดับจัง ดั ระดับอ�าเภอทีด่ า� เนินการในปี 2555 – 2561 โดยใ ้ า� นักงานพัฒนา ชุมชนจัง ดั นับ นุนการขับเคลือ่ นการด�าเนินงานตามแน ทางการด�าเนินงานฯ และคัดเลือก มู่บ้าน าร นเท เพื่อการพัฒนาคุณภาพชี ิตระดับจัง ัดเพื่อเป็น ตั แทนในการคัดเลือก มู่บ้าน าร นเท เพื่อการพัฒนาคุณภาพชี ิตระดับ เขตตร จราชการ มีผลการคัดเลือก มูบ่ า้ น าร นเท เพือ่ การพัฒนาคุณภาพชี ติ ระดับเขตตร จราชการ ปี 2561 ดังนี้ ภาค

ภาคกลาง

ภาคใต้ ภาคใต้ชายเเดน ภาคตะวันออก

ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ

เขตตรวจราชการ

หมู่บ้านสารสนเทศเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต

กลุ่มจังหวัดภาคกลางตอนบน

บ้านดอนชาก ม.6 ต.ห้วยงู อ.หันคา จ.ชัยนาท

กลุ่มจังหวัดภาคกลางปริมณฑล

บ้านนาคเกี้ยว ม. 10 ต.บางม่วง อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี

กลุ่มจังหวัดภาคกลางตอนล่าง 1

บ้านหนองทราย ม. 6 ต.หนองสาหร่าย อ.พนมทวน จ.กาญจนบุรี

กลุ่มจังหวัดภาคกลางตอนล่าง 2

บ้านบางสะแก ม. 6 ต.บางสะแก อ.บางคนที จ.สมุทรสงคราม

กลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย

บ้านจันพอ ม. 3 ต.ดอนตะโก อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช

กลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอันดามัน

บ้านบางวัน ม. 1 ต.บางวัน อ.คุระบุรี จ.พังงา

กลุ่มจังหวัดภาคใต้ชายแดน

บ้านพรุ ม.3 ต.ล�าพะยา อ.เมืองยะลา จ.ยะลา

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออก 1

บ้านหัวไผ่ ม.1 ต.โคกขี้หนอน อ.พานทอง จ.ชลบุรี

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออก 2

บ้านท่าระแนะ ม.2 ต.หนองคันทรง อ.เมืองตราด จ.ตราด

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 1

บ้านศรีโพนแท่น ม. 13 ต.นาซ่าว อ.เชียงคาน จ.เลย

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2

บ้านท่าสะอาด ม.8 ต.โคกสี อ.สว่างแดนดิน จ.สกลนคร

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง

บ้านโนนแพง ม.2 ต.ขวาว อ.เสลภูมิ จ.ร้อยเอ็ด

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง 1

บ้านขุนไชยทอง ม.4 ต.หนองเรือ อ.ชุมพลบุรี จ.สุรินทร์

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง 2

บ้านดอนม่วง ม. 6 ต.โนนกลาง อ.ส�าโรง จ.อุบลราชธานี

46

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ภาค

ภาคเหนือ

เขตตรวจราชการ

หมู่บ้านสารสนเทศเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต

กลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน 1

บ้านหม้อ ม.12 ต.ป่าไผ่ อ.สันทราย จ.เชียงใหม่

กลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน 2

บ้านเชียงยืน ม.4 ต.บ่อสวก อ.เมืองน่าน จ.น่าน

กลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนล่าง 1

บ้านไร่ ม.1 ต.บ้านไร่ อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์

กลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนล่าง 2

บ้านหนองแขม ม.5 ต.บ้านน้อย อ.โพทะเล จ.พิจิตร

5.4.2 การด�าเนินงาน าร นเทศต�าบลต้นแบบเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต �านักงานพัฒนาชุมชนจัง วัด �านักงานพัฒนาชุมชนอ�าเภอ ร่วมกับองค์กรปกครอง ่วน ท้องถิ่น คัดเลือกต�าบลตามแนวทางที่กรมฯ ก�า นด มีผลการคัดเลือก าร นเทศต�าบล ต้นแบบเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต ระดับเขตตรวจราชการ ปี 2561 ดังนี้ ภาค

เขตตรวจราชการ

หมู่บ้านสารสนเทศเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต

กลุ่มจังหวัดภาคกลางตอนบน

ต�าบลห้วยงู อ�าเภอหันคา จังหวัดชัยนาท

กลุ่มจังหวัดภาคกลางปริมณฑล

ต�าบลบึงคอไห อ�าเภอล�าลูกกา จังหวัดปทุมธานี

กลุ่มจังหวัดภาคกลางตอนล่าง 1

ต�าบลหนองสาหร่าย อ�าเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี

กลุ่มจังหวัดภาคกลางตอนล่าง 2

ต�าบลแสงอรุณ อ�าเภอทับสะแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

กลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย

ต�าบลหารเทา อ�าเภอปากพยูน จังหวัดพัทลุง

กลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอันดามัน

ต�าบลบางวัน อ�าเภอคุระบุรี จังหวัดพังงา

ภาคใต้ชายเเดน

กลุ่มจังหวัดภาคใต้ชายแดน

ต�าบลปะนาเระ อ�าเภอปะนาเระ จังหวัดปัตตานี

ภาคตะวันออก

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออก 1

ต�าบลชากบก อ�าเภอบ้านค่าย จังหวัดระยอง

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออก 2

ต�าบลดงขี้เหล็ก อ�าเภอเมืองปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 1

ต�าบลกุดหมากไฟ อ�าเภอหนองวัวซอ จังหวัดอุดรธานี

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2

ต�าบลนาถ่อน อ�าเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง

ต�าบลขวาว อ�าเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง 1

ต�าบลขามสะแกแสง อ�าเภอขามสะแกแสง จังหวัดนครราชสีมา

กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง 2

ต�าบลโสน อ�าเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ

กลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน 1

ต�าบลศรีเตี้ย อ�าเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดล�าพูน

กลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน 2

ต�าบลแม่หล่าย อ�าเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่

กลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนล่าง 1

ต�าบลกลางดง อ�าเภอทุ่งเสลี่ยม จังหวัดสุโขทัย

กลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนล่าง 2

ต�าบลท่าตะโก อ�าเภอท่าตะโก จังหวัดนครสวรรค์

ภาคกลาง

ภาคใต้

ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ

ภาคเหนือ

47

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลการดําเนินงาน

1. การฝึกอบรม ิทยากรผู้น�า ัมมาชีพ

ด�าเนินการฝึกอบรมเป็นจ�าน น 48 รุ่น ณ ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชน 11 แ ่ง ทั่ ประเท มีปราชญ์ชมุ ชนทีผ่ า่ นการฝึกอบรมเป็น ทิ ยากรผูน้ า� มั มาชีพชุมชน จ�าน น 3,628 คน 2. โครงการ ร้าง ัมมาชีพชุมชนตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง

ปราชญ์ชมุ ชนด้านอาชีพ ทีผ่ า่ นการฝึกอบรมเป็นทีม ทิ ยากร มั มาชีพชุมชน จ�าน น 3,628 มู่บ้าน ๆ ละ 5 คน ร ม 18,140 คน

ครั เรือน มั มาชีพชุมชน ทีผ่ า่ นการฝึกอาชีพโดยทีม ทิ ยากร มั มาชีพชุมชน จ�าน น 20,140 มู่บ้าน ๆ ละ 26 คน ร ม 523,640 คน 3. การ ่งเ ริมการขับเคลื่อนการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล

อช.ต. ใน 5,540 ต�าบล มีและใช้แน ทางในการขับเคลือ่ นการบูรณาการแผนชุมชน ระดับต�าบล ร้าง ัมมาชีพ

มีการบูรณาการแผนชุมชนระดับต�าบล ร้าง ัมมาชีพ จ�าน น 5,540 ต�าบล

อช.ต. อย่างน้อย 110,800 คน มีค ามเข้าใจในการบูรณาการแผนชุมชนระดับ ต�าบลและการใช้ประโยชน์จากแผนชุมชนในการบริ ารจัดการชุมชน

ต�าบลอย่างน้อย 4,709 ต�าบลมีการบูรณาการแผนชุมชน ร้าง ัมมาชีพ และน�าไป ใช้ประโยชน์ในการบริ ารจัดการชุมชน 4. โครงการ นับ นุน ัมมาชีพชุมชนแก่ครั เรือนยากจน

จากการพัฒนาคุณภาพชี ิตครั เรือนยากจนเป้า มาย จ�าน น 55,128 ครั เรือน (ไม่นับร มครั เรือนยากจนที่ต้อง งเคราะ ์ เ ียชี ิต ย้ายออก และไม่ขอรับค ามช่ ยเ ลือ จ�าน น 70,974 ครั เรือน) มีผลการยกระดับคุณภาพชี ติ ครั เรือนที่ ามารถพัฒนาได้มรี ายได้ ผ่านเกณฑ์ จปฐ. จ�าน น 50,102 ครั เรือน คิดเป็นร้อยละ 90.88 คงเ ลือครั เรือนทีพ่ ฒ ั นาได้ จ�าน น 5,026 ครั เรือน คิดเป็นร้อยละ 9.12

48

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ยุทธศาสตร์ที่ 2

ส่งเสริมเศรษฐกิจฐานรากให้ขยายตัว

ยุทธ า ตร์ชาติ 20 ปี ด้านการ ร้างค าม ามารถในการแข่งขัน มุง่ เน้นการยกระดับ ักยภาพใน ลาก ลายมิติ ตั้งแต่การ ร้างพื้นฐานที่มั่นคงของประเท การพัฒนาที่ มดุล ในประเท ไม่ ่าจะเป็นการขยายตั ของเ ร ฐกิจ การกินดีอยู่ดี และรายได้ที่เพิ่มขึ้น ของประชาชน ค บคู่กับการขยายโอกา ของประเท ไทยในเ ทีโลก โครงการ นึ่งต�าบล นึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) นับเป็น นึ่งในกลไก ลักของรัฐบาลที่มีการขับเคลื่อนการพัฒนา ทั่ ประเท โดยมุ่งแก้ไขปัญ าในพื้นที่ด้านเ ร ฐกิจและ ังคม

กระทร งม าดไทย โดยกรมการพัฒนาชุมชน ได้ขับเคลื่อนโครงการ นึ่งต�าบล นึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) เพื่อก่อใ ้เกิดการ ร้างงาน ร้างอาชีพ และ ร้างรายได้ใ ้กับ ประชาชนอย่างก ้างข าง โดยมุ่ง ่งเ ริมกระบ นการเรียนรู้ การพัฒนายกระดับคุณภาพ มาตรฐานของผลิตภัณฑ์ OTOP การ ่งเ ริมช่องทางการตลาดแก่ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ซึ่งเป็นการตอบโจทย์การ ร้างค ามเข้มแข็งเ ร ฐกิจฐานราก และแก้ปัญ าค าม ยากจนของชา บ้าน น�าไป ู่การลดค ามเ ลื่อมล�า้ ได้อย่างเป็นรูปธรรม กระบวนการพัฒนาหนึง ่ ตําบล หนึง ่ ผลิตภัณฑ์

กรมการพัฒนาชุมชน ด�าเนินการขับเคลื่อนโครงการ นึ่งต�าบล นึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) เพือ่ ใ ้ อดคล้องกับทิ ทางการพัฒนาเ ร ฐกิจฐานราก ภายใต้ 3 กระบ นงาน ลัก ได้แก่ 1) เพิ่ม ักยภาพผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP 2) พัฒนาคุณภาพและมาตรฐานผลิตภัณฑ์ 3) แ ง าช่องทางการตลาดเพิ่มขึ้น โดยมีกรอบการขับเคลือ่ นการด�าเนินงานทีผ่ า่ นมา ดังนี้ 1. การเพิ่มศักยภาพผู้ประกอบการ 1.1 การลงทะเบียนผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP

กรมการพัฒนาชุมชน ได้มีการเปิดรับลงทะเบียนผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP โดยในปีงบประมาณ พ. . 2561 มีผผู้ ลิต ผูป้ ระกอบการ ทีม่ าลงทะเบียนแล้ จ�าน น 80,141 กลุ่ม/ราย ผลิตภัณฑ์ จ�าน น 167,403 ผลิตภัณฑ์ ามารถจ�าแนกใน 3 ประเภท รุปได้ ดังนี้ 49

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ประเภทของผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP

ที่

ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP

ปี 2557 - 2558

ปี 2559 - 2560

ปี 2561

1

กลุ่มผู้ผลิตชุมชน

23,617

8,509

13,368

2

ผู้ผลิตชุมชนที่เป็นเจ้าของรายเดียว

13,647

9,961

9,948

3

ผู้ผลิตวิสาหกิจขนาดกลาง

572

315

204

37,944

18,785

23,520

และขนาดย่อม

รวมทั้งสิ้น

ข้อมูล ณ วันที่ 31 ตุลาคม 2561

กลุ่มผู้ผลิตชุมชน

50

ผู้ผลิตชุมชนที่เป็น เจ้าของรายเดียว

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผู้ผลิตวิสาหกิจขนาดกลาง เเละขนาดย่อม

ประเภทผลิตภัณฑ์

ที่

ประเภทผลิตภัณฑ์

ปี 2557 - 2558

ปี 2559 - 2560

ปี 2561

รวม

1

อาหาร

24,443

15,828

23,482

63,753

2

เครื่องดื่ม

3,273

1,951

2,555

7,778

3

ผ้าและเครื่องแต่งกาย

18,430

5,683

5,983

30,096

4

ของใช้ ของตกแต่ง

24,939

8,606

11,245

44,790

10,057

5,632

5,296

20,985

81,142

37,700

48,561

167,403

และของที่ระลึก

5

สมุนไพรที่ไม่ใช่อาหาร

รวมทั้งสิ้น

ข้อมูล ณ วันที่ 31 ตุลาคม 2561

อาหาร

เครื่องดื่ม

51

ผ้าและเครื่องเเต่งกาย

ของใช้ ของตกเเต่ง เเละของที่ระลึก

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

สมุนไพรที่ไม่ใช่อาหาร

ประเภทการพัฒนาศักยภาพผลิตภัณฑ์ (Quadrant)

ที่

ศักยภาพของผลิตภัณฑ์ (Quadrant)

ปี ปี ปี 2557 - 2558 2559 - 2560 2561

1

กลุ่มดาวเด่นสู่สากล (Quadrant A)

6,900

1,296

584

8,780

2

กลุ่มอนุรักษ์ สร้างคุณค่า (Quadrant B)

6,073

1,597

894

8,564

3

กลุ่มพัฒนาสู่การแข่งขัน (Quadrant C)

15,640

4,975

2,267

22,882

4

กลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา (Quadrant D)

52,529

29,832

44,816

127,177

รวมทั้งสิ้น

81,142

37,700

รวม

48,561 167,403

ข้อมูล ณ วันที่ 31 ตุลาคม 2561

52

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1.2 โครงการพัฒนาศักยภาพผูผ ้ ลิต ผูป ้ ระกอบการ OTOP ในการเข้าสูต ่ ลาดออนไลน์

กรมการพัฒนาชุมชน มี น้าทีใ่ นการ ง่ เ ริมค ามเข้มแข็งใ ก้ บั ผูผ้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP จะต้อง นับ นุนใ ้มีการพัฒนา ักยภาพผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP เพิ่มขีดค าม ามารถการแข่งขัน ภายใต้นโยบาย “ไทยแลนด์ 4.0” ดังนั้น จึงได้จัดท�าโครงการพัฒนา ักยภาพผู้ผลิต ประกอบการ OTOP ในการเข้า ู่ตลาดออนไลน์ กลุ่มเป้า มาย 380 ราย/ กลุม่ ใน 76 จัง ดั โดยได้ดา� เนินการ 4 จุด/ภูมภิ าค ได้แก่ 1) ภาคเ นือด�าเนินการทีจ่ งั ดั เชียงใ ม่ 2) ภาคกลางด�าเนินการที่จัง ัดกรุงเทพม านคร 3) ภาคตะ ันออกเฉียงเ นือ ด�าเนินการทีจ่ งั ดั ขอนแก่น และ 4) ภาคใต้ดา� เนินการทีจ่ งั ดั งขลา เพือ่ เ ริม ร้างค ามรู้ และเพิ่มทัก ะใ ้กับผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ในด้านการตลาดออนไลน์ ร มทั้ง ง่ เ ริมใ ผ้ ผู้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP ได้ฝกึ ปฏิบตั ิ และน�า นิ ค้าเข้า รู่ ะบบตลาดออนไลน์ รายละ 3 ผลิตภัณฑ์ ร มทั้ง ิ้น 1,140 ผลิตภัณฑ์

1.3 โครงการพัฒนาศักยภาพผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การ พัฒนา (กลุ่ม D)

ข้อมูลจากการลงทะเบียนผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ของกรมการพัฒนาชุมชน กระทร งม าดไทย ปี 2557 - 2560 ่ นใ ญ่พบ ่า ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP อยู่ใน กลุม่ ปรับตั กู่ ารพัฒนา (กลุม่ D) ขาดค ามรูแ้ ละทัก ะในการบริ ารจัดการอย่างมืออาชีพ ไม่ ามารถด�าเนินการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใ ม้ คี ณ ุ ภาพ มาตรฐาน และเป็นทีต่ อ้ งการของตลาดได้ ดังนั้น จึงได้ท�าโครงการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนา ักยภาพผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP กลุม่ ปรับตั กู่ ารพัฒนา (กลุม่ D) จ�าน น 76 จัง ดั ๆ ละ 40 กลุม่ /ราย ร มทัง้ นิ้ 3,040 กลุ่ม/ราย ลัก ูตรประกอบด้ ย แน ทางการพัฒนา ักยภาพผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP แน ทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใ ต้ รงกับค ามต้องการของตลาด ฝึกปฏิบตั กิ ารจัดท�า แผนธุรกิจ ฝึกปฏิบัติด้านการ ิเคราะ ์ผลิตภัณฑ์ของตนเองน�าไป ู่การพัฒนาผลิตภัณฑ์ ใ ้ดีขึ้น และการ ร้างเครือข่ายการตลาด ด�าเนินการจัดอบรม 19 จุดทั่ ประเท 53

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลจากการด�าเนินโครงการฯ ท�าใ ้ผู้ผลิต ผู้ประกอบการกลุ่มปรับตั ู่การพัฒนา (กลุ่ม D) มี ักยภาพ ูงขึ้น มีทัก ะในการ ิเคราะ ์ผลิตภัณฑ์ ของตนเอง มีค ามรู้ค ามเข้าใจน�าไป ู่การพัฒนา ผลิตภัณฑ์ใ ้ดีขึ้น ตรงกับค ามต้องการของตลาด ขยายตลาด แลกเปลี่ ย นค ามรู ้ / ั ต ถุ ดิ บ ระ ่ า ง ผู้ประกอบการด้ ยกัน และมีแผนธุรกิจในการพัฒนา ผลิตภัณฑ์ใ ้ตรงกับค ามต้องการของตลาด 2. การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานผลิตภัณฑ์ 2.1 โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP อาหาร

กรมการพัฒนาชุมชน เ ็นถึงค าม �าคัญของการพัฒนาผลิตภัณฑ์อา ารใ ้มี คุณภาพ มีค าม ะอาด ปลอดภัย เพือ่ ตอบ นองค ามต้องการของกลุม่ ลูกค้าในตลาด ทุกระดับ โดยเฉพาะกลุ ่ ม นั ก ท่ อ งเที่ ย ซึ่ ง ิ ถี ชี ิ ต และอา ารของคนไทยถื อ เป็ น เ น่ ์ ที่ ามารถดึงดูดนักท่องเที่ย ใ ้เข้ามาเรียนรู้ได้เป็นอย่างดี โดยการพัฒนา ักยภาพผู้ผลิต ผู้ประกอบการอา าร ใ ้ค ามรู้ ร้างค ามตระ นักด้านค าม ะอาด ปลอดภัย และการ พัฒนาคุณภาพผลิตภัณฑ์ดา้ นการแปรรูปถนอมอา าร การยืดอายุ และการเลือกใช้บรรจุภณ ั ฑ์ ทีเ่ มาะ ม เพือ่ ใ อ้ า ารมีคณ ุ ภาพและมีค ามปลอดภัยต่อผูบ้ ริโภค อันจะน�าไป กู่ าร ร้าง มูลค่าเพิ่มในเชิงธุรกิจ กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน ด� า เนิ น การจ้ า งที่ ป รึ ก า ถาบั น พั ฒ นามู ล นิ ธิ เ พื่ อ ถาบั น อา าร ด�าเนินโครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP อา าร ด� า เนิ น การใน 2 กิจกรรม ได้แก่ 1) กิจกรรมพัฒนา ผลิตภัณฑ์อา าร ะอาด ปลอดภัย ใ ่ใจผู้บริโภค กลุ่มเป้า มายเป็น ผลิตภัณฑ์ OTOP ประเภทกลุ่ม 54

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ปรับตั ู่การพัฒนา (กลุ่ม D) ประเภท อา าร จ�าน น 400 ผลิตภัณฑ์ โดย ร้าง ทีมที่ปรึก าและเครือข่ายใ ้ค�าแนะน�า ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์กระบ นการผลิต การแปรรูปอา าร มาตรฐาน ุขลัก ณะ ในพื้ น ที่ ออกแบบเกณฑ์ ก ารประเมิ น มาตรฐาน ุขลัก ณะ GMP for Rising Star OTOP ใ ้ค�าแนะน�าปรึก าและ ตร จประเมิน รุปผลการประเมินมาตรฐาน

ขุ ลัก ณะ GMP for Rising Star OTOP พบ า่ มีกลุม่ ปรับตั กู่ ารพัฒนา (กลุม่ D) ประเภทอา าร จ�าน น 202 ผลิตภัณฑ์ ผ่ า นเกณฑ์ ก ารประเมิ น ฯ 2) พั ฒ นา ผลิตภัณฑ์อา ารด้านการแปรรูปถนอม อา าร และการยื ด อายุ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ กลุ ่ ม เป้ า มายเป็ น ผลิ ต ภั ณ ฑ์ OTOP ประเภทกลุม่ ปรับตั กู่ ารพัฒนา (กลุม่ D) จ�าน น 1,000 ผลิตภัณฑ์

2.2 โครงการพัฒนาคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรับตัว สู่การพัฒนา (กลุ่ม D)

กรมการพัฒนาชุมชน เ ็นถึงค าม �าคัญของการพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ OTOP ในกลุ่มปรับตั ู่การพัฒนา (กลุ่ม D) ใ ้มีคุณภาพ ได้มาตรฐาน เพื่อตอบ นอง ค ามต้องการของกลุม่ ลูกค้า โดยการออกแบบผลิตภัณฑ์ พัฒนาผลิตภัณฑ์ และบรรจุภณ ั ฑ์ ใ ้ อดคล้องกับค ามต้องการของตลาด ตลอดจนการพัฒนารูปแบบ และน ัตกรรม กระบ นการผลิต โดยได้จัด รรงบประมาณใ ้จัง ัดด�าเนินการ ดังนี้ กิจกรรมที่ 1 การพัฒนา ักยภาพผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP จัง ัดคัดเลือก กลุ่มเป้า มายจากฐานข้อมูลผู้ผลิต ผู้ประกอบการ ที่ลงทะเบียนผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ปี 2557 - 2560 โดยพิจารณาผลิตภัณฑ์ประเภทปรับตั ู่การพัฒนา (กลุ่ม D) ที่มีค ามพร้อม มี ักยภาพ ามารถยกระดับการพัฒนาผลิตภัณฑ์เข้า ู่ตลาดได้ จ�าน น 5 ประเภท 4,540 ผลิตภัณฑ์ จาก 76 จัง ัด และจัดประชุมเชิงปฏิบัติการใ ้ค ามรู้แก่ ผูผ้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP กลุม่ เป้า มายในการ ง่ เ ริมและพัฒนาผลิตภัณฑ์ใน 4 ด้าน ได้แก่ รูปแบบผลิตภัณฑ์ กระบ นการผลิต มาตรฐานผลิตภัณฑ์ และช่องทางการตลาด ระยะเ ลาอย่างน้อย 2 ัน กิจกรรมที่ 2 การพัฒนายกระดับคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ์ จัง ด ั ด�าเนินการ พัฒนาผลิตภัณฑ์ ตามแผนการพัฒนาของแต่ละผลิตภัณฑ์ และจัดท�าต้นแบบ ่งมอบ ใ ้กับกลุ่มเป้า มาย

ผลจากการด�าเนินโครงการฯ ท�าใ ้ผลิตภัณฑ์ OTOP ในกลุ่ม D และผลิตภัณฑ์ OTOP 1 - 3 ดา ได้รับการพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ใ ้มีคุณภาพ มาตรฐาน และ ร้าง รรค์น ัตกรรม และมีค าม ามารถในการแข่งขันทางการตลาดทั้งภายในและ ต่างประเท ได้ และมีรายได้เพิ่มมากขึ้น 55

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.3 โครงการพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ โดยโรงเรียน OTOP

กรมการพัฒนาชุมชนใ ค้ วาม า� คัญกับกระบวนการเรียนรูแ้ ละการมี ว่ นร่วมของ กลุ่มเป้า มาย จึงเกิดการริเริ่มพัฒนาศูนย์กลางเรียนรู้ในเรื่องการด�าเนินงาน นึ่งต�าบล นึง่ ผลิตภัณฑ์ (OTOP) ในระดับพืน้ ทีข่ นึ้ เรียกว่า โรงเรียน OTOP ( ถาบัน ง่ เ ริมความรู้ ภูมปิ ญ ั ญาท้องถิน่ OTOP Academy) เพือ่ เป็นศูนย์กลางการเชือ่ มประ านใ อ้ งค์ความรู้ ต่าง ๆ ถ่ายทอดไป ู่ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP.รายใ ม่ รือรายเดิมที่ต้องการพัฒนา ผลิตภัณฑ์ และประชาชนทัว่ ไป ทีม่ คี วาม นใจในรูปแบบ ลัก ตู รทีม่ ที งั้ ภาควิชาการ และ ภาคปฏิบตั ิ การบริ ารจัดการเชิงธุรกิจ รวมถึงการเรียนรูป้ ญ ั าอุป รรคในการด�าเนินงาน OTOP โดยมีผู้ถ่ายทอดเป็นทีมวิทยากรผู้ผลิต ผู้ประกอบการเจ้าของภูมิปัญญาท้องถิ่น และเป็นเจ้าของผลิตภัณฑ์ที่ประ บความ า� เร็จด้านการผลิต การบริ ารจัดการ และการ ตลาด โดยใช้ ถานที่เรียนรู้ในชุมชนและเครือข่ายเป็นกลไก แล้วน�าความรู้ที่ได้ไปปรับใช้ เพือ่ พัฒนากลุม่ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ใ ม้ มี าตรฐาน และคุณภาพทีต่ รงตามความต้องการ ของลูกค้า ซึ่งเป็นการ ร้างงาน ร้างอาชีพ ร้างรายได้ และพัฒนาคุณภาพชีวิตแก่ ประชาชนฐานราก โดยเป็นการแบ่งปันความรู้การถ่ายทอดจากประ บการณ์ตรงของ ผู้ผลิต ผู้ประกอบการด้วยกัน ภายใต้แนวคิด “ชาวบ้าน อนชาวบ้าน” “พี่ อนน้อง”

โดยในปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ได้ด�าเนินการขับเคลื่อน โรงเรียน OTOP ( ถาบัน ่งเ ริมความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น : OTOP Academy) ใ ้เป็น แ ล่งบ่มเพาะและถ่ายทอดความรู้เพื่อพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรับตัว กู่ ารพัฒนา (กลุม่ D) ใ ม้ คี ณ ุ ภาพมาตรฐาน ได้แก่ ฝึกอบรมเพิม่ ศักยภาพวิทยากรโรงเรียน OTOP น�าความรูไ้ ปใช้ในการเป็นวิทยากรพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ผลิตภัณฑ์กลุม่ ปรับตัว ู่การพัฒนา (กลุ่ม D) นับ นุนงบประมาณโรงเรียน OTOP ทั้ง 5 แ ่ง จัดฝึกอบรม เชิงปฏิบตั กิ ารผูผ้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP กลุม่ ปรับตัว กู่ ารพัฒนา (กลุม่ D) ในเขตพืน้ ที่ บริการ จ�านวนแ ่งละ 3 รุ่น ๆ ละ 30 คน รวม 450 คน นับ นุนงบประมาณจัง วัด 20 จัง วัด ด�าเนินการพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ กลุม่ ปรับตัว กู่ ารพัฒนา (กลุม่ D) จ�านวน 450 ผลิตภัณฑ์ ติดตามและประเมินผลการด�าเนินงานโรงเรียน OTOP และจัดท�าเอก าร รุปผลการด�าเนินงาน

56

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.4 โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ศิลปิน OTOP ปี 2561

กรมการพัฒนาชุมชน มีนโยบายในการ นับ นุนการด�าเนินงาน ิลปิน OTOP อย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปี 2559 โดยได้ด�าเนินการพิจารณาคัดเลือกผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ที่มีการ ืบ าน อนุรัก ์ และ ืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น ามารถ ร้างมูลค่าเพิ่ม ของผลิตภัณฑ์ด้ ยภูมิปัญญา ก่อใ ้เกิดการ ร้างงาน ร้างอาชีพ เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติ ในฐานะเป็นผู้อนุรัก ์ ืบ านภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยในปี พ. . 2561 ได้มีการคัดเลือก ิลปิน OTOP จ�าน น 24 ราย ร มจ�าน น ิลปิน OTOP ในปัจจุบันทั้ง มด 156 ราย และได้ด�าเนินการจัดท�าโครงการประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ ิลปิน OTOP เพื่อเติมค ามรู ้ เ ริม ร้าง ักยภาพใ ้แก่ ิลปิน OTOP ในเรื่องผลิตภัณฑ์ OTOP ู่ตลาด มัยใ ม่ มุมมองผลิตภัณฑ์ OTOP กับทิ ทางการตลาด มัยใ ม่ และการ ร้าง เครือข่าย ิลปิน OTOP นอกจากนี้ ได้มีการมอบเกียรติบัตรใ ้แก่ ิลปิน OTOP ที่ได้รับ การคัดเลือกจ�าน น 99 ราย โดยอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน เพือ่ เป็นการ ร้างข ญ ั ก�าลังใจ และค ามภาคภูมิใจต่อ ิลปิน OTOP

นอกจากนี ้ ทางกรมฯ ได้ นับ นุนจัดแ ดงผลงานของ “ ลิ ปิน OTOP” ในระดับ จัง ดั และระดับประเท และร่ มกันจัดงานแ ดงนิทรร การผลงานโดยเครือข่าย ลิ ปิน OTOP “ ัตถ ิลป์ ิลปิน OTOP ครั้งที่ 2” เพื่อเพิ่มช่องทางการจ�า น่ายและเผยแพร่ ผลงานใ ้เป็นที่แพร่ ลาย ร้างรายได้ใ ้แก่ ิลปินและชุมชน ตั้งแต่เริ่มด�าเนินการจัดท�า โครงการ ิลปิน OTOP ถึงปัจจุบัน มี ิลปิน OTOP เข้าร่ มจ�า น่ายในงาน OTOP ณ อิมแพ็ค เมืองทองธานี อ�าเภอปากเกร็ด จัง ัดนนทบุร ี จ�าน น 6 ครั้ง ยอดจ�า น่าย ร มทั้ง ิ้น 297,641,950 บาท

2.5 โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP เพื่อจําหน่ายบนเครื่องบิน (รอบที่ 5 - 7)

โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP เพื่อจ�า น่ายบนเครื่องบิน ด�าเนินการตาม ข้อ งั่ การของ พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ทีม่ ขี นาดเล็ก คุณภาพดี และประ าน ายการบินชั้นน�าเพื่อน�าขึ้นไปจ�า น่าย ซึ่งกรมการพัฒนา ชุมชนได้ร่ มกับบริ ัท การบินไทย จ�ากัด (ม าชน) บริ ัท การท่าอากา ยานไทย จ�ากัด (ม าชน) กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทร งพาณิชย์ การท่องเที่ย แ ่งประเท ไทย 57

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

บริ ทั คิงเพาเ อร์ อินเตอร์เนชัน่ แนล จ�ากัด บริ ทั ไปร ณียไ์ ทย จ�ากัด และบริ ทั มอลล์ (ไทยแลนด์) จ�ากัด และจัดใ ม้ กี ารลงนามในบันทึกข้อตกลงค ามร่ มมือ (MOU) โครงการ พัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP เพื่อจ�า น่ายบนเครื่องบิน ครั้งที ่ 2 เมื่อ ันที่ 27 ิง าคม 2561 ณ อ้ งประชุม 3003 ชัน้ 3 กรมการพัฒนาชุมชน นู ย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรร า 5 ธัน าคม 2560 ถนนแจ้ง ัฒนะ เขต ลัก ี่ กรุงเทพฯ

ในปีงบประมาณ 2561 มีการด�าเนินงาน โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP เพื่อจ�า น่าย บนเครื่ อ งบิ น รอบที่ 5 - 7 โดยมี ผู ้ ผ ลิ ต ผู้ประกอบการ OTOP เข้าร่ มโครงการทั้ง ้ิน 68 ราย 367 ผลิ ตภั ณฑ์ พัฒ นาผลิ ตภัณ ฑ์ ประเภทอา ารพร้อมเ ริ ฟ์ บนเครือ่ งบิน จ�าน น 9 ผลิตภัณฑ์ จากผู้ประกอบการ OTOP 8 ราย และมีการจัดท�าแคตตาล็อกผลิตภัณฑ์ OTOP างบนเครื่ อ งบิ น จ� า น น 318,000 เล่ ม โดยปี 2561 มียอดจ�า น่าย 98,234,410 บาท และมียอดจ�า น่ายตั้งแต่ปี 2559 ถึงปัจจุบัน 210,959,240 บาท 2.6 โครงการเพิ่มศักยภาพการค้า การลงทุนตามแนวชายแดน และเชื่อมโยง ระเบียงเศรษฐกิจ อนุภูมิภาคลุ่มนํ้าโขง

กรมการพัฒนาชุมชน เ ็นค าม า� คัญของการพัฒนาภาคตะ ันออกเฉียงเ นือ ใ ้เป็น ูนย์กลางเ ร ฐกิจของอนุภูมิภาคลุ่มน�้าโขง โดยใช้ ักยภาพที่มีอยู่ของภาค มาพัฒนาตั้งแต่ต้นทาง กลางทาง และปลายทาง เริ่มตั้งแต่ต้นทางการพัฒนาคุณภาพ ัตถุดิบในพื้นที่ ที่น�ามาใช้ผลิต ินค้า OTOP น�าไป ู่การยกระดับผลิตภัณฑ์ ด้านรูปแบบ ผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ มาตรฐานผลิตภัณฑ์ โดยในการพัฒนาผลิตภัณฑ์แบ่งเป็น 5 Cluster เพื่อใ ้ ามารถตอบโจทย์ค ามต้องการของลูกค้าในทุกระดับ โดยใช้ค ามรู้ เทคโนโลยี น ตั กรรม และค ามคิด ร้าง รรค์ ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP และ ง่ ต่อ ไป ู่การ ่งเ ริมช่องทางการจ�า น่าย โดยการเชื่อมโยงกับเ ้นทางท่องเที่ย ชุมชน ในภาคตะ ันออกเฉียงเ นือ และการจัดแ ดงและจ�า น่ายผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการพัฒนา เพื่อทด อบตลาดผู้บริโภค ตลอดจนการเจรจาธุรกิจระ ่างกลุ่มผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP กับเทรดเดอร์ ทั่ ประเท และประเท เพื่อนบ้านของกลุ่มประเท อนุภูมิภาค ลุ่มน�้าโขง (CLMV) นอกจากการ ่งเ ริมช่องทางการตลาด ยังมีการประชา ัมพันธ์ ผลิตภัณฑ์ OTOP เป็นทีร่ จ้ ู กั ทั่ ประเท โดยการจัดท�าเอก ารเผยแพร่ผลิตภัณฑ์ และการถ่ายท�า 58

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ารคดีประชา มั พันธ์ผลิตภัณฑ์ OTOP และเ น้ ทางท่องเทีย่ ชุมชนภาคตะ นั ออกเฉียงเ นือ ซึ่งเป็นแ ล่งจ�า น่ายผลิตภัณฑ์ OTOP ของภาค ตลอดทั้งการ ่งเ ริมการจ�า น่าย ินค้า OTOP ผ่านช่องทาง Online เพือ่ ตอบ นองการพัฒนาอี าน มู่ ติ ใิ ม่ใ เ้ ป็น “ศูนย์กลาง เศรษฐกิจของอนุภูมิภาคลุ่มน�า้ โขง” กิจกรรมที่ 1 ยกระดับผลิตภัณฑ์ OTOP ประชุมเชิงปฏิบัติการใ ้ค ามรู้ในการ พัฒนาผลิตภัณฑ์แยกตาม Cluster ผลิตภัณฑ์ ด�าเนินการโดยจัง ัด จ�าน น 4,600 ผลิตภัณฑ์ นับ นุนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ด�าเนินการโดย �านัก ่งเ ริมภูมิปัญญา ท้องถิ่นและ ิ า กิจชุมชน โดยใช้ ิธีจ้างที่ปรึก า จ�าแนกการพัฒนาผลิตภัณฑ์ 2 กลุ่ม กลุ่มพัฒนาเบื้องต้นเพื่อพัฒนาแก้ไขจุดอ่อนของผลิตภัณฑ์แต่ละผลิตภัณฑ์ และกลุ่มที่มี ักยภาพเชิงพาณิชย์เพื่อต่อยอดการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ู่การแข่งขันทางการตลาด กิจกรรมที่ 2 ่งเ ริมการจัดจ�า น่ายและการตลาด จัดงานแ ดง จ�า น่าย และ เจรจาธุรกิจระดับภาค จ�าน น 2 จุด ได้เเก่ จัง ัดอุดรธานี และอุบลราชธานี และจัดงาน แ ดงและจ�า น่าย ินค้า จ�าน น 20 จัง ัด ร มยอดการจ�า น่าย ินค้า จ�าน น 22 ครั้ง เป็นเงิน 60,929,875 บาท มียอดผู้เข้าชมงานร ม 237,874 คน และ ่งเ ริมการจ�า น่าย ินค้า OTOP Online โดยจัดประชุมเชิงปฏิบัติการ ร้างทีม ิทยากรด้านระบบตลาด ออนไลน์เจ้า น้าที่พัฒนาชุมชน จ�าน น 46 คน ประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนา ักยภาพ ผูผ้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP ในการเข้า รู่ ะบบตลาดออนไลน์ จ�าน น 1,140 คน โดยแบ่ง การด�าเนินการออกเป็น 10 รุ่น และมีผลิตภัณฑ์ OTOP จ�า น่ายในระบบตลาดออนไลน์ ไม่น้อยก ่า 1,140 รายการ

2.7 โครงการยกระดับผ้าทออีสานสู่สากล

กรมการพัฒนาชุมชน เ น็ ถึงค าม า� คัญการพัฒนาผ้าฝ้ายไทยซึง่ มีอยูเ่ ป็นจ�าน นมาก ในภาคตะ ันออกเฉียงเ นือ และยังพบ ่า ามารถขยายตลาดผู้ใช้ทั้งในประเท และ ต่างประเท ใ ้ก ้างข างขึ้น แต่จา� เป็นจะต้องมีกลยุทธ์พัฒนาขับเคลื่อนอย่างเป็นระบบ ตั้งแต่การใ ้ค ามรู้การทอผ้า การฟอก ย้อม ีธรรมชาติ รือ ี ังเคราะ ์ การออกแบบ พัฒนาผลิตภัณฑ์ใ ้ ามารถตอบ นองตลาดผู้บริโภคเป้า มาย โดยด�าเนินการคัดเลือก ผลิตภัณฑ์จากผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ที่ลงทะเบียนประเภทผ้าและเครื่องแต่งกาย ในพืน้ ทีภ่ าคตะ นั ออกเฉียงเ นือ 20 จัง ดั 2,900 ผลิตภัณฑ์ โดยกลุม่ เป้า มายเข้าร่ ม 59

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

โครงการพิจารณาจากค ามพร้อมและ กั ยภาพผลิตภัณฑ์ ออกเป็น 2 กลุม่ ได้แก่ 1) กลุม่ ทีม่ จี ดุ อ่อนต้องปรับปรุงพัฒนาผลิตภัณฑ์ใ ไ้ ด้คณ ุ ภาพ จ�าน น 2,400 ผลิตภัณฑ์ ด�าเนินการ จัดอบรมเชิงปฏิบตั กิ ารใ ค้ ามรูก้ ารพัฒนาผลิตภัณฑ์ ตามปัญ าแต่ละประเภทผลิตภัณฑ์ 2) กลุ ่ ม ที่ มี ั ก ยภาพ ู ง ในเชิ ง พาณิ ช ย์ เ พื่ อ พั ฒ นาต่ อ ยอด ู ่ ต ลาด ากล จ� า น น 500 ผลิตภัณฑ์ ด�าเนินการพัฒนาองค์ค ามรูแ้ ละใ ค้ า� แนะน�าในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใ ม่ โดย ธิ กี ารอบรมเชิงปฏิบตั กิ าร จ�าน น 2 ครัง้ และน�าผลิตภัณฑ์ตน้ แบบทีพ่ ฒ ั นาแล้ มาใ ้ ค�าปรึก าและคัดเลือกเพือ่ จ�าแนกผลิตภัณฑ์ไป กู่ าร ร้างมูลค่าเพิม่ 3 กลุม่ ได้แก่ กลุม่ A ผู ้ ป ระกอบการ OTOP ที่ มี ค ามพร้ อ มและมี ั ก ยภาพในการ ่ ง ออก จ� า น น 9 ราย กลุม่ B ผูป้ ระกอบการ OTOP ทีม่ คี ามพร้อมและมี กั ยภาพเชิงพาณิชย์ งู จ�าน น 100 ราย และกลุ่ม C ผู้ประกอบการ OTOP ที่มีค ามพร้อมและมี ักยภาพเชิงพาณิชย์ ระดับทั่ ไป จ�าน น 391 ราย และจัดกิจกรรมเผยแพร่ภาพลัก ณ์แบรนด์ผ้าฝ้ายไทย จากผู้ผลิตประชา ัมพันธ์ตลาดในประเท จัดแ ดงผลงานโครงการยกระดับผ้าทออี าน ู่ ากล “The Wonder of Weaving” รือเรียก นั้ ๆ า่ า้ .. อี าน “W.o.W E-sarn” งาน Cotton Thailand Day ระ ่าง ันที ่ 22 - 23 ตุลาคม พ. . 2561 ณ ูนย์การค้า เซ็นทรัลเ ิลด์ และประชา ัมพันธ์ตลาดต่างประเท ทด อบตลาด ระ ่าง ันที่ 1 - 5 ตุลาคมที่ผ่านมา ณ นครเซี่ยงไฮ้ าธารณรัฐประชาชนจีน

2.8 โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ผู้ประกอบการ OTOP รุ่นใหม่ สู่ตลาด 4.0

กรมการพัฒนาชุมชน ได้ตระ นักและเ น็ ถึงพลังของคนรุน่ ใ ม่ ทัง้ ในการอนุรกั ์ และ ืบ านภูมิปัญญาท้องถิ่นใ ้คงอยู่ในชุมชน ร มทั้งการเพิ่มรายได้ใ ้กับชุมชน โดยการน�าภูมิปัญญาของชุมชนมาต่อยอดองค์ค ามรู้พัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ OTOP โดยการจัดท�าโครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ผู้ประกอบการ OTOP รุ่นใ ม่ ู่ตลาด 4.0 ขึ้น เพื่อ นับ นุนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ของผู้ประกอบการ OTOP รุ่นใ ม่ โดยเฉพาะ ผลิตภัณฑ์ OTOP ในกลุ่มปรับตั ู่การพัฒนา (กลุ่ม D) จ�าน น 300 ผลิตภัณฑ์ ที่ยังต้อง ได้รับการพัฒนาองค์ค ามรู้ใ ม่ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ โดยได้ด�าเนินการประชุม เชิงปฏิบัติการเพื่อ างแผนในการพัฒนา ักยภาพของแต่ละผลิตภัณฑ์ และใ ้ค ามรู ้ ใ ้ค�าปรึก าด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ รูปแบบ บรรจุภัณฑ์ และด�าเนินการพัฒนา ผลิตภัณฑ์ บรรจุภณ ั ฑ์ รับรองมาตรฐาน ร้างแบรนด์ นิ ค้า พัฒนาอัตลัก ณ์ และเรือ่ งรา ผลิตภัณฑ์ตามแผนปฏิบัติการ 60

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.9 โครงการสร้างอัตลักษณ์และเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ OTOP เชื่อมโยงเส้นทาง หมู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว

กรมการพัฒนาชุมชน มีนโยบาย ่งเ ริมใ ้ทุกจัง วัดมีการด�าเนินงาน มู่บ้าน OTOP เพือ่ การท่องเทีย่ ว ซึง่ ด�าเนินการมาตัง้ แต่ป ี 2549 จนถึงปัจจุบนั มีจา� นวน 111 มูบ่ า้ น ใน 65 จัง วัด ท�าใ ้มีจ�านวนนักท่องเที่ยวเข้ามาใน มู่บ้านเพิ่มมากขึ้น คนในชุมชน มีอาชีพ มีรายได้เพิ่มขึ้น จากการใ ้บริการด้านการท่องเที่ยวและการจ�า น่ายผลิตภัณฑ์ กรมฯ จึงได้จัดท�าโครงการ ร้างอัตลัก ณ์และเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ OTOP เชื่อมโยง เ ้นทาง มู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว เพื่อพัฒนาและเพิ่มมูลค่าต่อยอดภูมิปัญญา ผลิตภัณฑ์ OTOP ในกลุม่ ปรับตัว กู่ ารพัฒนา (กลุม่ D) ใ เ้ ป็น นิ ค้าทีร่ ะลึกของ มูบ่ า้ น OTOP เพื่อการท่องเที่ยว จ�านวน 150 ผลิตภัณฑ์

61

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.10 โครงการพัฒนาหมู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว

คณะรัฐมนตรี มีมติเมื่ นั ที ่ 30 มกราคม 2561 นุมตั งิ บประมาณรายจ่ายเพิม่ เติม ประจ�าปีงบประมาณ พ. . 2560 งบกลาง รายการค่าใช้จ่าย ่งเ ริมและ ร้างค าม เข้มแข็งเ ร ฐกิจภายในประเท �า รับเป็นค่าใช้จ่ายข งกรมการพัฒนาชุมชนในการ ด�าเนินโครงการ มู่บ้าน OTOP เพื่ การท่ งเที่ย (OTOP Village) 8 เ ้นทาง ในพื้นที ่ 31 จัง ดั 125 มูบ่ า้ น โดยมีพนื้ ทีด่ า� เนินการในเขตพัฒนาการท่ งเทีย่ ตามกฎกระทร ง ก�า นดเขตพัฒนาการการท่ งเที่ย มู่บ้าน ดังนี้

o เ ้นทางที่ 1 ารยธรรมล้านนา 4 จัง ัด (เชียงใ ม่ เชียงราย ล�าปาง และพะเยา)

o เ ้นทางที ่ 2 ฝั่งทะเลตะ ัน ก 4 จัง ัด (จันทบุร ี ตราด ชลบุรี และระย ง)

o เ ้นทางที่ 3 ารยธรรม ี านใต้ 4 จัง ัด (นครราช ีมา บุรีรัมย์ รี ะเก และ ุบลราชธานี)

o เ ้นทางที ่ 4 ฝั่งทะเลตะ ันตก 3 จัง ัด (เพชรบุรี ชุมพร และระน ง)

o เ น้ ทางที ่ 5 ถิ ชี ี ติ ลุม่ แม่นา�้ เจ้าพระยาต นกลาง 4 จัง ดั ( ยุธยา นนทบุร ี ่างท ง และ ิง ์บุรี)

o เ ้นทางที ่ 6 ันดามัน 4 จัง ัด (ภูเก็ต กระบี่ ตรัง และ ตูล)

o เ ้นทางที่ 7 ิถีชี ิตริมแม่นา�้ โขง 7 จัง ัด (เลย น งคาย บึงกา นครพนม ุบลราชธานี �านาจเจริญ และมุกดา าร)

o เ ้นทางที ่ 8 มรดกโลกด้าน ัฒนธรรม 2 จัง ัด (ตาก และก�าแพงเพชร)

โครงการ มูบ่ า้ น OTOP เพื่ การท่ งเทีย่ (OTOP Village) 8 เ น้ ทาง เป็นมิตใิ ม่ ในการ ง่ เ ริมการท่ งเทีย่ ไทยทีเ่ ปิดโ กา ใ น้ กั ท่ งเทีย่ ได้ มั ผั กับเ น่ ข์ งชุมชน ทั้งในด้านข ง ถานที่ า าร ิถีชี ิต ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ร มทั้งการร่ มท�ากิจกรรมกับ คนในชุมชน และยังเป็นแรง นุนเ ริม �าคัญในการขับเคลื่ นโครงการไทยนิยม ยั่งยืน ข งรัฐบาล ที่เน้นกระบ นการมี ่ นร่ มข งคนในชุมชน ลดค ามเ ลื่ มล�้า นับ นุน ใ ้เกิดการ ร้างงาน ร้าง าชีพ และ ร้างรายได้ใ ้ประชาชนได้ ย่างยั่งยืน ด้ ยการ กระตุน้ เ ร ฐกิจท้ งถิน่ (Local Economy) ใ เ้ กิดค ามเข้มแข็ง โดยการใช้ค าม ลาก ลาย ั ต ลั ก ณ์ ข งท้ งถิ่ น มา ร้ า งมู ล ค่ า และคุ ้ ม ค่ า ผ่ า นการท่ งเที่ ย โดยชุ ม ชน ภายใต้การบูรณาการมี ่ นร่ มข งทุกภาค ่ นทีด่ า� เนินการด้านการท่ งเทีย่ โดยชุมชน เชื่ มโยงระ ่างชุมชน จัง ัด รื ภาค เพื่ พัฒนาบนเ ้นทางตามเขตพัฒนาการ ท่ งเที่ย 8 เ ้นทาง 31 จัง ัด 125 มู่บ้าน โดย นับ นุน มู่บ้านใ ้มีค ามพร้ ม ในการพัฒนา 5 ด้าน (5 P) ได้แก่ 62

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

Product - การพัฒนาด้านผลิตภัณฑ์ OTOP และผลิตภัณฑ์ชมุ ชนใ

ม้ อี ตั ลัก ณ์โดดเด่น

เป็น ินค้าที่ระลึก Place - การพัฒนาด้าน ถานที่ท่องเที่ย ใ ้เป็นแ ล่งท่องเที่ย ที่ดึงดูดใจ Preserve - การพั ฒ นาด้ า นการอนุ รั ก ์ ท รั พ ยากรธรรมชาติ ิ่ ง แ ดล้ อ ม ิ ล ปะ และ ัฒนธรรมประเพณี People - การพัฒนาด้านผูน ้ า� ชุมชนใ ม้ ี ิ ยั ทั น์ ประชาชนมีค ามรักและค าม ามัคคี Public Relations / Promotion - การพัฒนาด้านการประชา ัมพันธ์และ ่งเ ริม ช่องทางการตลาด

ซึ่งโครงการ มู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ย (OTOP Village) 8 เ ้นทาง ดังกล่า ได้กา� นดกระบ นงานขับเคลื่อนไ ้ 5 กระบ นงาน คือ

1. การ ิเคราะ ์ ักยภาพและ ร้างการมี ่ นร่ ม

2. พัฒนา ักยภาพเพื่อการขับเคลื่อนการท่องเที่ย

3. ่งเ ริมช่องทางการตลาดท่องเที่ย

4. การ ื่อ าร ร้างการรับรู้

5. การประเมินผลและขยายผลอย่างยั่งยืน

โดยกรมฯ ได้เติมเต็มในเรื่องขององค์ค ามรู้และ ิธีการขับเคลื่อนและพัฒนา ใ ้แก่คณะกรรมการบริ าร มู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ย และ น่ ยงานพี่เลี้ยงใน พื้นที่ ใ ้ ามารถบริ ารจัดการ ร้างกิจกรรมและการพัฒนา ินค้า OTOP ที่เป็นจุดขาย ของ มูบ่ า้ น ด้ ยกระบ นการมี ่ นร่ มแบบบูรณาการ “ประชารัฐ” โดยการใช้ทนุ ท้องถิน่ พัฒนา OTOP Village การบริ ารจัดการข้อมูลในการประชา ัมพันธ์ต่อ าธารณชน การจั ด ท� า แผนยุ ท ธ า ตร์ ชุ ม ชนและการออกแบบกิ จ กรรม มู ่ บ ้ า น OTOP เพือ่ การท่องเทีย่ การเตรียมค ามพร้อมของชุมชนและการค้น าเ น่ ข์ องชุมชน จัดท�า ของทีร่ ะลึก และพัฒนาผลิตภัณฑ์พร้อมจ�า น่าย การพัฒนาอา ารพืน้ ถิน่ (OTOP ร ไทยแท้) เพื่อรองรับการบริการแก่นักท่องเที่ย และผู้มาเยือน ทั้งนี้ เพื่อการพัฒนาเ ร ฐกิจ ฐานรากใ ้เกิดรายได้กับคนในชุมชน ยกระดับคุณภาพชี ิตของประชาชนอย่างทั่ ถึง กระตุ้นเ ร ฐกิจและ ังคมภายในประเท ใ ้มีค ามมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน การด�าเนินงาน มูบ่ า้ น OTOP เพือ่ การท่องเทีย่ รือ OTOP Village 8 เ น้ ทาง นับ า่ เป็นการร มพลังครัง้ า� คัญของทุกภาค ่ น ทัง้ ชุมชน ภาครัฐ และเอกชน ทีไ่ ด้ ร้าง ค ามเข้มแข็งใ ก้ บั เ ร ฐกิจท้องถิน่ อย่างยัง่ ยืน โดยน�าเ น่ ์ ภูมปิ ญ ั ญา ถิ ชี ี ติ ฒ ั นธรรม และค ามคิด ร้าง รรค์ มาพัฒนา OTOP รูปแบบใ ม่ ที่เป็นการขาย ินค้าอยู่ภายใน ชุมชน ต่างจาก OTOP เดิม ที่ต้องน�า ินค้าออกไปขายนอกชุมชน ได้มีการเปลี่ยนแปลง เปิดบ้านต้อนรับนักท่องเที่ย ผู้คนมากมายที่จะเข้ามาเยี่ยมเยือนใน มู่บ้าน 63

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ทั้งนี้ เพื่อใ ้รายได้กระจายอยู่ภายในชุมชน ร้างชุมชนเข้มแข็ง อดรับกับ แนวคิด ลัก Local Economy รวมไปถึงการ ร้างใ ้คนใน มู่บ้านทุกคนได้พร้อมเป็น เจ้าบ้านที่ดี และเป็นแรงจูงใจใ ้เยาวชนคนรุ่นใ ม่ในชุมชนเกิดความ า� นึกรักบ้านเกิด ใ ้เป็นก�าลัง �าคัญในการพัฒนาชุมชนของตนใ ้ก้าวทันโลก รุปผลการด�าเนินงาน โดยภาพรวมมีดังนี้ คณะกรรมการบริ าร มู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว มีศักยภาพในการ บริ ารแผนการพัฒนา มู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว จ�านวน 125 คณะ มีการพัฒนายกระดับภูมปิ ญ ั ญาเป็น นิ ค้าทีร่ ะลึกของ มูบ่ า้ น ๆ ละ 5 ผลิตภัณฑ์ รวมทั้ง ิ้น จ�านวน 625 ผลิตภัณฑ์ มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP และผลิตภัณฑ์ชุมชนใ ้ได้คุณภาพ มาตรฐาน มู่บ้าน ๆ ละ 10 ผลิตภัณฑ์ รวมทั้ง ิ้น จ�านวน 1,250 ผลิตภัณฑ์ การพัฒนาและ นับ นุนใ เ้ กิดกิจกรรม ง่ เ ริมการท่องเทีย่ วใน มูบ่ า้ น OTOP เพื่อการท่องเที่ยว การแ ดงพื้นถิ่น การจัดกิจกรรมประชา ัมพันธ์ รวมทั้ง ิ้น จ�านวน 625 กิจกรรม มี า� รับอา ารพืน้ ถิน่ ทีม่ คี ณ ุ ภาพและได้มาตรฐานอา าร มูบ่ า้ นๆ ละ 1 า� รับ/ 5 เมนู รวมทั้ง ิ้น จ�านวน 125 �ารับ 625 เมนู

64

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3. การแสวงหาช่องทางการตลาดเพิ่มขึ้น

กรมการพัฒนาชุมชน ่งเ ริมใ ้ประชาชนมีอาชีพมีงานท�าและ ร้างรายได้ โดยการ นับ นุนโครงการ นึง่ ต�าบล นึง่ ผลิตภัณฑ์ นับ นุนใ ช้ มุ ชนได้มโี อกา เข้าถึง ช่องทางการตลาดเพื่อเชื่อมโยง ินค้าจากชุมชน ู่ตลาดทั้งในประเท และต่างประเท โดยมุ่ง ังใ ้ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP มีรายได้เพิ่มขึ้นจากการจ�า น่าย ินค้า ยกระดับเ ร ฐกิจฐานรากใ ้เข้มแข็ง โดยผลการด�าเนินงานที่ า� คัญ ดังนี้ 3.1 โครงการ OTOP City 2017

การจัดงาน OTOP City 2017 ครั้งที่ 12 “ของข ัญจากภูมิปัญญา ประชารัฐ ร้างโอกา ร้างอาชีพ ร้างรายได้” ระ ่าง ันที ่ 17 - 25 ธัน าคม 2560 ณ อาคาร ชาเลนเจอร์ 1 - 3 นู ย์แ ดง นิ ค้าและการประชุมอิมแพ็ค เมืองทองธานี อ�าเภอปากเกร็ด จัง ัดนนทบุรี ยอดจ�า น่ายร มทั้ง ิ้น 1,217,361,404 บาท จ�าน น 4 ครั้ง แยกเป็น ดังนี้

1. ยอดจ�า น่ายงาน Pre OTOP เมือ่ นั ที ่ 10 ธัน าคม 2560 ณ า้ งเซ็นทรัลเ ลิ ด์ จ�าน น 7,159,117 บาท แยกเป็น ยอดจ�า น่ายในงาน 1,573,317 บาท ยอด ั่งซื้อ 5,585,800 บาท 65

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2. ยอดจ�า น่ายในงานแถลงข่า เมือ่ นั ที ่ 14 ธัน าคม 2560 ณ า้ งเซ็นทรัลเ ลิ ด์ จ�าน น 3,179,000 บาท แยกเป็น ยอดจ�า น่ายในงาน 2,179,000 บาท ยอด ั่งซื้อ 1,000,000 บาท

3. ยอดจ�า น่ายผ่านระบบ Online ระ ่าง ันที่ 17 – 25 ธัน าคม 2560 จ�าน น 1,280,500 บาท

4. ยอดจ�า น่ายในงานระ ่าง ันที่ 17 – 25 ธั น าคม 2560 จ�า น น 1,205,742,787 บาท แยกเป็น ยอดจ�า น่ายภายในงาน 1,071,897,599 บาท ยอด งั่ ซือ้ 133,845,188 บาท มีผู้เข้าชมงาน จ�าน น 528,004 คน

3.2 โครงการ OTOP Midyear 2018

การจัดงาน OTOP Midyear 2018 “OTOP Signature เอกลัก ณ์จาก เ น่ ์ ิถีไทยนิยม ภูมิใจ ภูมิปัญญาไทย ระดับโลก” ระ า่ ง นั ที ่ 9 – 17 มิถนุ ายน 2561 ณ อาคารชาเลนเจอร์ 1 - 3 ูนย์แ ดง ินค้าและการประชุมอิมแพ็ค เมืองทองธานี อ�าเภอปากเกร็ด จัง ดั นนทบุรี มีผู้เข้าชมงาน จ�าน น 414,076 คน ยอดจ�า น่ายร มทัง้ นิ้ 1,266,285,543 บาท จ�าแนกเป็น ยอดจ�า น่าย 1,139,943,900 บาท และยอด ั่งซื้อ 126,341,643 บาท

66

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3.3 โครงการศิลปาชีพประทีปไทย OTOP ก้าวไกลด้วยพระบารมี

การจัดงาน ลิ ปาชีพประทีปไทย OTOP ก้า ไกลด้ ยพระบารมี ระ า่ ง นั ที ่ 11 – 19 ิง าคม 2561 ณ อาคารชาเลนเจอร์ 1 - 3 ูนย์แ ดง ินค้าและการประชุมอิมแพ็ค เมืองทองธานี อ�าเภอปากเกร็ด จัง ัดนนทบุรี มีผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP เข้าร่ ม จ�า น่าย จ�าน น 2,748 บูธ 3,205 ราย/กลุ่ม มีผู้เข้าชมงาน จ�าน น 328,231 คน ยอดจ�า น่ายร มทัง้ นิ้ 1,039,832,026 บาท จ�าแนกเป็น ยอดจ�า น่าย 968,784,766 บาท และยอด ั่งซื้อ 71,047,260 บาท

3.4 ร้านประชารัฐ สุขใจ Shop

“ประชารัฐ ขุ ใจ SHOP” เป็นโครงการค ามร่ มมือของ 5 น่ ยงาน ประกอบด้ ย า� นักงาน ง่ เ ริม ิ า กิจขนาดกลางและขนาดย่อม ( .) การท่องเทีย่ แ ง่ ประเท ไทย (ททท.) บริ ัท การปิโตรเลียมแ ่งประเท ไทย จ�ากัด (ม าชน) ธนาคารพัฒนา ิ า กิจขนาด กลางและขนาดย่ อ ม (ธพ .) และกระทร งม าดไทย โดยกรมการพั ฒ นาชุ ม ชน ได้ร่ มด�าเนินการจัดตัง้ นู ย์บริการข้อมูลข่า ารการท่องเทีย่ และจ�า น่าย นิ ค้าท้องถิน่ ทั่ ประเท ในพื้นที่ ถานีบริการน�า้ มัน ปตท. โดยมี ัตถุประ งค์เพื่อ

1) ร้างทัก ะในการจัดการร้านค้าที่เป็นระบบ

2) มี ถานที่จ�า น่าย ินค้าชุมชน และเผยแพร่แ ล่งท่องเที่ย จัง ัดที่มีค าม มั่นคงยั่งยืน

3) จ�า น่าย ินค้าราคาเ มาะ ม และ ร้างรายได้ในชุมชน

โดยการจัดตัง้ ร้านค้าประชารัฐภายใต้ชอื่ “ประชารัฐ ขุ ใจ SHOP” จ�าน น 148 แ ง่ ทั่ ประเท ซึง่ กรมการพัฒนาชุมชนรับผิดชอบการบริ ารจัดการร้านค้าฯ ทีต่ งั้ อยูใ่ นพืน้ ที่ เขตภูมิภาค จ�าน นทั้ง ิ้น 143 แ ่ง ใน 73 จัง ัด ยอดจ�า น่ายปี 2561 จ�าน นทั้ง ิ้น 17,170,374 บาท มีผู้เข้าชมและซื้อ ินค้า จ�าน นทั้ง ิ้น 252,743 คน 67

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3.5 โครงการตลาดประชารัฐ

โครงการตลาดประชารัฐเป็นการบูรณาการระ ่างภาครัฐและภาคเอกชน ในรูปแบบประชารัฐ พัฒนาตลาดใ ม่และขยายพื้นที่ตลาดที่มีอยู่เดิม ใ ้ผู้ประกอบการ แต่ละกลุม่ ประเภท นิ ค้าในแต่ละระดับ ทัง้ เก ตรกร ผูม้ รี ายได้นอ้ ย ผูป้ ระกอบการ าบเร่ แผงลอย ร มทั้งผู้ประกอบการที่เดือดร้อนจากการไม่มี ถานที่ค้าขาย โดยภาครัฐและ ภาคเอกชนจะร่ มบูรณาการจัด รรพื้นที่ในการจ�า น่าย ินค้าขายใ ้ประชาชน ามารถ ด�ารงชี ิตอยู่ได้โดยการด�าเนินโครงการตลาดประชารัฐทั้ง 10 ประเภท ร ม 6,610 แ ่ง โดยมีกลไกการขับเคลื่อนการด�าเนินการ ทั้งใน ่ นกลางโดยคณะกรรมการบูรณาการ ค ามร่ มมือเพื่อขับเคลื่อนการด�าเนินงานโครงการตลาดประชารัฐ และ ่ นภูมิภาค โดยคณะกรรมการขับเคลื่อนการด�าเนินงานโครงการตลาดประชารัฐ ประจ�าจัง ัด

รัฐบาลได้มอบ มายใ ก้ ระทร งม าดไทย โดยกรมการพัฒนาชุมชน ด�าเนินโครงการ ตลาดนัดชุมชน ไทยช่ ยไทย คนไทยยิ้มได้ มาตั้งแต่ป ี 2557 แต่เมื่อคณะรัฐมนตรีมีมติ เมือ่ นั ที ่ 17 ตุลาคม 2560 เ น็ ชอบใ ก้ ระทร งม าดไทยด�าเนินโครงการตลาดประชารัฐ โดยการบูรณาการค ามร่ มมือระ า่ งกระทร งม าดไทย น่ ยงานภาครัฐ และภาคเอกชน ในรูปแบบประชารัฐมีแน คิดการด�าเนินงาน “พัฒนาตลาดใ ม่ ขยายพื้นที่ตลาดเดิม” ตั ถุประ งค์เพือ่ ช่ ยเ ลือเก ตรกร ผูม้ รี ายได้นอ้ ย ผูป้ ระกอบการทีไ่ ด้รบั ค ามเดือดร้อน จากการไม่มี ถานที่ค้าขาย ตลอดจนผู้ประกอบการรายใ ม่ ท�าใ ้ตลาดในภารกิจ ลัก ของกรมการพัฒนาชุมชน เปลี่ยนชื่อจาก “ตลาดนัดชุมชน ไทยช่ ยไทย คนไทยยิ้มได้” เป็น “ตลาดประชารัฐ คนไทยยิ้มได้” ด�าเนินการครอบคลุม 76 จัง ัด ทั่ ประเท จ�าน น 2,155 แ ่ง ทั้งนี้ กระทร งม าดไทย ยังมอบ มายใ ้กรมการพัฒนาชุมชน รับผิดชอบตลาดประชารัฐ 3 ประเภท ได้แก่ ตลาดประชารัฐคนไทยยิม้ ได้ ตลาดประชารัฐ ของดีจัง ัด และตลาดประชารัฐ Modern Trade ผลการดําเนินงาน

นับ นุนงบประมาณ เพื่อพัฒนาตลาดประชารัฐอย่างต่อเนื่อง �า รับการ บริ ารจัดการ และการพัฒนาตลาด �า รับจัง ัดที่มีจ�าน นตลาดน้อยก ่า 10 แ ่ง จ�าน น 14 จัง ัด 1

นับ นุนงบประมาณ ใ ้จัง ัดในการซื้อ ั ดุ �า รับจัดท�าป้ายชื่อตลาด ประชารัฐ โดยออกแบบและตกแต่งป้ายชื่อใ ้มีเอกลัก ณ์เฉพาะของตลาด ตามประเภท ตลาดประชารัฐ ที่กรมการพัฒนาชุมชนรับผิดชอบ 3 ประเภท 2

68

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3

นับ นุนการจ�า น่าย นิ ค้าในตลาดประชารัฐ 3 ประเภท ผลการจ�า น่าย นิ ค้า มียอดจ�า น่ายรวมทั้ง ิ้น 667,124,175 บาท (ข้อมูล ณ วันที ่ 30 กันยายน 2561) ดังนี้ o ตลาดประชารัฐ คนไทยยิ้มได้ จัด รรพื้นที่การจ�า น่ายใ ้กับผู้ประกอบการ ที่ลงทะเบียน จ�านวน 56,855 ราย โดยมียอดจ�า น่าย 558,125,641 บาท o ตลาดประชารัฐของดีจังหวัด จัด รรพื้นที่การจ�า น่ายใ ้กับผู้ประกอบการ ที่ลงทะเบียน จ�านวน 9,313 ราย โดยมียอดจ�า น่าย 87,648,862 บาท o ตลาดประชารัฐ Modern Trade จัด รรพืน้ ทีก่ ารจ�า น่ายใ ก้ บั ผูป้ ระกอบการ ที่ลงทะเบียน จ�านวน 2,905 ราย โดยมียอดจ�า น่าย 21,349,672 บาท จัดตั้งคลินิกผู้ประกอบการตลาดประชารัฐ ณ า� นักงานพัฒนาชุมชนอ�าเภอ โดยคัดกรองผู้ประกอบการ กลุ่ม C ซึ่งเป็นผู้ประกอบการที่มีศักยภาพน้อย รือยังไม่มี ประ บการณ์ ยังไม่ ามารถด�าเนินการจ�า น่าย ินค้าได้ ใ ้ได้รับการอบรม รือพัฒนา ินค้า จ�านวน 32,910 ราย 4

3.6 OTOP To The Town

กรมการพัฒนาชุมชน ด�าเนินการจัดงาน OTOP To The Town จ�านวน 10 ครั้ง ได้แก่ า้ ง รรพ นิ ค้าเซ็นทรัลพลาซ่า าขาบางนา า้ ง รรพ นิ ค้าเซ็นทรัลพลาซ่า าขา ชลบุร ี ศูนย์ราชการฯ อาคารรัฐประศา นภักดี แจ้งวัฒนะ า้ ง รรพ นิ ค้าเซ็นทรัลพลาซ่า าขาระยอง ้าง รรพ ินค้าเซ็นทรัลเฟ ติวัล พัทยา บีช ้าง รรพ ินค้าเซ็นทรัลพลาซ่า าขาพระราม 3 า้ ง รรพ นิ ค้าเซ็นทรัลเฟ ติวลั เชียงใ ม่ า้ ง รรพ นิ ค้าเซ็นทรัลพลาซ่า าขานครราช ีมา ้าง รรพ ินค้าเซ็นทรัลพลาซ่า อุดรธานี ้าง รรพ ินค้าเซ็นทรัล พลาซ่า แกรนด์ พระราม 9 มีผผู้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP เข้าร่วมจ�า น่าย จ�านวน 701 ราย ยอดจ�า น่ายรวมทั้ง ิ้น 106,693,415 บาท

69

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3.7 โครงการ OTOP ภูมิภาค

กรมการพัฒนาชุมชน ด�าเนินงานโครงการ OTOP ภูมิภาค ประจ�าปี พ. . 2561 จ�าน น 5 ครั้ง ในพื้นที่จัง ัด 5 จัง ัด มีบูธจ�า น่าย ินค้า ทั้ง ิ้น 1,530 บูธ และมี ยอดจ�า น่ายร มทั้ง ิ้น 212,533,898 บาท ดังนี้

1. จัง ัด ุรา ฎร์ธานี มีบูธจ�า น่าย ินค้า จ�าน น 306 บูธ มียอดจ�า น่าย 37,594,800 บาท

2. จัง ัดขอนแก่น มีบูธจ�า น่าย ินค้า จ�าน น 306 บูธ มียอดจ�า น่าย 30,590,893 บาท

3. จัง ัดระยอง มีบูธจ�า น่าย ินค้า จ�าน น 306 บูธ มียอดจ�า น่าย 29,514,108 บาท

4. จั ง ั ด ภู เ ก็ ต มี บู ธ จ� า น่ า ย ิ น ค้ า จ� า น น 306 บู ธ มี ย อดจ� า น่ า ย 62,392,507 บาท

5. จัง ัดนคร รรค์ มีบูธจ�า น่าย ินค้า จ�าน น 306 บูธ มียอดจ�า น่าย 52,441,590 บาท

3.8 โครงการจั ด แสดงและจํ า หน่ า ย ผลิตภัณฑ์ OTOP สานสัมพันธ์สองแผ่นดิน

รัฐบาลได้มนี โยบายเพิม่ ประ ทิ ธิภาพ การบริ ารจัดการโครงการ นึง่ ต�าบล นึง่ ผลิตภัณฑ์ ในการ ่งเ ริมอาชีพผลิต ินค้า OTOP เพื่อใ ้ ามารถยกระดับคุณภาพชี ิตของประชาชน และมุง่ เน้นการพัฒนาช่องทางการตลาดเชิงรุก ในทุกรูปแบบ ร มทั้งการเชื่อมโยง ินค้าของ ชุ ม ชน ู ่ ต ลาดทั้ ง ในและต่ า งประเท และ ต้องการใ ้เครือข่ายผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP เข้ามาเป็นกลไก นึ่งที่ช่ ยขับเคลื่อน การพัฒนาเ ร ฐกิจชุมชนใ ้เข้มแข็ง โดยได้ ด� า เนิ น งานโครงการจั ด แ ดงและจ� า น่ า ย 70

ผลิตภัณฑ์ OTOP าน มั พันธ์ องแผ่นดิน ด�าเนินการในพื้นที่ประเท เพื่อนบ้าน ติดเขตชายแดนไทย จ�าน น 28 จัง ดั 30 ครัง้ งบประมาณ จา� น น 29,900,100 บาท มียอดจ�า น่ายร มทัง้ นิ้ 62,513,240 บาท

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3.9 โครงการศูนย์แสดงจําหน่ายและกระจายสินค้า OTOP บริเวณใต้ทางด่วน ในกรุงเทพมหานคร

โครงการจัดตั้ง ูนย์แ ดงจ�า น่ายและกระจาย ินค้า OTOP บริเ ณใต้ทางด่ น ในกรุงเทพม านคร ด�าเนินการมาตั้งแต่ ปี 2557 ตามนโยบายเร่งด่ นของรัฐบาล ที่ต้องการ ่งเ ริม นับ นุนกระบ นการพัฒนาท้องถิ่น ร้างชุมชนที่เข้มแข็งใ ้ ามารถ พึง่ ตนเองได้ เพือ่ เป็น ถานทีช่ ่ ย ร้างรายได้และขยายตลาด นิ ค้า OTOP และเป็นแ ล่ง ร บร มข้อมูลและองค์ค ามรู ้ เพือ่ พัฒนา กั ยภาพผูป้ ระกอบการชุมชนในการผลิต นิ ค้า ทีต่ รงกับค ามต้องการของตลาด และเป็นการเพิม่ ช่องทางการจ�า น่ายใ ผ้ ปู้ ระกอบการ OTOP ได้น�า ินค้ามา างขายได้โดยไม่ต้องผ่านพ่อค้าคนกลาง มีพื้นที่ด�าเนินการ 3 แ ่ง รุปผลการด�าเนินงานในปี พ. . 2561 มียอดจ�า น่าย 62,627,049 บาท และยอดจ�า น่ายร ม ที่ดา� เนินการมาตั้งแต่ป ี 2557 ถึงปัจจุบันร มทั้ง ิ้น 279,857,663 บาท ามารถจ�าแนก ได้ดังนี้ 1. พื้นที่ใต้ทางด่วนเพลินจิต

o บริเ ณพืน้ ที่ า่ งใต้ทางพิเ เฉลิมม านครช่ งจุดตัดถนน ขุ มุ ทิ และเพลินจิต มีขนาดพื้นที่ประมาณ 200 ตาราง า จ�าน นผู้ประกอบการ 65 ราย

o กลุม่ ลูกค้า ได้แก่ นักธุรกิจ นักท่องเทีย่ และชา ต่างชาติทพี่ กั อา ยั ในบริเ ณ ใกล้เคียง

o ในปี พ. . 2561 มียอดจ� า น่าย 11,400,459 บาท ยอดจ�า น่ า ยตั้ ง แต่ ปี 2557 ถึงปัจจุบัน 50,778,521 บาท 2. พื้นที่ใต้ทางด่วนสีลม

o บริเ ณที่ ่างใต้ทางพิเ เฉลิมม านครช่ งจุดตัดถนน ีลม มีขนาดพื้นที่ ประมาณ 4 ไร่ จ�าน นผู้ประกอบการ 95 ราย

o กลุ่มลูกค้า ได้แก่ นักธุรกิจ นักท่องเที่ย และพนักงานบริ ัท

o ในปี พ. . 2561 มียอดจ�า น่าย 36,735,345 บาท เมือ่ ร มยอดจ�า น่ายตัง้ แต่ ปี 2557 ถึงปัจจุบัน มียอดจ�า น่ายร มทั้ง ิ้น 84,060,225 บาท 3. พื้นที่ใต้ทางด่วนรามอินทรา

o บริเ ณพืน้ ที่ า่ งใต้ทางพิเ ฉลองรัช (รามอินทรา - อาจณรงค์) ช่ งจุดตัดถนน รามอินทรา มีขนาดพื้นที่ประมาณ 8 ไร่ จ�าน นผู้ประกอบการ 25 ราย

o กลุ่มลูกค้า ได้แก่ ครอบครั และประชาชนย่านลาดพร้า รามอินทรา ัชรพล ลัก ี่ มีนบุรี ฯลฯ 71

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

o ในปี พ. . 2561 มียอดจ�า น่าย 14,491,245 บาท เมื่อร มยอดจ�า น่าย ตั้งแต่ปี 2557 ถึงปัจจุบัน มียอดจ�า น่ายร มทั้ง ิ้น 122,043,660 บาท 3.10 การจําหน่ายสินค้า OTOP Online

กรมการพัฒนาชุมชน ได้ ่งเ ริมตลาด ONLINE เพื่อเพิ่มช่องทางการจ�า น่าย เพิม่ โอกา ทางการตลาด และเพิม่ ขีดค าม ามารถในการแข่งขัน แก่ผผู้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP โดยได้ดา� เนินการผ่าน Website และแอปพลิเคชัน จ�าน น 5 แ ่ง ดังนี้ 1) www.thailandmall.com กรมฯ ร่ มมือกับบริ ทั มอลล์ (ไทยแลนด์) จ�ากัด จัดจ�า น่ายผลิตภัณฑ์ OTOP ที่จ�า น่ายบนเครื่องบิน ผ่านระบบ online ตั้งแต่ เดือน ิง าคม พ. . 2559 ถึงปัจจุบัน ผลการด�าเนินงาน รุปได้ดังนี้

o ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP จ�าน น 120 ราย 555 ผลิตภัณฑ์

o ยอดการจ�า น่าย ปี พ. . 2561 จ�าน น 2,975,762 บาท ยอดจ�า น่ายทัง้ นิ้ 4,590,140 บาท (ปี พ. . 2559 - 2561) 2) Weloveshopping.com กรมฯ ร่ มมือกับบริ ัท แอ เซนด์ คอมเมิร์ซ จ�ากัด ในเครือซีพี กรุ๊ป ในการจ�า น่าย ินค้า OTOP บน www.Weloveshopping.com ตั้งแต่เดือนธัน าคม พ. . 2560 ถึงปัจจุบัน ผลการด�าเนินงาน รุปได้ดังนี้

o ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP จ�าน น 179 ราย 2,847 ผลิตภัณฑ์

o ยอดการจ�า น่าย ทั้ง ิ้น 605,644 บาท 3) ร้านฟาร์มสุข กรมฯ ร่ มมือกับ บริ ัท แอด านซ์ ไ ร์เล เน็ทเ อร์ค จ�ากัด (AWN) ในเครือบริ ัท แอด านซ์ อินโฟร์ เซอร์ ิ จ�ากัด (ม าชน) (AIS) ในการจ�า น่าย นิ ค้า OTOP บน แอพพลิเคชัน่ ร้านฟาร์ม ขุ ตัง้ แต่เดือนธัน าคม พ. . 2560 ถึงปัจจุบนั ผลการด�าเนินงาน รุปได้ดังนี้

o ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP จ�าน น 357 ราย 1,821 ผลิตภัณฑ์

o ยอดจ�า น่ายร มทั้ง ิ้น 482,121 บาท 4) www.lazada.co.th กรมฯ ได้ประ านค ามร่ มมือกับ LAZADA GROUP ในการจ�า น่าย ินค้า OTOP บน Website LAZADA ตั้งแต่ปี พ. . 2560 ถึงปัจจุบัน ผลการด�าเนินงาน รุปได้ดังนี้

o ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP จ�าน น 384 ราย 1,341 ผลิตภัณฑ์

o ยอดการจ�า น่าย ปี พ. . 2561 จ�าน น 395,365 บาท ยอดจ�า น่าย ร มทั้ง ิ้น 625,000 บาท (ปี พ. . 2560 - 2561) 5) โครงการ OTOPTHAI.Shop รั ฐ มนตรี ่ า การกระทร งม าดไทย มอบ มายใ ้กรมการพัฒนาชุมชน ด�าเนินการจัดท�าเ ็บไซต์ OTOPTHAI.Shop

72

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

เพือ่ จ�า น่าย นิ ค้าทางระบบ Online โดยประ านค ามร่ มมือกับ บริ ทั จีเอ็มโอ-แซด คอม เน็ตดีไซน์ โฮลดิง้ จ�ากัด ตัง้ แต่เดือน งิ าคม พ. . 2560 ถึงปัจจุบนั ผลการด�าเนินงาน รุปได้ดังนี้

o ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP จ�าน น 2,247 ราย 4,689 ผลิตภัณฑ์

o ยอดจ�า น่ายร มทั้ง ิ้น 132,622 บาท

3.11 โครงการ OTOP Trader

อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน ได้มแี น ค ามคิดในการเพิม่ ช่องทางการจ�า น่าย ินค้า OTOP โดยต้องการใช้ ลักการตลาดน�าการผลิต เพราะปัญ าของ OTOP คือ ขายใคร ขายที่ไ น ขายอย่างไร จึงได้จัดท�าโครงการ OTOP Trader เพื่อท�า น้าที่ ร บร ม ินค้าตามค ามต้องการของตลาด กระจาย ินค้า บริ ารจัดการ ินค้า ดูแล คุณภาพ มีการพัฒนา ินค้า ต๊อก ินค้า บริ ารจัดการ โลจิ ติก ์ ดูบัญชี และระบบ การเงิน ได้เงินแล้ แบ่ง นั ปัน ่ นใ ช้ า บ้าน ซึง่ เทรดเดอร์จะต้องเป็นทัง้ ลงจู ๊ บายเออร์ และดิ ทริบิ เตอร์ในคน ๆ เดีย ร มถึงค ามเป็นไปได้ที่จะร่ มมือกับ ภา อการค้า 73

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

เพื่อ ร้างเทรดเดอร์ และเปิดการขายด้ ยระบบ E – Commerce ใ ้มีประ ิทธิภาพ ในปัจจุบันมีการจดทะเบียน OTOP Trader ในรูปบริ ัทจ�ากัดแล้ จ�าน น 67 จัง ัด และระดับประเท 1 แ ่ง เป็นกลไกร บร มและจ�า น่าย OTOP ทั้งในประเท และ ต่างประเท นอกจากนี ้ OTOP Trader มี น้าร้านในการจ�า น่าย นิ ค้าแล้ จ�าน น 47 แ ง่ ได้แก่ 1. ูนย์แ ดงและจ�า น่าย ินค้า OTOP จ�าน น 32 แ ่ง

2. OTOP Minimart จ�าน น 1 แ ่ง

3. OTOP Place จ�าน น 1 แ ่ง

4. OTOP Lifestyle จ�าน น 11 แ ่ง

5. OTOP Outlet จ�าน น 14 แ ่ง

6. OTOP Shop จ�าน น 3 แ ่ง

7. ร้านของฝาก จ�าน น 6 แ ่ง

ผลการด�าเนินงาน ปี 2561 (ระ ่าง ันที่ 1 ตุลาคม 2560 - ันที ่ 30 กันยายน 2561) มียอดจ�า น่ายร มทั้ง ิ้น 123,946,672 บาท

ในปี 2561 ได้ดา� เนินโครงการประชุมเชิงปฏิบตั กิ ารเพิม่ ประ ทิ ธิภาพนักการตลาด OTOP Trader ู่การตลาดยุคดิจิตอล 4.0 เพื่อก�า นดกลยุทธ์ในการพัฒนา OTOP Trader ใ ้มีค ามรู้ ค ามเข้าใจ ด้านการบริ ารจัดการ การ างระบบร้านค้าปลีก และ การน�าเอาเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในร้านค้าปลีก และพัฒนาแน คิดในการ ง่ เ ริมและ พัฒนาด้านการตลาด ระ า่ ง นั ที ่ 23 - 25 พฤ ภาคม 2561 ณ โรงแรมเอเชียแอร์พอร์ต ปทุมธานี อ�าเภอล�าลูกกา จัง ดั ปทุมธานี มีผเู้ ข้าร่ มโครงการทัง้ นิ้ 160 คน ประกอบด้ ย OTOP Trader จ�าน น 76 คน กรรมการ บริ ทั โอทอปอินเตอร์เทรดเดอร์ (ประเท ไทย) จ�ากัด จ�าน น 1 คน ั น้ากลุ่มงาน ่งเ ริมการพัฒนาชุมชน จ�าน น 76 คน และ เจ้า น้าที่ที่รับผิดชอบจาก ่ นกลาง จ�าน น 7 คน

74

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลการดําเนินงาน

เชิงปริมาณ

มีการเพิม่ ศักยภาพผูผ้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP และพัฒนาผูป้ ระกอบการรุน่ ใหม่ ในด้านการพัฒนาศักยภาพด้านการผลิต ผลิตภัณฑ์ให้ตรงตามความต้องการของตลาด จ�านวน 3,040 ราย

75

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

มีผลิตภัณฑ์ OTOP ในกลุ่มปรับตั ู่การพัฒนา (กลุ่ม D) และผลิตภัณฑ์ OTOP 1 – 3 ดา ได้รับการยกระดับคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ์ จ�าน น 6,840 ผลิตภัณฑ์

กลุ่มผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP มีช่องทางการตลาด 77,807 ครั้ง จากการ ่งเ ริมช่องทางการตลาดระดับประเท ตลาดระดับภูมิภาค ตลาดระดับจัง ัด ตลาดต่างประเท ตลาดประชารัฐ คนไทยยิม้ ได้ ร้านค้าประชารัฐ ขุ ใจ SHOP การจ�า น่าย ผลิตภัณฑ์ OTOP บนเครื่องบิน OTOP Trader และการจ�า น่าย ินค้าในระบบตลาด ออนไลน์

กลุ่มผู้ผลิต ผู้ประกอบการ มาชิก และผู้เกี่ย ข้อง มีรายได้จากการจ�า น่าย ผลิตภัณฑ์ OTOP จ�าน น 190,320,605,777 บาท เพิ่มขึ้นร้อยละ 23.98

มีจา� น นกลุ่มผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP เพิ่มขึ้น จากการเปิดรับลงทะเบียน OTOP จ�าน น 23,520 ราย/กลุ่ม และผลิตภัณฑ์ OTOP จ�าน น 48,561 ผลิตภัณฑ์ เชิงคุณภาพ

กลุม่ ผูผ้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP ได้รบั ค ามรูใ้ นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ทมี่ คี าม เ มาะ มกับประเภทของผลิตภัณฑ์ ใ ้มีคุณภาพมาตรฐาน ร้างมูลค่าเพิ่มใ ้แก่ ผลิตภัณฑ์ใน ลายๆด้าน โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น เทคโนโลยีและองค์ค ามรู้ทาง น ัตกรรม ตรงตามค ามต้องการของผู้บริโภค ร มถึง ามารถยกระดับมาตรฐานการ ค บคุมการผลิต ินค้าชุมชน ใ ้เป็นที่ยอมรับและ ามารถแข่งขันทางการตลาดได้

ผลิตภัณฑ์ OTOP ในกลุ่มปรับตั ู่การพัฒนา (กลุ่ม D) และผลิตภัณฑ์ OTOP 1 - 3 ดา ได้รับการยกระดับพัฒนาผลิตภัณฑ์ ใ ้มีคุณภาพมาตรฐาน ขายได้ ามารถ ร้างงาน ร้างรายได้ และ ่งผลใ ้เ ร ฐกิจฐานรากมั่นคง

ผูผ้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP มีชอ่ งทางการตลาด และมีรายได้เพิม่ ขึน้ จากการ ่งเ ริมช่องทางการตลาดระดับ มู่บ้าน/ต�าบล/อ�าเภอ/จัง ัด ระดับภูมิภาค ระดับ ประเท และระ ่างประเท ใ ม่ ร มถึงการ ่งเ ริมช่องทางการตลาดใ ม่ ๆ ได้แก่ การจ�า น่าย OTOP บนเครื่องบิน ตลาดออนไลน์ และ OTOP Trader เป็นต้น

การเชือ่ มโยงแ ล่งท่องเทีย่ โดยชุมชน โดยด�าเนินงานโครงการ มูบ่ า้ น OTOP เพื่อการท่องเที่ย (OTOP Village) 8 เ ้นทาง 31 จัง ัด 125 มู่บ้าน และโครงการ ชุมชนท่องเที่ย OTOP น ัต ิถ ี 76 จัง ัด 3,273 มู่บ้าน

76

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ยุทธศาสตร์ที่ 3 เสริมสร้างทุนชุมชนให้มีประสิทธิภาพและมีธรรมาภิบาล

“ทุนชุมชน คนทั่ ไปมักจะเข้าใจ ่า มายถึง “กองทุนทุนชุมชน” แต่แท้จริงแล้ “ทุนชุมชน” มีค าม มายทีม่ ใิ ช่เพียงเงินตราเพียงอย่างเดีย แต่ มายถึง งิ่ อืน่ ๆ ทีม่ คี าม า� คัญต่อชี ติ ค ามเป็นอยูข่ องคน เช่น ทรัพยากรทีก่ อ่ ใ เ้ กิดผลผลิตร มถึงเงินและ นิ ทรัพย์ อืน่ ๆ ทีเ่ ป็นค ามรู ้ ภูมปิ ญ ั ญา ประ บการณ์ ทุนทาง งั คม ฒ ั นธรรมประเพณี ปัจจัยบริการ ทางโครง ร้างพื้นฐาน เป็นต้น” ดังนั้น ทุนชุมชนจึงมีค าม �าคัญต่อการด�ารงชี ิต มีคุณค่า และมีมูลค่าทางจิตใจต่อคนใน มู่บ้าน/ชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน จึงมีแน คิดในการ พัฒนาทุนชุมชนใ เ้ ข้มแข็ง โดยการเ ริม ร้างทุนชุมชนใ ม้ ปี ระ ทิ ธิภาพและมีธรรมาภิบาล และก�า นดเป็นยุทธ า ตร์กรมการพัฒนาชุมชนในการพัฒนา มู่บ้าน/ชุมชนใ ้ ามารถ จัดการทุนชุมชนเพื่อเป็นฐานในการพัฒนาเ ร ฐกิจและ ังคม โดยใช้รูปแบบการพัฒนา ระบบบริ ารจัดการและการเข้าถึงแ ล่งทุน เป็นกลยุทธ์ในการขับเคลือ่ นใ ม้ งุ่ ไป เู่ ป้า มาย ูง ุดภายใต้ ิ ัยทั น์ “เ ร ฐกิจฐานรากมั่นคงและชุมชนพึ่งตนเองได้ ภายในปี 2564” และเพือ่ ก้า ไป ู่ “เ ร ฐกิจครั เรือน มีค ามมัน่ คง ประชาชนใช้ชี ติ ในชุมชน อย่างมีค าม ขุ ”

ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชนได้ขับเคลื่อนยุทธ า ตร์ที่ 3 เ ริม ร้างทุนชุมชนใ ้มีประ ิทธิภาพและมีธรรมาภิบาล โดยมีเป้า มายเพื่อใ ้ชุมชน ามารถบริ ารจัดการทุนชุมชนใ ้เป็นแ ล่งทุนและเป็นฐานในการพัฒนาเ ร ฐกิจและ ังคมของชุมชนได้อย่างมีประ ิทธิภาพและมีธรรมาภิบาล ภายใต้ 4 กระบ นงาน ดังนี้ 1. กระบวนการพัฒนากลไกการจัดการและมีธรรมาภิบาล

กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน มี ก ระบ นการพั ฒ นากลไกในการบริ ารจั ด การและ มีธรรมาภิบาล กองทุนชุมชน โดยการเ ริม ร้างและพัฒนา ักยภาพกลุ่มออมทรัพย์ เพือ่ การผลิต มูบ่ า้ นโครงการแก้ไขปัญ าค ามยากจน (กข.คจ.) กองทุนพัฒนาบทบาท ตรี ูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน และกองทุนแม่ของแผ่นดิน 1.1 การพัฒนากลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตตามหลักธรรมาภิบาล

กรมการพัฒนาชุมชน ่งเ ริม และ นับ นุนการด�าเนินงานกลุ่มออมทรัพย์ เพื่อการผลิต รือ “กองทุนคุณธรรมของคนในชุมชน” เป็นกลไก �าคัญในกระบ นการ เ ริม ร้างชุมชนใ เ้ ข้มแข็ง มายา นานก า่ 44 ปี โดยใช้ “เงินเป็นเครือ่ งมือในการพัฒนาคน” ท�าใ ค้ นในชุมชนเกิดกระบ นการเรียนรูใ้ นการพัฒนาตนเองใ ม้ คี ณ ุ ธรรม มีการช่ ยเ ลือ เกื้อกูล เอื้ออาทร แบ่งปันซึ่งกันและกัน “พัฒนาเ ร ฐกิจ” ใ ้มีแ ล่งทุนในการประกอบ 77

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

อาชีพในชุมชน และลดการพึ่งพาจากภายนอก โดยการระดมเงินออม และ “พัฒนา ังคม” โดยการยึด ลัก ิถีประชาธิปไตย ร้างค าม ามัคคีการช่ ยเ ลือเกื้อกูลมีค ามเอื้ออาทร และการแบ่งปันซึ่งกันและกัน และการยึด ลัก คุณธรรม 5 ประการ คือ ซือ่ ตั ย์ เ ยี ละ ค ามรับผิดชอบ ค ามเ น็ อกเ น็ ใจ และค าม ไ ้ างใจซึ่งกันและกัน ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ได้จัด รร งบประมาณ นับ นุน และพัฒนากลุม่ ออมทรัพย์เพือ่ การผลิตในการเ ริม ร้างธรรมาภิบาล เพือ่ ใ ค้ นในชุมชนได้รบั โอกา ในการเข้าถึงแ ล่งทุนได้งา่ ยขึน้ และมี ั ดิการอย่างทั่ ถึง จ�าน น 3 กิจกรรม ดังนี้ ที่

โครงการ / กิจกรรม

1

ส่งเสริมการออมด้วยการจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต

2

ประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพคณะกรรมการกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการ ผลิต (โรงเรียนกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต)

3

เพิ่มศักยภาพกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตสู่ระดับมาตรฐาน

จํานวน 203 กลุ่ม 8 แห่ง (720 คน) 3,000 กลุ่ม

SMART Saving Group

จากการ นับ นุนงบประมาณดังกล่า ท�าใ ก้ ลุม่ ออมทรัพย์เพือ่ การผลิตทีเ่ ข้าร่ ม กิจกรรมมีการบริ ารจัดการตาม ลักธรรมาภิบาล โปร่งใ ามารถตร จ อบได้ คณะกรรมการกลุม่ ฯ มีค ามรู ้ และทัก ะการบริ ารจัดการกลุม่ ออมทรัพย์เพือ่ การผลิตตาม ลักธรรมาภิบาลเพิม่ มากขึน้ ง่ ผลใ ค้ นในชุมชน ามารถเข้าถึงแ ล่งทุน และมี ั ดิการ อย่างทั่ ถึงและเป็นธรรม ปัจจุบันกรมการพัฒนาชุมชน มีกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต อยูใ่ นค ามรับผิดชอบ ลดลงจากปีทผี่ า่ นมา จ�าน น 2,953 กลุม่ คงเ ลือจ�าน น 23,212 กลุม่ มาชิก 3,462,727 คน จ�าน นเงิน จั จะ ะ ม 30,471,520,000 บาท เนือ่ งจากบางกลุม่ ฯ เจริญเติบโตมีเงินกองทุนและกิจกรรมของกลุ่มค่อนข้างมาก มีการบริ ารจัดการเงินทุน ในรูปแบบ ถาบันการเงินชุมชน ซึ่งแตกต่างไปจากแน ทางการด�าเนินงานที่กรมฯ ก�า นด ดังนั้น กลุ่มดังกล่า จึงได้ขอออกจากการด�าเนินงานตามแน ทางของกรมฯ เพือ่ ทีจ่ ะไปขับเคลือ่ นการด�าเนินงานใ เ้ ต็มรูปแบบของการเป็น ถาบันการเงินชุมชนต่อไป

78

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต มีระดับการพัฒนาและกิจกรรมเครือข่ายของกลุ่ม ออมทรัพย์เพื่อการผลิต ดังนี้ กลุ่ม

1.2 การพัฒนาโครงการแก้ไขปัญหาความยากจน (โครงการ กข.คจ.)

ในช่วงปี พ.ศ. 2533 จากการ า� รวจรายได้ของครัวเรือนทัว่ ประเทศของ า� นักงาน ถิติแ ่งชาติ และ ถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศ พบว่า คนจนมีรายได้ต�่ากว่า เ น้ ความยากจนค่อนข้างมากในเขตชนบท และจากข้อมูลพืน้ ฐานระดับ มูบ่ า้ น (กชช. 2ค) ยังบ่งบอกว่าเป็น มูบ่ า้ นล้า ลัง รือ มูบ่ า้ นเร่งรัดพัฒนาอันดับ 1 จ�านวน 11,608 มูบ่ า้ น และในปี 2539 จ�านวน 28,038 มู่บ้าน กระทรวงม าดไทยจึงได้ก�า นดด�าเนินงาน โครงการแก้ไขปัญ าความยากจน (โครงการ กข.คจ.) โดยได้รับความเ ็นชอบจาก คณะรัฐมนตรี ระยะที ่ 1 (ปี 2536 – 2540) จ�านวน 11,608 มูบ่ า้ น ระยะที ่ 2 (ปี 2540 - 2544) จ�านวน 17,626 มู่บ้าน ด�าเนินการใน มู่บ้านที่มีรายได้ต�่ากว่าเกณฑ์ 15,000 บาท/คน/ปี ตามข้อมูล จปฐ. และมอบ มายใ ก้ รมการพัฒนาชุมชนเป็น น่วยงานรับผิดชอบ ด�าเนินการ เพือ่ ตอบ นองนโยบายการกระจายรายได้และความเจริญ ว่ นภูมภิ าค ปัจจุบนั มี มู่บ้านที่ด�าเนินโครงการ กข.คจ. ทั้ง ิ้น จ�านวน 29,234 มู่บ้าน จ�านวนเงินทุน 8,694,393,657.40 บาท มีครัวเรือนเป้า มาย จ�านวน 3,699,117 ครัวเรือน ครัวเรือนเป้า มาย ได้รบั เงินยืมแล้ว จ�านวน 1,828,364 ครัวเรือน จ�านวนเงินทีย่ มื 7,839,545,653.13 บาท และ มีผลการจัดระดับการพัฒนา ดังนี้

79

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน พัฒนา ักยภาพ เจ้า น้าที่พัฒนาชุมชน คณะกรรมการ กข.คจ. และกลไกการขับเคลื่อนทุน ชุม ชนในพื้ น ที่ โดยการ ร้างค ามรู ้ ค ามเข้าใจในการด�าเนินงานและการ บริ ารจัดการโครงการ กข.คจ. ใ ้มี การบริ ารจัดการตาม ลักธรรมาภิบาล และจัดท�า “แน ทางการด�าเนินงาน โครงการแก้ ไขปั ญ าค ามยากจน (กข.คจ.)” นับ นุนจัง ัด/อ�าเภอ

ในการขั บ เคลื่ อ นการด� า เนิ น งาน ใ บ้ รรลุตามเป้า มายและ ตั ถุประ งค์ ของทางราชการ จากการด�าเนินการดังกล่า พบ ่า เจ้า น้าที่ผู้รับผิดชอบมีค ามรู ้ และทัก ะในการขับเคลือ่ นการด�าเนินงาน มู่บ้านโครงการ กข.คจ. เพิ่มมากขึ้น และคณะกรรมการโครงการ กข.คจ. มีทัก ะในการบริ ารจัดการเงินทุน โครงการ กข.คจ. เพิม่ มากขึน้ และมีการ บริ ารจัดการตาม ลักธรรมาภิบาล

1.3 การดําเนินงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

คณะรัฐมนตรีมมี ติเมือ่ นั ที ่ 12 เม ายน 2559 ใ ค้ บร มกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี �านักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี เข้ากับกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี กรมการพัฒนาชุมชน โดยมีผลตั้งแต่ ันที ่ 1 พฤ ภาคม 2559 โดยมี ัตถุประ งค์ดังนี้

เป็นแ ล่งเงินทุน มุนเ ยี นดอกเบีย้ ต�า่ ในการ ร้างโอกา ใ ้ ตรีเข้าถึงแ ล่งเงินทุน �า รับการลงทุนเพื่อพัฒนาอาชีพ ร้างงาน ร้างรายได้ รือเ ริม ร้างค ามเข้มแข็ง ทางด้านเ ร ฐกิจใ ้แก่ ตรีและองค์กร ตรี

เป็นแ ล่งเงินทุนเพือ่ การ ง่ เ ริมบทบาทและพัฒนา กั ยภาพ ตรีและเครือข่าย ตรี ในการเฝ้าระ ัง ดูแล และแก้ไขปัญ าของ ตรี การ ่งเ ริมและพัฒนาคุณภาพชี ิตของ ตรี น�าไป ู่การ ร้าง ั ดิภาพ รือ ั ดิการเพื่อคุ้มครองและพิทัก ์ ิทธิของ ตรีและผู้ด้อย โอกา อื่นๆ ใน ังคม

เป็นแ ล่งเงินทุนเพือ่ การ ง่ เ ริม นับ นุนการจัดกิจกรรมในการพัฒนาบทบาท ตรี การ ร้างภา ะผู้น�า การพัฒนาองค์ค ามรู้ เพื่อเ ริม ร้างค ามเข้มแข็งทางด้าน ังคม ใ ้แก่ ตรีและองค์กรของ ตรี

เป็นแ ล่งเงินทุนเพือ่ นับ นุนโครงการอืน่ ๆ ทีเ่ ป็นการแก้ไขปัญ าและพัฒนา ตรี ตามที่คณะกรรมการพิจารณาเ ็น มค ร

ปัจจุบันกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี มี มาชิกประเภทบุคคลธรรมดา จ�าน น 13,125,438 คน และประเภทองค์กร ตรี จ�าน น 35,693 องค์กร ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ได้รบั การเ น็ ชอบงบประมาณจากคณะกรรมการบริ ารกองทุนพัฒนา บทบาท ตรี และได้รับการอนุมัติจากกรมบัญชีกลาง กระทร งการคลัง งเงินงบประมาณ 2,214,346,200 บาท มีผลการเบิกจ่าย 2,119,164,594.11 บาท รายละเอียดดังนี้ 80

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

การบริหารจัดการหนี้ของกองทุนเดิม (ปี 2556 – 2559)

การชําระคืนเงินกู้ยืมเงินทุนหมุนเวียนที่มีงวดรับชําระคืนเงินตามสัญญา ในปี 2561

81

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

นอกจากนี้ กรมการพัฒนาชุมชน ยังได้จัด รรงบประมาณในการพัฒนา ศักยภาพ และเ ริม ร้างธรรมาภิบาลกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี เพือ่ ง่ เ ริมการพัฒนา ศักยภาพการบริ ารจัดการกองทุนฯ ตาม ลักธรรมาภิบาล จ�านวน 18 กิจกรรม/ โครงการ ดังนี้ ที่ 1

โครงการ / กิจกรรม โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการเจ้าหน้าที่การเงินและบัญชี ด้านการเงินการคลัง

จํานวน 166 คน

และการบัญชี

2

โครงการส่งเสริมการพัฒนาศักยภาพการบริหารจัดการกองทุนพัฒนา

2,778 คน

บทบาทสตรีตามหลักธรรมาภิบาล

3

โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาการอ�าเภอเพื่อเสริมสร้างความรู้

144 คน

ด้านกฎหมาย ในการด�าเนินงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

4

โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการเสริมสร้างความรู้ด้านกฎหมายในการด�าเนินงาน

172 คน

กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

5

โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการจัดท�ารายงานการเงินประจ�าปี พ.ศ. 2561

92 คน

ของกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

6

โครงการเพิ่มประสิทธิภาพคณะท�างานขับเคลื่อนกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ต�าบล/เทศบาล/เทศบาลเมืองพัทยา และอาสาสมัครผู้ประสานงานกองทุน พัฒนาบทบาทสตรีในการขับเคลื่อนกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี 82

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

92,881 คน

ที่ 7

จํานวน

โครงการ / กิจกรรม โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการคณะกรรมการกลั่นกรองและติดตามการ

6,374 คน

ด�าเนินงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีอ�าเภอ

8

โครงการบริหารจัดการหนี้กองทุนพัฒนาบทบาทสตรีกรุงเทพมหานคร

9

โครงการติดตามการบริหารจัดการหนี้ค้างช�าระ กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

6 รุ่น (2,038 คน) 11 จังหวัด

ประจ�าปีงบประมาณ พ.ศ. 2561

10 11

โครงการเพิ่มประสิทธิภาพคณะท�างานเครือข่ายกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

4 รุ่น

ระดับภาค

(244 คน)

โครงการเพิ่มประสิทธิภาพคณะท�างานเครือข่ายกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

158 คน

ระดับประเทศ

12

โครงการเสริมสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายกลุ่มอาชีพกองทุนพัฒนาบทบาท

115 คน

สตรีกรุงเทพมหานคร

13

โครงการเพิ่มประสิทธิภาพด้านการบริหารจัดการกลุ่มอาชีพแก่คณะกรรมการ เครือข่ายอาชีพสมาชิกกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีจังหวัด

14

1 รุ่น (3,420 คน)

โครงการเพิ่มประสิทธิภาพด้านการบริหารจัดการกลุ่มอาชีพแก่คณะกรรมการ เครือข่ายอาชีพสมาชิกกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีอ�าเภอ

878 รุ่น (36,876 คน)

และอนุมตั งิ บประมาณประเภทเงินอุดหนุน จ�านวน 3,813 โครงการ จ�านวนเงิน 267,042,959 บาท มีผู้ได้รับผลประโยชน์ จ�านวน 305,040 ราย และอนุมัติโครงการ ประเภทเงินทุนหมุนเวียน จ�านวน 11,254 โครงการ จ�านวนเงิน 1,504,499,950 บาท มีผู้ที่ได้รับผลประโยชน์ 260,153 ราย แยกตามประเภทของอาชีพ จ�านวน 6 โครงการ ดังนี้ ลําดับ

ประเภทโครงการ

จํานวน/โครงการ

จํานวนเงินที่อนุมัติ

ผู้ที่ได้รับผลประโยชน์

1

ด้านเกษตรกรรม

6,738

903,174,389

125,681

2

ด้านอุตสาหกรรม

544

69,480,203

14,160

3

ด้านพาณิชย์และบริการ

1,471

234,771,084

55,524

4

ด้านคหกรรม

870

110,996,465

23,533

5

ด้านหัตถกรรม

1,615

183,886,415

40,899

6

ด้านศิลปกรรม

16

2,191,394

356

11,254

1,504,499,950

260,153

รวม 83

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลสําเร็จตามแผนยุทธศาสตร์กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

1 2 3 4 5 6

กองทุนพัฒนาบทบาท ตรีอนุมัติโครงการ ่งเ ริมอาชีพ และเครือข่ายอาชีพ จ�านวน 6,756 โครงการ อาชีพ ตรีได้รับการพัฒนา จ�านวน 3,210 โครงการ

ผู้น�า ตรีได้รับการพัฒนาศักยภาพในการบริ ารจัดการและพัฒนาคุณภาพ ชีวิต จ�านวน 172,439 ราย

ผลิตภัณฑ์ของ ตรีได้รับการพัฒนาเป็น OTOP จ�านวน 593 ผลิตภัณฑ์

ภาคีเครือข่ายในพื้นที่ใ ้การ นับ นุนกลุ่มของ มาชิกกองทุน จ�านวน 1,501 กลุ่ม

การบริ ารกองทุนผ่านเกณฑ์มาตรฐานตามที่กรมบัญชีกลางก�า นด จ�านวน 4.483 คะแนน

1.4 การพัฒนาศูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน (ศูนย์สารภี)

ูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน ( ูนย์ ารภี) ด�าเนินการภายใต้ ลักคิด “การช่ ยเ ลือที ่ ถูกต้องที่ ดุ คือ การช่ ยเ ลือทีท่ า� ใ เ้ ขาช่ ยตั เองได้” มุง่ เน้นในการพัฒนาด้านเ ร ฐกิจ และ ด้านการเก ตรการเก ตร เพื่อยกระดับมาตรฐานการครองชีพ เพิ่มผลผลิต และปรับปรุง ธิ กี ารผลิตใ เ้ ก ตรกรมีรายได้เพิม่ ขึน้ ภายใต้ชอื่ “โครงการ ารภี” โดยใช้กจิ กรรมการร มกลุม่ และกระบ นการกลุ่ม ต่อมาในปีงบประมาณ พ. . 2559 ได้เปลี่ยนชื่อเป็น “ ูนย์เรียนรู ้ ทุนชุมชน”

ปัจจุบันกรมการพัฒนาชุมชน มี ูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน ( ูนย์ ารภี) ที่อยู่ใน ค ามรับผิดชอบ จ�าน น 3 แ ่ง ได้แก่ ูนย์เรียนรู้ทุนชุมชนต�าบลขั มุง อ�าเภอ ารภี จัง ัดเชียงใ ม่ ูนย์เรียนรู้ทุนชุมชนต�าบลท่าช้าง อ�าเภอ ารินช�าราบ จัง ัดอุบลราชธานี ูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน ต�าบลละงู อ�าเภอละงู จัง ัด ตูล

ปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ได้ ่งเ ริมและ นับ นุน และพัฒนา ูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน ดังนี้ 84

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ที่ 1

โครงการ / กิจกรรม ประชุมเชิงปฏิบัติการขับเคลื่อนพัฒนาศูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน

จํานวน 3 แห่ง

กิจกรรมที่ 1 ประชุมเชิงปฏิบัติการคณะกรรมการและสมาชิกศูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน กิจกรรมที่ 2 กิจกรรมสนับสนุนการด�าเนินงานศูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน (กิจกรรม สาธิตด้านอาชีพ)

2

สนับสนุนการด�าเนินงานศูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน (ติดตาม และสนับสนุนการด�าเนินงาน

3 แห่ง

ศูนย์เรียนรู้ทุนชุมชน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้และสนับสนุนการด�าเนินงานของศูนย์เรียนรู้ ทุนชุมชน ด�าเนินการโดยส�านักพัฒนาทุนและองค์กรการเงินชุมชน)

จากการด�าเนินงานดังกล่า ข้างต้น ง่ ผลใ ้ นู ย์เรียนรูท้ นุ ชุมชน ( ูนย์ ารภี) เป็นแ ล่งเรียนรู้ และ ถ่ า ยทอดองค์ ค ามรู ้ ด ้ า นอาชี พ ที่เ มาะ มกับ ิถีชี ิตค ามเป็นอยู่ ในท้องถิน่ ร มถึงการ ร้างงาน ร้างอาชีพ ร้างรายได้ใ ก้ บั คนในท้องถิน่ เช่น ด้านเก ตรกรรม ได้แก่ การปลูกพืช มุนไพร ปลูกผัก การท�าปุ๋ยอินทรีย์ เพาะเ ็ด ปลูกมะนา ในบ่อซีเมนต์ ปลูกมะพร้า น�า้ อม ปลูกแก้ มังกร การอนุรกั พ์ นั ธุกรรมพืชต่าง ๆ ฯลฯ ด้านป ุ ตั ์ ได้แก่ เลีย้ งปลา เลีย้ งกบ

เลี้ยงไก่ไข่ ฯลฯ นอกจากนี้ยังพบ ่า ูนย์เรียนรู้ ทุนชุมชน ทั้ง 3 แ ่ง เป็นต้นแบบในการพัฒนาทุนชุมชน (ทุ น ที่ ไ ม่ เ ป็ น ตั เงิ น ) ที่ มู ่ บ ้ า น/ ชุมชนอื่น ๆ ทั้งที่ใกล้เคียงที่ ่างไกล ร มถึ ง ถาบั น การ ึ ก าต่ า ง ๆ นักท่องเทีย่ ที่ นใจได้มา กึ าเรียนรู้ กระบ นการท�างาน และแลกเปลีย่ น เรี ย นรู ้ ด ้ า นอาชี พ ตามฐานเรียนรู ้ ของ นู ย์ฯ อย่างต่อเนือ่ ง ท�าใ ้คนใน ท้ อ งถิ่ น มี ร ายได้ เ พิ่ ม ขึ้ น จากการ ได้ รั บ รองผู ้ ที่ เข้ า มา ึ ก าดู ง าน อย่างต่อเนื่อง

1.5 กองทุนแม่ของแผ่นดิน

กองทุนแม่ของแผ่นดินเกิดขึ้นจากแน พระราชปณิธานของ มพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินนี าถ ในรัชกาลที ่ 9 ทีท่ รง ่ งใยต่อปัญ ายาเ พติดทีแ่ พร่ระบาดใน งั คมไทย และท ีค ามรุนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ ได้พระราชทานทรัพย์ ่ นพระองค์ผ่านเลขาธิการ คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเ พติด (ป.ป. .) ตั้งแต่ปี พ. . 2547 เพื่อใช้ ประโยชน์ในการป้องกันและปราบปรามยาเ พติดในระดับ มู่บ้านเพื่อใ ้เกิดประโยชน์ งู ดุ มดังพระราชปณิธาน “แม่ของแผ่นดิน” และเ ริม ร้างค ามเข้มแข็งของ มูบ่ า้ น

85

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ในการเฝ้ า ระ ั ง ยาเ พติ ด อย่ า งยั่ ง ยื น และเป็ น ิ ริ ม งคลแก่ มู ่ บ ้ า นที่ ไ ด้ รั บ เงิ น พระราชทานข ัญถุง 8,000 บาท มาตั้งเป็น “กองทุนแม่ของแผ่นดิน” ต่อมา เมื่อเดือนธัน าคม 2554 กระทร งม าดไทย มอบ มายใ ้กรมการพัฒนาชุมชน รับผิดชอบในการเ ริม ร้างค ามเข้มแข็งกองทุนแม่ของแผ่นดิน ซึง่ เป็นยุทธ า ตร์ พระราชทานของ มเด็จพระนางเจ้า ิริกิติ์ฯ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 ทีท่ รง ่ งใยต่อ กิ ฤติม นั ตภัยจากปัญ ายาเ พติด และในปีงบประมาณ พ. . 2555 จนกระทัง่ ถึงปัจจุบนั กรมการพัฒนาชุมชน ได้ นับ นุนงบประมาณ า� รับด�าเนินงาน กองทุนแม่ของแผ่นดิน ซึง่ มีเป้า มายในการขจัดปัญ ายาเ พติดใ ไ้ ด้ผลอย่างยัง่ ยืน ด้ ยพลัง ามัคคีของประชาชนในพึ่งพาตนเองบนพื้นฐานของทุนทาง ังคมที่มีอยู่ และต่อยอดไป ู่การแก้ไขปัญ าที่ยั่งยืนด้ ยปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง ผลการดําเนินงาน

ปี 2555 – 2561 กรมการพัฒนาชุมชนขับเคลือ่ นงานกองทุนแม่ของแผ่นดิน จากเดิมจ�าน น 11,586 กองทุน (พ. . 2554) เพิ่มใ ม่จ�าน น 8,667 กองทุน (พ. . 2555 – 2561) ร มทั้ง มด 20,253 กองทุน โดยในปี พ. . 2561 มีโครงการ/ กิจกรรมที่ า� คัญ ดังนี ้

เ ริม ร้างค ามเข้มแข็งกองทุนแม่ของแผ่นดิน จ�าน น 20,253 กองทุน ง่ เ ริมและพัฒนาต้นกล้ากองทุนแม่ของแผ่นดิน จ�าน น 878 แ ง่ / มูบ่ า้ น

2. กระบวนการพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศ

ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ได้ด�าเนินการพัฒนา เทคโนโลยี าร นเท เพื่อการพัฒนาทุนชุมชน โดยการพัฒนาและปรับปรุงฐานข้อมูล ทุนชุมชน เ บ็ ไซต์ า� นักพัฒนาทุนและองค์กรการเงินชุมชน : http://fund.cdd.go.th/ เ บ็ ไซต์ า� นักกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี : http://www.womenfund.in.th/ ปรับปรุง และพัฒนาฐานข้อมูลทุนชุมชนเพื่อการพัฒนาทุนชุมชน และพัฒนาฐานข้อมูลกองทุน พัฒนาบทบาท ตรีในโปรแกรมจัดการลูก นี้กองทุนฯ SARA ดังนี้

2.1 พัฒนาและปรับปรุงฐานข้อมูลทุนชุมชนด�าเนินการในระบบ นู ย์ขอ้ มูลกลางฯ กรมการพัฒนาชุมชน : http://logi.cdd.go.th 86

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.2 ปรับปรุงและพัฒนาเว็บไซต์ �านักพัฒนาทุน และองค์กรการเงินชุมชน : http://fund.cdd.go.th/ เว็บไซต์กองทุนพัฒนาบทบาท ตรี : http://www.womenfund.in.th มีเนื้อ า าระที่เกี่ยวข้องกับการ ่งเ ริม นับ นุนการด�าเนินงานกองทุนชุมชน เช่น การจัดการองค์ความรู้ ารคดี ่งเ ริมกระบวนการเรียนรู้กองทุนชุมชน คู่มือแนวทาง การด�าเนินงานกองทุนชุมชน (กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต กองทุนโครงการ กข.คจ. การพัฒนาทุนชุมชนตามแนวพระราชด�าริ การด�าเนินงานศูนย์จัดการกองทุนชุมชน ศูนย์ าธิตการตลาด การพัฒนาทุนชุมชน กองทุนพัฒนาบทบาท ตรี ฯลฯ)

2.3 ปรับปรุงและพัฒนาระบบทะเบียนลูก นี้กองทุนพัฒนาบทบาท ตรี ในโปรแกรม SARA เพิ่มช่องทางช�าระ นี้ด้วยบัตรบาร์โค้ด (SMART Lady Card) เพื่อจ่ายช�าระ นี้ที่ ะดวกรวดเร็ว และเว็บไซต์คลังข้อมูลกลุ่มอาชีพของ มาชิกกองทุน พัฒนาบทบาท ตรี : http://project.womenfund.in.th/ นอกจากนีย้ งั จัดท�าโครงการอืน่ ๆ ที่ นับ นุนและพัฒนาด้านเทคโนโลยี าร นเทศของกองทุนชุมชน จ�านวน 3 กิจกรรม ดังนี้ ที่ 1

โครงการ / กิจกรรม ประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาทักษะสารสนเทศด้านการตลาดยุคใหม่ส�าหรับสมาชิก

จํานวน 90 คน

กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

2

โครงการค่าบ�ารุงรักษาและพัฒนาระบบสารสนเทศกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

1 ระบบ

3

โครงการจัดท�าคลังข้อมูลกลุ่มอาชีพของสมาชิกกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

1 ระบบ

จากการด�าเนินงานดังกล่าว ่งผลใ ้กรมการพัฒนาชุมชน มีฐานข้อมูลที่มี ประ ทิ ธิภาพ ามารถน�าไปใช้ในงานพัฒนาชุมชนและแก้ไขปัญ าของชุมชนได้ตรงตาม ความต้องการของชุมชน 3. กระบวนการบริหารจัดการหนี้ของครัวเรือน

กรมการพัฒนาชุมชน ได้ใ ้ความ า� คัญในการบริ ารจัดการเงินทุนชุมชนใ ้มี ประ ิทธิภาพ โดยจัดตั้งศูนย์จัดการกองทุนชุมชน มุ่งเน้นในการบริ ารจัดการ นี ้ ของครัวเรือน และ ่งเ ริมการด�าเนินงานกองทุนชุมชน นุนเ ริมอาชีพครัวเรือน ดังนี้

87

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3.1 ส่งเสริมการดําเนินงานศูนย์จัดการกองทุนชุมชน

ูนย์จัดการกองทุนชุมชนเป็นแน คิดที่กรมการพัฒนาชุมชนใช้พลังกองทุน ชุมชนใ เ้ กิดประโยชน์ งู ดุ ในการ ง่ เ ริมและพัฒนาเ ร ฐกิจฐานรากโดยการ ง่ เ ริม การบูรณาการกองทุนชุมชนและเชื่อมโยงการบริ ารจัดการเงินทุนชุมชนร่ มกันของ กลุ่ม/องค์กร/กองทุนการเงิน มุ่งเน้นกระบ นการเรียนรู้และการมี ่ นร่ มของคนใน ชุมชน เพื่อแก้ไขปัญ า นี้ ินของคนใน มู่บ้าน/ชุมชน ที่เกิดจากการเป็น นี้กองทุน ต่าง ๆ ทั้งกองทุนที่เกิดจากการร มตั ของชา บ้านเอง และกองทุนที่จัดตั้งโดยภาครัฐ จน ามารถ ลด นี้ และปลด นี้ได้ในที่ ุด

ปัจจุบนั กรมการพัฒนาชุมชนมี นู ย์จดั การกองทุนชุมชนทีอ่ ยู ่ ในค ามรับผิดชอบ จ�าน น 924 แ ่ง ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ได้ ่งเ ริม นับ นุนการด�าเนินงาน ูนย์จัดการกองทุนชุมชน ดังนี้ ที่ 1 2

โครงการ / กิจกรรม ประชุมเชิงปฏิบัติการทีมวิทยากรขับเคลื่อนงานพัฒนาทุนและองค์กรการเงิน

จํานวน 1 รุ่น

ชุมชน

(56 คน)

ประชุมเชิงปฏิบัติการเจ้าหน้าที่ผู้ขับเคลื่อนงานพัฒนาทุนและองค์กรการเงิน

11 รุ่น

ชุมชน

(954 คน)

3

พัฒนาศักยภาพคณะกรรมการศูนย์จัดการกองทุนชุมชน

4

ศูนย์จัดการกองทุนชุมชนบริหารจัดการหนี้ “ส�านึกดี แผนดี บริหารหนี้ได้”

5

พัฒนาศูนย์จัดการกองทุนชุมชนไปสู่การเป็นต้นแบบ

6

เชิดชูเกียรติศูนย์จัดการกองทุนชุมชน

27 รุ่น (2,781 คน) 924 แห่ง (27,720 คน) 4 แห่ง 18 เขตตรวจ

จากการพัฒนา กั ยภาพเจ้า น้าทีแ่ ละคณะกรรมการ นู ย์จดั การกองทุนชุมชน ดังกล่า ข้างต้น ่งผลใ ้คณะกรรมการ ูนย์จัดการกองทุนชุมชนมีค ามรู้ ค ามเข้าใจ ในการบริ ารจั ด การ ู น ย์ จั ด การกองทุ น ชุ ม ชนเพิ่ ม มากขึ้ น ู น ย์ จั ด การกองทุ น ชุมชน ามารถบริ ารจัดการ นีไ้ ป ู่ 1 ครั เรือน 1 ญ ั ญา ได้จา� น นทัง้ นิ้ 12,824 ครั เรือน ครั เรือน ามารถลด นีไ้ ด้ จ�าน น 6,253 ครั เรือน เป็นเงิน 110,922,134 บาท และปลด นีไ้ ด้ จ�าน น 516 ครั เรือน เป็นเงิน 20,893,885 บาท นอกจากนี ้ ยัง ง่ ผล ใ ค้ นในชุมชนเกิดกระบ นการเรียนรู้ในการท�างานร่ มกันของกลุ่ม/องค์กร กองทุน การเงินในชุมชน โดยการบูรณาการข้อมูลกองทุนชุมชนในพืน้ ทีแ่ ละบูรณาการเชือ่ มโยง การบริ ารจัดการเงินทุนในชุมชน ใ ้ชุมชน ามารถใช้เงินทุนใ ้เกิดประโยชน์ ูง ุด 88

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

เพื่อแก้ไขปัญ า นี้ ินของครั เรือน และ ครั เรือนเป้า มายที่เข้าร่ มโครงการฯ เกิดกระบ นการเรียนรู้และ ามารถน�าไป ปรับใช้ในการด�าเนินชี ติ ประจ�า นั ตาม ลัก

ปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง เช่น การ ร้าง นิ ยั ทางการเงิน การออม การปรับทั นคติ/ พฤติกรรมทางการเงิน การจัดท�าแผนชี ติ ครั เรือน และการประกอบอาชีพ ฯลฯ

รูปแบบการดําเนินงานศูนย์จัดการกองทุนชุมชน

3.2 ส่งเสริม สนับสนุนการดําเนินงานกองทุนชุมชนหนุนเสริมอาชีพครัวเรือน

กองทุนชุมชน นุนเ ริมอาชีพครั เรือน เป็นแน คิดที่กรมการพัฒนาชุมชน น�ามาใช้ในการ ง่ เ ริมกระบ นการเรียนรูแ้ ละการมี ่ นร่ มของคนในชุมชนเพือ่ ขับเคลือ่ น เ ร ฐกิจฐานราก ภายใต้แน คิด “กองทุนชุมชนเป็นแ ล่งทุนทีเ่ กิดจากการบริ ารจัดการ โดยคนในชุมชน ามารถ ง่ เ ริมและ นับ นุนการประกอบอาชีพของคนในชุมชนใ เ้ กิด การ ร้างงาน ร้างอาชีพ ร้างรายได้ ใ ้ชุมชนพึ่งตนเองได้” ซึ่ง อดคล้องกับเป้า มาย �าคัญตามแผนพัฒนาเ ร ฐกิจและ ังคมแ ่งชาติ ฉบับที่ 12 “การลดค ามเ ลื่อมล�้า ทางด้านรายได้และค ามยากจน การเข้าถึงบริการทาง ังคมที่มีคุณภาพอย่างทั่ ถึง นโยบายรัฐบาล “ด้านการลดค ามเ ลื่อมล�า้ ของ ังคมและการ ร้างโอกา เข้าถึงบริการ ของรัฐ และแผนยุทธ า ตร์กระทร งม าดไทย “เ ริม ร้างค ามเข้มแข็งของชุมชนและ เ ร ฐกิจฐานราก โดยการมี ่ นร่ มทุกภาค ่ นภายใต้ ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง 89

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 กรมการพัฒนาชุมชนได้ด�าเนินการขับเคลื่อนการ ด�าเนินงานกองทุนชุมชน นุนเ ริมอาชีพครัวเรือน จ�านวน 4 กิจกรรม ดังนี้ จํานวน

ที่

โครงการ / กิจกรรม

1

ประชุมเชิงปฏิบัติการคณะท�างานจัดการกองทุนชุมชน

20,140 หมู่บ้าน

2

สนับสนุนการด�าเนินงานบริหารจัดการกองทุนชุมชน

76 จังหวัด

3

สนับสนุนด้านวิชาการการด�าเนินงานบริหารจัดการกองทุนชุมชน

8 จังหวัด

4

จัดท�าเอกสารส่งเสริมการบริหารจัดการกองทุนชุมชน

1,887 เล่ม

จากการด�าเนินงานดังกล่าวข้างต้น พบว่า ชุมชน ามารถบริ ารจัดการกองทุน ชุมชนที่มีอยู่ในชุมชนของตนเองได้อย่างมีประ ิทธิภาพและมีธรรมาภิบาล ่งผลใ ้คนใน ชุมชนมีแ ล่งทุนในการประกอบอาชีพโดยไม่ตอ้ งพึง่ พาภายนอก และมีอาชีพใ ม่ ๆ เกิดขึน้ ในชุมชน ลาก ลายอาชีพ

90

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

4. กระบวนการยกระดับกองทุนชุมชน และสร้างอาชีพจากทุนชุมชน

กรมการพัฒนาชุมชน มีกระบ นการยกระดับกองทุนชุมชน และ ร้างอาชีพจาก ทุนชุมชน โดย ง่ เ ริมการพัฒนาทุนชุมชนตามแน พระราชด�าริ ง่ เ ริมทุนชุมชนพัฒนา อาชีพ กลุ่มอาชีพ เครือข่ายอาชีพ ร้างธุรกิจชุมชน และแก้ไขปัญ าชุมชน 4.1 การสร้างและพัฒนาธุรกิจชุมชน

กรมการพัฒนาชุมชน มีนโยบายในการ ่งเ ริม นับ นุนการ ร้างและพัฒนา ธุรกิจชุมชน โดยการ ่งเ ริมกิจกรรมเครือข่ายกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต ได้แก่ นู ย์ าธิตการตลาด จ�าน น 750 แ ง่ ยุง้ ฉาง จ�าน น 286 แ ง่ ธนาคารข้า จ�าน น 359 แ ง่ โรง ี จ�าน น 110 แ ่ง ปั๊มน�้ามัน จ�าน น 73 แ ่ง และอื่น ๆ จ�าน น 607 แ ่ง (ลานตากผลผลิต โรงงานน�้าดื่ม กลุ่มอาชีพ)

ในปีงบประมาณ พ. . 2560 กรมการพัฒนาชุมชน ลงนามบันทึกข้อตกลง การด�าเนินงานของ ูนย์ าธิตการตลาดตามแน ทางการพัฒนาเ ร ฐกิจฐานรากและ ประชารัฐ (SE) กับบริ ทั ยามแม็คโคร จ�ากัด (ม าชน) และมูลนิธพิ ฒ ั นาชี ติ ชนบท และ ในปีงบประมาณ พ. . 2561 ได้ทา� ข้อตกลงค ามร่ มมือในการ ง่ เ ริมการเพิม่ ช่องทางการ ตลาดใ ้ นู ย์ าธิตการตลาดและตลาดประชารัฐ กับ มาพันธ์เอ เอ็มอีไทย เพือ่ ยกระดับ การพัฒนา ูนย์ าธิตการตลาดใ ้มีการบริ ารจัดการแบบมืออาชีพ ร มถึงการพัฒนา คุณภาพชี ิตของประชาชน และเ ริม ร้างค ามเข้มแข็งใ ้กับชุมชน โดยการฝึกอบรม เพิม่ กั ยภาพคณะกรรมการ นู ย์ าธิตการตลาดและเจ้า น้าทีพ่ ฒ ั นาชุมชนจ�าน น 400 แ ง่ มุง่ เน้นใ ้ นู ย์ าธิตการตลาดมีรปู ลัก ณ์ทที่ นั มัย และเพือ่ ถ่ายทอดองค์ค ามรูด้ า้ นการ บริ ารจัดการเชิงธุรกิจ การปรับปรุงรูปลัก ณ์ การ างผัง การจัดเรียง ินค้า การจัดท�า ระบบบัญชีและระบบการเช็คคลัง ินค้า เพื่อเป็นต้นแบบการพัฒนา ูนย์ าธิตการตลาด ในพื้นที่อื่น ๆ �า รับ ูนย์ าธิตการตลาดที่มีค ามพร้อมและมี ักยภาพ กรมการพัฒนา ชุมชน ได้ร่ มกับ ถาบันไทยพัฒน์ ่งเ ริมช่องทางการตลาดรูปแบบ “กระดานสินค้า” เพือ่ ร บร มและน�า นิ ค้า รือผลิตภัณฑ์ในชุมชน ร มถึงผลิตผลด้านการเก ตรใ ม้ รี ายได้ เพิ่มขึ้น จ�า น่ายผ่านระบบไลน์ (Line) ในลัก ณะร มกันขาย และร่ มกับมูลนิธิพัฒนา ชี ิตชนบทและประ านกับบริ ัท ทรู คอร์ปอเรชั่น จ�ากัด (ม าชน) ก�า นดพื้นที่จัดท�า ระบบ E-COMMERCE ทางแอพ GreenMart เพื่อเพิ่มช่องทางการจ�า น่ายผลิตภัณฑ์ ชุมชนและเพิ่มรายได้ใ ้กับ ูนย์ าธิตการตลาด พัฒนาธุรกิจชุมชน โดยการ นับ นุน งบประมาณด�าเนินการดังนี้ 91

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ที่ 1

โครงการ / กิจกรรม ประชุมเชิงปฏิบัติการเพิ่มศักยภาพเจ้าหน้าที่และคณะกรรมการศูนย์สาธิตการ ตลาดเชิงธุรกิจ

จํานวน 4 รุ่น (876 คน)

ประชุมเชิงปฏิบัติการเพิ่มศักยภาพเจ้าหน้าที่และคณะกรรมการศูนย์สาธิต

10 เขตตรวจ

การตลาดเชิงธุรกิจ ส่งเสริมด้านวิชาการในการเพิ่มศักยภาพด�าเนินงานศูนย์สาธิตการตลาด

2

ส่งเสริมสนับสนุนการด�าเนินงานศูนย์สาธิตการตลาด

750 แห่ง

3

จัดท�าคู่มือกระดานสินค้าของศูนย์สาธิตการตลาด

1,800 เล่ม

จากการด� า เนิ น งานดั ง กล่ า ข้ า งต้ น ่ ง ผลใ ้ เจ้ า น้ า ที่ พั ฒ นาชุ ม ชนและ คณะกรรมการ นู ย์ าธิตการตลาด มีค ามรูค้ ามเข้าใจในการบริ ารจัดการ นู ย์ าธิตตลาด เชิงธุรกิจ ช่องทางการเรียนรู้ การประชา ัมพันธ์การด�าเนินงาน ูนย์ าธิตการตลาด ร มถึงมีการพัฒนาและจัดท�าแผนการพัฒนา ูนย์ าธิตการตลาด และเพิ่มช่องทางตลาด รูปแบบกระดาน นิ ค้าของ นู ย์ าธิตการตลาด ใ ้ นู ย์ าธิตการตลาดได้รบั การพัฒนาและ มีรายได้เพิ่มขึ้น 4.2 การพัฒนาทุนชุมชนตามแนวพระราชดําริ

กรมการพัฒนาชุมชน ได้น�าแน คิดการพัฒนาทุนชุมชนตามแน พระราชด�าริ มาใช้ในการพัฒนา มู่บ้าน/ชุมชน นานมากก ่า 52 ปี โดยการน�าองค์ค ามรู้จาก 3 แ ล่ง ได้แก่ พระราชด�าริของพระบาท มเด็จพระปรมินทรม าภูมิพลอดุลยเดชที่พระราชทาน ใ ้ น่ ยงานที่เกี่ย ข้องด�าเนินการเพื่อแก้ปัญ าของพื้นที่ องค์ค ามรู้จากการด�าเนินงาน ตามโครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชด�าริ 8 ด้าน และองค์ค ามรูจ้ าก นู ย์ กึ าการพัฒนา อันเนือ่ งมาจากพระราชด�าริ น�ามาพัฒนาทุนชุมชนทีม่ อี ยูใ่ น มูบ่ า้ น/ชุมชน ใ เ้ ข้มแข็งและ ามารถน�าไปใช้ประโยชน์ได้อย่างคุ้มค่า โดยเริ่มต้นจากการ ่งเ ริมกระบ นการเรียนรู้ และ ร้างตระ นักของคนในชุมชนเกี่ย กับคุณค่า และประโยชน์ของทุนชุมชนที่มีอยู่ใน มูบ่ า้ น/ชุมชน ค้น า กั ยภาพของทุนชุมชนทีม่ อี ยูใ่ น มูบ่ า้ น เรียนรูท้ า� ค ามเข้าใจเกีย่ กับ โครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชด�าริทอี่ ยูใ่ น มูบ่ า้ น จนถึงการน�าองค์ค ามรูจ้ ากโครงการ อันเนื่องมาจากพระราชด�าริมาปรับใช้ในการพัฒนาทุนชุมชนและแก้ไขปัญ าที่มีอยู่ใน มู่บ้านผ่านกระบ นการแผนชุมชน ที่ผ่านมากรมการพัฒนาชุมชนได้ด�าเนินโครงการ มู่บ้านทุนชุมชนขยายผลตามแน พระราชด�าริไปแล้ จ�าน น 274 มู่บ้าน

92

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

นอกจากนี ้ กรมการพัฒนาชุมชน ยั ง มี น่ ยงานใน ั ง กั ด ที่ มี � า นั ก งาน ตัง้ อยูใ่ น นู ย์ กึ าการพัฒนาเขา นิ ซ้อน อั น เนื่ อ งมาจากพระราชด� า ริ อ� า เภอ พนม ารคาม จั ง ั ด ฉะเชิ ง เทรา เพื่ อ นั บ นุ น การด� า เนิ น งานพั ฒ นา ชุมชนใน นู ย์ กึ าการพัฒนาเขา นิ ซ้อน อั น เนื่ อ งมาจากพระราชด� า ริ และ พื้นที่ใกล้เคียง 12 จัง ัด ปฏิบัติ น้าที่ ตามภารกิ จ ของกรมการพั ฒ นาชุ ม ชน และของ นู ย์ กึ าการพัฒนาเขา นิ ซ้อน โดยมี ภ ารกิ จ ลั ก ใน “การ ่ ง เ ริ ม ิ ล ป ั ต ถกรรมและอุ ต า กรรมใน ครั เรือน” เพื่อเป็นแ ล่งฝึกอาชีพและ ถ่ายทอด ิทยาการแผนใ ม่ เป็นแ ล่ง เรียนรู้บ้านตั อย่างเก ตรพอเพียง และ เป็นแน ทางในการพัฒนาทีน่ า� ไป คู่ าม ามารถในการพึ่งตนเองในระดับต่าง ๆ ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการ พัฒนาชุมชน ได้ นับ นุนงบประมาณ ในการ ่งเ ริมและพัฒนาอาชีพ มู่บ้าน รอบ ูนย์ ึก าการพัฒนาเขา ินซ้อน อั น เนื่ อ งมาจากพระราชด� า ริ โดยการ ฝึกอบรมด้านอาชีพใ ้กับคนใน มู่บ้าน รอบ นู ย์ฯ จ�าน น 43 มูบ่ า้ น ๆ ละ 4 อาชีพ ได้ แ ก่ อาชี พ จั ก าน อาชี พ ทอผ้ า / ิ ล ป ั ต ถกรรม (เดิ น เ ้ น ลายทอง) อาชีพช่างฝีมือตีเ ล็ก และอาชีพช่างเตา

93

อเนกประ งค์ / เตาประ ยั ด พลั ง งาน น� า ไปประกอบเป็ น อาชี พ จั ด ตั้ ง กลุ ่ ม อาชีพ และอบรมการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ใ ้ มี คุ ณ ภาพเพื่ อ ต่ อ ยอดไป ู ่ OTOP จากการด�าเนินการดังกล่า พบ า่ ผูเ้ ข้าร่ ม โครงการฯ มีค าม นใจอย่างต่อเนื่อง และด� า เนิ น การจั ด ตั้ ง เป็ น กลุ ่ ม อาชี พ จ� า น น 53 กลุ ่ ม คื อ กลุ ่ ม ท� า เตา อเนกประ งค์ จ� า น น 33 กลุ ่ ม กลุม่ จัก านเ น้ ใยจากพืช จ�าน น 9 กลุม่ และกลุม่ เดินเ น้ ลายทอง จ�าน น 11 กลุม่

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

4.3 โครงการ อพ.สธ. - กรมการพัฒนาชุมชน

โครงการอนุรกั พ์ นั ธุกรรมพืชอันเนือ่ งมาจากพระราชด�าริ มเด็จพระเทพรัตนราช ดุ าฯ ยามบรมราชกุมารี (อพ. ธ.) ได้ด�าเนินการมาตั้งแต่ปี พ. . 2535 โดยมี ัตถุประ งค์ เพื่อ ร้างค ามเข้าใจและตระ นักถึงค าม �าคัญของพันธุกรรมพืชต่าง ๆ ที่มีอยู่ใน ประเท ไทย ก่อใ เ้ กิดกิจกรรมร่ มคิด ร่ มปฏิบตั ทิ นี่ า� ผลประโยชน์มาถึงประชาชนชา ไทย ตลอดจนใ ้ มี ก ารจั ด ท� า ระบบข้ อ มู ล พั น ธุ ก รรมพื ช ใ ้ แ พร่ ลาย ามารถ ื่ อ ถึ ง กั น ได้ ทั่ ประเท ภายใต้ 3 ฐานทรัพยากร ได้แก่ ทรัพยากรชี ภาพ ทรัพยากรกายภาพ และ ทรัพยากร ัฒนธรรมและภูมิปัญญาใน 3 กรอบการด�าเนินงาน 8 กิจกรรม ลัก คือ กรอบการเรียนรู้ทรัพยากร กิจกรรมที่ 1 กิจกรรมปกปักทรัพยากร กิจกรรมที่ 2 กิจกรรม �าร จเก็บร บร มทรัพยากร กิจกรรมที่ 3 กิจกรรมปลูกรัก าทรัพยากร กรอบการใช้ ประโยชน์ กิจกรรมที่ 4 กิจกรรมอนุรัก ์และการใช้ประโยชน์ทรัพยากร กิจกรรมที่ 5 กิจกรรม ูนย์ข้อมูลทรัพยากร กิจกรรมที่ 6 กิจกรรม างแผนพัฒนาทรัพยากร กรอบการ ร้างจิต �านึก กิจกรรมที่ 7 กิจกรรม ร้างจิต �านึกในการอนุรัก ์ทรัพยากร กิจกรรมที่ 8 กิจกรรมพิเ นับ นุนการอนุรัก ์ทรัพยากร

กรมการพัฒนาชุมชน มีภารกิจ ลัก า� คัญในการ ง่ เ ริมการพัฒนาทุนชุมชน ได้แก่ ทุนธรรมชาติ ทุนกายภาพ ทุนมนุ ย์ ทุน งั คม และทุนการเงิน ซึง่ อดคล้องกับการด�าเนิน โครงการอนุรัก ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชด�าริ มเด็จพระเทพรัตนราช ุดาฯ ยามบรมราชกุมารี (อพ. ธ.) ตามแผนแม่บท อพ. ธ. ระยะ 5 ปีที่ ก (1 ตุลาคม พ. . 2559 - 30 กันยายน พ. . 2564)

ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชน ได้จัดท�าโครงการเ ริม ร้าง ักยภาพทุนชุมชนตามแน พระราชด�าริโครงการอนุรัก ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจาก พระราชด�าริ มเด็จพระเทพรัตนราช ุดาฯ ยามบรมราชกุมารี (อพ. ธ.) มีกลุ่มเป้า มาย ทีเ่ ข้ารับการอบรมใ ค้ ามรู ้ จ�าน น 290 คน ตลอดจน นับ นุนใ พ้ นื้ ทีใ่ นค ามรับผิดชอบ ของกรมการพัฒนาชุมชน ที่มีค ามพร้อมและมี ักยภาพรองรับการใ ้บริการองค์ค ามรู้ ด้านการอนุรัก ์และใช้ประโยชน์ทรัพยากรได้อย่างมีประ ิทธิภาพ จ�าน น 6 แ ่ง ได้แก่ ู น ย์ ึ ก าและพัฒนาชุมชนนคร รีธรรมราช ู น ย์ ึ ก าและพั ฒ นาชุ ม ชนอุ ด รธานี ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนนครนายก ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนล�าปาง ิทยาลัยการ พั ฒ นาชุ ม ชน อ� า เภอบางละมุ ง จั ง ั ด ชลบุ รี และ ู น ย์ เรี ย นรู ้ ทุ น ชุ ม ชนต� า บลละงู อ�าเภอละงู จัง ัดละงู ใ ้เป็นแ ล่งเรียนรู้ และร บร มพันธุกรรมพืชและ มุนไพรพื้นถิ่น ด้ ยการน�าพันธุ์ไม้ จ�าน น 9,720 ต้น มาปลูกในพื้นที่ จ�าน น 38 ไร่ เพื่อดูแลรัก า ใ ้เจริญเติบโต ามารถใช้ประโยชน์ต่อไปในอนาคตได้ 94

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

รูปแบบการพัฒนาทุนชุมชนตามแนวพระราชดําริ

จากการขับเคลือ่ นการด�าเนินงานเ ริม ร้างกองทุนชุมชนใ ม้ ปี ระ ทิ ธิภาพและ มีธรรมาภิบาลในปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 มีผล า� เร็จของการด�าเนินงาน ดังนี้ ผลการดําเนินงาน เชิงปริมาณ

มีครัวเรือนใน มู่บ้าน/ชุมชน ที่มี นี้ซ�้าซ้อน ามารถบริ ารจัดการ นี้ไป ู่ 1 ครัวเรือน 1 ัญญา จ�านวน 12,824 ครัวเรือน

กองทุนชุมชน นับ นุนเงินทุนครัวเรือน มั มาชีพ จ�านวน 333,405 ครัวเรือน จากครัวเรือน ัมมาชีพ จ�านวน 468,913 ครัวเรือน (คิดเป็นร้อยละ 63.37)

กองทุนชุมชนทีม่ กี ารบริ าร ารจัดการทีม่ ปี ระ ทิ ธิภาพและมีธรรมาภิบาล จ�านวน 1,500 กลุม่ เชิงคุณภาพ

ครัวเรือนใน มู่บ้าน/ชุมชน ที่มี นี้ซ�้าซ้อน ามารถบริ ารจัดการ นี้ไป ู่ 1 ครัวเรือน 1 ญั ญา ได้ จ�านวน 12,824 ครัวเรือน ลด นีไ้ ด้ จ�านวน 6,253 ครัวเรือน ปลด นีไ้ ด้ จ�านวน 516 ครัวเรือน

ชุมชนมีแ ล่งทุนในการ นับ นุนในการประกอบอาชีพ และมี วั ดิการชุมชน

กลุม่ /องค์กร ใน มูบ่ า้ นชุมชน มีความเชือ่ มโยงการท�างานร่วมกันในชุมชน และ ามารถ บริ ารจัดการกองทุนชุมชนใ ้เข้มแข็ง ามารถ นุนเ ริมอาชีพครัวเรือน ใ ้เกิดการ ร้างงาน ร้างอาชีพ ร้างรายได้ 95

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ยุทธศาสตร์ที่ 4

เสริมสร้างองค์กรให้มีขีดสมรรถนะสูง

กรมการพัฒนาชุมชน ใ ค้ วาม า� คัญกับการเ ริม ร้างศักยภาพของ “ทุนมนุษย์” ซึ่งเป็นรากฐาน �าคัญในการพัฒนาประเทศ โดยถือเป็นบทบาท น้าที่ ลักในการพัฒนา ชุมชน ทุกพื้นที่ต�าบล มู่บ้าน ขณะเดียวกันบุคลากรของกรมการพัฒนาชุมชนคือก�าลัง า� คัญในการถ่ายทอดแนวคิด ปรัชญา และ ลักการพัฒนาชุมชน ผ่านนโยบาย และภารกิจ โดยร่วมกับประชาชนขับเคลื่อนแผนงาน โครงการกิจกรรมการพัฒนาชุมชน ดังนั้น “ทุนมนุษย์” ของกรมการพัฒนาชุมชน คือปัจจัย า� คัญในการขับเคลื่อนยุทธศา ตร์ไป ู่ เป้า มายแ ่งความ �าเร็จ “เศรษฐกิจฐานรากมั่นคง และชุมชนพึ่งพาตนเองได้” ยกระดับกรมการพัฒนาชุมชนในเป็นองค์การขีด มรรถนะ ูง (High Performance Organization : HPO) บุคลากร เก่ง ดี มีความ ุข และเป็นที่ยอมรับของประชาชน จากทุกภาค ่วนภายใต้กลยุทธ์ และแนวทางการขับเคลื่อนดังนี้

เป้าหมาย : องค์กรทันสมัย งานมีคุณภาพ ตัวชีว้ ด ั : ได้รบ ั รางวัลจาก หน่วยงาน หรือผ่านเกณฑ์ มาตรฐานด้านการบริหาร จัดการองค์กร

เป้าหมาย : บุคลากรทันสมัย เก่ง ดี และมีความสุข ตั ว ชี้ วั ด : 1) ร้ อ ยละของ บุคลากรทีม่ คี ณ ุ ภาพตามเกณฑ์ 2) ร้อยละความ ผาสุขของบุคลากร

96

เป้ า หมาย : องค์ ก รมี ภาพลักษณ์ที่ดี ตัวชีว้ ด ั : ร้อยละของชุมชน และเครือข่ายทีม่ คี วามเชือ่ มัน่ ต่อกรมฯ

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1. การเสริมสร้างศักยภาพองค์กร 1.1 การส่งเสริมองค์กรธรรมาภิบาล

1) เจตนารมณ์นโยบายการก�ากับดูแลองค์การที่ดี

“เจตนารมณ์ของมาตรา 3/1 แ ง่ พระราชบัญญัตริ ะเบียบบริ ารราชการแผ่นดิน พ. . 2545 และพระราชกฤ ฎีกา า่ ด้ ย ลักเกณฑ์และ ธิ กี ารบริ ารกิจการบ้านเมืองทีด่ ี พ. . 2546 คือการ ่งเ ริมใ ้ น่ ยงานภาครัฐน�า ลักการบริ ารกิจการบ้านเมืองที่ด ี มาใช้ในการบริ ารราชการแผ่นดิน เพือ่ ประโยชน์ ขุ ของประเท ชาติและประชาชน โดยได้ ก�า นดเป็น ลักธรรมาภิบาลของการบริ ารกิจการบ้านเมืองทีด่ ี ทัง้ นี ้ กรมการพัฒนาชุมชน ได้ตระ นักถึงค าม �าคัญของการ ่งเ ริมองค์กรธรรมาภิบาลใ ้บังเกิดผล �าเร็จเป็น รูปธรรม จึงได้ประกา เจตนารมณ์นโยบายการก�ากับดูแลองค์การทีด่ ี กรมการพัฒนาชุมชน เพือ่ ใ ก้ ารปฏิบตั ริ าชการของกรมการพัฒนาชุมชน มีระบบบริ ารจัดการทีด่ ี มีค ามชัดเจน โปร่งใ มีคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาล ท�าใ ้ประชาชนเกิดค ามมั่นใจ และเป็น ที่ยอมรับของทุกภาค ่ นที่เกี่ย ข้อง เพื่อแ ดงค ามมุ่งมั่นต่อการบริ ารราชการตาม แน ธรรมาภิบาล โดยก�า นดแน ทางการน�านโยบายการก�ากับดูแลองค์การที่ดีไป ู่การ ปฏิบัติ ทั้ง 4 ด้าน ประกอบด้ ย นโยบายด้านรัฐ สังคม และสิง่ แวดล้อม โดยยึด ลักของกฎ มายนโยบายรัฐ พันธกิจ ของกรมการพัฒนาชุมชนตามภารกิจในการ ่งเ ริมกระบ นการเรียนรู้และการมี ่ นร่ ม ของประชาชนในการเ ริม ร้างค ามเข้มแข็งของชุมชนและการพัฒนาเ ร ฐกิจฐานราก ภายใต้แน คิดตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง นโยบายด้านผูร้ บั บริการและผูม้ สี ว่ นได้สว่ นเสีย มุง่ มัน่ พัฒนาระบบการใ บ้ ริการ ทีค่ า� นึงถึงประโยชน์ ขุ การตอบ นองค ามต้องการของผูร้ บั บริการและผูม้ ี ่ นได้ ่ นเ ยี ที่ ะด กร ดเร็ และเป็นธรรม นโยบายด้านองค์การ มุ่งมั่นในการพัฒนาองค์การใ ้มีขีด มรรถนะ ูงโดยใช้ ลักธรรมาภิบาล เป็นเครื่องมือ ่งเ ริม ัฒนธรรมองค์การ นโยบายด้านผู้ปฏิบัติงาน มุ่งมั่นใช้ระบบคุณธรรมในการบริ ารทรัพยากรบุคคล พัฒนาบุคลากรใ ้ประพฤติปฏิบัติตาม ลักธรรมาภิบาลขององค์การและมีอุดมการณ์ ในงานพัฒนาชุมชนและเชี่ย ชาญการท�างานเชิงบูรณาการ 2) การด�าเนินงานพัฒนาชุมชนใสสะอาด

กรมการพัฒนาชุมชน ได้รเิ ริม่ จัดท�าโครงการพัฒนาชุมชนใ ะอาด เพือ่ ตอบ นอง ต่อ าระแ ่งชาติด้านจริยธรรม ธรรมาภิบาล และการป้องกันและปราบปรามการทุจริต 97

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ประพฤติมิชอบในภาครัฐ โดยเริ่มด�าเนินการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2550 ต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน โดยก�า นดกรอบแนวทางการขับเคลือ่ น 5 มิต ิ เพือ่ ใ ้ น่วยงานใน งั กัดกรมฯ ด�าเนินการดังนี้ มิติที่ 1 ด้านบทบาทผู้บริ ารและความพยายามริเริ่มของ น่วยงานในการ ร้าง ความโปร่งใ มิติที่ 2 ด้านการเปิดเผยข้อมูล มิติที่ 3 ด้านการมี ่วนร่วมภาคประชาชน มิติที่ 4 ด้านการเ ริม ร้างคุณธรรม จริยธรรม และจรรยาข้าราชการ มิติที่ 5 ด้าน ภาพแวดล้อม ถานที่ทา� งาน

โดยมีการประกวดและพิจารณามอบรางวัลใ ้แก่ น่วยงานที่มีผลการด�าเนินงาน ตามแนวทางทั้ง 5 มิติในระดับดีเด่น 3) การเสริมสร้างจริยธรรมข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน

กรมการพัฒนาชุมชน ได้ก�า นดยุทธศา ตร์การ ่งเ ริมจริยธรรมข้าราชการกรม การพัฒนาชุมชน เพื่อเป็นกรอบแนวทางในการด�าเนินงานเ ริม ร้างและพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมแก่ข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน ใ ้ประพฤติปฏิบัติ น้าที่ตามประมวล จริยธรรมข้าราชการพลเรือน และจรรยาข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน และเพื่อใ ้การ ขับเคลือ่ น า� เร็จลุลว่ งอย่างเป็นรูปธรรม จึงจัดโครงการเ ริม ร้างจริยธรรมข้าราชการกรม การพัฒนาชุมชนขึ้น เพื่อเป็นการกระตุ้นใ ้ น่วยงานใน ังกัดมีการ ่งเ ริมคุณธรรม จริยธรรมแก่ข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน โดยก�า นดใ ้ �านักงานพัฒนาชุมชน ทุกจัง วัดจัดกิจกรรมเ ริม ร้างจริยธรรมใ ้แก่ข้าราชการใน น่วยงาน เพื่อใ ้มีความรู้ ความเข้าใจใน ลักจริยธรรมข้าราชการ และการปฏิบตั งิ านเพือ่ ป้องกันการทุจริตและความ ขัดกันของผลประโยชน์ ว่ นตนและผลประโยชน์ ว่ นรวม รือผลประโยชน์ทบั ซ้อน น�าไป ู่ การปฏิบัติ น้าที่ และการด�าเนินชีวิตประจ�าวันที่ยึด ลักคุณธรรม จริยธรรม 1.2 การจัดทําแผนกลยุทธ์บริหารกําลังคนเพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ กรมการพัฒนาชุมชน

ด�าเนินการโดยการวิเคราะ ค์ วามต้องการอัตราก�าลังในเชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพ เพื่อวางแผนบริ ารก�าลังคนใ ้ อดคล้องกับยุทธศา ตร์กรมการพัฒนาชุมชน เก็บข้อมูล ในพื้นที่ตัวอย่าง จ�านวน 6 จัง วัด 12 อ�าเภอ เพื่อวิเคราะ ์ปริมาณงาน (Workload)

98

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ของพัฒนากร น�าไป ู่การก�า นดแน ทางการบริ ารก�าลังคนที่เชื่อมโยงกับการขับเคลื่อน ภารกิจได้อย่างมีประ ิทธิภาพ ่งผลต่อคุณภาพชี ิตในการท�างานที่ดี มี มดุลเ ลาท�างาน มีค าม ุข และค ามผูกพันต่อกรมการพัฒนาชุมชน 1.3 การพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศขององค์กร

1) การพัฒนาระบบบริ ารจัดการด้านค ามมั่นคงปลอดภัยของ าร นเท ตาม มาตรฐาน ISO 27001 : 2013 ปีงบประมาณ พ. . 2561

เพื่ อ ยกระดับและตร จ อบคุณภาพขององค์ ก ร ทั้ ง ด้ า นค ามปลอดภั ย ของ าร นเท และประ ิ ท ธิ ภ าพในการปฏิ บั ติ ง าน โดยมุ ่ ง เน้ น การรั ก าคุ ณ ค่ า พื้ น ฐาน 3 ประการ ได้แก่ การรัก าค ามลับ (Confidentiality) ค ามถูกต้องครบถ้ น (Integrity) และค ามพร้อมใช้งาน (Availability) ผ่านทางการพัฒนาบุคลากร (People) พัฒนา กระบ นการท�างาน (Process) และน�าเครื่องมือที่ทัน มัยมาช่ ยในการด�าเนินงาน (Technology) และ ISO 27001 : 2013 ถือได้ ่าเป็นมาตรฐานการรัก าค ามมั่นคง ปลอดภัยของ าร นเท ที่ได้รับการยอมรับในระดับ ากล

“พิทัก ์ข้อมูลข่า าร งานบริ ารปลอดภัย ูนย์ค บคุมระบบคอมพิ เตอร์ พช.ก้า ไกล ู่มาตรฐาน ากล”

กรมการพัฒนาชุมชน เข้ารับการตร จประเมิ น เพื่ อ ขอการรั บ รองมาตรฐาน ISO 27001 : 2013 โดยบริ ัท United Registrar of Systems (Thailand) Ltd. ซึ่งเป็น น่ ยงาน 1 ใน 40 าขาทั่ โลก ผูไ้ ด้รบั อนุญาตใ เ้ ป็นผูต้ ร จประเมินรับรองมาตรฐาน ISO จาก ราชอาณาจักร ผลการตร จประเมิน ปรากฏ ่า ผ่านการ ตร จประเมินได้รับรองมาตรฐาน ISO 27001 : 2013 เป็ น ระยะเ ลา 3 ปี (มี ผ ลการรั บ รองตั้ ง แต่ ั น ที่ 25 กรกฎาคม 2561 เป็นต้นไป) และได้ใบรับรอง มาตรฐาน ISO 27001 : 2013 (Certification ISO 27001 : 2013) จาก ราชอาณาจักร เมื่อ ันที่ 4 กันยายน 2561

ทั้งนี้ กรมการพัฒนาชุมชน เป็น น่ ยงานระดับกรม น่ ยงานแรกของกระทร ง ม าดไทย ที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน ISO 27001 : 2013

99

รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2) การเช่าวงจรสื่อสัญญาณอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง 4 ระดับ

เพื่อตอบ นองต่อแน ทางการพัฒนาระบบเทคโนโลยี าร นเท ในการ บริ ารจัดการงานในองค์กรเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในปีงบประมาณ 2561 ได้มีการ ติดตั้งอุปกรณ์และใ ้บริการ งจร ่ือ ัญญาณอินเทอร์เน็ตค ามเร็ ูง ผ่านเ ้น าย ใยแก้ น�าแ ง (Fiber Optic) และใ ้บริการ งจร ื่อ ัญญาณค ามเร็ ูง แบบ MPLS ดังนี้ 1. ระดับกรมการพัฒนาชุมชน ใ ้บริการ งจร ื่อ ัญญาณค ามเร็ ูง แบบ MPLS ขนาดไม่นอ้ ยก า่ 400 Mbps จ�าน น 2 งจร และใ บ้ ริการอินเทอร์เน็ต โดย Guarantee bandwidth ไม่น้อยก ่า 1 Gbps/400 Mbps (ค ามเร็ ในประเท 1 Gbps และค ามเร็ ต่างประเท 400 Mbps) 2. ระดับ ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชน จ�าน น 11 ูนย์ และ ิทยาลัย การพัฒนาชุมชน จ�าน น 1 แ ่ง ใ ้บริการ งจร ื่อ ัญญาณค ามเร็ ูง แบบ MPLS ขนาดไม่น้อยก ่า 10 Mbps จ�าน น 12 งจร 3. ระดับ �านักงานพัฒนาชุมชนจัง ัด 76 จัง ัด ใ ้บริการ งจร ื่อ ัญญาณค ามเร็ ูง ขนาดไม่น้อยก ่า 10 Mbps จ�าน น 76 งจร 4. ระดับ �านักงานพัฒนาชุมชนอ�าเภอ 878 อ�าเภอ ใ ้บริการ งจร ื่อ ัญญาณอินเทอร์เน็ตค ามเร็ ูงผ่านเ ้น ายใยแก้ น�าแ ง (Fiber Optic) ขนาด ค ามเร็ ไม่น้อยก ่า 35/15 Mbps จ�าน น 878 งจร ผลลัพธ์ : กรมการพัฒนาชุมชน สามารถใช้งานระบบอินเตอร์เน็ตได้อย่างมี ประสิทธิภาพ มีวงจรสือ่ สัญญาณอินเตอร์เน็ตความเร็วสูง 4 ระดับ ทีร่ องรับการใช้งาน ระบบ Video Conference และระบบ Web Conference ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเพียงพอกับการใช้งานของบุคลากรทุกระดับในการรับ - ส่งข้อมูลข่าวสาร และ สารสนเทศได้อย่างทั่วถึง รวดเร็ว 3) การพัฒนาระบบประชุมทางไกลผ่านอินเทอร์เน็ต (Conference)

ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชนได้พัฒนาระบบประชุม ทางไกลผ่านอินเทอร์เน็ต (Conference) ติดตั้งจ�าน น 89 จุด ดังนี ้ (1) กรมการพัฒนา ชุมชน ( ่ นกลาง) 1 จุด (2) �านักงานพัฒนาชุมชนจัง ัด 76 จัง ัด (3) ูนย์ ึก า และพัฒนาชุมชน 11 แ ่ง (4) ิทยาลัยการพัฒนาชุมชน จ�าน น 1 แ ่ง

100 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลการดําเนินงาน

กรมฯ ใช้ประโยชน์จากระบบการประชุมทางไกลเป็นประจ�าทุก ัปดา ์ เพื่อใ ้ ผูบ้ ริ าร ามารถถ่ายทอดแนวนโยบายการปฏิบตั งิ านและมอบ มายภารกิจใ ้ า� นักงาน พัฒนาชุมชนจัง วัดรับทราบข้อมูลข่าว ารและ ามารถถ่ายทอดแนวนโยบายดังกล่าว ไปยังผู้ปฏิบัติงานในระดับพื้นที่ อ�าเภอ ต�าบล และ มู่บ้านได้อย่าง ะดวก รวดเร็ว และมีประ ทิ ธิภาพ ามารถลดค่าใช้จา่ ยได้ประมาณปีละ 40 - 50 ล้านบาท โดยได้ดา� เนินการ ประชุมทางไกลระ ว่างกรมการพัฒนาชุมชนกับ �านักงานพัฒนาชุมชนจัง วัดเป็น ประจ�าทุก ัปดา ์ และได้ด�าเนินการ ื่อ าร และติดตามภารกิจ �าคัญได้รับมอบ มาย จากรัฐบาลและกระทรวงม าดไทย เช่น โครงการตลาดประชารัฐ โครงการไทยนิยมยัง่ ยืน โครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ผู้บริ าร ามารถ ื่อ าร และติดตามผลการ ด�าเนินการ โดยที่บุคลากรทุกระดับ ามารถรับรู้แนวทางการด�าเนินงาน และปฏิบัติงาน ได้ตามเป้า มายได้อย่างรวดเร็วและมีประ ิทธิภาพ โดยมีศักยภาพในระดับเดียวกันกับ ระบบการประชุมทางไกลของกระทรวงม าดไทย 4) โครงการศาสตร์พระราชาสู่การพัฒนางาน IT 4.0

กรมการพัฒนาชุมชน ก�า นดด�าเนินโครงการศา ตร์พระราชา ก่ ู ารพัฒนางาน IT 4.0 มีวตั ถุประ งค์เพือ่ น้อมน�าศา ตร์พระราชา (พระบาท มเด็จพระปรมินทรม าภูมพิ ลอดุลยเดช) ลักธรรมาภิบาลและเทคโนโลยี าร นเทศมา ู่การปฏิบัติงาน โดยบุคลากรของ ศูนย์ าร นเทศเพื่อการพัฒนาชุมชน พัฒนายกระดับงานใน น้าที่ คนละ 1 ชิ้นงาน เพือ่ ง่ เ ริมและเผยแพร่การจัดการความรูแ้ ละถ่ายทอดองค์ความรูจ้ ากการปฏิบตั งิ านของ บุคลากร ู่ น่วยงาน าร นเทศใน ่วนกลางและ ่วนภูมิภาค

จากผลการด�าเนินงานตามโครงการ ปรากฏว่ามีนวัตกรรมที่เกี่ยวข้องในด้าน าร นเทศบริการที่น่า นใจ ดังนี ้

101 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1. ระบบการจัดการลูกค้าสัมพันธ์ออนไลน์ (e-crm)

2. ระบบสํานักงานอัตโนมัติออนไลน์ (OA online)

3. การสร้างช่องทางการกระจายเสียงดิจิทัล (Audio Application)

4. Meeting Online Daily (Mon D) : ประชุมออนไลน์ได้ทุกวัน

นอกจากนวัตกรรมด้านสารสนเทศบริการข้างต้น ยังมีนวัตกรรมด้านอื่น ๆ โดยสามารถเข้าไปค้นหาเพิ่มเติม ได้ที่ http://itcenter.cdd.go.th/นวัตกรรมบุคคล หรือสแกน QR code

1.4 ตลาดนัดความรู้งานพัฒนาชุมชน (KM Market)

กรมการพัฒนาชุมชนก�า นดนโยบาย และแนวทางในการ ร้างองค์ความรู้ จากการปฏิบตั งิ านในแต่ละภารกิจของบุคลากรทีม่ คี วามแตกต่าง และมีความ ลาก ลาย ตามบริบทในการท�างานของงานพัฒนาชุมชน โดยการ งั เคราะ อ์ งค์ความรูเ้ พือ่ คิดค้น วิธีการใ ม่ที่เป็นการริเริ่ม รือนวัตกรรม ามารถน�าไปปฏิบัติได้ โดยการแบ่งปัน และใช้ประโยชน์จากองค์ความรูท้ ไี่ ด้จากการ งั เคราะ ์ จึงได้กา� นดใ ม้ กี ารด�าเนินงาน เ ริม ร้างแรงจูงใจในการจัดการความรู ้ ประจ�าปี 2561 ดังนี้ 1. การประกวดองค์ ค วามรู ้ ดี เ ด่ น งานพั ฒ นาชุ ม ชน ซึ่ ง แบ่ ง ออกเป็ น 3 ประเภท ประกอบด้วย

102 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ประเภทที่ 1 การคัดเลือกองค์ค ามรู้ดีเด่นระ ่าง �านักงานพัฒนาชุมชน จัง ดั จ�าน น 76 จัง ดั ประก ดองค์ค ามรูด้ เี ด่นตาม าระงานกรมการพัฒนาชุมชน (CDD Agenda 2017) ซึง่ ประกอบด้ ย การพัฒนาอาชีพครั เรือนตามแน ทาง มั มาชีพ การพัฒนาเ ร ฐกิจฐานรากและประชารัฐ และการพัฒนา นึ่งต�าบล นึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) ประเภทที่ 2 การคัดเลือกองค์ค ามรูด้ เี ด่นระ า่ ง นู ย์ กึ าและพัฒนาชุมชน จ�าน น 11 แ ่ง ประก ดองค์ค ามรู้ดีเด่นในการ ร้าง ิทยากรผู้นา� ัมมาชีพ ประเภทที่ 3 การคัดเลือกองค์ค ามรู้ดีเด่นระ ่าง น่ ยงานใน ่ นกลาง จ�าน น 13 น่ ย ประก ดองค์ค ามรู้ดีเด่นเรื่องงานใน น้าที่ที่ปฏิบัต ิ 2. การประกวดบูธนิทรรศการองค์ความรู้งานพัฒนาชุมชน จาก น่วยงาน ที่มีองค์ความรู้ดีเด่น 1.5 การตรวจสอบภายใน

กรมการพัฒนาชุมชน ใ ้บริการ ด้ า นค ามเชื่ อ มั่ น และการบริ ก ารใ ้ ค� า ปรึ ก า เพื่ อ เพิ่ ม คุ ณ ค่ า ใ ้ กั บ ่ น ราชการ ในการปรั บ ปรุ ง กระบ นการ ก�ากับดูแล การบริ ารค ามเ ี่ยงและการ ค บคุ ม ภายในของ ่ นราชการใ ้ มี ประ ิทธิภาพ ดังนี้ การใ ้บริการด้านความเชื่อมั่น เป็นการตรวจ อบ ลักฐานต่าง ๆ เช่น งบการเงิน ผลการด�าเนินงาน การปฏิบัติตามกฎ ระเบียบ และข้อบังคับ ค ามมั่นคง ปลอดภัยของระบบต่าง ๆ และการตร จ อบค ามถูกต้องและเชื่อถือได้ของข้อมูล ทางการเงิน การบัญชี

1. การตร จ อบด้านการเงิน การบัญชี (Financial Audit)

ตร จ อบ น่ ยรับตร จ ที่ตั้งอยู่ใน ่ นกลางและ ่ นภูมิภาค จ�าน น 14 น่ ยรับตร จ โดยตร จ อบการปฏิบตั งิ านด้านการเงิน การบัญชี และการจัดซือ้ จัดจ้าง พบ ่า น่ ยรับตร จ ่ นใ ญ่ มีการปฏิบัติงานเป็นไปตามกฎ มาย ระเบียบ ข้อบังคับ มติคณะรัฐมนตรี และนโยบายที่ก�า นด

103 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2. การตร จ อบด้านการปฏิบัติตามข้อก�า นด (Compliance Audit)

การติดตามและประเมินผลระบบการค บคุมภายใน จ�าน น 15 น่ ยรับตร จ พบ ่า น่ ยรับตร จ ่ นใ ญ่ มีการจัด างระบบการค บคุมภายในเป็นไปตาม แน ทางที่คณะกรรมการตร จเงินแผ่นดินก�า นด 3. การตร จ อบทุน มุนเ ียนของ �านักงานกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี (Financial Audit)

ตร จ อบด้านการเงิน การบัญชี การค บคุม ินทรัพย์ และการจัดซื้อจัดจ้าง ของ �านักงานกองทุนพัฒนาบทบาท ตรีใน ่ นกลาง และ �านักงานเลขานุการ คณะอนุกรรมการกองทุนพัฒนาบทบาท ตรีระดับจัง ัด จ�าน น 12 จัง ัด พบ ่า ่ นใ ญ่มีการปฏิบัติงานเป็นไปตามกฎ มาย ระเบียบ ข้อบังคับ มติคณะรัฐมนตรี และนโยบายทีก่ า� นดแต่มขี อ้ ตร จพบ ในบางประเด็นทีย่ งั ปฏิบตั ไิ ม่เป็นไปตามระเบียบ

4. การตร จ อบการด�าเนินงาน (Performance Audit)

ตร จ อบการด�าเนินงานจ�าน น 2 โครงการ โดย ุ่มตร จผลการด�าเนินงาน ในพื้นที่ ประกอบด้ ย

1) การจ้างที่ปรึก าโครงการพัฒนาคุณภาพผลิตภัณฑ์กลุ่มปรับตั ู่การ พัฒนา (กลุ่ม Quadrant D/1-3 ดา ) กิจกรรมการพัฒนายกระดับคุณภาพมาตรฐาน ผลิตภัณฑ์ประเภทอา าร ประจ�าปีงบประมาณ พ. . 2560 พบ ่า กลุ่มเป้า มาย ได้รับองค์ค ามรู้และการพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ตาม ัตถุประ งค์ของโครงการ

2) โครงการ ร้างและพัฒนาผูน้ า� มั มาชีพชุมชนตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจ พอเพียง กิจกรรมการ ร้าง ัมมาชีพชุมชนในระดับ มู่บ้าน ประจ�าปีง บประมาณ พ. . 2561 พบ า่ ผลลัพธ์ของการด�าเนินงานตามโครงการเป็นไปตามตาม ตั ถุประ งค์ ตั ชี้ ัด และผลที่คาด ่าตามที่ก�า นดไ ้อย่างมีประ ิทธิผล และประ ิทธิภาพ กล่า คือ ครั เรือน มั มาชีพเป้า มาย ที่ มุ่ ตร จได้รบั การ ง่ เ ริมอาชีพ ามารถด�าเนินการ ได้อย่างต่อเนือ่ ง และมีรายได้เพิม่ ขึน้ จากการประกอบอาชีพดังกล่า ร มถึงบาง มูบ่ า้ น ามารถร มตั กั น เป็ น กลุ ่ ม อาชี พ เพื่ อ ร้ า งค ามเข็ ม แข็ ง และยั่ ง ยื น ในการ ประกอบอาชีพของตนเอง 104 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

5. ตร จ อบด้านเทคโนโลยี าร นเท (Information Technology)

ตร จ อบการบันทึกข้อมูลในระบบงานค ามรับผิดทางละเมิดและแพ่ง 4 ระบบงาน คื อ (1) ระบบงานค ามรั บ ผิ ด ทางละเมิ ด (2) ระบบงานค ามรั บ ผิ ด ทางแพ่ ง (3) ระบบงานผิด ัญญารับทุน/ลา ึก า และ (4) ระบบงานฐานข้อมูลลูก นี้ พบ ่า โปรแกรมระบบงานค ามรับผิดทางละเมิดและแพ่งที่จัดท�าขึ้นโดยกรมบัญชีกลาง ไม่ ามารถบันทึกใ ้ อดคล้องกับการปฏิบัติงานจริงได้

การบริการให้ค�าปรึกษา เป็นการใ ้ค�าปรึก า แนะน�าข้อมูลในประเด็น ที่เกี่ย ข้องกับการในปฏิบัติงาน ด้านการเงิน การคลัง การพั ดุ การค บคุมภายในและ การบริ ารจัดการค ามเ ี่ยง ทางระบบ �านักงานอัตโนมัติ (OA) โทร ัพท์ เ ็บไซต์ กลุ่มตร จ อบภายใน Line และทาง e - mail : auditcdd2560@gmail.com ร มถึง มีการตร จ อบ/ อบทานเอก าร ลักฐานต่าง ๆ ของ า� นัก กอง ูนย์ และจัดฝึกอบรม ใ ้ค ามรู้เกี่ย กับกฎ มาย ระเบียบ ข้อบังคับใ ้กับบุคลากร ของกรมการพัฒนาชุมชน เพื่อใ ้ น่ ยงานทั้ง ่ นกลางและ ่ นภูมิภาค ามารถปฏิบัติงานได้อย่างถูกต้อง ครบถ้ นเป็นไปตามระเบียบฯ ที่ก�า นด และช่ ยลดค ามเ ี่ยง รือข้อผิดพลาด ที่อาจเกิดขึ้นจากการปฏิบัติงานได้ 1.6 การดําเนินงานภายใต้ความร่วมมือ (MOU) ระหว่างกรมการพัฒนาชุมชน กับหน่วยงานอื่น

กรมการพัฒนาชุมชน ได้พฒ ั นากระบ นการท�างานแบบมี ่ นร่ มในทุกมิต ิ และ ทุกขัน้ ตอนของการท�างาน โดยในด้านมิตกิ ารท�างานภายใต้ค ามร่ มมือกับ น่ ยงานภาคี การพัฒนาที่เกี่ย ข้อง เพื่อพัฒนากระบ นการบริ ารงานพัฒนาชุมชน และยกระดับ มาตรฐานงานพัฒนาชุมชนใ ้เป็นที่ยอมรับอย่างก ้างข าง กรมการพัฒนาชุมชนได้ร่ ม 105 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ลงนามข้อตกลงค ามร่ มมือ (Memorandum of Understanding : MOU) กับ น่ ยงานภาคีการพัฒนา 56 น่ ยงาน ร ม 33 ฉบับ จ�าแนกเป็น 4 ด้าน ได้แก่ ด้านเ ร ฐกิจ 21 ฉบับ ด้าน ังคม 3 ฉบับ ด้าน ิ่งแ ดล้อม 2 ฉบับ และด้านบริการ 7 ฉบับ -

จ�ำนวน 21 ฉบับ

ด้านเศรษฐกิจ

ประเด็น MOU

ที​ี่

1.

การสร้างความเข้มแข็งเศรษฐกิจฐานรากผ่าน

วันที่ลงนาม

หน่วยงานที่ MOU

28 พ.ค. 2559

กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและ การสื่อสาร, กระทรวงเกษตรและ สหกรณ์, ธนาคารเพื่อการเกษตร และสหกรณ์การเกษตร, การท่องเทีย่ ว แห่งประเทศไทย, สหพันธ์ เอสเอ็มอีไทย, THAILANDMALL.net

18 ส.ค. 2559

บริษัท การบินไทย จ�ากัด (มหาชน), กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวง พาณิชย์, การท่องเที่ยวแห่ง ประเทศไทย, บริษัท ท่าอากาศ ยานไทย จ�ากัด (มหาชน), บริษัท ไปรษณียไ์ ทย จ�ากัด, บริษทั คิงเพาเวอร์ อินเตอร์เนชั่นแนล จ�ากัด, บริษัท มอลล์ (ไทยแลนด์) จ�ากัด

19 ส.ค. 2559

กระทรวงมหาดไทย (กรมการ พัฒนาชุมชน), กระทรวงเทคโนโลยี และการสื่อสาร, กระทรวง อุตสาหกรรม, กระทรวง สาธารณสุข, กระทรวงพาณิชย์, กระทรวงการคลัง, ส�านักนายก รัฐมนตรี, สภาอุตสาหกรรมแห่ง ประเทศไทย, ส�านักงานคณะ กรรมการอิสลามแห่งประเทศไทย, สมาคมอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์ไทย, สมาคมผู้ประกอบการพาณิชย์ อิเล็กทรอนิกส์ไทย, สมาคมผูค้ า้ ปลีกไทย

16 ก.พ. 2560

ส�านักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาด กลางและขนาดย่อม (สสว.), การท่องเทีย่ วแห่งประเทศไทย (ททท.), บริษัท ปตท. จ�ากัด (มหาชน), ธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลาง และขนาดย่อมแห่งประเทศไทย (ธพว.)

เครือข่ายศูนย์ดิจิทัลชุมชน

2.

การพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP เพื่อจ�าหน่าย บนเครื่องบิน

3.

การประสานความร่วมมือในการพัฒนาแนวทางการ เชื่อมโยงและแลกเปลี่ยนข้อมูลสินค้าของประเทศ (Nation Product Catalogue)

4.

จัดตั้งศูนย์บริการข้อมูลข่าวสารการท่องเที่ยวและ จ�าหน่ายสินค้าท้องถิ่นทั่วประเทศในพื้นที่สถานี บริการน�้ามัน ปตท. : ประชารัฐ สุขใจ Shop

106 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ประเด็น MOU

ที​ี่

5.

โครงการส่งเสริมช่องทางการตลาดสินค้า

วันที่ลงนาม 7 เม.ย. 2560

บริษัท ไทย พาวิลเลี่ยน คอร์เปอเรท จ�ากัด, บริษัท โอทอป อินเตอร์ เทรดเดอร์ (ประเทศไทย) จ�ากัด

29 มิ.ย. 2560

บริษัท โอทอปอินเตอร์เทรดเดอร์ ประเทศไทย (ตัวแทนกรมการพัฒนา ชุมชน) กับ บริษัท Kenthai Global Steering Limited

25 ก.ค. 2560

บริษัท โอทอปอินเตอร์ เทรดเดอร์ (ประเทศไทย ตัวแทนกรมการพัฒนา ชุมชน) กับ AEC Commercial And Event Jont Stock Company (จาก สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม)

25 ก.ค. 2560

บริษัท โอทอปอินเตอร์ เทรดเดอร์ (ประเทศไทย ตัวแทนกรมการพัฒนา ชุมชน) กับ BM Group Company Limited (จากสาธารณรัฐ ประชาธิปไตยประชาชนลาว)

27 ก.ค. 2560

บริษัท จีเอ็มโอ-แซด คอม เน็ตดีไซน์ โฮลดิ้ง จ�ากัด

14 ก.ย. 2560

ส�านักงานคณะกรรมการดิจิทัล เพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและ สังคม, กรมส่งเสริมการค้าระหว่าง ประเทศ กระทรวงพาณิชย์

26 ก.ย. 2560

องค์การตลาด กระทรวงมหาดไทย

20 ธ.ค. 2560

บริษัท แอดวานซ์ ไวร์เลส เน็ทเวอร์ค จ�ากัด (AWN) ในเครือบริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จ�ากัด (มหาชน) (AIS)

20 ธ.ค. 2560

บริษัท แอสเซนด์ คอมเมิร์ซ จ�ากัด ในเครือ ซีพี กรุ๊ป

หนึ่งต�าบล หนึ่งผลิตภัณฑ์

6.

โครงการส่งเสริมช่องทางการตลาดสินค้า หนึ่งต�าบล หนึ่งผลิตภัณฑ์

7.

โครงการส่งเสริมช่องทางการตลาดสินค้า หนึ่งต�าบล หนึ่งผลิตภัณฑ์

8.

โครงการส่งเสริมช่องทางการตลาดสินค้า หนึ่งต�าบล หนึ่งผลิตภัณฑ์

9.

โครงการพัฒนาแอพพลิเคชั่นและเว็บไซต์ OTOPTHAI.SHOP

10.

สร้างวิทยากรและผู้ประกอบการ Village e - Commerce ผ่านเครือข่ายศูนย์ดิจิทัลชุมชน

11.

โครงการสร้างความร่วมมือกับกรมการพัฒนา

หน่วยงานที่ MOU

ชุมชนในการน�าสินค้า OTOP ไปจ�าหน่ายใน Modern Trade

12.

โครงการความร่วมมือ OTOP e-Commerce บนแอปพลิเคชัน ร้านฟาร์มสุข

13.

โครงการความร่วมมือ OTOP e-Commerce บนเว็บไซต์ Weloveshopping.com

107 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ที​ี่

14.

ประเด็น MOU การสนับสนุนการด�าเนินงานและสนับสนุนเงินทุน

วันที่ลงนาม

หน่วยงานที่ MOU

10 ก.ย. 2558

ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ การเกษตร (ธกส.)

10 ก.ย. 2558

ธนาคารออมสิน

แก่กลุ่มอาชีพ กลุ่มผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP หรือวิสาหกิจชุมชนหรือกิจการที่ก่อให้เกิดรายได้ ของชุมชนเพื่อตอบสนองการขับเคลื่อนนโยบาย รัฐบาลในการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก โดยการให้ ค�าปรึกษา สนับสนุนเงินทุนหรือสินเชื่อปลอด ดอกเบี้ยหรือดอกเบี้ยต�า่ เพื่อขยายกิจการที่ก่อให้ เกิดรายได้ของชุมชน

15.

การสนับสนุนการด�าเนินงานและสนับสนุนเงินทุน แก่กลุ่มอาชีพ กลุ่มผู้ผลิตผู้ประกอบการ OTOP หรือวิสาหกิจชุมชนหรือกิจการที่ก่อให้เกิดรายได้ ของชุมชนเพื่อตอบสนองการขับเคลื่อนนโยบาย รัฐบาลในการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก โดยการให้ ค�าปรึกษา สนับสนุนเงินทุนหรือสินเชื่อปลอด ดอกเบี้ยหรือดอกเบี้ยต�า่ เพื่อขยายกิจการที่ก่อให้ เกิดรายได้ของชุมชน

16.

โครงการตลาดต่อยอด

15 ก.พ. 2561

บริษัท ตลาดต่อยอด เออีซี จ�ากัด

17.

การขับเคลื่อนการด�าเนินงานตามโครงการสร้าง

14 ธ.ค. 2559

มูลนิธิสัมมาชีพ, ตลาดหลักทรัพย์ แห่งประเทศไทย

14 ธ.ค. 2559

หน่วยงานริเริ่มธุรกิจเพื่อสังคม แห่งประเทศไทย (Thailand Social Business Initiative: TSBI)

7 ก.พ. 2560

มูลนิธิพัฒนาชีวิตชนบท โดยบริษัท เครือเจริญโภคภัณฑ์ จ�ากัด และ บริษัท สยามแม็คโคร จ�ากัด (มหาชน)

สัมมาชีพชุมชนสู่การเป็นผู้ประกอบการชุมชน (Community Entrepreneur : CE)

18.

การขับเคลื่อนการด�าเนินงานตามโครงการสร้าง สัมมาชีพชุมชนสู่การเป็นผู้ประกอบการชุมชน (Community Entrepreneur : CE)

19.

ข้อตกลงความร่วมมือการด�าเนินงานศูนย์สาธิต การตลาดตามแนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจ ฐานรากและประชารัฐ (SE) (มุ่งเน้นการถ่ายทอด องค์ความรู้ด้านการบริหารจัดการเชิงธุรกิจ

108 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ประเด็น MOU

ที​ี่

วันที่ลงนาม

หน่วยงานที่ MOU

ด้านการปรับปรุงและพัฒนาศูนย์ฯ ให้ทันสมัย ด้านการปรับปรุงรูปลักษณ์ การวางผังและการ จัดเรียงสินค้า และด้านการจัดท�าระบบบัญชีและ ระบบการเช็คคลังสินค้า)

20.

การส่งเสริมช่องทางการตลาดส�าหรับศูนย์สาธิต

15 มี.ค. 2561

สมาพันธ์เอสเอ็มอีไทย

23 พ.ค. 2560

องค์การความร่วมมือระหว่าง ประเทศญี่ปุ่น (Japan International Cooperation Agency : JICA)

วันที่ลงนาม

หน่วยงานที่ MOU

22 ธ.ค. 2559

บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จ�ากัด (มหาชน)

8 ก.ย. 2559

กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น (สถ.) ส�านักงานกองทุนสนับสนุน การสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) โดยส�านักสนับสนุนสุขภาวะชุมชน และสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน)

10 มิ.ย. 2559

บริษัท การบินกรุงเทพ จ�ากัด (มหาชน)

การตลาดและตลาดประชารัฐ

21.

โครงการเพื่อส่งเสริมผู้ประกอบการชุมชน (Project for Community – Based Entrepreneurship Promotion)

ด้านสังคม

ประเด็น MOU

ที​ี่

1.

จ�ำนวน 3 ฉบับ

โครงการโอทอป จูเนียร์ “OTOP Junior Contest”

2.

การส่งเสริม สนับสนุน และพัฒนาความเข้มแข็ง ของชุมชนท้องถิ่น

3.

1. สร้างรูปแบบการพัฒนาศักยภาพและขยายผล หมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ ภายใต้ความ ร่วมมือกับหน่วยงานภาคี 2. สื่อสารภาพลักษณ์ที่ดีของหน่วยงานโดยขับ เคลื่อนกิจกรรมตามโครงการสานพลังชุมชน เพื่อ พ่ออย่างพอเพียง สู่การพัฒนาที่ยั่งยืน

109 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ด้านสิ่งแวดล้อม

ประเด็น MOU

ที​ี่

1.

จ�ำนวน 2 ฉบับ

1. ร่วมกันประเมินศักยภาพในพื้นที่เป้าหมาย และ คัดเลือกผลิตภัณฑ์/ทรัพยากรชีวภาพที่มีความ

วันที่ลงนาม

หน่วยงานที่ MOU

4 พ.ค. 2559

ส�านักงานพัฒนาเศรษฐกิจจาก ฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน)

30 ธ.ค. 2554

สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า)

โดดเด่น แต่วัตถุดิบที่นา� มาใช้ในการผลิตยังมีไม่ มากนักหรือใกล้สูญหายไปจากพื้นที่ เพื่อช่วยส่ง เสริมการเพาะขยายพันธุ์การพัฒนาวัตถุดิบใน พื้นที่ให้เพียงพอกับการผลิต 2. การร่วมออกงานแสดงสินค้าและนิทรรศการ ต่าง ๆ เกี่ยวกับการใช้ประโยชน์และอนุรักษ์ความ หลากหลายทางชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่น และ อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

2.

1. ส่งเสริมและพัฒนาองค์ความรู้ และการประยุกต์ ใช้กับการด�าเนินงานด้านพัฒนาสังคมและ ด้าน การจัดการสิ่งแวดล้อม 2. ร่วมมือในการจัดอบรม สัมมนา ประชุมทาง วิชาการ การวิจัย การจัดท�าวารสาร ต�ารา เอกสารวิชาการ และจัดกิจกรรมทางวิชาการอืน ่ ๆ 3. แลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร ผลงานวิจัย และผล งานทางวิชาการ 4. การพัฒนาบุคลากรด้านพัฒนาสังคมและด้าน การจัดการสิ่งแวดล้อม 5. การประสานควาร่วมมือกับสถาบันวิชาการใน ประเทศและต่างประเทศในการมีส่วนร่วมพัฒนา บุคลากร นักวิจัย และองค์ความรู้ด้านการจัดการ สิ่งแวดล้อม

110 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

จ�ำนวน 7 ฉบับ

ด้านบริการ ประเด็น MOU

ที​ี่

1.

1. การขอใช้โปรแกรมส�าหรับอ่านข้อมูลจากบัตร

วันที่ลงนาม

หน่วยงานที่ MOU

8 ก.พ. 2559

กรมการปกครอง

3 ต.ค. 2560

ส�านักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและ ภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) (GISTDA)

9 พ.ค. 2561

บริษัท กสท โทรคมนาคม จ�ากัด (มหาชน)

29 มี.ค. 2559

ธนาคารกรุงไทย

29 มี.ค. 2559

ธนาคารออมสิน

29 มี.ค. 2559

ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ การเกษตร

31 พ.ค. 2559

กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.)

ประจ�าตัวประชาชน 2. การขอใช้ประโยชน์ข้อมูลทะเบียนประวัติราษฎร จากฐานข้อมูลทะเบียนกลางด้วยระบบคอมพิวเตอร์ โดยวิธีเชื่อมโยงข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ (Online) 3. การขอใช้ประโยชน์ข้อมูลทะเบียนประวัติราษฎร จากฐานข้อมูลทะเบียนกลางด้วยระบบคอมพิวเตอร์ โดยวิธีแฟ้มข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์

2.

การใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศเพื่อการพัฒนาชุมชน และลดความเหลื่อมล�้าเชิงพื้นที่

3.

การจัดท�าระบบส�ารวจจัดเก็บข้อมูลในรูปแบบดิจิทัล (Digital Survey)

4.

การขอใช้บริการรับช�าระคืนเงินกู้กองทุนพัฒนา บทบาทสตรีด้วยแบบฟอร์มการช�าระเงิน (ฺBill Payment) และการให้บริการด้านการเงิน ผ่านธุรกิจ การรับช�าระเงินค่าสินค้าและบริการของธนาคาร

5.

การขอใช้บริการรับช�าระคืนเงินกู้กองทุนพัฒนา บทบาทสตรีด้วยแบบฟอร์ม การช�าระเงิน (Bill Payment) และการให้บริการด้านการเงิน ผ่านธุรกิจ การรับช�าระเงินค่าสินค้าและบริการของธนาคาร

6.

การขอใช้บริการรับช�าระคืนเงินกู้กองทุนพัฒนา บทบาทสตรีด้วยแบบฟอร์ม การช�าระเงิน (Bill Payment) และการให้บริการด้านการเงิน ผ่านธุรกิจ การรับช�าระเงินค่าสินค้าและบริการของธนาคาร

7.

กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา

111 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2. การพัฒนาบุคลากรให้มีคุณภาพ 2.1 การพัฒนาบุคลากรในทุกระดับ

กรมการพัฒนาชุมชน ใ ้ค าม �าคัญในการเ ริม ร้าง มรรถนะของบุคลากร ด้ ยการพัฒนาค ามรู ้ ค าม ามารถและทัก ะของบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชน (Human Development) ทั้งในเชิง ิชาการและปฏิบัติ ร มไปถึงการพัฒนา มรรถนะของผู้น�า ชุมชน/ปราชญ์ชุมชน ใ ้มีค ามพร้อมต่อการขับเคลื่อนงานในพื้นที่ ตามยุทธ า ตร์ของ กรมการพัฒนาชุมชน กระบ นการพัฒนาบุคลากรจะด�าเนินงานในรูปแบบของการฝึกอบรม การใ บ้ ริการทาง ชิ าการด้านการพัฒนาชุมชนแก่ น่ ยงานทัง้ ในและต่างประเท ร มไปถึง การออกแบบและพัฒนาระบบที่เอื้อใ ้เกิดการเรียนรู้ภายในองค์กร โดยมี ูนย์ ึก าและ พัฒนาชุมชนทั้ง 11 แ ่ง ประกอบด้ ย 1. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชน ระบุรี 2. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนชลบุรี 3. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนอุบลราชธานี 4. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนอุดรธานี 5. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนล�าปาง 6. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนพิ ณุโลก 7. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนเพชรบุรี 8. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนนคร รีธรรมราช 9. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนยะลา 10. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนนครนายก 11. ูนย์ ึก าและพัฒนาชุมชนนครราช ีมา และ ิทยาลัยการพัฒนาชุมชน อ�าเภอบางละมุง จัง ัดชลบุรี

นอกจากบริการด้าน ชิ าการแก่บคุ ลากรภายในและผูน้ า� ชุมชนแล้ นู ย์ กึ าและ พัฒนาชุมชนทั้ง 11 แ ่ง และ ิทยาลัยการพัฒนาชุมชน ยังใ ้บริการด้านการฝึกอบรม แก่บุคลากรภายนอก พร้อมมี ้องพักที่ทัน มัย มีอุปกรณ์อ�าน ยค าม ะด กครบครัน มี ถานที่และ ้องประชุมที่เอื้ออ�าน ยต่อการเรียนรู้และการฝึกอบรม 112 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

การด� า เนิ น การจั ด กิ จ กรรม/โครงการ เพื่ อ พั ฒ นา มรรถนะของบุ ค ลากร ประกอบด้ ย เ ริม ร้าง ักยภาพองค์กรเพื่อยกระดับงานพัฒนาชุมชนด้ ยกระบ นการ ขับเคลื่อนองค์กรด้ ยองค์ค ามรู้และน ัตกรรม และการพัฒนาบุคลากรใ ้มีคุณภาพ ด้ ยกระบ นการพัฒนาบุคลากรใ ท้ นั มัย ทัง้ ลัก ตู รการฝึกอบรมและการพัฒนาระบบ ที่เอื้อใ ้เกิดการเรียนรู้และการด�าเนินงานตามยุทธ า ตร์กรมการพัฒนาชุมชน ทั้งนี ้ การพัฒนาบุคลากรของกรมการพัฒนาชุมชน ามารถแบ่งได้ดังนี้

1) โครงการที่มี ัตถุประ งค์ ลักเพื่อการเ ริม ร้าง มรรถนะของบุคลากรใ ้มี ค ามรู ้ ค ามเข้าใจและ ามารถขับเคลือ่ นงานได้ตามนโยบายของรัฐบาล ในปีงบประมาณ พ. . 2561 ได้ดา� เนินการโครงการ มั มนาผูบ้ ริ ารกรมการพัฒนาชุมชนเพือ่ ขับเคลือ่ นงาน ตลาดประชารัฐและนโยบาย า� คัญของรัฐบาล เพือ่ ร้างค ามรู ้ ค ามเข้าใจโครงการตลาดนัด ประชารัฐ และการปฏิบัติ น้าที่ตามบทบาท ภารกิจของเจ้า น้าที่พัฒนาชุมชนเกี่ย กับ การ ่งเ ริมช่องทางการตลาด ทั้งในระดับ ่ นกลาง จัง ัด และอ�าเภอ ซึ่งกรมฯ ได้รับ มอบ มายจากกระทร งม าดไทยใ ร้ บั ผิดชอบในการขับเคลือ่ นการด�าเนินงานโครงการ ตลาดประชารัฐ คนไทยยิ้มได้ เพื่อ ร้างพื้นที่การจ�า น่าย ินค้าของเก ตรกร ร มไปถึง ผู้ผลิต/ผู้ประกอบการผลิตภัณฑ์ OTOP ใ ้มีช่องทางในการจัดจ�า น่าย ินค้ามากขึ้น

2) การเตรียมค ามพร้อมบุคลากรใ ้มีอุดมการณ์ตามปรัชญาและ ลักการของ การพัฒนาชุมชน โดย ร้างค ามรู้ ค ามเข้าใจในการท�างานพัฒนาชุมชนก่อนเข้ารับ ต�าแ น่ง “นัก ิชาการพัฒนาชุมชน” ซึ่งประกอบด้ ย โครงการพัฒนาข้าราชการที่อยู่ ระ ่างทดลองปฏิบัติ น้าที่ราชการ ลัก ูตรพัฒนากรก่อนประจ�าการ และโครงการ ฝึกอบรม ลัก ูตรพัฒนากรเปลี่ยน ายงาน 113 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3) การพัฒนาเพื่อบุคลากรที่ได้รับการเลื่อนต�าแ น่งไป ู่ต�าแ น่งที่ ูงขึ้น ประกอบด้ ย โครงการฝึกอบรม ลัก ูตรนักบริ ารงานพัฒนาชุมชน (นบพ.) โครงการ ฝึกอบรม ลัก ูตรข้าราชการระดับช�านาญการพิเ และโครงการฝึกอบรม ลัก ูตร นักบริ ารงานพัฒนาชุมชนระดับ ูง (นพ .)

นอกจากการพัฒนาบุคลากร ดังกล่า ข้างต้น กรมการพัฒนาชุมชนยัง ได้ดา� เนินการ พัฒนาบุคลากรของกรมฯ ในระดับต่าง ๆ ดังนี้

1) โครงการฝึกอบรมพัฒนากรระ ่างประจ�าการด้านบริ ารการเปลี่ยนแปลง า� รับพัฒนาบุคลากรในพืน้ ทีเ่ ป็นผูจ้ ดั การต�าบล โดยพัฒนาทัก ะด้านการ เิ คราะ ง์ าน พัฒนาชุมชนยุค Thailand 4.0 การ ร้างภา ะผู้นา� และการ ร้างพันธมิตรในชุมชน

2) โครงการฝึกอบรมบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชนเพื่อขับเคลื่อน SE และ าน พลังประชารัฐ ลัก ูตรเ ริม มรรถนะพัฒนาการอ�าเภอ โดยมุ่งเ ริม ร้างทัก ะ พัฒนาการอ�าเภอใ ้ ามารถขับเคลื่อนงานได้ตามยุทธ า ตร์ของกรมฯ พร้อมทั้ง ร้าง ทัก ะด้านการเป็นที่ปรึก า ามารถใ ้คา� ปรึก า อนแนะงานและ ามารถ ร้างข ัญ ก�าลังใจใ แ้ ก่บคุ ลากรใน า� นักงานพัฒนาชุมชน ใ ้ ามารถท�างานได้อย่างเต็มก�าลังค าม ามารถ

3) โครงการฝึกอบรม ลัก ูตรเ ริม มรรถนะผู้บริ ารระดับ ูง เพื่อเ ริม มรรถนะผูบ้ ริ ารใ ้ ามารถ เิ คราะ ์ ถานการณ์ ร้าง รรค์น ตั กรรมในการบริ ารงาน ยุคดิจิตอล ใ ้ ามารถบริ ารงานพัฒนาชุมชนใ ้บรรลุเป้าประ งค์ตามยุทธ า ตร์ ของกรมฯ ได้ตามที่ างไ ้

นอกจากนี้ กรมการพัฒนาชุมชน ได้พัฒนาเครื่องมือที่ช่ ย ่งเ ริมใ ้เกิดการ เรียนรู้ด้ ยตนเอง โดยได้จัดท�าโครงการผลิตบทเรียนอิเล็กทรอนิก ์ (E-Learning) เพื่อ ร้างทางเลือกในการเรียนรู้ใ ้แก่บุคลากรที่ นใจ ซึ่งในปัจจุบันมีบทเรียนจ�าน น ทั้ง ิ้น 104 ราย ิชา

114 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.2 การจัดทําสื่อรณรงค์ส่งเสริมจริยธรรมข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน

เพื่อเป็นการ ่งเ ริมใ ้ข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชนได้เกิดค ามรู้ ค ามเข้าใจ และเป็นการ ร้างกระแ ใ ข้ า้ ราชการมีจติ า� นึก ตระ นักถึงค าม า� คัญของ ลักคุณธรรม จริยธรรมตามประม ลจริยธรรมข้าราชการพลเรือน ข้อบังคับกรมการพัฒนาชุมชน ่าด้ ย จริ ย ธรรมและจรรยาข้ า ราชการฯ และประม ลจริ ย ธรรมข้ า ราชการพลเรื อ น กรมการพัฒนาชุมชนจึงได้จดั ท�า อื่ รณรงค์ ง่ เ ริมจริยธรรมข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชนขึน้ โดยมีเนื้อ าประกอบด้ ย ส่วนที่ 1 รุปผลการด�าเนินงานของคณะกรรมการจริยธรรม ประจ�ากรมการพัฒนาชุมชนและการด�าเนินงานของกลุม่ งานคุม้ ครอง จริยธรรมข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน ปี พ. . 2559 - 2560 ส่วนที่ 2 การยกย่องเชิดชูเกียรติข้าราชการผูท้ ี่ประพฤติตน และปฏิบตั ิ น้าทีร่ าชการทีด่ ตี าม ลักคุณธรรม จริยธรรม และจรรยา ข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน ประกอบไปด้ ย ข้าราชการต้นแบบด้านจริยธรรม (The Icon) ประจ�าปี 2560 ข้าราชการผู้ที่ประพฤติตนและปฏิบัติ น้าที่ราชการตาม ประม ลจริยธรรมข้าราชการพลเรือนและข้อบังคับกรมการพัฒนา ชุมชน ่าด้ ยเรื่องจริยธรรมและจรรยาข้าราชการฯ ส่ ว นที่ 3 แน ทางการปฏิ บั ติ ต ามประม ลจริ ย ธรรม ข้าราชการพลเรือน ส่ ว นที่ 4 แน ทางการเ ริ ม ร้ า งคุ ณ ธรรม จริ ย ธรรม ข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน ส่วนที่ 5 การประก ดเรียงค าม ง่ เ ริมจริยธรรมข้าราชการ กรมการพัฒนาชุมชน ส่วนที่ 6 ภาคผน ก ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง �า รับข้าราชการ

ประม ลจริยธรรมข้าราชการพลเรือน

ข้อบังคับกรมการพัฒนาชุมชน ่าด้ ยจริยธรรมและจรรยา ข้าราชการ กรมการพัฒนาชุมชน พ. . 2559

115 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.3 โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชน

เพื่ อ ร้ า งค าม ั ม พั น ธ์ ที่ ดี ระ า่ งเพือ่ นร่ มงาน ค ามร่ มมือใน การพัฒนาคุณภาพชี ติ บุคลากรกรมฯ มี ข ั ญ ก� า ลั ง ใจและแรงจู ง ใจในการ ท� า งาน ่ ง ผลใ ้ ท� า งานอย่ า งมี ประ ิทธิภาพ มีค าม มดุลระ ่าง การใช้ชี ติ การท�างานกับชี ติ ่ นตั มี การพัฒนาตนเองเพื่อพัฒนาคุณภาพ ชี ติ ตามแน ทางทีถ่ กู ต้อง กลุม่ เป้า มาย ได้ แ ก่ ข้ า ราชการพลเรื อ นดี เ ด่ น

ประจ�าปี 2559 ข้าราชการและลูกจ้าง ดีเด่น ประจ�าปี 2560 ประเภทบริ าร ประเภท ั น้ า กลุ ่ ม งาน ประเภท พั ฒ นาการอ� า เภอ ประเภท ิ ช าการ ประเภทพั ฒ นากรข ั ญ ใจชุ ม ชน ประเภท นับ นุน ประเภทลูกจ้าง และ ประเภทซื่อ ัตย์ ุจริต ร มทั้งบุคลากร ที่ มี ผ ลการปฏิ บั ติ ดี เ ด่ น ระดั บ จั ง ั ด จ�าน นทั้ง ิ้น 160 คน

2.4 การเสริมสร้างแรงจูงใจเพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตกับการทํางานที่เป็นสุข

การใ ค้ าม า� คัญกับคุณภาพ ชี ิตการท�างานของข้าราชการที่ยังอยู่ ในระบบราชการและข้าราชการที่จะ พ้นจากราชการไป เพือ่ เ ริม ร้างข ญ ั และก� า ลั ง ใจใ ้ กั บ ข้ า ราชการ และ ลูกจ้างประจ�าเป็น ิ่งที่มีค าม �าคัญ และจ�าเป็นต่อองค์การ ดังนัน้ กรมการ พัฒนาชุมชนจึงจัดท�าโครงการเ ริม ร้างแรงจูงใจเพื่อเพิ่มคุณค่าชี ิตกับ การท�างานทีเ่ ป็น ขุ และใ ก้ ารยกย่อง เชิดชูเกียรติข้าราชการผู้ปฏิบัติงานที่มี ผลงานดีเด่น ดังนี้

ก า ร แ ล ก เ ป ลี่ ย น เรี ย น รู ้ ประ บการณ์ชี ติ กับการท�างานทีเ่ ป็น ขุ มี ก ลุ ่ ม เป้ า มายที่ เข้ า ร่ มโครงการ จ� า น น 302 คน ประกอบด้ ย

ข้าราชการและลูกจ้างประจ�าที่ได้รับ ประกา เกียรติคณ ุ เป็นข้าราชการดีเด่น (ครุ ฑ ทองค� า ) ประจ� า ปี 2560 จ�าน น 25 คน ข้าราชการและลูกจ้าง ประจ�า ที่ได้รับประกา เกียรติคุณเป็น ข้าราชการและลูกจ้างดีเด่น ประเภท บริ าร ประเภทพั ฒ นาการอ� า เภอ ประเภท ิชาการ ประเภทพัฒนาการ ข ัญใจชุมชน ประเภท นับ นุน และ ประเภทซื่อ ัตย์ ุจริต ประจ�าปี 2561 จ�าน น 104 คน ข้าราชการที่ครบ เก ียณอายุราชการปี 2561 จ�าน น 177 คน ข้ า ราชการและลู ก จ้ า ง ประจ� า ที่ ป ฏิ บั ติ ร าชการครบ 25 ปี จ�าน น 150 คน

116 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3. การยกระดับภาพลักษณ์องค์กร 3.1 การสื่อสารสร้างการรับรู้และเสริมสร้างภาพลักษณ์องค์กร

กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน มี ก ารประชา ั ม พั น ธ์ แ ละ ื่ อ ารภาพลั ก ณ์ อ งค์ ก ร เพือ่ เ ริม ร้างความเข้าใจและความร่วมมือในการด�าเนินงานพัฒนาชุมชน โดยมีการเผยแพร่ กิจกรรม ความรู้ ความก้าว น้า และผลงานของกรมฯ ในรูปแบบต่าง ๆ ภายใต้กลยุทธ์ “WE ARE CDD” องค์กรดูด ี คือ น้าที ่ คน พช. โดยปี 2561 ด�าเนินการ อื่ ารภาพลัก ณ์ กรมการพัฒนาชุมชนผ่าน ื่อ ดังนี้ ด�าเนินการ ร้างภาพลัก ณ์กรมการพัฒนาชุมชนผ่านช่องทาง ื่อต่าง ๆ ดังนี้ ประเภทสื่อ

จํานวน (ครั้ง)

โทรทัศน์

79

วิทยุ

2,517

สิ่งพิมพ์

1,205

ออนไลน์

4,095

Website

473

ด�าเนินการจัดประกวดเรียงความใน วั ข้อ “โอ้โฮ...OTOP” โดยมีเนือ้ าเกีย่ วกับ การประชา มั พันธ์ ผลิตภัณฑ์ชมุ ชน กิจกรรม ภารกิจ รือผลงานของกรมการพัฒนาชุมชน ทัง้ นี ้ ต้องระบุขอ้ มูลของผลิตภัณฑ์ชมุ ชน ทีก่ ล่าวถึงในเรียงความอย่างชัดเจน ความยาว 1 - 2 น้ากระดา A4 ผู้เข้าร่วมโครงการฯ มีความพึงพอใจเ ็นด้วยที่จะจัดกิจกรรมเช่นนี ้ ในครั้งต่อไปอยู่ในระดับมากที่ ุด คิดเป็นร้อยละ 90.5 รองลงมา ามารถน�าความรู้ที่ได้รับ จากการประกวดไปใช้ประโยชน์ และได้รบั ความรูจ้ ากข้อมูล ถานทีท่ อ่ งเทีย่ ว นิ ค้า OTOP คิดเป็นร้อยละ 61.9

117 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3.2 การเสริมสร้างภาพลักษณ์และสร้างเครือข่ายการประชาสัมพันธ์องค์การ

3.3 Strategic PR เพื่องานพัฒนาชุมชน

ด�าเนินการประชุมเชิงปฏิบตั กิ าร เจ้า น้าที่พัฒนาชุมชนผู้ปฏิบัติงานด้าน การประชา ั ม พั น ธ์ จ� า นวน 107 คน เพื่อพัฒนาทัก ะการจัดท�าแผนกลยุทธ์ การประชา มั พันธ์ ทัก ะการพูดและการ เขียนข่าวประชา ัมพันธ์ ทัก ะการเป็น พิธีกร พร้อมก้าวทัน ื่อ (การเลือกใช้ ื่อ ประชา ั ม พั น ธ์ ใ นยุ ค ื่ อ ลาก ลาย) การ ร้างความประทับใจและมีบคุ ลิกภาพ ที่เ มาะ ม รวมถึงการประชา ัมพันธ์ อย่างไรในภาวะจ�ากัด เพื่อน�าความรู้ไป พัฒนางานด้านการประชา ัมพันธ์ของ น่ ว ยงาน ซึ่ ง ก� า นดด� า เนิ น การ ในไตรมา 1 ณ โรงแรมบัดดี ้ โอเรียนทอล ริเวอร์ไซด์ ปากเกร็ด จัง วัดนนทบุรี 118 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3.4 การพัฒนาและคัดเลือกนักประชาสัมพันธ์ ประจําปี 2561

โดยการจัดประกวดและคัดเลือกนักประชา ัมพันธ์เป็นประจ�าทุกปี โดยมีกิจกรรม ดังนี ้ 1) การจัดท�ากลยุทธ์การประชาสัมพันธ์ปี 2562 และกิจกรรมการเสวนา “เทคนิคการประชาสัมพันธ์ยุค 4.0” ระ ว่างนักประชา ัมพันธ์ดีเด่น ประจ�าปี 2561 และเครือข่าย ื่อมวลชน เมื่อวันที่ 2 - 3 กันยายน 2561 ณ โรงแรมบัดดี้ โอเรียนทอล ริเวอร์ไซด์ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี

2) กิจกรรมศึกษาดูงาน

ึก าดูงาน มู่บ้านโอทอปเพื่อการท่องเที่ย ในพื้นที่ “เกาะเกร็ด”

ึก ากระบ นการท�างานด้าน ื่อ ารม ลชน ิทยุและโทรทั น์ และกระบ นการออกอากา ดรายการ “ตูป้ ณ.ข่า 3” ณ ถานี ิทยุโทรทั น์ไทยที ี ี ช่อง 3

กิจกรรมการเข้ารับราง ัล “นักประชา ัมพันธ์ดีเด่น ประจ�าปี 2561” พร้อมเงินราง ัลจ�าน น 5,000 บาท จ�าน น 20 ราง ัล ณ ูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ ถนนแจ้ง ัฒนะ เขต ลัก ี่ กรุงเทพฯ 119 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3) โครงการผลิตสื่อเพื่อเสริมสร้างภาพลักษณ์องค์กร ด�าเนินโครงการ เ ริ ม ร้ า งภาพลั ก ณ์ แ ละ ร้ า งเครื อ ข่ า ยการประชา ั ม พั น ธ์ อ งค์ ก ร ตั้ ง แต่ วั น ที่ 20 มกราคม – 31 พฤ ภาคม 2561 จัดประกวดคลิปวีดีโอ (Viral Contest) “Check in ทีน่ ขี่ องดี พช.” ความยาวไม่เกิน 3 นาที โดยมีเนือ้ าเกีย่ วกับการประชา มั พันธ์กิจกรรม ภารกิจ รือผลงานของกรมการพัฒนาชุมชน โดยแบ่งการประกวดออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ ประเภทบุคลากรใน ังกัดกรมการพัฒนาชุมชน และประเภทประชาชนทั่วไป มีจา� นวนผลงานคลิปวิดโี อที่ ง่ เข้าประกวด จ�านวนทัง้ นิ้ 84 ผลงาน ผ่านเกณฑ์ จ�านวน 45 ผลงาน โดยมีกลุ่มเป้า มายที่ได้รับรางวัล 2 ประเภท คือ 1) ประเภทบุคลากร ใน งั กัดกรมการพัฒนาชุมชน 2) ประเภทประชาชนทัว่ ไป จ�านวนทัง้ นิ้ 12 รางวัล ผูเ้ ข้าร่วม กิจกรรมฯ มีความพึงพอใจต่อภาพรวมทั้ง มดของโครงการอยู่ในระดับมากที่ ุด คิดเป็นร้อยละ 91.67 รองลงมา ามารถน�าความรูท้ ไี่ ด้รบั จากการประกวดไปใช้ประโยชน์ คิดเป็นร้อยละ 75.00

4) โครงการรณรงค์และเชิญชวนการจัดเก็บข้อมูล จปฐ. ระดับประเทศ ด�าเนินการเผยแพร่ประชา มั พันธ์ อื่ รณรงค์ฯ ทาง อื่ กระแ ลักและ อื่ งั คมออนไลน์ อย่างต่อเนื่อง ท�าใ ้มีผู้ติดตามทาง ื่อ ังคมออนไลน์ YOUTUBE และ Facebook Fanpage กรมการพัฒนาชุมชน เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จ�านวนรวมกว่า 53,697 คน ง่ ผลใ ผ้ ลการจัดเก็บข้อมูล จปฐ. ปี 2561 จ�านวน 12,941,364 ครัวเรือน มีจา� นวน เพิม่ ขึน้ 100,338 ครัวเรือน คิดเป็นร้อยละ 0.78 จากผลการจัดเก็บข้อมูล จปฐ. ปี 2560 จ�านวน 12,841,026 ครัวเรือน ซึ่งท�าใ ้กรมการพัฒนาชุมชน มีผลด�าเนินงานบรรลุ เป้า มายตัวชี้วัดงบประมาณที่ตั้งไว้ จ�านวน 12,900,000 ครัวเรือน

5) โครงการ พช.สัมพันธ์สญ ั จร กรมการพัฒนาชุมชนจัดกิจกรรม พช. มั พันธ์ ญ ั จร เพือ่ เผยแพร่ประชา มั พันธ์บทบาท น้าที ่ ภารกิจ รวมถึงผลการด�าเนินงานของ กรมฯ และเพื่อใ ้คณะผู้บริ ารกรมฯ ื่อมวลชน และเจ้า น้าที่ ังกัดกรมฯ ได้ร่วม กิจกรรมในงานพัฒนาชุมชน ในพืน้ ที ่ จ�านวน 2 ครั้ง ได้แก่ จัง วัดอุทยั ธานี และจัง วัด เพชรบุรี มีผู้เข้าร่วมโครงการฯ จ�านวน 91 คน 120 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลการดําเนินงาน

4.1 ผลลัพธ์จากภายใน

4.1.1 กรมการพัฒนาชุมชนมีบุคลากรเก่ง ดี มีค าม ุข เป็นแบบอย่างที่ดี ในการท�างานระบบบริ ารและพัฒนาทรัพยากรบุคคล มีเป้า มายในการ ล่อ ลอม และปลูกฝัง อุดมการณ์ตามแน คิด ปรัชญา และ ลักการของการพัฒนาชุมชนใ ้แก่ข้าราชการ กรมการพัฒนาชมชุนตัง้ แต่แรกบรรจุ และพัฒนาอย่างต่อเนือ่ ง เพือ่ ใ ข้ า้ ราชการกรมการ พัฒนาชุมชนยึดประชาชน และชุมชน เป็น นู ย์กลางในการท�างาน โดยยึด ลัก มรรถนะ (Competency) และเป็นผู้กระตือรือร้นในการพัฒนาขีดค าม ามารถ (Capability) ของตนเองอย่างต่อเนื่อง เป็นนักปฏิบัติที่ทรงค ามรู้ (Knowledge worker) ามารถ ปฏิบัติงานภายใต้ ลักการบริ ารกิจการบ้านเมืองที่ดี ตามแน ทางการบริ ารจัดการ ภาครัฐแน ใ ม่ได้อย่างมีประ ทิ ธิภาพ ดังนัน้ เพือ่ เป็นการเ ริม ร้างข ญ ั และก�าลังใจ ใ ้กับข้าราชการที่ปฏิบัติงานด้ ยค ามทุ่มเท ิริยะ อุต า ะ และเป็นผู้มีผล ัมฤทธิ์ ูง ในการท�างาน ยึดมั่นต่อจรรยาข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน และประการ �าคัญคือ การได้รบั การยอมรับ และค ามเชือ่ มัน่ จากประชาชนในพืน้ ทีป่ ฏิบตั งิ าน กรมการพัฒนา ชุมชนจึงจัดใ ้มีการมอบราง ัลยกย่องเชิดชูเกียรติกลุ่มคนเ ล่านี้ เพื่อจูงใจและรัก า ใ ้คนดี คนเก่งอยู่ในระบบราชการ และเพื่อ ร้างการเป็นแบบอย่างที่ดีในการท�างาน ใ ้แก่บุคคลอื่น (Role Model) 4.1.2 การปรับปรุง การก�า นดต�าแ น่ง เพื่อ ร้างค ามก้า น้าในอาชีพใ ้แก่ ข้าราชการ (1) ต�าแหน่งพัฒนาการจังหวัด ประเภทอ�านวยการระดับต้น

กรมการพัฒนาชุมชน มีต�าแ น่ง ั น้า ่ นราชการระดับจัง ัด ได้แก่ พัฒนาการจัง ัด จ�าน น 76 ต�าแ น่ง โดยเป็นต�าแ น่งในประเภท “อ�าน ยการ” จากเดิมประกอบด้ ยพัฒนาการจัง ัดที่เป็นประเภทอ�าน ยการระดับต้น จ�าน น 48 ต�าแ น่ง และพัฒนาการจัง ดั ทีเ่ ป็นประเภทอ�าน ยการระดับ งู จ�าน น 28 ต�าแ น่ง 121 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ทัง้ นี ้ ในปีงบประมาณ พ. . 2560 - 2561 กรมการพัฒนา ชุมชนได้ปรับปรุงการก�า นดต�าแ น่งพัฒนาการจัง ดั ประเภทอ�าน ยการระดับต้น ใ ้ ูงขึ้นเป็นพัฒนาการ จัง ดั ประเภทอ�าน ยการระดับ งู จ�าน น 32 ต�าแ น่ง ซึ่งปัจจุบันกรมการพัฒนาชุมชน มีพัฒนาการจัง ัด ประเภทอ�าน ยการระดับต้น เ ลือเพียง 16 ต�าแ น่ง โดยเป็นพัฒนาการจัง ัดประเภทอ�าน ยการระดับ ูง จ�าน น 60 ต�าแ น่ง และมีเป้า มายในการปรับปรุงการ ก�า นดต�าแ น่งใ พ้ ฒ ั นาการจัง ดั เป็นประเภทอ�าน ยการ ระดับ ูงทั้ง มด จ�าน น 76 ต�าแ น่ง

กรมการพัฒนาชุมชน มีต�าแ น่ง ั น้า ่ น ราชการระดับอ�าเภอ ได้แก่ พัฒนาการอ�าเภอ จ�าน น 878 ต�าแ น่ง โดยเป็นต�าแ น่งในประเภท “ ชิ าการ” จากเดิม ประกอบด้ ย พัฒนาการอ�าเภอที่เป็นประเภท ิชาการ ระดับช�านาญการ จ�าน น 470 ต�าแ น่ง และพัฒนาการ อ�าเภอที่เป็นประเภท ิชาการ ระดับช�านาญการพิเ จ�าน น 408 ต�าแ น่ง ทั้งนี ้ ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชนได้ปรับปรุงการก�า นดต�าแ น่ง พัฒนาการอ�าเภอประเภท ิชาการ ระดับช�านาญการ ใ ้ ูงขึ้นเป็นพัฒนาการอ�าเภอประเภท ิชาการ ระดับ ช�านาญการพิเ จ�าน น 148 ต�าแ น่ง ซึ่งปัจจุบัน กรมการพัฒนาชุมชนมีพัฒนาการอ�าเภอที่เป็นประเภท ชิ าการ ระดับช�านาญการ เ ลือเพียง 322 ต�าแ น่ง และ พั ฒ นาการอ� า เภอที่ เ ป็ น ประเภท ิ ช าการ ระดั บ ช�านาญการพิเ จ�าน น 556 ต�าแ น่ง และมีเป้า มาย ในการปรับปรุงการก�า นดต�าแ น่งใ พ้ ฒ ั นาการอ�าเภอ เป็นประเภทช�านาญการพิเ ใน ัด ่ นที่เพิ่มขึ้นต่อไป

122 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

4.1.3 การพัฒนาค ามรู ้ ทัก ะ และ มรรถนะใ ้แก่ข้าราชการในทุกระดับ

ในปีงบประมาณ พ. . 2561 ได้ด�าเนินการพัฒนา มรรถนะข้าราชการกรมการ พัฒนาชุมชน จ�าน น 3,796 คน ดังนี้ (1) ฝึกอบรมพัฒนากรระ ่างประจ�าการด้านการบริ ารการเปลี่ยนแปลง 1,760 คน (2) ฝึกอบรม ลัก ูตรเ ริม มรรถนะนักบริ ารระดับ ูง 103 คน (3) ฝึกอบรมบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชนเพื่อขับเคลื่อน SE และ านพลังประชารัฐ ลัก ูตรเ ริม มรรถนะพัฒนาการอ�าเภอ 878 คน (4) พัฒนาข้าราชการที่อยู่ระ ่างทดลองปฏิบัติ น้าที่ข้าราชการ ลัก ูตรพัฒนากร ก่อนประจ�าการ 463 คน (5) ฝึกอบรม ลัก ูตรพัฒนากรเปลี่ยน ายงาน 70 คน (6) ฝึกอบรม ลัก ูตรนักบริ ารงานพัฒนาชุมชนระดับ ูง (นพ .) 60 คน (7) ฝึกอบรม ลัก ูตรนักบริ ารงานพัฒนาชุมชน (นบพ.) 200 คน (8) ฝึกอบรม ลัก ูตรข้าราชการระดับช�านาญการพิเ 100 คน (9) ฝึกอบรม ลัก ูตร CDD HRD 4.0 : น ัตกรมการพัฒนาทรัพยากรบุคคล ู่ค าม เป็นเลิ 162 คน

4.2 การยอมรับจากภาคสังคม และประชาชน

4.2.1 ผลการประเมินคุณธรรมและค ามโปร่งใ ในการด�าเนินงานของ น่ ยงาน ภาครัฐ (Integrity and Transparency Assessment: ITA) ปี พ. . 2561 จาก า� นักงาน คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในภาครัฐ (ป.ป.ท.) กระทร งยุติธรรม อยูท่ รี่ อ้ ยละ (เฉลีย่ ถ่ งน�า้ นัก) 87.05 ซึง่ ถือ า่ มีคณ ุ ธรรมและค ามโปร่งใ ในการด�าเนินงาน ของ น่ ยงานระดับ ูงมาก 4.2.2 ผลการประเมิน ่ นราชการตามมาตรการปรับปรุงประ ิทธิภาพในการ ปฏิบัติราชการ พ. . 2561 อยู่ในระดับคุณภาพ (มีผลการด�าเนินงานอยู่ในระดับ ูงก ่า เป้า มายทุกองค์ประกอบที่ประเมิน)

123 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.2

ความร่วมมือระหว่างประเทศ

การใ ้ค ามร่ มมือทาง ิชาการด้านการพัฒนาชุมชนแก่ น่ ยงานทั้งในประเท และต่างประเท เป็น น้าที่ นึง่ ของกรมการพัฒนาชุมชนตามกฎกระทร งแบ่ง ่ นราชการ กรมการพัฒนาชุมชน กระทร งม าดไทย พ. . 2552 ในปีงบประมาณ พ. . 2561 กรมการพัฒนาชุมชนได้แบ่งปันประ บการณ์และบทเรียนการด�าเนินงานพัฒนาชุมชนของ กรมการพัฒนาชุมชนแก่ต่างประเท ดังนี ้ 1. การฝึกอบรมหลักสูตร SEP S-M-A-R-T Mobilizing Team

เป็นกิจกรรมแรกของโครงการ Sustainable Community Development Model based on the Application of the Philosophy of Sufficiency Economy for Sri Lanka’s Divineguma National Programme ซึ่งเป็นโครงการค ามร่ มมือ ระ ่างประเท ไทยกับ รีลังกา เพื่อ ร้างและพัฒนาทีมขับเคลื่อนกระบ นการพัฒนา ค ามเข้มแข็งของ มู่บ้านเป้า มาย 3 มู่บ้าน คือ Deltota Phalagama เมือง Kandy มู่บ้าน Uyana, เมือง Polonnaruwa และ มู่บ้าน Watupola เมือง Puttalam ร มทั้ง เผยแพร่ ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงใ ้คนใน มู่บ้าน ได้ฝึกปฏิบัติในชี ิตประจ�า ัน และในการพัฒนา มู่บ้านด้ ย

ทีมขับเคลือ่ นการพัฒนา มูบ่ า้ นซึง่ ประกอบขึน้ จากผูน้ า� ชุมชนของ มูบ่ า้ น ๆ ละ 4 คน และเจ้า น้าที่ของ Department of Samurdhi Development, Ministry of Social Empowerment, Welfare and Kandyan Heritage และเจ้า น้าทีข่ อง น่ ยงาน ที่เกี่ย ข้องที่ปฏิบัติงานใน มู่บ้านเป้า มาย มู่บ้านละ 3 คน ร มทั้งเจ้า น้าที่ของ Department of Samurdhi Development ร มทั้ง ิ้น 23 คน 124 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ในการฝึกอบรมนี้ ทีมขับเคลื่อนได้เรียนรู้เกี่ย กับ ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจ พอเพียงการพัฒนาครั เรือนต้นแบบ กระบ นการ ิธีการ และกิจกรรมการขับเคลื่อน กระบ นการพัฒนาชุมชน เรียนรู้และฝึกปฏิบัติการ ิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมี ่ นร่ ม การ ึก าดูงานเกี่ย กับ มู่บ้านเ ร ฐกิจพอเพียง กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต การพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP การตลาด และการ างแผนปฏิบตั ขิ บั เคลือ่ นกระบ นการ พัฒนาใน มู่บ้านเป้า มายที่รับผิดชอบ

จากการติดตามค ามก้า น้าในพื้นที่เป้า มาย ทีมขับเคลื่อนฯ ทั้ง 3 ทีม ได้เผยแพร่ค ามรู้เกี่ย กับปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงใ ้แก่คนใน มู่บ้านเป้า มาย ร มทั้งท�ากิจกรรมพัฒนาอาชีพ เช่น ร มกลุ่มเลี้ยงปลา ยงาม กลุ่มตัดเย็บกระเป๋า และคิดค้นกล้ ยทอดฉาบน�า้ ตาลโดยใช้กล้ ยซึง่ ปลูกขายอยูใ่ นพืน้ ที ่ จนได้รบั ค าม นใจ จากคนในพื้นที่และ มู่บ้านใกล้เคียงเนื่องจากเป็นของใ ม่ที่ไม่เคยมีขายมาก่อน 2. โครงการ Study Tour to Thailand on Decentralized Hands-on Program Exhibition (D-HOPE)

เป็นการจัดการ ึก าดูงานที่กรมการพัฒนาชุมชนใ ้ค ามร่ มมือกับ JICA า� นักงานประเท ภูฏาน ซึง่ ด�าเนินงานโครงการค ามร่ มมือทาง ชิ าการ “Project on Community Entrepreneurial Capacity and Rural Enterprise Development (Phase 2)” in Bhutan ระ ่าง ันที่ 15 – 17 มกราคม 2561 ณ โรงแรมเบ ท์ เ เทิร์น พลั แ นด้า แกรนด์ ถนนแจ้ง ัฒนะ อ�าเภอปากเกร็ด จัง ัดนนทบุร ี และ ระ ่าง ันที่ 18 – 22 มกราคม 2561 ณ โรงแรม ุรินทร์ มาเจ ติก ถนนจิตรบ�ารุง ต�าบลในเมือง อ�าเภอเมือง ุรินทร์ จัง ัด ุรินทร์

คณะ ึก าดูงานประกอบด้ ย เจ้า น้าที่ประเท ภูฏาน จ�าน น 18 คน และ เจ้า น้าที่ JICA �านักงานประเท ภูฏาน จ�าน น 2 คน ร ม 20 คน ได้เรียนรู้เกี่ย กับ ภาพร มการด� า เนิ น งาน OTOP ในประเท ไทย การพั ฒ นาผลิ ต ภั ณ ฑ์ OTOP การ นับ นุนช่องทางการตลาดผลิตภัณฑ์ OTOP และ ึก าดูงานที่ ูนย์โอทอป คอมเพล็กซ์พุแค ต�าบลพุแค อ�าเภอเฉลิมพระเกียรติ จัง ัด ระบุรี ร มทั้ง ึก า ดูงานการด�าเนินงานเท กาลของดีเมือง รุ นิ ทร์ ซึง่ เป็นเท กาลทีด่ า� เนินการตามแน ทาง Decentralized Hand-On Program Exhibition (D-HOPE) ของจัง ัด ุรินทร์ด้ ย

125 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

3. โครงการ Project for Community – Based Entrepreneurship Promotion

เป็นโครงการความร่วมมือที่กรมการพัฒนาชุมชนด�าเนินการร่วมกับองค์การ ความร่วมมือระ ว่างประเทศของญีป่ นุ่ (Japan International Cooperation Agency: JICA) โดยใช้ แ นวทางการจั ด นิ ท รรศการแบบกระจายที่ ผู ้ ช มลงมื อ ปฏิ บั ติ ด ้ ว ยตนเอง (Decentralized Hand – On Program Exhibition: D-HOPE) ระยะเวลา 4 ปี (พ.ศ. 2560 - 2564) โดยในปี 2561 เป็นการด�าเนินงาน ปีที่ 1 ในพื้นที่จัง วัด เป้า มาย 9 จัง วัด คือ จัง วัดนครพนม มุกดา าร ุรินทร์ เชียงใ ม่ ล�าพูน ชลบุรี จันทบุรี ระนอง และจัง วัดตรัง

ในปี 2561 กรมการพัฒนาชุมชนได้ ่งเจ้า น้าที่พัฒนาชุมชนจาก ่วนกลาง และจัง วัดเป้า มาย 9 จัง วัด รวม 12 คน ไปเข้ารับการอบรม ลัก ูตร Country Focus Training Program: Project for Community – Based Entrepreneurship Promotion ณ ประเทศญี่ปุ่น เพื่อเรียนรู้แนวคิดและประ บการณ์กิจกรรมที่ผู้บริโภค ต้องลงมือท�าด้วยตนเอง (hand-on program) และจัดท�าแผนปฏิบตั กิ ารเพือ่ ขับเคลือ่ น โครงการ

ลังการฝึกอบรม ผู้เข้าอบรมทั้ง 12 คน ได้ร่วมกันขับเคลื่อนการด�าเนินงาน โครงการ โดยจัดประชุมเชิงปฏิบตั กิ ารเพือ่ ร้างความเข้าใจเกีย่ วกับโครงการที่ ว่ นกลาง จัดประชุมเชิงปฏิบตั กิ ารระดับจัง วัดเพือ่ ค้น าผูป้ ระกอบการทีม่ ศี กั ยภาพ (potential champion) ออกแบบกิจกรรมทีผ่ บู้ ริโภคต้องลงมือท�าด้วยตนเอง (hand-on program) และเตรียมการจัดพิมพ์แคตตาล็อกเผยแพร่กิจกรรมของจัง วัด 4. โครงการสัมมนาสร้างศักยภาพการพัฒนาที่มีชุมชน และหมู่บ้านเป็นกลไกขับเคลื่อนของประเทศอาเซียน (Seminar on the Documentation of Best Practices and Challenges and Capacity Building of Community-Driven Development (CDD))

เป็นโครงการตามแผนปฏิบตั กิ ารอาเซียนด้านการพัฒนาชนบทและขจัดความ ยากจน 2016 – 2020 คือ การจัดท�าเอก ารเผยแพร่และแบ่งปันบทเรียนความ �าเร็จ และประเด็นท้าทายในการ ร้างศักยภาพการพัฒนาชุมชนที่มีชุมชนและ มู่บ้านเป็น กลไกขับเคลื่อน (Document, share good practices and challenges and capacity building on Village/Community Driven Development) ซึง่ ประเทศไทย เป็นผู้รับผิดชอบด�าเนินการ และกระทรวงม าดไทย ในฐานะ น่วยงาน ลักด้านการ 126 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

พัฒนาชนบทและขจัดค ามยากจนของประเท ไทยได้มอบ มายใ ก้ รมการพัฒนาชุมชน ด�าเนินการ โดยกรมการพัฒนาชุมชนได้จัด รรงบประมาณด�าเนินการระ ่าง ันที ่ 8 – 11 พฤ ภาคม 2561 ณ โรงแรมเบ ท์ เ เทิรน์ พลั แ นด้า แกรนด์ ถนนแจ้ง ฒ ั นะ อ�าเภอปากเกร็ด จัง ัดนนทบุรี

ผู้เข้า ัมมนาประกอบด้ ย ผู้แทนจากประเท มาชิกอาเซียน 8 ประเท คือ กัมพูชา ไทย ฟิลิปปิน ์ มาเลเซีย เมียนมาร์ ลา เ ียดนาม และ ิงคโปร์ และผู้แทนจาก ถาบันแม่โขง (Mekong Institute) ร ม 22 คน ซึง่ ได้เรียนรูแ้ น คิดการพัฒนาทีม่ ชี มุ ชน/ มูบ่ า้ นเป็นกลไกขับเคลือ่ นจากผูเ้ ชีย่ ชาญของธนาคารโลก ประจ�าประเท ไทย ถาบัน พัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การม าชน) กรมการพัฒนาชุมชน ถาบันแม่โขง และนายก เท มนตรีตา� บลอุโมง จัง ดั ล�าพูน ร มทัง้ แบ่งปันประ บการณ์จากการท�างานขับเคลือ่ น กระบ นการพัฒนาที่มีชุมชน/ มู่บ้านเป็นกลไกขับเคลื่อน ึก าดูงานกิจกรรมพัฒนา ชุมชน ณ บ้านดอนตะโ นด อ�าเภอค่ายบางระจัน จัง ดั งิ บ์ รุ ี และ รุปบทเรียนเกีย่ กับ ปัจจัยที่เอื้อ รือเป็นอุป รรคต่อการพัฒนาตามแน คิดดังกล่า

นอกจากนี ้ ยังได้ร่ มกันออกแบบ กิ จ กรรม/โครงการ โดยใช้ แ น คิ ด การ พั ฒ นาที่ มี ชุ ม ชน/ มู ่ บ ้ า นเป็ น กลไก ขับเคลื่อนด้ ย

จากการ ัมมนาครั้งนี้ กรมการ พัฒนาชุมชนได้จัดพิมพ์เอก ารบันทึกผล การ ัมมนาเป็นภา าอังกฤ 5. การประชุมเชิงปฏิบัติการการเงินระดับฐานรากและการพัฒนา เศรษฐกิจพอเพียง (Microcredit and Sufficiency Economy Development)

เป็นการประชุมเชิงปฏิบัติการที่เป็น ลัก ูตรฝึกอบรมนานาชาติประจ�าปี กรมการพัฒนาชุมชนใ ค้ ามร่ มมือกับกรมค ามร่ มมือระ า่ งประเท ในการด�าเนินการ โดยใช้งบประมาณจากกรมค ามร่ มมือระ า่ งประเท และกองทุน Perez-Guerrero Trust Fund for South-South Cooperation (PGTF) ด�าเนินการระ า่ ง นั ที ่ 1 – 15 กรกฎาคม 2561 ณ โรงแรมเบ ท์ เ เทิร์น พลั แ นด้า แกรนด์ ถนนแจ้ง ัฒนะ อ�าเภอปากเกร็ด จัง ดั นนทบุร ี พร้อมทัง้ กึ าดูงานจัง ดั นคร รรค์ พิจติ ร และจัง ดั พิ ณุโลก

127 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผู้เข้าประชุม จ�าน น 19 คน จาก 19 ประเท ในเอเชีย แอฟริกา และ อเมริกาใต้ คือ ปป.ลา เ ยี ดนาม เมียนมาร์ ฟิลิปปิน ์ รีลังกา บังกลาเท อิ ร่าน ทาจิกิ ถาน แอลจีเรีย บุรุนดี เอธิโอเปีย แกมเบี ย เคนย่ า มาลา ี ไนจี เ รี ย าซิ แ ลนด์ ยูกันด้า มอริเชีย และ โคลั ม เบี ย โดยได้ เ รี ย นรู ้ เ กี่ ย กั บ ประเท ไทยในภาพร ม การขจัดค าม ยากจนในประเท ไทย การพัฒนาชุมชน ที่ มี มู ่ บ ้ า นเป็ น กลไกขั บ เคลื่ อ น ลั ก ปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียง การเงิน ระดับฐานรากและองค์กรการเงินระดับ ฐานรากและแผนงานการเงิ น ระดั บ ฐานรากในประเท ไทย กลุ่มออมทรัพย์

เพือ่ การผลิต กองทุนพัฒนาบทบาท ตรี กรอบค ามคิดเชิงตรรกะ: เครื่องมือ า� รับการออกแบบการเฝ้าติดตามและ ประเมิ น โครงการพั ฒ นาจั ด ท� า แผน กลยุทธ์ นอกจากนี ้ ยังได้ไป ึก าดูงาน มูบ่ า้ นเ ร ฐกิจพอเพียงต้นแบบทีบ่ า้ น เนินก ้า มู่ที่ 11 ต�าบล ัดไทร อ�าเภอ เมืองฯ จัง ดั นคร รรค์ กลุม่ ออมทรัพย์ เพื่ อ การผลิ ต บ้ า น ระยายชี มู ่ ที่ 2 ต�าบลเนินปอ อ�าเภอ ามง่าม ถาบัน เงินทุนชุมชนต�าบล นองโ น มู่ที่ 16 ต�าบล นองโ น อ�าเภอ ามง่าม จัง ดั พิจติ ร กลุม่ แปรรูปมะม่ ง บ้านคลองซับรัง มู ่ ที่ 12 ต� า บลไทรน้ อ ย อ� า เภอ เนินมะปราง จัง ัดพิ ณุโลก

6. โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการส่งเสริม OTOP แก่เยาวชนในกลุ่ม ประเทศอาเซียน (Workshop on Promotion of OTOP for Youth in ASEAN)

เป็นโครงการตามแผนปฏิบัติการอาเซียนด้านการพัฒนาชนบทและขจัดค าม ยากจน 2016 – 2020 อีกโครงการ นึง่ คือ Promotion of One Tambon One Product (OTOP) for youth ซึ่งประเท ไทยเป็นผู้รับผิดชอบด�าเนินการและกระทร งม าดไทย ในฐานะ น่ ยงาน ลักด้านการพัฒนาชนบทและขจัดค ามยากจนของประเท ไทย ได้มอบ มายใ ้กรมการพัฒนาชุมชนด�าเนินการ โดยกรมการพัฒนาชุมชนได้จัด รร งบประมาณด�าเนินการระ า่ ง นั ที ่ 13 – 17 งิ าคม 2561 ณ โรงแรมเซ็นทรา บายเซ็นทารา ูนย์ราชการและคอนเ นชั่นเซนเตอร์ แจ้ง ัฒนะ กรุงเทพฯ 128 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผู้เข้าประชุมเชิงปฏิบัติการ จ�าน น 12 คน จาก 4 ประเท คือ กัมพูชา ลา เ ียดนาม และไทย ซึ่งเป็นเจ้า น้าที่ของ น่ ยงานที่เกี่ย ข้องกับการ ่งเ ริมอาชีพ ใ ้แก่เยา ชนในประเท มาชิกอาเซียน ซึ่ ง ได้ เรี ย นรู ้ เ กี่ ย กั บ โครงการ นึ่ ง ต� า บล นึง่ ผลิตภัณฑ์ ของประเท ไทย การพัฒนา ของโครงการเยา ชน OTOP ของกรมการ พัฒนาชุมชน ซึ่งในระยะแรกใ ้ค าม �าคัญ กับการ ืบ านภูมิปัญญาท้องถิ่น และได้ พั ฒ นาการเป็ น การ ร้ า งผู ้ ป ระกอบการ OTOP รุ่นใ ม่ โดยโครงการ INNO OTOP ร มทั้งการไป ึก าดูงานการด�าเนินงาน

กลุ่มเยา ชน OTOP เกี่ย กับกระบ นการ ผลิตของกลุ่มเยา ชนและ มู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ย ณ บ้านดงลาน ต�าบล บุพรา มณ์ อ�าเภอนาดี จัง ัดปราจีนบุรี

การด� า เนิ น งานโครงการค าม ร่ มมือทัง้ 6 โครงการ จัดเป็นผลงานด้านการ พั ฒ นาชุ ม ชนของกรมการพั ฒ นาชุ ม ชน ทีแ่ บ่งปันประ บการณ์การพัฒนาและแก้ไข ปัญ าของชุมชนใ ้แก่ประเท อื่น ๆ น�าไป ปรั บ ใช้ ต ามเป้ า มายของการพั ฒ นาที ่ ยั่ ง ยื น (Sustainable Development Goals : SDGs) เป้า มายที ่ 17 : ค ามร่ มมือ เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน

7. โครงการชุมชนต้นแบบการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน (ตะโบกวิน – บันเตียเมียนเจย)

กรมการพัฒนาชุมชนได้ดา� เนินงานโครงการ มูบ่ า้ นต้นแบบการพัฒนาชุมชน อย่างยั่งยืน (ตะโบก ิน – บันเตียเมียนเจย) ณ บ้านตะโบก ิน ต.มาลัย อ.มาลัย จ.บันเตียเมียนเจย โดยร่ มกับกรมค ามร่ มมือระ า่ งประเท กระทร งการต่างประเท ในลัก ณะโครงการค ามร่ มมือทาง ิชาการ ระยะเ ลา 3 ปี (2560 – 2562) โดยมี ตั ถุประ งค์เพือ่ พัฒนาใ ป้ ระชาชนมี กั ยภาพในการด�าเนินการพัฒนาร่ มกัน ในการแก้ไขปัญ าค ามยากจนและ ามารถพึ่งตนเองได้ โดยน�า ลักปรัชญาของ เ ร ฐกิจพอเพียงเป็นแน ทางในการพัฒนา โดยมีเป้า มายใ ้เป็น มู่บ้านเ ร ฐกิจ พอเพียงต้นแบบระดับพออยู่ พอกิน และเป็นแ ล่ง ึก าดูงานด้านการพัฒนาตาม ลักปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงแก่ มู่บ้านอื่นในบริเ ณใกล้เคียง 129 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

โครงการได้พฒ ั นา กั ยภาพผูน้ า� ชุมชนใ ม้ คี าม ามารถในการบริ ารจัดการ การพัฒนาใน มู่บ้าน การ ่งเ ริมอาชีพใ ้แก่ครั เรือนต้นแบบ การปรับปรุงภูมิทั น์ และ ภาพแ ดล้อมในชุมชน และการก่อ ร้างอาคาร นู ย์เรียนรูช้ มุ ชนเพือ่ เป็น ถานที่ า� รับการประชุมและเรียนรู้กิจกรรมการพัฒนาต่าง ๆ โดยแบ่งออกเป็น 2 ่ น คือ การด�าเนินงานใน ่ นกลางโดยกองแผนงาน และจัง ดั ระแก้ โดย า� นักงานพัฒนา ชุมชนจัง ัด ระแก้ เช่น การประชุมร่ มระ ่างจัง ัด ระแก้ กับจัง ัดบันเตีย เมียนเจย เพื่อค ามเข้าใจและค ามร่ มมือในการด�าเนินงานโครงการระ ่างกัน การพั ฒ นาอาชี พ และรายได้ การพั ฒ นาครั เรื อ นต้ น แบบเ ร ฐกิ จ พอเพี ย ง การก่อ ร้างอาคาร นู ย์เรียนรูช้ มุ ชน และการจัดกิจกรรม าน มั พันธ์ มูบ่ า้ นเ ร ฐกิจ พอเพียงไทย – กัมพูชา

เมื่ อ โครงการเ ร็ จ ิ้ น ลงในปี 2562 บ้ า นตะโบก ิ น จะเป็ น ู น ย์ เรี ย นรู ้ การพัฒนา มู่บ้านที่น้อมน�าปรัชญาของเ ร ฐกิจพอเพียงมาใช้ในการพัฒนาใ ้แก่ มู่บ้านข้างเคียงของกัมพูชา 130 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.3

โครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี

คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อ ันที ่ 16 มกราคม 2561 เ ็นชอบแน ทางการจัดท�า งบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจ�าปีงบประมาณ พ. . 2561 งเงินจ�าน น 150,000 ล้านบาท โดยมีแน ทางที่ า� คัญในการจัดท�างบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติม ดังนี้ (1) พัฒนาเศรษฐกิจฐานราก ยกระดับ ั ดิการ ่งเ ริมและพัฒนา ักยภาพ ร้างโอกา ในอาชีพและการจ้างงาน เพือ่ ยกระดับคุณภาพชี ติ และ ร้างรายได้ในรูปแบบ ที่เ มาะ มกับกลุ่มเป้า มายผู้มีรายได้น้อย (2) พัฒนาเชิงพื้นที่ผ่านกระบวนการประชาคม ร้างโอกา การเข้าถึงแ ล่งทุน มุนเ ยี น า� รับประชาชนในการพัฒนาอาชีพและ ร้างอาชีพในชุมชน นับ นุน ิ า กิจ ชุมชนที่มีค ามเชื่อมโยงเป็นเครือข่าย และ ่งเ ริมการท่องเที่ย ชุมชนที่เ มาะ มและ อดคล้องกับ กั ยภาพของพืน้ ที่ ร้างค ามเชือ่ มโยงเ น้ ทางการท่องเทีย่ ในแต่ละท้องถิน่ อันจะ ่งผลต่อการพัฒนาเ ร ฐกิจของท้องถิ่นระยะยา (3) ปฏิรป ู โครงสร้างการผลิตภาคการเกษตรทัง ้ ระบบ พัฒนา ก ั ยภาพการผลิต ที่ อดคล้องกับค ามต้องการของตลาดและลดต้นทุนการผลิต นับ นุนโครง ร้างพืน้ ฐาน ทางการเก ตร ร้างทัก ะในการประกอบอาชีพทั้งในและนอกภาคการเก ตรเพื่อเพิ่ม รายได้ใ เ้ ก ตรกรรายย่อย ค บคูก่ บั การ ร้างมูลค่าเพิม่ นิ ค้าทางการเก ตรเพือ่ ลดค ามเ ยี่ ง ด้านการผลิตและราคา และ ง่ เ ริมการตลาด มัยใ ม่เพือ่ แก้ไขปัญ าราคา นิ ค้าเก ตร

กรมการพัฒนาชุมชน ได้รับการจัด รรงบประมาณตามแน ทางที่ 2 พัฒนา เชิงพื้นที่ผ่านกระบ นการประชาคม เพื่อด�าเนินโครงการชุมชนท่องเที่ย OTOP น ัต ิถี ภายใต้โครงการไทยนิยม ยั่งยืน จ�าน น 9,328,118,200 บาท ด�าเนินการครอบคลุม 76 จัง ัด ในพื้นที่ 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน โดยโครงการชุมชนท่องเที่ย OTOP น ัต ิถ ี มีเป้าประ งค์เพือ่ ร้างรายได้ และกระจายรายได้ใ ก้ บั ชุมชนอย่างทั่ ถึง เป็นการต่อยอด จากโครงการ นึง่ ต�าบล นึง่ ผลิตภัณฑ์ (OTOP) ทีก่ รมการพัฒนาชุมชน เป็นผูร้ บั ผิดชอบ ลัก มาผน กกั บ กระแ ค ามนิ ย มในการท่ อ งเที่ ย ในปั จ จุ บั น ที่ ก ารท่ อ งเที่ ย ชุ ม ชน เป็นทางเลือกทีไ่ ด้รบั ค ามนิยมจากนักท่องเทีย่ รุน่ ใ ม่ทชี่ นื่ ชอบและแ ง ารูปแบบการ ท่องเที่ย ที่แตกต่าง ลาก ลาย กรมการพัฒนาชุมชนจึงใช้รูปแบบการใ ้บริการและ ผลิตภัณฑ์ชมุ ชนเป็นเครือ่ งมือ นับ นุน กระตุน้ ใ เ้ กิดการเดินทางของนักท่องเทีย่ เข้าไป ชู่ มุ ชนต่าง ๆ อันจะ ง่ ผลใ ม้ กี ารจับจ่ายใช้ อยผ่านกิจกรรม นิ ค้าและบริการทีเ่ กิดขึน้ ในชุมชน ซึง่ จะเกิดการกระจายรายได้ประชาชนทุกกลุม่ อย่างทั่ ถึง ไม่ใช่เฉพาะกลุม่ ผูผ้ ลิต ผู้ประกอบการชุมชน 131 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลการดําเนินงาน

กรมการพัฒนาชุมชน ได้จัดท�าโครงการชุมชนท่องเที่ย OTOP น ัต ิถ ี โดยมีเป้า มาย ใ ป้ ระชาชนได้รบั การพัฒนาอาชีพ มีรายได้เพิม่ ขึน้ ยกระดับเ ร ฐกิจ ฐานรากและเ ริม ร้าง ักยภาพชุมชนใ ้เข้มแข็ง เพื่อใ ้ประชาชนได้รับประโยชน์ อย่างแท้จริง ในการพัฒนาอาชีพ และ ร้างอาชีพในชุมชน นับ นุน ิ า กิจชุมชน ใ เ้ ป็นเครือข่าย และ ง่ เ ริมการท่องเทีย่ ชุมชนทีเ่ มาะ มและ อดคล้องกับ กั ยภาพ ของพืน้ ที่ ร้างค ามเชือ่ มโยงเ น้ ทางการท่องเทีย่ ในแต่ละท้องถิน่ อันจะ ง่ ผลต่อการ พัฒนาเ ร ฐกิจของท้องถิน่ ระยะยา โดยได้แบ่งกิจกรรมทีด่ า� เนินการออกเป็น 2 ่ น ได้แก่ กิจกรรมที่ด�าเนินการโดย ่ นกลาง และกิจกรรมที่ด�าเนินการโดย ่ นภูมิภาค มีรายละเอียดดังนี้ กิจกรรมที่ดําเนินการโดยส่วนกลาง

1) การวางระบบการจัดการและประเมินผล โดยจัดตัง้ นู ย์กลางการจัดการและประเมินผลโครงการชุมชนท่องเทีย่ OTOP น ัต ิถ ี จ�าน น 12 แ ่ง ประกอบด้ ย ่ นกลาง จ�าน น 1 แ ่ง และ ่ นภูมิภาค แบ่งตาม นู ย์ กึ าและพัฒนาชุมชน จ�าน น 11 แ ง่ โดยมีภารกิจในการก�า นดกรอบ ร้างเครือ่ งมือติดตามค ามก้า น้า ลงพืน้ ทีต่ ดิ ตามและประเมินผลโครงการชุมชนท่องเทีย่ OTOP น ตั ถิ ี การติดตามค ามก้า น้าโครงการชุมชนท่องเทีย่ OTOP น ตั ถิ ี และ ิเคราะ ์ผลการติดตามและประเมินผลโครงการเพื่อรายงานผู้บริ าร โดยมีกลไกการ ด�าเนินงานในภาพร ม ดังนี ้ กระทรวงมหาดไทย ส่วนราชการ/ หน่วยงาน/ ภาคี/สถาบันการศึกษา

พช.

สำานัก กอง ศูนย์ ที่เกี่ยวข้อง

ศูนย์ประสานงาน OTOP นวัตวิถี ส่วนกลาง

77 จังหวัด

กอ. นตผ. จังหวัด

ศูนย์ประสานงาน OTOP นวัตวิถี ภูมิภาค 11 เเห่ง OTOP กลุ่ม D

นอกพื้นที่ชุมชนท่องเที่ยว

กอ. นตผ. อำาเภอ

ชุมชนท่องเที่ยว 3,273 เเห่ง

132 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

หน่วยงาน/ภาคี/ ภาคเอกชนในพื้นที่

OTOP กลุ่ม D

2) การเปิดตัวโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี และสัมมนาการ ขับเคลื่อนชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี

ได้มกี ารจัดกิจกรรมทัง้ ใน ว่ นกลางและใน ว่ นภูมภิ าค ทัง้ ในรูปแบบการจัดแ ดง นิทรรศการ เวที มั มนา ตลอดจนจัดท�าองค์ความรูแ้ ละคูม่ อื (handbook) การขับเคลือ่ น การด�าเนินงานโครงการชุมชน ท่องเทีย่ ว OTOP นวัตวิถ ี เพือ่ ประชา มั พันธ์ ร้างการรับรู้ การด�าเนินงานโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถ ี ตลอดจนเปิดโอกา ใ ้เกิดการ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ รับทราบความก้าว น้าการด�าเนินงานร่วมกัน

3) การพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ในชุมชนท่องเที่ยว โดยโรงเรียน OTOP เพือ่ ง่ เ ริม และพัฒนากลุม่ ผูผ้ ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP ทีเ่ ข้มแข็ง ใ เ้ ป็นแ ล่งบ่มเพาะ ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่ยึดโยง �านึกชุมชน และธรรมาภิบาลในการประกอบอาชีพ ด�าเนินการในพื้นที่ของโรงเรียน OTOP จ�านวน 5 แ ่ง ได้แก่ (1) ศูนย์ OTOP คอมเพล็กซ์พุแค จัง วัด ระบุร ี (2) กลุ่มจัก านบางเจ้าฉ่า จัง วัดอ่างทอง (3) กลุ่มวิ า กิจชุมชนบ้านเขากลาง จัง วัดพัทลุง (4) ศูนย์ OTOP ข่วง ันก�าแพง จัง วัดเชียงใ ม่ (5) กลุ่ม ัตถกรรมคุ้ม ุขโข บ้านดอนข่า ต�าบลชนบท อ�าเภอชนบท จัง วัดขอนแก่น 4) ยกระดับมาตรฐานผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา (กลุ่ม D)

ร่วมกับ น่วยงาน/องค์กรทีม่ คี วามเชีย่ วชาญในด้านมาตรฐานผลิตภัณฑ์ พัฒนา ผลิตภัณฑ์ OTOP ทีล่ งทะเบียนกับกรมการพัฒนาชุมชน กลุม่ ปรับตัว กู่ ารพัฒนา (กลุม่ D) ที่มีศักยภาพและมีความพร้อมในการเข้า ู่กระบวนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ด�าเนินการ ใน 3 กลุ่มผลิตภัณฑ์ ประกอบด้วย 133 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

(1) กลุม่ ผลิตภัณฑ์ ขุ ภาพและค ามงาม (ประเภทอา าร เครือ่ งดืม่ และ มุนไพร ที่ไม่ใช่อา าร) จ�าน น 10,000 ผลิตภัณฑ์

(2) กลุ่มผ้าและเครื่องแต่งกาย จ�าน น 5,000 ผลิตภัณฑ์

(3) กลุ่มของใช้ ของฝาก ของที่ระลึก จ�าน น 5,000 ผลิตภัณฑ์

5) ยกระดับมาตรฐาน ินค้าอา าร OTOP ร ไทยแท้ (OTOP Authentic)

ร่ มกับ ถาบันการ กึ า/ น่ ยงาน/องค์กร ทีม่ คี ามเชีย่ ชาญ ประเภทอา าร เป็นที่ปรึก าในการด�าเนินการพัฒนาอา าร โดยก�า นดกรอบแน ทางการด�าเนินงาน และรูปแบบการยกระดับมาตรฐาน ินค้าและผู้ประกอบการอา าร OTOP ร ไทยแท้ (OTOP Authentic) ตลอดจนประชา ัมพันธ์เมนูอา าร OTOP ร ไทยแท้ใน มู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ย ผ่านช่องทางรายการโทรทั น์ เพื่อเป็นการเล่าเรื่องของชุมชน โดยผ่านอา ารพื้นบ้าน เพื่อ ร้างการรับรู้ใ ้กับผู้บริโภคในประเท

6) การประกวดและต่อยอดการพัฒนาชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี

เพื่อพัฒนาและต่อยอดการด�าเนินกิจกรรมชุมชนท่องเที่ย OTOP น ัต ิถ ี กรมการพัฒนาชุมชน ได้ดา� เนินการประก ดชุมชนท่องเทีย่ OTOP น ตั ถิ รี ะดับจัง ดั โดยมีคณะกรรมการประกอบด้ ย ผู้ทรงคุณ ุฒิจากภาคราชการ ถาบันการ ึก า ภาคเอกชน และภาคประชา ังคม ซึ่งมีชุมชนที่ผ่านการคัดเลือกเป็นชุมชนท่องเที่ย 134 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

OTOP นวัตวิถีระดับจัง วัด จ�านวน 110 ชุมชน และชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ต้นแบบ จ�านวน 50 ชุมชน รวมทั้ง ิ้น 160 ชุมชน และต่อยอดใ ้เป็นชุมชนที่มีความ พร้อมต่อการรองรับนักท่องเที่ยว โดยแต่ละจัง วัดพิจารณาจากแผนการพัฒนาชุมชน ท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถ ี ที่ชุมชนเป็นผู้จัดท�าแผนการพัฒนาของตนเอง กิจกรรมที่ดําเนินการโดยส่วนภูมิภาค

ผลการด�าเนินงานโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ตาม 5 กระบวนงาน กระบวนงานที่ 1 การพัฒนาบุคลากรด้านการท่องเที่ยว

1) การจัดตั้งคณะกรรมการบริ ารจัดการชุมชนท่องเที่ยว เป้า มาย 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน ด�าเนินการจัดตั้งแล้ว จ�านวน 2,491 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 76.11

2) การร่ า งระเบี ย บชุ ม ชนท่ อ งเที่ ย ว เป้ า มาย 3,273 มู ่ บ ้ า น/ชุ ม ชน ด�าเนินการแล้ว จ�านวน 1,966 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 60.07

3) การจัดท�าแผนธุรกิจชุมชนท่องเที่ยว เป้า มาย 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน ด�าเนินการแล้ว จ�านวน 1,603 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 48.98

4) การ ร้างนักเล่าเรือ่ งชุมชน เป้า มาย 3,273 มูบ่ า้ น/ชุมชน ด�าเนินการแล้ว จ�านวน 2,400 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 73.33 มีนักเล่าเรื่องชุมชนใน มู่บ้าน เป้า มาย จ�านวน 14,604 คน

5) การ ร้างโอกา การเข้าถึงแ ล่งทุน - การจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต เป้า มาย 1,866 กลุ่ม ด�าเนินการแล้ว จ�านวน 1,029 กลุ่ม คิดเป็นร้อยละ 55.14 - การพัฒนากลุม่ ออมทรัพย์เพือ่ การผลิต เป้า มาย 1,407 กลุม่ ด�าเนินการแล้ว จ�านวน 1,216 กลุ่ม คิดเป็นร้อยละ 86.43 135 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กระบวนงานที่ 2 การพัฒนาแ ล่งท่องเที่ยวและ ิ่งอ�านวยความ ะดวก

1) ค้น าเ น่ ์ อัตลัก ณ์ชุมชน เพื่อพัฒนาการท่องเที่ย เป้า มาย 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน ด�าเนินการแล้ จ�าน น 3,226 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 98.56

2) ปรับปรุงภูมิทั น์ ิ่งแ ดล้อม ป้าย ่งเ ริมการท่องเที่ย เป้า มาย 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน ด�าเนินการแล้ จ�าน น 1,032 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 31.53

3) การบริ ารจัดการแ ล่งท่องเที่ย และ ิ่งแ ดล้อม เป้า มาย 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน ด�าเนินการแล้ จ�าน น 1,266 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 38.68 กระบวนงานที่ 3 การพัฒนา ินค้าและบริการด้านการท่องเที่ยว

1) ออกแบบตรา ัญลัก ณ์และ โลแกนชุมชนท่องเที่ย เป้า มาย 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน ด�าเนินการแล้ จ�าน น 1,540 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 47.05

2) การพัฒนาเมนูอา ารพืน้ ถิน่ เป้า มาย 3,273 มูบ่ า้ น/ชุมชน ด�าเนินการแล้ จ�าน น 1,212 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 37.03

3) พัฒนาผู้ประกอบการชุมชน อยู่ระ ่างด�าเนินการพัฒนา จ�าน น 17,957 กลุ่ม/ผู้ประกอบการ

4) การพัฒนา ินค้าและบริการชุมชนท่องเที่ย จ�าน น 32,730 ผลิตภัณฑ์ อยู่ระ ่างด�าเนินการพัฒนา

136 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

5) การพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ชุมชนท่องเที่ยว โดยโรงเรียน OTOP เป้า มายการอบรม โดยโรงเรียน OTOP 5 แ ง่ ๆ ละ 20 รุน่ รวม 100 รุน่ รวม 5,000 คน และพัฒนาผลิตภัณฑ์ จ�านวน 5,000 ผลิตภัณฑ์ ในพื้นที่บริการ 20 จัง วัด ด�าเนินการ ฝึกอบรมเ ร็จเรียบร้อยแล้ว ครบ 5,000 คน และอยู่ระ ว่างการพัฒนาผลิตภัณฑ์ เป้า มาย จ�านวน 5,000 ผลิตภัณฑ์ กระบวนงานที่ 4 การเชื่อมโยงเส้นทางการท่องเที่ยวแต่ละท้องถิ่น

1) ออกแบบและเชื่อมโยงเ ้นทางการท่องเที่ยวของ มู่บ้านเป้า มาย 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน ด�าเนินการแล้ว จ�านวน 869 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 26.55

2) เชื่อมโยงแ ล่งท่องเที่ยวเมือง ลัก เมืองรอง ด�าเนินการแล้ว 227 เ ้นทาง

3) การประกวดชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี

- การประกวดชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ระดับจัง วัด เป้า มาย 160 มู่บ้าน/ชุมชน ด�าเนินการเ ร็จเรียบร้อยแล้ว ครบทั้ง 160 มู่บ้าน/ชุมชน

- การประกวดชุมชนท่องเทีย่ ว OTOP นวัตวิถ ี ต้นแบบ เป้า มาย 50 มูบ่ า้ น/ ชุมชน ด�าเนินการเ ร็จเรียบร้อยแล้ว ครบทั้ง 50 มู่บ้าน/ชุมชน กระบวนงานที่ 5 การส่งเสริมการตลาดชุมชนท่องเที่ยว

1) การประชา ัมพันธ์ ผ่าน ื่อ Online/Offline ดังนี้

- - - -

2) การเปิดตัวชุมชนท่องเที่ยว ด�าเนินการแล้ว 268 ครั้ง 3) การจัดกิจกรรม Business Matching ด�าเนินการแล้ว 4 ครั้ง 4) กระตุ้นการเดินทางเข้า ู่ชุมชน อยู่ระ ว่างด�าเนินการ

ื่อ ิ่งพิมพ์ อื่ วิทยุ ื่อโทรทัศน์ ื่อออนไลน์

จ�านวน 316 ครั้ง จ�านวน 981 ครั้ง จ�านวน 89 ครั้ง จ�านวน 3,967 ชิ้นงาน

137 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลสัมฤทธิ์ที่เกิดขึ้น 1. หมู่บ้าน/ชุมชน ค้นหา ระบุอัตลักษณ์ที่โดดเด่น

มีการฟื้นฟู อนุรัก ์ ่งเ ริม เกิดความภาคภูมิใจในความเป็นชุมชนท้องถิ่น ร่วมใช้ประโยชน์ในการพัฒนาตามโครงการ ร้างอาชีพ รายได้ โดยจ�าแนกตามวิถี วัฒนธรรม 8 ด้าน และธรรมชาติ ิ่งแวดล้อม มีอัตลัก ณ์ชุมชนโดดเด่น 3 ล�าดับแรก ได้แก่ 1) เ น่ /์ อัตลัก ณ์ดา้ นอา าร จ�านวน 2,455 มูบ่ า้ น/ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 75.01 2) เ น่ ์/อัตลัก ณ์ด้านธรรมชาติ ิ่งแวดล้อม จ�านวน 2,323 มู่บ้าน/ ชุมชน คิดเป็นร้อยละ 70.97 3) เ น่ ์/อัตลัก ณ์ด้านประเพณี จ�านวน 2,179 มู่บ้าน/ชุมชน คิดเป็น ร้อยละ 66.58 2. ผู้ได้รับประโยชน์จากกิจกรรมตามโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี

1) ผู้ประกอบการชุมชนด้านที่พักในชุมชน รวม 14,615 แ ่ง จ�าแนกเป็น

ที่พักประเภทโฮม เตย์ จ�านวน 11,462 ลัง คิดเป็นร้อยละ 79

ที่พักประเภทโรงแรม จ�านวน 1,455 แ ่ง คิดเป็นร้อยละ 10

ที่พักประเภทกางเต็นท์ จ�านวน 931 แ ่ง คิดเป็นร้อยละ 6 2) ผูป้ ระกอบการชุมชนด้านอา าร/เครือ่ งดืม่ ในชุมชน รวม 20,634 แ ง่ จ�าแนกเป็น

ประเภทแผงจ�า น่ายอา าร/เครื่องดื่ม จ�านวน 9,371 แ ่ง คิดเป็นร้อยละ 45

ประเภทร้านอา าร จ�านวน 7,289 แ ่ง คิดเป็นร้อยละ 35

ประเภทกลุ่มประกอบอา าร จ�านวน 3,397 แ ่ง คิดเป็นร้อยละ 7 3. รายได้จากการท่องเที่ยวของหมู่บ้าน

- จ�านวนนักท่องเที่ยวเข้าไปท่องเที่ยวใน มู่บ้าน จ�านวน 897,454 คน

- รายได้จากการท่องเที่ยวของ มู่บ้าน รวม ะ มตั้งแต่เดือนมิถุนายน – กันยายน 2561 จ�านวน 547,677,820 บาท จ�าแนกตามประเภทกิจกรรม ดังนี้ 138 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1) รายได้จากการจ�า น่ายผลิตภัณฑ์ จ�านวน 237,910,626 บาท คิดเป็น ร้อยละ 44 2) รายได้ จ ากร้ า นอา าร/เครื่ อ งดื่ ม นั บ นุ น การท่ อ งเที่ ย ว จ� า นวน 153,775,738 บาท คิดเป็นร้อยละ 28 3) รายได้จากที่พัก นับ นุนการท่องเที่ยว จ�านวน 78,765,664 บาท คิดเป็นร้อยละ 14 4. ผลสัมฤทธิ์ ความคุ้มค่าของโครงการ

1) ด้านช่องทางการตลาด

มีความ า� เร็จเชิงนโยบายเรือ่ งใช้การท่องเทีย่ ว ร้างรายได้เพิม่ ร้างโอกา /ช่องทาง คนซื้อ (นักท่องเที่ยว) มาพบคนขาย (ชาวบ้าน) ใน มู่บ้าน/ชุมชน 3,273 แ ่ง ที่มีศักยภาพ และใช้การท่องเที่ยวต่อยอด

มีการจัดท�า อื่ งิ่ พิมพ์ โทรทัศน์ วิทยุ และ อื่ ออนไลน์ประชา มั พันธ์ รวม 5,353 ชิ้นงาน โดยเฉพาะ ื่อออนไลน์ (วิดีทัศน์) 1,294 ชิ้นงาน มีผู้เข้าชมเฉลี่ย 100 ถึง 21,000 ราย ต่อชิ้นงาน 2) ด้านผูซ้ อื้ ามารถเชือ่ มโยง ร้างโอกา ใ ผ้ ซู้ อื้ กลุม่ ใ ม่จา� นวนมากกว่าเดิม ลายเท่า เดินทางเข้ามาใน มู่บ้าน/ชุมชน โดย ร้างเ ้นทางท่องเที่ยวเชื่อมโยงกับ นักท่องเที่ยวที่มาแ ล่งท่องเที่ยว ลัก ได้แก่ นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ 35 ล้านคน/ปี และนักท่องเที่ยวไทย 60 ล้านคน/ครั้ง/ปี 3) ด้านผู้ขาย ามารถต่อยอดอาชีพเดิม เกิดผู้ขายใ ม่เฉพาะในชุมชน 3,273 มู่บ้าน/ชุมชน รวม 1.64 ล้านคน เป็นเจ้าของผลิตภัณฑ์ ที่พัก ร้านอา าร บริการอื่น ๆ ทีต่ อ่ ยอด และเจ้าของกิจการใ ม่ในพืน้ ที ่ โดยคนในชุมชนมี ว่ นร่วมในการบริ ารจัดการ ทุกกิจกรรม เกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง 4) ด้านการกระจายรายได้ เกิดรายได้กระจายอยูท่ ผี่ ปู้ ระกอบการทัว่ ไปในชุมชน ทัง้ จากกิจการเดิมทีต่ อ่ ยอด รือใช้ตน้ ทุนต�า่ ในการประกอบกิจการรายย่อย เข้าถึงผูซ้ อื้ ง่าย เนื่องจากทุกคน ามารถเรียนรู้ รือเข้ามามี ่วนร่วมในกิจกรรม ร้างรายได้เชื่อมโยง กับการท่องเที่ยวของชุมชนอย่าง ะดวกได้ทันที ตัวอย่างเช่น ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถ ี บ้านพุแค มูท่ ี่ 1 ต�าบลพุแค อ�าเภอเฉลิมพระเกียรติ จัง วัด ระบุร ี (ตลาด วั ปลี ศูนย์ OTOP พุแค) เปิดตลาดทุกวันเ าร์ – วันอาทิตย์ มีผู้ค้าเป็นคนในชุมชน 54 ราย มีรายได้รวมเฉลี่ยวันละ 500,000 บาท และจะขยายพื้นที่รองรับผู้ค้าอีก 30 ราย 139 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2.4

การประเมินส่วนราชการตามมาตรการปรับปรุงประสิทธิภาพ

ในการปฏิบัติราชการ กรมการพัฒนาชุมชน ประจําปีงบประมาณ พ.ศ. 2561

คณะรั ฐ มนตรี ใ นการประชุ ม ปรับปรุงประ ิทธิภาพในการปฏิบัติราชการ เมื่อ ันที่ 5 เม ายน 2559 มีมติเ ็นชอบ ประจ�าปี งบประมาณ พ. . 2560 แทนการ กับการประเมิน ่ นราชการและข้าราชการ จัดท�าค�ารับรองการปฏิบตั ริ าชการในระบบเดิม พลเรือนในค ามรับผิดชอบของฝ่ายบริ าร โดยมี ั ต ถุ ป ระ งค์ เ พื่ อ พั ฒ นาระบบ ตามค�า ั่งของคณะรัก าค าม งบแ ่งชาติ การด�าเนินงานของ ่ นราชการ ช่ ยในการ (ค ช.) ที่ 5/2559 เรื่อง มาตรการปรับปรุง ขับเคลือ่ นภารกิจ า� คัญของรัฐบาล การแก้ไข ประ ิ ท ธิ ภ าพในการปฏิ บั ติ ร าชการ ปัญ า และการอ� า น ยค าม ะด กแก่ โดยมอบ มายใ ้ �านักงาน ก.พ.ร. เป็นผู้ ประชาชน และเพื่ อ เพิ่ ม ั ก ยภาพของ ประเมิ น ่ นราชการ ซึ่ ง มี ผ ลบั ง คั บ ใช้ ่ นราชการ ในการ นั บ นุ น การพั ฒ นา เมือ่ นั ที ่ 1 กุมภาพันธ์ 2559 และในการประชุม ประเท ร มทัง้ ใช้เป็นข้อมูลเพือ่ ประกอบการ ของคณะกรรมการพั ฒ นาระบบราชการ ใ ้คุณใ ้โท ต่อ น่ ยงานและผู้บริ าร (ก.พ.ร.) ครั้ ง ที่ 5/2559 เมื่ อ ั น ที่ 29 ซึ่งเป็นกลไก �าคัญในการขับเคลื่อนภารกิจ พฤ จิกายน 2559 ได้มมี ติเ น็ ชอบกับกรอบ �าคัญของรัฐบาล และการด�าเนินงานตาม การประเมิ น ่ นราชการตามมาตรการ ภารกิจ น่ ยงานของรัฐ กรอบการประเมิน ว่ นราชการตามมาตรการปรับปรุงประ ทิ ธิภาพในการปฏิบตั ิ ราชการ ประจ�าปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 ก�า นดใ ป้ ระเมินประ ทิ ธิภาพของ ว่ นราชการ โดยมีองค์ประกอบการประเมิน 5 องค์ประกอบ ดังนี้

ประ ทิ ธิภาพในการด�าเนินงานตาม ลักภารกิจพืน้ ฐาน งานประจ�า งานตาม น้าที่ ปกติ รืองานตาม น้าที่ค ามรับผิดชอบ ลัก งานตามกฎ มาย กฎนโยบายของรัฐบาล รือมติคณะรัฐมนตรี (Functional base)

ประ ทิ ธิภาพในการด�าเนินงานตาม ลักภารกิจยุทธ า ตร์ แน ทางปฏิรปู ภาครัฐ นโยบายเร่งด่ น รือภารกิจที่ได้รับมอบ มายเป็นพิเ (Agenda base)

ประ ทิ ธิภาพในการด�าเนินงานตาม ลักภารกิจพืน้ ที/่ ท้องถิน่ ภูมภิ าค จัง ดั กลุม่ จัง ดั รือการบูรณาการการด�าเนินงาน ลายพื้นที่ รือ ลาย น่ ยงาน (Area base)

ประ ทิ ธิภาพในการบริ ารจัดการ และพัฒนาน ตั กรรมในการบริ ารจัดการ ระบบงาน งบประมาณ ทรัพยากรบุคคล และการใ บ้ ริการประชาชน รือ น่ ยงานของรัฐ (Innovation base)

ักยภาพในการเป็น ่ นราชการที่มีค าม �าคัญเชิงยุทธ า ตร์ เพื่อการพัฒนา ประเท ตามแผน รือนโยบายระดับชาติ นโยบายของรัฐบาล (Potential base) ประกอบ กับผลการประเมิน โดยองค์กรภายในและภายนอกประเท 140 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

รายงานการประเมินส่วนราชการตามมาตรการปรับปรุงประสิทธิภาพ ในการปฏิบัติราชการ ประจําปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 องค์ประกอบ การประเมิน 1. Function Base

2. Agenda Base

ประเด็นการประเมิน

1. ค าม า� เร็จของการ ง่ เ ริมและพัฒนา ผลิตภัณฑ์ชุมชน (OTOP) 1.1 รายได้จากการจ�า น่ายผลิตภัณฑ์ 176,537.00 ชุมชน (OTOP) (ล้านบาท) 1.2 ร้อยละของผู้ผลิต ผู้ประกอบการ 10.00 OTOP ที่ลงทะเบียนเพิ่มขึ้น (ร้อยละ) 2. ร้อยละของครั เรือนยากจนเป้า มายที่ 100.00 มีรายได้ ต�า่ ก า่ เกณฑ์ จปฐ. คงเ ลือ (ร้อยละ) 3. จ�าน นของกลุม่ เป้า มายทีเ่ ข้าถึงแ ล่ง 12,764.00 ทุนเพือ่ ประกอบอาชีพ รือแก้ปญ ั า นี้ นิ (ครัวเรือน) 1. การ ร้างค ามรับรูค้ ามเข้าใจแก่ประชาชน 1.1 ร้อยละการด�าเนินการตามแผนการ ร้างความรับรู้ความเข้าใจแก่ประชาชน 1.2 ร้อยละการชีแ้ จงประเด็นที่ า� คัญทีท่ นั ต่อ ถานการณ์ (ถ้ามี) 2. ค าม า� เร็จของการด�าเนินการขับเคลือ่ น การพัฒนาเ ร ฐกิจฐานราก และประชารัฐ

3. Area Base

ไม่มีตัวชี้วัดในองค์ประกอบที่ 3

4. Innovation Base

1. การพัฒนาน ัตกรรม 2. การพัฒนาประ ทิ ธิภาพในการปฏิบตั งิ าน

5. Potential Base

หมายเหตุ

เป้าหมาย

1. การจัดท�าและด�าเนินการตามแผนการ ขับเคล่ื่อนยุทธ า ตร์ชาติ 2. การด�าเนินการจัดท�าแผนปฏิรปู องค์การ ผลประเมิน

ผลการดำาเนินงาน

190,320,605,777.00 (ล้านบาท) 57.00 (ร้อยละ) 100.00 (ร้อยละ) 12,824.00 (ครัวเรือน)

100.00 (ร้อยละ) 100.00 (ร้อยละ) 2,772.00 (กลุ่ม)

3,668.00 (กลุ่ม)

100.00 (ร้อยละ) 80.00 (ร้อยละ)

100.00 (ร้อยละ) 91.67 (ร้อยละ)

100.00 (ร้อยละ) 100.00 (ร้อยละ)

100.00 (ร้อยละ) 100.00 (ร้อยละ)

หมายถึง ผ่านการประเมิน 141 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ผลการ ประเมิน

100.00 (ร้อยละ) -

หมายถึง ไม่ผ่านการประเมิน

ส่วนที่

ความภาคภูมิใจ

ส่วนที่ 3

ความภาคภูมิใจ

กรมการพั ฒ นาชุ ม ชนได้ รั บ พระม ากรุ ณ าจาก มเด็ จ พระเทพรั ต นราช ุ ด าฯ ยามบรมราชกุมารี ใ ้ผู้นา� เครือข่ายพัฒนาชุมชนดีเด่น ปี 2561 เฝ้าทูลละอองพระบาท พร้ อ มถวายเอก ารรายงานผลการด� า เนิ น งานกองทุ น พั ฒ นาเด็ ก ชนบทฯ เมื่อวันที่ 19 ิง าคม 2561 และในงานม กรรมกองทุนแม่ของแผ่นดิน ประจ�าปี 2561 พระเจ้า ลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา ประทานเงินพระราชทานขวัญถุงกองทุนแม่ ของแผ่นดิน ประจ�าปี 2561

จากความทุม่ เทในการท�างานทีผ่ า่ นมา กรมการพัฒนาชุมชนมีความภาคภูมใิ จทีไ่ ด้รบั การคัดเลือกใ ้ได้รับรางวัลดีเด่นในปี 2561 จ�านวน 1 รางวัล ได้แก่ รางวัลเลิศรัฐ าขา คุณภาพการบริ ารจัดการภาครัฐ มวด 3 ด้านการมุ่งเน้นผู้รับบริการและผู้มี ่วนได้ ่วนเ ีย และ าขาการบริ ารราชการแบบมี ่วนร่วม ประเภท ัมฤทธิ์ผลประชาชนมี ่วนร่วม (Effective Change) การเชิดชูเกียรติผู้นําเครือข่ายพัฒนาชุมชนดีเด่น ประจําปี 2561

กรมการพัฒนาชุมชนได้นา� ผูน้ า� เครือข่ายพัฒนาชุมชนดีเด่น ปี 2561 จ�าน น 392 คน เฝ้าทูลละอองพระบาท มเด็จพระเทพรัตนราช ุดาฯ ยามบรมราชกุมารี เมื่อ ันที ่ 16 มิถนุ ายน 2561 และจัดพิธมี อบโล่ราง ลั พระราชทาน มูบ่ า้ นเ ร ฐกิจพอเพียง “อยูเ่ ย็น เป็น ุข” ดีเด่น ราง ัล “ ิง ์ทอง” และราง ัลครั เรือน ัมมาชีพชุมชนตั อย่างระดับภาค ประจ�าปี 2561 เมื่อ ันที ่ 1 กันยายน 2561 ร มทั้ง ิ้น 392 ราง ัล ดังนี้

143 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

1. โล่รางวัลพระราชทาน มูบ่ า้ นเ ร ฐกิจพอเพียง “อยูเ่ ย็น เป็น ขุ ” ดีเด่นระดับ จัง ัด จ�ำนวน 76 รำงวัล 2. โล่รางวัล “ ิง ์ทอง” �า รับกิจกรรมพัฒนาชุมชนดีเด่นระดับจัง ัด จ�ำนวน 304 รำงวัล ได้แก่ ผู้นา� อา าพัฒนาชุมชน (ผู้นา� อช.) ดีเด่น จ�ำนวน 152 รำงวัล กลุ่ม / องค์กรแกน ลัก �าคัญในการพัฒนา มู่บ้านดีเด่น จ�ำนวน 76 รำงวัล ูนย์ประ านงาน องค์การชุมชนระดับต�าบล ( อช.ต.) ดีเด่น จ�ำนวน 76 รำงวัล 3. โล่รางวัลครัวเรือน ัมมาชีพชุมชนตั อย่างระดับภาค จ�ำนวน 12 รำงวัล

144 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กองทุนพัฒนาเด็กชนบทในพระราชูปถัมภ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

กรมการพั ฒ นาชุ ม ชนได้ รั บ พระม ากรุ ณ าจาก มเด็ จ พระเทพรั ต นราช ุ ด าฯ ยามบรมราชกุมารี ใ ้ผู้น�าเครือข่ายพัฒนาชุมชนดีเด่น ปี 2561 เฝ้าทูลละอองพระบาท พร้อมถ ายเอก ารรายงานผลการด�าเนินงานกองทุนพัฒนาเด็กชนบทฯ เมือ่ นั ที ่ 19 งิ าคม 2561

การด�าเนินงานกองทุนพัฒนาเด็กชนบทในพระราชูปถัมภ์ มเด็จพระเทพรัตนราช ดุ าฯ ยามบรมราชกุมารี เริม่ ต้นตัง้ แต่ป ี 2510 โดยกรมการพัฒนาชุมชน นับ นุนการพัฒนาเด็ก ด้ ยการจัดตัง้ นู ย์พฒ ั นาเด็กเล็กขึน้ ทั่ ประเท เพือ่ เป็น ถานทีอ่ บรมเลีย้ งดูเด็กก่อน ยั เรียน

ปี 2522 กรมการพัฒนาชุมชนจัดตั้ง “กองทุนพัฒนาเด็กชนบท” ประกอบด้ ย กองทุนพัฒนาเด็กชนบท ่ นกลาง และกองทุนพัฒนาเด็กชนบทจัง ัด และเมื่อ ันที ่ 17 ธัน าคม 2536 มเด็จพระเทพรัตนราช ดุ าฯ ยามบรมราชกุมารี ทรงรับกองทุนพัฒนาเด็กชนบท อยูใ่ นพระราชูปถัมภ์ และพระราชทานพระราชานุญาต ใ ใ้ ช้ชอื่ า่ “กองทุนพัฒนาเด็กชนบท ในพระราชูปถัมภ์ มเด็จพระเทพรัตนราช ุดาฯ ยามบรมราชกุมารี” การดําเนินงานกองทุนพัฒนาเด็กชนบท ในพระราชูปถัมภ์ ประจําปีงบประมาณ พ.ศ. 2561

ผลการด�าเนินงานกองทุนพัฒนาเด็กชนบท ในพระราชูปถัมภ์ฯ ประจ�าปีงบประมาณ พ. . 2561 รุปได้ดังนี้ 1. กิจกรรมการจัดหาทุน โดยในปี 2561 ได้ด�าเนินการจัดกิจกรรม าทุน มทบ กองทุ น ได้ เ ป็ น จ� า น นทั้ ง ิ้ น 24,346,716.03 บาท โดยมี กิ จ กรรมที่ � า คั ญ ได้ แ ก่ การทอดผ้าป่า มทบกองทุนพัฒนาเด็กชนบท ในพระราชูปถัมภ์ มเด็จพระเทพรัตนราช ดุ าฯ ยามบรมราชกุมารี เมื่อ ันที่ 1 เม ายน 2561 มีรายได้ มทบกองทุน ร มเป็นเงิน 18,181,229.50 บาท แยกเป็น กองทุนพัฒนาเด็กชนบท ่ นกลาง 1,802,396.50 บาท และกองทุนพัฒนาเด็กชนบทจัง ัด (76 จัง ัด) 16,378,833 บาท นอกจากนี ้ ยังได้จัด กิจกรรมจ�า น่ายของที่ระลึก การแ ง าผู้อุปการะเด็กใ ้กับเด็กยากจนและด้อยโอกา การรับบริจาคเงิน รือ ิ่งของจากผู้มีจิต รัทธา และการซื้อตั๋ ัญญาใช้เงินของ กรณ์ ออมทรัพย์กรมการพัฒนาชุมชน จ�ากัด 145 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2. กิจกรรมการช่วยเ ลือและ นับ นุนการพัฒนาเด็ก

2.1 มอบทุนอุปการะเด็กก่อนวัยเรียนที่ครอบครัวยากจนและด้อยโอกา จ�านวน 2,000 ทุน ๆ ละ 1,200 บาท รวมเป็นเงิน 2,400,000 บาท และกองทุนพัฒนาเด็กชนบท จัง วัด 76 จัง วัด มอบทุนเพิ่มเติมจ�านวน 5,457 ทุน เป็นเงิน 5,956,100 บาท

2.2 กองทุนพัฒนาเด็กชนบทจัง วัด ด�าเนินการ นับ นุนกิจกรรมการพัฒนาเด็ก ในโอกา ต่าง ๆ เป็นเงิน 1,879,964 บาท

2.3 น�าเงินทูลเกล้าฯ ถวาย มเด็จพระเทพรัตนราช ุดาฯ ยามบรมราชกุมารี จ�านวน 1,000,000 บาท พร้อมถวายเอก ารรายงานผลการด�าเนินงานกองทุนพัฒนาเด็ก ชนบทฯ ในโอกา เข้าเฝ้าตามโครงการเชิดชูเกียรติผนู้ า� เครือข่ายพัฒนาชุมชนดีเด่น เมือ่ วันที่ 19 มิถุนายน 2561 ณ ศาลาดุ ิดาลัย วนจิตรลดา รายงานฐานะการเงิน ประจําปีงบประมาณ พ.ศ. 2561

กองทุนพัฒนาเด็กชนบท ในพระราชูปถัมภ์ฯ ณ วันที่ 30 กันยายน 2561 มี ินทรัพย์รวมทั้ง ิ้น 186,596,062.85 บาท จ�าแนกได้ ดังนี้ กองทุนพัฒนาเด็กชนบท ่วนกลาง เป็นเงิน 31,352,299.02 บาท กองทุนพัฒนาเด็กชนบทจัง วัด (76 จัง วัด) เป็นเงิน 156,270,100.28 บาท

146 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

มหกรรมกองทุนเเม่ของเเผ่นดิน

พระเจ้า ลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา เ ด็จเป็นองค์ประธาน “ม กรรม กองทุนแม่ของแผ่นดิน ประจ�าปี 2561” และประทานเงินพระราชทานขวัญถุงกองทุนแม่ ของแผ่นดิน ประจ�าปี 2561 เพือ่ ป้องกันและแก้ไจปัญ ายาเ พติดใน มูบ่ า้ นชุมชน บื าน พระราชปณิธานอันยิ่งใ ญ่

“ตำมรอยพ่อ สำนต่อปณิธำนแม่”

เมือ่ วันที ่ 13 งิ าคม 2561 โดยมีนายทวีป บุตรโพธิ ์ รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน เฝ้ารับเ ด็จ ณ ศูนย์การแ ดง นิ ค้าและการประชุม อิมแพ็ค เมืองทองธานี อ�าเภอปากเกร็ด จัง วัดนนทบุรี 147 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

รางวัลเลิศรัฐ ประจําปี 2561

นายอภิชาติ โตดิลกเ ชช์ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน มอบ มายใ ้นาย ม ัง พ่ งบางโพ รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน เป็นตั แทนเข้ารับราง ัลเลิ รัฐ ประจ�าปี พ. . 2561 าขา คุณภาพการบริ ารจัดการภาครัฐ ม ด 3 ด้านการมุ่งเน้นผู้รับบริการ และผูม้ ี ่ นได้ ่ นเ ยี และ าขาการบริ ารราชการแบบมี ่ นร่ ม ประเภท มั ฤทธิผ์ ลประชาชน มี ่ นร่ ม (Effective Change) ระดับดี โครงการจัดการปัญ า นี้ ินของคนในชุมชน : ชุมชนบ้านโป่งต�าบลป่าแดด อ�าเภอแม่ ร ย จัง ัดเชียงราย โดยมีรองนายกรัฐมนตรี นาย ิ ณุ เครืองาม เป็นประธานพิธมี อบราง ลั ในงาน มั มนา ชิ าการและมอบราง ลั เลิ รัฐ ประจ�าปี พ. . 2561 ณ อ้ งแกรนด์ ไดมอนด์ บอลรูม อาคารอิมแพ็ค ฟอรัม่ เมืองทองธานี จัง ดั นนทบุรี

148 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

การตรวจประเมินและการรับรองมาตรฐาน ISO 27001 : 2013 ปีงบประมาณ พ.ศ. 2561

กรมการพัฒนาชุมชน ผ่านการตร จ ประเมินมาตรฐาน ISO 27001 : 2013 และได้ ใบรั บ รองมาตรฐาน ISO 27001 : 2013 (Certification ISO 27001 : 2013) จาก ราช อาณาจักร เมื่อ ันที่ 4 กันยายน 2561 นายอภิชาติ โตดิลกเ ชช์ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน รับมอบ ใบรั บ รองมาตรฐาน ISO 27001 : 2013 (Certification ISO 27001 : 2013) จากบริ ัท United Registrar of Systems (Thailand) Ltd. น่ ยงาน 1 ใน 40 าขาทั่ โลก ผู้ได้รับอนุญาต ใ ้ เ ป็ น ผู ้ ต ร จประเมิ น รั บ รองมาตรฐาน ISO 27001 : 2013 ณ เ ทีกลาง “งานม กรรม านพลั ง ประชารั ฐ พั ฒ นาเ ร ฐกิ จ ฐานราก (CD DAY 2018)” ลานอเนกประ งค์ ชัน้ 2 อาคาร รัฐประ า นภักดี นู ย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ ลัก ี่ กรุงเทพฯ

149 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

รางวัลข้าราชการพลเรือนดีเด่น (ครุฑทองคํา) ปี พ.ศ. 2560

การคั ด เลื อ กข้ า ราชการพลเรื อ นดี เ ด่ น ด� า เนิ น การโดยมี ก ระทร ง กึ าธิการเป็นเจ้าภาพรับผิดชอบ เริม่ ตัง้ แต่การคัดเลือกข้าราชการพลเรือนดีเด่น ใน ปี พ. . 2526 โดยจัดพิธีเชิดชูเกียรติ ในปีถัดมา ได้แก่ ันข้าราชการพลเรือน 1 เม ายน 2527กรอบค ามคิดของการมอบราง ลั นี ้ คือการมุง่ ง่ เ ริม และยกย่อง ข้าราชการและลูกจ้างประจ�าฝ่ายพลเรือนที่ประพฤติ ปฏิบัติงาน เป็นแบบอย่าง ใ ข้ า้ ราชการอืน่ ได้ประพฤติปฏิบตั ติ าม และพัฒนาใ ด้ ยี งิ่ ขึน้ ทัง้ ในด้านการด�ารงตน การปฏิบัติตนใ ้เป็นที่ยอมรับกับบุคคลผู้เกี่ย ข้องทั้งใน น้าที่ราชการและ ังคม กับการปฏิบตั งิ านทีเ่ พียบพร้อมด้ ยจรรยาบรรณข้าราชการ และปรากฏชัดเจนเป็น ทีย่ อมรับในผลงานอันโดดเด่น เป็นประโยชน์ยงิ่ แก่ประชาชนผูร้ บั บริการ และ น่ ยงาน ต้น ังกัด ทั้งนี้ การพิจารณาคัดเลือกข้าราชการพลเรือนดีเด่น ด�าเนินการพิจารณา คัดเลือก โดยแบ่งกลุ่มตามประเภทต�าแ น่งข้าราชการและลูกจ้างดังนี้

ในปี 2561 ข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน ได้รับราง ัลข้าราชการ พลเรือนดีเด่น (ครุฑทองค�า) จ�าน น 18 คน

150 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

ข้าราชการดีเด่น

ข้าราชการพลเรือนดีเด่น (ครุฑทองคํา)

ปี พ.ศ. 2560

นายพงศ์ศักดิ์ สอาดบุญเรือง พัฒนาการจังหวัดพิจิตร

นางสาวทิพพรรณ ไชยูปถัมภ์ ผู้อํานวยการกลุ่มงาน ข้อมูลพื้นฐานการพัฒนาชนบท ศูนย์สารสนเทศเพื่อการพัฒนาชุมชน

นางนวลจันทร์ ศรีมงคล

หัวหน้ากลุ่มงานส่งเสริมการพัฒนาชุมชน จังหวัดร้อยเอ็ด

นายอภิวัฒน์ ธีระวาสน์ พัฒนาการจังหวัดเชียงใหม่

นายประสิทธิ์ สุวรรณประสม

หัวหน้ากลุ่มงานส่งเสริมการพัฒนาชุมชน จังหวัดสตูล

นายจรูญ บุญฤทธิ์

หัวหน้ากลุ่มงานส่งเสริมการพัฒนาชุมชน จังหวัดนครปฐม

151 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

นายสุวิน พึ่งเงิน

พัฒนาการจังหวัดสุโขทัย

นายอุทัย สิงห์ทอง

หัวหน้ากลุ่มงานยุทธศาสตร์การพัฒนาชุมชน จังหวัดกาฬสินธุ์

นางสาวประดับ ชูดาํ

หัวหน้ากลุ่มงานส่งเสริมการพัฒนาชุมชน จังหวัดระนอง

ข้าราชการดีเด่น

ข้าราชการพลเรือนดีเด่น (ครุฑทองคํา)

ปี พ.ศ. 2560

นางพัชรินทร์ อยู่ภักดี

นายเนตร ขันคํา

พัฒนาการอําเภอปัว จังหวัดน่าน

พัฒนาการอําเภอท่าตะเกียบ จังหวัดฉะเชิงเทรา

นางสาวดาเรศ ชูยก

ว่าที่ร้อยตรีหญิงกานติกานต์ บัวเนียม

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ จังหวัดยะลา

นางสาวพรพิมล อินธิศักดิ์

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.บ่อเกลือ จังหวัดน่าน

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.ศรีบรรพต จังหวัดพัทลุง

นางสาวรัตติยา สุตระ

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.สุไหงโกลก จังหวัดนราธิวาส

152 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

นางสรัลนุช โพธิ์ชัยโย

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ กลุ่มพัฒนาระบบบริหาร

นายอมร ธุษาวัน

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ จังหวัดศรีสะเกษ

นางวรัญญา พลวารี

นักวิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ จังหวัดระนอง

รางวัลข้าราชการและลูกจ้างดีเด่น ประเภทขวัญใจชุมชน ประจําปีงบประมาณ พ.ศ. 2561

กรมการพัฒนาชุมชน ได้จัดใ ้มีการมอบราง ัลยกย่องเชิดชูเกียรติ ข้าราชการที่ปฏิบัติงานด้ ยค ามทุ่มเท ิริยะ อุต า ะ และเป็นผู้มีผล ัมฤทธิ์ ูง ในการท�างาน ยึดมัน่ ต่อจรรยาข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน และประการ า� คัญ คือการได้รับการยอมรับ และค ามเชื่อมั่นจากประชาชนในพื้นที่ปฏิบัติงาน เพื่อจูงใจและรัก าใ ้คนดี คนเก่งอยู่ในระบบราชการ และเพื่อ ร้างการเป็นแบบ อย่างที่ดีในการท�างานใ ้แก่บุคคลอื่น ภายใต้ราง ัลข้าราชการดีเด่น ประเภท พัฒนากรข ญ ั ใจชุมชน โดยแบ่งการพิจารณาจากเขตตร จราชการ จ�าน น 18 เขต ด�าเนินการคัดเลือกข้าราชการจากทุกจัง ัด เพื่อมอบราง ัลข้าราชการดีเด่น ประเภทข ัญใจชุมชน เขตตร จราชการละ 1 ราง ัล ร มทั้ง ิ้น 18 ราง ัล

ในปี 2561 ข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชน ได้รับราง ัลข้าราชการและ ลูกจ้างดีเด่น ประเภทข ัญใจชุมชน ประจ�าปีงบประมาณ พ. . 2561 จ�าน น 18 คน

153 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

รางวัลข้าราชการและลูกจ้างดีเด่น ประเภทขวัญใจชุมชน

ประจําปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคกลางตอนบน

นายมนตรี นาคเกษม

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคกลางปริมณฑล

นางนันทนา อุ่นหนาฝาคั่ง

นักวิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ สพอ.แสวงหา จังหวัดอ่างทอง

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.คลองหลวง จังหวัดปทุมธานี

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคกลางตอนล่าง 2

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย

นางสาวจันทร์เพ็ญ ลิขิตผลิน นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.กระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคใต้ชายแดน

นางสิรินทิพย์ ทองศรีจันทร์ นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.ปะนาเระ จังหวัดปัตตานี

นางสาวประไพพัฒน์ จินดารัตน์ นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.เทพา จังหวัดสงขลา

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคตะวันออก 1

นางสุปราณี เพลิดพราว

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.เมืองระยอง จังหวัดระยอง

154 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคกลางตอนล่าง 1

นางอังคณา ปะดุกา

นักจัดการงานทั่วไปชํานาญการ ฝ่ายอํานวยการ จังหวัดราชบุรี

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคใต้ฝั่งอันดามัน

นางสาวกุลกนก มีปิติสุข

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ จังหวัดพังงา

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคตะวันออก 2

นางรสนา หลีน้อย

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.เมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี

รางวัลข้าราชการและลูกจ้างดีเด่น ประเภทขวัญใจชุมชน

ประจําปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 1

นางยุพิน ทวีทรัพย์

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2

นายสมเพชร หมื่นวงษ์

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง

นายบุญครอง เรืองแสน

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.ด่านซ้าย จังหวัดเลย

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.หนองสูง จังหวัดมุกดาหาร

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.คําม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง 1

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง 2

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคเหนือตอนบน 1

นางสุมนชีพ ช่วงชัย

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.กาบเชิง จังหวัดสุรินทร์

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคเหนือตอนบน 2

นายประชิดชัย จันต๊ะคาด

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.แม่สาย จังหวัดเชียงราย

นางสาวนภาพร โสมสุพรรณ์

นางสาวกัลยา ธงซิ้ว

เจ้าพนักงานพัฒนาชุมชนชํานาญงาน สพอ.โพธิ์ไทร จังหวัดอุบลราชธานี

นักวิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ สพอ.แม่ออน จังหวัดเชียงใหม่

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคเหนือตอนล่าง 1

เขตตรวจราชการกลุ่มจังหวัด ภาคเหนือตอนล่าง 2

นายอําพร คณเกณฑ์

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.ศรีแทพ จังหวัดเพชรบูรณ์

155 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

นางสะมัยพร คงพารา

นักวิชาการพัฒนาชุมชนชํานาญการ สพอ.คลองขลุง จังหวัดกําแพงเพชร

ส่วนทีส่​่ วนที่

รายงานการเงิน

ส่วนที่ 4

รายงานการเงิน กรมการพัฒนาชุมชน งบแสดงฐานะการเงิน ณ วันที่ 30 กันยายน 2561

หมาย เหตุ

สินทรัพย์

(หน่วย : บาท)

2561

2560

สินทรัพย์หมุนเวียน

เงิน ดและรายการเทียบเท่าเงิน ด ลูก นี้ระยะ ั้น วั ดุคงเ ลือ ินทรัพย์ มุนเวียนอื่น

5 6

761,745,226.78 1,350,042,741.46 97,127,980.71 790,296,430.73 4,782,511.21 7,390,720.49 510,320.98 545,488.69 1,559,977,866.69 1,452,463,554.36

7 8 9

1,082,586,909.52 1,004,052,374.21 5.00 1,795,352.00 3,388,385.87 7,061,881.56 0.00 316,008.00 1,085,975,300.39 1,013,225,615.77

รวมสินทรัพย์หมุนเวียน

สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน

ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์ ินทรัพย์โครง ร้างพื้นฐาน ินทรัพย์ไม่มีตัวตน ินทรัพย์ไม่ มุนเวียนอื่น รวมสินทรัพย์ไม่หมุนเวียน

รวมสินทรัพย์

2,645,953,167.08 2,465,689,170.13

หมายเหตุ : ประกอบงบการเงินเป็นส่วนหนึ่งของงบการเงินนี้

157 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กรมการพัฒนาชุมชน งบแสดงฐานะการเงิน ณ วันที่ 30 กันยายน 2561 หมาย เหตุ

หนี้สิน

(หน่วย : บาท)

2561

2560

หนี้สินหมุนเวียน

10 1,268,774,912.52 171,935,936.45 11 676,089,445.69 1,315,008,207.19 0.00 1,944,864,358.21 1,486,944,143.64

เจ้า นี้ระยะ ั้น เงินรับฝากระยะ ั้น นี้ ิน มุนเวียนอื่น รวมหนี้สินหมุนเวียน หนี้สินไม่หมุนเวียน

เจ้า นีเ้ งินโอนและรายการอุด นุน ระยะยาว เงิ น ทดรองราชการรั บ จากคลั ง ระยะยาว รวมหนี้สินไม่หมุนเวียน รวมหนี้สิน สินทรัพย์สุทธิ/ส่วนทุน

825,719.13

1,693,027.23

11,475,000.00

11,565,000.00

12,300,719.13

13,258,027.23

1,957,165,077.34 1,500,202,170.87 688,788,089.74 965,486,999.26

สินทรัพย์สุทธิ/ส่วนทุน

ทุน รายได้ ูง/(ต�่า)กว่าค่าใช้จ่าย ะ ม รวมสินทรัพย์สุทธิ/ส่วนทุน

151,688,539.99 537,099,549.75 688,788,089.74

หมายเหตุ : ประกอบงบการเงินเป็นส่วนหนึ่งของงบการเงินนี้

158 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

151,688,539.99 813,798,459.27 965,486,999.26

กรมการพัฒนาชุมชน งบแสดงผลการด�าเนินงานทางการเงิน ส�าหรับปีสิ้นสุด วันที่ 30 กันยายน 2561 หมาย เหตุ

(หน่วย : บาท)

2561

2560

รายได้

รายได้จากงบประมาณ 12 11,294,935,663.23 7,734,301,699.69 รายได้จากการขาย ินค้าและบริการ 6,981,450.46 2,655,878.11 รายได้จากการอุด นุนและบริจาค 13 17,464,111.31 5,958,053.10 รายได้อื่น 14 684,800.00 712,835.00 รวมรายได้ 11,304,262,429.44 7,759,432,061.46 ค่าใช้จ่าย

ค่าใช้จ่ายบุคลากร ค่าบ�าเ น็จบ�านาญ ค่าตอบแทน ค่าใช้ อย ค่าวั ดุ ค่า าธารณูปโภค ค่าเ ื่อมราคาและค่าตัดจ�า น่าย ค่าใช้จ่ายจากการอุด นุนและบริจาค ค่าใช้จ่ายอื่น รวมค่าใช้จ่าย รายได้สูง (ต�า่ ) กว่าค่าใช้จ่ายสุทธิ

15 3,144,800,458.17 3,084,872,661.75 16 1,397,846,813.04 1,306,402,882.14 61,599,285.80 17 165,705,675.25 18 5,308,222,410.26 2,341,969,728.17 1,273,420,476.66 405,072,362.55 59,493,623.27 80,460,379.34 19 15,657,348.78 20 231,938,138.16 2,980,000.00 1,980,000.00 401,354.28 9,224,520.29 11,584,006,240.53 7,607,239,168.82 (279,743,811.09)

หมายเหตุ : ประกอบงบการเงินเป็นส่วนหนึ่งของงบการเงินนี้

159 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

152,192,892.64

กรมการพัฒนาชุมชน หมายเหตุประกอบงบการเงิน ส�าหรับปีสิ้นสุด วันที่ 30 กันยายน 2561

เงินสดและรายการเทียบเท่าเงินสด

(หน่วย : บาท)

2561

2560

เงิน ดในมือ เงินทดรองราชการ เงินฝาก ถาบันการเงิน เงินฝากประจ�าที่มีก�า นดจ่ายคืน ไม่เกิน 3 เดือน เงินฝากคลัง

462,000.00 11,475,000.00 120,437,601.51 1,990,930.00

11,565,000.00 37,628,627.80 1,249,148.11

627,379,695.27

1,299,599,965.55

รวมเงินสด และรายการเทียบเท่าเงินสด

761,745,226.78

1,350,042,741.46

เงินสดในมือ เป็นเงิน ดและเช็คธนาคาร นอกจาก ว่ นที่ น่วยงานถือไว้เพือ่ ใช้จา่ ย า� รับการด�าเนินงานปกติ ตามวัตถุประ งค์ของ น่วยงานแล้ว ยังรวมถึง ว่ นที่ น่วยงาน ได้รบั ไว้เพือ่ รอน�า ง่ คลังเป็นรายได้แผ่นดินตามกฎ มายซึง่ ไม่ ามารถน�าไปใช้เพือ่ ประโยชน์ ของ น่วยงานได้ เงินทดรองราชการ เป็นเงิน ดที่ น่วยงานมีไว้เพื่อใช้จ่ายเป็นค่าใช้จ่ายปลีกย่อย ใน �านักงานตามวงเงินที่ได้รับอนุมัติจากกระทรวงการคลัง ตามระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยเงินทดรองราชการ พ.ศ. 2547 ซึง่ จะต้อง ง่ คืนคลังเมือ่ มดความจ�าเป็นในการใช้จา่ ย ยอดคงเ ลือ นิ้ ปีประกอบด้วย เงิน ด เงินฝากธนาคาร และใบ า� คัญ ทีเ่ บิกจากเงินทดรอง ราชการแล้วรอเบิกชดเชย เงินฝากคลัง เป็นเงินที่ น่วยงานฝากไว้กบั กระทรวงการคลังภายใต้ขอ้ ก�า นดตาม กฎ มาย โดยไม่มีดอกเบี้ยซึ่ง ามารถเบิกถอนได้เมื่อต้องการใช้จ่ายตามรายการที่ก�า นด ไว้ในระเบียบที่ระบุข้อจ�ากัดในการใช้จ่าย 160 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

เงินฝากคลัง จ�านวน 627,379,695.27 บาท ซึง่ แ ดงรวมอยูใ่ นเงินฝากคลังข้างต้น เป็นเงินนอกงบประมาณทีม่ ขี อ้ จ�ากัดในการใช้จา่ ยเพือ่ จ่ายต่อไปใ บ้ คุ คล รือ น่วยงานอืน่ ตามวัตถุประ งค์ทรี่ ะบุไว้ในกฎ มายอันเป็นทีม่ าของเงินฝากคลังนัน้ น่วยงานไม่ ามารถ น�าไปใช้จ่ายเพื่อประโยชน์ในการด�าเนินงานของ น่วยงานตามปกติได้ แต่มี น้าที่ถือไว้ เพื่อจ่ายตามวัตถุประ งค์ของเงินฝากคลัง ดังนี้ (หน่วย : บาท)

2561

2560

เงินฝากค่าธรรมเนียมการ อบเเข่งขัน เงินฝากคลังเพื่อบูรณะทรัพย์ ิน เงินฝากเงินประกัน ัญญา เงินฝากเงินอุด นุนโครงการต่าง ๆ เงินกองทุนพัฒนาบทบาท ตรี เงินฝากพัฒนาชุมชน

1,500.00 829,035.00 46,950,145.55 6,647,552.32 416,976,652.84 155,974,809.56

1,355,575.00 9,956,898.65 1,694,138.84 1,262,480,504.70 24,112,848.36

รวมเงินฝากคลัง

627,379,695.27

1,299,599,965.55

ลูกหนี้ระยะสั้น

(หน่วย : บาท)

2561

ลูก นี้เงินยืมในงบประมาณ ลูก นี้เงินยืมนอกงบประมาณ เงินจ่ายล่วง น้า รายได้ค้างรับ รวมลูกหนี้ระยะสั้น

2560

500,459,839.03 232,000.00 91,245,215.00 198,359,376.70

34,475,905.79 421,010.00 7,035,000.00 55,196,064.92

790,296,430.73

97,127,980.71

161 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กรมการพัฒนาชุมชน หมายเหตุประกอบงบการเงิน ส�าหรับปีสิ้นสุด วันที่ 30 กันยายน 2561 (หน่วย : บาท)

ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์ 2561

อาคารและสิ่งปลูกสร้าง ัก ค่าเสื่อมราคาสะสม-อาคาร และสิ่งปลูกสร้าง อาคารและ ิ่งปลูก ร้าง- ุทธิ ครุภัณฑ์ ัก ค่าเสื่อมราคาสะสม-ครุภัณฑ์ ครุภัณฑ์ ุทธิ งานระ ว่างก่อ ร้าง รวม ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์-สุทธิ

939,347,443.97 345,030,853.25

777,063,091.97 292,029,270.97

594,316,590.72 1,832,130,428.99 1,392,280,828.02 439,849,600.97 48,420,717.83

485,033,821.00 1,639,620,487.64 1,242,053,791.37 397,566,696.27 121,451,856.94

1,082,586,909.52

1,004,052,374.21 (หน่วย : บาท)

สินทรัพย์โครงสร้างพื้นฐาน 2561

ถนน ัก ค่าเสื่อมราคาสะสม-ถนน ถนน- ุทธิ สินทรัพย์โครงสร้างพื้นฐานอื่น ัก ค่าเสื่อมราคาสะสม-สินทรัพย์ โครงสร้างพื้นฐานอื่น ินทรัพย์โครง ร้างพื้นฐานอื่น- ุทธิ รวม สินทรัพย์ โครงสร้างพื้นฐาน-สุทธิ

2560

2560

2,394,715.00 2,394,712.00 3.00 340,313.00 340,311.00

4,278,595.00 2,483,245.00 1,795,350.00 340,313.00 340,311.00

2.00

2.00

5.00

1,795,352.00

162 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กรมการพัฒนาชุมชน หมายเหตุประกอบงบการเงิน ส�าหรับปีสิ้นสุด วันที่ 30 กันยายน 2561 (หน่วย : บาท)

สินทรัพย์ไม่มีตัวตน 2561

2560

นิ ทรัพย์ไม่มีตัวตน หัก ค่าตัดจ�า น่าย ะ ม- ินทรัพย์ ไม่มีตัวตน

71,389,094.02 68,000,708.15

68,859,094.02 61,797,212.46

รวม สินทรัพย์ ไม่มีตัวตน-สุทธิ

3,388,385.87

7,061,881.56 (หน่วย : บาท)

เจ้าหนี้ระยะสั้น 2561

เจ้า นี้การค้า เจ้า นี้อื่น ค่า าธารณูปโภคค้างจ่าย ใบ �าคัญค้างจ่าย รวม เจ้าหนี้ระยะสั้น

2560

1,020,334,893.78 27,096,606.06 2,366,563.25 218,976,849.43

99,661,516.38 335,832.39 3,025,437.05 68,913,150.63

1,268,774,912.52

171,935,936.45 (หน่วย : บาท)

เงินรับฝากระยะสั้น 2561

2560

เงินรับฝากจากเงินทุน มุนเวียน เงินรับฝากอื่น เงินประกันผลงาน เงินประกันอื่น

416,985,932.21 41,018,478.45 368,275.00 217,716,760.03

1,262,573,507.36 27,931,502.19 3,200,635.60 21,302,562.04

รวม เงินรับฝากระยะสั้น

676,089,445.69

1,315,008,207.19

163 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กรมการพัฒนาชุมชน หมายเหตุประกอบงบการเงิน ส�าหรับปีสิ้นสุด วันที่ 30 กันยายน 2561 (หน่วย : บาท)

รายได้จากงบประมาณ 2561

2560

รายได้จากงบบุคลากร รายได้จากงบด�าเนินงาน รายได้จากงบลงทุน รายได้จากงบกลาง รายได้จากงบรายจ่ายอื่น หัก เบิกเกิน ่งคืนเงินงบประมาณ

2,636,033,992.04 6,269,898,247.44 333,229,122.97 1,928,939,907.58 332,072,336.60 205,237,943.40

2,558,899,778.93 3,009,984,871.10 376,156,044.81 1,682,193,177.00 151,643,641.10 44,575,813.25

รวม รายได้จากงบประมาณ

11,294,935,663.23

7,734,301,699.69

รายได้จากการอุดหนุนและบริจาค

รายได้จากการช่วยเ ลือเพื่อการ ด�าเนินงานจากแ ล่งอื่น รายได้จากการรับโอน ินทรัพย์ ระ ว่าง น่วยงาน รายได้จากการบริจาค รวม รายได้จากการอุดหนุน และบริจาค

(หน่วย : บาท)

2561

2560

3,994,000.00

4,023,800.00

0.00

830,413.44

1,964,053.10

12,609,897.87

5,958,053.10

17,464,111.31 (หน่วย : บาท)

รายได้อื่น 2561

รายได้เงินนอกงบประมาณ รายได้อื่น รวม รายได้อื่น

2560

706,335.00 6,500.00

514,200.00 170,600.00

712,835.00

684,800.00

164 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กรมการพัฒนาชุมชน หมายเหตุประกอบงบการเงิน ส�าหรับปีสิ้นสุด วันที่ 30 กันยายน 2561 (หน่วย : บาท)

ค่าใช้จ่ายบุคลากร 2561

2560

เงินเดือน ค่าล่ งเ ลา ค่าจ้าง ค่าตอบแทนพนักงานราชการ ค่ารัก าพยาบาล เงินช่ ยการ ึก าบุตร เงินช่ ยเ ลือพิเ กรณีเ ียชี ิต เงินชดเชย กบข. เงิน มทบ กบข. เงิน มทบ ก จ. เงิน มทบกองทุนประกัน ังคม ค่าเช่าบ้าน ค่าใช้จ่ายบุคลากรอื่น

2,600,909,278.68 9,880,830.00 32,766,363.91 15,850,302.79 185,850,927.52 24,280,575.66 2,515,006.26 43,864,117.03 65,796,175.42 892,224.72 598,442.00 157,298,043.69 4,298,170.49

2,533,178,260.33 9,038,402.05 34,965,441.80 15,648,755.29 185,132,774.86 25,720,526.50 2,272,359.54 42,152,674.28 63,230,065.93 931,473.08 605,083.00 160,971,955.45 11,024,889.64

รวม ค่าใช้จ่ายบุคลากร

3,144,800,458.17

3,084,872,661.75 (หน่วย : บาท)

ค่าบําเหน็จบํานาญ 2561

บ�านาญ เงินช่ ยค่าครองชีพ บ�าเ น็จ บ�าเ น็จตกทอด บ�าเ น็จด�ารงชีพ ค่ารัก าพยาบาล

986,407,787.58 100,450,802.00 16,127,840.20 36,681,950.00 75,051,602.40 161,268,643.70 165 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2560

893,240,946.73 102,987,604.68 11,755,899.72 47,501,869.71 67,555,856.45 160,285,186.00

กรมการพัฒนาชุมชน หมายเหตุประกอบงบการเงิน ส�าหรับปีสิ้นสุด วันที่ 30 กันยายน 2561 (หน่วย : บาท)

ค่าบําเหน็จบํานาญ (ต่อ) 2561

เงินช่ ยการ ึก าบุตร บ�าเ น็จบ�านาญอื่น รวม ค่าบ�าเหน็จบ�านาญ

2560

2,611,912.00 19,246,275.16

2,712,148.75 20,363,370.10

1,397,846,813.04

1,306,402,882.14 (หน่วย : บาท)

ค่าตอบแทน 2561

ค่าตอบแทนเฉพาะงาน ค่าตอบแทนตามต�าแ น่ง ค่าตอบแทนอื่น รวม ค่าตอบแทน

2560

165,358,037.25 0 347,638.00

31,802,051.30 2,564,732.00 27,232,502.50

165,705,675.25

161,599,285.80 (หน่วย : บาท)

ค่าใช้สอย 2561

ค่าใช้จ่ายฝึกอบรม ค่าใช้จ่ายเดินทาง ค่าซ่อมแซมและบ�ารุงรัก า ค่าแก๊ และน�า้ มันเชื้อเพลิง ค่าจ้างเ มาบริการ ค่าธรรมเนียม ค่าจ้างที่ปรึก า ค่าใช้จ่ายในการประชุม ค่าเช่า

2,724,411,795.14 213,711,803.30 25,030,311.27 0 1,751,190,614.19 18,714.00 253,545,700.00 40,883,994.92 95,935,759.00

166 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

2560

1,087,026,077.89 188,764,916.13 49,761,245.60 22,818,318.82 700,818,247.02 106,571.00 136,367,840.00 14,152,936.58 18,596,331.00

กรมการพัฒนาชุมชน หมายเหตุประกอบงบการเงิน ส�าหรับปีสิ้นสุด วันที่ 30 กันยายน 2561 (หน่วย : บาท)

ค่าใช้สอย (ต่อ) 2561

ค่าครุภัณฑ์มูลค่าต�า่ กว่าเกณฑ์ ค่าใช้จ่ายผลักส่งเป็นรายได้แผ่นดิน ค่าประชาสัมพันธ์ ค่าใช้สอยอื่น รวม ค่าใช้สอย

2560

00.00 2,906,769.69 123,833,300.21 76,753,648.54

13,292,615.40 599,444.10 31,819,003.84 7,846,180.79

5,308,222,410.26

2,341,969,728.17 (หน่วย : บาท)

ค่าสาธารณูปโภค 2561

2560

ค่าไฟฟ้า ค่าประปา ค่าโทรศัพท์ ค่าบริการสื่อสารและโทรคมนาคม ค่าบริการไปรษณีย์โทรเลขและขนส่ง

27,179,527.10 1,052,622.49 14,823,457.11 14,156,054.27 2,281,962.30

26,776,037.43 1,132,878.04 14,615,439.61 35,655,281.91 2,280,742.35

รวม ค่าสาธารณูปโภค

59,493,623.27

80,460,379.34 (หน่วย : บาท)

ค่าเสื่อมราคาและค่าตัดจําหน่าย 2561

อาคารและสิ่งปลูกสร้าง ครุภัณฑ์ สินทรัพย์โครงสร้างพื้นฐาน สินทรัพย์ไม่มีตัวตน รวม ค่าเสื่อมราคา และค่าตัดจ�าหน่าย

2560

51,395,251.91 172,298,055.19 0.00 8,244,831.06

3,074,656.52 177,770,847.50 480,725.35 4,731,119.41

231,938,138.16

215,657,348.78

167 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

รายงานประจ�าปี 2561

กรมการพัฒนาชุมชน Annual Report 2018

ปีที่พิมพ์ : มกราคม 2562 จ�านวน : 1,150 เล่ม เลขมาตรฐาน ากลประจ�า นัง ือ (ISBN) 978-974-458-627-8 จัดพิมพ์โดย : กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงม าดไทย

ที่ปรึกษา นายนิ ิต จันทร์ มวงศ์ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นายทวีป บุตรโพธิ์ รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นาย ม วัง พ่วงบางโพ รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นายโชคชัย แก้วป่อง รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน คณะท�างาน นาย ุร ักดิ์ อัก รกุล

ผู้อา� น ยการกองแผนงาน นายพัลลภ ตันจริยภรณ์ ั น้ากลุ่มงาน ิเท ัมพันธ์ (กผ.) นายธน ัฒน์ ปิ่นแก้ ั น้ากลุ่มงานนโยบายและยุทธ า ตร์ (กผ.) นาย ุทธิพร มแก้ ั น้ากลุ่มงาน ิเคราะ ์งบประมาณ (กผ.) นาง า มนทิรา เข็มทอง ผู้อา� น ยการกลุ่มงานประ านนโยบายและยุทธ า ตร์ ( ช.) นายรัง รรค์ ัง นา ิน ผู้อา� น ยการกลุ่มงาน ่งเ ริมการเรียนรู้ชุมชน ( ช.) นาง า อรจิรัฎฐ์ เกตะ ันดี ั น้าฝ่ายอ�าน ยการ (กค.) นาง า จันทนา ตั้ง ักดิ์เจริญ ุข นัก ิชาการพัฒนาชุมชนช�านาญการ ( ช.) นาง า ลดา นพรัตน์

เจ้าพนักงานโ ตทั น ึก าช�านาญงาน ( ช.) นาง า นิชดา ร้อยมณี นัก ิชาการพัฒนาชุมชนช�านาญการ ( ทอ.) นางชู รัตน์ มแก้

นัก ิชาการพัฒนาชุมชนช�านาญการ ( ทอ.) นาง า ุ นิจ พิทัก ์ชาติ นัก ิชาการพัฒนาชุมชนช�านาญการ ( ตร.) นาง า พูพิ ลา ัลย์ นัก ิชาการพัฒนาชุมชนช�านาญการ ( ภ .) นาง า เ มือนจันทร์ พัฒโร นัก ิชาการพัฒนาชุมชนช�านาญการ ( ภ .) นาย ามภพ ิริจันทรางกูร นักทรัพยากรบุคคลช�านาญการ (กจ.) นาง า อ�าพา ด งเนตร นักจัดการงานทั่ ไปช�านาญการ ( ล.) ่าที ่ ร.ต. ญิง ณิชชาพัชร์ ภูมิ ัฒน์ตานนท์ นัก ิชาการตร จ อบภายในช�านาญการ (ตภ.) นางอารยา ชลประคอง

นัก ิชาการเงินและบัญชีชา� นาญการ (กค.) นาง มจิตร ิรินาม

นัก ิชาการพัฒนาชุมชนช�านาญการ ( ท.) นายมนตรี อ�าพันทอง นัก ิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ ( ท.) นายชุมพล บุญแน่น นัก ิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ (กพร.) นาง า กุลนิ ฐ์ บั ล ง

นักทรัพยากรบุคคลปฏิบัติการ ( พช.) นาย ิชชพัฒน์ ยฆะเ ม

นักทรัพยากรบุคคลปฏิบัติการ ( พช.) นาง า จงกลนี งามทรง นัก ิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ (คจ.) นาง า ธัญชนก นามเจิง นัก ิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ ( ก .) นาง า ิริพร พร มมา เจ้าพนักงานโ ตทั น ึก าช�านาญงาน (ปช .) นาง า ข ัญดา ลือเปี่ยม ั น้ากลุ่มงานประเมินผล (กผ.) นาง า กนกนิจ พนา า

นัก ิเคราะ ์นโยบายและแผนช�านาญการ (กผ.) นายกฤ ฎา าคร

นัก ิเคราะ ์นโยบายและแผนช�านาญการ (กผ.) นายปฏิภาณ ชัยลังกา นัก ิเคราะ ์นโยบายและแผนช�านาญการ (กผ.) นาง า ิริอร นิยมเดช

นัก ิเคราะ ์นโยบายและแผนช�านาญการ (กผ.) นาง า ทั นีย์ ยก ิริ นัก ิเคราะ ์นโยบายและแผนช�านาญการ (กผ.) นาง า ด งนภา เพชรแท้ นัก ิเคราะ ์นโยบายและแผนปฏิบัติการ (กผ.)

168 รายงานประจ� า ปี 2561 กรมการพั ฒ นาชุ ม ชน

กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา 5 ธันวาคม 2550 ชั้น 5 อาคารรัฐประศาสนภักดี ถนนแจ้งวัฒนะ แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ 10210 www.plan.cdd.go.th.

E-magazine