[RE_HUB] Σημείο πολιτισμού και ευαισθητοποίησης ως προς την πλαστική μόλυνση
[RE_HUB] Σημείο πολιτισμού και ευαισθητοποίησης ως προς την πλαστική μόλυνση
φοιτητές: Χρήστος Κουρτίδης-Βλαχογιάννης (11073) Γεώργιος Νικόλαος Καμπάνης (13147) επιβλέπων καθηγητής: Άγγελος Ψιλόπουλος εισηγήτρια: Χαρά Αγαλιώτου Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (πρώην ΤΕΙ Αθήνας) Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών και Πολιτισμού Τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής Μάιος 2018, Αθήνα
Ευχαριστίες Για τη διεκπεραίωση της παρούσας εργασίας ευχαριστούμε, Τον καθηγητή μας Άγγελο Ψιλόπουλο, για την καθοδήγηση και την υπομονή του. Την Χαρά Αγαλιώτου, που εισηγήθηκε την εργασία μας, με δεδομένο ότι ο κ. Ψιλόπουλος βρίσκεται σε άδεια το τρέχων εξάμηνο. Επίσης, Τον Πάνο Σακκά των THE NEW RAW, για την υποστήριξη σε αρχικό στάδιο της έρευνάς μας, καθώς και τις πληροφορίες σχετικά με το project “Print your city!”. Τη Δάφνη Μαρνέλη και το Fran Vargas από το ΠΛΑΣΤΙΚΟΥΡΓΕΙΟ, για την δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε το εργαστήριό τους και να εκτυπώσουμε πρώιμα μοντέλα με ανακυκλωμένο πλαστικό που είχαν δημιουργήσει οι ίδιοι. Τους Μανώλη Λεβαδιανό και Γεράσιμο Κουνάδη, εκπαιδευτές του σεμιναρίου 3D printing της ΕΕΛ/ΛΑΚ, CODE+CREATE, για την βοήθειά τους στην εκτύπωση πρώιμων μοντέλων κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων. Τον Αλέξανδρο Ψιλιππίδη από το Precious Plastic Greece, για τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε τα μηχανήματα ανακύκλωσης πλαστικού Precious Plastic, κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων του ReMakers Project. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω προσωπικά τους φίλους και συμφοιτητές μου, Ελένη Σταμπουλοπούλου και Θανάση Βακάση, για την από καρδιάς βοήθεια και έμπρακτη υποστήριξη τους, καθώς και την οικογένειά μου, για την υποστήριξη και την εμπιστοσύνη που μου δείχνουν στις επιλογές μου. - Χρήστος
6
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
01 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
9. 10.
η ιδέα στόχος
02 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
14. 18. 23. 26. 28.
κυκλική οικονομία το πλαστικό μηχανική ανακύκλωση 3D printing case studies
03 Η ΜΕΛΕΤΗ
33. 42. 49. 55. 58.
υπάρχων χώρος νέα λειτουργία το πρόγραμμα συνθετική ιδέα τελική πρόταση
04 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ
111. 112.
βασικό σημείο πιθανές προεκτάσεις
115. 116.
βιβλιογραφικές αναφορές παράρτημα σχεδίων 7
8
01 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
η ιδέα
Αφετηρία της παρούσας μελέτης αποτέλεσε το προσωπικό ενδιαφέρον για τις νέες τεχνολογίες ψηφιακής κατασκευής και πιο συγκεκριμένα την τρισδιάστατη εκτύπωση. Ένα από τα πλεονέκτηματά της είναι ότι επιτρέπει τη δημιουργία μοναδικών και διαφορετικών αντικειμένων, καθιστώντας την ιδανική για μαζική εξατομίκευση (mass customization) των προϊόντων που παράγονται. Το ερώτημα που δημιουργήθηκε είναι το εάν θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η τρισδιάστατη εκτύπωση στη δημιουργία εσωτερικού χώρου. Επίσης, κοινό πεδίο συζήτησης και προβληματισμού ήταν το πρόβλημα της πλαστικής μόλυνσης που παρατηρείται σε στεριά και θάλασσα. Μετά από έρευνα, διαπιστώσαμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των πλαστικών που βρίσκονται στις θάλασσες, προέρχεται από πλαστικές συσκευασίες (μπουκάλια) και πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης (καλαμάκια, σακούλες, ποτήρια κλπ.). Αποφασίσαμε να αναδείξουμε αυτό το πρόβλημα μέσω της πτυχιακής μας εργασίας.
Θελήσαμε, λοιπόν, να βρούμε ένα μοντέλο αξιοποίησης αυτού του πολύτιμου πόρου, που καταλήγει να μολύνει το περιβάλλον. Το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο βασιστήκαμε είναι αυτό της κυκλικής οικονομίας. Αυτό το εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο έχει ως αρχές την επανάχρηση, μεταποίηση ή ανακύκλωση των υλικών και των προϊόντων που απορρίπτονται. Αυτό πλαισιώνει τη συνολική μας ιδέα. Έχοντας, δηλαδή, ως δεδομένη την πλαστική μόλυνση που προκαλείται από τα προϊόντα μίας χρήσης και τις συσκευασίες, χρησιμοποιούμε μεθόδους μηχανικής ανακύκλωσης του πλαστικού, ώστε να δημιουργήσουμε νέα προϊόντα, αλλά και πλαστικό νήμα, το οποίο αξιοποιούμε στην τρισδιάστατη εκτύπωση. Η μελέτη μας αφορά το σχεδιασμό ενός χώρου πολιτισμού και ευαισθητοποίησης ως προς την πλαστική μόλυνση, τα στοιχεία του οποίου δημιουργούνται μέσω τρισδιάστατης εκτύπωσης. Πρόκειται για έπιπλα και συναρμολογούμενα κομμάτια (πάνελ) που συνθέτουν μορφές στον εσωτερικό χώρο, όπως θα δούμε παρακάτω.
9
στόχος
Στόχος μας είναι η δημιουργία ενός σημείου (hub) πολιτισμού και ευαισθητοποίησης της κοινότητας ως προς την πλαστική μόλυνση στη Μύκονο και στο Αιγαίο γενικότερα. Εκεί θα πραγματοποιούνται δράσεις: - ανακύκλωσης πλαστικού το οποίο συλλέγεται από την κοινότητα, - δημιουργίας αντικειμένων από ανακυκλωμένο πλαστικό, αξιοποιώντας χειροτεχνικές μεθόδους αλλά και νέα τεχνολογικά εργαλεία (τρισδιάστατους εκτυπωτές), - και εκπαιδευτικών εργαστήριων τρισδιάστατου σχεδιασμού, τρισδιάστατης εκτύπωσης κλπ. Το [RE_HUB] έχει ως στόχο την κινητοποίηση των ντόπιων και την ενημέρωση των επισκεπτών, προωθώντας την ιδέα της ανακύκλωσης και της μεταποίησης, αξιοποιώντας νέες τεχνολογίες, όπως την τρισδιάστατη εκτύπωση.
10
Γιατί [RE_HUB];
Γιατί Μύκονος;
Το [RE_HUB] αποτελεί προσωπικό σχόλιο, θέλοντας να ασκήσουμε κριτική στο ότι δεν υπάρχει κουλτούρα ανακύκλωσης στη Νότια Ευρώπη και κατ’ επέκταση στη χώρα μας. Η πρότασή μας δίνει τροφή για σκέψη σχετικά με την κουλτούρα κατανάλωσης και καλοπέρασης δίχως μέτρο, καθώς αποτελεί κάλεσμα προς τους ντόπιους να μυηθούν στο μοντέλο της επανάχρησης, μεταποίησης και ανακύκλωσης. Επίσης, στοχεύει στη δημιουργία κοινότητας «κατασκευαστών» (makers) που αξιοποιεί το πλαστικό ως πρώτη ύλη και προωθεί αυτές της ιδέες με καθημερινές πράξεις.
Η απόφαση να τοποθετήσουμε το [RE_HUB] στη Μύκονο στηρίζεται σε δύο βασικούς παράγοντες. Από τη μία, υπάρχει έλλειψη πόσιμου νερού, επομένως είναι αναπόφευκτη η ανάγκη για εμφιαλωμένο νερό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων πλαστικών απορριμμάτων ετησίως. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το νησί επισκέπτονται κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες, η παραγωγή πλαστικών απορριμμάτων πολλαπλασιάζεται. Ως αποτέλεσμα αυτού, υπάρχει άφθονη πρώτη ύλη διαθέσιμη. Από την άλλη, μεγάλη επισκεψιμότητα που έχει το νησί, το καθιστά ιδανική βιτρίνα προς το εξωτερικό. Έτσι, μπορεί να επιτευχθεί η προβολή του [RE_HUB] και η διάδοση της ιδέας στον υπόλοιπο κόσμο. Το hub θα εντάσσεται στα πλαίσια του πολιτιστικού κέντρου της Μυκόνου (ΚΔΕΠΠΑΜ), όπου βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της Χώρας. Επομένως, είναι εύκολα επισκέψιμο από τους τουρίστες και την τοπική κοινότητα.
11
Δευτερεύοντες στόχοι
Επιθυμητά αποτελέσματα
Η πραγμάτωση μίας κοινότητας δημιουργών που θα αξιοποιούν το ανακυκλωμένο πλαστικό ως πρώτη ύλη.
Προώθηση μίας κουλτούρας ανακύκλωσης, που βασίζεται στο κυκλικό μοντέλο παραγωγής.
Η έναρξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων - για μαθητές και φοιτητές - για επαγγελματίες με κύριο θέμα το ανακυκλωμένο πλαστικό και την τρισδιάστατη εκτύπωση. Αξιοποίηση νέων τεχνολογικών μέσων δημιουργίας - τρισδιάστατοι εκτυπωτές - ρομποτικός βραχίονας Η δημιουργία προϊόντων ανακυκλωμένου πλαστικού όπου θα πραγματοποιείται σε τοπικό επίπεδο, αξιοποιώντας τα πλαστικά απορρίμματα του νησιού. Η αύξηση της ανακύκλωσης σε τοπικό επίπεδο.
12
Ανάδειξη των δυνατοτήτων της τρισδιάστατης εκτύπωσης, αξιοποιώντας ως πρώτη ύλη το ανακυκλωμένο πλαστικό. Σχεδιασμός πρωτότυπων στοιχείων του χώρου, διαχωριστικών, αντικειμένων, επίπλων κλπ. Μείωση των πλαστικών απορριμμάτων που καταλήγουν σε ΧΥΤΑ και στο περιβάλλον. Υλοποίηση μίας πρότασης-προτύπου που θα μπορούσε να εφαρμοσθεί και σε άλλα νησιά του Αιγαίου. Εξέλιξη της ιδέας και αύξηση της κλίμακας, ώστε να δημιουργηθούν τοπικά κέντρα ανακύκλωσης πλαστικού σε νησιά των Κυκλάδων.
02 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
- κυκλική οικονομία - πλαστική μόλυνση - μηχανική ανακύκλωση - τρισδιάστατη εκτύπωση
13
κυκλική οικονομία Τι είναι;
Στο κυκλικό οικονομικό μοντέλο, τα αγαθά και οι πόροι παραμένουν σε χρήση όσο το δυνατόν περισσότερο, εξάγοντας από αυτά τη μέγιστη αξία τους. Έπειτα, στο τέλος του κύκλου ζωής των αγαθών ή πόρων, επαναφέρουμε και αναζωογονούμε τα υλικά τους, έτσι ώστε να μπορέσουν να επανέλθουν σε κάποιο σημείο του κύκλου παραγωγής. [2]
Το γραμμικό μοντέλο ξεκίνησε από τη βιομηχανική επανάσταση και τη δημιουργία την μοντέρνας βιομηχανικής γραμμής παραγωγής. Οι πρώτες ύλες προέρχονται από τις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες έχουν απόθεμα πόρων (χώρες της Αφρικής). Έπειτα μεταφέρονται σε χώρες με βαριά βιομηχανία (όπως η Κίνα) για επεξεργασία και παραγωγή προϊόντων. Τέλος, τα προϊόντα αυτά μεταφέρονται σε Ευρώπη και Αμερική, όπου καταναλώνονται, χρησιμοποιούνται και τελικά αντικαθίστανται από καινούρια. Τα τελευταία χρόνια οι τιμές των πρώτων υλών αυξάνονται επειδή μειώνονται οι διαθέσιμοι πόροι. Στο μέλλον θα υπάρξει περισσότερη οικονομική πίεση για την εξασφάλιση των πρώτων υλών. [4]
Έτσι, επί της ουσίας μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι η κυκλική οικονομία είναι ένας τρόπος βελτιστοποίησης του παρόντος οικονομικού μοντέλου και της αλυσίδας κατανάλωσης, όπου οι πόροι επαναχρησιμοποιούνται, αντί να γίνουν απορρίμματα, έως ότου χάσουν πλήρως τις υλικές μηχανικές ιδιότητες. [3]
[1] https://www.ellenmacarthurfoundation.org/circular-economy/ overview/concept [2] http://www.wrap.org.uk/about-us/about/wrap-and-circular-economy [3]Tsompanidis, Christos. Circular Economy: A tool for development in Greece and Mediterranean Countries. EEDSA conference. Athens, 2015-06-12. [4]http://blogs.berkeley.edu/2014/02/24/the-future-of-manufacturing-from-linear-to-circular-2/
Ως κυκλική οικονομία νοείται το εναλλακτικό οικονομικό μοντέλο από αυτό του γραμμικού, δηλαδή του παίρνω-καταναλώνω-απορρίπτω. Η κυκλική οικονομία στοχεύει στον επαναπροσδιορισμό αυτού, μέσω της σταδιακής αποσύνδεσης της οικονομικής δραστηριότητας από την κατανάλωση πεπερασμένων πόρων και το σχεδιασμό ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των αποβλήτων, υποστηριζόμενη από τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. [1]
14
Με τον τρόπο αυτό, το κυκλικό μοντέλο αντικαθιστά το τελευταίο στάδιο του γραμμικού, το «πετάω» με τα «επαναχρησιμοποιώ», «συλλέγω» και «ανακυκλώνω», έτσι ώστε να κλείσει ο βρόγχος. Το κυκλικό μοντέλο αποτελείται από επτά στάδια: 1. Πρώτες ύλες 2. Σχεδιασμός 3. Παραγωγή - ανακατασκευή 4. Διανομή 5. Κατανάλωση επισκευή
χρήση
επανάχρηση,
6. Συλλογή http://thegreentimes.co.za/ event/shifting-your-business-models-within-a-circular-economy/
7. α) Ανακύκλωση β) Υπολειμματικά απόβλητα 15
Κυκλική λογική Το μοντέλο αυτό απευθύνεται σε βιολογικά υλικά, όπως για παράδειγμα βιομάζα από τρόφιμα κλπ, και τεχνικά υλικά, όπως για παράδειγμα πλαστικό, μέταλλο κλπ. Τα βιολογικά υλικά, εάν δεν περιέχουν βλαβερές τοξίνες, αποικοδομούνται και διασπώνται από τη φύση και μετατρέπονται σε λίπασμα, τροφή κλπ. Δηλαδή επανέρχονται στο κυκλικό μοντέλο της φύσης. Ωστόσο, τα τεχνικά υλικά ως επί το πλείστον δεν διασπώνται από τη φύση. Για παράδειγμα, το κοινό πλαστικό PET που χρησιμοποιείται για την μεταφορά πόσιμου νερού, έχει διάρκεια ζωής στη φύση περίπου 450χρόνια (τα οποία ισοδυναμούν με 18 γενιές) και πέρα από αυτό αποτελούν απειλή για το φυσικό περιβάλλον και την πανίδα του. Έτσι, η ανάκτηση τεχνικών υλικών γίνεται μέσω στρατηγικών όπως η επαναχρησιμοποίηση, η επισκευή, η ανακατασκευή ή, ως έσχατη λύση, η ανακύκλωση. [4]
[4] https://www.ellenmacarthurfoundation.org/circular-economy/ overview/concept
16
Η κυκλικότητα είναι μια έννοια που διατρέχει τη φύση και κατ’ επέκταση, την ανθρωπότητα. Παλαιότερα, δεν υπήρχε η έννοια του “πετάω”. Έτσι, η επανάχρηση ήταν μια κοινή πρακτική. Ειδικότερα, στις Κυκλάδες η κυκλικότητα ήταν κατάλοιπο παλαιότερων οικονομικών συμπεριφορών και ήταν συχνό το φαινόμενο της επανάχρησης των συσκευασιών. Οι συσκευασίες προορίζονται για να έχουν διάρκεια ζωής έως την κατανάλωση του αγαθού που περιέχει αλλά στις Κυκλάδες οι συσκευασίες έβρισκαν μια δεύτερη χρήση. Για παράδειγμα γλάστρες τενεκέδες ποικίλων τροφίμων, τροφοδοχεία για τα ζώα, τα βαζάκια για καθημερινές χρήσεις. Αυτό φυσικά δεν ίσχυε μόνο με τα τεχνικά υλικά αλλά και με τα βιολογικά υλικά τα οποία γινόντουσαν κομπόστ ή απευθείας τροφή για τα ζώα, έτσι ώστε να αξιοποιούνται τα υλικά στο μέγιστο. [5]
[5] Μαρτυρίες από Κυκλαδίτες της ηλικίας 70-90ετών
Τα αγροτόσπιτα και οι ξερολιθιές, με σημερινή ορολογία, μπορούν να χαρακτηριστούν κυκλικές κατασκευές καθώς κατασκευάζονται από την απόρροια της αναζωογόνησης του αγροτεμαχίου. Δηλαδή, αφαιρώντας τους λίθους από αυτό και δίνοντας τους μια χρήση με θετικό πρόσημο. Οι ξερολιθιές οι οποίες είναι κατεξοχήν κατασκευές ξηράς δόμησης, έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόζονται στις αλλαγές του εδάφους παραμετρικά και με την αλλοίωση τους, κανείς απλά επανατοποθετεί λίθους στη θέση των προηγούμενων. Έτσι γίνεται μια αέναη επούλωση από το ίδιο υλικό. Αυτή η λογική, της κατασκευής χώρου από τα απορρίμματα τεχνικών υλικών, αποτελεί τον πρώτο άξονα του συλλογισμού μας και όπως θα δούμε, βασικό στοιχείο του σχεδιασμού μας.
17
το πλαστικό Ως μόλυνση Τα πλαστικά αποτελούν ένα ραγδαίως αναπτυσσόμενο τμήμα των αστικών στερεών αποβλήτων, στα οποία περιλαμβάνεται το σύνολο των πολυμερών απορριµµάτων. Εντοπίζονται σε ανθεκτικά και µη ανθεκτικά αγαθά, καθώς και σε δοχεία και σε είδη συσκευασίας, µε τα τελευταία να αποτελούν τη μεγαλύτερη κατηγορία πλαστικών στα αστικά στερεά απόβλητα. Χαρακτηριστικό της κατηγορίας αυτής είναι η έντονη ανομοιογένειά της, λόγω των πολλών χρησιμοποιούμενων πολυμερών (π.χ. PVC, PE, PP, PS, PET, ABS κ.α.) [6]
http://www.plasticseurope.org/documents/document/20151216062602-plastics_the_facts_2015_final_30pages_14122015.pdf [6]Παπαγιάννης, Περικλής. Μέθοδοι διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και εντοπισμός τους στον Ευρωπαϊκό Χώρο. Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης, ΑΠΘ. Θεσσαλονίκη, 2015. (σελίδα 11)
18
Το μεγαλύτερο ποσοστό πλαστικών απορριμμάτων προέρχεται από συσκευασίες.
Στη στεριά Στην Ελλάδα, το 20% των πλαστικών που συλλέγονται, ανακυκλώνονται, το υπόλοιπο 80% καταλήγει σε ΧΥΤΑ. [7] Όσον αφορά τις πλαστικές συσκευασίες, μόλις το 25% αυτών που συλλέγονται τελικά ανακυκλώνονται. [8] Τα πλαστικά που δεν συλλέγονται, βρίσκονται είτε στο φυσικό περιβάλλον, είτε στο αστικό. Είναι αυτά που πετιούνται σε παράνομες χωματερές, στη φύση, στους δρόμους κλπ. Οπουδήποτε και αν πεταχτούν, (βουνό, δάσος, πόλη), με τη βοήθεια του αέρα, της βροχής, των απορροών των πόλεων, τα πλαστικά καταλήγουν στη θάλασσα.[9]
http://www.plasticseurope.org/documents/document/20151216062602-plastics_the_facts_2015_final_30pages_14122015.pdf
[7]Plastics – the Facts 2015. An analysis of European plastics production, demand and waste data. Plastic Europe. 2015-11. (σελίδα 21) [8]ο.π. (σελίδα 24) [9]Μικροπλαστικά. http://archipelago.gr/portfolio/mikroplastika/
19
Στη θάλασσα Μιλώντας με ποσοστά και νούμερα: Το 80% της μόλυνσης της θάλασσας από το πλαστικό, προέρχεται από τη στεριά. [10] Καθώς το πλαστικό διασπάται, αναπόφευκτα θα καταλήξει στην τροφική αλυσίδα και στον υδροφόρο ορίζοντα. Η Μεσόγειος θεωρείται από τις πιο μολυσμένες από το πλαστικό θάλασσες, αφού υπάρχουν πολυπληθείς οικισμοί κατά μήκος των ακτών της. [11]
Στην περίπτωση της Ελλάδας υπάρχει αντίστοιχη πλαστική μόλυνση στον πυθμένα, στην επιφάνεια της θάλασσας, καθώς και στις ακτές. Έχει παρατηρηθεί πλαστικό που επιπλέει στο Σαρωνικό, την Νότια Εύβοια, το Βόρειο Αιγαίο και την Κρήτη. Επίσης, το πλαστικό καταλήγει στις ακτές του Σαρωνικού την Ανατολικής Πελοποννήσου, στον κόλπο του Παγασητικού, στις Κυκλάδες και στην Βόρεια Κρήτη. [14]
Το 96% της μόλυνσης της Μεσογείου είναι από το πλαστικό. [12] Το 94% αυτού βρίσκεται στον πυθμένα της θάλασσας και το 6% επιπλέει. Αυτό το 6% υπολογίζεται ότι αντιστοιχεί σε 1.455t. [13]
[10] Mediterranean in grave danger from plastic pollution, Greenpeace reports. http://thegreekobserver.com/greece/article/15088/ mediterranean-grave-danger-plastic-pollution-greenpeace-reports/ [11]Μικροπλαστικά. http://archipelago.gr/portfolio/mikroplastika/ [12] Greenpeace: 96% of litter found in Mediterranean Sea is plastic. http://www.greenpeace.org/international/en/press/releases/2017/ plastics-in-Mediterranean-Sea-rainbow-warrior/
20
[13]http://thegreekobserver.com/greece/article/15088/mediterranean-grave-danger-plastic-pollution-greenpeace-reports/ [14]ο.π.
Στις Κυκλάδες Η ποσότητα των πλαστικών συσκευασιών που καταφθάνει στις Κυκλάδες, κυρίως λόγω του ότι το νερό του δικτύου δεν είναι κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση, είναι τεράστια. Ένα από τα νησιά με τη μεγαλύτερη κατανάλωση πλαστικών μπουκαλιών, εξαιτίας του πολύ μεγάλου αριθμού επισκεπτών, είναι η Μύκονος. Το νησί έχει 5,000 μόνιμους κατοίκους στη Χώρα και άλλους τόσους στους υπόλοιπους οικισμούς του. Κατά την τουριστική περίοδο, καταφτάνουν τουλάχιστον 30,000 εποχικοί εργαζόμενοι (στοιχεία 2016), ικανός αριθμός ώστε να υποδεχτεί τα συνολικά περίπου 2 εκατομμύρια επισκεπτών του νησιού. [15] Δεν μπορέσαμε να έχουμε πρόσβαση σε δεδομένα του Δήμου Μυκόνου ή του τοπικού ΧΥΤΑ, σχετικά με την ποσότητα του πλαστικού που καταλήγει εκεί κάθε χρόνο. Όμως, η πρωτοβουλία ανακύκλωσης “Μ-οίκο-νος”, για το 2015 είχε συλλέξει 20 τόνους PET. [16]
Κάνουμε έναν συντηρητικό υπολογισμό του PET που φτάνει στην Μύκονο του τύπου: “πληθυσμός x 0.7(συντελεστής πληρότητας πληθυσμού*) x βάρος μίας πλαστικής φιάλης PET 1.5 litre x ημέρες του χρόνου ” έχουμε 10.000 x 0.7 x 30γρ x 365 = 76.650.000γρ δηλαδή 76.65 τόνους PET και αυτά, χωρίς τους τουρίστες (περίπου 2εκατομμύρια επισκέπτες το καλοκαίρι) και χωρίς να έχουν υπολογιστεί συμπεριφορές κατανάλωσης (ποσότητα φιαλών κατ’ άτομο) καθώς και το συνυπολογισμό άλλων προϊόντων (πχ. αναψυκτικά). Έχοντας αυτά τα ποσά κατά νου, συνειδητοποιεί κανείς ότι η μετατόπιση από το γραμμικό μοντέλο στο κυκλικό, σε αυτό το κομμάτι είναι καίρια, ειδικά αν το δει κανείς συνολικά με την πλαστική μόλυνση των υδάτων παγκοσμίως και ειδικότερα του Αιγαίου.
[15]https://www.e-mykonos.gr/protathlitis-tourismou-to-notio-aigaio/ [16] Στοιχεία αρχείου του συνεταιρισμού “Μ-οίκο-νος”
21
Στην κυκλική οικονομία Ακόμα και όταν ένα πλαστικό προϊόν ολοκληρώσει τον κύκλο χρήσης του, αποτελεί μία πολύτιμη πηγή πρώτης ύλης. Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι αξιοποίησης των πλαστικών συσκευασιών, αφού γίνει συλλογή τους. Η ανακύκλωση και η ανάκτηση ενέργειας. Με την ανακύκλωση, επιτυγχάνεται η επαναχρησιμοποίηση των πλαστικών και αξιοποίησή τους για παραγωγή νέων προϊόντων. Είναι η επιθυμητή διαδικασία αξιοποίησης των πλαστικών απορριμμάτων, αν και δεν είναι δυνατή η ανακύκλωση όλων των πλαστικών με οικολογικά αποδοτικό τρόπο. Η ανακύκλωση του πλαστικού διακρίνεται σε χημική και μηχανική, με την μηχανική να είναι αυτή που θα μας απασχολήσει στην παρούσα εργασία. Με την ανάκτηση ενέργειας, τα πλαστικά που δεν ανακυκλώνονται αξιοποιούνται ως καύσιμη ύλη για την παραγωγή ενέργειας. Η ανάκτηση ενέργειας είναι ένα απαραίτητο συμπλήρωμα στην ανακύκλωση των πλαστικών αποβλήτων που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν με βιώσιμο τρόπο.
22
http://www.plasticseurope.org/documents/document/20151216062602-plastics_the_facts_2015_final_30pages_14122015.pdf
Μηχανική ανακύκλωση
H μηχανική ανακύκλωση αναφέρεται στις διαδικασίες που στοχεύουν στην ανάκτηση των πλαστικών αποβλήτων μέσα από μηχανικές διαδικασίες (άλεση, πλύση, διαχωρισμό, στέγνωμα, επανακοκοποίηση και σύνθεση), έτσι ώστε να παραχθούν ανακυκλωμένοι πλαστικοί κόκκοι που μπορούν να μεταποιηθούν σε νέα πλαστικά προϊόντα, αντικαθιστώντας παρθένα πλαστικά. [17] Το πλαστικό είναι ένα υλικό που επί το πλείστον, εάν είναι σε καθαρή μορφή μπορεί να ανακυκλωθεί επτά (7) φορές. Τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης, αλλά και οι πλαστικές συσκευασίες, τα οποία εκτιμάται ότι αποτελούν το 50% της πλαστικής μόλυνσης, χρησιμοποιούνται κατά κανόνα μόνο μία φορά και έπειτα απορρίπτονται. Έτσι, αξιοποιούμε το 1/7 της αποδοτικότητας τους. Σε εθνικό επίπεδο, όπως είδαμε παραπάνω, ανακυκλώνεται το 25% των πλαστικών συσκευασιών από αυτές που συλλέγονται. Αυτή η διαδικασία γίνεται σε εγκαταστάσεις που βρίσκονται κοντά σε μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. https://image.slidesharecdn.com/plasticwastemanagementandrecyclingtechnology-p2-160312085035/95/plastic-waste-management-and-recycling-technology-p2-9-638.jpg?cb=1496923554
[17]http://www.plasticsrecyclers.eu/mechanical-recycling
23
Σε τοπικό επίπεδο Τι γίνεται όμως με τις απομακρυσμένες περιοχές και τα νησιά; Η μεταφορά των πλαστικών απορριμμάτων αποτελεί ένα παραπάνω κόστος, τόσο οικονομικό όσο και περιβαλλοντικό. Το πλαστικό μπορεί όμως σε οικιακό/τοπικό επίπεδο να ανακυκλωθεί μηχανικά και να επαναξιοποιηθεί, μετατρέποντας το σε πρώτη ύλη για ποικίλες μεθόδους επανάχρησης.
24
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι αυτό του Dave Hakkens, ο οποίος δημιούργησε μία σειρά μηχανημάτων ανοικτού κώδικα (open source), για ανακύκλωση και μεταποίηση πλαστικού. Αφού το πλαστικό καθαριστεί, κομματιάζεται στον κομματιαστή (shredder) και έπειτα με τη χρήση τεχνικών έγχυσης (injection), συμπίεσης (compression) και εξώθησης (extrusion), δημιουργούνται αντικείμενα με χειροτεχνικό τρόπο.
Μία ακόμα μέθοδος επανάχρησης είναι η δημιουργία ανακυκλωμένου πλαστικού νήματος, μέσω ελεγχόμενης εξώθησης, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να τροφοδοτήσει τρισδιάστατους εκτυπωτές. Οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές τύπου FFF (Fused Filament Fabrication, υποκατηγορία του Fused Deposition modeling (FDM)), σε συνδυασμό με την μηχανική ανακύκλωση, κλείνουν τον βρόγχο της κυκλικής οικονομίας, καθώς το υλικό που εκπλήρωσε την αποστολή του ως δοχείο μεταφοράς νερού, πλέον μπορεί να μεταποιηθεί μηχανικά σε πλαστικό νήμα και από εκεί και πέρα μπορεί να εκτυπωθεί ως κάτι άλλο.
Προϊόντα από ανακυκλωμένο πλαστικό από τις μηχανές Precious Plastic Precious Plastic, οι μηχανές ανακύκλωσης και μεταποίησης πλαστικού, του Dave Hakkens. https://preciousplastic.com/en/machines.html
25
3D printing FDM εκτυπωτές Η τεχνική του FDM (Fused Deposition Modeling) στηρίζεται στην προσθετική κατασκευή (additive manufacturing) όπου η μορφοποίηση γίνεται με την προσθήκη υλικού σε μορφή στρώσεων. Αυτή η μέθοδος 3D εκτύπωσης επιτυγχάνεται με την εξώθηση (extrusion) θερμοπλαστικού νήματος (filament). Η διαδικασία ξεκινά με τήξη του πλαστικού από μία θερμαινόμενη κεφαλή εξώθησης. Αυτή εναποθέτει στρώματα υλικού επαναληπτικά, σε μια πλατφόρμα, εκτυπώνοντας το ψηφιακά μοντελοποιημένο αντικείμενο. Κάθε στρώμα σκληραίνει καθώς εναποτίθεται και ενώνεται με το προηγούμενο στρώμα.[18] Οι συμβατικοί τρισδιάστατοι εκτυπωτές FDM μπορούν να εκτυπώσουν στρώσεις με πάχος 0.06mm εώς περίπου 75% της διαμέτρου του ρύγχους (nozzle) που συνήθως είναι 0.4mm. Τα μεγέθη αυτά βέβαια αλλάζουν ανάλογα με τη βιομηχανία στην οποία απευθύνονται. Υπάρχουν 3D printers για βιομηχανική χρήση που εκτυπώνουν δομές κτιρίων ή έπιπλα, αλλά γίνεται και έρευνα για εκτυπωτές που εκτυπώνουν σε επίπεδο νανόμετρου. [18]The free beginner’s guide. 04-Processes. Extrusion/FDM/FFF. https://3dprintingindustry.com/3d-printing-basics-free-beginners-guide#04-processes
26
FDM τεχνική τρισδιάστατης εκτύπωσης http://www.circulardesignchallenge.nl/sauerwein/files/2016/08/fdm-technology.jpg
Διαφορετικά μεγέθη των FDM Οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές τύπου desktop/οικιακής χρήσης είναι οι πιο δημοφιλείς. Υπάρχει πληθώρα επιλογών τέτοιων εκτυπωτών στην αγορά, αλλά ακόμα και ανοικτού κώδικα, όπου με κάποιες οδηγίες και μια λίστα υλικών/εξαρτημάτων κανείς μπορεί δυνητικά να κατασκευάσει τον δικό του τρισδιάστατο εκτυπωτή. Το μέγεθος του ωφέλιμου χώρου εκτύπωσης κυμαίνεται από λίγα εκατοστά (7x7x7cm) έως περίπου 50x50x50cm. Έπειτα υπάρχουν και 3D printers μεγαλύτερης κλίμακας στο εμπόριο που απευθύνονται σε κατασκευαστές. Το μέγεθος αυτών των εκτυπωτών κυμαίνεται μεταξύ του 50x50x50cm και του 600x210x180cm (Erectorbot EB 2076 LX), ενώ υπάρχουν πρωτότυποι εκτυπωτές-δωμάτια που μπορούν να εκτυπώσουν ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις (KamerMaker, του canalHouse). Οι εκτυπωτές αυτοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή πρωτοτύπων σε κλίμακα 1:1 στην αυτοκινητοβιομηχανία, το design και τον κατασκευαστικό κλάδο.
Ultimaker 2+ , 22x22x20cm
http://www.electronic-discount.be/ product-details/ultimaker2/shop. htm?lng=en
bigrepONE 100x100x100cm https://bigrep.com/bigrep-one/
Erectorbot EB 2076 LX) 600x210x180cm
https://www.aniwaa.com/product/3d-printers/erectorbot-eb-2076-lx/
27
case studies Endograft Πρόκειται για έναν τρισδιάστατα εκτυπωμένο, αρχιτεκτονικό τοίχο, που αποτελείται από 222 εκτυπωμένα κομμάτια. Αποτέλεσε εγκατάσταση (Bay Area Maker Faire 2014 in San Mateo, CA) και πρωτότυπο ενός τοίχου εξ ολοκλήρου κατασκευασμένου από εκτυπωμένα «τούβλα», ως αφετηρία άλλων πιθανών εφαρμογών. Το κάθε μοναδικό κομμάτι εκτυπώθηκε σε εκτυπωτή Type A Machines Series 1, μέγιστων διαστάσεων 25x25x20cm και χρειάστηκε 6 με 12 ώρες για την εκτύπωση κάθε ενός από αυτά. Τα τούβλα μπορούν να μεταφερθούν στον εκάστοτε χώρο και να συναρμολογηθούν εντός μίας ώρας, δημιουργώντας τον τοίχο. Για τη συγκόλλησή τους είναι απαραίτητη η χρήση κόλλας για συνθετικά υλικά. [19]
[19]‘Endograft’ is a 3D printed architectural wall comprised of 222 custom pieces. https://www.3ders.org/articles/20140522-endograft-is-a-3d-printed-architectural-wall-comprised-of-222-custom-pieces.html
28
Print your city! Το “print your city!” είναι ένα research&design project των TheNewRaw σε συνεργασία με τον δήμο του Άμστερνταμ στα πλαίσια της πρωτοβουλίας 3D printing in the circular city. Η ιδέα είναι η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού ως προς τα πλαστικά απορρίμματα και το μέγεθός τους. Η ιδέα του project είναι να οπτικοποιηθεί το μέγεθος των απορριμάτων και να ενταχθούν στον αστικό ιστό με θετικό πρόσημο. Ένα city-bench ζυγίζει περίπου 50kg. Το βάρος αυτό αντιστοιχεί στο 150% των πλαστικών απορριμάτων που παράγει ο μέσος κάτοικος της πόλης ανά έτος. Ο στόχος είναι αυτό το κουνιστό παγκάκι (rocking bench) να φέρει τους χρήστες της πόλης πιο κοντά αλλά και να εντάξει τα πλαστικά απορρίμματα σε ένα πιο κυκλικό μοντέλο.
29
3D Print Canal House To 3D print Canal House είναι ένα άλλο research by design project που γίνεται από τους DUS architects στο Άμστερνταμ. Ο σκοπός της προσπάθειας είναι η επανάχρηση πλαστικών στον τομέα της αρχιτεκτονικής. Ο εκτυπωτής XL 3D που είναι ο πρώτος που χρησιμοποιήθηκε για αυτό το πείραμα εκτυπώνει σε διαστάσεις 2.2x2.2x3.5m και ο XL 3D 2.0 που, αναπτύχθηκε αργότερα, έχει διπλάσιο ύψος ανάμεσα σε άλλες βελτιστοποιήσεις. Ο στόχος της έρευνας είναι τα ευρήματα να αξιοποιηθούν στην παραγωγή in situ παραγωγής αρχιτεκτονικής από πλαστικό. Τέτοιου είδους αρχιτεκτονική θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κάνει κατοικίες έκτακτης ανάγκης, custom-fitted interventions, αλλά οι εφαρμογές είναι ατελείωτες.
https://pbs.twimg.com/media/CrGsM6cWAAAeouW.jpg
30
Endless chair Πλαστικό νήμα, το οποίο προέρχεται από παλιά ψυγεία, εκχέεται από το ρύγχος ενός ρομποτικού βραχίονα, δημιουργώντας μια καρέκλα. Συνδυάζοντας διαφορετικές τεχνικές, ο Dirk van der Kooij κατάφερε να σχεδιάσει μια αυτοματοποιημένη αλλά πολύ ευέλικτη διαδικασία. Αξιοποίησε ένα ρομπότ, προγραμματίζοντάς το να εκτυπώνει έπιπλα από μία συνεχή πλαστική χορδή. Χρησιμοποιώντας διαφορετικούς χρωματικούς συνδυασμούς κομματιασμένου πλαστικού πετυχαίνει τη δημιουργία παραλλαγών της ίδιας καρέκλας. [20] [20] Dirk Vander Kooij. Endless chair. https://www.dirkvanderkooij. com/collections/collection/products/endless-chair-2010
31
32
03 Η ΜΕΛΕΤΗ
υπάρχων χώρος Οικίες Ιγκλέση & Καλιάρχη
Ο χώρος που επιλέξαμε ώστε να στεγάσουμε το [RE_HUB] βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της Χώρας Μυκόνου. Το οικοδομικό τετράγωνο περιλαμβάνει τις άλοτε οικίες Ιγκλέση και Καλιάρχη, και ανήκει στην γειτονιά “Ματογιάννια” του παραδοσιακού οικισμού της Χώρας Μυκόνου. Η Χώρα του νησιού είναι οργανωμένη στην κεντροδυτικη όχθη του νησιού (37°26’44.7”N 25°19’44.2”E). Η Χώρα του νησιού στο σημείο αυτό υπάρχει εν συνεχεία απο τον 16ο αιώνα με πυρήνα ανάπτυξης την γειτονιά του Κάστρου. Το οικοδομικό τετράγωνο συνορεύει με την οδό Καλογερά στο Βορρά, την οδό Παναχράντου στην Ανατολή, την οδό Εμμανουήλ Φαμέλη στο Νότο και την οδό Ματογιάννη στη Δύση.
Χάρτης Χώρας Μυκόνου https://www.damianoshotel.com/images/mykonos-map.gif
33
Τοποθεσία Διεύθυνση: Οδός Ματογιάννη 42, Εντός παραδοσιακού οικισμού Χώρας, Νήσος Μύκονος Κυκλάδων, 84 600, Ελλάδα Η οδός Ματογιάννη είναι η βασική αρτηρία κίνησης του οικισμού καθώς διασυνδέει το “Γιαλό”, την υδάτινη άκρη της Χώρας και κοινωνικό hub, όπου παλαιότερα ήταν το κύριο λιμάνι, με το εσωτερικό του οικισμού. Η οδός αυτή είναι γνωστή και με το όνομα της γειτονιάς, δηλαδή “τα Ματογιάννια”, και είναι το πιο πολυπερπατημένο πλακόστρωτο του νησιού, μια παράμετρος που παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στον λόγο για τον οποίο επιλέξαμε αυτό το σημείο. Μετά την οδό Ματογιάννη, η οδός με μεγάλη σημαντικότητα και κατ’επέκταση κίνηση είναι η οδός Καλογερά στο Βορρά που συνδέει (στις προεκτάσεις του) τον Μύλο του Πεντάρα με τη Μικρή Βενετία, Ανατολή και Δύση. Τέλος, οι οδοί Παναχράντου και Εμμανουήλ Φαμέλη έχουν την μικρότερη κινητικότητα. Η γειτονιά αυτή, “τα Ματογιάννια”, αναπτύχθηκε περί τον 19ο-20ο αιώνα και τα 2 εκ των τριών κτιρίων του τετραγώνου εκτιμάται ότι ανοικοδομήθηκαν κατά το τέλος του 19ου αιώνα, αρχές 20ου. Παρόλο που τα 2 κτίρια είναι από επιφανείς οικογένειες της εποχής, τα ονόματα των αρχιτεκτόνων δεν είναι γνωστά. 34
35
Το κτίριο Η τυπολογία του κτιρίου είναι ιδιαίτερη για τον οικισμό καθώς αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό υβρίδιο τυπολογιών και ρυθμών. Ως προς τις τυπολογίες, το κτίριο είναι ένα “Π”, του αποτελείται από 2 στενομέτωπα, μια αυλή και 1 ευρυμέτωπο αποτελούμενο από 2 στενομέτωπα επί της οδού Ματογιάννη. Στα μέτωπα του κτιρίου των υπολοίπων οδών, παρατηρείται η ίδια εναλλαγή. Ως προς τους ρυθμούς, στην πρόσοψη του κτιρίου διακρίνονται, στο δεξί τμήμα, στοιχεία νεοκλασικισμού χάρη στα γύψινα διακοσμητικά τελειώματα αλλά και στο μέγεθος και την κανονικότητα των ανοιγμάτων. Τα παραδοσιακά ξύλινα αρχιτεκτονικά στοιχεία έχουν διατηρηθεί στο στενομέτωπο που στεγάζει σήμερα τη δημοτική πινακοθήκη “Μαρία Ιγγλέση” στο υπερυψωμένο ισόγειο και τα γραφεία της ΚΔΕΠΠΑΜ[1] στον όροφο. Στην ισόγεια πλατεία έχει κάποια πιο ταπεινά ανοίγματα και ένα πηγάδι το οποίο θεωρείται μνημείο. Στο αριστερό τμήμα, το οποίο είναι προσθήκη της δεκαετίας του 60’, είναι συμβατική κατασκευή η οποία στο ισόγειο διατηρεί την νεοκλασικίζουσα άρθρωση της όψης αλλά στον όροφο δεν διακρίνεται η ίδια συνθετική σκέψη. [1] ΚΔΕΠΠΑΜ: κοινωφελής δημοτική επιχείρηση πολιτισμού προβολών και ανάπτυξης Μυκόνου
36
Βορειοδυτική γωνία του οικοδομικού τετραγώνου, συμβολή των οδών Καλογερά και Ματογιάννη.
37
Η ιστορία του Από μαρτυρίες κατοίκων του νησιού, το κτίριο, στην σημερινή του μορφή έχει υποστεί 4 ριζικές φάσεις διάπλασης. Αρχικά ανοικοδομήθηκε το τμήμα που στεγάζεται η πινακοθήκη και τα γραφεία της ΚΔΕΠΠΑΜ σχήματος Γ. (Γνωστό και ως οικία Ιγγλέση τέλος του 19ου αιώνα, αρχές 20ου) και το τμήμα αυλή και η νότια πτέρυγα που στεγάζει την αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και το ισόγειο του (γνωστό ως οικία Ζερβουδάκη τέλος του 19ου αιώνα, αρχές 20ου), έπειτα το βορειοδυτικό κτίριο, όπου πρώτα κατασκευάστηκε το ισόγειο (δεκαετία 1970κε) και τέλος ο όροφος αυτού από άλλο ιδιοκτήτη (την δεκαετία του 1980κε, γεγονός που μαρτυρά και την ετερογένεια τους). Την ίδια δεκαετία, έγινε η ανακαίνιση της οικίας Ιγγλέση και της οικίας Ζερβουδάκη κάτω από κοινή ομπρέλα, αυτήν του Πολιτιστικού Κέντρου Μυκόνου όπου έγιναν έργα υποστηρικτικά και έτσι φτάνει το κτίριο στη σημερινή του μορφή.
38
Το ΒΔ κτίριο, προ ανακατασκευής, ήταν μπακάλικο και οπωροπωλείο τη δεκαετία του 1950 και χασάπικο (ή χασαπιό στα Μυκονιάτικα) την δεκαετία του 1960. Την δεκαετία του 1970 που έγινε η ανακατασκευή έγινε χώρος έκθεσης παραδοσιακών μυκονιάτικων υφαντών της Βγενούλας Κουσαθανά. Έπειτα, την δεκαετία του 1980 έγινε το κοσμηματοπωλείο του Γκόφα και κτίστηκε ο όροφος που υπάρχει σήμερα. Γεγονός που δικαιολογεί την ετερογένεια μεταξύ των δύο ορόφων. Ο όροφος λειτουργεί ως κατοικία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Η οικία Ζερβουδάκη, αφού παροπλίστικε ως κατοικία, πέρασε ως κληροδότημα στον Δήμο Μυκόνου από την Μαρία Καλιάρχη και τον γιό της Κώστα Ζερβουδάκη. Στόχος ήταν να δημιουργηθεί εκεί νοσοκομείο/γηροκομείο. H ευχή αυτή δεν υλοποιήθηκε, ωστόσο στο κτίριο αυτό στεγάστηκε το αγροτικό ιατρείο της Χώρας κατά το 1953 και το 1958 έγινε το 1ο μεταπολεμικό Γυμνάσιο του νησιού (κατά την περίοδο των πολέμων το νησί δεν είχε αρκετούς νέους για την σύσταση γυμνασίου και οι νέοι που συνέχιζαν την παιδεία τους στο γυμνάσιο πήγαιναν στην Τήνο) και έπειτα, αφού βρέθηκε χώρος για περισσότερους μαθητές μεταφέρθηκε στην περιοχή Λάκκα το 1963.
Τότε άρχισε να λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο. Όπου ο χώρος του ορόφου διαμορφώνεται σε αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. Η οικία Ιγγλέση πέρασε στο Δήμο Μυκόνου το 1952 από την Ειρήνη Γρυπάρη, το γένος Ιγγλέση, σύζυγος του ποιητή Ιωάννη Γρυπάρη. Στο χώρο αρχικά, στεγάστηκε η δημοτική βιβλιοθήκη με πρωτοβουλία του Ιωάννη Μελετόπουλου (ο οποίος την ίδρυσε το 1957, στεγάστηκε το 1958 σε χώρο του Δημαρχείου Μυκόνου μέχρι το 1970, όπου λόγω της διόγκωσης των αναγκών που είχε η δημαρχία, έπρεπε η βιβλιοθήκη να βρει νέα στέγη) από το 1970 έως το 1973, όπου δωρίθηκε στο Δήμο Μυκονίων ένα δωμάτιο από το Μέγαρο Καμπάνη (κοντά στην αρχή της οδού Ματογιάννη) έπειτα ονομάστηκε Δημοτική Πινακοθήκη “Μαρία Ιγγλέση” προς τιμήν της αδερφής της. Από τότε, ο χώρος λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος του Δήμου Μυκόνου και από το 1973, υπό την διεύθυνση του πολιτιστικού κέντρου Μυκόνου, το οποίο την δεκαετία του 1980 ανακαινίστηκε και έγιναν κάποιες υποστηρικτικές επεμβάσεις στο σύνολο των κτιρίων. Στο ισόγειο, ο χώρος μεταξύ των δύο πτερύγων ήταν αποθήκη μέχρι το 1969, όπου έγινε το Μπαρ
Λωτός, το οποίο λειτουργεί μέχρι σήμερα. Οι δύο χώροι στην πρόσοψη επι της οδού Ματογιάννι της Νότιας πτέρυγας είχαν και έχουν εμπορική χρήση. Επί της οδού Εμμανουήλ Φαμέλη υπήρχε η φιλαρμονική του νησιού, που πλέον είναι ένας ακόμη χώρος που εκμεταλλεύεται η ΚΔΕΠΠΑΜ, και ένα κατάστημα ρουχισμού. Επί της οδού Παναχράντου βρίσκονται οι πίσω θύρες της φιλαρμονικής, του λωτού και της οικίας Ιγγλέση. Επί της Καλογερά υπάρχει η πρόσβαση στον όροφο του ΒΔ κτιρίου μέσω κλιμακοστασίου και η δευτερεύουσα είσοδος της οικίας Ιγγλέση. [21]
[21] Στοιχεία από προφορική συνέντευξη με τον Παναγιώτη Κουσαθανά ο οποίος είναι φιλόλογος, ποιητής και πεζογράφος από τη Μύκονο. Διαθήκη της Μαρίας Καλιάρχη Διαθήκη της Ειρήνης Γρύμπλα-Ιγγλέση
39
Σημερινή χρήση Ο όγκος είναι διαιρεμένος σε πολλαπλές ιδιοκτησίες, με αποτέλεσμα να είναι προσβάσιμα τα κελιά του στο σύνολο της περιμέτρου του. Λόγω της πολλαπλότητας των ιδιοκτησιών δεν υπάρχει ωστόσο εσωτερική συνοχή.
Ως προς τις χρήσεις, το κτίριο έχει υποστηρίξει μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων. Στο επίπεδο του ισογείου του κτιρίου διαδραματίζονται εμπορικές δραστηριότητες και στον όροφο πολιτιστικές. Η πρόσβαση στους χώρους γίνεται περιμετρικά του κτιρίου στο ισόγειο, με κύρια οδό πρόσβασης την οδό Ματογιάννη, και στον όροφο η πρόσβαση γίνεται από τρία κλιμακοστάσια στο μέτωπο των άλλων τριών οδών αλλά και από το κλιμακοστάσιο εντός της εσωτερικής πλατείας.
40
Κοσμηματοπωλείο Γκόφας
Εργαστήρι πολλαπλών χρήσεων της ΚΔΕΠΠΑΜ
Δημοτική πινακοθήκη
Κατάστημα λιανικής πώλησης ρούχων Ostria
Εστιατόριο lotus
Κοσμηματοπωλείο Byzantine
Κατάστημα λιανικής πώλησης ρούχων ΒSB
Ενοικιαζόμενα διαμερίσματα Αμφιθέατρο και γραφεία ΚΔΕΠΑΜ
41
νέα λειτουργία [RE_HUB] Το [RE_HUB] λειτουργεί ως σημείο πολιτισμού στο κέντρο της Χώρας Μυκόνου και έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινότητας ως προς την πλαστική μόλυνση. Στεγάζει εργαστήριο ανακύκλωσης πλαστικού και δημιουργίας (factory), χώρο διδασκαλίας (workshop) όπου πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά εργαστήρια μεταποίησης πλαστικού, ψηφιακού αλφαβητισμού και τρισδιάστατης εκτύπωσης. Τέλος, βιωματική έκθεση με θέμα την μηχανική ανακύκλωση πλαστικού, από τη συλλογή ως την δημιουργία νήματος και την εκτύπωση αντικειμένων.
42
Συμπληρώνοντας τις λειτουργίες του [RE_HUB], στο χώρο λαμβάνουν χώρα πολιτιστικές δράσεις που φιλοξενούνται στο αμφιθέατρο (κονσέρτα, παραστάσεις, ομιλίες), καθώς και εκδηλώσεις. Επιπροσθέτως, υπάρχει χώρος καλλιτεχνικών εργαστηρίων (ζωγραφική, ψηφιδωτό) , όπου κατά τους θερινούς μήνες λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος για έργα καλλιτεχνών. Τέλος, στον ίδιο κτίριο στεγάζεται η διεύθυνση του πολιτιστικού κέντρο και τα γραφεία των εργαζομένων.
Factory
εργαστήριο ανακύκλωσης πλαστικού συλλογή του πλαστικού - σε επίπεδο οικισμού συσκευασίες PET , HDPE, PP τεμαχισμός των πλαστικών συσκευασιών (shredding)
43
Factory
εργαστήριο δημιουργίας καθαρισμός και στέγνωμα (cleaning-drying) εξώθηση του πλαστικού (extruding) δημιουργία πλαστικού νήματος (filament) χρήση του filament ανακυκλωμένου πλαστικού στην τρισδιάστατη εκτύπωση αντικειμένων
44
Factory
εργαστήριο δημιουργίας χρήση ρομποτικού βραχίονα με απόληξη extruder, ώστε να λειτουργεί ως 3D printer 1. τροφοδότησή του με τεμαχισμένο πλαστικό 2. τρισδιάστατη εκτύπωση μεγάλης κλίμακας
45
Workshop εργαστήρια εκπαίδευσης και δημιουργίας Εκμάθηση και χρήση μηχανημάτων μεταποίησης πλαστικού, για τη δημιουργία αντικειμένων. 0. shredder: τεμαχισμός πλαστικών συσκευασιών σε κομμάτια <1cm 1. extruder: εξώθησης πλαστικού νήματος 2. injection molding: χύτευση με έγχυση πλαστικού σε μεταλλικά καλούπια 3. compressor: φούρνος συμπίεσης πλαστικού σε μεταλλικό καλούπι
Προϊόντα από ανακυκλωμένο πλαστικό δημιουργιμένα με τις μηχανές injection molding και compressor Precious Plastic, οι μηχανές injection molding και compressor oven
46
Workshop εργαστήρια εκπαίδευσης και δημιουργίας Εκμάθηση τρισδιάστατου σχεδιασμού και τρισδιάστατης εκτύπωσης Μαθήματα για την πλαστική μόλυνση και την ανακύκλωση πλαστικού
47
Public
έκθεση ενημέρωσης για την πλαστική μόλυνση βιωματική εγκατάσταση κυκλικού αξιοποίησης του πλαστικού
συστήματος
έκθεση αντικειμένων που κατασκευάζονται από ανακυκλωμένο πλαστικό πωλητήριο
PPP instalation, διαδραστική εγκατάσταση κυκλικής διαδικασίας μηχανικής ανακύκλωσης πλαστικού
48
το πρόγραμμα Κοινόχρηστος - Ιδιωτικός χώρος
Κοινόχρηστος
.....
Ιδιωτικός κύριες είσοδοι δευτερεύουες / εκτακτης ανάγκης
ΙΣΟΓΕΙΟ 49
Κοινόχρηστος
Ιδιωτικός κύριες είσοδοι δευτερεύουες / εκτακτης ανάγκης
ΠΡΩΤΟΣ ΟΡΟΦΟΣ 50
.....
Ιδιωτικός κύριες είσοδοι
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΟΡΟΦΟΣ 51
Οργανογράμματα
Πωλητήριο / βιοματική έκθεση cafe - bar WC workshop εκπαιδευτικά εργαστήρια factory - εργαστήριο ακύκλωσης πλαστικού Καλλιτεχνικά εργαστήρια/ εκθεσιακός χώρος μεταβατικός χώρος
ΙΣΟΓΕΙΟ 52
γραφεία χώρος συνεδριάσεων WC αίθουσα εκδηλώσεων υποδοχή / ταμείο είσοδος καμαρινίων αμφιθέατρο
ΠΡΩΤΟΣ ΟΡΟΦΟΣ 53
χώρος διαλείμματος εργαζομένων/ κουζίνα καμαρίνια
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΟΡΟΦΟΣ 54
συνθετική ιδέα Υβριδικός χώρος
3
παλιό - καινούριο συμπαγές - φωτοδιαπερατό
2 4
Υβρίδιο: Ο οργανισμός που προκύπτει από την ένωση διαφορετικών (ετερογενών) ή αταίριαστων ειδών. Στην περίπτωση μας αναφερόμαστε σε ένα υβριδικό χώρο. Από τη μία έχουμε το παλαιό, το υπάρχον κτίριο, με τους πέτρινους, σοβατισμένους, λευκούς τοίχους και τα ξύλινα κουφώματα. Η πέτρα και ο λευκός σοβάς αποτελούν σκληρά, συμπαγή υλικά. Από την άλλη έχουμε το νέο, την προσθήκη του νέου οργανισμού στον εσωτερικό χώρο, που υλοποιείται από ανακυκλωμένο πλαστικό, συγκεκριμένα διάφανα μπουκάλια PET. Το υλικό αυτό είναι ημιδιάφανο, καθιστώντας τις μορφές του νέου οργανισμού φωτοδιαπερατές. Ο οργανισμός αυτός ξεπροβάλλει από τα ταβάνια των εσωτερικών χώρων, καλύπτοντάς τα και «ρέει» προς στους τοίχους. Οι ρευστές μορφές αποκτούν εξάρσεις, «λιώνουν» προς ορισμένα σημεία ενδιαφέροντος του κάθε χώρου, σχηματίζοντας μορφές που μοιάζουν να ρέουν προς τα κάτω.
1 5
Διάγραμμα εξέληξης της ιδέας/ διαμόρφωση των ρευστών μορφών του χώρου
55
Το υβριδικό διακρίνεται και στη δημιουργία της γεωμετρίας η οποία αναπτύσσεται στο χώρο ως ένας νέος οργανισμός μέσα στο παλαιό κέλυφος. Ο οργανισμός αποτελείται από τριγωνικά κύτταρα, το μέγεθος των οποίων διαφοροποιείται ανάλογα με την καμπυλότητα του εκάστοτε σημείου της «ρευστής» μορφής. Η επιφάνεια του οργανισμού παρομοιάζεται με ένα σμήνος όμοιων τριγώνων, με μικρές διαφοροποιήσεις στο μέγεθός τους.
Σαρδελωτό 56
Τα μοτίβα που αποτέλεσαν έμπνευση για τη δημιουργία της υβριδικής μορφής είναι τα ακόλουθα: Σαρδελωτό: «σμήνος» όμοιων στοιχείων, με μικρές διαφοροποιήσεις στο μέγεθός τους. Περιστερώνας: υποδιαίρεση μίας επιφάνειας σε τριγωνικές υποδοχές, σε «κύτταρα».
Περιστερώνας
57
τελική πρόταση
ΑΞΟΝΟΜΕΤΡΙΚΟ ΙΣΟΓΕΙΟΥ 58
ΚΑΤΟΨΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ ΚΛ. 1:125 59
ΑΞΟΝΟΜΕΤΡΙΚΟ ΠΡΩΤΟΥ ΟΡΟΦΟΥ 60
ΚΑΤΟΨΗ ΠΡΩΤΟΥ ΚΛ. 1:125 61
ΑΞΟΝΟΜΕΤΡΙΚΟ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΟΡΟΦΟΥ 62
[ΕΓΧΡΩΜΟ]
ΚΑΤΟΨΗ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΚΛ. 1:125 63
ΤΟΜΗ ΑΆ ΚΛ. 1:125 64
ΤΟΜΗ Γ΄Γ ΚΛ. 1:125 65
ΤΟΜΗ Β΄Β ΚΛ. 1:125 66
ΤΟΜΗ Δ΄Δ ΚΛ. 1:125 67
ΔΥΤΙΚΗ ΟΨΗ ΚΛ. 1:125 68
ΝΟΤΙΑ ΟΨΗ ΚΛ. 1:125 69
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ ΚΛ. 1:125 70
ΒΟΡΕΙΑ ΟΨΗ ΚΛ. 1:125 71
72
ΦΩΤΟΡΕΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ
4
5
3 2 1
1. Κύρια είσοδος / Δυτική όψη 73
2. Βορειοδυτική γωνία 74
3. Νοτιοδυτική γωνία 75
76
4 . Μεταβατικός χώρος ισογείου 77
10 8
9 11 6
11 7
78
5. cafe-bar 79
80
6-7. βιωματική έκθεση και πωλητήριο
81
8. Workshop/ εργαστήριο 3D printing 82
9. Workshop/ εργαστήριο μεταποίησης πλαστικού 83
10. Factory/ εργαστήριο δημιουργίας πλαστικού νήματος 84
11. Factory/ χώρος διαχωρισμού, πλυσίματος και κομματιασμού πλαστικών συσκευασιών 85
12α. χώρος καλλιτεχνικών εκθέσεων 86
12β. χώρος εργαστηρίων ζωγραφικής & ψηφιδωτού 87
14 13
15
16
17
18
13. Χώρος εκδηλώσεων / Lobby 88
89
14. Αμφιθέατρο 90
15α. Αμφιθέατρο / σκηνή 91
92
15β. Αμφιθέατρο / σκηνή (σενάρια φωτισμού) 93
16. Γραφεία εργαζομένων
17. Xώρος διαλείμματος / κουζίνα 94
18. χώρος διαλείμματος / βεράντα 95
96
Αίθουσα εκδηλώσεων (νυκτερινή λήψη) 97
98
Βιωματική έκθεση και πωλητήριο, διαφορετικά σενάρια φωτισμού (νυκτερινή λήψη) 99
100
Public/ cafe-bar, βιοματική έκθεση, πωλητήριο (νυκτερινή λήψη) 101
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΟΡΟΦΗΣ
Εξετάζουμε τον τρόπο κατασκευής της καμπυλόμορφης οροφής του χώρου βιωματικής έκθεσης – πωλητηρίου. Η οροφή πρόκειται να κατασκευαστεί από ανακυκλωμένο πλαστικό νήμα PET, μέσω τρισδιάστατου εκτυπωτή. Αφού σχεδιάσαμε την τριγωνοποιημένη επιφάνεια της οροφής, στη συνέχεια την υποδιαιρέσαμε σε 480 (20x24) μοναδικά κομμάτια . Η διάσταση των κομματιών κυμαίνεται από 20x25x8cm έως 50x60x8cm. Για το λόγω αυτό απαιτείται τρισδιάστατος εκτυπωτής FDM ο οποίος έχει δυνατότητα εκτύπωσης τουλάχιστον 50x60x50cm, όπως για παράδειγμα ο bigrepONE (100X100X100cm). Αφού εκτυπωθούν όλα τα μοναδικά κομμάτια, ενώνονται χειρωνακτικά μεταξύ τους με βίδες και παξιμάδια (ίσως και με βοήθεια κατάλληλης κόλλας) ανά 20 (4x5), ώστε να σχηματιστούν μεγαλύτερα πανέλα. Αυτά θα αναρτηθούν από την πλάκα της οροφής με μεταλλικούς ιμάντες. Τα κομμάτια που έρχονται σε επαφή με στους τοίχους, ακουμπούν σε μεταλλικά στηρίγματα, ώστε να έχουν μία απόσταση τριών εκατοστών από την τοιχοποιία. 102
Λ1.
Λεπτομέρεια ένωσης των εκτυπωμένων κομματιών με τον τοίχο.
ΚΛ.1:5
Επιλεγμένο κομμάτι προς εκτύπωση
Λ1
Αξονομετρικό δομής της οροφής του χώρου βιωματικής έκθεσης και πολητηρείου.
103
ΔΟΚΙΜΙΟ
Μέσω του δοκιμίου που κατασκευάσαμε, διαπιστώσαμε ορισμένες σημαντικές παραμέτρους οι οποίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην σωστή εκτύπωση των κομματιών. Αρχικά, η εκτύπωση με PET και συγκεκριμένα από ανακυκλωμένο πλαστικό, απαιτεί υψηλή θερμοκρασία στην πλατφόρμα εκτύπωσης (bed), αλλά και στον περιβάλλοντα χώρο, η οποία πρέπει να παραμένει υψηλή καθόλη τη διάρκεια της εκτύπωσης. Αυτό συνεπάγεται τη χρήση ενός τρισδιάστατου εκτυπωτή με κλειστό κουβούκλιο, ώστε να παραμένει η θερμοκρασία υψηλή. Αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να ξεκολλήσει το κομμάτι από την πλατφόρμα εκτύπωσης. Επίσης, επιτυγχάνοντας τις κατάλληλες συνθήκες εκτύπωσης (σωστή θερμοκρασία ακροφυσίου, πλατφόρμας, περιβάλλοντος και κατάλληλη ταχύτητα εκτύπωσης) υπάρχει μεγάλη σιγουριά ότι τα κομμάτια θα εκτυπωθούν σωστά, μειώνοντας στο ελάχιστο τις πιθανότητες αποτυχημένης εκτύπωσης.
104
Η δεύτερη παρατήρηση έγκειται στη γωνία υπό την οποία θα εκτυπωθεί το εκάστοτε κομμάτι. Στο δοκίμιο που εκτυπώσαμε, υπάρχει μία επίπεδη πλευρά την οποία εδράσαμε παράλληλα στην επιφάνεια της πλατφόρμας εκτύπωσης. Έτσι το κομμάτι εκτυπώθηκε κάθετα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η πάνω παράλληλη πλευρά να μην εκτυπωθεί σωστά, εξαιτίας της βαρύτητας. Για αυτό το λόγο προτείνουμε να τοποθετείται το κάθε κομμάτι οριζόντια και με υποστηρικτικά στοιχεία (support).
105
Τέλος, σχετικά με το χρόνο εκτύπωσης. Το δοκίμιο που εκτυπώσαμε χρειάστηκε 9 ώρες για να εκτυπωθεί , με ταχύτητα εκτύπωσης 60mm/s. Το συγκεκριμένο δοκίμιο είναι σε κλίμακα 1:2, οι πραγματικές διαστάσεις του κομματιού είναι 37x39x8cm, δηλαδή μεσαίου μεγέθους. Κατά προσέγγιση, μπορούμε να υπολογίσουμε το χρόνο για την εκτύπωση ολόκληρης της οροφής του χώρου που εξετάζουμε: 36ώρες ανά κομμάτι (μέσος όρος) με ταχύτητα 60mm/s, επί 480 κομμάτια, θα χρειαζόμασταν 17,280 ώρες εκτύπωσης, το οποίο αντιστοιχεί σε έναν εκτυπωτή να δουλεύει ασταμάτητα για τέσσερα έτη. Σίγουρα κάτι τέτοιο δεν είναι βιώσιμο για έναν μεμονωμένο εκτυπωτή, ακόμα όμως και με ένα ικανό πλήθος εκτυπωτών η διαδικασία εκτύπωσης θα διαρκούσε μερικούς μήνες. Αυτοί οι υπολογισμοί αναφέρονται μόνο στην οροφή του χώρου βιωματικής έκθεσης και πωλητηρίου. Πρόθεση είναι να μειωθεί ο χρόνος εκτύπωσης που απαιτείται για την κατασκευή των κομματιών της οροφής, πράγμα που αποτελεί αντικείμενο περεταίρω έρευνας. 106
107
108
109
110
04 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ
βασικό σημείο
Ανακεφαλαιώνοντας, θα θέλαμε να επισημάνουμε τα σημαντικότερα σημεία της μελέτης μας. Αρχικά, η λειτουργία του [RE_HUB] στοχεύει στην ευαισθητοποίηση της κοινότητας ως προς την πλαστική μόλυνση. Στόχος μας είναι να αποτελέσει πόλο έλξης για την τοπική κοινότητα, αλλά και για τους επισκέπτες του νησιού. Πρόθεση μας είναι μέσω του σχεδιασμού μας να προσκαλέσουμε τον επισκέπτη να εισέλθει στο χώρο, να περιηγηθεί στη βιωματική έκθεση, στο δημόσιο κομμάτι του και να του κινήσει την περιέργεια να ανακαλύψει σε βάθος την ιδέα της ανακύκλωσης πλαστικών συσκευασιών και της μεταποίησής τους σε νέα προϊόντα. Θεωρούμε ότι η πρώτη εντύπωση του χώρο συμβάλλει καθοριστικά στο να τον καταστήσει πόλο έλξης νέων επισκεπτών. Οι καμπυλοειδείς, τριγωνισμένες, φωτοδιαπερατές οροφές, εκτυπωμένες από ανακυκλωμένο πλαστικό νήμα, από μπουκάλια νερού, θέλουμε να εντυπωθούν στον επισκέπτη και να αποτελέσουν αφορμή για συζήτηση. Βρίσκονται στους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου και είναι εμφανείς από το επίπεδο της οδού Ματογιάννη.
Θεωρούμε ότι η υλοποίηση ενός τέτοιου κέντρου θα συμβάλλει καθοριστικά στην ευαισθητοποίηση των ντόπιων και τέλος, με μία δόση αφέλειας ίσως, στην σταδιακή αλλαγή νοοτροπίας της κοινότητας. Επίσης, οι επισκέπτες του νησιού που θα βρεθούν στο [RE_HUB], θα διαδώσουν την ιδέα της κυκλικότητας και της επαναξιοποίησης πλαστικών συσκευασιών πίσω στον τόπο τους.
111
πιθανες προεκτάσεις
Το [RE_HUB] είναι σημείο ευαισθητοποίησης ως προς την πλαστική μόλυνση, όχι εργοστάσιο ανακύκλωσης πλαστικού. Στόχος είναι στο χώρο του να συλλέγονται πλαστικές συσκευασίες της κοινότητας, οι οποίες θα ανακυκλώνονται με την κατάλληλη διαδικασία (κομματιασμός, πλύση, στέγνωμα) και στη συνέχεια θα αξιοποιούνται στη δημιουργία πλαστικού νήματος για τρισδιάστατη εκτύπωση ή στη δημιουργία προϊόντων με χειροτεχνικές μεθόδους. Ωστόσο, η δυνατότητα χώνευσης πλαστικών συσκευασιών είναι περιορισμένη. Οι προδιαγραφές των μηχανήματων που χρησιμοποιήσαμε είναι τέτοιες ώστε να την επιτρέπουν. Όμως, ο διαθέσιμος χώρος συλλογής και αποθήκευσης πλαστικού είναι περιορισμένου μεγέθους. Για αυτό, τα προϊόντα που θα δημιουργούνται στο Factory θα εξυπηρετούν τις ανάγκες λειτουργίας του χώρου και της κοινότητας. Επίσης, δεν είναι πρόθεσή μας να δημιουργήσουμε μία βιοτεχνία ανακύκλωσης εντός του οικισμού, αλλά να ευαισθητοποιήσουμε και να εκπαιδεύσουμε την κοινότητας ως προς την πλαστική μόλυνσή, την ανακύκλωση και το κυκλικό μοντέλο.
112
Οι ιδέες που πρεσβεύει το [RE_HUB], ωστόσο, θεωρούμε ότι αποτελούν μία καλή αφορμή για συζήτηση περί δημιουργίας ενός κέντρου μηχανικής ανακύκλωσης πλαστικού στο νησί. Οι παράγοντες που ευνοούν ή όχι ένα τέτοιο έργο θα πρέπει να διερευνηθούν από τα κατάλληλα άτομα. Όμως, πιστεύουμε ότι υπάρχουν δύο βασικά δεδομένα που επιδρούν θετικά σε αυτό. Πρώτον, η τεράστια συσσώρευση πλαστικών μπουκαλιών νερού στη Μύκονο, τα οποία καταλήγουν στο ΧΥΤΑ ή στο περιβάλλον. Δεύτερον, οι 320 ημέρες ηλιοφάνειας το χρόνο στο νησί. Εάν υπολογίσουμε στη χρήση φωτοβολταϊκών, θα μπορούσαμε να εξασφαλίσουμε την απαιτούμενη ενέργεια λειτουργίας του κέντρου ανακύκλωσης, συμπεριλαμβανομένης της αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού για την πλύση των πλαστικών. Αυτό αποτελεί μία ιδέα για αύξηση της κλίμακας και δημιουργίας πλήθους τοπικών κέντρων μηχανικής ανακύκλωσης πλαστικού, στα νησιά του Αιγαίου. Όπως είπαμε η βιωσιμότητα αυτής της ιδέας είναι απαραίτητο να διερευνηθεί από τους ειδικούς.
Όσον αφορά την τρισδιάστατη εκτύπωση, αποτελεί βασικό στοιχείο της κεντρικής και συνθετικής μας ιδέας. Η δυνατότητα που μας δίνει για μαζική εξατομίκευση, ήταν καθοριστικό στοιχείο για τον σχεδιασμό των οροφών του χώρου, οι οποίες είναι παραμετρικές, μη γραμμικές. Η παραμετροποίηση τους κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού μας επιτρέπει την γρήγορη δοκιμή εναλλακτικών σχεδιαστικών προτάσεων, με στόχο να βρούμε αυτή που θεωρούμε καταλληλότερη για τον εκάστοτε χώρο. Ο κάθε χώρος έχει μία μοναδική, καμπυλοειδή, τριγωνοποιημένη οροφή, με εξάρσεις στα σημεία ενδιαφέροντος. Η οροφή του κάθε χώρου αποτελείται από δεκάδες μοναδικά κομμάτια, τα οποία εκτυπώνονται ξεχωριστά και έπειτα συναρμολογούνται χειρωνακτικά.
Έχουμε την πρόθεση να συνεχίσουμε τους πειραματισμούς, ώστε να βελτιώσουμε το σχεδιασμό των κομματιών προς εκτύπωση, τροποποιώντας παραμέτρους, όπως τις διαστάσεις τους και τη φορά εκτύπωσης. Στόχος είναι να διερευνήσουμε περαιτέρω τη δημιουργία κατασκευών εσωτερικών χώρων, ώστε ακόμα και με τη χρήση οικιακών τρισδιάστατων εκτυπωτών, να καθίστανται υλοποιήσιμες.
Ως υλικό κατασκευής επιλέξαμε νήμα ανακυκλωμένου PET από πλαστικά μπουκάλια. Όπως διαπιστώσαμε μέσω των δοκιμών μας, είναι ένα υλικό που χρειάζεται συγκεκριμένες συνθήκες ώστε να εκτυπωθεί σωστά.
113
114
βιβλιογραφικές αναφορές Συνέδρια Tsompanidis, Christos. Circular Economy: A tool for development in Greece and Mediterranean Countries. EEDSA conference. Athens, 2015-06-12. http://www.eedsa.gr/library/downloads/Docs/EEDSA_CONF_TSOMPANIDIS_12.06.2015.pdf (ανακτήθηκε 2018-05-17)
Μεταπτυχιακές εργασίες Παπαγιάννης, Περικλής. Μέθοδοι διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και εντοπισμός τους στον Ευρωπαϊκό Χώρο. Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης, ΑΠΘ. Θεσσαλονίκη, 2015.
Συνεντεύξεις Κουσαθανάς, Παναγιώτης. Φιλόλογος, ποιητής και πεζογράφος. Συνέντευξη 2018-05-10.
Greenpeace: 96% of litter found in Mediterranean Sea is plastic. 2017-06-08 http://www.greenpeace.org/international/en/press/releases/2017/ plastics-in-Mediterranean-Sea-rainbow-warrior/ (ανακτήθηκε 2018-0517) Mediterranean in grave danger from plastic pollution, Greenpeace reports. 2017-07-16. http://thegreekobserver.com/greece/ article/15088/mediterranean-grave-danger-plastic-pollution-greenpeace-reports/ (ανακτήθηκε 2018-05-17) Plastics – the Facts 2015. An analysis of European plastics production, demand and waste data. Plastic Europe. 2015-11. https://www. plasticseurope.org/en/resources/publications/93-plastics-facts-2015 (ανακτήθηκε 2018-05-17) The free beginner’s guide. 04-Processes. Extrusion/FDM/FFF. https://3dprintingindustry.com/3d-printing-basics-free-beginners-guide#04-processes (ανακτήθηκε 2018-05-17)
Διαδικτυακές πηγές
WRAP and the circular economy. http://www.wrap.org.uk/about-us/about/wrap-and-circular-economy (ανακτήθηκε 2018-05-17)
Archipelagos. Μικροπλαστικά. http://archipelago.gr/portfolio/mikroplastika/ (ανακτήθηκε 2018-05-17)
Πρωταθλητής του τουρισμού το Νότιο Αιγαίο. https://www.e-mykonos.gr/protathlitis-tourismou-to-notio-aigaio/ (ανακτήθηκε 2018-05-17)
Dirk Vander Kooil. Endless chair. https://www.dirkvanderkooij.com/ collections/collection/products/endless-chair-2010 (ανακτήθηκε 201805-17) ELLEN MACARTHUR FOUNDATION. Circular Economy Overview. https://www.ellenmacarthurfoundation.org/circular-economy/overview/concept (ανακτήθηκε 2018-05-17) ‘Endograft’ is a 3D printed architectural wall comprised of 222 custom pieces. 2014-05-22. https://www.3ders.org/articles/20140522-endograft-is-a-3d-printed-architectural-wall-comprised-of-222-custom-pieces.html (ανακτήθηκε 2018-05-17)
115
παράρτημα σχεδίων
116
ΚΑΤΟΨΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΗ) ΚΛ. 1:125
117
ΑΝΟΨΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ ΚΛ. 1:125
118
ΚΑΤΟΨΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ (ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ) ΚΛ. 1:125
119
ΑΝΟΨΗ ΠΡΩΤΟΥ ΟΡΟΦΟΥ ΚΛ. 1:125
120
ΚΑΤΟΨΗ ΠΡΩΤΟΥ ΟΡΟΦΟΥ ΚΛ. 1:125
121
122
ΚΑΤΟΨΗ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΟΡΟΦΟΥ ΚΛ.1:125
123
Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές (CC BY-NC-SA 4.0)