ПРЕДГОВОР
Оваа публикација е изработена како дел од проектот Промовирање на младински активизам во мултиетнички заедници
спроведен од Центар за
интеркултурен дијалог ЦИД со поддршка од Национален фонд за демократија
Целта на оваа публикација е да се даде фокус на Средношколските студентски унии како метод за младинско учество во донесување на одлуки и остварување на промени во заедницата преку овозможување пристап на млади до ресурси за финансирање и управување Публикацијата ќе даде преглед на моделот на развој на студентски сојуз во Куманово Би сакале да им се заблагодариме на сите што придонесоа кон проектот и развојот на оваа публикација сите учесници на проектот како и претставниците од младинските совети и релевантните засегнати страни кои придонесоа со својот инпут и ја овозможија имплеметацијата на секоја од овие кампањи Здружение Центар за интеркултурен дијалог
1. Термини и сфаќања за учеството на младите Оваа публикација е посветена на сите млади луѓе кои бараат промена во своето училиште! Накратко, овој водич ќе ви даде увид како да изградите сопствен совет за средношколци во вашиот град, да ги истражувате добрите практики што ги направиле вашите врснички активисти и да се инспирирате да станете создавач на промени! Да започнеме! Прво, пред да започнеме со реалната деловна активност, да разгледаме неколку од најчесто користените зборови и изрази и да го истражиме нивното значење во нашиот свет на создавачи на промени! 2. Млади луѓе Според националната стратегија за млади (2016 - 2025 година) во нашата земја се однесуваат на кое било лице (а) на возраст од 15 до 29 години. Стратегијата за млади понатаму забележува дека „ова е категорија која поседува огромен потенцијал како клучен ресурс за социјален напредок, но исто така е категорија која е многу ранлива на социјалните и економските промени во општеството.1 Учество на млади - “Е процес што им овозможува на младите да учествуваат и да се вклучат во заеднички процеси на донесување одлуки за политики и програми кои директно или индиректно го обликуваат животот на младите “1. Ангажманот на младите исто така може да се категоризира како активен и пасивен.
1
https://www.pravdiko.mk/wp-content/uploads/2020/03/Zakon-za-mladinsko-uchestvo-imladinski-politiki-16-01-2020.pdf
Активно учество на младите Значи ангажирање и вклучување во процесот на создавање на промени. Напорите на младите се сметаат за клучни во развојот и организирањето на животот во заедницата преку нивниот ангажман во организирани форми како што се младински организации предводени од заедницата што ги гледа младите како главни партнери во изнаоѓање на решенија од нивните силни страни односно нивните таленти и креативност. Овој партиципативен пристап обезбедува простор за изразување и можности за задоволување на потребите на младите. Пасивно учество на младите Значи дека младите заземаат позиција на случаен минувач и не се вклучуваат во контролирање на ситуацијата или да бидат дел од успешна приказна во животот на нивната заедница. “На пример, можете да учествувате пасивно слушајќи како некој зборува на некој настан, но немате намера да се вклучите во ова прашање или да направите какви било промени во вашиот живот. Спротивно на тоа, вие може да учествувате активно со истражување на тема, наоѓање активности што би можеле да ги преземете и подигање на свеста со цел промена на однесувањето на другите. И двајцата имаат време и место.”2 Според прирачникот „Кажи го своето мислење “2кога се занимаваме со учество на младите, разгледуваме различни практики и наоѓаме различни теории и пристапи кон младинското учество. Организираните младински структури и локалните власти имаат различен агол на перспектива за учеството на младите заради нивното потекло и односите на моќта. Нивната мотивација честопати е поврзана со градење демократски општества; инвестиции во личен развој на младите или дури и
2
Have your say manual
поддршка на учеството на младите за политички придобивки. Ова е прашање коешто се развива и ќе добиете различен одговор секогаш кога ќе разговарате за ова прашање. “Накратко, учеството значи да се вклучи, да има задачи и да споделува и презема одговорност. Тоа значи да имаш пристап и да бидеш вклучен.”3 Гледајќи го од друга перспектива, учеството на младите може да значи и партнерство помеѓу млади и возрасни. Партнерство кое се заснова на комуникација и заедничка работа и взаемна поддршка. Простор за глас и слушање кога предлагате промени. Со други зборови, одлуките и процесот на развој на донесувањето на одлуки се споделуваат и меѓусебно се преговара. Ова партнерство ги обединува мудроста и искуството на возрасните и ги комбинира со енергијата и креативноста на младите. Процес кој обезбедува придонес и признавање на вредностите и напорите.
Застапување “Сите форми на застапување направени од млади луѓе може да се дефинираат како учество на младите, но не сите форми на младинско учество може да се дефинираат како застапување.”4 Упатството за млади за застапување на УНИЦЕФ го дефинира застапувањето како „правење нешто со цел да се поддржи, препорача или спроведе активност поврзана со идеја или нешто што вас лично ве интересира/засега. Преку овие активности треба да се слушнат гласовите особено за најподобните членови на нашата заедница и меѓу младите. Овие активности за застапување се обидуваат да ги бранат и заштитат човековите права, преку поддршка на различни причини и иницијативи.”
Поголемиот дел од времето кога зборуваме за застапување, размислуваме во големи размери за големите трендови и големите или глобалните кампањи, како што е светската програма за храна или запирање на военото движење. Но, овие дејства претставуваат само дел од сликата. Застапување ги опфаќа и малите постапки и дела што ги правиме во секојдневниот живот за да му помогнеме на еден пријател да се справи со малтретирање или да пријави пост со говор на омраза на социјалните медиуми. Овие активности можат да имаат повеќе независен карактер, што во повеќето случаи е поврзано со правење на одредени истражувања во заедницата или развој на одредени факти за сериозни прашања. Или, исто така, може да биде комуникација на идеи, како што е споделување на ваше или друго искуство преку социјални медиуми, блогови или видеа. Ова исто така нè наведува да заклучиме дека опсегот на застапување е исто така широк и може да значи промена на правила или закони, или организирање протест или марш за поддршка на одредена кауза. Политика Упатството за млади за застапување на УНИЦЕФ ја дефинира политиката како „збир на принципи, идеи или планови што ги водат одлуките за да се постигне одреден исход. Политиките се важни затоа што тие го обликуваат начинот на кој ги правиме работите, тие одредуваат како се однесуваме и како го доживуваме нашето секојдневие.”5 Политиките даваат водич за тоа како да донесувате одлуки во различни институции и организации. Почнувајќи од повисоки глобални нивоа како меѓународни договори што се одвиваат кога земјите се вклучуваат едни со други во
одредени
области,
на
пример
трговија
или
климатски
промени.
Националните политики даваат водич за тоа како земјите да ги исполнуваат своите цели. Исто така постојат организациски политики кои дефинираат како луѓето се однесуваат на работа или училишните политики кои дефинираат
што е соодветно однесување или што не смее да се прави во рамките на таа институција. “Значајно учество на младите - значи дека младите, како вас, работат во сите фази на донесување одлуки во организациите и можат да учествуваат под еднакви услови со возрасните на повеќе нивоа или алтернативно да работат независно од возрасните и да донесуваат одлуки само со вклучување на младински гласови. Младите работат на многу различни аспекти на едно прашање - од идентификување на проблем или можност, до развој на програма или политика, до спроведување и евалуација на кампањите што се однесуваат на младите. За да се постигнат овие, мора да бидат воспоставени механизми што ќе ви овозможат да имате активна улога во која се слуша и почитува вашиот глас. За вашето учество да биде навистина значајно, од тоа мора да имате корист вие, вашите врсници и општеството, како целина.”6
Човекови права Според ООН, човековите права се права својствени на сите човечки суштества, без оглед на расата, полот, националноста, етничката припадност, јазикот, религијата или кој било друг статус. Човековите права вклучуваат право на живот и слобода, слобода од ропство и тортура, слобода на мислење и изразување, право на работа и образование и многу други. Секој има право на овие права, без дискриминација.7 Младите се различни носители на права, а значајното учество на младите е право на сите млади со Конвенцијата за правата на детето.
8
Детски права Донесена од Генералното собрание на Обединетите нации на 20 ноември 1989 година, Конвенцијата за правата на детето (КПД) е мултилатерален договор за човекови права кој ги промовира правата на сите деца ширум светот.
КПД ги признава сите права на децата да се развиваат физички, ментално и социјално во целосен потенцијал, слободно да ги искажуваат своите мислења и да учествуваат во одлуки што влијаат на нивната иднина. КПД е првиот правно обврзувачки меѓународен инструмент што го вклучува целиот спектар на човекови права - граѓански, културни, економски, политички и социјални - во еден текст. КПД обезбедува визија за децата како индивидуи и како членови на семејство и заедница, со права и одговорности соодветни на нивната возраст и фаза на развој.9 Член 29 1. Државите членки се согласуваат образованието на детето да биде насочено кон: (a) развој на личноста, талентите и менталните и физичките способности на детето во целосен потенцијал; (б) Развој на почитување на човековите права и основните слободи и на принципите утврдени во Повелбата на Обединетите нации; (в) Развој на почит кон родителите на детето, неговиот сопствен културен идентитет, јазик и вредности, за националните вредности на земјата во која живее детето, земјата од која може да потекнува и за цивилизациите различен од неговиот или нејзиниот сопствен; (г) Подготовка на детето за одговорен живот во слободно општество, во духот на разбирање, мир, толеранција, еднаквост на половите и пријателство меѓу сите народи, етнички, национални и религиозни групи и лица со домородно потекло; (д) Развој на почитување на природната средина.
Член 32 1. Државите членки го признаваат правото на детето да биде заштитено од економска експлоатација и од вршење на каква било работа што може да биде опасна или да се меша во образованието на детето или да биде штетна по здравјето на детето или физичкото, менталното, духовното, морален или социјален развој. Донесување одлуки во јавна политика “Донесувањето одлуки за јавна политика се однесува на активности преземени во рамките на владините средини за формулирање, усвојување, спроведување, проценка или промена на политиките за животна средина. Овие одлуки можат да се појават на кое било ниво на власт.”10 Според Енциклопедија за применета етика од Е. Лагерспец
11
“Демократијата
може да се дефинира како политички систем во кој сите возрасни членови учествуваат во донесување одлуки во еднакви услови, можат слободно да ги искажат своите ставови, да се залагаат и да даваат предлози, а најважните одлуки се засноваат на некои разумни, егалитарни и ефикасен начин за спојување на нивните изразени мислења.” Овој процес резултира со наддавање одлуки за членовите на заедницата и избраните службеници. Оваа дефиниција повеќе се однесува на методот на донесување одлуки, а не на нејзината содржина. Во суштина е важно граѓаните да имаат можност да ги изразат своите вредности на сигурен начин преку учество на избори или референдум.
3. Наши можности Зошто сакаме да видиме промени во нашите училишта? Училиштето е средина што им овозможува на младите луѓе можност да ги развиваат своите граѓански компетенции за демократско учество. И на овој начин ги подготвувате младите луѓе значајно да се вклучат во донесувањето одлуки во рамките на нивните училишта, како и да ги подготвите за граѓански должности за возрасни, како што се гласање на избори. Овој процес е важен елемент во развојот на „здрава “демократија во која граѓаните се образуваат за демократските принципи на ангажман, како и имаат значајно искуство во практикувањето на демократијата. Постојат различни начини како да се зголеми потенцијалот за учество. Формалниот образовен систем обезбедува простор за градење интелектуален капацитет од една страна и граѓанското општество обезбедува простор за дејствување и развој на капацитетите од друга страна. Во други термини, ангажирањето на младите во студентски организации ќе им обезбеди знаење како да се залагаат за различни прашања со кои тие можат да се соочат не само како членови на училишната заедница, туку и како активни граѓани на општествот. Младинскиот активизам во рамките на училиштето носи можности за социјални промени. Тоа им помага на младите да се информираат за своите права и да им обезбеди нови можности да дејствуваат како носители на промени. Постојат многу пристапи и начини за тоа како младите се организираат во развојот на активности за застапување за нивните врсници.
Организирање на млади во училиштата преку ученички сојузи или попознати како студентски совети е еден од понапредните и структурирани начини на здружување на учениците и развој на активности со цел да се залагаат за нивните права. Организирачко Биро за студентски унии на европски училишта (ОБЕССУ) како една од најголемите чадорски организации што се залагаат за студентите и ја донесе „Декларацијата за правата на учениците во училиштата “како стандарди што треба да се почитуваат од сите образовни системи. Оваа декларација обезбедува упатство за правата и одговорностите на образовните институции кон младите како нивни гласачи. Декларацијата ги содржи следниве 14 члена: Член 1: Право на здружување 1.1.
Правото на здружување на кое било ниво на образование мора да биде загарантирано со законодавството;
1.2.
Во секое училиште треба да има легално признаен совет за ученици, кој е демократски избран од ученици во училиштата. Сите студенти имаат право да се кандидираат за избори;
1.3.
Учениците на училиштата и здруженијата на ученици на училиштата треба да имаат право да основаат национални студентски организации;
1.4.
Финансиите, просториите и поддршката треба да бидат обезбедени од училиштето, како и од предметните национални и училишни власти со цел здруженијата и организациите на учениците да функционираат правилно. Сепак, ова никогаш нема да ја ограничи автономијата на здруженијата;
1.5.
Училишните организации на училиштата на секое ниво на образование треба да имаат можност да ги извршуваат своите активности во текот на училишните денови;
1.6.
Учениците од училиштата мора да имаат право да се соберат, штрајкуваат, демонстрираат и да го искажат своето мислење и во и надвор од училиштето. Тие мора да бидат во можност тоа да го сторат слободно и без санкции.
Овој напис ги поставува стандардите за училишните институции и образовниот систем воопшто. Барањата за воспоставување демократски младински структури кои се засноваат на вредностите на значајно учество. Тоа гарантира независни можности за активности. Во Северна Македонија од осамостојувањето на земјата, има многу напори за унапредување и негување на демократското учество во училиштата во земјата. Од основањето во 2009 година на младинскиот центар MultiКулти во Куманово, Центарот за интеркултурен дијалог тесно соработуваше со средните училишта во градот за да осигура дека тие развиваат училишта, обезбедувајќи демократски избори во училиштата и формирање на училишни унии. Член 2: Право на учество 3.1.
Учениците од училиштата мора да бидат вклучени во процесите на донесување одлуки во сите прашања што се однесуваат на нивното образование. Ова мора да биде загарантирано со законодавството;
3.2.
Силата на донесување одлуки не смее да биде концентрирана во рацете на поединци; Органите за донесување одлуки на сите нивоа мора да бидат репрезентативни и демократски;
3.3.
Мора да постои орган на колективно донесување одлуки, како што е училишен одбор каде што станува збор за процесот на донесување одлуки на училиште;
3.4.
Учениците од училиштата мора да имаат одредено влијание врз содржината на предавањата, методите на настава, наставните програми и книгите;
3.5.
На студентите треба да им се гарантира правилно, транспарентно оценување на нивната работа. Студентите имаат право на универзално и континуирано оценување. Понатаму, на учениците од училиштата треба да им се даде можност да го оценат применото предавање;
3.6.
Учениците во училиштата мора да имаат подеднакво влијание како што имаат наставниците во училишните процеси на донесување одлуки;
3.7.
Учениците од училиштето треба да гарантираат/имаат доволно време за учење и учество.
Правото на учество во Декларацијата јасно го дефинира и посакуваното ниво на ангажираност на младите во донесувањето одлуки, за кое се водеше постојана борба во изминатите 10 години во Куманово. Штом се формираа училишните синдикати преку демократски процес на избори и учество на учениците. Првиот предизвик за секој од Студентскиот сојуз е да се добие признание и да се изгради кредибилитет пред училишниот одбор. Овие напори во Куманово и низ целата земја се преточени во општи препораки за националните политики. Поконкретно во рамките на новиот предлог закон со кој се регулира средното образование. Новиот предлог предвидува училишни сојузи како рамноправни партнери во донесувањето одлуки во училиштата и нивниот развој станува задолжителна постапка за секое средно училиште. Ова создава одржливо решение за обезбедување на активно учество на учениците во развојот на училиштето. Во изминатите две години училишните сојузи беа активни во застапувањето за различни прашања што директно влијаеа врз процесот на образование. Секоја година студентски синдикати го креваат својот глас за проблемот со државниот испит. Начинот на кој се обликува и како ќе влијае на иднината на студентите. Член 3: Право на жалба 3.1. Учениците од училиштата треба да имаат право на жалба против нефер третман и да имаат право да бараат дисциплински мерки во случај на такви прекршувања. Со жалбата треба да постапува непристрасна структура. 3.2. Секоја жалба преку внатрешни или надворешни канали не треба да предизвика штета на угледот на ученикот.
Овој член е меѓу најзагрижувачките прашања за студентите. Според сегашното законодавство, училишните сојузи во повеќето училишта не се дел од статутот на училиштата,
ова остава чувство на двосмисленост кај младите дека нивните структури и нивните организациски напори не се признати од училишните власти. Со други зборови, ако тие се жалат на одредени неповолни политики, тие би добиле индивидуален третман како студенти, а не како студентска организација. Член 4: Ѓраѓански права Член 5: Право на квалитетно образование Член 6: Стручно образование и обука Член 7: Право на пристап до образование Член 8: Право на одржување на културниот и личниот идентитет Член 9: Право на родова еднаквост Член 10: Право на флексибилен училишен систем Член 11: Право на соодветно училишно опкружување Член 12: Право на информации и насоки Член 13: Внатрешни регулативи Член 14: Право на глобално образование и образование во општеството
ВРЕМЕ НА РЕФЛЕКСИЈА Како ја оценувате состојбата во вашето училиште? Каде мислите дека се наоѓате вие? Каде се наоѓаат младите во вашето училиште? За што се гласни и зошто?
Проверка на реалноста! Куманово е урбан и економски центар во југоисточниот регион на Северна Македонија. Тој е разновиден град во културата и можностите за младите. Центар за интеркултурен дијалог (ЦИД) како организација предводена од младите основана од средношколци во изминатите 15 години обезбедува можности за вклучување во градење дијалог и доверба меѓу различните етнички и културни заедници во градот. Главно преку пристапот до неформално образование и човекови права. Едукација на младите за нивните права и обврски како активни граѓани на нивната заедница. Овој процес резултираше во тесна соработка и иницираше низа напори за мобилизирање на младите во застапување за нивните проблеми и грижи. Куманово има 8 средни училишта со повеќе од 10 различни образовни програми. Низ годините, ЦИД воспостави соработка и ги поддржуваше училиштата со нивните напори да развијат воннаставни активности за своите ученици. Овие напори резултираа во развој на низа модели за тоа како да се организираат младите во училишната средина. Во секое од училиштата имало различни реакции на идејата дека младите треба да се организираат и да учествуваат во процесите на донесување одлуки во училиштето или барем да бидат консултирани. Овој процес е под силно влијание на општата политичка клима, како и училишните политики. Промените во управувањето со училиштата и политичките случувања во повеќето случаи им даваат малку простор на младите да најдат фокус и да се организираат во барањето за промени што им се важни. За најдобро решавање на овие прашања, ЦИД разви повеќе холистички пристап преку градење на капацитетите на младите за да можат да дејствуваат во една рака и да ги информираат и развиваат капацитетите на училишниот персонал, како што се наставниците и училишниот персонал. Со цел да се помогне во процесот на градење одржлив начини на развој
на структури кои обезбедуваат големо разбирање за улогите и одговорностите на секоја од вклучените страни. Како и да е, имаше низа активности и обиди да се подигне нивото на учество на младите во донесувањето одлуки со училиштата преку конкретни активности што започнаа дијалог меѓу младите и нивните колеги во училиштето за да учествуваат во креирање на политики. Главниот фокус на организирање на млади во училиштата се развил околу активности што ги здружуваат младите од различни етнички заедници со цел да воспостават дијалог и да се изгради доверба. Сепак, напорите на средношколците не застануваат тука. Кумановските млади беа силно вклучени во организирање на национални студентски движења и студентски протести. Во Куманово училишните сојузи успеаја да мобилизираат и да бојкотираат одредени политики во образованието, како и да соберат млади од различни етнички заедници да протестираат за нивните заеднички проблеми, што покажа зрелост и влијание на напорите за развој на покохезивна заедница. Надвор од училиште, младите од Куманово имаат младински центар Multi-Култи кој им обезбедува простор и можности да се организираат. Се вложуваат многу напори за едукација на младите за нивните права, како и за градење на нивните лидерски капацитети. Меѓу најуспешните програми за лидерство што ги нуди ЦИД преку Младинскиот центар е Академијата за лидерство на ЦИД или попозната кај младите како „ ЦИД Академија “, што е долгорочен едукативен модул кој обезбедува единствен пристап кон развој на различните компетенции на младите за да се однесуваат како водачи во нивната заедница. Модулот на ЦИД Академијата обезбедува младински камп за градење тим на група од околу 20 млади луѓе, а потоа во период од 3 до 9 месеци да им помогне да развијат специфични вештини за основите на активизмот и ангажманот во заедницата. Овој процес е проследен со многу активности во заедницата и
размислувања за тоа како младите ги предизвикуваат тековните наративи во заедницата, како и развој на можности за вклучување на пошироката јавност со цел да се залагаат за одредени проблеми. Оваа програма низ годините еволуираше и вклучуваше низа креативни пристапи за решавање проблеми во заедницата. Во текот на активностите и истражувањата спроведени од ЦИД и други организации како главен предизвик за младите во Куманово останува:
● Правилен пристап до информации што се од интерес за младите. Главно во областа на младинско организирање како и да се информираат за различните политики што влијаат на нивниот живот. Малку или воопшто не се инвестираше во подобрување на каналите за комуникација што ги нудат училиштата. ● Интеркултурни
компетенции
за
справување
со
мултикултурното
опкружување во кое живеат. Градот има тенденции за сегрегација и потенцијални конфликти меѓу младите кои немаат можности да се сретнат со разновидни врсници кои живеат во истиот град. ● Организациски вештини, тимска работа и комуникација. Повеќето од младите сметаат дека е тешко да управуваат со структурите и да ги вклучат своите врсници во активности за развој на активности. ● Низок
квалитет
институции.
на
образовни
услуги
обезбедени
од
образовни
4. Наши напори Оваа година, Центар за интеркултурен дијалог обедини 24 средношколци од три различни училишта во Куманово и работеа заедно за да ги градат своите капацитети преку обуки и граѓански акции. Одржаа 5-дневна работилница за градење на основната група од 24 активисти кои ќе развијат заеднички совет составен од претставници на различни училишта кои предаваат на различни јазици и на припадници на различни заедници во Куманово. Следејќи
ја
работилницата,
беа
спроведени
серија
од
десет
обуки
(еденодневни) за понатамошно градење на капацитетите на почетната група, како и на другите ученици од училишта со кои соработуаме. Работилниците и обуката се фокусираа на развој на вештините на младите
учесници за промовирање на позитивни промени во нивните заедници преку учење за демократските вредности и принципи, човекови права, лидерство, меѓукултурен дијалог и користење на офлајн и офлајн алатки за застапување. На дел од работилниците беа и наставници кои се активни во обезбедувањето поддршка на учениците во училиштата. Откако учесниците го добија потребното знаење, тие го поддржаа планирањето на 10-та летна школа против говорот на омраза. Настан за обука што им помага на младите да ги градат своите капацитети во справувањето со говорот на омраза и наративите за омраза. Обуката исто така ангажираше врсници од почетната група и им помогна понатаму да ги развиваат своите лидерски способности. Дел од програмата за обука беше развој на акциони планови за активности во заедницата за справување со говор на омраза. Учесниците развија 3 активности во заедницата:
Канцеларија за млади Оваа кампања за застапување успешно обезбеди повторно отворање на наменскиот простор за младите во училишните установи. Ова беше голем успех за процесот на организирање на студентите, бидејќи му овозможува на студентскиот совет да има место за организирање координативни состаноци со цел правилно функционирање, како и да обезбеди простор за другите студенти со место каде што ќе можат да се соберат и да направат какви било вон наставни програми или какви било други активности од типот на дружба, читање книги, играње забавни игри или престој таму додека чекаат јавен превоз после училиште. Студентскиот сојуз, исто така, успеа да преговара за одржување на просторот, осигурувајќи дека ќе има 2 студенти што ќе ја одржуваат канцеларијата отворена, а кои ќе бидат назначени од училишниот персонал и од ученичкиот совет почнувајќи од септември.
Студентскиот сојуз исто така успеа да назначи заедничка личност за комуникација што ќе служи како мост помеѓу училишниот персонал, младинските организации во градот и студентскиот сојуз. Ова лице ќе им обезбеди на младите луѓе информации за можностите за развој преку неформално образование. Оваа акција ќе има влијание и во двете гимназии во градот. Изложба: Што им недостасува на младите во Куманово? Младите во Куманово и пошироко постојано изразуваат потреба за место каде што можат слободно да ги кажат своите мислења и идеи, но и да ги споделат своите креативни и критички умови со другите. Со оглед на оваа потреба, младинскиот совет одлучи да отвори повик за креативна ликовна изложба за сите млади луѓе, кои ќе им понудат простор за споделување и признавање
на нивните грижи и придонеси за изнаоѓање на соодветен одговор на потребите на младите во градот. Па така и темата на повикот беше „Што им недостасува на младите во Куманово?” Девет инспиративни млади од три различни општини: Куманово, Старо Нагоричане и Липково ги споделија своите размислувања преку уметност користејќи темпера или молив на платно. Уметничките парчиња потоа беа презентирани на настан на кој беа презентирани различни резултати и препораки за промена до локалните и националните власти, донесувачите на политики и другите засегнати страни кои се поврзани со обликувањето на животот на младите во градот. Уметноста зборуваше за себе и сподели силна визуелна порака до сите присутни луѓе. Графити уметност против омраза После поучната обука за справување со говор на омраза, учесниците беа инспирирани веднаш да преземат нешто.
Тие одлучија да излезат на улиците и да ги мапираат сите графити што имаат порака на омраза или симбол на омраза. Па така на сличен начин тие одлучија да ги обојат тие области со позитивно, креативно и инклузивно уметничко дело. Во потрага по графити со говор на омраза, младите веднаш наидоа на пречки како што е забрана за сликање на приватни имоти кој се смета за вандалски чин, но за тоа училишниот совет преговараше со општината и полицијата за да интервенира само на јавни места каде што се прикажуваат пораки или симболи на омраза. Па така дојдоа до идеа да работат на ѕидовите на училишната зграда што ја делат албанската и српската заедница и многу често е мета на лош графит и графити со говор на омраза.
Бидејќи советот успеа да преговара со училишните власти, тие добија не само дозвола да ги отстранат пораките со омраза, туку и да насликаат широк мурал на sидовите на училиштето. Настан кој предизвика голем интерес кај младите. Работилницата за справување со говор на омраза ги придвижи учесниците кон тимска работа и соработка помеѓу различни етникуми и правење на нивната заедница подобро место за секого. Запознајте се со моделот на училишна сојуз Училишните сојузи се организации развиени од студенти со цел да се залагаат за прашања и проблеми што младите можат да ги имаат додека го поминуваат своето време на училиште и воопшто за време на своето образование. Овие тела ги водат млади луѓе (идеално) кои се признаени од училишните власти како рамноправен партнер во донесувањето одлуки кога станува збор за политиките во училиштето што влијаат на животот на младите. Оваа структура има за цел да вклучи поголем дел од учениците и да создава репрезентативен синдикат на ученици.
Накратко, училипниот сојуз ги застапува интересите на различните училишта пред креаторите на политиките и донесувачите на одлуки на локално или национално ниво. Секое од училиштата треба да има демократски и партиципативен процес на избор на членови на одбор на училишниот синдикат што ќе биде највисоката репрезентативна организација за млади. Следниот модел што ќе биде презентиран е развиен од Центарот за човекови права и разрешување конфликти и служеше како модел за градење училишни синдикати во изминатите 10 години меѓу училиштата во Куманово.
Центарот за интеркултурен дијалог во првите 4 години го олесни процесот на градење на ученички сојузи во училиштето и го пренесе знаењето на училишниот персонал кој сега има долгогодишно искуство во градењето на овие младински организации. Овој модел започнува со процесот на избор на Училишниот одбор избран од учениците, а претставници на одборот го сочинуваат училишниот парламент кој го избира одборот на училишниот сојуз. Оваа структура има 3 главни делови (i) кои се телата на Училишниот сојуз: Училишна заедница Задачи: одлучување за прашања поврзани со учење, престој во училиште, комуникација и однос меѓу врсниците, односи со властите во училиштето 1. Претседателот и потпретседателот на заедницата во училницата Од секој клас треба да бидат избрани 1 ученик и 1 ученичка Изборни критериуми:
Ангажман, регуларност, успех во високото учење (претежно добар / одличен), комуникативност, почит кон другите (не прави разлика меѓу учениците, се однесува кон сите подеднакво, се залага за учениците), има почитување од другите ученици, одговорност Задачи: • го претставува класот до училишните власти и им ги пренесува мислењата и ставовите на соучениците на овие тела (училишен одбор, директор, совет на наставници, совет на родители, училишен сојуз)
• организира дискусии во својот клас за специфични прашања / проблеми (самоиницијативно или на иницијатива на други ученици); • обезбедува информации, пораки и предлози од училишните власти до учениците; • Соработува со постојани и привремени тела во училишната заедница за одредени прашања Отпуштање на претседател / потпретседател на училишна заедница: • На свое барање; • Поради продолжено отсуство од часови • На барање на група ученици (најмалку 10% од вкупниот број ученици во класот) • Поради трансфер во друго училиште 2. Постојани работни групи на училишна заедница Најмалку 1 ученик и 1 ученичка во секоја од работните групи за: • Прослави и настани • Екскурзии • Дисциплина и хигиена • Собирање донации и други финансиски давачки • Еколошка патрола • Спорт
жалби и поплаки:
иницијативи и предлози:
• Класен раководител •
одговорен наставник
наставник
•
класен раководител
• училишниот
•
родителски совет
персонал
•
наставнички совет
•
директор на
• назначен одговорен
• наставнички совет • директор на
училиште
училиште • училишен одбор
•
училишен одбор
•
училишен сојуз
претседател / потпретседател на училишната заедница
постојани тела на
привремена училишна
училишната заедница
заедница
Училишна заеница
(сите ученици од класот)
3. Привремени работни групи на училишната заедница Се формираат за потребите за различни прашања (на пример: промена на униформи, помагање на ученици во учење итн.) Секоја од овие работни групи треба да има најмалку 1 ученик и 1 ученичка. (ii) Комуникациска скала (iii) Изборни процедури 1. Класниот раководител најавува една недела однапред дека ќе има избори за претседател и потпретседател на телата на училишна заедница, како и членови на постојаните тела на училишната заедница со точното време на избори, притоа запознававајќи ги учениците усно и писмено (копија од телата во училишната заедница и скалата за комуникација се лепат во секоја училница во формат А3) со критериумите за избор и нивните задачи за да имаат време да размислат. 2. Избори (по училница) Материјали: • Креда и табла • Кутија со отвор на капакот • Гласачки ливчиња - хартија А4 исечена на осум дела; онолку секции колку што има ученици • прибор за пишување - колку што има ученици • A4 хартија • А3 копија од тела во училишната заедница и Студентскиот сојуз со скала за комуникација • Селотејп 2.1. Постапка за избор на претседател и потпретседател на училишната заедница: • Критериумите за избор на претседател / потпретседател на училипната заедница и нивните задачи повторно се претставуваат
• се нагласува дека тие мора да бидат од различен пол (по пребројувањето на гласовите тој / таа ќе биде претседател со најголем број гласови, а следниот според бројот на гласови, но од различен пол од претседателот ќе биде потпретседател) • Кандидатите се номинираат (тие се пријавуваат сами или ги номинираат други ученици, но не и наставникот; мора да има најмалку едено машко и едно девојче-кандидат за да има општа постапка за избор; имињата со реден број се запишуваат на табла) • Откако ќе се исцрпи претходната фаза, секој кандидат кажува дали сака или не сака да биде избран без притисок од страна на некого; тој што не сака - се елиминира од списокот • Тричлена комисија е избрана за избор од самите студенти (мешани полови, и кои не се кандидати) • Комитетот за избор седи на еден дел од училницата, а наставникот им дава празна гласачка кутија и празни ливчиња и вели дека сега е одговорна за спроведување фер, демократски и тајни избори • Комисијата за избор им дава едно празно гласачко ливче на сите
студенти кои потоа треба да ги копираат кандидатите од одборот по редослед, а потоа секој го дава гласачкото ливче на комисијата која ги проверува ливчињата, ги меша и покажува дека во следниот чекор секој ќе добие гласачко ливче на кое ќе може да заокружи само еден кандидат • еден по еден, ученик доаѓа до комисијата за избор, добива едно гласачко ливче, тајно го заокружува лицето за кое гласа, го преклопува гласачкото ливче и го става во кутијата за гласови • Откако ќе гласаат сите ученици, комисијата за избор јавно ги брои гласовите само на важечките ливчиња
(ако никој не заокружи / или заокружи повеќе од еден кандидат / има регистрирани кандидати / ливчето е прецртано - се смета за неважечко; ако 51% или повеќе од гласачките ливчиња се неважечки - изборот е невалиден) • оној со најмногу гласови е прогласен од изборната комисија за претседател, а следниот по број на гласови, но од спротивниот пол го прогласуваат за потпретседател на класот / училишната заедницата, ги запишуваат нивните имиња на список што тој / таа го доставува до: наставнички совет, директор на училиште, училишен одбор и родителски совет • Учениците накратко се запознаваат со тоа што е училишен синдикат (усно и писмено со лепење во училницата А3 копија со телата во Училишниот сојуз и скалата за комуникација), па учениците се информираат дека изборите за функциите во ова тело ќе следат наскоро (за основното училиште: Само оние од предметната настава ќе учествуваат во изборот, а на учениците од одделенска настава им се укажува дека за да решат одредени проблеми / да преземат иницијативи во иднина можат да побараат помош од оние постари ученици кои ќе бидат избрани во претседателството на училишниот сојуз) 2.2. Постапка за избор на членови во постојаните тела на училницата: (Истата постапка се спроведува при избор на членови во привремените тела на училницата, но само кога е потребно) • Одделенскиот наставник ги запознава учениците со видовите постојани тела на часот / заедницата, нивните задачи воопшто, како и фактот дека секое тело мора да има најмалку два члена со мешан родов состав • Секој ученик (освен претседателот и потпретседателот на училишната заедница) доброволно одлучува во кое тело сака да биде член, но секој ученик мора да биде член на најмалку едно тело
• Претседателот и потпретседателот на училницата ги запишуваат членовите во секое тело и го чуваат списокот 1. Собрание на Училишниот сојуз Органи на Училишниот сојуз (имаат едногодишен мандат со право на уште еден реизбор)
(i)
Изборни процедури Собранието на училишниот сојуз го претставува вкупниот број на сите претседатели и потпретседатели на класовите на одредено средно училиште. Задачи: • • • •
избира претседател на училишен сојуз ја сумира работата од претходниот период усвојува кодекс на однесување во училиштето (по јавна дебата во училиштето) дискутира за состојбата во училиштето и зазема став за прашања од интерес на сите ученици Начин на работа:
• • • •
Се среќава задолжително најмалку двапати годишно во однапред утврдени термини, и кога е потребно Најмалку половина од членовите мора да присуствуваат на состанокот Одлучува со просто мнозинство (повеќето од присутните) Со него управува претседателството на Училишниот сојуз Отпуштање на член на Собрание на Училишен сојуз:
• •
На нивно сопствено барање Бидејќи тој / таа е ослободен од должноста во нивната училишна заедница • На барање на група ученици (најмалку 10% од вкупниот број ученици во училишниот сојуз) • Собрание на училишен сојуз со 16 или помалку членови, исто така, дејствува како претседател на тој училишен сојуз
2. Претседателство на Училишниот сојуз (1 машко и 1 женско од секоја генерација и од секоја јазична паралелка на образование) Начин на работа: • Задолжително е да се состануваме најмалку еднаш месечно во однапред утврдени термини, и кога има потреба • Најмалку половина од членовите мора да присуствуваат на состанокот • одлучува со просто мнозинство (повеќето од присутните) • Со него претседава претседателот на Училишниот сојуз Задачи: • ги претставува мислењата на учениците • Учествува во донесување одлуки што се важни за студентите • Помага во решавање на конфликти • Учествува во активности што ги подобруваат односите помеѓу учениците и другите структури во училиштето • создава услови за комуникација и соработка помеѓу ученици од различни етнички и верски заедници • Иницира и спроведува активности и промени во училиштето • иницира и поддржува проекти • иницира, организира и активно учествува во разни акции и настани • спроведува петиции и кампањи за одредени прашања • прима и прегледува информации од ученици за разни иницијативи, предлози и проблеми • ги информира учениците • развива и предлага кодекс на однесување во училиштето заедно со наставниците
• Воспоставува контакти со училишната администрација, наставниците и родителите во врска со разни прашања • подготвува извештаи и мислења што ги доставува до Училишниот сојуз, наставничкиот совет, советот на родители, училишниот одбор и директорот на училиштето
2.1. Претседавач на претседателство на Училишниот сојуз (Тоа е најстариот член според датумот на раѓање во претседателството, без оглед на полот и јазикната паралелка во образованието) Задачи: • свикува состанок на Собранието на Училишниот сојуз на предодредени датуми (најмалку двапати годишно), и кога е потребно • свикува состанок на Претседателството на Училишниот сојуз на однапред утврдени датуми (најмалку еднаш месечно), и дополнително по иницијатива на најмалку двајца членови на претседателството, но и кога е потребно II Комуникациска скала
наставнички совет директор на училиште Училишна табла родителски совет
Претседателство на Училишниот сојуз Училишен сојуз
Изборни процедури на Претседателството на Училишниот сојуз Материјали потребни за организирање избори: •
Креда и табла
•
Кутија со отвор на капакот
•
Гласачки ливчиња - хартија А4 исечена на осум дела; онолку секции колку што има студенти
•
прибор за пишување - колку што има ученици
•
A4 хартија
•
А3 копија на тела во УЗ со скала за комуникација
•
Селотејп
1. Наставникот / координаторот на изборите ги информира сите претседатели и потпретседатели од сите училишни заедници на Училишниот сојуз, најмалку една недела пред изборите за состанок во одредена просторија во училиштето и определно време; Списокот на избрани тела за секоја училишна заедница може да се добие од директорот на училиштето. 2. Со состанокот раководи наставникот / координаторот кој започнува со утврдување дали се присутни најмалку 51% од вкупниот број на претседатели и потпретседатели на класовите кои се поканети, а потоа го водат состанокот на наставниот јазик на училиштето по следниот редослед (чекор по чекор) Денот на изборите на Претседателството на Училишниот сојуз • Присутните се запознаваат со задачите и начинот на работа на органите
на училишниот сојуз (усно и писмено: копија од телата во училишниот сојуз и скалата за комуникација се поставуваат на ѕидовите на училницата во А3 формат)
• Дадено е време од 15 мин за сите присутни да формираат групи, одделно
за секој образовен јазик и за секоја генерација (прва, втора, трета и четврта година) и во секоја од нив да номинираат кандидати (номинирани од нив самите или други) за членови на Претседателството на Училишниот сојуз (најмалку 1 машко + 1 девојче за кандидат), а потоа се запишуваат на таблата - одделно за секоја генерација и за секој образовен јазик • од оние што нема да бидат на списокот со кандидати, се формира комисија за избор (возраст, пол и етнички мешани) што седи во одреден дел од училницата и е одговорен за спроведување фер, демократски и тајни избори и дава едно празно гласачко ливче за сите студенти кои тогаш треба само да ги запишат кандидатите наведени на таблата во училницата (секој само од нивната генерација и образовен јазик), а потоа секој го враќа гласачкото ливче на комисијата за избор што ги проверува и меша (одделно од секоја генерација и образовен јазик) и посочува дека во следниот чекор секој ќе добие гласачко ливче на кое ќе треба да заокружи само едено машко и едно девојче кандидат од нивната генерација и образовен јазик. • еден по еден, учениците одат до комисијата за избор, добиваат едно гласачко ливче, тајно го заокружуваат лицето за кое гласаат, го преклопуваат гласачкото ливче и го ставаат во гласачката кутија • Откако ќе гласаат сите студенти, комисијата за избор јавно ги брои гласовите само од важечките ливчиња (ако гласачкото ливче е празно или има заокружено повеќе од едно лице од пријавените кандидати / ливчето е прецртано - се смета за неважечко; ако 51 % или повеќе од гласачките ливчиња се неважечки - постапката за избор не е валидна, па затоа изборот се прави со ждрепка од сите имиња на претходно присутните на одделни гласачки ливчиња за секоја генерација и секој образовен јазик одделно)
• Функцијата член на Претседателството на Училишниот сојуз има еден
ученик од секоја генерација и од секој јазик на образование кој освоил најмногу гласови како кандидати за таа позиција • Комисијата за избор ги запишува имињата на избраните лица на список што го доставува до: родителскиот совет, наставничкиот совет, директорот на училиштето и училишниот одбор и ги објавува на огласна табла во училиштето на сите јазици на образование. Во еднојазични училишта кои имаат значителен број ученици кои се членови на ромската
заедница:
покрај
горенаведената
постапка,
наставникот
/
координаторот за изборите убедува состанок на сите ученици Роми и организира избори за нивните претставници во Училишниот сојуз според истата постапка, т.е.: • Сите присутни ученици се поделени во групи според нивната генерација и предлагаат кандидати за членови на Училишниот сојуз (без оглед на полот) - барем по еден од секоја година • Кандидатите се запишуваат на празни ливчиња за секоја генерација одделно • Се одржуваат тајни избори; секој гласа за само еден кандидат од својата генерација (иста учебна година) • оние кои имаат најмногу гласови (по еден од секоја генерација), без оглед на полот, влегуваат како членови на Училишниот сојуз, а од нив - оние што се во последните две генерации (трета и четврта година) стануваат членови на претседателството на Училишниот сојуз. • Комитетот за избор ги запишува имињата на избраните лица на список
што го доставува до: родителскиот совет, наставничкиот совет, директорот на училиштето, училишниот одбор и до претседателството на УС и ги објавува на табла во училиштето.
Мониторирање на списокот за следење на работата на Училишниот сојуз Име на училиштето: Одговорна НВО / Група за менторство: Датум: Легенда - секоја од квадратчињата се пополнува според активноста за следење: 🗹 - проверени и спроведени 🗷 - проверини но не спроведени c
- сè уште не е проверено (не се следи)
1. Координативниот тим на координиран наставник во училиштето: се формира членови на тимот се: 1 училишен персонал + 2 наставници во повеќејазични училишта има претставници од секоја јазична програма 2. Секоја училница: Избра претседател и потпретседател на училишната заедница за време на нивниот избор се следат предвидените демократски процедури претседателот и потпретседателот се од различен пол Доброволно избра членови за сите постојани работни групи на училипната заедница сите ученици се членови на барем една од постојаните работни групи (освен претседателот и потпретседателот) постојаните работни групи имаат полов состав Привремените работни групи во училницата се создаваат по потреба привремените работни групи имаат родово мешан состав 3. Училишен сојуз Избра претседател на УЗ
Се состои од 1 машко + 1 девојче од секоја генерација (учебна година). И од секој наставен јазик на училишна програма назначи претседавач без оглед на полот Тој / таа е најстариот член на претседателството на календарот Тој / таа ги води состаноците Тој / таа ги потпишува записниците од состаноците Состаноци на Училишниот сојуз најмалку двапати годишно во предодредени термини Состаноците се организирани од претседателството на Училишниот сојуз На тимот му помага тим на наставници-координатори се води список на присутни Најмалку половина од членовите на Училишниот сојуз се присутни Состаноци на Претседателството на Училишниот сојуз Има најмалку еднаш месечно состанок во предодредени термини Состаноците ги организира претседателот на УЗ На тимот му помага тим на координатори на наставници се води список на присутни Најмалку половина од студентското тело е присутно Функционирање на Училишниот сојуз: списокот со сите членови се доставува до сите тела во училиштето (совет на наставници, совет на родители, директор на училиште, училишен одбор) идеи за акција доаѓаат од самите ученици тимот на наставници-координатори не дава идеи Сите одлуки ги донесуваат самите ученици
Тимот наставник-координатор не учествува во донесувањето одлуки Училишниот сојуз презема активности за промени во самото училиште Училишниот сојуз презема активности за соработка со друго училиште Училишниот сојуз презема активности за соработка со општината Училишниот сојуз е вклучен во работата на другите училишни тела 4. Изборот на претседателството на Училишниот сојуз: Оддржување на избори претходно закажани избори и објавени во писмена форма во назначените информативни области на училиштето Наставници-координаторите го закажуваат денот, местото и времето на избор најмалку една недела однапред Пишаниот материјал со критериуми, задачи, постапки за избор се поставуваат на видливи места пред почетокот на изборите На изборите присуствуваат најмалку 51% од вкупното членство во Училишниот сојуз Наставникот-координатор ги запознава присутните со постапката за избор со задачите и начинот на работа на Училишниот сојуз преку пишани материјали Од присутните се формираат посебни групи за секоја генерација и за секој јазик на образование Секоја група предлага најмалку 1 машко + 1 девојче за кандидат од нивната генерација и програма на наставен јазик за кандидат за претседател на Училишниот сојуз Сите кандидати се поставуваат на видно место од сите училишни години и наставни јазици Секој предложен кандидат се согласува со своето учество на изборите Се формира комисија за избор на три члена од студенти кои не се кандидати Групата е возраст, пол и етнички мешана
Кандидатите се запишуваат по азбучен ред на гласачките ливчиња (одделно за секоја генерација и јазик на образование) Сите членови на Училишниот сојуз добиваат едно гласачко ливче само за нивната генерација и јазик на образование Секој поединечно и во тајност означува само 1 машко и 1 девојче кандидат од гласачкото ливче Гласачките ливчиња се собираат во гласачка кутија Изборната комисија јавно ги брои гласовите и јавно ги објави избраните кандидати 1 машко + 1 девојче се избираат за членови на претседателството на Училишниот сојуз од секоја генерација и јазик на настава Избраните се оние кои освоија најмногу гласови Списокот на избрани членови на Претседателството на Училишниот сојуз на сите наставни јазици на училиштето и е потпишан од изборната комисија и се доставува до: совет на наставници, совет на родители, директор на училиште, училишен одбор Списокот на избрани членови на УС на Претседателството од сите јазични инструкции во училиштето и потпишан од изборната комисија е истакнато за сите ученици во училиштето Избор на претставници на Ромите во Училишниот сојуз во училиштата со значителен број ученици Роми (мин. 5% од вкупниот број ученици во училиштето): Изборниот процес е завршен Изборите претходно се закажани во писмена форма Наставниците-координатори го закажуваат денот, местото и времето на изборите најмалку една недела однапред со сите ученици Роми На него учествуваат најмалку 51% од вкупниот број ученици Роми во училиштето Наставникот-координатори ги запознава присутните со изборот со задачите и начинот на работа на Училишниот сојуз преку пишан материјал
Од присутните се формираат посебни групи за секоја генерација Секоја група предлага барем еден кандидат од нивната генерација за член на УЗ без оглед на полот Кандидатите се поставуваат на видно место од сите генерации секој предложен кандидат се согласува на неговиот / нејзиниот избор за учество на избори Се формира комисија за избор на три члена од студенти кои не се кандидати Групата е возраст, пол и етнички мешана Кандидатите се регистрираат по азбучен ред на гласачките ливчиња (одделно за секоја генерација) Секој добива едно гласачко ливче со кандидати од нивната генерација Секој гласа поединечно и тајно со заокружување на само еден кандидат Гласачките ливчиња се собираат во гласачка кутија Изборната комисија јавно ги брои гласовите и јавно ги објавува избраните кандидати За секоја генерација се избира по еден член на Училишен сојуз, без оглед на нивниот пол Избраните се оние кои освоија најмногу гласови Избраните кандидати од последните две генерации стануваат и членови на претседателството на Училишниот сојуз Списокот на избрани членови на Училишниот сојуз и претседателството на Училишниот сојуз го потпишува изборната комисија и истиот се доставува до: наставничкиот совет, советот на родители, директорот на училиштето, училишниот одбор, претседателството на Училишниот сојуз Списокот на избрани членови на УС на Претседателството од сите јазични инструкции во училиштето е потпишан од изборната комисија, кој е истакнат за сите ученици во училиштето Информативна табла во рамките на училиштето: c
Постои информативна табла за потребите на учениците
Таблата е поставена на видно место во училиштето Има минимална димензија од 100X70cm. Половина се користи само за потребите на Училишниот сојуз На него се ставаат новини и информации Сите информации се прикажуваат на сите наставни јазици во училиштето Покрај него има шеми со тела, комуникациска скала, постапка за избор на училипна заедница и Училишен сојуз Списокот на членови на Училишен сојуз е поставен на него Списокот на членови на претседателството на Училишниот сојуз е истакнат на него Претседавачот на претседателството на Училишниот сојуз е истакнат 7. Шаблони за официјална комуникација на учениците за секој училишен орган и тело е: ◻ Шаблоните се развиени ◻ Постојат примери на сите наставните јазици на училиштето ◻ Тие се достапни во училишниот секретаријат ◻ Информациите се прикажани на истакнати места во училиштето Средношколски совет Оваа организација е чадор организација на средношколски заедници во одредени градови. Има улога на репрезентација со цел да ги застапува средношколските проблеми пред Локалниот градски совет како донесувачи на одлуки или која било друга национална институција што влијае на животот и развојот на младите на возраст од 14 до 19 години. Организацијата
ја
развиваат
членовите
на
Претседателствата
средношколските сојузи или кој било друг член на средношколските сојузи.
на
Овој процес започнува со иницијативен одбор кој се претвора во Собрание на советите, водено од избраните членови на одборот. Иницијативниот одбор Локален НВО или група наставници / координатори можат да иницираат процес на создавање на Студентски совет од средно училиште заедно со членови на Училишните сојузи. Отворениот повик за членови на иницијативниот одбор е подготвен од менторите и објавен во локалните медиуми, портали за млади и испратен до целиот училишен персонал за да им биде дистрибуиран понатаму на учениците. Во зависност од локалната реалност на учеството на младите во училиштата, младите се поканети да станат членови на Генералното собрание на Студентскиот совет. Идеално, членовите на ова тело треба да бидат номинирани претставници од секое претседателство на средношколските совет. Но, во места и случаи кога нема
развиени
или
не
функционираат
средношколски
совет,
секој
заинтересиран ученик што е барем претседател или заменик на класот може да биде номиниран. Откако ќе се создаде тимот, се развиваат материјали и информации за советот. Во оваа фаза првичните критериуми ќе бидат дефинирани во зависност од локалната реалност на младите и ќе бидат распишани општи избори со цел да се поканат заинтересираните страни. Генерално собрание на Средношколски совет Генералното собрание е највисок орган за донесување одлуки на советот кој го избира својот одбор и другите работни групи за да се обезбеди соодветна функционалност.
Со конститутивното собрание претседаваат членовите на иницијативниот одбор кои ги презентираат нацрт-документите за конституирање на советот. Го донесува статутот на советот и другите потребни документи, како што се правилници и комисии на собранието. Управен одбор на Средношколски совет Управниот одбор е тело за донесување одлуки помеѓу два генерални собранија. Неговите членови се избираат за време на Генералното собрание и може да се состои од 5 до 9 члена. Изборите за членови на Управниот одбор треба да се спроведат на демократски и партиципативен начин со тајно гласање. Меѓународно ниво до други организации и мрежи, дозволувајќи им на активностите и практиките да се повторуваат и прилагодуваат во рамките на локалните заедници. Обврски на Советот Да ги застапува интересите на своите членови; Да го следат и да учествуваат во развојот на локалната и националната политика; Да бидат гласот на младите во градот; Да не се здружува со политичка партија или друг политички субјект; Да се биде дел од Локалниот младински совет;
За Здружение Центар за интеркултурен дијалог (ЦИД) Центар за интеркултурен дијалог (ЦИД) е граѓанска организација која работи на промовирање на меѓукултурно прифаќање и активно граѓанство преку градење на капацитети, едукација и младинска работа. Активностите на организацијата се фокусираат на многу области кои се од интерес за младите луѓе: од обезбедување на услуги и информации, до истражување и поддршка за креирање на политики и вмрежување.
ЦИД работи на создавање на разновидни одговорни и кооперативни заедници каде што граѓаните активно придонесуваат кон социјалниот развој и интеграција. Нашата мисија е да обезбедиме одржлив развој на заедницата преку создавање на можности за квалитетно учество на граѓанското општество, унапредување на можностите за едукација, и активно вклучување на младите и останатите граѓани.
Повеќе информации за ЦИД се достапни на: www.cid.mk
ЗА АВТОРОТ
Флорим Реџепи е искусен младински работник којшто дејствува во Куманово, во моментов работи во областа на образованието и обуката на теми за организирање на млади, учество на младите, интеркултурно учење и развој на заедницата.
1
National Youth Strategy (2016 - 2025), Agency of Youth and Sport, North Macedonia
2https://www.voicesofyouth.org/understanding-youth-participation 3
. Lauritzen, P., keynote speech on participation presented at the Training Course on the development and implementation of participation projects at local and regional level, the European Youth Centre, Strasbourg, June 2006. 4https://www.voicesofyouth.org/youthadvocacy 5 UNICEF’s Youth Advocacy Guide 6https://www.youthdoit.org/themes/meaningful-youthparticipation/#:~:text=Meaningful%20Youth%20Participation%20(MYP)%20means,the%20involveme nt%20of%20youth%20voices. 7https://www.un.org/en/global-issues/human-rights 8https://www.youthdoit.org/themes/meaningful-youth-participation/ 9https://web.archive.org/web/20200509140102/https://www.childrightscampaign.org/what-is-the-crc/ 10"Public Policy Decision Making ." Pollution A to Z. . Encyclopedia.com. 16 Jun. 2021 11 E. Lagerspetz, in Encyclopedia of Applied Ethics (Second Edition), 2012