Pierwsza pomoc w wypadkach lawinowych Wytyczne IKAR - CISA
1. Czynniki warunkujące przeżycie ofiary
Zakres zasypania – całkowite czy częściowe? Obecność śmiertelnych obrażeń
Czas przebywania pod śniegiem Obecność przestrzeni powietrznej
Zakres zasypania
CAŁKOWITE ZASYPANIE – głowa ofiary jest całkowicie schowana pod sniegiem
CZĘŚCIOWE ZASYPANIE – głowa ofiary znajduje się ponad powierzchnią śniegu
Zakres zasypania Statystycznie głowa ofiary znajduje się 70cm pod śniegiem. Głębokość zasypania ma wpływ na czas odkopania ofiary. Nie stwierdzono wpływu nacisku śniegu na uratowanie ofiary.
Obecność śmiertelnych obrażeń Statystycznie około 20% ofiar lawin ginie od obrażeń śmiertelnych
Czas zasypania – KRZYWA PRZEŻYCIA
Czas zasypania – KRZYWA PRZEŻYCIA
Wykres pokazuje zależność pomiędzy prawdobieństwem przeżycia, a czasem zasypania
Czas zaypania – KRZYWA PRZEŻYCIA
FAZA PRZETRWANIA czas zasypania<18min. 9/10 osób odkopywanych w tym czasie żyje Liczy się każda sekunda!
Czas zasypania – KRZYWA PRZEŻYCIA
FAZA UDUSZENIA 18-35 min. Prawdopodobieństwo przeżycia spada z 91% do 34%. Wszystkie ofiary, które nie dysponują przestrzenią powietrzną umierają.
Czas zasypania – KRZYWA PRZEŻYCIA
FAZA UDUSZENIA 18-35 min. Na tym etapie ciało nie jest jeszcze wyziębione Wiele zgonów w tym czasie następuje również na skutek odniesionych obrażeń
Czas zasypania – KRZYWA PRZEŻYCIA
FAZA UTAJONA czas zasypania >35min. Ofiary dysponujące zamkniętą przestrzenią powietrzną i mające wolne drogi oddechowe. 28% ofiar żyje jeżeli jest odkopana przed upływem 90 min
Czas zasypania – KRZYWA PRZEŻYCIA
90 – 120 minut Prawdopodobieństwo przeżycia spada z 28% do 7%. Śmierć na skutek syndromu potrójnego „H”
Czas zasypania – KRZYWA PRZEŻYCIA
Powyżej 120 minut Przeżywa wyłącznie niewielka ilość ofiar (około 7%) Z reguły mają stały dopływ tlenu z powierzchni lub z dużej zamkniętej przestrzeni powietrznej.
PrzestrzeĹ&#x201E; powietrzna
Przestrzeń powietrzna
Każda wolna przestrzeń, niezaleznie od jej wielkości, wokół ust i nosa ofiary, przy wolnych drogach oddechowych Jeżeli drogi oddechowe nie są zablokowane przez snieg, to ofiara posiada przestrzeń powietrzną Jej istnienie wykluczyć można tylko w przypadku, gdy śnieg hermetycznie blokuje usta i nos ofiary.
Przestrzeń powietrzna + syndrom „3 x H”
U osób oddychających z zamkniętej przestrzeni powietrznej dość szybko pojawia się HIPOXIA (brak tlenu) i HIPERKAPNIA (nadmierna ilość dwutlenku węgla) Kiedy okres zasypania się przedłuża może wystąpić również HIPOTERMIA Połączenie tych trzech czynników tworzy SYNDROM POTRÓJNEGO „H”
Przestrzeń powietrzna
HIPOXIA i HIPERKAPNIA pogarszają stan świadomości poszkodowanego i silnie stymulują jego oddychanie Możliwe jest wystapienie bezdechu u poszkodowanego wkrótce po odkopaniu! Po odkopaniu zawsze uważnie monitoruj funkcje życiowe poszkodowanego i bądź gotowy do podjęcia resuscytacji!!!
Hipotermia – ocena stopnia wychłodzenia
I – przytomny, występują dreszcze, temperatura centralna 35-32 stopni II – zaburzenia świadomości, dreszcze zanikają, temp. 32-28 stopni III – nieprzytomny, temp. 28-24 stopni IV – ofiara nie oddycha, temp. poniżej 24 stopni
Pierwsza pomoc
Pierwsza pomoc - odkopywanie
Po zlokalizowaniuu ofiary sonda nie może być wyjęta – służy jako marker Należy kopać skośnie z boku – nigdy prostopadle od góry! Dojście do ofiary powinno odbywać się zawsze od boku
Pierwsza pomoc - odkopywanie
Najpierw należy starać się uwolnić głowę i jak najszybciej udrożnić drogi oddechowe Wykopana jama powinna być na tyle duża, aby umozliwiała pracę co najmniej jednemu ratownikowi
Pierwsza pomoc - postępowanie
Osoby, które nie zostały zasypane powinny użyć wszelkich mozliwych środków, aby odnaleźć i odkopać zasypanych w ciągu pierwszych 15 min Zorganizowane ekipy ratownicze dysponują limitem 90 minut od zasypania (realne szanse)
Pierwsza pomoc – dwie strategie
Czas zasypania<=35min. Najważniejsze jest jak najszybsze odkopanie. Fakt istnienia przestrzeni powietrznej ma drugorzędne znaczenie.
Pierwsza pomoc – dwie strategie
Czas zasypania >35 min. Obecność przestrzeni powietrznej i wolne drogi oddechowe są sprawą kluczową! Możliwa hipotermia – delikatne wydobywanie, bez wykonywania większych ruchów ciałem ofiary!
Czas zasypania <= 35 minut
Ocena i uwolnienie dróg oddechowych – nawet gdy poszkodowany jest jeszcze częściowo zasypany Jeżeli jest to konieczne – jak najszybciej podjąć podstawowe i zaawansowane zabiegi reanimacyjne Po odkopaniu zabezpieczyć poszkodowanego przed wychłodzeniem Transport do najbliższego szpiatala z Oddziałem Intenstywnej Terapii
Czas zasypania > 35 minut
Ostrożne odkopywanie – musi być możliwa ocena obecności przestrzeni powietrznej Powinno się kategorycznie unikać gwałtownych ruchów kończyn ofiary!!!
Faza ratownicza - zagrożenia
Okres pomiędzy odkopaniem a przyjęciem do szpitala Ryzyko zniszczenia przestrzeni powietrznej w trakcie odkopywania Po wydobyciu może wystąpić nagły bezdech i zatrzymanie krążenia Szybkie wychładzanie po wydobyciu może doprowadzić do hipotermii
Czas zasypania > 35 minut + brak przestrzeni powietrznej
Brak przestrzeni powietrznej, usta i nos ofiary są zablokowane śniegiem – ofiara nie ma szans na przeżycie, lekarz może stwierdzić zgon przez uduszenie
Czas zasypania > 35 minut +przestrzeń powietrzna
Należy podejrzewać syndrom potrójnego „H” Ofiarom, u których podejrzewa się syndrom 3xH należy niezwłocznie podac tlen Należy unikać gwałtownych ruchów ofiary w trakcie wydobywania i przenoszenia, aby uniknąć wymieszania się zimnej krwi obwodowej z cieplejszą krwią w narządach wewnętrznych Wykopany tunel musi być tak duży, aby możliwe było wydobycie przy minimalnych ruchach ciała
Czas zasypania > 35 minut + przestrzeń powietrzna
Jeżeli ofiara oddycha, po wydobyciu należy ułozyć i transportować ją w pozycji bocznej, a także zabezpieczyć przed wychłodzeniem Należy stale kontrolowac funkcje życiowe i być gotowym do resuscytacji
PostÄ&#x2122;powanie - diagram
Resuscytacja - diagram
Pamiętaj!!!
NO ONE IS DEAD UNTIL WARM AND DEAD!!! „Nikt nie jest martwy dopóki nie jest ciepły i martwy”
Dziękuję za uwagę
Opracował: G. Oblicki (GK GOPR) na podstawie materiałów szkoleniowych austriackiego Bergrettungsdienst (dr Ulley Rolles) i filmu „Time Is Life” IKAR-MEDCOM