Generał Mariusz Zaruski nasz patron
Człowiek dwóch żywiołów „Prowadziłem Polaków na góry i morze, ażeby stali się twardzi jak granit, a dusze mieli czyste i głębokie jak morze”.
Mariusz Zaruski urodził się 31 stycznia 1867r. w Dumanowie na Podolu (po rozbiorach Polski wieś w zaborze rosyjskim, obecnie na Ukrainie)
Rodzina Seweryn – ojciec Eufrozyna Iwanicka – matka Stanisław – starszy brat Bolesław – młodszy brat Żona – Izabela Kietlińska
Mariusz Zaruski z żoną
Młode lata Dzieciństwo spędził w domu
rodzinnym. Uczył się jeździć konno i pływać. Czytał książki podróżnicze i przygodowe. Uczęszczał do prywatnej szkoły powszechnej w Mohylowie, potem do rosyjskiego gimnazjum w Kamieńcu Podolskim. Dzięki wychowaniu patriotycznemu wyniesionemu z domu oparł się rusyfikacji.
Narodziny miłości do morza Od 1885r. Mariusz Zaruski studiował na wydziale
matematyczno–fizycznym na uniwersytecie w Odessie. Tam po raz pierwszy zobaczył morze i zakochał się w nim. Obserwował statki, łodzie, port. Pływał na statkach Rosyjskiej Floty Ochotniczej, przewożącej towary do dalekich krajów. Wypływał w rejsy po Morzu Czarnym, Śródziemnym, po Oceanie Indyjskim, Spokojnym, Atlantyckim. Na żaglowcu „Mewa”, jako marynarz, wykonywał najgorsze prace: sprzątał pomieszczenia sanitarne, szorował pokłady, obierał ziemniaki w kambuzie.
Marynarz Za
działalność patriotyczną został zesłany w 1894 roku do Archangielska, gdzie ukończył Szkołę Morską z tytułem Szturmana Żeglugi Wielkiej.
Na
żaglowcu „Derżawa” popłynął przez Ocean Arktyczny do Norwegii z ładunkiem drewna i futer – uratował statek przed zatonięciem.
Pływał
po morzach arktycznych jako kapitan na statku „Nadieżda”.
Zaruski - poeta Debiutował wydanym w 1897
roku w Archangielsku polskim tłumaczeniem wierszy mało dziś znanego rosyjskiego poety Siemiona Nadsona. Wydał także kilka zbiorów wierszy, ubierając w formę sonetów opisy swoich przeżyć i odczuć zarówno górskich, jak i morskich. W bezkresach mórz, szumiących hymn odwieczny, Na szczytach gór, gdzie stoi cisza głucha, Wśród owych sfer, gdzie szlak się wije mleczny O bracie mój, tam szukaj znaków Ducha! fragment
Malarz i portrecista W
Autoportret Zaruskiego
Odessie obserwował morze i utrwalał je na płótnie. Udane próby malarskie zachęciły go, aby wstąpić do Szkoły Sztuk Pięknych. Po odbyciu kary zsyłki powrócił na dwa lata do Odessy, gdzie ożenił się z Izabelą Kietlińską. Następnie pojechał do Krakowa, gdzie ukończył malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych. Po ukończeniu studiów pracował jako malarz portrecista.
Narciarz Organizował kursy jazdy na nartach
dla góralskich przewodników Jako gorący zwolennik narciarstwa wiele tatrzańskich szczytów zdobył na deskach. Skonstruował hamulec do nart, a także wymyślił kijki norweskie z odpinanymi talerzykami, które po połączeniu dawały jeden, długi kij alpejski. Dbał o popularyzację narciarstwa (zorganizował w Zakopanem pierwsze zawody narciarskie w stylu alpejskim).
Zasłużony dla Tatr Pierwszy polski taternik*, który
dokonał licznych wejść na wiele szczytów Tatr Polskich. Jeden z pierwszych speleologów (badaczy jaskiń). W 1909 roku zorganizował Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe i został jego pierwszym naczelnikiem. Mariusz Zaruski sam opracował statut Pogotowia, zasady działania, regulamin i rotę przysięgi. *Taternictwo - pokonywanie trudno dostępnych partii Tatr, wymagające
Żołnierz Po wybuchu I wojny światowej, służył
najpierw w Zakopiańskiej Kompanii Strzelców. Przeniesiony do 1 Pułku Ułanów brał
udział w licznych bitwach na froncie wschodnim. 11 listopada 1918 Zaruski wstąpił do
Wojska Polskiego. Naczelny Wódz Józef Piłsudski
mianował Zaruskiego na dowódcę 11 Pułku Ułanów. Zaruski walczył na froncie litewsko-białoruskim. 1 marca 1923 Zaruski został
powołany na stanowisko generalnego adiutanta Prezydenta RP, Stanisława Wojciechowskiego. 15 sierpnia awansował do stopnia generała brygady.
Odznaczenia Przez cały czas służby wojskowej Zaruski był wielokrotnie odznaczany: - orderem Virtuti Militari V klasy (najwyższe polskie odznaczenie wojskowe) - pięciokrotnie Krzyżem Walecznych - Krzyżem
Pionier żeglarstwa Na emeryturze za misję
życia uznał wprowadzenie Polski na morze. Współzałożyciel w 1924 Yacht Klubu Polski. Zaangażowanie w pracę na rzecz Komitetu Floty Narodowej przyniosło niezwykłe rezultaty – w roku 1929 ze składek od ludzi zakupiono "Dar Pomorza„.
Instruktor żeglarski i wychowawca Mariusz
Zaruski został instruktorem w ośrodku szkolenia morskiego. Szkolił harcerską młodzież na kursach wakacyjnych na stopień żeglarza, sternika jachtowego i kapitana morskiego. Zaruski znany był z powiedzenia, że „w twardym trudzie żeglarskim hartują się charaktery”. Realizując tę myśl, objął w 1935 funkcję kapitana na szkunerze, który pierwotnie nazwano „Harcerz”, a który na życzenie generała przemianowano na „Zawisza Czarny”.
Dorobek literacki Spuścizna o tematyce tatrzańskiej: podręcznik narciarstwa
Kilkanaście książek Zaruskiego dotyczy jego działalności morskiej:
według zasad alpejskiej szkoły opracowania o charakterze jazdy na nartach, instruktażowym, przewodnik po terenach regulaminy służbowe , narciarskich Zakopanego i Tatr zasady żeglugi, Polskich, pozycje „Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe”, „Na bezdrożach
tatrzańskich”.
beletrystyczne.
Zmierzch życia Podczas wojny w 1939 roku Zaruski
Ostatnie zdjęcie Zaruskiego
Grób Zaruskiego w Chersoniu
znalazł się we Lwowie. Mieszkał tam pod okupacją sowiecką, gdyż został aresztowany przez NKWD. Przewieziono go do więzienia w Chersoniu, gdzie zapadł na cholerę i zmarł 8 kwietnia 1941 roku. Dzięki staraniom harcerzy w 1997 roku do Polski sprowadzono urnę z jego prochami, którą 11 listopada 1997 roku uroczyście pochowano na Starym Cmentarzu w Zakopanem .
Upamiętnienie W Gdyni ma swój pomnik oraz patronuje jednemu z basenów jachtowych.
Jacht "Generał Zaruski„ jest flagową jednostką miasta Gdańska i służy kształceniu morskiemu młodzieży.
Chcesz wiedzieć więcej…. To zajrzyj na strony: Polskie radio
Muzeum Tatrzańskie
Portal trojmiasto.pl
Szkoła w Gdańsku
Prezentację przygotowała Anna Wicek