Ο ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΟΣΕ
Γρ. Σαμπατακάκης Δ/ντης ΔΙΣΣΑ – ΟΣΕ ΑΕ Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός, Msc, ΜΒΑ
Οι προτεραιότητες ανάπτυξης του Τομέα των σιδηροδρόμων στην Ελλάδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το Όραμα του Ο.Σ.Ε. που είναι να αναπτύξει μια σύγχρονη υποδομή για την παροχή υπηρεσιών σιδηροδρομικών μεταφορών, προωθώντας το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο ως ένα ουσιαστικό και αναπόσπαστο τμήμα των διευρωπαϊκών δικτύων, ικανοποιώντας την ανάγκη των πολιτών και των επιχειρήσεων για γρήγορη, ασφαλή, άνετη και οικονομικά αποδοτική μεταφορά των επιβατών και των εμπορευμάτων, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.
Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός του Τομέα διαμορφώνεται επομένως εντός του πλαισίου που ορίζει η Ε.Ε. για την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών σιδηροδρόμων κατά υψηλή προτεραιότητα και σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. Για το λόγο αυτό και ο Ο.Σ.Ε. οριοθετεί τους στρατηγικούς του στόχους στο μακροπρόθεσμο ορίζοντα, έτσι ώστε να εξυπηρετούν τη μακροπρόθεσμη προοπτική και να επιταχύνουν τις διαδικασίες ωρίμανσης των συνθηκών για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων. Κεντρικό μέλημα αποτελεί η διασφάλιση ενός εύκολα προσβάσιμου, ασφαλούς, ολοκληρωμένου και ποιοτικού συστήματος μεταφορών, με σεβασμό προς τον πελάτη και αποτελεσματική διαχείριση των διατιθέμενων για το σκοπό αυτό πόρων, ενώ παράλληλα επιδιώκει τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των σιδηροδρομικών υπηρεσιών, όχι μόνο στην ελληνική αλλά και στη διεθνή αγορά.
Οι βασικές στρατηγικές κατευθύνσεις του Ο.Σ.Ε. περιλαμβάνουν : Οικονομική Βιωσιμότητα Βελτίωση Ποιότητας Υπηρεσιών, Διαχείρισης Υποδομής και Κυκλοφορίας Βελτιστοποίηση της Εσωτερικής Αποτελεσματικότητας και των Επιχειρησιακών Διαδικασιών Εκπλήρωση των Κανονιστικών Απαιτήσεων για την Απελευθέρωση της Σιδηροδρομικής Αγοράς
Συγκεκριμένα, με βάση τα παραπάνω, οι βασικές αναπτυξιακές επιλογές του Τομέα των Σιδηροδρόμων για την περίοδο 2014 - 2020, για τις οποίες θα πρέπει να διασφαλιστούν επενδυτικοί πόροι είναι : •
Ολοκλήρωση του «κορμού» του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας (Π.Α.Θ.Ε. / Π.), σε διπλή ηλεκτροκινούμενη γραμμή υψηλών ταχυτήτων με σύγχρονη σηματοδότηση / τηλεδιοίκηση (ETCS Level 1) και τηλεπικοινωνίες,
•
Ολοκλήρωση αναδιοργάνωσης του Ο.Σ.Ε., συμπεριλαμβανομένων δράσεων για τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, προσανατολισμό στην αγορά, βελτίωση σιδηροδρομικών σταθμών,
•
Ολοκλήρωση εκσυγχρονισμού υφιστάμενου αλλά και επέκταση, προαστιακού δικτύου μητροπολιτικών περιοχών, ιδιαίτερα Αττικής, Θεσσαλονίκης και Πάτρας.
•
Ολοκλήρωση έργων και δράσεων εμπορευματικού χαρακτήρα, συμπεριλαμβανόμενης της σιδηροδρομικής σύνδεσης βασικών λιμένων και βιομηχανικών περιοχών.
•
Βελτίωση (με εξυγίανση υποδομής, τοπικές παραλλαγές, λειτουργικές παρεμβάσεις, σύγχρονη σηματοδότηση, κατάργηση ΑΣΙΔ, κλπ.) λοιπών γραμμών του περιφερειακού δικτύου για αύξηση ασφάλειας και αξιοπιστίας και μείωσης χρόνου διαδρομής.
•
Ορθολογική επέκταση δικτύου σε περιοχές που σήμερα δεν εξυπηρετούνται και σύνδεση με αερολιμένες, με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια και αναμενόμενη ζήτηση.
Για την επίτευξη των προτεραιοτήτων ανάπτυξης του Τομέα τη περίοδο 2014 2020, θα πρέπει: να αντιμετωπιστούν συστηματικά τα προβλήματα και οι περιορισμοί που έχουν ήδη εντοπιστεί από την υλοποίηση των προηγούμενων προγραμμάτων,
να βελτιστοποιηθεί η διαδικασία παραγωγής έργων και να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι χρηματοδοτικοί πόροι, να συνεχισθεί η συστηματική παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης λαμβάνοντας έγκαιρα τας απαιτούμενα διορθωτικά μέτρα και τέλος να γίνει η μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του Τομέα και των ευκαιριών που προβλέπονται στο νέο διεθνές περιβάλλον που διαμορφώνεται.
Παρότι ο βασικός Άξονας Ανάπτυξης του Τομέα των σιδηροδρόμων είναι η «βελτίωση της προσπελασιμότητας και των υπηρεσιών γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος», ως δίκτυο και υπηρεσίας μεταφορών, έμμεσα σχετίζεται και με άλλους άξονες ανάπτυξης, όπως: Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας Η ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός των σιδηροδρόμων ενισχύει έμμεσα την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγών, τη διαμετακόμιση αγαθών μέσα από την Ελληνική επικράτεια, την ανάπτυξη παραγωγικών επενδύσεων στην περιοχή επιρροής του δικτύου και την δημιουργία επιχειρήσεων που άμεσα ή έμμεσα σχετίζονται με τις σιδηροδρομικές υπηρεσίες.
Αναβάθμιση και προστασία του περιβάλλοντος Ο σιδηρόδρομος, ως φιλικό προς το περιβάλλον μέσο, συμβάλλει στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος τόσο στις μεγάλες πόλεις (με προαστιακές υπηρεσίες) όσο και κατά μήκος των υπεραστικών μεταφορικών διαδρόμων, με την προσέλκυση οδικού επιβατικού και εμπορευματικού έργου. Υπό αυτή την έννοια συμβάλλει στη προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης όσο κανένα άλλο μέσο μεταφοράς.
Ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας Το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας συνδέεται άμεσα με γειτονικά δίκτυα 3 χωρών (Π.Γ.Δ.Μ., Βουλγαρία, Τουρκία) συμβάλλοντας έμμεσα στην ανάπτυξη οικονομικών και εμπορικών δεσμών με χώρες υποψήφιες για ένταξη στην Ε.Ε. Ταυτόχρονα ο υπό εκσυγχρονισμό σιδηροδρομικός άξονας Αθήνας - Πάτρας θα συνδράμει στη διατροπική διασυνοριακή συνεργασία με την Ε.Ε.
Ενίσχυση της περιφερειακής συνοχής και ανάπτυξης Αν και εξ’ ορισμού ο σιδηρόδρομος δεν είναι σε θέση να προσφέρει πρόσβαση στην έκταση που προσφέρουν τα οδικά δίκτυα στις περιφέρειες της χώρας, εντούτοις έχει αποδειχθεί ότι ο βαθμός συμβολής του στην περιφερειακή συνοχή και ανάπτυξη είναι υψηλότερος, ενισχύοντας έτσι την ελκυστικότητα και ανταγωνιστικότητα των περιφερειών.
Όμως ο Τομέας των σιδηροδρόμων έχει κυρίως συνέργιες με άλλες τομεακές πολιτικές που ανήκουν στον κλάδο των μεταφορών, όπως τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, οι αστικές συγκοινωνίες και τα οδικά δίκτυα. Οι συνέργιες αυτές αποσκοπούν σε μία βελτιστοποίηση χρήσης και αποτελεσματικότητας του μεταφορικού δικτύου της χώρας κάτω από το πρίσμα της συνεργασίας των μέσων για διατροπικές μεταφορές. Η σιδηροδρομική πρόσβαση σε αεροδρόμια (όπως πρόσφατα υλοποιήθηκε στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών) αποσυμφορεί τα επιβαρημένα αστικά / περιαστικά οδικά δίκτυα ενώ ταυτόχρονα διευρύνει τη περιοχή εξυπηρέτησης. Η σιδηροδρομική πρόσβαση σε λιμάνια προσφέρει επιπλέον δυνατότητα συνδυασμένης μεταφοράς -μοναδοποιημένων ή μη φορτίων- ανακουφίζοντας τα οδικά δίκτυα από πλήθος ρυπογόνων φορτηγών οχημάτων και διευρύνοντας τη γεωγραφική περιοχή σιδηροδρομικής εξυπηρέτησης.
Η συνεργασία του σιδηροδρόμου - προαστιακού κυρίως - με τα δίκτυα αστικών συγκοινωνιών με κατάλληλους σταθμούς μετεπιβίβασης και ενιαία τιμολόγηση, ενισχύουν το ρόλο των ΜΜΜ στις μεγάλες πόλεις με στόχο την αποθάρρυνση χρήσης των Ι.Χ.Ε. οχημάτων και την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών.
Τέλος, η συνεργασία σιδηροδρομικών αξόνων ως μεταφορικών αξόνων «κορμού» με τα οδικά δίκτυα δίνουν την δυνατότητα μεταφοράς «πόρτα πόρτα» (φορτίων αλλά και επιβατών) με βελτιστοποίηση χρήσης των μεταφορικών δικτύων και ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Τα οφέλη χρήσης του Προαστιακού Σιδηρόδρομου είναι : να μειώσει το κόστος μετακίνησης επιβατών και μεταφοράς εμπορευμάτων να μειώσει τη συμφόρηση στα μεταφορικά δίκτυα και το χρόνο μετακίνησης να βελτιώσει τη χωρητικότητα των μεταφορικών δικτύων να βελτιώσει την απόδοση και ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών να αυξήσει την ασφάλεια μεταφοράς. Ο Τομέας των σιδηροδρόμων είναι τομέας - κλειδί στο κλάδο των μεταφορών, καθώς η αξιοποίηση του με τις κατάλληλες συνέργιες με τα άλλα μέσα και υπηρεσίες μεταφοράς προσδίδει ένα στρατηγικό εργαλείο στη διαμόρφωση της πολιτικής των μεταφορών της χώρας.
Τέλος, η χρηματοδότηση από την Ε.Ε. στον τομέα των μεταφορών πρέπει να ενσωματώνεται σε συνεκτικές στρατηγικές που υιοθετούνται από τα κράτη μέλη για την επίτευξη βιώσιμων μεταφορικών συστημάτων, και αυτό περιλαμβάνει τόσο τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις μεταφορές όσο και την ενθάρρυνση της στροφής προς τη χρήση βιωσιμότερων τρόπων μεταφοράς.
Η στρατηγική επιλογή του ΟΣΕ ήταν και είναι να δημιουργήσει ένα σύγχρονο και διαλειτουργικό δίκτυο στο Λεκανοπέδιο Αττικής με βασικές συνδέσεις τον Λιμένα Πειραιά (για επιβατικές μεταφορές), τον Λιμένα Νέου Ικόνιου (για εμπορευματικές μεταφορές), το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος με διασυνδέσεις με το Μετρό και ΗΣΑΠ ως και τις λεωφορειακές γραμμές, με σκοπό την εξυπηρέτηση των κατοίκων (Ταύρου, Πειραιά, Ρέντη, Αθηναίων κλπ) μελλοντικά δε με τους λιμένες (Λαυρίου, Ραφήνα κλπ). Ηδη έχει ολοκληρωθεί στην συγκεκριμένη περιοχή ο σιδ/κος διάδρομος που έχει περιβαλλοντική αδειοδοτηση και απομένουν εργασίες αποκατάστασης κυκλοφοριακής ροής σε συνδυασμό με εκείνες που έχει ήδη δρομολογήσει το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ.
Οι απομένουσες εργασίες οι οποίες δεν έχουν εισέτι εκτελεσθεί λόγω προβλημάτων με τον ανάδοχο της προηγούμενης σύμβασης, θα εκτελεστούν με νέο ανάδοχο με σύμβαση της ΕΡΓΟΣΕ που θα ολοκληρώσει το ολο έργο. Όμως θα είμαστε σε συνεργασία με τη Δημοτική Αρχή Ταύρου – Μοσχάτου, όπως και με όλους τους όμορους Δήμους, πράγμα που επιδιώκει ο ΟΣΕ σε όλο το Σιδ/κο Δίκτυο, με σκοπό την δημιουργία παρεμβάσεων και λειτουργιών επ’ ωφελεία των κατοίκων του Ταύρου. Σε συνδυασμό δε με την κατασκευή των πέντε πεζοδιαβάσεων, των δυο ανισόπεδων οδικών διαβάσεων άλλα και την λειτουργία της στάσης του Προαστιακού Ταύρου, για την οποία πιστεύουμε ότι σύντομα θα λυθούν τα όποια προβλήματα οπότε και θα λειτουργήσει, πιστεύουμε ότι η όλη ευρύτερη περιοχή και οι κάτοικοι της θα μπορούν εύκολα να μετακινηθούν μεταξύ των αλλά και προς Πειραιά, Αθήνα, Κόρινθο, Αεροδρόμιο, Αχαρνές, Οινόη, Χαλκίδα, Θήβα και Θεσ/νικη.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας