234 tips voor het najaar // Een uitgave van
06
Illustratie: Lola Vogels
Welkom in
C. ,
‘Art is not what you see, but what you make others see’ – Edgar Degas Deze editie van C. magazine is anders dan je van ons gewend bent. We hebben namelijk iets bedacht waar we zo trots op zijn, dat we het van de spreekwoordelijke daken willen schreeuwen. Je ziet het al op de cover: meerdere culturele en inspirerende mensen, gemoedelijk (ja sorry, ik ben half-Brabants) bij elkaar. Zij zijn, samen met nog een hele bubs anderen die je verderop in dit magazine ziet, de CJP Inspirators. Een club mensen uit allerlei disciplines, hoeken en gaten, die jou de beste tips gaan geven. Welke boeken je moet lezen, wat voor voorstellingen een must zijn, waarom je die ene artiest niet mag missen: van Albert Verlinde tot Yuki Kempees en van Hardwell tot Hanna Bervoets, stuk voor stuk tippen ze hun persoonlijke favorieten. Het enige dat je ervoor hoeft te doen is je inschrijven via cjpinspirators. nl, en je krijgt de tips binnen via Whatsapp. Helemaal mooi: ook je broertje of je oma kunnen zich abonneren. Hoe oud je ook bent en of je nou een CJP-pas hebt of niet (al is ‘niet’ wel zonde), iedereen mag meedoen. Mocht je nu geen genoeg kunnen krijgen van tips op cultureel gebied: snappen we. Daarom entertainen we je verder onder andere met een achtergrondverhaal over streetart in Nederland, een essay over de (te) grote hoeveelheid muziek die we tegenwoordig over ons heen gestort krijgen en info over de beste CJPkortingen: van exclusief bivakkeren in De Kleine Komedie tot de musical van De Jeugd van Tegenwoordig (ja, echt). Om maar een kleine selectie te noemen. Kortom: het is weer extra leuk om CJP’er te zijn. Oh, en niet vergeten: cjpinspirators.nl! Because you’re worth it. Sara Madou Hoofdredacteur (Twitter: @saramadou)
WIN! Op 24 september presenteren we het beste van het NFF op CJP Serveert. Wil je daar helemaal gratis bij zijn? Kan, want we geven 2 x 2 kaarten weg! Mail naar redactie@cjp.nl o.v.v. 'CJP Serveert NFF' met je adresgegevens en laat ons weten wat volgens jou de beste Nederlandse film óóit is; wie weet scoor jij deze zeer gewilde kaarten! Bij ieder artikel in dit magazine staat een track die erbij past. Scan deze QR-code met je telefoon en je linkt gelijk naar de bijpassende Spotify-lijst met al deze nummers (ook te vinden via cjpnl op Spotify).
4
Inhoud
6
C. ziet
‘Ik kreeg thuis alle vrijheid om te worden wat ik wilde worden’ 30
C. ontdekt Lakshmi
42
C. // over CJP Hét stroomschema
44
C. // agenda: de beste tips voor het najaar
32
10
C. inspireert Abonneer je nú op cultuurtips van BN'ers
C. denkt Ik ga kapot aan een overdosis muziek
34
C. vecht Jordi van de Bovenkamp vs Pieter Jouke
46
C. // events
56
C. // festival
22
C. backstage
26
C. ontdekt Chris Peters
28
C. ontdekt Else Kemps
36
C. onderzoekt Streetart: van rebelleren naar exposeren
40
C. verklapt Dagboek van een CJP'er
63
C. // muziek
Colofon
86
C. // lezen
66
C. // lifestyle
94
C. // de lijst
97
C. doet sociaal
‘Er blijft een wereld te winnen’ 98
C. pleit Aafke Romeijn
80
C. // film
C. is een uitgave van CJP. Hét magazine over cultuur verschijnt twee keer per jaar, de eerstvolgende editie komt uit in april. Wil je een CJP-pas kopen/cadeau doen of heb je vragen over de pas? Kijk op cjp.nl.
Redactieadres C. magazine // Postbus 3572 // 1001 AJ Amsterdam Persberichten voor C. en cjp.nl kunnen naar redactie@cjp.nl
88
C. // expo
C. magazine Jaargang 3, nummer 6
Volg ons voor kortingen, winacties en inspirerende beelden op: CJP.nl Facebook.com/CJPnl Twitter en Instagram: @CJPnl Spotify: cjpnl Snapchat: CJP_nl
C. // theater
74
5
99
Je wil het
Hoofdredacteur Sara Madou Coverfoto's Marc Deurloo Medewerkers aan dit nummer Martine Bakker, Sjoerd den Besten, Josse Blase, Sophia Blijden, Jordi van de Bovenkamp, Yan Crabbendam, Suzan Damen, Marc Deurloo, Thijs Gorter, Titia Hahne, Pieter Jouke, April Jumelet, Djuna Kramer, Marije Kuijs, Lisa Mosmans, Aafke Romeijn, Rachel Schraven, Jan van Tienen, Anneke van der Vaart, Rick van Veluw, Henri Verhoef, Lola Vogels Drukker PRinterface, Leiderdorp Met dank aan onze webbouwers van Bravoure ISSN 1871-6652 Adverteren in C.? marije@cjp.nl CJP-kortinggever worden? anneke@cjp.nl Een CJP-pas kost € 17,50 per jaar. Pashouders zijn er zelf verantwoordelijk voor dat de juiste adresgegevens bij ons bekend zijn, zodat je pas ook op dat adres bezorgd kan worden. Online kun je je adres wijzigen en de algemene voorwaarden lezen.
Tekst: Sophia Blijden
C. ziet
7
Talent in beeld CJP krijgt het warm van fris talent. Deze keer een hoop girlpower voor én achter de camera. Kijk mee met beginnend fotografen Sophie en Roos.
Roos van de Kieft (25) studeerde in 2015 af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en is momenteel bezig met een Master in Fashion Photography aan de London College of Fashion. Bij fotograferen geeft ze zich over aan toeval en intuïtie. ‘Ik houd van kracht en eenvoud, zonder poespas. Licht en kalmte gecombineerd met een dynamische en speelse twist’. In deze serie, Embody, speelt ze met de vormen en bewegingen van het menselijk lichaam. ‘Ik hoop dat ik met mijn werk mezelf altijd zal blijven verrassen.’ roosvandekieft.com Amber Arcades – Fading Lines
8
C. ziet
Sophie Engels (18) uit Limburg is dol op creatieve zaken, van fotografie tot illustratie. Ze raakt geïnspireerd door foto’s waarvan je niet kunt zien of ze met een spiegelreflex of een wegwerpcamera gemaakt zijn. Haar voorkeur ligt bij een zo natuurlijk mogelijke weergave van de werkelijkheid. Een moedervlek weg shoppen? ‘Dat soort dingen maken mensen juist tot wie ze zijn.’ Ze fotografeert het liefst mensen: ‘Vroeger maakte ik alleen maar foto’s van mensen in bossen. Nu vind ik het ook tof om portretten te schieten voor gebouwen in de stad, zoals in deze serie met Zora.’ @sophievstheuniverse Angel Olsen – Shut Up Kiss Me
10
C. inspireert
Tekst: Martine Bakker, Sara Madou Fotografie: Marc Deurloo
CJP Inspirators Soms moet je als organisatie even iets anders doen. Iets nieuws. Iets origineels. Iets dat mensen nog niet van je kennen. Dat doen wij bij CJP vanaf 2 september met het project CJP Inspirators: ontvang persoonlijke cultuurtips van inspirerende bekende mensen per Whatsapp, helemaal gratis!
Wat is het? Soms kan het (ondanks het bestaan van CJP) verrekte lastig zijn om je favoriete dingen te filteren uit het overweldigende culturele aanbod. Er is zoveel leuks in de wereld van film, muziek, theater, expo en festival. Je wíl het allemaal wel uitproberen, maar ja, tijd hè? Helemaal mooi dus wanneer je een tip krijgt van iemand wiens smaak je vertrouwt. Zoals je vrienden, sure, maar wat dacht je van bekende toneelacteurs voor de nieuwste theatervoorstellingen, artiesten met grote hits op hun naam met de hotste tracks en hét literaire kanon over verse boekreleases? Bovendien vinden wij van CJP én deze Inspirators het ontzettend belangrijk dat zoveel mogelijk mensen gebruik maken van cultuur. Omdat je ervan kunt leren, je horizon breder maakt en meer begrip krijgt voor de wereld en mensen om je heen. Plus: het is gewoon ontzettend leuk om in het theater, de bioscoop, een festivalweide of een museum rond te wandelen!
vast de namedropping op alfabetische volgorde: Albert Verlinde, Boris van der Ham, Celeste Plak, Dez Maarsen, Eva van de Wijdeven, Frank van der Lende, Fresku, Guido Spek, Hanna Bervoets, Harald Dunnink, Hardwell, Henk van Straten, Howard Komproe, Janne Schra, Jet van Nieuwkerk, Ko & Kho, Lize Korpershoek, Lucky Fonz III, Mounir Samuel, Norbert ter Hall, Paul de Leeuw, Pepijn Schoneveld, Rosa da Silva, Sabrina Meijer, Sarah Chronis, Sef, Sevn Alias, Sharon Doorson, Sunnery James & Ryan Marciano, Teun Luijkx, Yuki Kempees, Yvette van Boven, Zarayda Groenhart. Wat is de catch? Die is er niet! We gaan géén rare dingen met je gegevens doen, zullen je niet eindeloos lastigvallen met allerlei zaken en je ook niet dwingen om honderd CJP-passen af te nemen (mag wel hoor). Bovendien: IEDEREEN kan meedoen. Hoe oud/jong je ook bent en of je nou een CJPpas hebt of niet!
Is er nog meer leuks? Veeleisend! Maar ja, there is. We zullen regelmatig leuke dingen organiseren, zoals bijvoorbeeld samen met alle Wie doen er mee dan? abonnees én hun Inspirator naar een expo, winacties met Heb je even? We verzamelden ruim dertig kaarten voor een concert van de muzikale Inspirators of Inspirators uit alle disciplines, leeftijds- een exclusief vragenuurtje, waarin je echt álles kunt vragroepen en genres. Gegarandeerd dat er gen aan de persoon waar je op bent geabonneerd. een aantal Inspirators tussen zitten met de perfecte tips voor jou! Op de pagina’s hierna leer je meer over ze, maar hierbij al- Ga dus NU naar cjpinspirators.nl.
C. inspireert
11
FRANK VAN DER LENDE
FRESKU
GUIDO SPEK
HARALD DUNNINK
SARAH CHRONIS
TEUN LUIJKX
ROSA DA SILVA
PEPIJN SCHONEVELD
JET VAN NIEUWKERK
12
C. inspireert
LIZE KORPERSHOEK
ZARAYDA GROENHART
FRANK VAN DER LENDE (27), radio-dj met zijn programma Frank <3, iedere dag op 3FM/ BNN. Hij is ook wereldrecordhouder concerten-in-één-week bezoeken. Tipt: Concerten, festivals, films (guilty pleasure: Nederlandse films) en moderne balletvoorstellingen. Welke culturele activiteit van vroeger staat je nog bij? ‘Mijn eerste concert was met mijn vader in de Heineken Music Hall: de jaren tachtig-band Yes, van Owner of a lonely heart. Er stonden overal stoelen waar mannen van in de vijftig zaten, in spijkerjackjes. Dat beeld zie ik nog heel duidelijk voor me.’ Waar wil je graag ooit nog een keer heen? ‘AfrikaBurn in Zuid-Afrika, een heftig festival in de woestijn waar je met een versierde fiets of trekker naartoe moet. Het lijkt me heel cool om eens mee te maken. Even van de aardbodem verdwijnen en leven in een nieuwe maatschappij.’
FRESKU (29), verhalenverteller die zich uit als theatermaker (Welkom bij de Fresku Show), acteur (in films), rapper (in poppodia en op festivals) en comedian (op YouTube). Tipt: Albums die je niet mag missen, arties ten om je in te verdiepen en films, zoals Ron Goossens (waar hij zelf in speelt), die uitkomt in 2017, van de makers van New Kids. Wat is het tofste concert dat je de afge-
HENK VAN STRATEN
lopen tijd hebt gezien: ‘Anderson .Paak tijdens North Sea Jazz Festival. Zijn bewegingen zijn niet normaal: hij drumt en zingt tegelijk én zweept het publiek op. Wat heb ík staan genieten.’ Welke culturele activiteit staat nog op je bucketlist? ‘Ik zou het heel tof vinden om een reis naar mijn roots te maken. Ik ken Curaçao en Aruba, maar er zijn zoveel kleine eilandjes daar waar ik de cultuur en het eten nog kan ontdekken.’ Waar had je bij willen zijn? ‘Ik ben groot fan van Biggie en Tupac, maar heb me pas in ze verdiept na hun dood. Het is zo onwerkelijk, maar Biggie heeft ooit opgetreden in Nederland. We waren dus tegelijkertijd hier en ik heb hem niet gezien. Zonde!’
GUIDO SPEK (26), speelt Sjoerd in GTST, schrijft zijn eigen muziek en is vanaf december te zien in de film Ghost Rockers, plus vanaf februari in muziektheatervoors telling Into the woods. Tipt: (Muziek)theater, toneel, muzikanten, filmmuziek en Nederlandse films. Wie vind jij een inspirerend cultureel persoon? ‘Tom Waits is iemand die zichzelf iedere keer opnieuw uitvindt. Hij creëert een bizarre wereld met zijn stem, teksten en instrumentatie.’ Wat zou je ooit nog eens willen meemaken? ‘Ik ben fan van de componist van Star Wars, ET en Harry Potter: John Williams. In de jaren zeventig was hij degene die de klassieke score terug naar het witte doek haalde. Hij is nu in de tachtig en schrijft nog steeds op een vel papier, achter de piano, een paar pagina’s per dag. Het lijkt mij erg gaaf om hem zijn eigen werk te zien dirigeren.’
C. inspireert
HARALD DUNNINK (35), creative director en oprichter van designbureau Momkai. Medeoprichter van De Corre spondent. Tipt: Visuele tips. Van tentoonstellingen in het Stedelijk tot dans, maar ook (design)boeken, toneel en festivals. Géén musicals. Wat is het indrukwekkendste concert dat je ooit hebt gezien? ‘D’Angelo op North Sea Jazz. Ik was piepjong. Hij gaf zijn rustige soul van het album een compleet nieuwe interpretatie op het podium. Groots, energiek. Bijzonder inspirerend hoe je in een andere setting die ervaring totaal kunt veranderen.’ Wat staat op jouw culturele bucketlist? ‘Ik geloof in precies het tegenovergestelde. Het gaat om het moment. Als je aarzelt, ben je te laat. Kaartjes weg, agenda vol. Laat je verrassen. Dat heeft mij op de vreemdste plekken gebracht.’ Bij welke culturele periode had jij graag willen zijn? ‘Berlijn in de jaren twintig. Een wervelende tijd van vernieuwing. Met futuristische films als Metropolis, de Bauhaus-ontwerpstijl en jazz dat de café's veroverde, voordat het fascisme alles zou veranderen.’
SARAH CHRONIS (29), actrice in de film Bloedlink en de serie Meiden van de Herengracht. Begint na de zomer met de opnames van een romantische komedie. Tipt: Theater(festivals), films en musea, zoals FOAM in Amsterdam. Lievelingsfestival: ‘De sfeer op Oerol is zo leuk: iedereen is lekker aan het kamperen en fietst Terschelling rond, op zoek naar een mooie voorstelling. Of het nou muziek, dans of theater is. Je zit in de duinen te kijken naar een voorstelling en dat geeft een leuk saamhorigheidsgevoel.’ Wat voor culturele activiteit staat er op je bucketlist? ‘Burning Man in Amerika. Het duurt een week, je zit in de woestijn en deelt alles met elkaar. Met zoveel mensen in die hitte is vast ook heftig, maar ik wil die uitdaging wel aangaan.’
TEUN LUIJKX (29), acteur in televisieserie A’dam – EVA en bij Toneelgroep Oostpool, met voorstellingen als Angels in America en Kletsmajoor. Het derde seizoen van A’dam – EVA is vanaf november op televisie. Tipt: Televisieseries en theatervoorstellingen, bijvoorbeeld in het Amsterdamse Frascati of de Stadsschouw burg. Welk festival verraste je? ‘In 2010 ben ik naar Into the great wide open geweest, inmiddels is dat vrij groot en niet meer zo onontdekt, maar toen had ik nog nooit zoiets meegemaakt. Met twee beste vrienden, vijf dagen lang
13
omringd door lieve mensen en goede muziek. Ik wilde nooit meer weg.’ Welk optreden vergeet je nooit meer? ‘In 2013 was ik op Pitch in Amsterdam, een elektronisch muziekfestival. Op zaterdag speelde de band Kuenta i Tambu. Zij maken superlekkere afrobeats. De zon scheen, ik was met al mijn vrienden en danste de duivel uit mijn lijf.’
ROSA DA SILVA (29), actrice, speelde in musical De Tweeling en als Anne Frank in het toneelstuk Anne. Vanaf 29 september staat ze in de musical Rent in het DeLaMar Theater. Tips: Theater, films en concerten. ‘Ik kom vaak in Bellevue, de Stadsschouwburg en de Filmhallen.’ Welke culturele uitspatting heeft het meeste indruk op je gemaakt? ‘Mijn eerste Lowlands. Ik was zestien en dacht: wat zijn hier veel mensen en wat kan ik hier veel zien! Er waren veel verschillende soorten muziek en daar hou ik van: van Portugese fado tot singer-songwriters als Ed Sheeran en Stromae.' Van welk historisch cultureel event had jij getuige willen zijn? ‘Ik was heel graag bij de allereerste Gaypride geweest. Dat moet heel bijzonder zijn geweest. Maar ja, ik was toen tien en ik woonde in Klazienaveen.’
PEPIJN SCHONEVELD (31), acteur en cabaretier, speelde in Feuten en Spangas. Zijn tweede cabaretshow Morgen klaart het op gaat 16 december in première. Tipt: Veel cabaret en stand-up, Amsterdamse musea, boeken en films. Alles eigenlijk dus. Welke culturele uitspatting heeft indruk op je gemaakt? ‘Alles van comedian Louis CK. Hij is grappig, eerlijk en lijkt zichzelf op het toneel. Daarbij denkt hij goed na over wat hij te zeggen heeft. Maar ook bijna alles van Wim Helsen, heel veel van Hans Teeuwen en als kind de film Jurassic Park.’ Waar had je graag bij willen zijn? ‘De finale van Cameretten in 1991, toen Hans Teeuwen en Roland Smeenk wonnen. Of als runner bij de opnames van de originele The Office.’
14
C. inspireert
JET VAN NIEUWKERK (26), auteur van kookboek Het boek van Jet. Daarnaast schrijft ze als freelance journalist over alles wat te maken heeft met eten en koken. Tipt: Festivals, boeken, muziek, dans, outdoor-bioscopen en musicals. Wat heeft veel indruk op je gemaakt? ‘Op de basisschool ging ik naar het Tropenmuseum. Er was een expo over de Aboriginals en didgeridoo uit Australië. We zongen mee en trokken authentieke kleding aan. Dat was zó indrukwekkend: als ik nu een didgeridoo hoor, dan voel ik dat weer.’ Wat zou je willen herbeleven? ‘De boekpresentatie van Paulien Cornelisse’s De Verwarde Cavia, in de vorm van een toneelstuk in de Kleine Komedie met sketches over cavia’s. Ik zou willen dat ze met dit toneelstuk gaat rondtoeren, want het was een van de leukste theaterstukken die ik ooit heb gezien: hardop lachen.’
LIZE KORPERSHOEK (30), maakt komische filmpjes voor onder andere Cineville en Top Notch. Daarnaast is ze overactief op Snapchat. Je kunt haar ook kennen van die ene tandpastareclame. Tipt: Arthousebioscoopfilms, boeken, festivals. Wat heeft het meeste indruk op je gemaakt? ‘Wat ik in ieder geval heel leuk vond, was in het Museum of the Moving Image in New York: een expositie van de truien van Bill Cosby. Nou, dan heb je me. Dat was trouwens voordat bekend werd dat hij een viezerik was.’ Waar had je graag bij willen zijn? ‘Ik dacht eerst aan de beeldenstorm, maar dat was helemaal geen leuk event. The Factory van Andy Warhol, dat lijkt me wel wat. Ik ben heel benieuwd of dat echt heel leuk was of een pretentieuze bende.’
ZARAYDA GROENHART (33), heeft als radiomaker en journalist gewerkt, is nu presentator en mediaondernemer met een online productiehuis voor creatieve makers en ondernemers (thewhygirl.com en businessbner.nl). Tipt: Evenementen en projecten
waar creativiteit samenkomt met nieuwe media. Bijvoorbeeld geheime pop up-dingen. Bij welk cultureel event uit de geschiedenis had je willen zijn? ‘Parijs in de jaren twintig. Ja, ik heb ook de film van Woody Allen gezien: Midnight in Paris. In die tijd waren daar de grootste schrijvers uit Amerika, zoals Scott Fitzgerald en Ernest Hemingway. Eens per week hadden ze een salon en werd er gesproken over kunst en schrijven, gezopen en waren er gewillige vrouwen. Daar had ik graag als schrijver of kunstenaar bij willen zijn.’ Wat hoop je ooit nog eens live te zien? ‘Beyoncé is mijn ultieme heldin. Ik zou haar graag eens in Madison Square Garden in New York willen zien optreden, mét een gastoptreden van Jay Z.’
HENK VAN STRATEN (36), schrijft elke week de rubriek Henk lift mee voor Volkskrant magazine. Daarnaast maakt hij reportages voor De Correspondent en schrijft hij romans. Op dit moment is hij bezig met een boek met jeugdherinneringen. Tipt: Documentaires, films, literatuur en series. ‘Als ik ergens heen ga, is het vaak een filmhuis. Muziek luister ik het liefste thuis, want ik vind het moeilijk om in een druk publiek te staan tijdens een concert.’ Wat heeft indruk op je gemaakt? ‘De film Boyhood raakte me diep, omdat het leven zelf wordt blootgelegd. je ziet wie we zijn, met onze zwaktes, hoop en dromen. En hoe de tijd verstrijkt. Dat is zó goed gedaan.’ Van welke schrijver zou je graag willen dat er weer een boek uitkomt? ‘Ik verwacht binnenkort een nieuwe roman van Cormac McCarthy, daar heb ik nu al zin in.’
SEF (YOUSEF GNAOUI) (32), is artiest en zat in de groep Flinke Namen. Hij is bezig met een nieuw album, tracks samen met Aafke Romeijn en maakt videoclips voor anderen. Tipt: Musea, vooral met beeldende kunst, en muziek. Welke herinnering staat je cultureel gezien het meeste bij? ‘Een tentoonstelling in Tate Modern Londen, over de relatie tussen kunst en popart door de jaren heen. Keith Haring, Andy Warhol, Murakami, Jeff Koons; alles hing op chronologische volgorde. Alsof je naar tien tentoonstellingen in één ging.’ Waar had je bij willen zijn? ‘Ik had wel eens willen zien hoe Woodstock was, en dan niet per se de concerten. Dingen worden verheerlijkt als ze een herinnering zijn, en ik kan me voorstellen dat het ook deels níet leuk was. De wc-voorzieningen bijvoorbeeld.’
C. inspireert
KO VAN HET HEK (30) EN YUKI KHO (25), vormen het duo Kunst kijken met Ko & Kho, waarmee ze regelmatig CJP events opfleuren en een maandelijkse nieuwbrief met kunsttips maken. Tippen: Het gehele spectrum van kunst, met een focus op modern. Van fotografie tot schilderkunst. Waar hadden jullie graag bij willen zijn? Yuki: ‘De break-up van Marina Abramovic en haar vriend Ulay, de Jay Z van de performance kunst. Ze waren heel lang samen en toen ze uit elkaar gingen, maakten ze er een performance van. Ze begonnen beiden aan een kant van de Chinese muur en liepen naar elkaar toe. Stoer en emotioneel.’ Ko: ‘Ik had het tof gevonden om te zien hoe Marcel Duchamp voor het eerst zijn wc-pot in een museum plaatste, en dan vooral hoe mensen daarop reageerden.’
15
ALBERT VERLINDE (55), theaterproducent, algemeen directeur van Stage Entertainment (verantwoordelijk voor musicals als The Lion King, Hair en Ciske de Rat), en al 25 jaar tv-presentator bij onder andere RTL Boulevard. Daarnaast ambassadeur van de BankGiroLoterij. Tipt: Veel theater, maar ook concert- en museumtips. Welk cultureel event staat je het meeste bij? ‘De eerste musical die ik ooit heb gezien: Evita op West End, in Londen. Die avond heeft mijn leven veranderd. Vanaf dat moment dacht ik: dit is wat ik wil doen met mijn leven! Voor of achter de schermen, dat maakte me niet uit.’ Welk cultureel evenement had je mee
16
C. inspireert
YOUSEF GNAOUI
KO VAN HET HEK EN YUKI KHO
ALBERT VERLINDE
BORIS VAN DER HAM
HANNA BERVOETS
HOWARD KOMPROE
JANNE SCHRA
EVA VAN DE WIJDEVEN
DEZ MAARSEN
C. inspireert
willen maken? ‘De première van een beroemde opera, zoals Carmen, dat was in 1875. En dan met de componist zelf in de ere-loge. Dat lijkt me wel wat.’
BORIS VAN DER HAM (42), was 10 jaar lang Tweede Kamerlid namens D66. Nu is hij voor zitter van het Humanistisch Verbond en van de Raad van Toezicht van CJP. Bovendien schreef hij De Koning kun je niet spelen en is hij dit najaar te zien in de musical Ciske de Rat. Tipt: Veel film, maar nóg meer theater. Bij welk cultureel evenement was je graag zelf geweest? ‘De eerste uitvoeringen in Engeland van de toneelstukken van Shakespeare. Dat speelde zich nog af in openluchttheaters, waar mensen tijdens de voorstelling lekker zaten te eten en drinken. Ik ben benieuwd hoe mensen toen reageerden op teksten die we nu als wereldliteratuur bestempelen. Ontzettend veel films, musicals, tv-series zijn nog steeds gebaseerd op de vondsten van Shakespeare, heel bijzonder.’ Welke culturele activiteit heeft het meeste indruk op je gemaakt? ‘Misschien was dat wel het schooltoneel. Op toneel maak je mede-leerlingen en docenten anders mee. Je verlegt je grenzen en durft meer.’
HANNA BERVOETS (32), is schrijver, scenarist en columnist. Naast romans zoals Lieve Céline, Efter en Alles wat er was, schrijft ze columns over televisie en films. Tipt: Voornamelijk boeken, film en televisie, maar ook breder: bijzondere gebouwen bijvoorbeeld. Welk cultureel evenement staat je het meeste bij? ‘Ik denk dat je als kind dingen intenser beleeft, omdat alles nog zo nieuw is. In die zin was mijn eerste bioscoopervaring misschien wel het indrukwekkendst – ik geloof een Pipi Langkous-film. Van Pipi was ik sowieso fan.’ Wat staat er nog op je bucketlist? ‘Ik heb een tijdje in New York gewoond en wil heel graag terug. Gewoon door die stad fietsen, lopen, om me heen kijken. Ik vind het dagelijks leven in een vreemde stad cultureel gezien vaak boeiender dan de schilderijen in musea.’
17
HOWARD KOMPROE (44), comedian en geestelijk vader van Padoem Patsss, de oneliner show. Tipt: theater, musea, maar ook concerten van nog onbekende muzikale acts en artiesten. Welk culturele evenement van de laatste tijd vond je goed? ‘De show van collega’s Tim Fransen en Patrick Laureij waren heel tof. En laatst was ik bij het concert van Russ in de theaterzaal in de Melkweg. Hij maakt originele hiphop en komt uit Atlanta. Om scherp te blijven luister ik ook naar de muziek die mijn 13-jarige tweeling luistert, zoals Justin Bieber.’ Wat staater nog op je bucketlist? ‘Laatst was er op Broadway een musical die compleet werd gerapt. Daar had ik graag bij willen zijn! Daarnaast staan er veel festivals op, zoals SXSW en Coachella. Een festival in een mooie natuurlijke omgeving met een waterval op een berg lijkt me ook vet, dat bestaat, ergens op Fiji.’
JANNE SCHRA (34), studeerde aan de kunstacademie, zingt, schrijft en schildert. Toerde met Room Eleven, ging daarna solo. Momenteel werkt ze aan een boek, een cd en doet ze losse projecten met dj’s. Tipt: Muziek, fotografie, beeldende kunst, film, mode, literatuur: sowieso producties met een ziel. Welke culturele gebeurtenis staat je het meeste bij? ‘Onlangs heb ik een uur staan huilen bij singer-songwriter Damien Jurado, met een Amerikaans meisje dat ik net daarvoor had ontmoet. En de expositie van Sally Mann, met een documentaire over haar leven erbij, vond ik ook heel ontroerend.’ Welk event uit de geschiedenis zou je willen (her)beleven? ‘Een optreden van Serge Gainsbourg in zijn begintijd en het nummer La Javanaise live ervaren. Zijn nonchalante rokerige persoonlijkheid had ik wel eens van dichtbij willen zien.’
EVA VAN DE WIJDEVEN (31), actrice in series als A’damE.v.a., Penoza, Dunya & Desie en Celblok H. Ze is ook op het toneel te vinden in bijvoorbeeld Het gelukzalige en Bij het kanaal naar links. Tipt: Dans, kunst, fotografie, festivals en documentaires. Aan welk cultureel evenement denk je met weemoed terug? ‘Ik ben een echte festivalganger, ga naar Open Air, Buiten Westen, Strafwerk; noem maar op. Pitch was de afgelopen jaren echt magisch, vooral vanwege de groep mensen met wie ik was. Dat, en de karaoke op zondag in het Mauerpark in Berlijn. Iedereen die wil, kan daar optreden.’ Wat zijn leuke dingen die je de laatste tijd hebt gedaan? ‘Naar EYE in Amsterdam,
18
C. inspireert
met zijn schitterende architectuur, Cirque du Soleil, concerten van Beyoncé, Tina Turner en gigs van mijn broertje, die aan breakdancen doet bij de Underdogzcrew.’
DEZ MAARSEN (27), professioneel BMX-rijder, deed mee aan Holland’s Got Talent. In oktober zit hij in Elements of Freestyle, een show van Ish, tijdens het Circus Circolo Festival. Tipt: Allerlei zaken rondom urban lifestyle en sport. Welke culturele uitspatting heeft het meeste indruk op je gemaakt? ‘CKY, de voorloper van Jackass, en Diversion 5, een documentaire over de BMX-scene in Japan. Daar heb ik allebei erg van genoten!’ Welk culturele event uit de geschiedenis zou je wel eens willen (her)beleven? ‘De eerste editie van Red Bull Circle of Balance, dat lijkt me wel wat.’
MOUNIR SAMUEL (26), politicoloog, auteur, journalist en performer in theater en film. Bekend van artikelen in het NRC en De Groene Amsterdammer. Bekendste transgender in Nederland. In september verschijnt de roman Liefde is een rebelse vogel. Tipt: Boeken, films, spoken word events, debatten en muziek uit Afrika en het Midden-Oosten. Wat is je cultureel gezien het meeste bijgebleven? ‘De opening van Holland Festival in Carré, met de Egyptische zangeres Amal Maher in 2010. Ze voerde het repertoire van de grootheid Oum Kalthoum op. Haar stem, het gevoel, de zaal met gasten uit de hele wereld die maar bleven opspringen, huilen en klappen. Echt kippenvel.’ Wat voor culturele activiteit staat nog op je bucketlist? ‘Ik moet een keer naar een concert van Beyoncé. En ik zou dolgraag een keer naar het Genou-muziekfestival willen, in het Marokkaanse vissersdorpje Essouia, waar een week lang artiesten uit heel Afrika op het strand optreden.’
zonen, vanaf maart in het theater met Pauls Passie. Tipt: Heel veel verschillende dingen, die hij zelf geweldig vond. Óók kookboeken. Waar ben je zelf veel in je vrije tijd? ‘Ik zit vooral in kleedkamers van theaters, maar als dat niet zo is, ga ik graag naar bijzondere restaurants. Koken is ook een vorm van kunst.’ Wat staat je qua cultuur het meeste bij? ‘Sound of Music, Toon Hermans, de musical Foxtrot, het boek Eline Vere, Barbara Streisand in concert, Fountainhead van Toneelgroep Amsterdam, de film Novecento en natuurlijk The Sopranos.’
SABRINA MEIJER (28), oprichter van het online modeplatform intoIT magazine en freelance fotograaf. Be kend van afterDRK, de persoonlijke stijlblog die ze acht jaar lang runde. Tipt: Van modedingen tot expo’s en van concerten tot festivals. Wat doe je zelf het liefst? ‘Ik probeer de laatste tijd steeds vaker naar fotografie-exposities te gaan. Dat is zoiets wat veel mensen – including me – zichzelf altijd voornemen en vervolgens nooit doen. Zo zonde, want ik ga nu steeds vaker en het is geweldig!’ Wat staat je qua cultuur het meeste bij? ‘Tijdens een van de eerste keren dat ik bij een Burberry-modeshow was, trad Tom Odell op. Het was zo magisch mooi dat ik ervan moest huilen. Een paar maanden geleden kreeg ik van Tom Odell himself een mailtje of ik hem voor en tijdens zijn concert in Amsterdam wilde fotograferen, omdat hij mijn werk zo tof vond. Nu proberen we op deze manier regelmatig samen te werken.’
SEVN ALIAS (SÉVAIO MOOK) (19), rapper, bracht verschillende singles en de EP’s Twenty Four Sevn 1, 2 en 3 uit. In oktober verschijnt zijn debuutalbum Trap Grammy. Tipt: Muzikale zaken, maar ook cultuur wat breder gezien: persoonlijke tips over het dagelijkse leven en over omgang met mensen. Wat voor culturele activiteit staat nog op je bucketlist? 'Derdewereldlanden bezoeken en op mijn manier een steentje bijdragen aan de ontwikkeling van de jongeren in de betreffende landen. Klinkt misschien cliché, maar dat is wel iets wat ik graag wil doen.’ Welk festival heeft het meeste indruk op je gemaakt? ‘Noorderslag. Ik trad daar op en de druk was enorm hoog. Inmiddels weet ik dat je in zo’n situatie moet proberen om PAUL DE LEEUW (54), theatermaker, zanger jezelf te blijven; zo kom je het beste uit de verf tijdens en maker van heel veel televisieprogram- stressvolle momenten. Ondanks de drukte in mijn hoofd ma’s. Nu te zien in toneelstuk Moeders en heb ik enorm genoten daar.’
C. inspireert
MOUNIR SAMUEL
PAUL DE LEEUW
NORBERT TER HALL (49), regisseur van televisieseries Waltz, ’t Schaep met de 5 pooten, A’DAM – E.V.A. en de speelfilm &ME. Binnenkort begint hij met het script van Hotel Horizon en regisseert hij de film Salamanca. Tipt: Series, arthousefilms, theater en (fotografie)tentoonstellingen. Welke culturele uitspatting heeft het meeste indruk op je gemaakt? ‘Time of the Gypsies, een Joegoslavische film over een tiener met telekinetische krachten die het boevenpad op gaat. Die kan ik niet vaak genoeg zien.’ Welke culturele activiteit staat het hoogst op jouw to do-lijst? ‘Een uitreiking bijwonen van de Academy Awards, oftewel de Oscars.’
CELESTE PLAK (20), volleybalster in het Nederlands Dames Volleybalteam. Ze speelde afgelopen zomer op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Tipt: Culturele activiteiten met een sportief tintje. Wat wil je cultureel gezien graag zelf nog eens doen? ‘Mijn teamgenoot Judith Pietersen gaat me het komend seizoen gitaar leren spelen!’ Zijn er ook evenementen die op je bucketlist staan? ‘North Sea Jazz Festival lijkt me te gek. En, misschien iets minder cultureel: samen met mijn broertje Fabian wil ik de jungle in om te gaan survivallen.’
SUNNERY JAMES & RYAN MARCIANO (ZIJN 'VOOR EEUWIG JONG'), dj’s en producers. Ze vliegen de hele wereld over met hun Sexy By Nature-shows, hebben een eigen radioshow en waren afgelopen jaar ambassadeurs van de Vrijheid namens het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Tippen:
19
SABRINA MEIJER
Films, concerten, festivals en dance-evementen, zoals het Amsterdam Dance Event in oktober. Op welke culturele plekken zijn jullie veel te vinden? Ryan: ‘We wonen natuurlijk in een cultureel paradijs: Amsterdam. Als je hier door de stad loopt, kun je niet om de rijke historie en cultuur heen. Het Museumplein heeft veel hoogtepunten om zich heen verzameld: het Rijksmuseum, Stedelijk Museum, Van Gogh Museum én Concertgebouw.’ Wat staat nog op jullie bucketlist? Sunnery: ‘Op het festival Coachella draaien, als afsluiter!’
YVETTE VAN BOVEN (47), receptschrijver voor Volkskrant Magazine, Delicious. en Libelle, kookboekmaker, kok en illustrator. Ze presenteert Koken met Van Boven, dat vanaf 19 september weer op NPO2 te zien is. Tipt: Toneel, film en ballet. En eten, natuurlijk. Welk cultureel uitstapje zal je nooit meer vergeten? ‘Toen ik heel klein was, ging we wel eens naar het Tropenmuseum. Dat is zó leuk! Er was een indianendorp nagebouwd waar we, verkleed als indiaan, in mochten spelen.’ Heb je nog culturele tekortkomingen? ‘Ik ben nog nooit naar een echte opera geweest. Dat staat dan ook hoog op mijn bucketlist. Maar dan wil ik het wel gelijk goed doen, in het operagebouw van Sydney of van Parijs.’
20
C. inspireert
SEVN ALIAS
NORBERT TER HALL
CELESTE PLAK
SUNNERY JAMES & RYAN MARCIANO
YVETTE VAN BOVEN
SHARON DOORSON
YUKI KEMPEES
LUCKY FONZ III
HARDWELL
C. inspireert
SHARON DOORSON (29), zangeres van onder andere High on your love, Something Beautiful en Touch me there. Tipt: Muziek, festivals, concerten, shoptips, mindfullnessboeken, films. Welke culturele uitspatting heeft veel indruk op je gemaakt? ‘Alle concerten van Beyoncé waar ik bij was. Zoveel inspiratie! Ik vind haar echt een fantastischeartiest met een abnormaal goede show. Daarnaast ben ik ook groot fan van de film Seven pounds, waarin Will Smith mensen helpt om te overleven.’ Wat voor culturele activiteit staat nog op je bucketlist? ‘Het Springkussen festival in Eindhoven. Ik vind springkussens geweldig. Daar is er ook nog muziek bij: klinkt ideaal.’
YUKI KEMPEES (29), auteur van Cirkels zijn alleen mooi als ze rond zijn, tourt als zanger/ rapper met dj-act Kriss Kross Amsterdam over de wereld en werkt aan zijn tweede roman. Tipt: Geen onontdekte parels, maar populaire dingen die je écht niet mag missen. Welke culturele activiteit heeft het meeste indruk op je gemaakt? ‘Ik ging ooit met mijn vader naar Keep on Keepin’ on op het IDFA. Deze documentaire gaat over de legen darische trompetist Clark Terry, die de blinde jazzpianist Justin Kauflin onder zijn hoede neemt. Het deed me denken aan mijn eigen jeugd; mijn vader is muzikant en ik leerde van hem dat alles verweven is met muziek. Samen deze film kijken was zó bijzonder. Ik ben hem hierdoor ook beter gaan begrijpen.’ Welk culturele event had je graag mee willen maken? ‘Het optreden van Jimi Hendrix op Woodstock, in 1969. Vroeger haalde mijn vader vaak de VHS-banden tevoorschijn en dan keken we naar Hendrix.’
LUCKY FONZ III (35), singer-songwriter en theatermaker. Zijn bekendste liedjes zijn Ik heb een meisje en Linde met een E en afgelopen jaar kwam zijn zesde album In je nakie uit. Komend seizoen in het theater te zien met Superlekker. Tipt: Literatuur, muziek (variërend van hiphop en klassiek tot oude
21
blues en folk), theater en films (‘ik houd alleen niet van films waarin het teveel regent’). Welke kunstzinnige uiting heeft je onlangs nog verrast? ‘Love & Friendship, een verfilming van een Jane Austen-roman. Echt voor liefhebbers van Britse toneelhumor, vol subtiele grapjes. Heel verfrissend.’ Beste concert ooit? ‘Joanna Newsom, in de Melkweg. Het publiek was betoverd vanaf het moment dat ze opkwam.’ Wat staat nog op je culturele bucketlist? ‘Ik wil heel graag naar club Berghain in Berlijn. Of naar een festishfeest. Met leer enzo.’
HARDWELL (ROBBERT VAN DE CORPUT) (28), dj/producer en is resident in Ushuaia Ibiza. Hij tourde met zijn I Am Hardwell world tour en je kunt hem horen als het personage Mel in de film Huisdierengeheimen. Tipt: De beste feesten, (bioscoop)films, muziek en zijn favoriete restaurants. Welke culturele uitspatting heeft het meeste indruk op je gemaakt? ‘Met muziek was ik altijd al bezig, maar op mijn twaalfde zag ik een documentaire over Tiësto, Armin van Buuren en Ferry Corsten. Toen viel alles op zijn plek en wist ik dat ik dj wilde worden.’ Welk cultureel event uit de geschiedenis zou je willen (her) beleven? ‘Vorig jaar in India: World’s Biggest Guest List. Deze show was georganiseerd om geld op te halen voor mijn United We Are Foundation. Meer dan 70.000 fans waren gratis aanwezig en dankzij de show haalden we genoeg geld op om meer dan 18.000 kinderen in India te helpen. Die dag wil ik nog wel een keer beleven!’
DIE TIPS WIL IK WEL, MAAR HOE REGEL IK DAT? 1: Ga naar cjpinspirators.nl. 2: V ink aan van welke Inspirators je tips wilt ontvangen (maximaal 5) en vul je naam, mailadres en telefoonnummer in. 3: Op je persoonlijke pagina zie je vervolgens wat je moet doen: een Whatsapp-bericht sturen, om te laten weten dat je de tips wilt ontvangen op je telefoon. 4: Vervolgens ontvang je iedere maand minimaal 1 tip en maximaal 3 tips per Inspirator in Whatsapp. 5: In je mailbox krijg je de link naar je persoonlijke pagina binnen, waarop je je gegevens kunt aanpassen. Opzeggen en switchen van Inspirators is daardoor heel gemakkelijk en zo gedaan. Chicago – You’re the inspiration
22
C. backstage
Tekst: Sophia Blijden Fotografie: Titia Hahne
C. backstage
23
Paradiso Energieke chaos
Wat in 1968 begon als een ‘cosmisch ontspanningscentrum’ is inmiddels uitgegroeid tot een plek waar menig muziekliefhebber zo nu en dan een dansje waagt. Maar wat zien we van dit karakteristieke pand terug achter de schermen? CJP zocht het voor je uit. Een trap af, een deur door, een gang in, nog een trap af. Als backstage Paradiso een pretparkattractie was, zou het ongetwijfeld het doolhof zijn. Gedesoriënteerd belanden we in de kleedkamers, die er verrassend steriel uit zien. Paradiso vertelt ons dat ze daar bewust een neutrale uitstraling gekozen hebben, zodat alle aandacht naar de artiest van die avond kan gaan. Het werkt heerlijk rustgevend. Met man en macht verzetten we ons tegen de drang om met een biertje op de bank neer te ploffen. We lopen door en komen in een smalle ruimte achter het podium uit. Hier zie je meer van het oude Paradiso terug. Muren vol onleesbare krabbels, briefjes met ‘You are in Amsterdam’ en in de hoek een verdwaalde discobal. Van totale kalmte in de kleedkamers, naar plotseling energieke chaos vlak voor je het podium op moet. Aha! We hebben het succes van het Paradisoconcert ontrafeld.
Coldplay – Paradise
€ 2,50 CJP-korting op geselecteerde concerten en lezingen
24
C. backstage
Beeld en geluid Mysterieus ondergronds
Voor wie alles wil weten over oude en nieuwe media, is Beeld en Geluid in Hilversum dé plek. Naast de wisselende tentoonstellingen in het museum en de ‘experience’ waar je zelf aan de slag kunt, ligt in de diepe dalen van het gebouw het gigantische archief. CJP kreeg een exclusief kijkje achter de schermen. Zodra je de hal binnenstapt, kun je er niet omheen; de eindeloze oranje gangen waar de depots zich aan bevinden. Het archief is alleen toegankelijk tijdens speciale rondleidingen. Foto’s, video’s en objecten zoals oude televisies liggen mysterieus verscholen achter slot en grendel. Om in de depots te komen moeten we ondergronds. De lift daalt, en zo ook de temperatuur, terwijl we steeds dichterbij – wat voelt als – de schatkamer der archieven komen. De depots waar de museale objecten zijn opgeslagen brengen ons zestig jaar teug in de tijd. Tientallen stellages waar de oudste televisies, radio’s en geluidsinstallaties te bewonderen zijn vullen de grote ruimtes. Van schermen zo groot als de smartphones van nu, tot kasten van tv’s. Opa’s en oma’s zouden van nostalgie een sprongetje maken. En wij van opwinding stiekem ook.
The Weeknd – Tell Your Friends
€ 7,- CJP-korting
C. backstage
25
26
C. ontdekt
Tekst: Jan van Tienen Fotografie: Henri Verhoef
C. ontdekt
27
CHRIS PETERS Het gesprek met de 22-jarige acteur Chris Peters vond plaats in de studio van de fotograaf. Hij vertelde over zijn rol in boekverfilming Tonio, waarom hij in de clip van Drank en Drugs zat en hoe je met spel de wereld beter kunt maken. Dat doet hij peinzend, met stiltes voor zijn antwoorden. Ondertussen vouwt hij zich bijna om de stoel waarop hij zit. Hoe bereidt iemand zich in godsnaam voor op een rol als Tonio? De gelijknamige film, gebaseerd op de roman die A.F.Th. van der Heijden schreef naar aanleiding van de dood van zijn zoon, verschijnt op 13 oktober. Chris spreekt ingetogen, als hij het over het proces heeft. ‘Op een gegeven moment was Tonio’s moeder, Mirjam, op de set. Een groot deel van het verhaal speelt zich binnenshuis af, dus we hadden een pand in Amsterdam Oud-Zuid dat helemaal was omgebouwd tot het huis van Adri (zoals de schrijver voluit heet, red.), Mirjam en wijlen Tonio. Ik had Tonio’s haar, ik leek op hem. Ze zag me…’ Hij valt even stil. ‘Ik kan me niet voorstellen hoe dat voor haar was, hoe het moet zijn ge weest. Een moeder die haar kind heeft verloren. Jezus.’
ma. Ik vond het waanzinnig om met zulke legendes te werken. Regisseur Paula van der Oest is ook fantastisch. Zij pleit er heel erg voor om eerst de tekst te begrijpen, voordat je gaat spelen. Met de acteurs zaten we dan met haar te praten over het scenario. ‘Wat staat hier? Wat wordt hier bedoeld?’ Pas als we dat doorgrond hadden, gingen we acteren.’ Veel luchtiger was het toen hij door Sam de Jong, de re gisseur van Prins, werd gevraagd om mee te spelen in de clip van Drank en Drugs. ‘Voor de clip zijn we met een paar biertjes door De Pijp gaan lopen met de vraag: wat kunnen we hier vingeren en humpen? De hamvraag die Sam bij alles stelt: wat is vet? Daar kon ik wel wat mee.’
We praten wat over hoe bijna iedere maker in de culturele hoek in wezen probeert de wereld een stukje beter te maken. Hoe ga je daar als speler mee om? Chris aarzelt, en zegt uiteindelijk: ‘Er is een verschil tussen wat je voor jezelf uit het spel wilt halen en wat je het publiek wilt meegeven. In beginsel is het gewoon heel vet als een rol ‘lukt’ en je je werk goed doet. Daarnaast hoop je dat je iets in een verhaal vindt wat je activeert. Dat je weet: we moéten dit nu vertellen. Ik vind het zelf mooi als je door iets wat je ziet je sociale harnas afbreekt, om daarna opener te staan voor anderen. Voor wat ze vinden en zeggen. Als mensen uit een niet-ijdele en eerlijke bron iets maken, kom je er minder gesloten uit dan je er in ging. Dat maakt de Maar het was niet alleen maar droefenis tij wereld beter.’ dens het draaien van de film. ‘Zo mooi om te kijken naar Rifka Lodeizen en Pierre BokMozes and the Firstborn – Peter Jr.
28
C. ontdekt
ELSE KEMPS Else (20) is ongrijpbaar. Ze praat in afgemeten zinnen, alsof ze precies weet wat ze moet zeggen. Geen woord te veel, zonder op enige manier over te komen alsof ze de waarheid in pacht heeft. Ze is dichter, draagt op 3FM wekelijks haar licht-autobiografische werk voor en werd uit meer dan 10.000 inzendingen gekozen als winnaar van een nationale poëzie-wedstrijd, de Turing Gedichten Wedstrijd. Ze is goed, dat kunnen we wel stellen. Aan het begin van het gesprek vertel ik Else dat ik de opdracht heb gekregen om de lezer een beetje het gevoel te geven haar te kennen, met dit interview. ‘Ok’, zegt ze. ‘Ik snap het.’ Ik vraag wat ze wil uitdrukken met haar werk. ‘Dat vind ik een moeilijke vraag’, is het antwoord. ‘Laatst vroeg iemand me of ik mijn optreden in één zin kon beschrijven. Toen zei ik: 'Het is een ode aan personages die graag hun stem willen laten horen, maar die beter af zijn als er niet geluisterd wordt.' Ik schrijf best langzaam, altijd in bed, op de laptop. Dat langzame is soms lastig voor de radio, omdat ik daar wekelijks iets voor moet hebben. Als ik geen deadlines heb, schrijf ik één gedicht per drie maanden. Daarom moet ik gedwongen worden te schrijven, anders is het zo weinig. Als ik een opdracht krijg, komt er gelukkig altijd wel wat.’
En als er ‘iets komt’, wat betekent dat dan voor haar? Wanneer voelt ze dat een zin goed is? ‘Het is alsof je iemand ontmoet die je leuk vindt en waar je een klik mee hebt. Dat heb ik ook met zinnen zo. Wat betreft zinnen bij anderen vind ik het fijn om dichters te lezen wiens werk dicht bij het mijne ligt. Tjitske Jansen is een goed voorbeeld. Ik ga mijn afstudeerscriptie over haar schrij ven. Het onderzoek gaat over anekdotische poëzie. Zij schrijft anekdotisch, net als ik. Mijn vraag is: Wanneer wordt iets poëzie, wanneer wordt het iets anders dan alleen een herinnering die enkel voor jou interessant is?’ Ik vraag of ze zelf het antwoord al weet. ‘Nog niet. Ik denk vaak tijdens het schrijven: wie interesseert dit wat? Dan ben ik bang dat het te navelstaarderig is.’ We zijn even stil. Ik complimenteer haar met haar gedichten, oprecht. Else: ‘Ik doe wel moeite om het navelstaarderige eruit te halen. Weet waar de grens ligt. Maar daarom kost het tijd en schrijf ik zo langzaam. Meestal begin ik een gedicht met wat ik heb gedaan die dag, en dan associeer ik er dingen bij. Vervolgens haal ik het eerste stuk weg, alsof het er nooit geweest is.’ Veel schrijvers voelen soms de sipheid die je hebt als je de hele tijd in je eigen hoofd zit. Maar wanneer voelen ze zich wél goed? Else: ‘Als ik net iets moois geschreven heb en er trots op ben. Zelfs als ik liefdesverdriet heb, kan ik het met schrijven weghalen. Het is een soort troost.’ The 1975 – Somebody Else
C. ontdekt
29
30
C. ontdekt
LAKSHMI De 23-jarige liedjesschrijver en zangeres Lakshmi groei de op in Wijchen, in de buurt van Nijmegen, waar ze uit de muzikale gifbeker dronk en vervolgens ging leven voor de muziek. Haar muziek is mooi, en een tikkie duister: twee zaken die de commerciële levensvatbaarheid van een artiest soms niet ten goede komen, zeker niet in een land als Nederland. Toch is Lakshmi doordrenkt van het verlangen het te maken, en goed op weg: met haar band trad ze op bij DWDD en in de finale van De Grote Prijs, haar tweede EP Sinister is net verschenen (dringend luisteradvies). Hoe kwam het zover?
beginnend muzikant is het lastig praten met mensen die niet in de entertainment zitten. Dan vinden ze het schattig of ze denken: daar groei je wel overheen. Maar sinds we bij DWDD hebben gespeeld vertel ik dat erbij. Dan doen mensen minder neerbuigend.’
Waarom wilde ze eigenlijk muzikant worden? ‘Ik zeg weleens dat ik zing uit luiheid. Piano- en gitaarspelen heb ik nooit doorgezet, maar het zingen ging vanzelf. Dat moest er uit. De muziek rolde gewoon mijn kant op. ‘He likes my teeth, my taste for blood’, zingt Lakshmi op M’n vader is behoorlijk muzikaal, mijn broer de single Champagne, van haar eerste EP. Best donker. ook. Ik kreeg thuis alle vrijheid om te worden Was ze op de middelbare school ook al zo gezellig? wat ik wil worden.’ ‘Ik vond het verschrikkelijk daar’, zegt ze. ‘Het hele schoolsysteem paste niet bij me. Je had roosters en We hebben het erover dat het voor een daar moest je je aan houden. Al die autoritaire onzin: kunstenaar soms lastig is om het pad te ‘u’ zeggen, ‘meneer’. Daar schopte ik tegenaan. Ik was bewandelen tussen populariteit en kunst. waarschijnlijk ook niet de leukste om mee om te gaan, Wat je zelf het beste vindt, wordt niet alnu ik er over nadenk. Wat wél leuk was, was dat ik in een tijd het meest gewaardeerd. Hoe is dat voor punkband zat. Met muziekles kon ik compleet mijn eigen Lakshmi? ‘Ik heb de ambitie om te groeien, zin doen. Irrelevant, heette die punkband.’ wil méér zijn dan de dorpsmuzikant. Uitblinken. Niet alleen in de creatieve hoek, Met haar huidige band speelt ze op festivals en veel ande- maar ook qua marketing en de commercie. re plekken, maar ik vraag me af hoe je als muzikant op een Maar ja, ik breng niks uit dat ik niet zelf heb feestje uitlegt wat je doet. Is dat anders dan bij ‘gewone’ geschreven. Het is een balans tussen comberoepen? ‘Ik leg uit dat ik muziek maak’, zegt ze, ‘En dat mercieel zijn en je eigen ding blijven doen. ik mijn liedjes zelf schrijf en dan terugkoppel aan een Ik wil trouwens ook helemaal geen andere band of producer, die er verder mee aan de slag gaat. Ver- baan zoeken, dus dit moet gewoon lukken.’ volgens ronden we het af, en hebben we een liedje. Maar vroeger was het ongemakkelijk om dat uit te leggen. Als Shura – Touch
C. ontdekt
31
32
C. denkt
Tekst: Rick van Veluw Beeld: Sophia Blijden
Muziek was mijn eerste liefde, en het zal mijn laatste liefde zijn (het maakt me namelijk kapot) Muziekjunks zijn lijstjesfetisjisten. Beste album van het jaar, beste liedje van het jaar, mooiste videoclip: het moet allemaal bijgehouden worden. Als CJPredacteur en erkend muziekverslaafde doe ik dat ook. In mijn Gmail is een conceptmail opgeslagen met in de onderwerpregel ‘Luisterlijstje’. Laat dat ‘je’ trouwens maar weg: het is één van de weinige to-do lijstjes die ik nooit krijg afgewerkt. Er prijken momenteel achttien albums op die ik graag nog wil luisteren. Ik word chagrijnig van die lijst. Het voelt als verzaken: nieuwe albums van Flume en Mayer Hawthorne links laten liggen omdat ik momenteel vooral Whitney en Royal Headache luister. Bijna iedere week werk ik de lijst bij: soms worden op een vrijdag zo drie, vier interessante albums gereleased die ik absoluut móét luisteren. Zucht. Zelfs als ik onder werktijd luister – kan gewoon, ik ben cultuurjournalist – kom ik er niet aan toe. Waar haal ik de tijd vandaan?
Hypes
Ik lees de twee alinea’s hiervoor terug en wil even een paar dingen kwijt: a) nee, vroeger was niet alles beter, b) ik ben niet 53 jaar oud, maar 23 lentes jong, c) ik houd nog altijd enorm van muziek. Maar die overkill aan mu ziek dreigt mijn liefde geweld aan te doen. Wanneer krijgt een album nu nog echt de tijd om te landen? De hypes volgen elkaar sneller op dan de snaps van Lil' Kleine. De ene week is het James Blake, zeven dagen
later staat de nieuwe plaat van Kaytranada op Spotify. Dat verandert mijn muziekbeleving: een album moet na één of twee luisterbeurten wel aanslaan, anders kies ik het volgende van mijn lijstje. Dat is niet eerlijk. Ik had nooit van olijven gehouden als ik ze had opgegeven na de eerste smerige hap. Sommige muziek heeft nu eenmaal tijd nodig om begrepen te worden. Toen ik voor de eerste keer Strange Mercy van St. Vincent luisterde, begreep ik er geen snars van. Na een liveshow en tien draaibeurten vielen de puzzelstukjes op zijn plek. Nu is het één van mijn favoriete albums. De tijd om een plaat te begrijpen, is niemand meer gegund.
Een vrachtwagen cd’s
In de zee van releases is er ook zelden tijd om in de achteruitkijkspiegel te kijken. Er is elke week een nieuw snoepje; waarom zou je nog een oude release van MariahCarey of Radiohead luisteren? Geen tijd, de wereld draait doorrrrr. Terwijl het juist zo leuk is het stof van platen af te blazen. Het helpt je lijntjes te leggen tussen dat vlammende hitalbum van Ariana Grande en young Mariah. Of het doet je terugdenken aan een mooie tijd: die plaat van Jamie Lidell draaide
C. denkt
ik grijs tijdens mijn huwelijksreis naar Brazilië (ik ben niet getrouwd, maar doe hiermee een poging oudere lezers bij dit verhaal te betrekken. Hallo, oudere lezers!). Mijn grootste ergernis is tegelijk het probleem: ik wil nietsmissen. Het is alsof een vrachtwagen iedere dag cd’s in mijn kamer kwakt en ik daar de pareltjes uit moet halen. Ik wil niet de muziekjournalist zijn die nog geen noot heeft gehoord van de laatste sensatie, of geen idee heeft hoe Beck klonk op zijn laatste drie platen. Sterker nog: ik wil vooruitlopen op de troepen. Dat ik met vrienden op een huisfeestje over Car Seat Headrest praat en iemand zegt: ‘Daar was jij lekker op
33
tijd mee, Rick’. En dat ik dan mijn glimlach onderdruk en heel cool het nieuwe snoepje van de week opzet. FOMO noemen ze dat. Fear Of Missing Out. De muziekindustrie gaat niet veranderen; de komende jaren zullen bol blijven staan van de (surprise)releases die je allemaal móét luisteren. Dan moet ik maar veranderen en de waan van de dag wat vaker links laten liggen. Wat langer sabbelen op dat ene snoepje, om eens wat verder te komen dan de buitenkant. In discussie met Rick? @rickvanveluw
St. Vincent – Cruel
34
C. // vecht
FACEBOOK-OFF Twee grappen-kanonnen, Jordi van de Bovenkamp en Pieter Jouke, verzonnen speciaal voor CJP een culturele oneliner. Om welke moet jij het hardste lachen? Laat het ons weten op Facebook.com/CJPnl en help je favoriet aan de overwinning. PJ Harvey â&#x20AC;&#x201C; One Line
' BIJNA NIEMAND WEET DAT DE BROER VAN REGILIO TUUR, CUL, ERG BEGAAN IS MET ONTSPANNING, KUNST EN UITGAAN.' JORDI VAN DE BOVENKAMP (1983) is creative director bij Boomerang Create en daarnaast actief op social media via @JOR_ID. Studeerde ooit maar liefst zeven jaar Bouwkunde en besloot in 2011 de wereld van de reclame in te gaan. Heeft een eigen oneliner-item op 3FM in de ochtendshow van Giel Beelen en doet mee aan het BNN-programma PadoemPatsss, waar het allemaal draait om de oneliner.
C. // vecht
' IK BEN ZO BENIEUWD WAT JE NOU BETER VOND, DE FILM OF HET BOEK?â&#x20AC;&#x2122;, ZEI NIEMAND OOIT.' PIETER JOUKE (1973) is cabaretier en presentator. Hij maakte onder andere (met Ronald Snijders) het legendarische tv-programma De Staat van Verwarring. Ook zat hij met Arjen Lubach en Edo Schoonbeek achter Buro Renkema. Je kunt hem volgen op zijn theatertour (pieterjouke.nl) of op social via @pieterjouke. Ook spuit hij net als Jordi oneliners in Padoem Patss, dat vanaf half oktober weer op televisie komt.
35
36
C. onderzoekt
Tekst: Martine Bakker. Fotografie: Martne Bakker, Ives One, privĂŠbezit, Art of Banksy
Banksy - Flower Thrower
Van rebelleren naar exposeren Grauwe gebouwen opleuken en de wereld tonen dat jij bestaat, oftewel street art: de nieuwste grote stroming in de kunstgeschiedenis. Hoe wist vandalisme het museum te bereiken?
C. onderzoekt
Een stanleymes snijdt door een stuk ivoorkarton en legt de contouren van een meisje met een hartvormige ballon bloot. Als de avond valt, sluipt de gebivakmutste man met spuitbussen in zijn mouw richting de plek die hij als publiek canvas heeft gekozen. Verfstrepen over zijn stencil, een afdruk op een gebouw en hij verdwijnt in de nacht. De muur is het decor van een ironische boodschap vol hoop. Een korte handeling met een langdurige nasleep, want in Londen kun je nu op iedere straathoek posters kopen van Banksy’s Balloon Girl. Anno 2016 is streetart alom geaccepteerd in het straatbeeld. Je ziet het in galeries, in winkels en op frisdrankblikjes. Hoe kan het dat een antikunst, die is ontstaan als rebels schoppen tegen de samenleving, tegenwoordig kin-krabbend wordt bewonderd door kunstliefhebbers? CJP vroeg het aan stencilkunst-pionier Hugo Kaagman (1955), dichter/kunstenaar Diana Ozon (1959) en crea tive director van stichting Amsterdam Street Art, Jarno Gnirrep(1982), die als Ives One graffitikunst maakt.
Antikunst
Graffiti bestaat uit teksten en afbeeldingen, die op straat zijn gezet met verf, stift, inkt of krassen. Tekenen op muren is van alle tijden. Zoals Diana omschrijft in haar gedicht Graffiti uit de bundel Bronwater: Oud als de mensheid / Grotschilderingen in Soedan / Oerdieren van Lascaux / Romeinen krasten in ’t Latijn / sgraffito in de muren. De oermensen lieten hele stripverhalen achter in grotten, de Romeinen schreven op hun monumenten en tijdens de Tweede Wereldoorlog was het hip onder Amerikaanse soldaten, om overal waar ze kwamen ‘Kilroy was here’ te schrijven. Hugo: ‘Veel kunst begint als antikunst, neem het Dadaïsme. Mensen vonden ons werk eerst vandalisme, maar Karel Appel hing toch ook met graffiti-achtig werk in het museum? Het verschil is dat ons werk dag en nacht toegankelijk was op straat, zonder dat het publiek een entreekaartje hoefde te kopen.’
Hollandse punktijd
Na de Tweede Wereldoorlog kwam in Nederland de periode van de hippies en de provo’s, die streden voor wereldvrede door te logeren in publieke parken en hasjiesj te roken. Diana: ‘Een bijzondere tijd, want daarvoor trouwden jongeren met iemand uit de buurt en begonnen ze braaf aan het grote leven. Onze generatie kwam net wat
37
later dan de hippies en we wilden onze eigen idealen nastreven. Zij hadden een aantal dingen al verworven: door heel Nederland ontstonden er dankzij hen jongerencentra. Neem Paradiso in Amsterdam, Vera in Groningen en het Haagse Paard van Troje.’ Diana en Hugo waren jong in een tijd waarin je je belazerd voelde door de overheid. Hugo: ‘We hadden gestudeerd en wilden werken, maar er heerste een gigantische werkloosheid. Voor niets op school gezeten.’ De punkbeweging kwam overwaaien vanuit Engeland, rond 1977. Het hippietijdperk liep op zijn einde, waardoor lange lokken niet meer stoer waren, maar sullig. ‘De stomste mensen hadden ineens lang haar: politieagenten en soldaten, maar ook de televisiepresentator Hans van Willigenburg’, legt Hugo uit. ‘Daarbij werden hippie bands als Pink Floyd ineens commercieel, met grote tourbussen en lichtshows. Daar was niets rebels meer aan.’ Via CJP magazine (ja, écht!) leerden Diana en Hugo elkaar kennen. Ze hadden beiden een grappig oproepje geplaatst. In een tijd waar in mensen hun vrije tijd gebruikten voor andere dingen dan naar schermen staren, zocht Diana vrienden met een gezonde gekte en Hugo een kapmes voor zijn emigratie naar Suriname (idee: deze rubriek herintroduceren). Diana: ‘In het pre-internettijdperk zagen we allebei het schrijven van tekst berichten als een kunstvorm. Zo werden onze brievenbussen elkaars museum.’ Pas jaren later ontmoetten ze elkaar in het echt. Samen met zo’n achttien andere krakers woonden ze toen in het Amsterdamse Zebrapand. Een kraakpand dat Hugo met stencils zwart/wit had gespoten. De graffiti-legende Dr. Rat, een jeugdvriend van Diana, kwam hier ook, tot hij op eenentwintigjarige leef tijd overleed aan een overdosis. Hij was de eerste die ratjes op muren tekende, voordat Fransman Blek le Rat en Banksy het deden.
38
C. onderzoekt
prachtige gebouwen heel bleven, en alleen de levende wezens zouden sterven. Daardoor was graffiti ideaal in onze ogen. Je ligt dood op straat, maar je naam staat wél nog op de muur.’
Hiphop in de jaren tachtig
Hugo Kaagman
Diana Ozon © Frank Teunissen
Do it yourself
Door de oliecrisis heerste er een no-futuregevoel. Sommige mensen gingen aan de drugs, anderen maakten hun eigen toekomst door te focussen op kunst. Hugo: ‘Punk gaat om de do it yourself-filosofie. Wilde je een bandje? Dan begon je een bandje. Zo had de punkband The Ex al optredens geregeld voordat ze konden spelen. Ze schreeuwden wat, leenden gitaren en gebruikten kapotte versterkers.’ Hugo creëerde collages met viltstiften en spuitbussen: ‘Ik was zo’n beetje de enige met sjablonen. In de bieb zocht ik mooie plaatjes, van Bob Marley en wietblaadjes, die blies ik op met hulp van fotokopie. Vervolgens sneed ik ze uit en zocht op straat een goede plek.’ Diana schreef gedichten, die ze op de muur spoot. Samen zetten ze hun werk in fanzine De Koekrant. Diana: ‘Wij leefden in een tijd dat neutronenbommen net waren ontwikkeld in de VS. De wapenontwerper had ze speciaal voor Europa ontworpen, zodat alle
Amsterdam had als eerste stad van Europa zo’n grote graffiti-scene. Ondertussen was er in Amerika vanaf eind jaren zestig een revolutie gaande, vanuit de donkere achterstandswijken. Deze hiphopcultuur met rap, breakdancing, dj-en en graffiti, werd vanaf eind jaren zeventig ontdekt in Nederland. Onder andere dankzij The Faith of Graffiti, het boek over Amerikaanse straatcultuur van filosoof Norman Mailer. Na 1983 kwam die jeugdcultuur ook naar Nederland. Hugo: ‘De jeugdbendes ontdekten dat als je je naam groot op de metro’s schrijft, de hele stad het kan lezen. Dan ben je in één klap beroemd.’ Het museum Boijmans van Beuningen exposeerde als eerste werk van Amerikaanse graffiti-artiesten. Zij hadden een compleet andere stijl dan de Nederlanders. Het draaide om tags, snel aangebrachte handtekeningen. Of throw-up’s, mooi uitgewerkte letters met kleur. Hugo: ‘De Nederlandse jeugd vond het fantastisch en zo vlogen diverse artiesten van Amerika naar Nederland en anders om, om samen te werken. Ik was van de oude stempel en dacht: ik ga mijn naam niet groot opschrijven, wat een onzin. Gewoon lekker verder gaan met mijn stencils.’ Jarno van Amsterdam Street Art was ongeveer tien toen dat gebeurde, maar het was voor hem ook het begin van zijn liefde voor de spuitbus. ‘Bizar dat we opeens leerden hoe je met een paar strepen en rondjes letters kon schrijven, die bijna van een metro áfsprongen.’
Banksy-imperium
Het was een tijd populair om je naam op diverse manieren op de muur te kalken. Toen kwam Banksy met zijn pieces, realistische stencils die een boodschap én donkere humor bevatten. De Engelse kunstenaar en politieke activist met een semi-verborgen identiteit (het schijnt dat hij Robin Gunningham heet) verspreidde dankzij de opkomst van internet zijn iconische afbeel dingen razendsnel over de wereld. Hugo: ‘Rond het jaar 2000 begon Banksy zijn werk te plaatsen in Londen en Bristol. Eerst sjablonen, omdat het uit de losse hand niet lukte. Doordat de hele wereld online meekeek is stencil art wereldwijd op de kaart gezet.’
C. onderzoekt
39
Ives One
Voor kost en inwoning de wereld rond
Net als in de punktijd is het tegenwoordig ook niet makkelijk om een baan te vinden. Iedere generatie kent opstandige jongelui die de wereld mooier willen maken. Hugo: ‘De wereld barst van de lelijke flatgebouwen en nu zijn er veel jonge mensen die de wereld rondreizen en muren versieren. De filosofie is: een leuke tijd hebben en iets moois achterlaten.’ Diana denkt dat het twee oorzaken heeft dat we overal street-art zien: ‘Men is eraan gewend, waardoor minder wordt weggehaald. Bovendien worden de tentoonstellingen die we nu veel zien gecureerd door een generatie voor wie dit cultuurgoed is.’ Voor het feit dat er steeds meer graffiti-kunst in reclamecampagnes en bedrijfsinterieurs wordt gebruikt, heeft Jarno een verklaring. ’Dezelfde jochies die toen met spuitbussen de straat op gingen, zijn nu de creative directors van toonaangevende merken. Zij weten: als je de jonger generatie eenmaal voor je gewonnen hebt, dan houd je ze ook. Net zoals dat onze generatie altijd bepaalde sneakermerken en frisdrankmerken blijft kopen.’ Street-art werd dus belangrijk cultureel erfgoed, doordat het de stem is van de jongeren en je de techniek niet op school kunt leren, maar gewoon op straat. De tekst
van de overleden zanger Bram Vermeulen is volgens Diana passend voor het achterlaten van straatkunst: `Ik heb een steen verlegd, in een rivier op aarde. Het water gaat er anders dan voorheen.’ Of er nou neutronenbommen vallen of niet: op een dag zijn we er niet meer. Dan kun je maar beter iets moois achter laten. Of dat nou je naam met dikke letters is, of een meisje met een hartjesballon. Benieuwd naar het werk van deze artiesten? Hugo Kaagman’s stencilpatronen zie je onder andere in de Hemonylaan in Amsterdam, Diana Ozon’s dichtbundels zijn verschenen bij uitgeverij Passage en Ives One-werken sieren bijvoorbeeld het Amsterdamse NDSM-terrein. In de Beurs van Berlage hangen zo’n honderd werken van Banksy, waar je tot 30 september naar toe kunt. Als CJP’er betaal je € 14,50 in plaats van € 19,50. Ariel Pink’s Haunted Graffiti – Baby
40
C. verklapt
Tekst: Djuna Kramer Fotografie: privébezit, foto Daan: Maarten Nauw.
Dagboek van een CJP’er Staart je CJP-pas je soms verontwaardigd aan vanuit je portemonnee, omdat hij niet gebruikt wordt? Zonde! Laat deze twee überculturele CJP’ers je inspireren. DAAN KOSTER (25), CJP’er sinds: zijn eindexamen. Maandag ‘Ik ben net terug van Down The Rabbit Hole. Het was één grote modderpoel, maar gelukkig had ik mijn kaplaarzen. De grootste verrassing was P.J. Harvey, zó’n speciale zuivere stem. Oh, en Anohni, de voormalige zanger van Anthony and The Johnsons, die nu een vrouw is. Ze schrijft heel duistere nummers met titels als Drone Bomb me en Jesus will kill you. Een beetje te heftig om als album te luisteren, maar live was het zo mooi, ik barstte bijna in tranen uit.’ Woensdag ‘Naar de tentoonstelling over de legendarische fotograaf Helmut Newton geweest in het Foam. Hij verbeeldt vrouwen op een heel dominante manier, bijna fetisj-achtig vond ik het! De polaroid van zijn vrouw, aan de eettafel met alleen een jasje aan, vond ik het tofst. Ze zag er heel mooi en vrij uit. Alleen jammer dat de tentoonstelling een beetje klein was, ik had nog wel uren rond kunnen lopen tussen dat soort beelden.’ Donderdag ‘Ik schrijf soms albumrecensies en werk nu aan een recensie van The Bride, het nieuwe album van de Brits-Pakistaanse Bat for lashes. Het gaat over een bruid die tevergeefs wacht op haar bruidegom, die omkwam bij een auto-ongeluk. Na al het drama en verdriet begint ze aan soul searching. Heel cool, zo’n compleet verhaal in een album.’ Vrijdag ‘Vandaag had ik een beetje een kater. Ik was bij mijn vriend en terwijl ik daar met mijn brakke hoofd rondz wierf op zoek naar peuken, luisterde ik naar het nieuwe album van Shura. Meteen helemaal verslaafd! Ze zingt diepe teksten op een supervrolijke manier en de nummers zitten goed in elkaar. Zodra ik weer geld heb, koop ik kaartjes voor haar optreden in de Melkweg.’ Zaterdag ‘Even goed de line-ups bestuderen van de festivals waar ik komende maanden heen ga: Lowlands en Le Guess Who in Tivoli Vredenburg. Ik ben altijd op zoek naar leuke bands voor nieuweplaat.nl, daar schrijf ik twee keer in de maand voor. Gelukkig komt Swans naar Le Guess Who, dat is een van mijn favoriete bands van het moment!’
C. verklapt
41
MILOU GEVERS (25), CJP’er sinds: een jaar of vier. Donderdag ‘Voor mijn studie aan de filmacademie ging ik naar een masterclass over Robby Müller in filmmuseum Eye. Hij is een van de weinige internationaal bekende Nederlandse cameramannen en heeft bijvoorbeeld Paris, Texas gefilmd, een van mijn all time favourites. Dat gebruik van licht, die weidse landschapsshots, zo mooi! Een beetje zonde dat de docenten té lyrisch over hem waren, niemand durfde iets kritisch te zeggen. Ik ga zeker nog naar de tentoonstelling over hem, die nu te zien is in Eye.’ Zaterdag ‘Eens kijken of er al kaartjes te koop zijn voor De Parade in Den Haag. Ik heb daar jarenlang gewerkt, maar ga dit jaar lekker als bezoeker en verheug me vooral op de voorstelling Vaudeville, van de Theatertroep. Hun vorige stuk Hoe Echt Is Echt Echt zag ik in Fras cati, het verraste me echt. Zo scherp en grappig, ze maakten alles en iedereen belachelijk. Heel anders dan hun eerdere zware drama’s. Hopelijk is het nu weer zo licht en modern.’ Maandag ‘Alweer in het Eye geweest! Deze keer voor de afstudeerfilms van de filmacademie. De beste vond ik The Origin of Trouble, van Tessa Pope, over de afwezigheid van haar vader. Een lieve en oprechte film, met een lekker vlotte montage.’ Donderdag ‘Ging vandaag naar Kollektivet, de nieuwe film van Thomas Vinterberg. Ik ben blij dat Vinterberg weer een wat bruisendere film gemaakt heeft na dat kostuumdrama, Far from the Maddening Crowd. In mijn research voor de filmacademie ben ik veel bezig met polyamorie, dus de thematiek van mensen die de grenzen van vrije liefde onderzoeken sprak me erg aan.’ Vrijdag ‘Met mijn schoonmoeder afgesproken om volgende week naar Over het IJ Festival te gaan. Mijn vriend komt uit een heel cultureel gezin, ze gaan vaak samen naar voorstellingen en concerten, zelf heeft hij ook bij de Theatertroep gezeten. De Zeecontainers zijn altijd mijn lievelingsonderdeel van Over het IJ: jonge makers laten daarin stukjes van hun werk zien. Dit jaar spelen er ook een paar mensen die ik ken, dus ik heb er extra veel zin in.’
Foam € 4,- CJP-korting // Melkweg Amsterdam € 2,50 CJP-korting // TivoliVredenburg 20% CJP-korting op klassieke programmering // Filmmuseum Eye tot € 4,50 CJP-korting // De Parade € 4,- CJPkorting // Over het IJ Festival tot € 10,- CJP-korting // Bioscopen tot € 2,50 CJP-korting // Bij verschillende poppodia en platenzaken korting op muziek. J Dilla – The Diary
44
C. // AGENDA Najaar 2016
Illustratie: Josse Blase
46
C. // events
56
C. // festival
62
C. // muziek
66
C. // theater
74
C. // expo
80
C. // film
86
C. // lezen
88
C. // lifestyle
46
C. // serveert
CJP Serveert @ NFF Wie wil er nou zo’n suf beeld van een mannetje dat Oscar heet? Een Gouden Kalf krijgen, dát is pas een eer. Tijdens het Nederlands Film Festival worden die prestigieuze beelden traditiegetrouw uitgereikt. Het NFF is sowieso tien keer leuker dan de Oscars: je kunt anderhalve week lang films bingen in Utrecht. Bovendien gaat het NFF nog net even wat verder dan de filmcultuur door ontwikkelingen in de televisie- en gamingwereld onder de loep te nemen. Zoals je van ons gewend bent, hosten we een CJP Serveert op het NFF. Verwacht de absolute parels uit de Nederlandse film, vierkante ogen, ronde bitterballen en verse biertjes.
Woodie Smalls – About The Dutch
24 september // Louis Hartlooper Complex, Utrecht // € 18,50 met CJP-pas // € 25,zonder pas // kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events
C. // serveert
47
CJP Serveert @ IDFA Stel: je hebt het neusje van de zalm. Het beste van het beste. Bestaat er dan ook nog zoiets als het allerbeste van dat neusje? Het neusje van het neusje van de zalm? Het antwoord is: ja. Op het International Documentary Festival Amsterdam (IDFA) zie je sowieso al superveel goede documentaires: in november worden meer dan 300 docu’s vertoond. Daarmee is IDFA het grootste documentairefestival ter wereld. Amsterdam wordt dan ook steevast overgenomen door documentaireliefhebbers van over de hele wereld. Maar nu is er dus ook nog een neusje van het neusje van de zalm: wij hosten tijdens IDFA een exclusieve CJP Serveert. Uit die gigantische bak toffe documentaires pikken wij de allerbeste en die laten we aan je zien terwijl je geniet van een bier en bitterballen. De crème de la crème de la crème!
Real Estate – It’s Real
19 november // Amsterdam // € 18,50 met CJP-pas // € 26,- zonder pas // kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events
48
C. // serveert
CJP Serveert @ IFFR Dit jaar ontsnapten twee tijgers in Friesland. Of nou ja, ontsnapt... de roofdieren waren niet eens buiten de omheining van de opvang geraakt. Intussen waren de Friezen massaal in paniek. Het gebied werd afgezet, de politie rukte uit. In Rotterdam zouden ze daar niet wild van worden. Daar ontsnapt ieder jaar een tijger en die laten ze lekker lopen. Volgens traditie neemt het dier een gigantische hoeveelheid goede films van over de hele wereld mee, onder de noemer International Film Festival Rotterdam. Geloof je ons niet? Kom dan naar CJP Serveert en bekijk met je eigen ogen de beste films van het IFFR. Dan doen ze er bij de borrel nog wat bijpassende versnaperingen bij.
Izzy Bizu – White Tiger
Festival: 25 jan. t/m 5 feb. // Datum CJP Serveert & kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events Rotterdam // € 19,- met CJP-pas // € 25,- zonder pas
C. // serveert
49
Nozems, Kamagasaki, Osaka, 1960 © Ed van der Elsken
CJP Serveert @ Stedelijk Museum Humans of New York is een enorm succes, en terecht. Op die blog van de New Yorkse fotograaf Brandon Stanton staan de mooiste portretten van mensen uit de Big Apple, vaak met een begeleidend verhaal. Het kan bijna niet anders, of Stanton is fan van onze eigen Ed van der Elsken. Deze Nederlandse fotograaf maakte prachtige stadsfoto’s en beperkte zich niet tot één urban jungle: hij deed Amsterdam, maar reisde ook onder andere naar Parijs, Hong Kong en Tokyo. Een unieke figuur met een nalatenschap van heb-ik-jou-daar. Het Stedelijk Museum weet dat ook allang en exposeert Van der Elskens werk vanaf februari. Wij zijn behoorlijk onder de indruk en nodigen CJP’ers uit voor een exclusieve CJP Serveert in het Stedelijk. Hoe druk het overdag ook mag zijn in het museum: ’s avonds gaan de deuren extra ver open als je zwaait met je blauwe vriend.
Ultimate Painting – Ultimate Painting
17 februari // Stedelijk Museum, Amsterdam // € 10,- met CJP-pas // € 15,- zonder CJPpas // kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events
50
C. // exclusief
CJP Exclusief: De Kleine Komedie Iedereen heeft zijn muzikale helden. Begin er maar eens over op een familieverjaardag. Je opa draait nog altijd Jim Reeves, tante Linda is pas nog naar een concert van Madonna geweest en je nichtje heeft vandaag al zestien keer naar het album van Ronnie Flex geluisterd. Bij De Kleine Komedie vinden ze niets leuker dan dat cabaretiers en popmuzikanten uitgebreid komen vertellen over hun grote voorbeelden. In september ruimen ze er liefst vier avonden voor in. De line-up belooft veel goeds: onder andere Pim Muda, Kasper van Kooten en Gerson Main willen je dolgraag alles vertellen over hun helden en good old Leo Blokhuis praat de boel aan elkaar. We vinden dat zo leuk, dat we voor CJP’ers een exclusieve deal gefikst hebben. Pashouders kopen voor maar € 17,50 een ticket, ook voor hun +1. Oh ja, je krijgt ook nog een drankje en een inleiding door Leo. Topdeal!
Yorick van Norden – Gonna Try for the Sun
15 september // De Kleine Komedie, Amsterdam // € 17,50 met CJP-pas // Max. 2 tickets per CJP-pas // kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events
C. // exclusief
51
CJP Exclusief: Amongst Friends Culturele events zijn vaak sociale events. Je hobbelt met vreemde mensen door de modder op een festival en sluit vriendschappen voor het leven, of gaat met een vriend(in) naar het museum en praat uitgebreid na bij een kop koffie. Een film kijken is behoorlijk asociaal. Niet in de hooliganzin van het woord, maar je loopt een zaal in, gaat zitten, kijkt naar de film en smeert ‘m weer. Amongst Friends brengt daar verandering in. Zij geven iedere derde maandag van de maand een sneak preview in Amsterdam, Utrecht, Leiden, Rotterdam en Den Haag. Kijk in een gezellige setting een topfilm en doe na afloop nog een biertje in de foyer. Voor CJP’ers wordt 3 oktober in Utrecht én Amsterdam een exclusieve Amongst CJP-friends georganiseerd; je raadt het al, een screening exclusief voor CJP’ers. Jij en je vrienden zijn bij deze uitgenodigd!
Kanye West – Real Friends
3 oktober // Louis Hartlooper Complex, Utrecht en Ketelhuis, Amsterdam // € 5,- met CJP-pas // € 7,- zonder pas // kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events
52
C. // exclusief
CJP Exclusief: Dinsdagdeal Onze kalender barst van de feestdagen. Maar of het nou Koningsdag is of Zesde Pinksterdag: die dagen waarop we vrij zijn worden altijd opgehangen aan een iets religieus of een feestje van het koningshuis. Daar moest maar eens verandering in komen, dachten wij bij CJP. Daarom schiepen wij de CJP Dinsdagdeal. Klinkt nog niet echt als een feestdag, maar dat is het wel: bij verschillende theaters krijg je 4 oktober je tweede theaterkaartje gratis! Je doet normaal gesproken toch nooit iets op een dinsdagavond en die vriend(in)/huisgenoot/moeder moet nodig weer eens met je mee voor wat culturele voeding. Er zijn zes toplocaties (zie cjp.nl voor meer info). Ga bijvoorbeeld naar het Bijlmerpark Theater en zie Hamlet van Zep of bekijk IJs en Vis van de Ashton Brothers in de Koninklijke Schouwburg Den Haag. Leve de CJP Dinsdagdeal!
iLoveMakonnen â&#x20AC;&#x201C; Tuesday (feat. Drake)
4 oktober // verschillende Nederlandse theaters // tweede kaartje gratis voor CJPâ&#x20AC;&#x2122;ers // kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events
C. // exclusief
53
© Roy Beusker
CJP Exclusief: The Bodyguard Wil jij met iemand dansen? Wil je zo verliefd op iemand zijn dat de vonken tussen jullie overslaan? Wil je met iemand dansen die écht van je houdt? Een man/vrouw die je in zijn/ haar armen neemt, wel een gokje met jou durft te wagen, en een brandende liefde voor je heeft die niet zomaar te blussen valt? Nou, dan moet je naar The Bodyguard. Daar hoor je geg arandeerd dé hit van Whitney Houston, terwijl de temperatuur op het podium naar een kookpunt stijgt. Iedereen kent het stomende verhaal van bodyguard Frank Farmer en popster Rachel Marron inmiddels wel, maar de musical in het Beatrix Theater overtreft je stoutste verwachtingen. Daarom organiseren we een CJP Exclusief, zodat CJP’ers eersterangskaarten kunnen scoren en na de voorstelling een backstage-rondleiding krijgen (!). Je mag twee kaarten per pas bestellen, dus neem iemand mee die kan dansen met je.
Unknown Mortal Orchestra – Stage or Screen
Oktober // Beatrix Theater, Utrecht // € 45,- met CJP-pas // Max. 2 kaarten per CJP-pas // kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events
54
C. // exclusief
CJP Exclusief: Watskeburt?! De Musical Ken je het nummer De Musical van De Jeugd van Tegenwoordig? Een hilarische skit op hun album De Machine uit 2008? De hiphopformatie praat over een denkbeeldige musical over DJVT met in de hoofdrollen Hans Klok, Ted Langenbach, Sugar Lee Hooper en Humberto Tan. Het bleek een blik in de toekomst: Watskeburt?! De Musical is hier. Weliswaar zonder Sugar Lee Hooper (RIP) en Hans Klok (leeft nog) maar wel met handgemaakte DJVT-poppen. In het stuk gaan Faberyayo, Vjeze Fur en Willie Wartaal samen met hun muze op zoek naar de verdwenen Bas Bron. Dat klinkt nu al als een razend spannend plot. Dankzij een mooie CJP-deal ben jij erbij: CJP’ers betalen een tientje per ticket, krijgen een inleiding van de scriptschrijver en regisseur én een drankje en goodiebag cadeau.
Donnie – Koud Als Ik Je Zoen
19 december // Theater de Meervaart, Amsterdam // € 10,- met CJP-pas // Max. 2 tickets per CJP-pas // kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events
C. // exclusief
55
© Petrovsky & Ramone
CJP Exclusief: Balletflirt Wanneer ben jij voor het laatst naar een balletvoorstelling geweest? Misschien is dat echt jaaaren geleden, of kun je sowieso niet vaak genoeg naar ballet-skills kijken. Wat je dans-consumptie ook is: we nemen je graag mee met CJP Exclusief Balletflirt. Het Nationale Ballet in Amsterdam laat met Made in Amsterdam 1 en Made in Amsterdam 2 zien wat ze in huis hebben. Onlangs noemde The New York Times Het Nationale Ballet nog één van de vijf belangrijkste en meest vernieuwende theatergezelschappen in de wereld. Jij kunt dat gaan zien! Op 21 februari krijgen CJP’ers een exclusieve rondleiding door het theater, voorafgaand aan de voorstelling Made in Amsterdam 1, en een gratis drankje in de pauze. Mooie plekken in de zaal gegarandeerd!
Nonkeen – Pink Flirt
21 februari // Nationale Opera & Ballet, Amsterdam // € 20,- met CJP-pas // Max. 2 tickets per CJP-pas // kaartverkoop: cjp.nl/cjp-events
56
C. // festival
Crossing Border De grootste keuzestress in een menselijk leven vindt plaats in het restaurant. Daar zit je dan, met honderdmiljoenmiljard opties. Ga je voor de roti kip of kies je de rendang met boontjes? Een pasta carbonara of een pizza pepperoni? Gelukkig hoef je niet altijd te kiezen. Op Crossing Border serveren ze voor ieder wat wils. Dan hebben we het niet over eten, maar over muziek en literatuur. Op de komende editie staan namen als Lisa Hannigan en Tourist LeMC gebroederlijk naast literaire mastodonten als Arnon Grunberg en DBC Pierre. Er zijn zelfs muzikanten die de oversteek hebben gewaagd naar literatuur: Karl Hyde van Underworld valt onder het literatuurprogramma en rapper Hef komt een spoken word performance doen. CJP’ers met keuzestress gaan extra voordelig naar dit Haagse fusiefestival.
M.I.A. – Borders
2 t/m 6 november // Den Haag // Tot € 10,- CJP-korting
C. // festival
57
© Hans Jellema
Explore the North ‘Jonge hipsters met baardjes en in wollen truien gehuld dansten zij aan zij met dames van zestig met kleine rugzakjes op. Het noorden heeft iedereen iets te bieden.’ Sorry, deze quote moesten we echt even met je delen. Dit prachtige stukje proza komt uit de pen van een journalist van de Leeuwarder Courant, die in november over het festival Explore the North schreef. Ze had wel gelijk: Explore the North heeft écht iedereen iets te bieden. Het winterfestival presenteert muziek, theater, beeldende kunst en literatuur in de prachtige binnenstad van Leeuwarden.
Mister and Mississippi – Northern Sky
25 t/m 26 november // Leeuwarden // € 7,50 CJP-korting
58
C. // festival
© Daan van Duinkerken
Grasnapolsky De Taj Mahal van Nederland. Het Koninklijk Paleis van de Veluwe. De parel in het groen. Zomaar wat bijnamen voor het schitterende zendergebouw van Radio Kootwijk. Hoe bijzonder is het dat Grasnapolsky daar jaarlijks in mag trekken om midden in de Veluwse natuur een festival te geven. Alleen al op locatie scoort Grasnapolsky gemakkelijk een dikke voldoende, maar de line-up van het festival is ook nog eens ieder jaar de moeite waard. Vorig jaar togen wij met een CJP-delegatie naar Kootwijk en zagen we topshows van De Likt, Woodie Smalls en Joep Beving. Logisch dat we dat met jullie willen delen. Aanschouw één van onze eigen wereldwonderen, inclusief een fantastische festivalervaring.
Whitney – Polly
10 t/m 12 februari // Radio Kootwijk // € 5,- CJP-korting
C. // festival
Š Jelmer de Haas
59
60
C. // festival
© Marjolijn van Dijk
WinterParade Op een festival heb je nooit de tijd om uitgebreid te eten. Voor je het weet begint die ene band, of moet je richting een theatervoorstelling waarvoor je al drie maanden geleden een ticket hebt gekocht. Dan schrok je dat laatste beetje naar binnen en hobbel je met volle maag over het festivalterrein. Not chill. Daar zal je op de WinterParade geen last van hebben. Jij hoeft niet naar de acts toe, de acts komen naar jou toe terwijl je zit te eten. Zo springen de koks en serveersters op tafel als je iets nodig hebt en spelen acteurs en muzikanten recht voor je neus. Pretty chill.
Daughter – Winter
20 t/m 23 december & 25 t/m 30 december Amsterdam – 2 t/m 7 januari, Haarlem (onder voorbehoud) // € 7,50 CJP-korting
C. // festival
61
© Picatyou
Incubate Festival Tilburg // 8 t/m 11 sep en 10 t/m 11 dec // tot € 18,- CJP-korting Magneet Festival Amsterdam // 9 t/m 11 sep // € 10,- CJPkorting Geen Daden Maar Woorden Rotterdam // 24 t/m 25 sep // € 2,50 CJP-korting Klik! Amsterdam // 25 t/m 30 okt // tot € 10,CJP-korting Wintertuinfestival Nijmegen // 24 t/m 27 nov // tot € 3,- CJPkorting
Amsterdam Light Festival 1 dec t/m 22 jan // tot € 12,50 CJP-korting IJsbeeldenfestival Amsterdam // 10 dec t/m 5 feb // € 3,CJP-korting Festival Cement Den Bosch // 21 t/m 26 maart // € 3,50 CJP-korting Tilt – Verse Taal Tilburg // 29 maart t/m 1 april // € 5,CJP-korting Motel Mozaïque Rotterdam // 7 t/m 8 april // € 5,- CJPkorting
THEATERTIPS
ISABELLE BEERNAERT NE ME QUITTE PAS
FRESKU - WELKOM BIJ DE FRESKU SHOW
EVA CRUTZEN SPIRITUS
KAARTEN SCOOR JE BIJ DE
ANDRÃ&#x2030; KUIPERS RUIMTEVAARTCOLLEGE
C. // muziek
63
Doornroosje We dromen allemaal nog wel eens van prinsen op het witte paard of een bloedstollend zwaardgevecht met onze grootste vijand. Hoewel tovenarij en pratende kikkers meestal alleen in sprookjes bestaan, vind je in dit poppodium in Nijmegen behoorlijk wat magie. Bands als Radiohead en Editors betraden het podium van Doornroosje al voordat zij in de grotere arena’s speelden. Daarmee doet het poppodium haar naam eer aan en schrijven ze niet alleen popgeschiedenis, maar maken ze ook sprookjes werkelijkheid. Of je nou naar princess charming staat te staren bij een concert, of de dansvloer onveilig maakt met je squad ‘de zeven dwergen’; een avond Doornroosje vergeet je nooit.
De Staat – Down Town
Doorlopend // Nijmegen // 20% CJP-korting op alle concerten
64
C. // muziek
De Helling We starten met een amuse van metal, gevolgd door een ovenschotel met een vleugje jazz, en sluiten de avond af met een overheerlijke blueberry bluestaart. Er zijn zoveel verschillende genres te bewonderen, dat dit poppodium (nieuwe CJP-partner btw!) een lekker variërend geheel is. Niet alleen wordt nieuw jong talent gestimuleerd zich te presenteren, ook staan er veel experimentele gerechten op het programma. Utrecht is daarmee een ontmoetingsplek van eigenzinnige stijlen rijker. Na het concert ben je ook nog na twee haltes weer op Utrecht Centraal, dus als je niet in stad woont, heb je in de trein genoeg tijd om lekker uit te buiken.
Kashmir – Surf The Warm Industry
Doorlopend // Utrecht // € 2,50 CJP-korting op geselecteerde concerten
C. // muziek
65
Paradiso Amsterdam // € 2,50 CJP-korting op geselecteerde concerten
TivoliVredenburg Utrecht // 20% CJP-korting op alle klassieke concerten
Melkweg Amsterdam // € 2,50 CJP-korting op geselecteerde concerten
Concertgebouw Amsterdam // Tot € 30,- CJP-korting op geselecteerde concerten
Gebr. de Nobel Leiden // € 2,50 CJP-korting op geselecteerde concerten
North Sea Jazz Club Amsterdam // € 2,50 CJP-korting op geselecteerde concerten
BIRD Rotterdam // Tot € 5,50 CJP-korting op alle concerten
De Doelen Rotterdam // € 9,- CJP-korting op geselecteerde concerten
Neushoorn Leeuwarden // 25% CJP-korting op alle concerten
Nieuwe Nor Heerlen // Tot € 5,- CJP-korting op geselecteerde concerten
66
C. // theater
© Bob Bronshoff
Sleutelmoment Henry van Loon Het moment waarop de hoofdpersoon van de horrorfilm besluit toch nog éven te kijken waar dat rare geluid vandaan komt. De precieze seconde waarop je moeder inzag dat je vader eigenlijk best een lekker ding was. Die keer dat de bassist van The Animals toevallig een kroeg binnen liep waar een onbekend ventje genaamd Jimi op een gitaar stond te raggen. Toen een vastgoedmagnaat met een oranje hoofd ineens bedacht dat president zijn ’m wel leuk leek. Het ogenblik dat Adam dat appeltje in Eva’s hand toch wel héél smakelijk vond glimmen… Bij een titel als Sleutelmoment kun je oneindig veel scenario’s verzinnen. Of je laat het gewoon over aan meesterfantast en comedian Henry van Loon.
Richard Bona ft. John Legend – Please Don’t Stop
22 september t/m 26 mei // Verschillende theaters // Tot 50% CJP-korting
C. // theater
67
Toneelschuur Wat zou de minst voor de hand liggende beroepsgroep zijn om een toneelstuk over te maken? Waarschijnlijk komen ambtenaren aardig in de buurt. Sneu, want terwijl veel van ons denken dat hun werkdag alleen bestaat uit tripjes heen en weer naar het koffieapparaat, doen ze toch echt hun best om de boel draaiende te houden. Gelukkig zet toneelmaker Joeri Vos ze in de schijnwerpers in zijn stuk De Lankmoedigen, het laatste deel van drieluik Goede Bedoelingen. Een echte aanrader, volgens de jongerenambassadeurs van de Toneelschuur, de Amba’s. Zij wijzen je op hun favoriete makers en voorstellingen en leiden nagesprekken met de acteurs. Superhandig als je zelf niet zo thuis bent in de theaterwereld, maar toch eens even lekker gebruik wilt maken van die dikke CJP-korting.
Courtney Barnett – Depreston
Doorlopend // Haarlem // tot € 5,- CJP-korting op theater (lastminute prijs € 10,-) en tot € 2,- CJP-korting op film
DeLaMar Atelier presenteert
Ro sa da Si lv a
Ivo Chundro
Je sk e va n de St aa k
DOE CADEAU* c jp.nl/rent
Ruu d van Ove rdi jk
Ren ée de Gru ijl
VANAF 6 OKTOBER DELAMAR.NL * Doe een CJP-pas cadeau aan je vrienden en ontvang kaarten voor RENT!
Mitch Wolte rink
C. // theater
69
© Frank Hanswijk
Stadsschouwburg Utrecht Elk theater heeft zo zijn eigenaardigheden. Als je op de website van de Stads schouwburg Utrecht kijkt, valt het meteen op: deze mensen houden van eten! De foto’s van heerlijke creaties vliegen je om de oren en er staan voorstellingen op de agenda met namen als Proef de Kaart, Food Centraal en Foodlab. Wat een stel levensgenietende smulpapen moet daar werken. Niks geen boterhammetjes mee naar kantoor, waarschijnlijk eten ze Coq-Au-Vin voor lunch. Omdat niets je blijer en gemotiveerder maakt dan lekker eten, is het geen wonder dat ze zo’n leuk en gevarieerd programma weten neer te zetten. Dus ben je behalve een liefhebber van dans, theater en cabaret ook een fulltime vreetzak, dan is dit de place to be voor jou en je CJP-pas.
Janne Schra – City
Doorlopend // Utrecht // van € 2,- nu een upgrade naar € 5,- CJP-korting
NU IN HET THEATER
Kaarten: www.jihaddevoorstelling.nl
C. // theater
71
© Stef Nagel
Ciske de Rat - de Musical Wel eens in Volendam op de foto geweest met een enorme kap op je hoofd? Rondgestruind in de keukenhof totdat je geen tulp meer kon zien? Gekletst met een echte molenaar op de Zaanse schans? Haring in één stuk achterover laten glijden naast de Noordzee? Twee euro terug gevraagd van iemand die dat een jaar geleden geleend had? Met tranen in je ogen megeblérd met André Hazes? Naar de musical Ciske de Rat geweest? Als je dat allemaal meegemaakt hebt, dan kun je nu je officiële kaaskoppen-diploma op komen halen. Niet? Grijp dan je kans om tenminste één gapend gat in je opvoeding te laten dichten door niemand minder dan Danny de Munk.
Phoenix – Entertainment
10 november t/m 26 februari // DeLaMar Theater, Amsterdam // 50% lastminute CJPkorting
72
C. // theater
Carré Het is 1864. Een circusfamilie die al jaren door Europa trekt met hun paarden, wordt verliefd op de stad Amsterdam. Aan de Amstel laten ze een enorm paleis bouwen voor zichzelf en hun vierbenige vrienden. Het gebouw wordt dé culturele hangout van Amsterdam. Honderd jaar later krijgt een gehaaide zakenman het pand in handen. Als jongeman droomde hij ervan operazanger te worden, maar na een afwijzing van het conservatorium is hij verbitterd en wil wraak nemen op de kunst. Hij dreigt het pand te verkopen aan een grote Amerikaanse hotelketen. Cultuurliefhebbers en artiesten gaan massaal de barricades op en dankzij een heldhaftige wethouder wordt het kwade genius verslagen en het theater gered. Tsja, waarom het verhaal van Carré nooit verfilmd is, is ons ook een raadsel. Een plek die je nooit meer vergeet, waar iedereen een keer geweest moet zijn en waar je ook anno 2016 een rete-actueel en breed programma ziet.
Weval – Square People
Doorlopend // Amsterdam // 40% lastminute CJP-korting
C. // theater
73
DeLaMar Amsterdam // 50% lastminute CJP-korting
De Kleine Komedie Amsterdam // 50% lastminute CJP-korting
Theater Zuidplein Rotterdam // € 1,50 CJP-korting
Soldaat van Oranje – de Musical Katwijk // € 15,- CJP-korting
Nationale Opera & Ballet Amsterdam // tot € 10,- CJP-korting
Rotterdamse Schouwburg Tot € 11,- CJP-korting
De Meervaart Amsterdam // 50% CJP-korting
Koninklijke Schouwburg Den Haag // € 5,- CJP-korting
Hair – de Musical Landelijk // tot 50% CJP-korting
74
C. // expo
Peter Lindbergh Op de cover van negen van de tien tijdschriften stralen oogverblindende modellen je tegemoet, met lichamen waar Barbie een jaar voor op dieet zou moeten. Mooi hoor, maar je kunt er gif op innemen dat ze er niet echt zo uit zien. Even die heupen wat smaller, lippen wat voller: met Photoshop is het zo gepiept. Er is geen mens dat echt op deze überwezens lijkt. Best wel een verademing dus, als een van de grootste modefotografen van onze tijd zegt dat ‘de taak van de fotograaf zou moeten zijn vrouwen te bevrijden van de terreur van jeugd en perfectie’. Op zijn zwartwitfoto’s wil Peter Lindbergh de persoonlijkheid van zijn model laten zien, zonder veel make-up of geknutsel. Sidenote: het zijn wél bloedmooie vrouwen, dus ze hebben makkelijk praten. Maar toch.
BANKS – Someone New
10 sep t/m 12 feb // Kunsthal, Rotterdam € 6,- CJP-korting
C. // expo
75
76
C. // expo
© Musée Rodin
Rodin – Genius at work Soms lijkt het alsof wij moderne mensen de weg een beetje kwijtzijn. We kopen de belachelijkste producten, zoals borsthaartoupetten of telefoonventilators die je haar mooi laten wapperen op een selfie. Intussen kijken we geen lagerhuisdebatten meer, maar tv-shows over mensen die vreemdgaan op een eiland of tussen de koeien proberen liefde te vinden. Bij al die domheid vraag je je af en toe echt af: waar zijn in godsnaam de denkers!? Nou, die van Rodin is in ieder geval vanaf november te zien in het Groninger Museum. Zoals-ie daar zit, onbeweeglijk op een steen, met één hand onder zijn kin filosoferend over het leven, daar kunnen we nog een hoop van leren. Steek snel je CJP-pas in je zak en ga een handtekening vragen aan deze inspirerende vent.
Christina Aguilera – Genie in a Bottle
19 november t/m 30 april // Groninger Museum // € 3,- CJP-korting
C. // expo
77
Mondrian to Dutch Design: 100 jaar De Stijl Je kunt een vintagelover zijn of een cyberpunk, jezelf overladen met geometrische kettingen in neonkleuren of al je muren behangen met knalroze pluche. Je kunt dé it-girl/boy van het moment zijn, maar uiteindelijk kan er maar één stijl Dé Stijl zijn: de Nederlandse avant-gardistische kunstbeweging waar onder andere onze kleurvlakkige vriend Piet Mondriaan bij hoorde. Dit jaar vieren we dat De Stijl honderd jaar bestaat, met drie heel toffe tentoonstellingen in het Gemeentemuseum. Bewapen jezelf dus met je CJP-pas en je meest fashionable kloffie en trek naar Den Haag voor een onontbeerlijk lesje stijl.
The White Stripes – Truth Doesn't Make a Noise
11 februari t/m 17 september 2017 // Gemeentemuseum, Den Haag // € 3,50 CJP-korting
78
C. // expo
© Dennis Vloedmans
Nijmeegse Kunstnacht Soms is een situatie zo plechtig dat je erover begint te fantaseren om te gaan rellen. Wat zou er gebeuren als je tijdens een kerkdienst spontaan een striptease zou doen voor de pastoor? Ook in een museum wil dit gevoel je wel eens bekruipen. Bloedserieus staat iedereen de doeken te bestuderen, met een stalen gezicht bewerend dat de kleurcompositie een interessante wrijving oproept met de lichtval. Hoe fijn zou het zijn als je op zo’n moment gewoon snoeiharde techno op kon zetten? Tijdens de Nijmeegse Kunstnacht kun je helemaal los gaan: twerken in het museum, films kijken in de bibliotheek, het mag allemaal. Plus gratis vervoer in kunsttaxi’s én afterparty in Doornroosje.
Icona Pop – All Night
24 september // Meerdere locaties in Nijmegen // € 5,- CJP-korting
C. // expo
79
© John Lewis Marshall
Rijksmuseum Amsterdam // 50% CJP-korting
Hermitage Amsterdam // € 3,- CJP-korting
Beeld en Geluid Hilversum // € 7,- CJP korting
Stedelijk Museum Amsterdam // 50% CJP-korting
Groninger Museum € 3,- CJP-korting
Het Nederlands Fotomuseum Rotterdam // € 5,- CJP-korting
Museum de Fundatie Zwolle // € 3,- CJP-korting
Teylers Museum Haarlem // € 4,50 CJP-korting
Van Gogh Museum Amsterdam // € 3,- CJP-korting
Centraal Museum Utrecht // € 7,50 CJP-korting
80
C. // film
KINO Voor wie een avondje uit wil, is de bioscoop altijd een goed idee. Zelfs met het kleffe stelletje in de hoek, en het oude echtpaar dat wegens gebrekkig gehoor nét iets te hard over hun kleinkinderen praat. Hoe irritant je lotgenoten soms ook zijn: zodra de film start wordt de hele zaal één. Je deelt schrikmomenten, je laat samen een meelevende traan bungelen. Rotterdam heeft er sinds kort een mooie plek bij om dit soort emoties te delen. Naast films, is er in KINO ook plek voor muziek, theater en de creatieve werkplek BURO. Dé plek voor jonge cultuurliefhebbers en ondernemers dus. Kom samen naar Rotterdam en lach, huil maar bovenal: geniet.
Lianne la Havas – Au Cinema
Doorlopend // Rotterdam // 25% CJP-korting
C. // film
© Coen Bastiaansen
LIFF De stad der studenten. De stad waar Isa Hoes, Jochem Meijer en Wibi Soerjadi het levenslicht zagen. De stad waar jaarlijks de peurbakkentocht door de grachten trekt en in oktober haring met wittebrood wordt opgepeuzeld. Wat is het idyllische Leiden toch fijn. Van 28 oktober tot 6 november zit je hier al helemaal goed, want dan vindt het Leiden International Film Festival plaats. Filmfreaks trekken naar de vele vertoningen en na afloop sluit je niet alleen de meesterlijke films in je hart, maar ook de historische schoonheid van Leiden.
Liss – Sorry
28 oktober t/m 6 november // Leiden // € 1,50 CJP-korting
81
82
C. // film
Film by the Sea We snappen dat begin september nogal een zware periode kan zijn. Het einde van de zomer is in zicht en dat betekent no more zonnige festivals en Radlers op het terras. Gelukkig is daar het Film by the Sea Festival to the rescue, want in Zeeland schijnt immers altijd zon (ja echt, wist je dat niet?). Droog dus je zoute tranen en kom de zeven zeeën bevaren in Vlissingen. Het festival duurt negen dagen lang, dus voor het bezoeken van filmvoorstellingen en optredens is zeeën van tijd. Mocht je toevallig ergens belanden wat niet helemaal bij je past: er zwemmen nog genoeg andere films in de Vlissingse zee.
Suede – By The Sea
9 t/m 18 september // Vlissingen // € 2,- CJP-korting
C. // film
83
Kinepolis A long time ago, in a galaxy far far away… Waar Stormtroopers zich verenigen en je een gevecht zonder lichtzwaard geen gevecht kunt noemen. Waar Darth Vader (spoiler alert) nog altijd Luke’s vader is en Chewbacca zó veel meer is dan een harige vriend. Ja. We hebben het natúúrlijk over Star Wars. Fans mogen in hun handjes knijpen want eind van het jaar komt de spin-off Rogue One – A Star Wars Story uit. Wij kunnen je vertellen dat de film an sich al de moeite waard is, maar helemaal wanneer je hem bekijkt in één van de bioscopen van Kinepolis (zoals de nieuwe vestiging in Breda, of in 2017 in Utrecht). Geheel in Star Wars-stijl gebruiken deze bioscopen haarscherpe laserprojectie. Dat betekent de vetste films in de beste kwaliteit (en dan hebben we het nog niet eens over de royale beenruimte).
Neon Indian – Polish Girl
Doorlopend // Landelijk // tot € 2,- CJP-korting
84
C. // film
© Ted van Aanholt
InScience Bij wetenschap denken we vaak aan natuurkundige formules en experimenten. Scheikunde op de middelbare school bijvoorbeeld. Een uurtje practicum? More like vijftig minuten kloten met branders en reageerbuisjes, terwijl de TOA van hot naar her rent om ervoor te zorgen dat niemand met (te erge) brandwonden naar huis gaat. Inmiddels weten we (hopelijk) dat wetenschap veel meer is dan dat. Tijdens het filmfestival InScience zien we hoe wetenschap, kunst en film samenkomen. Meteen experimenteren met theorieën uit je favoriete film? Daarvoor kun je terecht in het DIY Lab. Probeer de helium écht alleen te gebruiken omwille van de wetenschap.
Christine and the Queens – Science Fiction
2 t/m 6 november // Nijmegen // € 1,50 CJP-korting
C. // film
Pathé Landelijk // € 2,- CJP-korting Kinepolis Landelijk // tot € 2,- CJP-korting Vue Cinemas Landelijk // € 2,- CJP-korting Eye Filmmuseum Amsterdam // € 4,50 CJP-korting De Filmhallen Amsterdam // € 1,- CJP-korting Omniversum Den Haag // € 2,- CJP-korting
85
NFF 21 t/m 30 sep // Utrecht € 2,50 CJP-korting IDFA 16 t/m 17 nov // Amsterdam € 2,- CJP-korting IFFR 25 jan t/m 5 feb // Rotterdam € 3,- CJP-korting Go Short 5 t/m 9 april // Nijmegen € 2,- CJP-korting
86
C. // lezen
© Michael Kooren
Nacht van de Poëzie In Utrecht, in het holst van de nacht Word jou poëzie en muziek gebracht De neus van de zalm, de crème de la crème Verrassen jou met hun dichterlijke stem Ontvlucht de zaal voor een culinaire hap Sluit bij de boekenkraam nieuwe vriendschap Met op de achtergrond een klank, een melodie Dit is de Nacht van de Poëzie
Japandroids – The Nights of Wine and Roses
17 september // TivoliVredenburg, Utrecht // € 5,- CJP-korting
C. // lezen
87
Felix Meritis Ja oké, meedoen is belangrijker dan winnen, maar dat neemt niet weg dat een gouden plak toch stukken beter voelt dan een troostprijs op de kermis. Of het nou gaat om de pubquiz in de kroeg, of De Slimste Mens op televisie; wij gaan voor de winst. Om je algemene kennis een niveau op te krikken organiseert Felix Meritis elke week het Felix College. Na een aanschuifdiner volgen wijze lessen van een half uur op het gebied van literatuur, wetenschap, politiek, sport, religie, kunst en journalistiek. In het najaar staan onderwerpen als gender, verstandelijk beperkte ouders en Oekraïne op het programma. Graaf de strijdbijl dus maar op, want na de colleges zit je op een onverslaanbaar intellectueel niveau.
Air – La Femme d’Argent
Doorlopend // Amsterdam // € 2,50 CJP-korting
88
C. // lifestyle
C. // lifestyle
Fotografie: Rachel Schraven. Styling: April Ju melet. Modellen: Sophia en Yan
Stap voor stap
Sophia:Nike Tennis Classic in wit/groen, Perry. € 49,99 / Met CJPkorting € 45,-. Herenjeans ‘Ethan Stouck’ met omgeslagen pijpen en geel stiksel, WE Fashion. € 79,99 / Met CJP-korting € 68,-
The Shins – Sea Legs
89
Sophia: Nike MD Runner 2 in grijs via Aktiesport. € 64,99 / Met CJP-korting € 58,50. Skinny jeans, wit met grijze print, WE Fashion. € 39,99 / Met CJP-korting € 34,-
Verkoopinfo: aktiesport.nl perrysport.nl wefashion.nl
Sophia: Asics Curreo in blauw via Aktiesport. € 79,99 / Met CJP-korting € 72,Yan: Adidas Superstar in blauw via Perry. € 89,99 / Met CJP-korting € 81,-. Krijtstreep pantalon in donkerblauw, WE Fashion. € 49,99 / Met CJP-korting € 42,50.
92
C. // lifestyle
We Are Public Mensen houden niet van verandering. We gaan al jaren naar dezelfde kroeg en bestellen altijd een bolletje chocola en stracciatella bij de ijssalon op de hoek. Wat nou als je daardoor de lekkerste cheesecake nooit voor je snufferd krijgt? Of de liefde van je leven misloopt omdat jij niet bij dat vette concert bent, maar in de kroeg zit te huilen aan de bar? We Are Public helpt daarbij. De redactie kiest elke maand dertig culturele programma’s uit (theater, dans, film, muziek), die vernieuwend en uitdagend zijn. Voor leden helemaal gratis te bezoeken. Verbreed je horizon, op een extra voordelige manier. Jij zit binnen no time met je soulmate bij de vetste theatervoorstelling van het jaar. Graag gedaan.
Daft Punk – Digital Love
Doorlopend // Amsterdam // € 2,50 CJP-korting op de maandprijs van € 15,-
C. // lifestyle
Perry 10% CJP-korting
FLKS Vanaf â&#x201A;¬ 71,35 per maand
Aktiesport 10% CJP-korting
AKO 25% CJP-korting
WE Fashion 15% CJP-korting
Fresh Drive 15% CJP-korting
WAAR 10% CJP-korting
Busje delen 25% CJP-korting
Apple Tot 10% CJP-korting
Zie ook: cjp.nl/lifestyle
93
94
C. // de lijst
Eén letter minder Bekende culturele zaken, waar we een enkele letter (of twee) vanaf hebben gehaald. Dan betekenen ze opeens iets héél anders.
Harry Otter The Oddfather The Ark Knight E7en Fight Lub Star Ars Jurassic Ark Madame Ovary Urks Fruit How I met your Moth Beauty and the east The Fault in our ars Finding Emo The ateful Eight
James Bay – Let It Go
C. // de lijst
95
96
Advertorial
Geniet elke seconde en maak van je citytrip een feel good experience
check onze reisgidsen & download gratis een route naar keuze
C. doet sociaal
97
Waar het hart vol van is, gooien wij op social media
Als een spin in het wereldwijde web. CJP heeft sociale vaardigheden, virtuele vrienden voor het leven. Want: beter een goede social pagina dan een verre vriend. Volg ons als een stalker 2.0 op al je webbrowsers. Fleetwood Mac â&#x20AC;&#x201C; Everywhere
facebook.com/cjpnl
instagram.com/cjpnl
spotify.com/cjpnl
twitter.com/cjpnl
snapchat/CJP_nl
98
C. pleit
Vloggen voor bejaarden daarna drentelen ze door het huis van de schoonouders, babbelen over koetjes en kalfjes, en barbecuen wat. Ondertussen eet Enzo allerlei soorten snoep dat – zo begrijp ik – gesponsord is, net als het vlees op de barbecue. Ik snap het niet. Zit ik nou naar een heel lang en saai reclamefilmpje te kijken? Zelf klik ik ads op YouTube het liefst zo snel mogelijk weg, maar ik besluit eens wat dieper in de materie te duiken. Er blijken tientallen vloggers zoals Enzo te zijn: ze filmen hun dagelijks leven, dat meestal niet bijster interessant is. Ondertussen vliegen de gesponsorde stijltangen en chipszakken door het beeld. Het lukt me niet om de vlogs te bekijken zonder verveeld te raken en stiekem verder te scrollen. Toch halen ze honderdduizenden views. ‘Je zou eens moeten gaan vloggen, dat is vet Ik word altijd een beetje achterdochtig als ik een hype hip enzo! YouTube is het nieuwe tv-kijken!’ niet begrijp. Word ik nu definitief oud? De gedachte alleen al… Maar goed: zal ik gaan vloggen? Ik kan me niet Als muzikant probeer je voortdurend men- voorstellen dat iemand geïnteresseerd is in mijn dagesen te bereiken die jou en je muziek nog niet lijkse beslommeringen. Het spannendste dat ik meekennen. Je probeert je plaatje op 3FM te krij- maak zijn de poepluiers van mijn baby, en zeg nou zelf: gen, schuift aan bij DWDD, en twittert er vro- wie wil shots van groene smurrie? lijk op los. Toch blijft er altijd een wereld te winnen. De dertienjarigen van vandaag kij- En toch… Die views: als muzikant is elk publiek welkom. ken geen DWDD meer, die vermaken zichzelf Ik twijfel. Is het überhaupt oké om te gaan vloggen als met YouTube op hun telefoon. Want waarom je eigenlijk niks met het genre hebt? Behalve dat ik bang nog keurig op een vaste tijd bij je ouders in ben om geen idee te hebben waar de kijkers op zitten te de woonkamer gaan zitten om naar een man wachten, vind ik het ook een beetje hypocriet. Diep van van middelbare leeftijd te kijken, terwijl je binnen wíl ik namelijk helemaal niet vloggen, maar geook gewoon op je kamer kunt kijken naar woon muziek maken. Dat de Enzo Knols van deze wereld mensen lastigvallen met barbecues en schoonouders: ik vloggers van je eigen leeftijd? vind het prima, maar het lijkt me beter voor iedereen als Nou moet ik eerlijkheidshalve toegeven dat ik ik dat niet met de mijne doe. zelf niet of nauwelijks naar vloggers kijk, maar ik ben dan ook stokoud (29). Natuurlijk wist ik Aafke Romeijn is muzikant, journalist en schrijver. Ze wie Enzo Knol was, maar wat ‘ie te melden maakt momenteel tracks met Sef en haar kat heet heeft: geen idee. Ik nam maar eens een kijkje. Henk. Zie jij wél het leuks van vlogs in? Laat het ons weten op Twitter (@CJPnl). Meteen belandde ik bij een filmpje waarin Enzo en z’n vriendin op weg gaan naar zijn Sufjan Stevens – All Good Naysayers, Speak Up! schoonouders. Je ziet ze in de auto zitten, Or Forever Hold Your Peace!
C. // je wil het
99
Één vinkje, dat is alles. Daarmee kun je jezelf verzekeren van een lifetime gratis edities van C. magazine in de bus. Wil je op de hoogte blijven van kortingen, toffe prijzen winnen, mooie beelden bekijken, interessante interviews lezen en de geur van ouderwets papier opsnuiven, dan heb je dat in een minuut geregeld. • Ga op je telefoon of desktop naar cjp.nl. • Log in met je pasnummer (of koop eerst een pas, als je dit magazine via via ontvangt en nog geen CJP’er bent). • Vink aan dat je C. magazine wilt blijven ontvangen. Dat is alles! Zien we elkaar over een paar maanden weer op je deurmat.
Reel to Reel - I like to move it
CJP houdt van cultuur in alle vormen. Van het zwarte vierkant dat Malevich ooit maakte tot de blockbuster die je in de bioscoop bekijkt. Van een zinderende dansvoorstelling tot een dag uit je dak gaan op een festival. Daarom laten we zien welke dingen er in het najaar van 2016 allemaal de moeite waard zijn. Regelen we voor iedereen tot 30 jaar korting op al dit moois. Organiseren we speciale events. Dit alles begint bij inspiratie. Het bekijken van bijzondere beelden en het lezen van interessante verhalen. Lees dus snel verder in dit magazine, dan is het Beste Najaar Ooit meteen binnen handbereik. Festivals // Film // Muziek // Lezen // Expo // Theater // Lifestyle