CJP Magazine Nummer 5 – december 2013

Nummer 5 – 2013

Teun Luijkx Katja Herbers Johan Fretz Jane Austen Ode aan het album en de cassette

cjp was here

colofon

CJP Magazine Jaargang 22, nummer 5

Hoofd media en communicatie Suzan Damen

Thomas, Tessa Verheul, Meis Belle Wahr, Remco de Weerd, Philippus Zandstra

CJP Magazine is hĂŠt magazine over cultuur en verschijnt vijf keer per jaar.

Wil je de redactie bereiken?

Redactie@cjp.nl. Vragen over je pas?

Kijk op cjp.nl/vragen.

Hoofdredacteur Harm Teunisse

Roep alles wat je wil (en volg ons voor extra kortingen en acties) cjp.nl Facebook.com/CJPnl Twitter: @CJPnl

Design Maslow

Bladmanager Hester Leeflang Uitgever CJP Drukwerk Platform P, Rotterdam Distributie Sandd Met dank aan sponsor TakeCareNow! ISSN 1871-6652

Redactieadres CJP Magazine, Postbus 3572 1001 AJ Amsterdam Persberichten kunnen naar redactie@cjp.nl.

Medewerkers aan dit nummer Robbert Blokland, Julia de Boer, Emma Curvers, Johan Fretz, Sophie de Groot, Titia Hahne, Willemijn Kruijssen, Ilja Meefout, Norbert Pek, Steven Stoffers, Crissy

CoĂśrdinerend eindredacteur Sara Madou

Coverfoto Titia Hahne

Adverteren in CJP Magazine?

Bel voor informatie en tarieven met Patricia Beijman: 06 53 54 46 13 patriciabeijman@knaek.nl Aanleveren advertentiemateriaal lisa@cjp.nl Voor verdere vragen over CJP: cjp.nl, facebook.com/CJPnl

inhoud Voorwoord Als je dit leest, is het bijna Kerst of net Kerst geweest. Hoe dan ook: je kunt het woord waarschijnlijk niet meer horen, dus we gaan het er niet meer over hebben.

3. Colofon

Dan hebben we het liever over alle mooie culturele dingen die 2014 ons gaat brengen.

Anchorman 2 bijvoorbeeld. Of een nieuw seizoen van A’dam – E.V.A. en weer heel veel geweldige festivals. Maar ook een bijzondere editie van CJP Serveert, in het Stedelijk Museum Amsterdam.

Kunst, bier en bitterballen. De perfecte combi, als je het ons vraagt.

8. Film van de winter

In dit magazine stiekem ook nog wat terugblikken. Zo schrijven we over de terugkeer van het cassettebandje en brengen vijf jonge kunstenaars een ode aan een bijzondere albumcover.

28. Bios

Iets te melden over de dingen die je leest? We horen het graag op redactie@cjp.nl of op Twitter (@CJPnl) en Facebook (/CJPnl).

Lees ze, en tot in februari!

Groet, de redactie

5. Makers uitgelicht 6. Fotocolumn 10. Expo 12. Work in progress 16. Agenda:

de beste culturele kortingen

30. Dvd 32. Johan Fretz @ Muziekgebouw aan het IJ

36. Kortingen 38. Interview: Teun Luijkx 44. De terugkeer van het cassettebandje 50. Van Utrecht tot Eijsden met de CJP Duo Dagkaart 56. Een ode aan album art 63. Theater tips: Katinka Polderman 64. Lifestyle: sneakers 68. Vroeger, toen: Jane Austen 70. Kunstwerk in the picture 72. Boekenrubriek: Katja Herbers 74. Winnen

cjp.nl Facebook.com/CJPnl 78. De Lijst: Oud & Nieuw Twitter: @CJPnl 80. Moet je horen redactie@cjp.nl

82. Column Emma Curvers

5

makers uitgelicht

De makers van dit magazine schrijven niet alleen over culturele activiteiten, ze hebben zelf ook nog wel een paar tips voor je. Dit mag je volgens hen écht niet missen in 2014.

46 Philippus Zandstra schreef het artikel over de terugkeer van cassettebandjes. Hij twijfelt geen moment: Anchorman 2 moeten we allemaal gaan zien. ‘De eerste was een van de beste komedies ooit.

In mijn studententijd in Groningen keken we de film bijna wekelijks, samen met Old School. Elke keer weer dezelfde briljante flauwe grappen’, aldus Philippus. ‘Voor mij is Will Ferrell kind of a big deal. Ik ben nu zelfs zo ver, dat ik ook in zo’n fout rood pak naar de première wil.’

18 Lisa Mosmans werkt als traffic manager bij CJP en kan niet wachten tot de filmfestivals weer beginnen. De eerste op haar lijstje is het IFFR. ‘Het leuke aan festivals is dat je dingen ziet, die je anders nooit was tegenkomen. Ik plan altijd een dag in en kijk dan pas wat er allemaal draait. Zo zie je dingen die je anders misschien niet had uitgekozen, maar je toch aangenaam verrassen. Tijdens het NFF en IDFA heb ik dat ook zo gedaan en dat beviel heel goed!’

66 Voor Sophie de Groot, die de styling van de Lifestylerubriek deed, kan het festivalseizoen niet vroeg genoeg beginnen. ‘Mijn favoriet is Fusion. De sfeer daar is geweldig.

Net alsof je even in een andere wereld bent. Ik was de eerste keer meteen verkocht. Was het op alle festivals en feestjes maar zo gemoedelijk als daar. Alles kan en mag, echt een aanrader.’

81 Onze nieuwe hoofdredacteur Harm Teunisse heeft er lang op moeten wachten, maar het lijkt erop dat volgend jaar eindelijk een nieuw album van Tool verschijnt. ‘Ik weet zeker dat het non-stop uit m’n headphones gaat knallen. Er staan tegenwoordig te weinig stoere mannen en vrouwen met gitaren in de spotlights. Ik vind de ontwikkelingen in elektronische muziek fantastisch, maar bij weinig concerten kreeg ik zoveel kippenvel als bij Tool.’

6

Fotocolumn

Vastklampen Robbert Thijssen (26) kreeg vier jaar geleden te horen dat zijn toenmalige vriendin Sanja de zeldzame terminale ziekte van Lafora had. Het sloeg in als een bom en vormde Robbert uiteindelijk tot de fotograaf die hij vandaag de dag is, want vanaf dat moment fotografeerde hij wat hem aan het hart ging. ‘Je ziet een leven dood gaan. Met foto’s kun je het een beetje bij je houden. Het was heel duidelijk dat zij het onderwerp van mijn foto’s moest worden.’ Hij klampte zich tijdens zijn fotografiestudie aan HKU dan ook vast aan dit onderwerp. ‘Het was een onuitputtelijke bron, een missie. Andere dingen leken doelloos.

Het maken van deze foto’s heeft me er echt doorheen geholpen en het was een soort therapie voor me.’

Meer werk van Robbert zien? robbertthijssen.com

8

Film van de winter

Nymphomaniac Voor als je een alternatieve kerst wilt: op 26 december verschijnt het eerste deel van Nymphomaniac (het tweede deel volgt twee weken later). De nieuwe film van Lars von Trier is sowieso pittig, want hĂŠ, het is een Von Trier. Maar kijk de behoorlijke 18+ trailer (met knallende Rammstein-track) en je weet: dit kon zelfs voor de controversiĂŤle regisseur wel eens een stapje verder dan gebruikelijk zijn. Een hele

rij bekende acteurs (Shia LaBeouf, Jamie Bell, Uma Thurman) geeft zich letterlijk bloot, met als niet bepaald stralend middelpunt Charlotte Gainsbourg in de rol van Joe. Ze noemt zichzelf een nymfomane en denkt terug aan de ervaringen op haar seksuele cv. Dat zijn er nogal wat. Of de seks nou echt is (zo gaat het verhaal) of nep, we zijn te nieuwsgierig om er niet naartoe te gaan.

10

expo

tekst Tessa Verheul Beeld Panos Kokkinias

Rariteitenkabinet Meet Stephen en Timothy Quay (1947). Eeneiige tweeling en animatiefilmduo uit Amerika, geobsedeerd door allerhande curiosa, opgezette dieren, tekeningen van psychiatrische patiënten en literatuur. Deze Quay brothers illustreerden aanvankelijk sciencefiction boeken, maar maken sinds 1979 samen duistere animatiefilms, die ze van het begin tot het einde zelf produceren. Van de decors en het verzinnen van de personages met hun semimechanische bewegingen, tot het camerawerk en de montage. Komt de poëtische en melancholische stijl je bekend voor? Dat kan; de broers maken ook videoclips en reclamefilmpjes voor onder andere MTV. De tentoonstelling The Quay Brothers’ Universum biedt een kijkje achter de schermen én in het brein van de makers. Naast de films worden kijkdozen getoond, zogenaamde dormitoria, waarin de filmsets zijn opgesteld. Samen met inspiratiebronnen als medische apparaten, filmaffiches en tekeningen, komt het fantastische universum van de broers tot leven.

The Quay Brothers’ Universum Eye Film Instituut, Amsterdam 15 december tot en met 9 maart € 1,50 korting op de toegang met je CJP-pas eyefilm.nl

12

work in progress

Tekst Steven Stoffers BEELD VARSBAYD

Director of Photography In het filmhuis blijf je zitten tijdens de aftiteling, want dat doet iedereen. Vlak na de acteurs en regisseur zie je dan de mysterieuze titel Director of Photography langskomen. Wat doet zo iemand in ’s hemelsnaam? We vragen het aan Joris Bulstra (28), freelance Director of Photography. Hij maakte afgelopen jaar onder andere het door CJP tot één van de beste eindexamenfilms bekroonde Patronen. ‘De DoP is eigenlijk de baas over het beeld. Een regisseur vertelt mij hoe hij wil dat bepaalde shots ogen en ik zorg ervoor dat licht, camera en de setaankleding op die manier bij elkaar komen. De regisseur bepaalt de inhoud van de film, een DoP maakt het plaatje.

Dat vergt enorm veel voorbereiding. Patronen duurt 26 minuten, maar we zijn maanden bezig geweest om te bepalen welke lampen we gebruikten, waar ze moesten staan, hoe de camera zou rijden. Het shot dat je hier op de foto ziet, is van de bruiloft aan het eind van de film. Om die set filmklaar te maken zijn we twee dagen bezig geweest met ballonnen, lampen en rails voor de dolly waar ik op zit. Maar net toen we wilden gaan filmen, knalden alle stoppen door. Vandaar dat de hoofdrolspeelster rechts in beeld het wat moeilijk heeft en opnameleidster Marjan Lammers zo serieus kijkt.’

Met je CJP-pas krijg je tot € 2,- korting in bioscopen en filmhuizen.

16

agenda Met je CJP-pas krijg je korting op alles wat cultuur is of er enigszins op lijkt. In de agenda lichten we er een aantal uit. Meer kortingen, tips, acties en, belangrijk, alle actuele voorwaarden vind je op cjp.nl.

CJP Serveert @ Stedelijk Museum Naast de vertrouwde combi met films (zie de volgende pagina’s) hebben we nu iets nieuws: kunst, bier en bitterballen. CJP Serveert verplaatst zich naar het prachtige nieuwe Stedelijk Museum in Amsterdam, voor een avond vol toffe kunst en mooie verhalen.

Exclusief voor CJP’ers is er op 9 januari een bijzondere avond georganiseerd, rondom de overzichtstentoonstelling van Malevich. Een extreem vernieuwende kunstenaar, die bijna eigenhandig abstracte kunst op de kaart zette. Hoe hij dat voor elkaar kreeg en waarom dat zo belangrijk is; na een avondje CJP Serveert @ Stedelijk Museum weet je het allemaal.

Dat doen we niet met een ellenlang college, waarbij je stijfjes op een stoel moet zitten. Er is een presentatie van Owen Schumacher, je weet wel, van Koefnoen. Owen vertelt onder andere over de (moeizame) verhouding tussen humor en moderne kunst

17

Beeld Gert julia Jan de boer van Rooij

in het algemeen en die met Malevich in het bijzonder. Daarnaast introduceert een conservator de expositie en krijg je een rondleiding in kleine groepjes.

Nadat je lekker veel hebt opgestoken, kun je de avond mooi afsluiten met de dan wel weer vertrouwde bier & bitterballen. Al dat moois kost je maar een miezerige tien euro’tjes, dus we zien je daar!

CJP Serveert @ Stedelijk Museum, Stedelijk Museum, Amsterdam Donderdagavond 9 januari, 19:00 uur – 22:00 uur, inclusief introductie door een conservator, rondleiding, een presentatie van Owen Schumacher en een borrel met bier & bitterballen.

Prijs: € 10,- / exclusief voor CJP’ers: je mag één iemand meenemen op een pas.

Kaartverkoop (beperkt aantal plaatsen, ben dus op tijd): stedelijk.nl/cjp

18

Agenda

CJP Serveert @ IFFR Het International Film Festival Rotterdam (IFFR) is het grootste filmfestival van Nederland. Of je nou uitkijkt naar de nieuwste film van een bekende regisseur of liever verrast wordt door een jonge filmmaker; op IFFR kan het haast niet tegenvallen, met een afwisselende, eigenzinnige programmering. Verwacht speelfilms en documentaires, maar ook video-installaties en expo’s.

Alles is voor het eerst (en vaak maar eenmalig) te zien in Nederland.

The place to be met CJP Serveert dus, deze keer op zaterdag 25 januari. Wij hebben het zware selectiewerk al gedaan en schotelen je een aantal mooie producties voor, plus een Q&A én de inmiddels vertrouwde biertjes & bitterballen. Het precieze programma houden we nog even geheim, maar check cjp.nl/iffr voor updates. We zien je in Rotterdam!

IFFR: 22 januari t/m 2 februari, verschillende locaties, Rotterdam CJP Serveert: zaterdag 25 januari, Rotterdamse Schouwburg Prijs IFFR kaarten: € 11,- / Met CJP-pas: € 8,- (de verkoop start op 17 januari) Prijs CJP Serveert: € 18,50 (maximaal 2 personen per pas, te koop vanaf 1 december) Meer info/kaartverkoop: filmfestivalrotterdam.com/webshop

20

agenda Beeld erwin olaf

Slapende schoonheid Ogen wijd open, kippenvel op je arm en rechtovereind staande nekharen. Dat kun je verwachten van het wereldberoemde sprookje Sleeping Beauty, uitgevoerd door het Nationale Ballet.

Zelfs de grootste balletscepticus is niet opgewassen tegen de overdonderende schoonheid van deze voorstelling. Sir Peter Wright creëerde een moderne versie, op basis van de legendarische choreografie van Marius Petipa en componist Pjotr Iljitsj Tsjaikovski. Dezelfde heren zijn overigens het brein achter De Notenkraker en Het Zwanenmeer. Het verhaal van Sleeping Beauty ken je vast nog wel: de zestienjarige prinses Aurora prikt zich aan een vergiftigde spoel van een spinnenwiel en wordt nét op tijd door een fee gered van de dood. Ze zal alleen honderd jaar moeten slapen, totdat ze door een prins wakker wordt gekust. Al 125 jaar is dit verhaal een van de mooiste dingen die je op het danstoneel kunt zien. Dus, voor alle dansmaagden: als er ooit een eerste keer is dat je naar een balletvoorstelling gaat, laat dit ‘m dan zijn.

Sleeping Beauty, door het Nationaal Ballet Van 12 december 2013 t/m 1 januari 2014 in het Muziektheater, Amsterdam Prijs: wisselt per avond en rang / Met CJP-pas tot € 10,- korting Meer info/kaartverkoop: het-ballet.nl

23

Agenda

Workshop fotografie Dat jij een toptalent bent, staat natuurlijk vast.

Maar ook als het creatieve bloed al door je aderen stroomt, is het leuk en interessant om een goede workshop te volgen. Waar beter dat te doen dan in Foam? In dit Amsterdamse fotografiemuseum krijg je sowieso altijd € 4,25 korting met je pas, waarmee je de mooiste expo’s kunt bewonderen.

Van jong talent én van gevestigde namen.

Foam organiseert nu fotografieworkshops, speciaal voor CJP’ers. Als (amateur)fotograaf leer je hier hoe je een mooi, bijzonder portret in beeld brengt. Eerst krijg je een rondleiding bij de huidige tentoonstelling en een korte introductie op het genre portretfotografie. Vervolgens ga je zelf aan de slag, onder begeleiding van een ervaren docent. Maak je niet druk als je nog niet zoveel (technische) kennis hebt; ook dan kun je de workshop prima volgen. Je krijgt van Foam een digitale camera te leen, maar kunt natuurlijk ook je eigen exemplaar meenemen. Wacht niet te lang met je aanmelden, deze workshops zitten altijd snel vol.

Mocht er een meesterwerk uit voort komen, zien we dat natuurlijk graag verschijnen op onze Facebook- of Twitteraccount. Succes!

Fotografie workshop @ Foam Zaterdag 18 januari, 11:00 uur tot 13:00 uur, Foam, Amsterdam Prijs: € 50,- / Met CJP-pas € 20,- (Prijs is inclusief museumentree en gebruik workshopmaterialen.

Vergeet niet je CJP-pas mee te nemen!)

Er is een beperkte capaciteit voor de workshops en inschrijving is verplicht, ben er dus snel bij.

Tot vijf dagen voor aanvang kun je je inschrijven via educatie@foam.org / 020-5516500 / foam. org/cjp.

25

agenda

Dance Festival We zijn ondertussen wel gewend om op festivals de heupen los te gooien en een dansje te doen, maar daar krijgen we helaas geen les in van ‘s werelds beste dansers. Dat kan wel op het Holland Dance Festival, dat Den Haag iedere twee jaar overspoeld. Drie weken lang bezoek je indrukwekkende voorstellingen én kun je zelf meedoen. Door de hele stad zijn er workshops, artist talks met gerenommeerde dansers en complete avonden waarbij je eet, danst en kijkt naar professionals. Alvast een tip: Bangara Dance Theater uit Sydney. Zij laten

zich door hun roots inspireren tot meeslepende en innovatieve voorstellingen. Of neem een kijkje bij het briljante Gauthier Dance Company uit Stuttgart, voor het eerst in Nederland te zien. Den Haag ademt drie weken dans, en wij dansen mee.

Holland Dance Festival, verschillende locaties, Den Haag 25 januari t/m 16 februari Prijs: wisselend, vanaf € 10,Meer info en kaarten: holland-dance.com

27

agenda

Gekomen om te blijven Niels van der Laan en Jeroen Woe hebben je ongetwijfeld ooit laten lachen. Ze draaien al wat jaren mee in het theater, deden onder andere Oudejaarsconferences, en zitten in De Kwis; eerst als aanhangsel van Paul de Leeuw, sinds kort een apart tv-programma. Goed nieuws dus, dat ze nu weer met hun vierde programma gaan touren. Buutvrij zit vol hun kenmerkende muzikaliteit, woordgrappen en dubbele bodems. Slimme kerels, die twee, wat zorgt voor een show die bedolven werd onder de lovende recensies. Iets waar wij ons zeer graag bij aansluiten.

Buutvrij, Van der Laan en Woe, theaters door het hele land Januari t/m juni Prijs: verschilt per theater / Tot 50% korting met CJP-pas Meer info en kaarten: vanderlaanenwoe.nl

28

bios tekst ROBBERT BLOKLAND

Met je CJP-pas krijg je € 2,korting bij Pathé en tot € 2,- korting bij andere bioscopen.

Mandela

Zwart leed in Hollywood Exact honderdvijftig jaar geleden kwam er in Nederland en de Verenigde Staten een einde aan de slavernij. Hier herdachten we dat met een ongenuanceerde discussie over Zwarte Piet en het verguisde Hoe duur was de suiker, in de VS overspoelden sterke films over het lijden van Afro-Amerikanen de bios.

ook in de bioscoop

De beste in dit lange rijtje is 12 Years a Slave van regisseur Steve McQueen, de film die de boeken zal ingaan als het slavendrama dat andere genretitels overbodig maakt. In alle opzichten compromisloos, dit waargebeurde relaas van een vrije donkere burger.

Hij wordt in 1840 ontvoerd en krijgt twaalf jaar ellende bij plantageeigenaren voor zijn kiezen. Een film die de kijker als een wurgslang bij de keel grijpt en dwingt om drie uur lang te kijken naar de wreedheid en willekeur, waarmee de blanke bazen de levens van hun zwarte lijfeigenen kapot maakten.

De andere grote recente films trekken het thema slavernij breder en tonen hoe racisme in het recente verleden nog springlevend is.

The Butler schetst een grimmig beeld van de rassenhaat die de VS verscheurde, aan de hand van een donkere butler die vier decennia in het Witte Huis werkte, Mandela: Long Walk to Freedom is een indrukwekkende biografie over het leven van Nelson Mandela en (het eveneens waargebeurde) Fruitvale Station laat zien hoe een zwarte twintiger het slachtoffer wordt van een agent met tunnelvisie.

De vraag is wat deze hausse aan schrijnende verhalen in de bioscoop nou netto oplevert voor de emancipatie van Afro-Amerikanen.

Voorspellingen over het massale zwarte Oscarfeestje is door kenners alweer flink afgezwakt. Iedereen beaamt dat 12 Years een belangwekkend cinematografisch meesterwerk is. Het zou heel leuk zijn als nu eindelijk eens een donkere regisseur het beeldje voor beste film mee naar huis mag nemen. Maar om de zesduizend Oscarstemmers te bekoren is 12 Years toch net iets té expliciet: om die reden liepen eerder films als Pulp Fiction, Brokeback Mountain en Saving Private Ryan een grand slam mis, ten faveure van optimistischer concurrenten. Bovendien beweegt de aandachtsspanne van Hollywood zich vaak in curves, waarschuwde Oprah Winfrey (die een belangrijke bijrol speelt in The Butler) al in een interview. ‘Het is goed dat er nu veel films over dit onderwerp zijn gemaakt. Maar de kans is groot dat het minstens vijf jaar duurt voordat we wéér een verhaal hierover in de bioscoop te zien krijgen.’

Een uitgebreid onderzoek van een groep journalistiekstudenten in Los Angeles drukte alle jubelaars compromisloos met de neus op de feiten. Amper tien procent van alle rollen in grote blockbusters wordt gespeeld door donkere acteurs. Het gaat zelden om hoofdrollen en aanzienlijk vaker dan hun blanke collega’s belanden zwarte personages op het slechte pad. In de regisseursstoel is het nog erger: slechts één op de twintig Hollywood-titels heeft een zwarte maker aan het roer, vrijwel allemaal kleine en onafhankelijke producties. Een schrale troost: Amerikanen met Aziatische of Zuid-Amerikaanse wortels komen er met allebei slechts 4 procent van de noemenswaardige rollen nóg slechter vanaf.

The Butler en Mandela draaien nu in de bioscopen. Fruitvale Station vanaf 2 januari, 12 Years a Slave vanaf 20 februari.

Inside Llewelyn Davis De grappigste film van de geniale Coenbroers sinds The Big Lebowski. Een tragikomedie, over een mislukte folkzanger die een groot scala aan bizarre personages tegen het lijf loopt. Met een memorabele bijrol voor poes Ulysses. (nu in de bios)

The Secret Life of Walter Mitty Ben Stiller brak door met komedies als Meet the Parents. In deze bijzondere, melancholieke film laat de acteur/ regisseur zich van een serieuzere kant zien. Hij speelt een dromer, die wordt gedwongen de wijde wereld in te trekken. (2 januari)

All is Lost Krijgt Robert Redford volgende maand eindelijk zijn eerste Oscar? Hij maakt een reële kans, nu hij een zeiler speelt wiens tochtje op de Indische Oceaan nogal wat ellende met zich meebrengt. Hij is de enige acteur in de film en dat is (ja, echt!) heel spannend. (16 januari)

30

dvd Tekst Sara Madou

Met je CJP-pas krijg je 10% korting op dvd’s.

Voor bij de koffie De dvd’s waar we straks allemaal over praten.

Rebound Waar gaat het over? Een soort zombies. De originele, Franse titel van de serie is Les Revenants; de wederopstandelingen.

Wat maakt het bijzonder? Het concept ‘zombie’ is meestal vrij duidelijk. Traag lopende en bijtgrage ondoden, vaak besmet zijn met een virus.

Hoe dan ook: communiceren doen ze niet. In Rebound zit dat anders. Een dorpje wordt opeens overspoeld door verschillende ex-bewoners, die (soms al jaren eerder) zijn overleden. Dat ze dood zijn, hebben deze ‘mensen’ totaal niet door. Een serie met een heerlijk onderkoeld sfeertje, die daardoor juist zeer spannend is.

En: Alsof dat nog niet pittig genoeg is, blijkt er ook een seriemoordenaar aan het werk in het dorpje.

Elysium Waar gaat het over? Het science fiction-y gegeven dat het rijke gedeelte van de mensheid naar een luxe space station is verkast in 2154, terwijl de minder goed bedeelden op de verrotte aarde verblijven. Totdat Matt Damon zich ermee gaat bemoeien.

Wat maakt het bijzonder? Neil Blomkamp is de regisseur. Deze man heeft wel wat met het genre, hij zat ook achter het bijzonder originele en vermakelijke District 9.

En: Nee, het is geen diepgravend drama. Maar als je een knallende actiefilm wil kijken, moet het er wel eentje zijn met goede, visueel sterke actie. En dat is Elysium ab-so-luut.

The Following Waar gaat het over? Een briljante seriemoordenaar weet een hele rits gevaarlijke collega’s aan zich te binden, waardoor ze allemaal met elkaar in contact komen. Scientology, maar dan anders.

Wat maakt het bijzonder? Het concept is een tikkeltje vergezocht, maar ach, dat is een methdealende scheikundeleraar met kanker ook. Wij zijn vooral blij met de hoofdrol voor Kevin Bacon, een zwaar onderschatte acteur (Kevin Bacon tip van de dag: The Woodsman, 2004, waarin hij een pedoseksueel speelt).

En: Het creatieve brein achter deze serie is Kevin Williamson. Hij bracht ons ook de Scream-films, toen movie spoofs nog leuk waren.

Suits Waar gaat het over? Awesomeness. Nee, da’s flauw. Maar ook waar, want deze serie is extreem cool, zonder dat het irritant wordt. Mike Ross is niet echt een advocaat, maar weet zich toch binnen te bluffen bij de firma van Harvey Specter. Dat levert een aangenaam explosieve samenwerking op.

Wat maakt het bijzonder? De bromance, droogkomische oneliners, het gevoel voor stijl en oog voor detail, de scripts die zorgen dat je na de allereerste aflevering al verslaafd bent; dit is zo’n zeldzame serie waarbij alles perfect in elkaar valt.

En: Vergeet ook zeker niet goed te luisteren, want de soundtrack zit vol hartverwarmende soul en aanstekelijke indiebandjes.

Ook de moeite waard Le Passé: Bedolven onder de prijzen, maar hier vooralsnog weinig aandacht voor deze film over een Iranese man en zijn Franse vrouw, die na hun scheiding een nieuw leven opbouwen.

Mr. Selfridge & The Paradise: Twee sfeervolle, aanstekelijke series over de opkomst van het warenhuis.

Suburgatory: Sitcom, over de gedwongen verhuizing van scholiere Jane naar een Stepford Wives-achtige buitenwijk. Aanrader voor fans van New Girl, Awkward en 2 Broke Girls.

32

tekst Johan Fretz Beeld ilja meefout

33

Fretz @

Johan Fretz schreef 2015 en zit regelmatig bij DWDD aan tafel. Onze razende reporter gaat deze keer naar Ensemble Klang, bij Muziekgebouw aan het IJ. ‘Er moet hier meer gezoend worden!’

Fretz @ In de warme zomer van 2006 was het Muziekgebouw aan het IJ de plek waar je moest zijn. Ik kan het weten, want ik stond er destijds biertjes te tappen achter de bar van café-restaurant The Starferry. Het terras stroomde elke dag vol, bootjes meerden aan en dan waren er natuurlijk ook nog de bezoekers die kwamen voor datgene waar het gebouw voor is bedoeld: concerten.

Vooral hedendaagse muziek, zoals dat heet.

Flash forward naar 2013: ik loop de hoge trap van het glazen paleis af. Het is nog altijd een indrukwekkend pand. The Starferry huist niet langer beneden. Het restaurant heet nu de Zouthaven, wat meer klinkt als de naam van een voetbalkantine waar de chefkok een shagrokende palingbakker is. Tijden veranderen. Bij binnenkomst in het restaurant moet ik concluderen dat men heeft geprobeerd de boel te pimpen. Zou dat ook voor de rest van het gebouw gelden, vraag ik me met grote vrees af. Gelukkig blijkt dat niet zo te zijn.

Ik ben vandaag uitgenodigd om te komen kijken naar een theatraal concert in een nieuwe serie van het Muziekgebouw, met een mix van muziek, theater en beeld. Het gaat om een voorstelling van ensemble Klang. Mijn bestaan als CJP-reporter leidt me regelmatig naar dingen met namen die op de lachspieren werken, maar ik kijk er niet meer van op en weet inmiddels: de naam zegt niks over datgene waar ik naar ga kijken. De voorstelling heet Walden en is gebaseerd op de gelijknamige Amerikaanse literatuurklassieker van Henry David Thoreau, een wonderlijk verslag over een eenzaam verblijf ver van de beschaving. In 2008 bracht Ensemble Klang dit muziektheaterstuk al, dat

componist Goebbels naar het boek van Thoreau maakte. Toen als ‘fonkelend’ beschreven, is de voorstelling na vijf jaar reizen door Europa uitgebreid, aangescherpt en gerijpt tot ‘een indrukwekkend betoog voor verteller en ensemble vol conventionele en speciaal vervaardigde instrumenten.’

Laat ik het maar meteen toegeven: ik ben een popcultuurjongen. Ik houd van film, cabaret, popbands, hiphop, literatuur, toneel, klassieke muziek op z’n tijd. Maar hedendaagse muziek?

Dan verwacht ik vooral moeilijk kijkende muzikanten, die op een triangel slaan en atonale melodieën spelen.

Maar het begint hier vanavond goed. In de grote foyer aan het water speelt een gezelschap van jonge dansers en muzikanten een krachtig voorprogramma. Geen vaag gedoe, maar een optreden waar de energie en muzikaliteit vanaf spat.

Wel moet ik al rondkijkend concluderen dat voor de meeste bezoekers de leeftijd dat ze recht hadden gehad op een CJP-pas ver achter ze ligt.

Ik loop de prachtige zaal in, met wanden van lichtpanelen die in talloze kleuren kunnen veranderen. Dat de akoestiek hier zo geweldig is, heb ik zojuist gehoord, komt omdat het fundament van de zaal los zweeft van de rest van het gebouw: de zaal rust als het ware op het water. Dus als er ook maar enige trilling is buiten, door storm of voorbij denderende treinen, trilt het gebouw wel maar de zaal niet. Daarom zul je in Amsterdam weinig stillere plekken vinden dan de zaal van het Muziekgebouw aan het IJ. Er gaat het gerucht gaat dat je, als je er alleen staat, je eigen bloed door je lichaam kunt horen stromen.

34

interview

34

Fretz @

tekst XXX Beeld XXX

Het concert begint. We horen eerst alleen het snijdende geluid van een metalen instrument dat wordt bespeeld. Er komen steeds meer muzikanten op die klanken toevoegen met bekende of minder bekende instrumenten. Het doet me nog vrij weinig, totdat er een ritme in de muziek komt, de klanken aanzwellen als die van een spannende filmsoundtrack en er een verteller het toneel betreedt. Hij spreekt de teksten van het boek Walden uit op het ritme van de muziek, al was het een spoken word track. Hoe abstract het ook klinkt, het begint te leven voor me. Je hoeft dit niet te begrijpen om erdoor geraakt te worden. Twee vrouwen op leeftijd besluiten opeens dat het genoeg is geweest. Ze verlaten de zaal.

Behoorlijk irritant, omdat de voorstelling mij juist op dat moment in het bizarre universum begint te sleuren. De vreemde wereld van beats, geluiden en muziek die zich met elkaar vermengen, de teksten die eroverheen klinken en dan weer verdwijnen; alles komt juist op dat moment tot een hoogtepunt. Alsof het gezelschap gewacht heeft tot de vervelende vrouwtjes de zaal hebben verlaten. De wand van geluid golft over het publiek heen. Ik ben alle gedachten aan verveling kwijt.

Dan bouwt het geluid langzaam weer af tot we terug zijn bij het begin en de snijdende geluiden overblijven van de metalen instrumenten die ik niet ken. Het licht dooft. Het zaallicht gaat aan.

Walden is weliswaar geen makkie, iets dat je even als een lekkere vette hamburger naar binnen kunt laten glijden, maar ook beslist niet het atonale gejengel op een triangel waar ik zo bang voor was. Nee, het is niet opeens mijn lievelingsmuziek. Wél is het een bijzondere ervaring, die mij nieuwsgierig maakt naar wat er nog meer te zien en te horen is hier.

Directeur Maarten van Boven, hiervoor werkzaam bij poptempel Paradiso, en Hilde van Gurp van de communicatie-afdeling vertellen me over hun verdere plannen. Dit gebouw zal in de komende jaren niet meer toebehoren aan de jongens en meisjes van diep in de zeventig, dat is me duidelijk. Maarten en Hilde zijn goddank geen snobs die met oogkleppen op in hun ivoren toren zitten om hun vertrouwde kliekje te bedienen. Ze spreken honderduit over hun missie om van het Muziekgebouw een plek te maken waar het gebeurt, waar nieuwe bezoekers zullen komen en ja: ook

jonge mensen. Het klinkt veelbelovend. De nachten zullen niet onbewoond blijven. Het aantal clubnachten wordt alleen maar meer, als het aan Maarten en Hilde ligt. Er worden programma’s samengesteld met influentials van de nieuwe generatie, zoals de jongens van 22 Tracks. Daarnaast zijn er dus gedurfde series, zoals de muziektheaterreeks die hedendaagse muziek mixt met andere stijlen. Bijvoorbeeld de concerten waar techno bij betrokken wordt. Bijna had ook Sugar Man uit de bejubelde documentaire hier gespeeld.

Helaas: hij moest wegens te veel belangstelling uitwijken naar de grotere Heineken Music Hall.

Maar het punt is duidelijk: de Zouthaven mag het dan niet redden bij The Starferry, het Muziekgebouw bloeit volop.

Directeur Maarten van Boven zegt zelfs, lachend: ‘Een van de doelstellingen is dat er in dit gebouw meer wordt gezoend’. Dat lijkt me een prima doelstelling. Bij uitstek iets waar wij als CJP’ers een veel grotere bijdrage aan kunnen leveren dan al die ouderen, voor wie ik ooit elke pauze koffie schonk. Ik zou jullie dan ook willen zeggen: neem je date de volgende keer eens niet mee naar de bioscoop, maar naar dat rare glazen paleis in Amsterdam. Waar je dan heen moet? Nou, in mei staat bijvoorbeeld popzangeres Wende Snijders in een compleet nieuwe Winterreise, geregisseerd door Gerardjan Rijnders. Als je een beetje geluk hebt, is het dan weer lekker zonnig. Kun je na afloop met je lief op het terras van de Zouthaven een Amsterdams gebrouwen biertje drinken en de zon boven het IJ zien onder gaan. Als dat niet tot zoenen leidt, dan weet ik het ook niet meer.

Met je CJP-pas krijg je 20% korting.

Muziekgebouw.nl

36

kortingen Op cjp.nl/kortingen staat al je pasvoordeel, plus de actuele acties en voorwaarden. Wil je op de hoogte blijven? Log dan in en geef aan dat je de nieuwsbrief wilt ontvangen.

Computer

Lezen AKO 10% korting Polare (voorheen De Slegte en Selexyz) 10% korting op voordeelen tweedehandsboeken

Apple 8-10% korting op laptop- en desktopmodellen cjp.nl/apple

Fiets & auto

ISS Tijdschriften tot 75% korting cjp.nl/iss

vernieuwd

CJP autoverhuur cjp.nl/autoverhuur Centralbikes 5% online korting op kwaliteitsfietsen Film Pathé € 2,- korting m.u.v. vrijdag en zaterdag vanaf 18:00 uur en erkende feestdagen

nrc.next Exclusief voor CJP’ers nrc.next met 41% korting, nu ook met nrc.next op zaterdag én het boek Waarom zeggen we Eh?. cjp.nl/nrcnext

Lifestyle

Reizen

Accessorize 10% korting

CJP Duo Dagkaart ruim € 70,- korting, vijf keer per jaar te koop.

Voor € 26,- een hele dag reizen met z’n tweeën met NS. Kopen: 19 december t/m 2 januari Reizen: 19 december t/m 18 februari cjp.nl/ns

America Today 10% korting (winkels en online) CoolCat 10% korting Front Runner 10% korting (winkels en online) WAAR 10% korting Welikefashion.com 10% korting (winkel en online) Wereldwinkels 10% korting

Musicals 50% last minute korting cjp.nl/musicals Muziek & DVD Onafhankelijke platenzaken 10% korting op cd’s, dvd’s en vinyl

TravelBird Tot 50% korting op citytrips cjp.nl/reizen sport & outdoor Perry Sport 7,5% korting (winkels en online) SnowWorld € 4,- korting Verzekeringen auto-, scooter-, reis-, studentenen ongevallenverzekering via cjp.nl/verzekeringen Zorgverzekering TakeCareNow! de voordelige zorgverzekering (korting op je basis- en aanvullende zorgverzekering) zie pagina 14.

Teun Luijkx Spanning, agressie & lust

39

interview

tekst Norbert Pek Beeld Titia Hahne

Nederland leerde Teun Luijkx (27) kennen door A’dam - E.V.A. Momenteel stort hij zich op zijn eerste liefde: het toneel. Een gesprek over voetbal, afzien, boksen en schaamteloosheid.

Toneel en voetbal is best een opvallende combinatie, maar jij bent er vertrouwd mee, toch?

‘Ja, al is het een tijdje geleden dat ik heb gespeeld.

Met een aantal bevriende acteurs voetbalden we elke maandagavond, maar iedereen heeft het nu te druk. Ik moet het weer eens oppakken.’

Vroeger deed je het veel?

‘Ja, tot ik de groeiziekte Osgood-Schlatter kreeg aan mijn knie. Ik mocht een jaar bijna niets doen en begon ondertussen met toneel. Na dat jaar kwam ik terug bij voetbal. Al die jongens waren zóveel beter geworden.’

Wat is de overeenkomst tussen voetballen en toneelspelen?

‘Een regisseur is net een coach. Hij denkt strategieën uit en traint zijn acteurs. Op het moment dat de wedstrijd of voorstelling wordt gespeeld, kan hij niet meer ingrijpen. In veel voorstellingen heb je steeds een andere positie. Soms ben je de spits die moet scoren, soms moet je voorzetten geven. Het is belangrijk dat je elkaar scherp houdt en altijd probeert om de beste voorstelling ooit te spelen. Ik ben nu met de laatste voorstellingen van Het Proces bezig, naar een vrij ingewikkeld boek van Kafka. We zijn tot het gaatje gegaan om echt álles eruit te halen.’

Je bent behoorlijk fanatiek. Voor de film &Me moest je in vijf maanden een filmsterrenlichaam kweken. Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?

‘Veel trainen in de sportschool. Ik had een stevig schema, moest ook goed op mijn eten letten en mocht geen alcohol drinken. Die voorbereiding was ontzettend belangrijk. Ik begon steeds meer op die sportschoolgasten te lijken. Ze waren net als mijn personage veel met hun uiterlijk bezig; zonnebankbruin poseren, met hun tatoeages.

Voor de film kreeg ik ook nep-tatoeages. Mijn baard liet ik staan. Kortom: ik moest mannelijker worden. Uiteindelijk zat ik helemaal in die rol.’

Gaf het afzien voldoening?

‘Soms dacht ik wel: moet ik nou wéér naar de sportschool? Maar het leverde zoveel op. Toen ik de film zag, besefte ik dat het niet voor niets was geweest.’

Teun Luijkx groeit op in het Brabantse Oerle, een klein kerkdorp in Veldhoven. Zijn moeder, actief in het amateurtoneel, neemt hem mee naar theatervoorstellingen. Dit bevalt: waar andere kinderen er uiteindelijk mee ophouden, blijft Teun doorgaan met de toneelstukjes en verkleedpartijen. Vanaf zijn tiende speelt hij onder andere in de Joop van den Ende-musical Oliver Twist. Over een toneelcarrière wordt meer dan voorzichtig gedroomd, maar in een film spelen komt nog niet eens in hem op. Teun: ‘Ik wist dat er Nederlandse films werden gemaakt, maar niet dat je er daadwerkelijk in kon spelen.’

Je meldde je aan bij de Toneelschool Maastricht.

Had je een back-up plan?

‘De designacademie in Eindhoven leek me ook wel wat. Ik fietste vaak langs de Witte Dame, het gebouw waar ze in zitten. Vroeger heb ik veel getekend, maakte allerlei ontwerpen. Nog steeds trouwens. Mijn zolder is een rommelhok met allemaal gereedschap. Ik heb laatst een mooie salontafel gemaakt. Heel rustgevend, daar ben ik dan de hele dag mee bezig. Ook al gaat veel mis. Ik ben geen timmerman.’

Je hoorde bij de 36 mensen, die uit zeshonderd aanmeldingen bij de Toneelschool Maastricht werden aangenomen. Was dit de bevestiging die je nodig had?

‘Die bevestiging kwam pas na een half jaar. Tot die tijd kon je nog weggestuurd worden. Ik ontdekte al snel dat ik weinig had gelezen over toneelstukken, filosofie, gedichten: dat leefde niet bij ons thuis. Als iemand bij Cultuurfilosofie Nietzsche aanhaalde en de rest haakte er op in, dacht ik: godverdomme, ik wil ook meepraten maar weet nog niet hoe. Daarom ging ik al die kennis inhalen, ik stortte me er volledig op. Heftig, maar ik raad het iedereen aan. Er zit zoveel schoonheid in al die werken. Dat leeft amper in

41

BenjaLuijkx Teun Bruijning

Teun Luijkx (1986) groeit op in het Brabantse Oerle. Na zijn middelbare school verhuist hij naar Maastricht, om daar de Toneelschool te voltooien. Hij speelt in die periode kleine rolletjes in Voetbalvrouwen en S1NGLE, maar breekt landelijk door met de hoofdrol in A’dam & E.V.A. Vervolgens duikt hij op in series als De Geheimen van Barslet en Bloedverwanten en de film &Me, momenteel focust hij zich op toneel.

‘Als de rol ergens om vraagt, dan doe ik het’

Nederland, terwijl je de maatschappij echt op kunt voeden met al die mooie dingen.’

Wat leeft er wel in Nederland?

‘Het einde van de dag halen. Zo efficiënt mogelijk samenleven met zo min mogelijk gekken erin. Nederlanders zijn nuchter: laten we maar allemaal hetzelfde doen en hetzelfde leuk vinden.

Als je iets doet wat afwijkt, ben je al snel een gekke kunstenaar.

Terwijl het belangrijk is om mensen voor mooie, nieuwe dingen te interesseren.’

Gebeurt dat voldoende op televisie?

‘Het zou een goed medium zijn, maar het gros van de televisieprogramma’s is bedoeld om plat te vermaken en geld te verdienen. Van Tegenlicht of Zembla leer je nog iets en met A’dam - E.V.A. ben ik ook blij. Maar naar RTL4 kijken maakt me meestal niet gelukkig.’

In het vierde jaar van de Toneelschool laat castingdirector Job Gosschalk Teun weten dat hij in aanmerking komt voor de hoofdrol in de nieuwe serie A’dam - E.V.A. van regisseur Norbert ter Hall.

Hij leest het script en is meteen enthousiast. Teun: ‘Het ging over een gast die in dezelfde fase zat als ik. Hij was net naar Amsterdam verhuisd, wat ik ook van plan was. Een heel reële serie, over het echte leven. Ik dacht, wow, het zou te gek zijn als het lukt.’

Niet veel later heeft hij de hoofdrol te pakken.

42

Volgens Norbert ter Hall was je nog een broekie, hij moest je uitleggen hoe het werkte op een set.

Was je er wel klaar voor?

‘Ik ging er met dezelfde onbevangenheid in, die mijn personage ook had. Alles was nieuw. Ik was een beetje schuchter, maar ook dat combineerde goed met de rol van Adam. De crew nam me veel bij de hand, heeft me echt de stad leren kennen. Toen we begonnen met draaien woonde ik er net twee maanden. Nu, met het tweede seizoen, ken ik de stad op m’n duimpje.’

Wat heeft de serie je gebracht?

‘Heel veel. Goede vriendschappen met de regisseur, de schrijver, de opnameleider, Eva van de Wijdeven. Die mensen zie ik elke week. Het is een hechte club. We zijn zelfs samen op vakantie geweest. Omdat het een serie is waar je lang aan werkt, heeft het me ook veel ervaring gebracht.

Mijn acteercarrière werd erdoor gelanceerd. Dat mensen me kenden, zorgde voor nieuwe audities en opdrachten.’

Een van die opdrachten is de voorstelling Kwartet. Waarom moeten we hier naartoe?

‘Alleen al vanwege de bijzondere samenwerking met het Gelders Orkest, waarvan veertig leden meespelen met strijkers en blazers. Wendell Jaspers en ik zijn de enige acteurs, het levert een hele gave combinatie op. Kwartet is gebaseerd op Les Liaisons Dangereuses en gaat over de onmogelijkheid van een man en vrouw om elkaar volledig te begrijpen. Deze man en vrouw doen een spel om leven en dood. Ze maken elkaar verbaal kapot.’

Klinkt als een moeilijke rol.

‘Het is pittig. We zijn net begonnen met repeteren. Samen met Marcus Azzini, de regisseur en artistiek leider van Toneelgroep Oostpool, komen we iedere dag iets dichter bij wat we willen. Het is verbaal boksen. Wendell en ik gaan vanaf december ook echt boksen. Iedere ochtend een uurtje trainen om in de vechtmodus te komen.’

Met de kans dat je haar een rechtse directe geeft.

‘Ik denk dat ze mij er eerder eentje geeft. De kans bestaat dat ik met een blauw oog de première moet spelen.’

Teun Luijkx

In Het Proces ren je halfnaakt rond en ben je vrij intiem met mannen. In &Me moet je ook met een man zoenen. Is dat moeilijk?

‘Helemaal niet. Die gêne is al jaren weg. Als de rol ergens om vraagt, doe ik het.’

Ben je sowieso schaamteloos?

‘In het gewone leven ken ik veel meer schaamte dan op toneel, waar je je achter een rol kunt verschuilen. In 2015 zit ik in Angels in America, ook bij Toneelgroep Oostpool. Dan moet ik heel veel met mannen zoenen. Daar heb ik geen enkele moeite mee. Ik weet waarvoor ik het doe.’

Qua uiterlijk ben je niet rebels. Je ziet er vriendelijk uit. Doe je weleens iets vreselijk onaardigs?

‘Als ik aan het klussen ben. Tegen mezelf dus.

Daar wil je niet bij zijn. Ik word dan vaak kwaad, omdat ik tegen de grens van mijn kunnen aanloop. Laatst was een lamp stuk. Ik had anderhalf uur voordat ik de deur uit ging, moest nog ontbijten en dacht: die kan ik nog wel even maken.

Maar ik zat zó te klooien. Dat maakte me steeds zenuwachtiger en uiteindelijk pislink. Ik was bijna in staat om m’n kast doormidden te slaan. Uiteindelijk lukte het met die vervloekte lamp en haalde ik nét de trein. ‘s Avonds speelde ik Het Proces en was ik nog steeds opgefokt. Misschien dat ik die dag iets bitser was tegen andere acteurs. Maar als ik niet aan het klussen ben, heb ik daar geen last van hoor. Zowel mijn vader en moeder zijn vriendelijke, zachte mensen. Fijne eigenschappen om te erven.’

Volgens Norbert ter Hall gaat agressie spelen je heel moeilijk af. Juist vanwege die vriendelijkheid.

‘Ja, dat is zo. Een kwaad, slecht iemand spelen vind ik lastig. Het is niet mijn eerste impuls en ik speel juist zo intuïtief. Daarom ben ik ook blij met de rol in Kwartet. Daar moet ik echt strak staan van de spanning, agressie en lust. Om dat te bereiken, móet ik wel uit een ander vaatje tappen.

Te gek dat ik dat mag proberen.’

Heb je nog wel tijd voor een wild vrijgezellenleven?

‘Helemaal niet. Overdag repeteer ik voor Kwartet, ‘s avonds speel ik Het Proces. Zondag doe ik de was en haal ik achterstallige mails in. Soms mis ik de vastigheid wel. En met z’n tweeën is alles

leuker dan in je eentje. Maar het komt wel weer. Ik vind de drukte ook prima. Het is verslavend.’

Tot slot. Klopt het dat jij, geboren bent onder de rook van EIndhoven, voor Ajax bent?

‘Ja! Ik kom er openlijk voor uit hoor. Tot mijn vijfde was ik voor PSV, maar toen ging Romario weg.

Daarna was het all the way voor Ajax met shirtjes, vaantjes, petjes, zelfs een dekbed. Als ik op Facebook zet dat Ajax heeft gewonnen, zeggen sommigen dat ik mijn afkomst verloochen. Met een knipoog hoor. Maar ze zeggen het wel.’

Op Angels in America en Kwartet krijg je korting met je CJP-pas, die korting verschilt per theater.

Zie: Toneelgroepoostpool.nl. Het tweede seizoen van A’dam – E.V.A. komt dit voorjaar op televisie.

‘Sommigen zeggen dat ik mijn afkomst verloochen’

45

Tekst Philippus Zandstra Beeld Carli Hermés, Privébezit, Top Notch

Terugkeer van de tape Het cassettebandje bestaat vijftig jaar, maar is allesbehalve gedateerd. De van oorsprong Nederlandse uitvinding zit middenin een revival.

En wát voor een.

Als de cassette in 1963 door Lou Ottens bij Philips wordt uitgevonden, is er nog geen sprake van een revolutie. Leuk hoor, zo’n medium waar je zélf muziek mee opneemt, alleen kan het niet tippen aan vinyl. Pas met de introductie van de walkman, eind jaren zeventig, wordt het cassettebandje populair.

Eindelijk kun je je muziek meenemen naar school, of mixtapes maken voor die ene geheime liefde.

Alleen vervelend dat het behoorlijk onhandige dingen blijken te zijn. Ze verslijten snel, vreten batterijen zoals een dik kind cake eet en moeten in een lompe walkman worden afgespeeld. Als de cd-rom opkomt, waar vervolgens de mp3 nog eens dubbel zo hard overheen raast, raakt de cassette logischerwijze vergeten. Dood zelfs, riep men ooit bij De Wereld Draait Door.

Toch is er nu dus een revival, waarbij bands en labels weer ouderwets tapes uitbrengen. Neem het Californische Burger Records, dat in 2007 begon als een cassettelabeltje voor lokale bands. Vijf jaar later hebben ze vijfhonderd verschillende releases uitgebracht op tape, goed voor 200.000(!) cassettes. Fidlar en Black Lips hebben zo al een tape uitgebracht, ook Nederlandse bands als traumahelikopter en Mozes and the Firstborn tapeten een Burgertje.

De kracht van Burger Records en andere cassettelabels is de exclusiviteit: hun bandjes worden in

een oplage van een paar honderd stuks gemaakt.

Een leuk hebbedingetje dus. Handig om aan te schaffen na een concert, want hij past zo in een jaszak en dat scheelt als je na de show nog een kroeg induikt. Mocht er bier overheen komen: zo’n cassette is ook nog goedkoop.

Daarnaast ‘heeft’ een bandje volgens fans ook meer; het geluid is warmer en menselijker. Doordat het bij iedere speelbeurt verslijt, draagt het iets vergankelijks uit. Je moet zoveel mogelijk genieten van de muziek, voordat het nog enkel ruis is. Vergelijk dat maar eens met de cleane, altijd bereikbare klanken in de muziekbibliotheken van Spotify of iTunes.

Toch is de terugkeer van de tape met de nodige scepsis onthaald. Waarom vinden we zo’n achterhaald medium opeens weer cool? Matt Yglesias van het toonaangevende Slate noemt de hype ‘objectively horrible’ en een blogger bij The Notable Noise stelt zelfs dat cassettes eigenlijk nóg goedkoper moeten zijn, want: ‘they sound like shit.’

Of je de hype nu wel of niet moet geloven, vanaf 20 december is er in het Eindhovense Philips Museum een expo over een halve eeuw cassettetapes.

Mocht je daardoor zin krijgen om een mixtape te kopen/maken: de Effenaar organiseert ter ere van deze expo een cassettemarkt, met optredens van onder andere Mozes and the Firstborn.

Bij het Philips-museum krijg je € 2,- CJP-korting, philips-museum.com, op muziek van de genoemde bands krijg je 10% korting bij de onafhankelijke platenzaak.

47

Terugkeer van de tape

Een band met het bandje Deze fans hebben mooie herinneringen aan de meest onpraktische muziekdrager ooit.

Melle Dielsen (22) is zanger en gitarist van Mozes and the Firstborn. Tegelijkertijd met de expo in Eindhoven brengt de band een speciale tape uit.

‘We vieren het vijftigjarig bestaan van de cassette met een show in de Effenaar. Er werd ons aangeboden om een cassetteopname te maken, dus zonder computer of andere digitale toestanden.

Die komt vervolgens uit in een kleine oplage, op het originele Philips-label. Voor ons als Eindhovenaren een supergrote eer.

Als kind draaide ik veel cassettes. Mijn eerste tape? History van Michael Jackson. Dat was – en is! – een held van me. Ik luisterde er altijd op mijn

kamer naar, met de koptelefoon op. Ondertussen oefende ik Michaels moves, want ik wilde net zo goed kunnen dansen. De moonwalk kan ik nog steeds niet trouwens. Misschien moet ik die nog even oefenen voordat we in de Effenaar staan.

Toevallig heb ik net mijn allereerste mixtape gemaakt. Voor een meisje, ja. Ik moet de nummers nog even opschrijven en dan gaat-ie op de post.

Vorige week heb ik haar al een walkman gegeven. Er staat heel veel garage en punk op, plus wat zachtere nummers. Iedere song zegt iets over haar. Geen idee of ze het leuk vindt, hopelijk wel; ik ben er drie uur mee bezig geweest.’

48

Terugkeer van de tape

David Brinks (35) kreeg tijdens een date een ‘eureka-moment’ dankzij de cassette; hij is nu getrouwd met de vrouw in kwestie.

‘Een vriend vertelde mij dat hij een nichtje had, dat net als ik naar Metalllica luisterde. ‘Misschien iets voor jou.’ Toen we op onze eerste date naar de bios gingen, waren we al snel over muziek aan het praten. Bijvoorbeeld over wat we in onze walkman deden, als we naar school fietsten. We bleken precies dezelfde voorkeur te hebben: waar voor ons geld, dus bandjes van negentig minuten in plaats van die waar maar zestig minuten aan muziek op kon.

Ook hadden we beide Master of Puppets van Metallica, maar die paste net niet helemaal op die negentig minuten-tape. Het duurde jaren voordat ik wist hoe Damage Inc., het laatste nummer van dat album, afliep. Zij bleek exact hetzelfde te hebben. Een echt ‘eureka’-moment.

Mijn meest dierbare herinnering aan tapes, is gelinkt aan Normaal. Ik kom uit Twente, dan hoor je daar van te houden. Mijn eerste Normaal-show zag ik al op mijn zesde. Bij m’n oom zette ik al zijn platen van de band over op een bandje; iedere keer als hij een nieuwe kocht, ging ik naar hem toe. Ik had er uiteindelijk een stuk of twintig.’

Anniek Pheifer (36) is actrice, nu te zien in De Ideale Man van het Nationale Toneel. Ze rijdt nog steeds in een auto met tapedeck.

‘Ik was nog heel jong toen ik een Philips-speler kreeg. Zo’n dik, rechthoekig ding. Na de ontdekking dat ik daar mijn eigen stem mee kon opnemen, heb ik dagenlang niets anders gedaan. Zó jammer dat ik die tapes niet meer heb. Ik had graag nog een keertje willen horen wat ik erop zei, als ik ondertussen met Lego zat te spelen. Maar op een gegeven moment ging ik daar toch 2 Unlimited enzo overheen zetten. Ik ben trouwens niet de enige in mijn familie met van die neigingen. Mijn zusje nam afleveringen van Goede Tijden, Slechte Tijden op, om het later weer af te spelen. Géén idee waarom.

Voor on the road zijn tapes ook erg goed. Met een vriend maakte ik er altijd eentje wanneer we met de auto op vakantie gingen. Ook al betekende dit dat we uren moesten speuren naar een verhuurbedrijf dat een auto met tapedeck had. Wat er op stond was niet eens zo heel belangrijk, als het maar meezingers waren. Van The Beatles bijvoorbeeld, The Rolling Stones of Ace of Base.

De een was altijd verrast door de keuzes van de ander, dat maakte het juist zo leuk.

Ik vind het geluid nog steeds fantastisch, met zo’n ruis die je niet bij cd’s of mp3’s hoort. Dat krakerige heeft wat gezelligs. In mijn huidige auto heb ik nog steeds een tapedeck, de cassettebandjes van vroeger liggen ernaast.’

Als BDMNTN houdt Anan Striker (25) performances, met cassettetapes en allerlei afspeelapparatuur waarvoor hij put uit (electro)hiphop uit de jaren tachtig en negentig.

‘Elke dag luister ik naar tapes. Het is net zoiets als bij mensen die helemaal weg zijn van vinyl: het uiterlijk, de geur en het gevoel zijn heel belangrijk. Ik ben op mijn vijftiende opnieuw verliefd geworden op cassettes, na het horen van een aantal echte mixtapes. Sindsdien kan ik niet meer zonder en loop ik dagelijks rond met mijn walkman. Ik heb niet eens een mp3-speler.

Soms is het geluid van die bandjes behoorlijk crap, maar de muziek die erop staat moet wel kwaliteit hebben. Ik draai alleen wat ik zelf echt vet vind, dingen die ik wil delen. Er zit ook verder geen diepere betekenis aan het feit dat ik cassettes gebruik bij performances, persoonlijk vind ik het gewoon toffe dingen. En ze zijn goedkoop, dat scheelt ook.

Ik heb heel lang de droom gehad om de liefde voor oldschool over te brengen op leeftijdgenoten. Laten zien dat er meer is dan digitale muziek en videoclips. De mijne is de laatste generatie die echt nog met tapes is opgegroeid. Radio luisteren, zelf bandjes opnemen en een walkman krijgen voor je verjaardag, dat soort werk. Draagbare muziek was helemaal nieuw, ik vind het nog steeds mooi dat ik dat moment heb meegemaakt.’

Zangeres Tessa Rose Jackson (21) begon haar muzikale carrière met de cassette.

‘Ik had op mijn zevende een My First Sony, een grote met veel geel, blauw en rood. Echt heel lelijk. Maar je kon er wél zelf opnames mee maken! In die tijd had ik op school een zanggroepje, thuis namen we onze liedjes op. Helaas ben ik die tapes kwijtgeraakt.

Ik heb zelfs een tijdje de My First Sony van een vriendinnetje geleend. Dan speelde ik op de één een opname van mezelf af, terwijl ik meezong en de andere Sony dat weer opnam. Toch een vorm van multi-tracking. Niet slecht voor iemand van acht!

Er stonden thuis ook vaak cassettebandjes op, van The Beatles en The Beach Boys bijvoorbeeld.

Maar ook veel klassiek, zoals Rachmaniov. Daar viel ik zelfs bij in slaap. Omdat ik hyperactief was, had ik moeite om in slaap te vallen. Rachmaniov draaien op mijn walkman hielp daar heel goed bij. Later gebruikte ik daar ook luisterboeken op tape voor. Onder andere die van Harry Potter, ingesproken door Stephen Fry. Toch heb ik zelf nog geen eigen tape uitgebracht.

Die revival vind ik wel interessant, maar liever breng ik dingen uit die mensen kunnen afspelen.

Bijna niemand heeft meer een casettespeler, ik zelf ook niet. Aan de andere kant: een paar jaar geleden was dat ook zo met vinyl, nu heeft iedereen weer een platenspeler.’

Nederland met korting Met CJP’s Duo Dagkaart kun je ‘voor 26 euro een dag lang treinen met twee personen’. Nederlanders als we zijn, willen we daar zoveel mogelijk voordeel mee doen. Het idee: van Utrecht naar het Zuid-Limburgse Eijsden reizen en korting scoren in elke tussenliggende stad.

51

reportage

tekst STEVEN STOFFERS Beeld JONATHAN VOS

Station Utrecht: het beginpunt

Het spannendste element van Weert

100% NL Het is stil op Utrecht Centraal. Niet rustig, ook na negen uur trekt er een continue stoet mensen door de drukste stationshal van Nederland, maar stil. Wie ’s ochtends een trein pakt, praat niet.

Wie ’s ochtends een trein pakt heeft namelijk maar twee doelen: een kop koffie en zijn eindstation. Wie ’s ochtends wel keuvelt, is een toerist.

De fotograaf en ik spreken af het komende uur te zwijgen, zodat we niet door de mand vallen. Om de stilte draaglijk te houden, lopen we naar de AKO voor een tijdschrift. Binnen twee minuten vind ik het ideale blad om de toeristenverdenking te temperen: 100% NL. Beau van Erven Dorens en Renate Verbaan lachen me vanaf de cover toe. Dit wordt een mooie dag.

Naakte vrouwen met kalasjnikovs Ik hou van de trein. Nu kijk ik tijdens het reizen op een smartphone, maar nog niet zo lang geleden keek ik bijna elk weekend twee keer twee uur naar het landschap tussen Nijmegen en Maastricht. Met een auto was die rit een uur korter, maar ook een uur minder leuk.

‘Moet je je voorstellen dat je daar woont.’ Ik wijs naar buiten en kijk de fotograaf aan. Hij knikt naar de nieuwbouwwijk. ‘Vinex. Een compromis.

Ze hadden ook een oud huis met karakter kunnen kopen, maar ze kozen voor een speeltuin om de

hoek en nu wonen ze langs het spoor’, verklaart hij droog. ‘Wel vette natuur hier.’ De vette, maar vooral natte, natuur gaat over in de herkenningspunten die achtereenvolgens Den Bosch aankondigen: een industrieterrein, een moskee, de Verkadefabriek, concertzaal Willem II, een volkswijk en uiteindelijk de perronkap waarvan de houten ornamenten op slingers lijken. ‘Denk bij het verlaten van de trein aan uw bagage en neem deze dan ook mee.’

‘Dat ben ik’, bromt de imposante baard naast ons, als we in het nieuwste museum van Den Bosch naar ‘iemand van de publiciteit’ vragen.

Martijn leidt ons door het Stedelijk Museum; een imposant gebouw vol gewelfd hout, hoge ramen en witgeverfde muren. We moeten over een koord stappen om de tentoonstelling van Thom Puckey te bekijken, want die is in aanbouw (tot 2 februari te bezoeken). In sneltreinvaart schieten we langs de naakte marmeren vrouwen met messen, bazooka’s en nu nog looploze kalasjnikovs. Geamuseerd en verbaasd tegelijk vraagt Martijn of we haast hebben. ‘We moeten nog naar het zuidelijkste station van Nederland vandaag en onderweg stappen we uit bij alle stations’, antwoord ik. ‘Maar we zullen er een blog over schrijven en komen een keer terug!’

Ultiem geluk in Maastricht

Ray en de weduwe ‘Koffie, thee, Mars, Snickers, Mentos of een héééérlijke gevulde koek?’ ‘Nee, dan…’, probeer ik vriendelijk, maar de ongeloofwaardig goedgeluimde mobiele kiosk is alweer vier stoelen verder. De fotograaf grinnikt en knikt voor de tweede keer vandaag naar buiten: ‘Eindhoven.’

‘Ja’, zeg ik. ‘In die oude industriepanden daar zit Ray’s Elpee, onze volgende stop. Alles wat we nu nog rijden, moeten we dus teruglopen.’ ‘Mooi, ik heb zin in een sigaret.’

Het is een wandeling van een klein kwartier, maar het is gestopt met regenen en we zien een konijn. In de oude fabriekshal op Torenallee 4 is het even zoeken naar Ray’s platenwinkel. Overal staan mini-loodsen van hout en golfplaat, maar welke is van hem? Na twee rondjes door de hal struikelen we bijna over een grote bak met platen voor € 2,- per stuk. Bingo. Ray heeft zelf geen idee wat er in de bak zit. ‘Die platen zijn een erfenis. Een onlangs overleden vriend van me was verzamelaar, hij had zeker 14.000 platen. Ik verkoop er een aantal voor de weduwe, zodat ze nog wat geld binnenkrijgt.’ Tsja, nu moeten we wel spitten tot er iets goeds boven komt. Ik kies vier platen, waaronder één van Waylon. Dat blijkt bij thuiskomst gelukkig smerige blues uit begin jaren tachtig te zijn.

Bourgondische kroketten en Dikke Antje Het is half één en we hebben zin in koffie. ‘Je gaat hier rechtdoor en dan kom je op een plein, met de McDonalds. Daar zitten wel wat cafés.’ Ik vind het geen goede tekst voor een meisje van een jaar of negentien, maar we volgen haar aanwijzingen.

Het miezert op de markt van Weert. Tegenover de McDonalds zit inderdaad een eetcafé, met prima koffie. De regen valt tussen twee zonneschermen door op onze Bourgondische kroketten. Als we even later teruglopen naar het station, langs een kanon genaamd Dikke Antje, miezert het nog steeds. Dan blaft ineens de telefoon van de fotograaf. Ik volg hem op Facebook, dus ik vraag: ‘is dat je nieuwe hond?’ ‘Nee’, zegt hij. ‘Mijn vriendin.’

Na twee seconden stilte komt zijn onbedoelde grap pas binnen en we lachen allebei net iets te hard. Om ons heen blijft winkelend Weert verschrikt staan. Het is lang geleden dat hier de zon scheen.

Sprinters Ik wil hoe dan ook naar het museum waar ik als kind urenlang op knoppen drukte, om een installatie met opgezette vogels geluid te laten maken.

Maar dat ligt in Maastricht en het gaat om 17:00 uur dicht. We slaan Roermond dus over en rijden in één ruk door naar Sittard. Bekend terrein;

Het zuidelijkste stukje van Nederland, Eijsden

anderhalf jaar geleden hingen de fotograaf en ik hier nog samen de rockster uit, op een podium in een Mexicaans restaurant. Nu pakken we het iets rustiger aan en lopen we om de kerk heen, naar Museum Het Domein. Een klein maar fijn museum, met wisselende moderne expo’s en een vaste tentoonstelling over de geschiedenis van Sittard.

We dwalen er lang rond, waardoor we moeten sprinten om de trein te halen.

Jeugdsentiment Nahijgend bel ik een vriend die in Maastricht woont en vraag of hij ons even naar het Natuurhistorisch Museum kan rijden. ‘Als ik maar niet mee naar binnen hoef’, luidt het antwoord. Een half uur later staan we voor het pand, dat er zelf als een Natuurhistorisch monument uitziet. De receptionist komt krakend overeind en wil ons de weg wijzen. Dat hoeft niet, er is weinig veranderd sinds ik hier vijftien jaar geleden voor het laatst was. Alsof het een oude bekende is, groet ik de replica van mosasaurus Bèr, een soort enorme snoek. Ik pas nog nét door de ingang van het vossenhol, waar de collectie begint, en zoek zo kruipend bij de installatie waar het me allemaal om te doen was. Hij staat er nog! Terwijl ik met de knoppen speel (bij de nachtegaal klinkt als enige geen vogelgeluid maar het Limburgs volkslied, dat

weet ik nog), kijkt de fotograaf ongerust op zijn telefoon. ‘We moeten door, anders is het straks te donker om een foto te maken in Eijsden.’ Zonde.

Het zuidelijkste puntje van Nederland Naar Eijsden rijden geen treinen van de Nederlandse Spoorwegen. Je kunt er alleen komen met de internationale trein richting Luik, maar gelukkig is onze Duo Dagkaart wel gewoon geldig op het Nederlandse deel van het traject. Het is stil op het zuidelijkste station van Nederland.

Niet zoals op Utrecht Centraal, maar écht stil.

We lopen naar het achterste puntje van het perron, zuidelijker kun je niet komen met de trein.

De fotograaf neemt een foto en we schudden elkaar de hand. Hij wordt opgehaald door zijn schoonouders. Die wonen toevallig in een nieuwbouwwijk in Eijsden. Ik wacht op de trein terug naar Utrecht. Het was een mooie dag.

Wil je ook een dag treinen met zijn tweeën? De laatste serie Duo Dagkaarten van dit jaar is nog tot 1 januari te koop. Daarmee kun je tot 18 februari op pad. Check cjp.nl/ns voor meer informatie.

56

tekst Willemijn Kruijssen

Ode aan het album Muziek, kunst en jong talent: allemaal zaken waar CJP voor staat.

Een tour door het museum van klassieke albumcovers (toevalligerwijze grotendeels uit 1967) en hun remakes. Speciaal voor CJP Magazine gemaakt door vier individuen en een collectief.

Met je CJP-pas krijg je 10% korting op muziek, bij de onafhankelijke platenzaak. Zou jij wel eens een ode willen zien aan een hĂŠĂŠl ander album? Laat het ons weten op Twitter @CJPnl.

Lotte Dirks (1986) Tango in the night - Fleetwood Mac (1987) Ecoline op papier, digitaal bewerkt

De originele cover van Tango in the night sluit goed aan bij de thema’s waarmee Lotte Dirks werkt, vorig jaar afgestudeerd aan kunstacademie St. Joost. Ze groeide op in Aarle-Rixtel, een dorp in de buurt van Eindhoven, de stad waar ze nu woont. Daar had haar oma een enorme tuin.

Lotte vond het als kind magisch om daar doorheen te lopen, voor haar gevoel was het een oneindig groot gebied. De tuin was voor Lottes oma te groot om goed te onderhouden, dus over-

woekerden planten de paden. Ook al bestaat de tuin niet meer, hij leeft voort in Lottes verbeelding. Daar is het inmiddels een oerwoud geworden. Lotte gebruikt vaak planten in haar werk, om plekken te suggereren waar de toeschouwer naartoe wil. Bovendien geven planten ruimte voor onverwachte combinaties, zoals een bloem die tussen de tegels uitkomt, terwijl die daar niet is geplant. lottedirks.nl

Roeltje van de Sande Bakhuyzen (1992) Sgt. Peppers Lonely Heart Club Band - The Beatles (1967) Digitale foto

Roeltje wilde op de kleuterschool al Hey Jude zingen, maar moest het doen met Vader Jacob.

Tijdens het schieten van deze ode aan Sgt. Peppers Lonely Heart Club Band speelde op de achtergrond muziek van de invloedrijkste popband ooit.

Blackbird voelt voor Roeltje als aanmoediging, om te doen wat ze doet. Ze heeft ADHD, studeren was daarom lastig. Uit recalcitrantie tegen haar creatieve regisseursouders ging ze Verpleegkunde studeren, maar besloot na drie maanden op reis te gaan. In Tibet en Borneo legde ze alles vast met haar bij elkaar gespaarde digitale spiegelreflex-

camera. Voor dit werk zocht en vond ze lampen, fanfarejasjes en gratis bloemen. Bovendien zijn alle mensen op de foto belangrijke personen in haar leven. Het meisje in het gouden pak rechtsvoor is degene die Roeltje aanspoorde te gaan fotograferen. De jongen met de baard (links, met de printblouse) is degene die haar de eerste betaalde opdracht bezorgde. Het meisje naast hem, met de groene strik, is degene die altijd helpt met styling. Voor Roeltje was het moment dat ze de foto maakte daarom stiekem best emotioneel.

Facebook.com/rvdsandebakhuyzen

Joakim Drescher (1986) The Velvet Underground & Nico – The Velvet Underground (1967) Inkt en aquarel op papier

De legendarische banaan van de wereldberoemde pop-art kunstenaar Andy Warhol is niet eens datgene waardoor Joakim Drescher geïnspireerd werd. Het zit hem meer in de teksten van Lou Reed, de afgelopen oktober overleden muzikant en zanger van The Velvet Underground. Joakim luistert al jaren naar die band. De poëtische teksten over verdoemde mensen, zoals travestieten, prostituees en drugdealers, noemt Joakim fast, sloppy and cheap. In de goede zin van deze woorden, even voor de zekerheid. Hij werd geboren in Denemarken, groeide op in Indonesië, Amerika,

Nieuw-Zeeland en China, kwam uiteindelijk naar Amsterdam om te studeren aan de Gerrit Rietveld Academie. Daarnaast heeft Joakim een platenlabel en een uitgeverij. Beelden moeten wat hem betreft niet teveel worden uitgelegd, zijn remake van The Velvet Underground & Nico dus ook niet. jdrescher.tumblr.com

Daniëlle Frenken (1990) Grateful Dead (ook bekend als Skull and Roses) - Grateful Dead (1967) Fineliner, potlood, aquarel, acrylstift op papier

Met haar werk wil Daniëlle Frenken een surrealistische droomwereld neerzetten. Daarom gebruikt ze vaak dieren, omdat afbeeldingen van mensen volgens haar te direct refereren aan de échte wereld. Vooral vogels gebruikt ze vaak, vanwege de associatie met vrijheid. Dezelfde dieren komen voor in de Christelijke symboliek, die Daniëlle vanuit haar Zeeuwse opvoeding meekreeg. Bij de iconisch geworden illustra-

tieve cover van het album Grateful Dead herkende Daniëlle gelijk elementen uit haar eigen stijl. Hoewel ze zelf neigt naar het gebruik van donkere en niet-kleuren, komen skeletten daar veelvuldig in terug. daniellefrenken.com

Fouad Dchiri (1988), Donker Collective All ’n all - Earth, Wind & Fire (1987) Acryl- en olieverf op waterbasis op doek

De diversiteit in de nummers van Earth, Wind & Fire op All ’n all en het sterke visuele beeld van de hoes kwamen op Fouad Dchiri over als een aankondiging van een nieuw tijdperk. Inclusief apocalyptisch toontje. Een beetje als de ondergang van het Egyptische rijk. Vandaar dat hij godin van de nacht Nyx schilderde, met haar broer Erebos, de god van de duisternis (de donkere wolkenmassa). Na een tijdje op de Willem de Kooning

Academie in Rotterdam, merkte Fouad dat een kunstopleiding niet voor hem was weggelegd. De autodidact vertrok naar Australië, huurde een atelier en maakte (en verkocht) daar zijn kunst.

Schilderen en tekenen brengen hem rust, al van kleins af aan. Fouad woont en werkt in Rotterdam en maakt deel uit van het Donker Collective. donkercollective.com

63

theater tips tekst STEVEN STOFFERS

Voor welke voorstellingen nemen theatermensen zelf graag plaats op het pluche? Ieder magazine tipt een ander talentvol iemand uit het wereldje zijn/haar theaterfavoriet van dat moment.

Katinka Polderman Katinka Polderman (32) is cabaretière. Of singer/songwriter? Of allebei? Hoe dan ook; Katinka maakt bijzonder theater. Op 14 december ging haar voorstelling Katinka baart zorgen in première en die mogen wij hier best even tippen. Met haar gitaar op schoot zingt ze haar grappen de zaal in (poldermanie.nl).

Met je CJP-pa s krijg je tot 50% korting in het theate r

Micha Wertheim – Voor Je Het Weet (tot en met 11 mei in theaters door heel Nederland, michawertheim.nl) ‘Ik heb deze voorstelling al gezien en was heel erg onder de indruk. Micha kan als geen ander een programma maken waarvan de losse onderdelen ogenschijnlijk niks met elkaar te maken hebben, maar aan het eind tóch bij elkaar komen. Dat vind ik heel knap en mooi om te zien. Daarnaast is Micha een originele en geestige theatermaker. Voor Je Het Weet gaat voor een groot deel over het maken van een voorstelling. Ik heb er ook iets van geleerd: je moet altijd iets nieuws proberen te maken, jezelf nooit herhalen.’

Hotel Modern – Verschillende voorstellingen ( 20/21 december, 13/14/15 februari in de Rotterdamse Schouwburg, hotelmodern.nl) ‘Ik wil heel graag een keer naar Garnalen Verhalen van Hotel Modern, maar net díe voorstelling voeren ze de komende tijd niet meer op in Nederland. Ze touren al een hele tijd, maar ik mis ze steeds omdat ik zelf moet spelen. Hotel Modern maakt voorstellingen waarbij ze bijvoorbeeld met garnalen of speelgoedkaboutertjes op het podium een verhaal spelen in miniatuurvorm. Doordat er een camera dicht op staat en die beelden op een groot scherm worden geprojecteerd, lijkt het een spannende of soms zelfs ontroerende film. Je ziet eigenlijk twee voorstellingen: volwassen mannen die spelen met garnalen én een speelfilm op het scherm. Ik liet een keer vallen dat ik zoiets ook graag in een show zou willen doen, waarop iemand van mijn impresariaat me op het hart drukte dat ik een keer naar Hotel Modern móést. Het lijkt me heel bijzonder.’

65

lifestyle Styling en tekst SOPHIE DE GROOT Beeld MEIS BELLE WAHR

Hot: sneakers Je moet niet zitten aan m’n Nikes!

Mattia draagt: Gossip Cardigan € 124,95 > € 112,46 via Welikefashion.com. Spikey ketting, € 22,95 > € 20,66 via Accessorize. Mödstrom Maxidress Tila, € 49,95 > € 44,96 via Welikefashion.com. Nike sneakers € 89,99 > € 80,99 via Front Runner. Ook de andere sneakers op de foto zijn verkrijgbaar bij Front Runner.

66

gespot Op het SeeMeHearMe festival ging de documentaire AAN! in première.

Hierin zien we hoe een aantal nieuwe initiatieven het Rotterdamse nachtleven terug op de kaart zet. Zoals BAR, waar de afterparty plaatsvond. Een trend die zowel tijdens de première als de afterparty opviel: toffe sneakers. Naast een momentje voor de camera vroegen wij de sneakerdragers: ‘Waar moeten we naartoe voor bijzondere patta’s?’

Richie van Ooijen (22), werkt als roeier in de Rotterdamse havens: ‘Ik koop meestal bij Woei. Anders ga ik naar Patta of Daily Rush.’

Sascha von Harmsma (30), marketeer bij Bier en Brood: “Dat is makkelijk: Woei!”

Keshaw Mahadew (22), studeert Geneeskunde: “Extreem 21 en Gorolli vind ik toffe winkels.”

Saro Campisano (22), studeert Future Planet Studies: “Ik koop de mijne meestal bij 290 Square meters in Amsterdam.”

Asics Gel-Lyte Iii € 109,99 > € 98,99 via Front Runner

New Balance € 99,99 > € 89,99 via Front Runner

Nike Free Run € 89,99 > € 80,99 via Front Runner

10% korting met je CJP-pas

Adidas Zx750 € 99,99 > € 89,99 via Front Runner

Sneakers

Vans Authentic Snake € 74,99 > € 67,49 via Front Runner

In de decembermaand (en januari, met alle nieuwjaarsfeestjes) is dit een hele fijne trend. Relaxte schoenen zijn immers een must tijdens een nachtje dansen!

VANS Prelow € 104,99 > € 94,49 via Front Runner

Puma Suede Classic € 79,99 > € 71,99 via Front Runner

New Balance Blauw € 59,95 > € 53,96 via America Today

Wedges Katia Salmon € 99,98 > € 89,98 via welikefashion.com

Diadora Titan Ii € 89,99 > € 80,99 via Front Runner

69

Vroeger, toen vroeger nog nu was tekst Sara madou Beeld a-film

CJP gaat voor jong, nieuw, fris en getalenteerd. Maar dat betekent niet dat we de klassiekers vergeten.

Jane Austen Maandenlang stilletjes smachten, tot je object of affection het eindelijk doorheeft. In deze tijden van Tinder, Whatsapp en Twitter zou je het bijna vergeten, maar al dat verlangen heeft wel wat. De boeken van Jane Austen zitten er vol mee; een symbool voor de ultieme romantiek.

Je kunt er altijd lekker in weg kruipen, maar als er één maand is om jezelf volledig te verliezen in een Jane Austen-boek, is het december wel.

Buiten waait een sneeuwstorm, binnen zit jij op de bank met een beduimelde paperback. Fysiek dan, want al lezend heb je al snel het idee in het achttiende-eeuwse Engeland te verkeren. Jane (1775-1817) is al bijna tweehonderd jaar dood, maar titels als Pride & Prejudice en Emma worden wereldwijd nog steeds gretig gelezen. Aan de buitenkant proberen Jane’s personages zich grotendeels in te houden, maar van binnen stikken ze van de emoties. De ultieme onderkoelde passie dus, waarvan je wéét dat het een keer gaat knallen. Verfrissend om te lezen, in tijden van een twerkende Miley Cyrus en naakte selfies.

Overigens is haar werk echt niet alleen romantisch gedweep, mocht je een man zijn en tot hier gekomen. Jane’s boeken worden gewaardeerd vanwege hun belang in de literatuurgeschiedenis: kritisch op de sentimentele romans voor haar tijd en baanbrekend voor de realistische romans erna.

Ze schrijft bovendien met humor, over actuele, vaak schrijnende kwesties. Zo richtte ze haar vizier op het leven van vrouwen, die in haar tijd

zwaar afhankelijk waren van het huwelijk. Trouwen uit liefde kwam amper voor je koos voor geld, status en wat een man voor je familie kon betekenen. Ook al zag hij eruit als een gnoom of hield hij er vele minnaressen op na.

Over Jane’s eigen (liefdes)leven is weinig bekend.

Ze trouwde nooit, wat doet vermoeden dat de heftige emoties in haar boeken stiekem over Jane’s eigen geheime liefdes gingen. Ergens wel mooi, wanneer je dat in je achterhoofd hebt tijdens het lezen. Misschien dat ze daarom anoniem publiceerde; haar naam werd pas tientallen jaren na haar dood (ze stierf op haar 41ste) aan de boeken verbonden.

Twee eeuwen later is Jane nog een bron van inspiratie. Een paar opvallende titels: • De laatste jaren is de combi Jane Austen & obscure wezens hot in de boekenwereld: Pride & Prejudice & Zombies, Sense & Sensibility & Seamonsters en Mansfield Park & Mummies.

• Voor op je dvd wishlist: Austenland (2013), Becoming Jane (2007, zie foto), Sense & Sensibility (1995) en Pride & Prejudice (2006), Emma (de film uit 1996 en de BBC-serie uit 2009).

• Minder duidelijke odes: Bridget Jones’s diary (2001) en Clueless (1995).

De boeken van Jane zijn met 10% CJP-korting te koop bij Polare, films gebaseerd op haar werk met 10% korting bij je onafhankelijke cd- en dvdwinkel.

Details: Uitgevoerd op: zondag 3 november Het publiek: Nederlanders, jong en oud Kijkduur: 3 – 10 minuten Citaten: ‘Ik vind dit heel rustgevend.’

‘Mag je hier wel praten?’

‘Ik zie niets!’

‘Zijn hier eigenlijk meer mensen?’

‘Het is alsof ik net wakker word.’

‘Volgens mij kun je er zo in stappen.’

‘Waar eindigt deze ruimte?’

‘Zie jij iets?’

‘Ik ben bang!’

71

kunstwerk In the picture Tekst Tessa Verheul Beeld collectie De Pont, Peter Cox

Donker & licht In tentoonstellingen van moderne en hedendaagse kunst staat de traditionele museumetiquette vaak op losse schroeven. Stil zijn? Welnee! Nergens aanzitten? Allang achterhaald! Toch blijf je als museumbezoeker een tikkeltje terughoudend in verband met alarmbellen en boze suppoosten.

De reacties op de lichtinstallatie Wedgework III (1969) van de Amerikaanse kunstenaar James Turrell (1943) zijn hier een goed voorbeeld van: ‘Ik zie niets!’ ‘Mag je hier eigenlijk praten?’. Dan, in paniek: ‘Zijn er meer mensen hier?’. Is de verwarring die het publiek doormaakt wat de kunstenaar in gedachten had?

De Turrell (in 1993 door het museum aangekocht) staat verdekt opgesteld in het midden van de open, lichte museumruimte. De tijdelijke tentoonstellingen worden er omheen geplaatst. Zo kan het zomaar gebeuren dat je rondkijkt op een foto-expositie, om een afslag te nemen en plotseling in een donkere gang te belanden. Op de tast loop je door de lichtsluis. Voorzichtig doe je nog wat stapjes vooruit, wanneer je plotseling vanuit je rechterooghoek fluorescerend paars licht ziet schijnen. Verder is het donker. Laat je niet afschrikken, niet omdraaien; nu moet je volhouden.

Het prachtige Wedgework III ontwaart zich namelijk langzaam. Je ogen hebben tijd nodig om aan het donker wennen. Als een mist die optrekt, krijg je steeds meer te zien. De installatie bestaat uit een ruimte die diagonaal wordt doorkruist; aan de linkerkant bevindt zich een metersbrede uitsparing in de muur. Minimaal belicht vallen alleen de lijnen op. De vlakken doen denken aan een podium, maar dit toneel blijft leeg. Het licht zelf speelt de hoofdrol en wordt zelfs tastbaar. Wat

begint met een paarse baan licht op de muur, eindigt in een genuanceerd kleurenpalet. Neem de tijd en ga op onderzoek uit.

Net als in zijn andere werk tart Turrell je gevoel van ruimte. Het lijnenspel verandert je perspectief, het is volstrekt onduidelijk waar deze mysterieuze installatie eindigt. ‘Volgens mij is het wel echt een open ruimte of een gat daar in de muur en geen geprojecteerde illusie’, zegt een jongen tegen zijn vriendin. Een jong meisje steekt haar arm iets te ver over de reling en heel kort gaat er een alarm af. Alarmbellen ten spijt, is dit precies wat Turrell zou willen. Het gaat hem om de beleving van de ruimte en het licht, om desoriëntatie en verwarring die hij sinds de jaren zestig als kunstenaar veroorzaakt. De installaties laten je onbewust nadenken over jouw eigen rol als toeschouwer, zoals ook wel blijkt uit quotes die we in het museum horen. Het gaat Turrell om de persoonlijke beleving. Je kunt het dus niet fout doen, zien of interpreteren.

Bezoekers doorlopen een compleet spectrum van emoties: van angst tot onwennigheid en via nieuwsgierigheid tot berusting. ‘Het is alsof ik net wakker word’ fluistert niemand. Ergens in de verte klinken de geluiden van andere kunstkijkers, maar die doen er al lang niet meer toe. Onthoud voor je eigen bezoek de ongeschreven installatieetiquette: een subtiel kuchje is genoeg om te voorkomen dat je andere mensen de stuipen op het lijf jaagt, door opeens achter ze op te duiken.

James Turrell – Wedgework III (1969) Onderdeel van collectie museum De Pont, Tilburg Toegang: € 10,- / Met CJP-pas: gratis depont.nl

72

tekst Steven Stoffers Beeld Julia de Boer

Katja Herbers

73

boeken Ieder nummer mag iemand waarvan wij vinden dat hij/zij het verdient € 100,- stukslaan in boekenwinkel Polare. Daar krijg jij met je CJP-pas 10% korting op alle voordeelboeken. Check cjp.nl voor de voorwaarden.

Katja Herbers speelde onder andere in de film Mannenharten en successerie Divorce. Verder heb je haar de laatste tijd niet vaak gezien, omdat Katja veel in Duitsland en België op het toneel staat. Maar begin 2014 komt ze terug, met een hoofdrol in een Nederlandse horrorfilm: De Poel.

Dat mag gevierd worden.

Irvin D. Yalom – Nietzsches tranen ‘Yalom is een psychiater, hij schrijft in dit boek over Nietzsche, Dr. Breuer (de leraar van Sigmund Freud, red.) en Lou Salomé. De vrienden Breuer en Nietzsche zijn volledig in de ban van Salomé, een hyperintelligente vrouw met een nogal heftige seksualiteit. Toneel gaat over het uitpluizen van iemands psyche en ik hou dus ook van boeken waarin dat gebeurt. Dit boek is daar het toppunt van: een psychiater schrijft over een van de grootste denkers ooit, een grondlegger van de psychoanalyse, en hun obsessie. De psyche van de mens wordt heel mooi ontrafeld.’

Tommy Wieringa – Joe Speedboot ‘Een tijdje geleden mocht ik in DWDD over mijn favoriete schrijver vertellen, J.D. Salinger. Tommy Wieringa vertelde in die uitzending dat hij in Dit zijn de namen een typisch Salinger-trucje gebruikt: hij laat een politieagent tegen zijn neus duwen terwijl hij nadenkt. Ook Salinger schrijft nooit wat mensen voelen, maar wat ze doen. Zo kun je als lezer veel meer zelf invullen. Dit staat bijna lijnrecht tegenover het psyche-verhaal van daarnet, maar als acteur heb je beiden nodig. Je moet nadenken over wat je doet, maar kunt niet alleen met je hoofd spelen.’

J.M.A. Biesheuvel – Het wonder ‘Maarten Biesheuvel is fantastisch. Hij heeft een bijna kinderlijke geest en schrijft in een wonderlijke, poëtische stijl. Je krijgt automatisch een glimlach op je gezicht als je het leest.

Hij kwam vroeger vaak bij ons thuis en heeft zijn boekje In de bovenkooi aan mijn ouders en mij opgedragen. Dat had vast te maken met het feit

dat we hem ooit de hele middag in zijn onderbroek in de tuin hebben zien zitten, ín onze wasmand. Remco Campert en Biesheuvel zijn mijn favoriete Nederlandse schrijvers. Allebei kijken ze met een oprechte, bijna kinderlijke, bewondering naar de wereld.’

Alberto Moravia – Hij en ik ‘Interessante cover, zo met die bobbel in die veel te oude onderbroek. Wat zegt de flaptekst?

‘Moravia werd door het regime van Mussolini als vernietiger van elke menselijke waarde gezien.

Later plaatste het Vaticaan zijn werk op de index voor verboden boeken.’ Kijk, dit vind ik interessant. Mijn grootouders moesten vluchten uit Duitsland, omdat mijn opa begin jaren twintig al in verschillende kranten en op massabijeenkomsten waarschuwde voor het gevaar van Hitler. Hij kwam naar Nederland en daar werd mijn vader geboren. Mijn vader is solo-hoboïst bij het Concertgebouworkest geweest, maar heeft daarnaast zijn leven gewijd aan het vinden en spelen van verloren of verboden componisten uit het interbellum. Dat zit nu ook in mij. Als Mussolini het verboden heeft en het Vaticaan het niet wil hebben, dan wil ik het juist wel.’

Oboema Sesetokoe – Op een brommer Oboema is een typetje van Michiel Romeyn, een van de Jiskefet-mannen. Katja’s enige commentaar, tussen twee lachstuipen in: ‘Michiel Romeyn is de grappigste man op aarde.’

Hans Keilson – In de ban van de tegenstander ‘Dit boek heb ik al gelezen, maar het móét ook door anderen gelezen worden. Weet je wat? Ik heb al twaalf boeken, deze geef ik aan de interviewer. Het gaat over een Joodse man, ook een psychiater, die in de ban raakt van Hitler. Tijdens een toespraak wordt Keilson zelf ook ‘opgetild’, betoverd door de bulderende stem. Vervolgens gaat hij in zichzelf op zoek naar hoe dat toch kan.

Want om je vijand te begrijpen, moet je heel goed naar jezelf kijken.’

74

winnen Kans maken op deze prachtige prijzen?

Check cjp.nl/winnen.

5x The Hobbit-pakket Wij zijn groot fan van alles wat ook maar enigszins te maken heeft met Peter Jackson, elfen, dwergen en hobbits. Om te vieren dat de extended edition van deel één uit is gekomen en de tweede film nu in de bioscoop draait, hebben we een prijspakket van The Hobbit bij elkaar getoverd waar Gandalf himself jaloers op zou zijn. Met de eerste film, kaartjes voor film nummer twee, een muts, t-shirt en een pen.

7x Zero Zero Zero Na het geweldige en keiharde Gomorra moest de Italiaanse schrijver Roberto Saviano onderduiken. Zijn boek liet zien hoe Napels ten onder ging door de maffia. Je gelooft het niet, maar de maffia was niet zo blij met z’n boek. Dat schrok Saviano niet af, want nu krijgt de internationale cocaïnehandel ervan langs.

Dit waargebeurde verhaal leest lekker weg, als een duivels goede thriller.

2x2 Eurosonic Coely, De Staat, Kensington, Klangkarussell, Baskerville, Michael Prins; het zijn maar een paar van de vele acts die je op Eurosonic Noorderslag kunt horen.

Het Groningse festival heeft altijd een heerlijke line-up, met artiesten die in een bescheiden setting optreden. Jij kunt kaartjes winnen voor dit festival, waar wij in ieder geval niet op kunnen wachten. eurosonic-noorderslag.nl

7x De Grootsheid Van Het Al We vragen het ons allemaal wel eens af: wat hadden we kunnen doen met de tijd die we hebben verkloot achter ons laptopscherm?

Zo ook Raoul de Jong. Op een dag denkt hij ‘fuck it’ en begint aan een voettocht naar zijn moeder in Marseille. Zonder enige training, navigatiesysteem of uitgestippelde route. Met als resultaat een prachtig reisverhaal, vol fascinerende belevenissen.

5x IFFR-pakket We beginnen een beetje ongeduldig te worden. Het is nu wel weer tijd dat het IFFR begint. Gelukkig hebben we voor vijf ongeduldige filmfanaten de oplossing: een prachtige box met daarin de films Clip, Mondo Manila, Grandma Lo-fi, Chapiteau Show en De Jueves a Domingo. Daar ben je wel wat uurtjes zoet mee. Je kunt de films bekijken in een IFFR-trui, want die krijg je er van ons bij.

5x De Hokjesman Michael Schaep bezoekt in deze VPRO-serie verschillende Nederlandse subculturen. In een driedelig pak met strik gaat hij langs bij Volendammers, Molukkers, conservatieve boeren en vele anderen.

Hij kijkt niet alleen naar hoe het er aan toe gaat bij deze mensen thuis, maar ook naar de kracht van zo’n cultuur. Dat levert interessante, intrigerende televisie op.

76

winnen Kans maken op deze prachtige prijzen?

Check cjp.nl/winnen.

5x GUP Ze hebben bij GUP een prachtig fotoboek uitgegeven, vol werk van talentvolle fotografen. Het boek heet New en bevat 420 pagina’s vol foto’s van maar liefst honderd Nederlandse talenten. Er zijn verschillende covers te krijgen, waaronder deze beeldschone van Anne Barlinckhoff.

5x2 Katinka Polderman Het vierde programma van Katinka Polderman zit vol zelfspot en scherpe observaties. Dat zijn nou net dingen die we bij CJP enorm waarderen. Polderman combineert op vermakelijke wijze de meest lompe grappen met ontroerende momenten en ook haar liedjes zijn verrukkelijk. Op 7 februari staat ze in Orpheus Apeldoorn, waar jij dus misschien wel bij bent met een vriend/vriendin/vage kennis.

10x2 Stedelijk Museum ’S hertogenbosch De flitsen die we van deze expo opvingen tijdens onze treintour (zie pagina 50) waren al fantastisch.

11 Easy Pieces – Love and SelfDamage van de Brits-Nederlandse kunstenaar Thom Puckey móét je gewoon zien. Het zal je blik op beeldhouwkunst voorgoed veranderen. Je blik op wapens en naakte vrouwen trouwens ook.

77

geen dank Via Twitter (@CJPnl) en Facebook (/CJPnl) komen vaak mooie vragen, fijne sneren en vooral veel liefdesbetuigingen binnen. De meest memorabele reacties delen we graag met jullie. #geendank

78

de lijst

Wat we niet meer willen zien in 2014

Wat we heel veel willen zien in 2014

Servicekosten als je een e-ticket koopt Kijk, we snappen best dat er kosten aan zijn verbonden als je een kaartje via internet koopt. Er hoeft weliswaar niemand meer met gefrankeerde enveloppen naar het postkantoor, maar het ontwerpen, onderhouden en operationeel zijn van een ticketsysteem kost nu eenmaal geld.

Het zou alleen zoveel irritatie schelen als dat gewoon bij de ticketprijs inbegrepen was. Dan voelt het niet als naheffing.

De Spice Girls Ze hebben het twee keer geprobeerd. In 2007 planden de Spice Girls een grote reünietour, waarvan uiteindelijk maar een paar concerten doorgingen, en in 2012 speelden ze twee nummers tijdens de slotceremonie van de Londense Olympische Spelen. Maar naar Nederland kwamen ze helaas nooit meer. We willen ons verdomme nog één keer kunnen verkleden als Mel C..

Songteksten die kant noch wal raken Toegegeven, we zijn bij CJP een stelletje taalpuristen. Spelfouten maken betekent strafregels schrijven, drie rondjes koffie halen en trakteren op prikkertjes met knakworst en augurk. Dat wil niet zeggen dat artiesten zich aan dezelfde regels moeten houden. Daar ben je immers kunstenaar voor. Maar bij de wollige onzin die we het afgelopen jaar voor de kiezen kregen trekken we toch echt de streep. Ja, dan kijken we óók naar jou, lieve Maaike Ouboter. Dat ik je mis is hemeltergend prachtig, maar wat zing je nou eigenlijk precies. ‘Je gerust me’? Kan je iemand gerusten?

Maaike wel. En het nummer die je wist dat ging komen: Het Koningslied. Nooit meer doen. Eerst het Prisma rijmboekje kopen, dan zingen.

De Sylvie-saga Jarenlang werden we doodgegooid met interviews vol gekweel, koddige kinderfoto’s en meer uitingen van het strak geregisseerde pr-huwelijk van Sylvie & Rafael. Als je je geld deels verdient door bekend te zijn, snappen we dat best. Er is echter een hele dikke vette maar: ga dan niet lopen piepen wanneer het minder lekker gaat in je leven en het voltallige assortiment roddelbladen en hun lezers daar óók alles over wil weten.

We hebben uit zeer betrouwbare bron zelfs vernomen dat ze al maanden eerder wilden scheiden, maar dit on hold plaatsten omdat Badr en Estelle op dat moment alle spotlights stalen. Oh shit, doen we zelf toch weer mee. Nou, volgend jaar niet meer dus.

Russel Brand’s revolutie De Britse comedian Russell Brand roept op tot revolutie. Niemand kan dat met zoveel charme, humor en directheid. Dat konden we zelf ondervinden toen hij in november met zijn show Messiah Complex optrad in Amsterdam. Bovendien ging zijn interview met BBC-presentator Jeremy Paxman eind oktober niet voor niets viral. Een vlammende clash van twee generaties, waarbij de teleurstelling van Brand (en velen met hem) in het democratisch kapitalisme tastbaar was.

De crisis duurt voort, economische ongelijkheid groeit en we vernietigen in hoog tempo onze fragiele aarde. We lijken niet bij machte er iets aan te doen, tenzij er radicale veranderingen plaatsvinden. Met humor. Fuck het systeem, Viva La Russelation!

Ron Burgundy Tijdens zijn drie dagen in Amsterdam, voor de MTV awards, hebben we heel Amsterdam doorkruist op zoek naar een spoortje Ron. Tevergeefs. Godzijdank is het ein-de-lijk tijd voor Anchorman 2. Bovendien is Ron’s eerste boek net verschenen (in Amerika): Let Me Off at the Top! My Classy Life and Other Musings. We zijn oprecht, en enigszins stalkerig, fan van de beste nieuwslezer ooit. Hij mag wat ons betreft 2014 overspoelen met zijn aanwezigheid.

Heb jij zelf aanvullingen? Laat het ons weten op Facebook.com/CJPnl of Twitter (@CJPnl).

80

Moet je horen… tekst Harm teunisse

Met je CJP-pas krijg je 10% korting op muziek

After the smoke – Wallstreet (single) Zo’n typisch multitalent anno 2014, waar we tegelijkertijd jaloers op en enthousiast over zijn. Vorig jaar dropte After the smoke de track Typical Weekend, waarin hij op Pharrell-achtige wijze met bijbehorende beats een zomersfeer bracht. Op zijn nieuwe ep Microwaves duikt hij juist de diepte in. Met als beste track Wallstreet, waarop hij slimme verses rapt over melancholische beats. Het doet denken aan de gruizige verzamelwoede van DJ Shadow. After The Smoke, bij zijn vrienden beter bekend als Rob Coin, regisseert zelf al zijn videoclips. Als je in je clips dan ook nog paradeert met de beste kapsels sinds The Jackson 5, ja, dan worden wij vanzelf wel een beetje jaloers.

Warpaint – Warpaint (album) Wie heeft het nog over de sixties als tijdperk voor psychedelische rock, met de hoeveelheid prachtplaten die de laatste jaren op ons worden afgevuurd? Deze maand doen de vier powerchicks van Warpaint hun duit in het tie & dye zakje met hun nieuwe cd. Eerder dit najaar werd single Love Is To Die op het internet losgelaten, die voortborduurt op de broeierige, hypnotische klanken van hun succesvolle debuut The Fool.

De dames weten met hun hippe geluidjes gelukkig weg te blijven bij de valkuil van moody music: het is nergens aanstellerig en blijft het luisterplezier voorop stellen.

Waka Flocka Flame – From Roaches To Rolex (ep) De man die deze zomer als headliner geboekt stond voor festival Appelsap, kwam door de drukte helaas niet echt aan optreden toe. Met zijn nieuwe ep kun je alsnog van hem genieten; dit gaat er in als zoete, snoeiharde koek. Hard, zwaar, opzwepend en toonaangevend. Waka reist sinds z’n debuut Flockaveli de hele wereld over en is mateloos populair onder druk Twitterende en Tumblrende hiphopfans. Waar deze mixtape ook deels over gaat; onze obsessie met social media mag van Waka wel wat getemperd worden.

Sampha – Too Much (single) De Britse singer/songwriter/producer Sampha laat al jaren een spoor van weke knieën, vochtige ogen en trillende onderlippen achter zich.

Zijn nieuwe release gooit daar nog een schepje bovenop. Sampha had een hoofdrol op het succesvolle album van SBTRKT uit 2011, met als uitschieter het hitje Hold On. Sindsdien heeft hij meegewerkt aan nummers van Drake, Lil Silva en Jessie Ware, maar timmert hij vooral aan eigen materiaal. Tot grote vreugde van zijn fans, waaronder de CJP redactie, die elke release omarmen als een lover waarvan je nooit weet hoelang hij blijft. Op Too Much smeekt hij z’n geliefde geen overhaaste beslissingen te nemen.

Je gaat er bijna van janken. Niet door de tekst, dan wel vanwege zijn volle, indrukwekkende stemgeluid.

James Vincent McMorrow – Cavalier (single) Over janken gesproken: het is tijd om het te hebben over de stervende konijntjesmuziek van James Vincent McMorrow. Allemachtig, wat brengt deze man heerlijke droevenis en melancholie.

Vanaf januari is zijn nieuwe album Post Tropical beschikbaar, maar je kunt nu al genieten van eerste single Cavalier. De Ier houdt het daarin aanvankelijk héél klein en subtiel, zodat zijn fantastische falsetto de hoofdrol krijgt. Ruim over de helft gaat de band pas los, met een drummer die, ondersteund door blazers, de emoties nog even flink opdrijft. Kippenvel, fijnheid; muziek om dromerig bij naar degene naast je te kijken.

White Denim – Corsicana Lemonade (album) Een bandje dat, zoals zovelen, jarenlang nét onder de radar doorploetert met goede en soms hele goede albums. Laat 2014 het jaar zijn dat de band definitief doorbreekt tot de hoofdpodia van festivals, want de bluesrock met funk, dub, punk en psychedelic invloeden op hun nieuwe album is verschrikkelijk aanstekelijk. Zanger James Petralli klinkt soms als het bastaardkind van Jimi Hendrix, dan weer als crooner. Soms denk je zelfs Dan Auaerbach van de Black Keys te horen. Met de eerste single Pretty Green werd al duidelijk dat de band meer op zoek is gegaan naar aanstekelijke melodielijnen. White Denim heeft een talent voor riffjes die zich acuut in je muzikale DNA verankeren, alsof ze er altijd al zijn geweest.

82

Column tekst Emma Curvers Beeld titia hahne

Emma Curvers (1985) heeft een debuutroman geschreven die binnenkort verschijnt bij Atlas Contact en is onze columniste.

Van lotgenoot tot vijand Tussen de winkelketens in zag je de zee al liggen. Een zwartgroene poel, met een miezerende regenwolk erboven. Daar stonden we, een stuk of twintig gestrande reizigers, als een groep padvinders op dropping. Ik zou nooit in Southend at Sea zijn beland, als het niet vanwege de ‘aanrijding met een persoon’ was, twee uur eerder. Zo’n aanrijding staat soms garant voor een rouwrandje om je dag - maar vandaag niet.

Vandaag was ik ziedend. We zouden het vliegtuig zo nog missen.

In de trein naar Southend hadden we met een drietal studenten gesproken; we zouden een taxi delen. Aangekomen op het stationnetje vroeg de joviale Engelsman achter het loket: ‘You all together?’. De groep knikte voorzichtig. Hij belde alle taxichauffeurs die hij kende. In onze zojuist ontstane lotgenotenvereniging werd voor iedereen gezorgd. Samen zouden we het halen. Zelfs drie oudere dametjes met praktische jassen werden niet aan hun lot overgelaten.

Drie minuten laten stonden we nerveus gegroepeerd voor Southend at Sea-station. Twee ongeschoren types rookten sigaretjes voor een friettent en lachten: ‘A taxi? Here? Haha!’ De gate sloot over tien minuten. Als we niet nu in een auto, in een bus of op een paard sprongen, vloog het vliegtuig zonder ons over die vieze zee.

Opeens wilden we níet meer samen op onze taxi’s wachten. Of liever gezegd, één iemand besloot dat niet te doen, waarop de rest onmiddellijk ook zijn motivatie voor het gezamenlijke model verloor. Een taxi sloeg de straat in, een schok ging door de groep. Toen gebeurde het. Één oudere dame met praktische jas snelde ernaar toe en gebaarde haar zusters, gretig, alsof ze de levensreddende zak rijst in een rampgebied veroverde. Nog even verdedigde ik in gedachten het gezamenlijke model. Die vrouw kon wel een hersenchirurg zijn, die morgen een belangrijke operatie moest uitvoeren. Al zag ze

er niet uit als een hersenchirurg. Meer als een egoïstische tang, die haar hele leven al voorrang nam. De studentes spraken ondertussen een man voor de friettent aan, om te vragen of hij ze wilde brengen. Ik vermoedde dat ze hem seks aanboden in ruil voor de rit – zeiden ze net in de trein niet dat ze blut waren? Kutwijven!

Alle lotgenoten veranderden in vijanden, bij het veroveren van de weinige vervoersmiddelen in Southend at Sea. We sukkelden met onze koffers naar een hotel en wekten een slapende taxichauffeur in de bestuurdersstoel. ‘Plankgas!’, altijd al willen zeggen.

De lotgenoten glimlachten ongemakkelijk naar elkaar, terwijl het vliegtuig opsteeg. Het voelde alsof de mensen in dit vliegtuig iets van elkaar wisten. We hadden tegen wil en dank een toneelstuk over onszelf opgevoerd. Ik was bloedchagrijnig. Jezelf leren kennen is niet altijd een prettige ervaring.