การจัดตั้งองค์กรธุรกิจ/บริษัท และการลงทุนในเวียดนาม

3.3

การจัดตั้งองค์กรธุรกิจ/บริษัท และการลงทุนในเวียดนาม

3.3.1 รูปแบบการจัดตั้งธุรกิจในเวียดนาม การลงทุน โดยตรงในเวีย ดนามของนั ก ลงทุ น ต่างชาติส ามารถเข้ามาลงทุน ในรู ปแบบต่างๆ ได้ ดังนี้ 1) กิ จ การที่ ช าวต่ า งชาติ เ ป็ น เจ้ า ของทั้ ง หมด (Wholly Foreign-Owned Enterprise)

3) สาขาบริ ษั ท ต่ า งชาติ (Foreign Company Branch) สาขาบริษัทต่างชาติ กฎหมายของเวียดนาม อนุญาตให้ นักลงทุนต่างชาติเปิดบริษัทสาขาเพื่ อ ดาเนินธุรกิจได้หากมีการ จดทะเบียนอย่างถูกต้อง ตามกฎหมาย หรือมีใบสาคัญแสดงการจดทะเบียน ในประเทศของนักลงทุนมาแล้ว มากกว่า 5 ปี

เป็ น การลงทุ น ขององค์ ก รหรื อ เอกชนจาก ต่ า งประเทศทั้ ง หมด การลงทุ น ในลั ก ษณะนี้ มี สถานะเป็ น นิ ติบุ คคลตามกฎหมายของเวียดนาม ซึ่งได้รับอนุมัติจาก MPI หรือเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น การ ลงทุ น แบบนี้ เ ป็ น การลงทุ น ที่ มี ก ารบริ ห ารงาน คล่ อ งตั ว เนื่ อ งจากผู้ ล งทุ น มี อ านาจเต็ ม ที่ ใ นการ บริหาร ระยะเวลาใน การลงทุนสามารถถึง 50 ปี และไม่มีการจากัดในเงินลงทุน

สาขาบริษัทต่างชาติ สามารถดาเนินการค้าได้ 2 ประเภทคื อ สิ น ค้ า เพื่ อ ส่ ง ออก อาทิ งาน หั ต ถกรรม ผลไม้ การแปรรู ป อาหาร สิ น ค้ า อุตสาหกรรมของ ผู้บริโภค เนื้อสัตว์และเนื้อสั ตว์ ปี ก สิ น ค้ า เกษตร (ยกเว้ น ข้ า วและกาแฟ) สิ น ค้ า นาเข้าจากต่างประเทศอาทิ เครื่องจักรและอุปกรณ์ ส าหรั บ การท าเหมื อ ง การแปรรู ป สิ น ค้ า เกษตร วัสดุในการผลิตยา ปุ๋ย และยาฆ่าแมลง

2) ส า นั ก ง า น ตั ว แ ท น ( Representative Office: RO)

4) บริษัทร่วมทุน (Joint Venture) ระหว่าง นักลงทุนต่างชาติกับคนชาติ

ส านั ก งานตั ว แทนท าหน้ า ที่ เ ป็ น ผู้ แ ทนของ บริษัทแม่ในการเจรจาต่อรองและลงนามขอสัญญา ซื้อขาย ควบคุมการดาเนินของสัญญา บริการข้อมูล ด้ า นการตลาดติ ด ตามและให้ ค าปรึ ก ษาด้ า น กฎหมาย แสวงหาโอกาสในการลงทุ น /คู่ ค้ า ท า กิจกรรมทางการตลาดประชาสัมพันธ์และส่งเสริม สินค้า/บริการของบริษัท

กิจการร่วมทุนก่อตั้งโดยสัญญาร่วมทุนระหว่าง นั ก ลงทุ น ต่ า งชาติ ร ายเดี ย วหรื อ หลายรายกั บ นักลงทุนของเวียดนามรายเดียวหรือหลายราย เพื่อ ด าเนิ น ธุ ร กิ จ ร่ ว มกั น หรื อ บางกรณี อ าจเป็ น การ ดาเนินการระหว่างรัฐบาลต่างประเทศกับรัฐ บาล เวี ย ดนาม การลงทุ น ในรู ป แบบกิ จ การร่ ว มทุนนี้ เป็นการตั้งบริษัทใหม่ในรูปหุ้ นส่ ว นที่จากัดความ รับผิดชอบ มีสภาพเป็นนิติบุคคลตามกฎหมายของ เวี ย ดนาม การจั ด ตั้ ง ต้ อ งจดทะเบี ย นและได้ รั บ อ นุ มั ติ จ า ก Ministry of Planning and Investment (MPI) มี ก ารก าหนดระยะเวลาของ การลงทุนไว้ชัดเจนในสัญญา หากไม่สามารถทาได้ ตามเวลาที่กาหนดอาจถูกยกเลิกสัญญาทันที

Page | 3

ทั้งนี้ ระยะเวลาของสัญญามีกาหนดไว้ไม่เกิน 50 ปี แต่ขึ้นกับเงินลงทุนด้วย กิ จ ก า ร ร่ ว ม ทุ น จ ะ ด า เ นิ น ก า ร โ ด ย ค ณะ ก ร ร ม ก า ร บ ริ ห า ร ( Board of Management: BOM) ซึ่งประกอบด้ว ยผู้ แทนจากนั กลงทุนแต่ละ ฝ่ายตามสัดส่วนของเงินลงทุน ทั้งนี้ สมาชิกอย่าง น้อย 2 คน ใน BOM จะต้องมาจากฝ่ายเวียดนาม ส่ ว นประธานของ BOM มาจากการแต่ งตั้ งโดยผู้ ร่วมทุนทั้งสองฝ่ายซึ่งเห็นชอบร่วมกันเป็นเอกฉันท์ และ BOM จะแต่งตั้งผู้ อานวยการทั่ว ไปและรอง ผู้ อานวยการทั่ว ไป เพื่อรั บ ผิ ดชอบในการบริห าร กิจการ ซึ่งผู้อานวยการทั่วไปหรือรองผู้อานวยการ ทั่ ว ไป คนใดคนหนึ่ ง จะต้ อ งเป็ น ตั ว แทนจากฝ่ าย เวียดนาม การลงทุนในรูปแบบนี้เป็นรูปแบบการลงทุนที่ รัฐบาลเวียดนามให้การส่งเสริมมากที่สุด นอกจากนี้ นั ก ลงทุ น ต่ า งชาติ ส ามารถอาศั ย หุ้ น ส่ ว นชาว เวียดนามเป็นผู้ติดต่อประสานงานกับหน่วยราชการ ต่างๆ ของเวียดนาม ทาให้ได้รับความสะดวกและ รวดเร็ว ซึ่งนักลงทุนท้องถิ่นชาวเวียดนามมักร่ว ม ทุ น โดยใช้ ที่ ดิ น และสิ่ ง ก่ อ สร้ า งในเวี ย ดนามตี ค่ า ออกมาเป็นเงินลงทุน ซึ่งมักจะประเมินสูงกว่ามูล ค่าที่แท้จริง ทาให้นักลงทุนชาวต่างชาติเสียเปรียบ อี ก ทั้ ง อาจมี ปั ญ หาด้ า นการบริ ห ารงานและการ ขยายธุรกิจ 5) สั ญ ญาร่ ว มลงทุ น ธุ ร กิ จ ( Business Cooperation Contract: BCC) สั ญ ญาร่ ว มลงทุ น ธุ ร กิ จ เป็ น การร่ ว มทุ น ทาง ธุ ร กิ จ ระหว่ า งนั ก ลงทุ น ต่ า งชาติ กั บ นั ก ลงทุ น เวียดนาม ซึ่งอาจมีมากกว่า 1 รายเข้าร่วมทาธุรกิจ ด้ ว ย มี ค วามยื ด หยุ่ น มากที่ สุ ด สั ญ ญาร่ ว มลงทุ น ธุรกิจสามารถเปิดสานักงานเป็นตัวแทนที่เวียดนาม การลงทุนในรูปแบบนี้ไม่มีข้อกาหนดเรื่องเงินลงทุน ขั้นต่าของต่างชาติ รวมทั้งไม่ได้กาหนดสัดส่วนการ

ถื อ หุ้ น ของต่ า งชาติ ทั้ ง นี้ ขึ้ น อยู่ กั บ การตกลงท า สั ญ ญ า ร่ ว ม กั น ร ะ ห ว่ า ง นั ก ลงทุ น ต่ า งชาติ กั บ นั ก ลงทุ น เวี ย ดนาม ส่ ว น ระยะเวลาของสั ญ ญาขึ้ น อยู่ กั บ การตกลงกั น อย่างไรก็ตามแม้จะไม่มีข้อจากัดเรื่องระยะเวลา แต่ โดยส่วนใหญ่แล้วสัญญาชนิดนี้จะเป็นสัญญาระยะ สั้ น ข้อเสี ยของการลงทุนประเภทนี้ คือ ไม่มีการ จากัดความรับผิดชอบหากเกิดการขาดทุน อีกทั้ง นั ก ลงทุ น ต่ า งชาติ ยั ง ขาดความเป็ น อิ ส ระในการ บ ริ ห า ร ง า น ใ น สั ญ ญ า ต้ อ ง ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย วัตถุประสงค์ทางธุรกิจ เนื้อหาของความร่วมมือทาง ธุ ร กิ จ ระหว่ า งหุ้ น ส่ ว น ระยะทางธุ ร กิ จ ความ รั บ ผิ ด ชอบของหุ้ น ส่ ว น เป็ น ต้ น แต่ นั ก ลงทุ น ต่างชาติสามารถโอนเงินที่เป็นผลกาไรกลับประเทศ ได้ค่อนข้างง่าย 6) กิ จ การที่ ท าสั ญ ญากั บ ภาครั ฐ (PublicPrivate Partnership: PPP) กิจการที่ทาสัญญากับภาครัฐเป็นรูปแบบการ ลงทุนที่เป็นข้อตกลงระหว่า งหน่ว ยงาน ราชการ ของเวี ย ดนามกั บ นั ก ลงทุ น ต่ า งชาติ ซึ่ ง อาจเป็ น บริษัทต่างชาติถือหุ้นทั้งหมดหรือบริษัทร่วมทุนกับ เวี ย ดนามก็ ไ ด้ เ พื่ อ ที่ จ ะสร้ า งหรื อ ด าเนิ น การใน โครงการสาธารณูปโภคขั้น พื้นฐาน เช่น สะพาน ถนน สนามบิน ท่าเรือ ประปา ไฟฟ้า เป็นต้น ผู้ ลงทุ น จะได้ รั บ อนุ ญ าตให้ ด าเนิ น โครงก ารใน ระยะเวลาที่ จ ะท าให้ ส ามารถได้ รั บ เงิ นลงทุ นคืน พร้อมกาไรที่สมเหตุสมผล ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับข้อกาหนด ในสัญญา ดังนี้

Page | 4

(1) Build-Operate-Transfer ( BOT) คื อ เ มื่ อ ก่อสร้างเสร็จแล้วสามารถหาผลประโยชน์ได้ใน ช่วงเวลาหนึ่งก่อนโอนกิจการเป็นของรัฐ (2) Build-Transfer-Operate (BTO) คื อ เ มื่ อ ก่อสร้ างเสร็ จ แล้ ว ต้ อ งโอนให้ รั ฐ ก่ อ น จึงเปิ ด ดาเนินการเพื่อหาผลประโยชน์ได้ในช่วงเวลา หนึ่ง (3) Build-Transfer-Contract (BT) คื อ รั ฐ บาล เวี ย ดนามอนุ ญ าตให้ นั ก ลงทุ น ต่ า ง ช า ติ ดาเนิ น การก่อสร้ างโครงการก่อสร้ างจนแล้ ว เสร็ จ หลั งจากนั้ น นั ก ลงทุน ต่า งชาติต้ อ งโอน โครงการก่ อ สร้ า งดั ง กล่ า วให้ กั บ รั ฐ บาล เวียดนาม โดยรัฐบาลเวียดนามจะอนุญาตให้ นั กลงทุน ต่างชาติไปดาเนิ น การก่อสร้ า งหรื อ บริ ห ารโครงการลงทุน อื่น ๆ เพื่อให้ นั กลงทุ น ต่ า งชาติ ไ ด้ รั บ ผลตอบแทนคุ้ ม กั บ ต้ น ทุ น ค่ า ก่อสร้างและมีผลกาไรตามสมควร กิ จ การที่ ท าสั ญ ญากั บ ภาครั ฐ มี ห น่ ว ยงาน รับผิดชอบหลักคือ กระทรวงการวางแผนและการ ลงทุ น (MPI) ท าหน้ า ที่ เ ป็ น ที่ ป รึ ก ษาส าหรั บ นั ก ลงทุ น เอกช นในการเตรี ย มโ ครงการ และ ประสานงานระหว่างหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง รวมทั้ง ทาหน้าที่รายงานข้อมูลต่อนายกรัฐ มนตรี

เพื่อขออนุมัติโครงการ ซึ่งรัฐบาลเวียดนามได้จัดตั้ง คณะกรรมการอานวยการด้านการลงทุนรูป แบบ PPP เพื่ อ ให้ ค วามช่ ว ยเหลื อ หน่ ว ยงานภาครั ฐ เจ้าของโครงการ นอกจากนี้รัฐบาลเวียดนามจะให้ การสนับสนุนการลงทุนต่างชาติ โดยการให้ สิ ทธิ พิเศษในการใช้ ที่ ดิน และสิ่ งอ านวยความสะดวก ต่างๆ รวมทั้งสิทธิพิเศษทางด้านภาษี เป็นต้น 7) รูปแบบการลงทุนอื่นๆ นอกจากที่กล่าว มาแล้ว (1) การตั้งส านักงานตัว แทนทางการค้า และ การลงทุนในเวียดนาม เพื่อทาหน้าที่แทน บริษัทแม่ในต่างประเทศ (2) การขยายสาขาของธุรกิจบางประเภท เช่น ธนาคาร ประกั น ภั ย การบั ญ ชี หรื อ กฎหมาย เป็ น ต้ น แต่ จ ะมี ข อบเขตการ ดาเนินกิจการที่ค่อนข้างจากัด (3) ก า ร ค ว บ ร ว ม บ ริ ษั ท ( Merger and Acquisition: M & A) (4) ก า ร ช่ ว ย เ ห ลื อ ท า ง เ งิ น ทุ น ( Capital Contribution) ใ น ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร บริษัท

Page | 5