Subliem voorjaar 2015

JAARGANG 6 | LENTE 2015

LIFESTYLE MAGAZINE VOOR DRENTHE

WIT LICHT TRENDS IN RAAMDECORATIE LIFESTYLE VOOR DE REBELSE MAN ZIT DE NOZEM OOK IN JOU?

VERNIEUWD MAGAZINE!

‘SONNEVELD IS DE ROL VAN MIJN LEVEN’ TONY NEEF

Abbey Hoes WIL SPELEN OP DE GRENS VAN WAT GELOOFWAARDIG IS

WWW.SUBLIEMMAGAZINE.NL

WAARDE € 7,95

PRIJSVRAAG

1 | Subliem

Albert Herenmode | Noorderstraat 5, 7811 AK Emmen | 0591 611 790 | albertherenmode.nl

Esprit, vanaf € 99,-*

Ray-Ban, vanaf € 139,-*

Esprit, vanaf € 109,-*

Ray-Ban, vanaf € 149,-*

Ray-Ban, vanaf € 129,-*

Michael Kors, vanaf € 159,-*

Ray-Ban, vanaf € 129,-*

Michael Kors, vanaf € 189,-*

Bij Greving & Greving kunt u zelf uw zonnebril samenstellen.

Kies eerst het montuur uit onze grote collectie actie brillen en bepaal vervolgens welke glaskleur u het mooist vindt. * Incl. zonneglazen op uw eigen sterkte. De genoemde vanafprijs is berekend met Greving enkelvoudige zonneglazen.

Hoofdstraat 49 EMMEN - 0591 612335 - EMMEN@grEviNg.Nl - www.greving.nl

ADVERTORIAL

COLOFON 6e jaargang – voorjaar 2015 – nr. 1 Subliem is een uitgave van Closer Media bv en verschijnt vier keer per jaar in Drenthe.

Redactie Rien Kort, Marlow de Kleine, Arjen Egmond, Wouter van Liere, Alexandar Djuric, Merel Smedes Vormgeving en opmaak Daniëlle Springer Fotografie Peter Timmer, Mark Douet, Ernst Coppejans, Roy Beusker Verkoop Wouter van Liere, Nadine de Vries

MET SUBLIEM DE LENTE IN!

Redactieadres CLOSER Media bv info@closermedia.nl Postbus 1022 7801 BA Emmen 0591 760 600 © Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd zonder de voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden. Op alle door ons uit te voeren advertentieopdrachten zijn de Regelen voor het Advertentiewezen en onze Algemene Voorwaarden van toepassing. Subliem kan niet verantwoordelijk en/of aansprakelijk gehouden worden voor eventuele fouten, omissies of onvolkomenheden in de gegevens. Een deel van de informatie wordt door derden aangeleverd en Subliem is daarom niet aansprakelijk voor de juistheid, volledigheid of actualiteit van deze informatie. Gebruikers van Subliem kunnen op geen enkele wijze rechten ontlenen aan de door Subliem aangeboden informatie en prijzen, of de gevolgen van eventuele via de informatie ontstane transacties

Geachte lezer, Voor u ligt de vernieuwde Subliem. Subliem is hét lifestylemagazine van Drenthe en verteld over al het goede dat Drenthe te bieden heeft. Prikkelende regionale onderwerpen zoals design, gadgets, interviews met bekende Drentenaren en bekende Nederlanders, interieur &wonen, cultuur en food komen aan bod. Subliem verschijnt 4x per jaar.

In dit eerste vernieuwde nummer hebben we flink uitgepakt. Zo beginnen we direct met een interview met kunstenaar Florentijn Hofman. U kent hem wellicht wel van de grote badeend in het IJ. Maar inmiddels heeft hij wereldwijde bekendheid vergaart.

Ook komt de natuur flink aan bod. Met de zomer in aantocht is het toch heerlijk om er op uit te trekken in de natuur? Speciaal voor u hebben we enkele fiets en wandelroutes samengesteld in diverse natuurgebieden.

Dat Drenthe vroeger ook al grandeur had blijkt wel uit de reportage over de Havezaten in Drenthe. Ook hier hebben we een mooie route samengesteld.

Dit keer niet om te lopen of te fietsen, maar speciaal voor de auto. Wat is er nu lekkerder dan op een zondag te toeren door Drenthe en zo af en toe een terras aan te doen?

De culinaire liefhebbers komen ook aan hun trekken. Roderick Seubers van restaurant De Gaffel verteld niet alleen over zijn restaurant, maar speciaal voor de lezers heeft hij ook een Subliem menu samengesteld.

Ik wens u veel leesplezier!

Met vriendelijke groet,

Subliem | 3

ADVERTORIAL

06

38

60

52 62

16 12

4 | Subliem

26

INHOUD voorjaar 2015 ADVERTORIAL 10 Theodor Gilissen ‘Aandacht loont, zeker wanneer het vermogen betreft’ 24 Café & Restaurant Stones ‘Culinaire hoogstandjes met een streekeigen identiteit’ 34 De Gaffel ‘Restaurant De Gaffel na verbouwing weer klaar voor de toekomst’ 38 Handelsbanken Emmen ‘Een portret van een bijzondere bank’ LANDELIJK 12 Havezaten ‘Een autorit langs huizen van stand en prachtige landgoederen’ 16 Bargerveen ‘Voettocht naar een stad in de wetlands’ 20 Onlanden Fietsroute FOOD 26 Oma Serveert ‘Oma Serveert biedt culinaire beleving op locatie’ 29 Firma Dikkers ‘Bij likeur draait alles om het creëren van een harmonisch geheel’ 32 Brouwerij Jonge Beer ‘Met Jonge Beer krijgt Hoogeveen na 165 jaar weer een eigen bierbrouwerij’ LIFESTYLE 44 Landelijk Vergaderen ‘Authentieke vergaderlocatie tussen de melkveebedrijven in dwingeloo’ 46 Barbier Nozem ‘Zit de nozem ook in jou?’

50 Henrice Kuper ‘De reis naar internationaal geluk’ DESIGN 52 Wit Licht: ‘Trends in raamdecoratie’

46

CULTUUR 06 Florentijn Hofman ‘Florentijn Hofman degradeert wereldzeeën tot badkuip’ 56 Tony Neef ‘Sonneveld is de rol van mijn leven’ 60 Abbey Hoes ‘Abbey Hoes wil spelen op de grens van wat geloofwaardig is’ SPORT 62 Oudste club van Drenthe: ‘Achilles 1894’ COLUMN 37 Wim de Graaf ‘Uitvaartbus als aula’ 41 Arjen Egmond ‘De kunst van het vergeten’

Subliem | 5

ADVERTORIAL

FLORENTIJN HOFMAN DEGRADEERT WERELDZEEËN TOT BADKUIP Giant rubber duck takes a swim in Sydney harbour, schreef de BBC in januari 2013. De reusachtige, opblaasbare badeend uit Nederland was wereldnieuws. Door die wereldwijde bekendheid kan kunstenaar Florentijn Hofman niet normaal over straat in China en Taiwan.

“Verschrikkelijk. Je zou maar Justin Bieber heten. Dan word je toch gek?”

6 | Subliem

ADVERTORIAL

Subliem | 7

ADVERTORIAL

8 | Subliem

CULTUUR Florentijn Hofman (1977) is geboren in Delfzijl en verhuisde op zesjarige leeftijd naar Noord-Sleen. Hij belandde op De Fontein: een bijzonder creatieve basisschool. Tekenen, boetseren, dichten, kleien, landschappen aquarelleren: zijn creativiteit werd voortdurend aangesproken. Vanaf zijn tiende spande Florentijn elke zomer canvassen in de tuin van zijn ouders en schilderde hij met olieverf. Zijn grootste wens: “Kunstschilder worden en schilderen met Karel Appel”.

Na de mavo en havo op het Hondsrug College in Emmen werd Florentijn in 1995 aangenomen op de kunstacademie in Groningen én Kampen. Hij koos voor de Hogeschool voor de Kunsten in Kampen. “Groningen was te gek, maar iedereen ging ernaartoe. Kampen maakte tijdens de open dag al een verpletterende indruk. In een kleine stad met een religieus karakter – winkels gingen tussen de middag dicht – vormden de kunstacademie en de theaterschool twee creatieve bolwerken. Iedereen kende elkaar, ook als je uitging in een van de drie kroegen. Dat zorgde voor een enorm saamhorigheidsgevoel, wat ik als super prettig ervoer.”

Tijdens het eindexamenjaar in 1999/2000 huurde de gemeente Emmen de kunstenaar in. Emmen lag op de schop; houten schuttingen schermden de bouwputten af. Florentijn veranderde een lange schutting op de Weiert in een liefdesmuur. Paraat liggende verf en stiften nodigden uit om liefdesverklaringen op te schrijven.

REUSACHTIGE, OPBLAASBARE BADEEND In 2001 liep Florentijn in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, toen hij ineens dacht aan een Yogho Yogho-reclame met een Brabantse indiaan op een speedboot.

“Kinderen konden een trip op die boot winnen, hun ouders een dikke, vette badeend. Zo geniaal! Ik bekeek de werken van oude meesters en dacht: daar moet een voorwerp van nu in. In gedachten plaatste ik die dikke vette badeend in de schilderijen. Toen ik het museum uitliep, kocht ik een pak Yogho Yogho en een week later zat ik bij Campina. Ze boden me 10.000 gulden voor een haalbaarheidsstudie. De eerste badeend die ik maakte was twintig meter hoog, maar Campina veranderde van strategie en zag af van het idee.”

Op zijn eerste website, gelanceerd in 2005, vermeldde Florentijn de rubber duck onder het kopje ‘work in progress’. In 2007, zes jaar na het oorspronkelijke idee, kwam daar verandering in. In opdracht van de Estuaire Biennale in Saint-Nazaire (Frankrijk) maakte Florentijn een reusachtige

badeend van 26 meter hoog. “Die lag op een bijzondere plek, naast u-bootbunkers uit de Tweede Wereldoorlog.”

Vanaf dat moment begon de reuzenbadeend aan een reis rond de wereld en dobberde het in de havens van Osaka (Japan) en Auckland (Nieuw-Zeeland). Ondertussen werkte Florentijn aan nieuwe kunstwerken, waaronder de Staalman.

“Voor een park in de Staalmanpleinbuurt, een beetje een gevaarlijke, armtierige wijk in Amsterdam die opgeknapt werd, ben ik in 2011 gevraagd een gatekeeper te maken. Ik praatte wekenlang met de jeugd, die met ideeën aankwamen als drie op elkaar gestapelde x’en. Tot ik op een dag een klein, wijdbeens staand beertje meenam. Dat beertje was stoer, stond zijn mannetje, maar straalde ook zachtaardigheid uit. Samen met de jongeren bedacht ik dat de beer een kussen onder zijn arm moest krijgen. Een kussengevecht in plaats van geweld.

Maar ook een teken van migratie, renovatie en een symbool voor je huis. Door de beer op een sokkel te zetten kunnen buurtbewoners elkaar ontmoeten aan de voeten van de beer.”

MEDIA-EXPLOSIE Dagblad van het Noorden, RTV Drenthe, RTL Nieuws, maar ook CNN en BBC: (inter)nationale media sloegen op hol toen de reusachtige badeend in 2013 de haven van Sydney binnenzwom. Tot die tijd trok het kunstwerk de aandacht van vooral lokale kranten, radio- en tv-stations. “Het kunstfestival in Australië bracht de badeend goed onder de aandacht van de media. Als CNN je eenmaal plugt, volgt de rest vanzelf.

Het is iets wat ik al vijftien jaar lang meemaak. Alsof je een hond een worst voor zijn neus houdt. Wat die hond soms niet weet, is dat ‘t worstje al lang bestaat.”

Sinds de reuzenbadeend viral ging, explodeerde de naamsbekendheid van Florentijn en de aandacht voor zijn kunst.

Vooral in China en Taiwan. “Ik kan daar niet normaal over straat. En daar is he-le-maal niets aan. Je zou maar Justin Bieber heten. Dan word je toch gek?”

ANDERS KIJKEN Het is Florentijn niet te doen om wereldwijde faam. Hij wil mooie dingen maken én delen. Het leven van mensen verrijken en hen anders naar de wereld laten kijken. “Het is belangrijk dat je je ogen goed gebruikt, want mijn werk geeft vaak maar een tijdelijke impuls aan een omgeving. Zo is Victoria Harbour in Hong Kong wekenlang gekleineerd tot badkuip.

Daar heeft een opblaasbare badeend in rondgedobberd. Van de week kreeg ik een mail: de Chinezen missen de badeend en willen ‘m terug.”

Momenteel is er geen werk van Florentijn in Drenthe te bewonderen, maar daar komt misschien verandering in. “Ik ben door de stichting Sleen: Kracht van Eiken gevraagd een beeld te maken. Het voorstel is verstuurd. Volgens mij zijn ze druk bezig de financiering rond te krijgen.”

MEER INFORMATIE Ga naar florentijnhofman.com en bekijk andere kunstwerken als Moonrabbit (Taoyuan, Taiwan), HippopoThames (Londen) en Feestaardvarken (Arnhem).

Subliem | 9

ADVERTORIAL

AANDACHT LOONT, ZEKER WANNEER HET VERMOGEN BETREFT 10 | Subliem

ADVERTORIAL Het Nederlandse bankenlandschap is de afgelopen jaren volop in beweging. Zo ziet de dienstverlening van de meeste banken, onder invloed van standaardisering en schaalvergroting, er compleet anders uit dan een aantal jaren terug. Met minder vestigingen, veel personeelswisselingen en meer cliënten per (private) banker en dus minder aandacht voor cliënten tot gevolg. Een zorgelijke ontwikkeling, omdat aandacht loont, aldus Peter van der Meer directeur bij Theodoor Gilissen Groningen. Zeker wanneer het vermogen betreft. Dit is een belangrijke reden dat Van der Meer samen met private bankers Mark Severien, Richard Janssen en interne relatiemanager Bart Kok ruim een jaar geleden is overgestapt naar de nieuwe vestiging van Theodoor Gilissen in Groningen.

TEGEN DE TREND IN – MAATWERK Financiële markten kunnen snel wijzigen, daarom vindt Van der Meer het belangrijk dat cliënten kunnen terugvallen op een ervaren en betrokken sparring partner. Daar waar bij de grootbanken de portefeuilles van private bankers richting de 250 relaties gaan, bedient de private banker bij Theodoor Gilissen gemiddeld maximaal 80 relaties. Deze is bovendien zowel relatiemanager als belegger. Dat komt de persoonlijke relatie ten goede, benadrukt Van der Meer. ‘Het leveren van maatwerk is daarbij erg belangrijk. Er zijn relaties die dagelijks contact op prijs stellen, maar ook relaties die twee keer per jaar prettig vinden. Ze geven zelf aan “hoeveel bank” ze willen en hoe vaak contact gewenst is’.

Vanzelfsprekend kunnen de private bankers ook een beroep doen op de financiële planners. Hiermee worden relaties verder geholpen met betrekking tot fiscale en juridische vraagstukken. Dit kan bijvoorbeeld bij het oprichten van een VBI (Vrijgestelde Beleggingsinstelling). Daarnaast heeft Theodoor Gilissen al meer dan twintig jaar een gespecialiseerde afdeling die zich volledig richt op het vermogensbeheer voor stichtingen en verenigingen. De specialisten van deze afdeling hebben naast kennis over beleggen en financiële planning ook bestuurservaring bij grote stichtingen. Wij maken in Groningen veelvuldig gebruik van de specialistische kennis van deze afdeling.

TEGEN DE TREND IN – LOKAAL SPECIALISME ‘Aan persoonlijke aandacht is in de noordelijke provincies veel behoefte, dat is ook de reden dat een lokaal kantoor het beste werkt’, aldus Van der Meer. De afstand naar een hoofdkantoor in Amsterdam kunnen klanten zowel letterlijk als figuurlijk als groot ervaren. Ook vindt Van der Meer het belangrijk dat zijn medewerkers ‘roots’ in het Noorden hebben. Dit maakt het leggen van contacten in de regio een stuk gemakkelijker. Zowel private bankers Severien en Janssen als Van der Meer zelf hebben ruim 20 jaar ervaring in de financiële sector. Bovendien hebben zij die ervaring opgedaan in de noordelijke provincies.

TEGEN DE TREND IN – TOEGANKELIJK Van der Meer realiseert zich dat Theodoor Gilissen in de noordelijke provincies mogelijk minder bekend is. Met een beheerd vermogen van rond de 10 miljard euro is Theodoor Gilissen in vergelijking met de grootbanken een relatief bescheiden private bank. Voordeel van een kleinere orga-

nisatie waar iedereen elkaar kent, is volgens Van der Meer de toegankelijkheid. Zo luncht het bestuur van Theodoor Gilissen regelmatig met een groepje relaties, om te horen wat zij vinden en willen. En wie dat wenst, kan ook direct bij de researchafdeling terecht. ‘Wij hebben zeer seniore beleggingsexperts. Een van hen, Jos Versteeg, is zelfs de meest-geciteerde analist in de Nederlandse pers. Onze cliënten kunnen deze experts gewoon benaderen om hun inzichten te toetsen of ze bij onze bijeenkomsten aan de tand voelen.’

TEGEN DE TREND IN – SOLIDE Als kleinere bank krijgt Theodoor Gilissen nogal eens de vraag hoe solide zij is. Van der Meer is trots op de opvallend hoge solvabiliteit van circa 30%. ‘Doordat wij onze balans alleen inzetten voor onze cliënten, bevat deze weinig risico’s.

Dat betekent dat wij een grote buffer hebben. Daarnaast maken wij onderdeel uit van het kapitaalkrachtige KBL European Private Bankers. KBL European Private Bankers bestaat uit een groep van 9 Europese private banks. Zo profiteren wij naast stabiliteit ook nog eens van veel gebundelde beleggingsexpertise.’

TEGEN DE TREND IN – TEVREDEN KLANTEN EN OVERTUIGDE EXPERTS Vermogen toevertrouwen aan een bank is een weloverwogen besluit. Hoe weet u dat u de juiste beslissing neemt?

Van der Meer kan zich voorstellen dat tastbaar bewijs daarbij essentieel is. Tevredenheid van bestaande cliënten met een klantbeoordeling van 8+ geeft comfort, net als beoordelingen door onafhankelijke experts. Van der Meer is er dan ook trots op dat Theodoor Gilissen eind vorig jaar voor het tweede opvolgende jaar de Gouden Stier voor ‘beste vermogensbeheerder’ mee naar huis mocht nemen. Waarom? Omdat een onafhankelijke vakjury een door ons uitgebracht beleggingsvoorstel er wederom vond uitspringen. De jury keek naar aspecten als volledigheid, transparantie, kosten, risicotoelichting, portefeuillestructuur en klantgerichtheid. Zij woog ook de ervaringen van particuliere beleggers en de informatie op de onafhankelijke vergelijkingssite vermogensbeheer.nl mee.

Vertrouwen begint volgens Van der Meer bij keuze. Ook voor uw vermogen. Zowel voor Advies, als Vermogensbeheer en Zelf Beleggen nodigt team Gilissen Groningen u van harte uit persoonlijk kennis te maken. Deze kennismaking vindt plaats in “Villa Hilghestede“, Verlengde Hereweg 174 te Groningen, maar dit kan natuurlijk ook bij de ondernemer op zijn bedrijf of bij de relatie thuis.

Theodoor Gilissen, specialist in private banking voor vermogens vanaf 500.000 euro.

Verl. Hereweg 174 9722 AM Groningen 050 711 60 90 www.gilissen.nl

Subliem | 11

ADVERTORIAL

12 | Subliem

LANDELIJK

EEN AUTORIT LANGS HUIZEN VAN STAND EN PRACHTIGE LANDGOEDEREN Edelen van weleer hebben hun sporen nagelaten in het landschap van Drenthe, getuige de vele nog bestaande havezaten en landhuizen die zij ooit lieten bouwen. Subliem stelde een autoroute samen, die langs de meest fraaie landgoederen en statige onderkomens in het zuiden van Drenthe leidt.

Lengte: ongeveer 110 kilometer Reisduur: ongeveer 2,5 uur Start- en eindpunt: parkeerplaats aan Klenckerweg, nabij havezate De Klencke 13

ontstond. Bij de sluis steken we de vaarweg over. Aan onze rechterzijde zien we het prachtige Huize Blokland, ooit de woonplaats van de familie Rahder, die de vervening op deze plek in gang hebben gezet.

Ons startpunt is de parkeerplaats bij Landgoed de Klencke aan de Klenckeweg. We lopen een paar honderd meter over de weg richting Sleen, waar aan de linkerkant de eerste havezate opduikt: De Klencke. Over het ontstaan en de eerste bewoners is vrijwel niets bekend. Het geslacht Clencke zou de havezate hebben gebouwd, maar zeker is dit niet.

Vanaf de dertiende eeuw duikt de naam van het huis voor het eerst op in oude oorkondes. Het huidige gebouw is een 18e-eeuws, omgracht herenhuis in rococostijl met Lodewijk de Vijftiende-ornamenten, dat omringd is door een wisselend landschap vol loofbossen, heidevelden, graslanden, essen en boerderijen. In de twintigste eeuw heeft het nog tal van uiteenlopende functies vervuld. Zo heeft De Klencke dienst gedaan als jeugdherberg, als een opvang voor alcoholisten en werkelozen en in de Tweede Wereldoorlog was het zelfs een bordeel. In 1961 schonk de laatste eigenaresse E.J. Goddard- van der Wyck het landgoed aan Natuurmonumenten.

De vereniging restaureerde het inmiddels vervallen pand grondig in 1976. Eind 2014 werd het pand opnieuw stevig gerenoveerd. Onder meer isolatiemaatregelen, de installatie van een wenteltrap en de vervanging van dakpannen en –goten behoren tot de ingrepen. Daarmee volstaat de havezate weer aan de moderne bouweisen en kan het weer jaren mee. Het pand wordt inmiddels weer aan particulieren te huur aangeboden.

Midden in de stad Hoogeveen passeren we het Oude Kruis. De naam verwijst naar de vroegere kruising van waterwegen, die aan het eind van de latere Hoogeveensche Vaart ontstond. Aan het kruis staan enkele van de meest pittoreske panden van Hoogeveen, zoals het restaurant Huis met de Duivengaten en het voormalige schipperscafé Olde Schippershuus. De laatste is het oudste gebouw van de vroegere veenkolonie en stamt uit 1632. Oorspronkelijk was dit de rentmeesterswoning van de Algemeene Compagnie van de 5000 Morgen. De naam duidt op het grondbezit van de Compagnie, die 5000 morgen aan veenland in haar bezit had. Een morgen is een meeteenheid, vergelijkbaar met een hectare. De Compagnie werd samen met enkele Hollandse heren in de 16e eeuw opgericht door edelman Roelof van Echten. Als doel hadden zij het afgraven van het lucratieve veen rondom Echten. Van boeren in Steenbergen en Ten Arlo werden moerasgebieden gekocht, waar vervolgens kanalen in werden gegraven. Op het kruispunt van de Hoogeveensche Vaart en een ander kanaal ontstond Hoogeveen of Van Echtens Morgenland, zoals de oorspronkelijke naam van het toenmalige veendorpje luidde. Van Echten was woonachtig op het in de 15e eeuw gestichte Huis te Echten in Echten.

Het huidige omgrachte pand stamt uit de 18e eeuw. Rechts stond de kapel, die later een koetshuis werd. Het huis is 600 jaar bewoond geweest door twee families: Van Echten en, later, Van Holthe tot Echten. Telgen van de laatste familie verkochten het huis aan de stichting Visio, die het koetshuis thans gebruikt als werkplaats voor gehandicapte cliënten.

Hoewel het huis niet toegankelijk is voor publiek, is er voldoende afleiding in de buurt. Naast het herenhuis bevindt zich namelijk Teatime, een Engelse tearoom die sinds 2012 is gevestigd in de uit 1914 stammende villa aan de Ruinerweg.

Leuk detail is dat het de inrichting van het weer in oorspronkelijke staat is hersteld. Zelfs de bediening loopt rond in authentieke kleding. Van tevoren reserveren is vanwege de populariteit aan te raden.

Na enkele bewonderende blikken vanaf de oprit, gaan wij verder richting het karakteristieke zanddorp Oosterhesselen en slaan af bij het hagelwitte, gotische kerkje richting Gees, dat qua uitstraling niet onderdoet voor Orvelte. Bij Gees liggen de restanten van een motte, een middeleeuwse burcht.

Deze is vermoedelijke door de familie Clencke gesticht. Er bestaan verhalen dat de heer van De Klencke zich op de Klinkenberg bij Gees wilde vestigen. De omwonende boeren zagen dit plan als een grote bedreiging, die daarop besloten de bouwers van de motte te verdrijven. De ridder besloot daarop een andere locatie als woonplaats te kiezen en dit kan de plek zijn geweest waar nu havezate De Klencke ligt.

Na Gees naderen we Zwinderen, waar vele enkele statige panden uitkijken op het dobberende water van de Verlengde Hoogeveense Vaart. Die oude vaarweg houden we aan onze linkerkant. Onderweg passeren we Geesbrug en Nieuweroord. We komen uit bij Noordscheschut, dat in de 19e eeuw

Vanuit Echten rijden we een klein eindje terug en steken vervolgens de Hoogeveense Vaart over en rijden onder de A28 door. Bij het met een Michelster bekroonde restaurant De Groene Lantaarn in het rustieke buurtschap Ten Arlo, slaan we rechtsaf, richting Zuidwolde. Onderweg vergapen we ons aan de vele Saksische boerderijen. Het gebied Subliem | 13

ADVERTORIAL

rondom Zuidwolde is net Drenthe in het klein, met zijn zandgebieden, veenontginningen, talrijke dorpjes en de nabijheid van het Reestdal.

Als we de Commissieweg oprijden, duikt al snel aan onze linkerzijde het stroomdalschap van het grensriviertje De Reest op, dat jaren lang vrij door het gebied heeft kunnen meanderen. Rondom het beekdal bevinden zich de horsten of dekzandruggen, die ten grondslag liggen aan het omringende essen- en hoevenlandschap.

Typerend voor deze streek is de karakteristieke, streekeigen bebouwing, zoals de hallenhuistypen. Het dorp De Wijk ligt in het dal van de rivier en is ontstaan door de komst van benedictijner monniken, die een klooster bij Dickninge stichten. Dat is inmiddels verdwenen.

Gelukkig heeft De Wijk geen tekort aan markante gebouwen. De geschiedenis van De Wijk is onlosmakelijk verbonden met een van de meest invloedrijke families binnen Drenthe; de Vos van Steenwijk. Zij bezaten enkele indrukwekkende panden in het plaatsje, waaronder Huize Voorwijk en de Havixhorst. Voorwijk is een aan de Dorpsstraat gesitueerd achttiende eeuws herenhuis met twee koetshuizen aan weerszijden. Het werd rond 1792 gebouwd in opdracht van advocaat Wijnco Tonckens, een van de rijkste Drenten van zijn tijd. Later verkochten zijn nazaten het pand aan Carel De Vos van Steenwijk. Van deze invloedrijke familie hebben diverse leden bijzonder hoge posities bekleedt. Carel is onder meer actief geweest als kantonrechter en wethouder in Zwolle. In de jaren 90 van de 19e eeuw zou hij toetreden tot de Provinciale en later tot de Gedeputeerde Staten van Overijssel. Zoon Reint Hendrik was griffier van de Tweede Kamer en de Drentse Commissaris van de Koningin van 1931 tot en met 1951. Voorwijk is overigens nooit een havezate geweest. Daarvoor werd het te laat gebouwd. Die status werd wel toebedeeld aan de naburige Havixhorst, dat in de 15e eeuw ontstond. Het huidige landhuis dateert echter uit 1753.

De fraaie voorgevel wordt gesierd door het huwelijkswapen van De Vos van Steenwijk en Van Isselmuden tot Rollecate. Het gebouw is van 1658 tot 1956 in het bezit geweest van de familie De Vos van Steenwijk. Nadat aan de vererving in mannelijke lijn een einde kwam, heeft het pand dienst gedaan als verzorgingstehuis en asielzoekerscentrum. In 1982 kocht stichting Het Drentse Landschap

14 | Subliem

het huis aan. Het gerestaureerde pand werd omgebouwd naar een gastronomisch restaurant annex hotel. Heerlijk om even een kopje koffie te pakken! Een leuke stop is ooievaarsstation De Lokkerij, dat zich vlak achter de Havixhorst bevindt.

We tuffen verder richting Rogat, waar we opnieuw de Hoogeveense Vaart over steken. Voor ons strekt de Broekhuizen zich uit, een esgehuchtenlandschap vol statige en verspreid liggende boerderijen met prachtige erven. Bij de rotonde van Ruinerwold vangen twee bijzondere gebouwen aan de Dijkhuizen onze blik.

Het majestueuze, in neorenaissancestijl gebouwde gemeentehuis, dat treurig genoeg leeg staat en enkele oogstrelende herenboerderijen in uiteenlopende stijlen. Dan slaan we af op de Havelterweg, die langs uitgestrekte essen uitkomt bij de N371, waarop we Havelte binnenrijden. In het dorp aangekomen, steken we onmiddellijk de Drentse Hoofdvaart over, om op een hobbelige klinkerweg uit te komen. Aan onze linkerzijde worden we ons het riante aanblik van landgoed Overcinge gewaar. Rond 1300 wordt er melding gemaakt van een hof te Overessinge, een voorganger van Huis Overcinge, dat is ontstaan in de buurtschap Eursinge. Hoewel Overcinge een respectabele leeftijd en bewoners met aanzien heeft gehad, is het nooit een havezate geweest. De toenmalige eigenaren waren domweg niet van adel en kwamen dus niet in aanmerking.

In 1720 kwam het huis toe aan de familie Kymmel, die ruim twee eeuwen Overcinge zou betrekken. Via een huwelijk deed de familie Linthorst Homan rond 1876 er zijn intrede. Beroemdste telg is waarschijnlijk Johannes, die van 1904 tot 1917 de functie van Drentse Commissaris van de Koningin heeft bekleed. Na de oorlog kwam Overcinge in handen van de Volkshogeschool. Sinds een restauratie in 1984 wordt het rijksmonument te huur aangeboden voor bijzondere gelegenheden.

Na Overcinge te hebben bewonderd stappen we in de auto en rijden weer richting de N353 en doen we kort Havelte aan. Vervolgens steken we de Drentse Hoofdvaart, over en vergapen ons aan de natuurlijke pracht van het landgoed Rheebruggen. Ook hoer heeft ooit een havezate gestaan. Deze is inmiddels afgebroken, maar de vier bij het landgoed behorende boerderijen staan er nog

ADVERTORIAL steeds. Al snel doen we de buurschap Westeinde ten zuiden van Dwingeloo aan. Het oogt bijzonder mooi dankzij de vele rijkelijk magnifieke behuizingen. De vele Saksische boerderijen getuigen van het grote aantal goed boerende landbouwers dat hier heeft gewoond.

Velen hebben indrukwekkende leeftijden. Een aantal stamt zelfs uit de 16e eeuw. Maar de grootste blikvanger is toch havezate, Oldengaerde, met zijn prachtige klassieke voorgevel aantreffen. Het pand is niet gebouwd in 1717, zoals het jaartal in de gevel in eerste instantie doet vermoeden. In dat jaar vond een ingrijpende verbouwing plaats, die Oldengaerde zijn huidige aanblik gaf.

Het huis werd in 1808 gekocht door Aalt Willem van Holthe tot Echten, een bijzonder energiek heerschap, die zowel politiek als zakelijk over uitmuntende vaardigheden beschikte. Naast burgemeester van Dwingeloo, was hij lid van de Provinciale Staten, rijksbelastingontvanger en gemeenteontvanger. Bovendien bestierde hij twee houthandels, verhandelde hij bouwmaterialen en eikenschors en was hij de trotse bezitter van twee plantages in Suriname. Hij bezat ook de havezaten Rheebruggen bij Ansen en Batinge bij Dwingeloo.

Hij liet ze afbreken, toen hij voor beide geen huurder kon vinden. In hat geval van het machtige Batinge is dat extra jammer, aangezien deze havezate gold als het Versailles van Drenthe. Thans resteert slechts nog een lange, met bomen omzoomde oprijlaan vanaf de Entingheweg van het eens zo prestigieuze huis. Het Westeinde werd door de nakomelingen van Van Holte tot Echten verfraaid met de prachtige villa’s De Bork, Olden Hut, Nije Batinghe en Nyengaerde.

In dit laatste huis hebben van 1936 tot en met 1969 de Dwingeler burgemeesters Stork en Hopperus Buma gewoond. Oldengaerde is altijd door vererving in de familie gebleven, totdat het eind 2013 werd geschonken aan het Drents Landschap.

Uiteindelijk komen we aan in Dwingeloo, waar we een van de mooiste brinken van Drenthe en de Sint Nicolaaskerk met de opvallende, uivormige spits passeren. Vlak achter de kerk treffen we Westrup, de enige van de vier bij Dwingeloo gesitueerde havezaten die zich in het dorp bevindt. In vergelijking met de andere huizen van stand was Westrup vrij bescheiden van opzet. Het huis werd in 1600 gebouwd door Reint van den Clooster en kende slechts een verdieping. Nieuwe eigenaar Cornelis van Dongen verkreeg in 1740 het recht van havezate en liet het gebouw gronding verbouwen. In 1843 werd Westrup de officiële notariswoning van Dwingeloo. Thans is het particulier bewoond, maar het metier van notaris wordt nog altijd in de nabijheid uitgeoefend. Er verrees namelijk een nieuw notariskantoor vlak naast Westrup.

WAT IS EEN HAVEZATE? In de 17e en 18 eeuw was het bezit van een havezate een voorwaarde om plaats te nemen in het bestuur van het gewest Drenthe. In totaal hebben er 18 van deze herenhuizen gestaan in Drenthe. Van deze groep resteren slechts nog De Klencke, Echten, Oldengaerde, Mensinge, Westrup en de Havixhorst. Na 1800 zijn vele huizen van stand verdwenen in Drenthe. Het onderhoud was vaak

te duur, waardoor vele onderkomens ten prooi vielen aan verval en, uiteindelijk, afbraak.

GERAADPLEEGDE BRONNEN Huizen van stand – J. Bos e.a. 1989 Een tocht langs Drentse havezaten – J. Bos en P. Brood, 2004 Website Het Drents Landschap Meer weten over havezaten? Kijk dan eens op www.havezatenindrenthe.nl

Na Westrup laten we Dwingeloo achter ons en rijden we de N855 op, waarbij we het nationaal park het Dwingelderveld doorkruisen.

Vlak voor Spier rijden we de A28 over en zetten koers richting Wijster. In de verte doemt de VAM-berg al op, het hoogste punt van Drenthe. Bovenop de voormalige stort bevindt zich buitencentrum De Blinkerd van waaruit een prachtig uitzicht wordt geboden over het stroomdal van het Oude Diep. Uiteraard is het ook een schitterende startplaats voor een mooie wandeling. Voor het geval u elders de dag wilt afsluiten met een mooie trektocht, raden wij aan om even verder te rijden. Onderweg is het mogelijk om ook te stoppen bij Landgoed De Vossenberg of bij het Mantingerveld. Bij het vervolgen van weg worden enkele van de mooiste parels onder de Zuid Drentse brinkdorpen aangedaan: Aalden, Meppen, Zweeloo en Benneveld.

Aan het einde van de Bennevelderstraat wacht ons een bekend gezicht aan de rechterzijde van de weg: De Klencke.

Subliem | 15

ADVERTORIAL

VOETTOCHT NAAR EEN

16 | Subliem

GANZENEXCURSIE IN HET BARGERVEEN

STAD IN DE WETLANDS Een ganzenexcursie in het Bargerveen is een hele bijzondere ervaring. Bij het krieken van de dag getuige zijn van een massale zwerm ganzen die al snaterend en kwetterend het luchtruim kiest. Subliem trok de laarzen aan en liep mee over de zompige veengrond.

Subliem | 17

LANDELIJK Als een grote, lichtgevende worm sluipt een kolonne auto’s door een nog donker en in diepe rust verkerend Weiteveen. Het is 7 uur in de ochtend. We zijn onderweg naar de parkeerplaats Bargerveen Zuid aan de Zuidersloot. Van daaruit starten we op deze frisse novembermorgen met de ganzenexcursie in het Bargerveen. Deze activiteit wordt jaarlijks zo’n vier tot vijf keer wordt georganiseerd door de vrijwilligers van het Veenloopcentrum, dat sinds 2004 is gevestigd in de voormalige pastorie, vlak naast de rooms-katholieke kerk aan de Zusterweg. Tegenwoordig doet dit voormalige onderkomen van de Franciscaner nonnen dienst als natuurinfocentrum, bed en breakfast en vertrekpunt voor de vele veenlopen in natuurreservaat Bargerveen.

GROOTSTE GANZENPOPULATIE De organisatie van het Veenloopcentrum ligt volledig in handen van enkele betrokken dorpsbewoners, die het op eigen kracht draaiende houden. En dat doen ze vrij succesvol. Dat bleek wel die ochtend, toen een kleine dertig man zich melden in het centrum om deel te nemen aan de ganzenexcursie. Want het aangrenzende natuurgebied is om meerdere bijzonder te noemen.

Naast het feit dat het een van de laatste hoogveengebieden in Nederland is, herbergen deze uitgestrekte wetlands tijdens de wintermaanden ook een enorme ganzenpopulatie. Er bevinden zich dan wel 30.000 tot 40.000 ganzen in het veengebied.

OORVERDOVENDE STILTE Vanuit het Veenloopcentrum is het een halve kilometer rijden naar de parkeerplaats bij de zuidingang van het Bargerveen, dat tussen het Amsterdamsche Veld en het Schoonebeker Veld zit ingeklemd.

Bij het uitstappen wacht onze groep een indrukwekkend vergezicht. Over het diep in de zuidoosthoek van Drenthe verscholen gebied hangt een oorverdovende stilte en een welhaast on-Nederlandse leegte. Het ruim 2100 hectare grote hoogveengebied bestaat uit zuigende moerassen, verraderlijke veenputten, wuivende rietvelden en broekbossen. Het geheel vormt het leefgebied van 220 vogelsoorten, meer dan 30 soorten libellen

18 | Subliem

en 25 soorten dagvlinders. In de verte heeft het wel iets weg van een Afrikaanse savanne, door de goudgele en puntige deken van grasachtige beplanting. Slechts een enkele eenzame berk en wat veenwalletjes onderbreken het weidse en drassige landschap.

MONOGAAM Gids Harrie Scholte Aalbes verzamelt iedereen om zich heen en vraagt even om een moment van stilte. “Bij een beetje oostenwind kun je ze horen”, vertelt hij de groep. En inderdaad, een licht gegak is hoorbaar in de verte. De hemel begint al wat te kleuren.

We moeten opschieten, aldus Harrie. Bij zonsopgang kiezen de vogels, voornamelijk taigariet- en kolganzen, massaal het luchtruim en dat geeft een spectaculair gezicht. “Onze aanwezigheid zal ze doen opschrikken en doen wegvliegen. Al snaterend en kwetterend proberen de ganzen vervolgens hun partner weer te vinden. Ze ‘roepen’ elkaar, als het ware. Want ganzen zijn monogame dieren. Mochten ze hun partner verliezen, dan blijven ze vervolgens voor altijd alleen.”

BLOED, ZWEET EN TRANEN Dan lopen we het veengebied in onder leiding van Harrie, die sinds jaar en dag actief is als vrijwilliger bij het Veenloopcentrum.

Hij is een echte natuurliefhebber, vertelt hij. “Maar ik heb er niet altijd de tijd voor gehad.” Tot dertien jaar terug gaf hij leiding aan zijn eigen aannemersbedrijf. Sinds hij gepensioneerd is, is hij met grote regelmaat te vinden in het Bargerveen. “Ik fiets met mijn vrouw wel twee keer per week door het gebied. Of ik wandel er 7 tot 8 kilometer. Het is hier heerlijk genieten. Bovendien blijf je er fit door.” We komen aan bij drie kleine turfbultjes. Deze zijn niet destijds door turfgravers opgeworpen en achtergelaten; het betreft hier een kunstwerk van Adri de Fluiter. De bergjes verwijzen naar de grootschalige veenontginningen die hebben plaats gevonden in het Bargerveen en zijn bedoeld als het zinnebeeld van geloof, hoop en liefde. “Maar wij Weiteveners zijn het daarmee niet eens”, vertelt Harrie. “Voor ons was het bloed, zweet en tranen.”

LANDELIJK AANZWELLENDE KAKAFONIE De tocht wordt vervolgd en ons gezelschap nadert een dunne veendijk, die tussen twee enorme waterpartijen doorloopt. Aan onze rechterkant doemt een enorme, waterplas op met daarachter de grijze schaduwen van een donker bos, dat op de grens van Duitsland en Nederland staat. De aan Duitse zijde geposteerde windmolens zwaaien loom met hun wieken in de koele ochtendlucht. Alsof het nog te vroeg is om aan hun eenzijdige taak te beginnen. Helgeel zonlicht doorklieft hier en daar de blauwgrijze wolkendeken. Dan een aanzwellende kakafonie van verontwaardigd gesnater en vleugelgeklap. Tegen de roze en oranje omrande wolken worden de eerste vlokjes ganzen zichtbaar, die langzaam maar zeker boven de boomtoppen zichtbaar worden: een zwarte, gevederde wolk, die steeds verder uitdijt. Vanuit onze groep gaan alle blikken richting het oosten. Hier en daar is het geklik van een camera of telefoon hoorbaar. De vluchtende ganzen blijken ondanks de grote hoogte door te hebben waar we zitten en trekken met een grote cirkel om ons heen.

PLUKKEN VAN ZONNEDAUW We trekken om de grote waterplas heen, die zich in het uiterste zuidoosten van het Amsterdamsche Veld bevindt. Af en toe stijgt er nog een klein groepje ganzen op, maar het meest spectaculaire moment is geweest. Onderweg naar de Duitse grens bevindt het water zich aan weerskanten van de smalle veendijk op slechts enkele meters afstand. Goed zichtbaar zijn de met groen mos overwoekerde eilandjes en bentpollen. Spookachtig steken enkele ranke takken net boven het wateroppervlak uit. Wezenloos reiken ze als handen uit naar de hemel, als een klauwende drenkeling die een gedoemde poging doet om zich zelf te redden. Uiteindelijk komen we uit op het fietspad, dat op zes meter afstand langs de grens slingert. Harrie vertelt de groep over de tijd na de oorlog, toen zich op deze locatie een sperzone bevond. Douaniers patrouilleerden langs de grens om potentiele smokkelaars in de kraag te vatten. “Samen met enkele jeugdvrienden gingen we soms stiekem de grens over en plukten we zonnedauw. Dit werd

gebruikt voor de vervaardiging van medicijnen. Gedroogd leverde dat wel 25 gulden per kilo.”

LODEWIJK NAPOLEON Een eindje verderop staat een grenspaal, die volgens Harrie moet stammen uit de periode van Lodewijk Napoleon. Begin 19e eeuw, dus. Van dit markeringspunt is niet veel meer over. De grensaanduiding, een bakstenen kolos die ooit rustte op een groepje houten palen, is volledig ingestort. Langs Overijssel en Drenthe moeten er enkele bijzondere en historische exemplaren staan, waarvan de oudste exemplaren uit 1549 zouden stammen.

DE STAD Na ons opnieuw een weg tussen de veenplassen te hebben gebaand, komen we uit bij de Stad, de voormalige locatie van een kolonistennederzetting en het einde van de excursie. Rond 1850 vestigden zich hier uit Duitsland afkomstige katholieken.

De westzijde werd bewoond door protestanten uit Dedemsvaart, Hoogeveen en Friesland. De mensen leefden in bittere armoede, vertelt Harrie. De katholieke bewoners kerkten aanvankelijk in Twist, maar hen werd door gewapende soldaten de toegang tot het godshuis ontzegd, omdat ze te arm waren om een aalmoes te geven. Daarom trokken ze met tegenzin naar de kerk van Nieuw-Schoonebeek, waar ze al gauw tegen dezelfde problemen aanliepen. Volgens Harrie stamt de helft van de bevolking in Weiteveen af van deze pioniers. “Wie hier richting het oosten gaat, zegt nog altijd: ik ga even naar de Stad.”

Ook eens deelnemen aan een ganzenexcursie? Kijk dan eens op de site van het Veenloopcentrum (www.veenloopcentrum.nl) Speciale dank gaat uit naar Reinder de Vries voor het beschikbaar stellen van het bij dit artikel gepubliceerde beeldmateriaal.

Subliem | 19

ADVERTORIAL

20 | Subliem

LANDELIJK

FIETSROUTE ONLANDEN De drassige laagveengrond tussen de beekdalen van het Eelderdiep en het Peizerdiep weigerde zich door de boeren te laten beteugelen voor agrarisch gebruik. Onlanden, noemden men ze daarom. Maar juist dit ruige en natte karakter maakte het tot een uniek natuurgebied, dat in 2012 werd heringericht als een aaneengesloten geheel van maar liefst 3500 voetbalvelden groot.

Deze fietsroute trekt dwars door deze natuur vol moerasbossen, hooilanden en uitgestrekte verten. Een plek waar onherbergzaamheid en schoonheid moeiteloos hand in hand lijken te gaan.

Lengte: 35 kilometer Reisduur: 2.20 uur Parkeren: bij startpunt Start- en eindpunt: Café Ensing

Hoofdstraat 52

9321 CG Peize Fietsroute: via knooppunten 35 (centrum Peize), 2, 11, 12, 13, 1, 9, 3, 25, 28, 16, 35. Op de website www.fietseropuit.nl kunt u aan de hand van deze knooppunten een kaart samenstellen en uitprinten.

Fietsverhuur: Van Slooten Tweewielers

Hoofdstraat 37-B

9321 CD Peize ROUTEVERLOOP: De fietsroute start in het hartje van Peize, een esdorpje met een typisch landelijk karakter dat onder meer tot uiting komt in de vele weilandjes die zich in de kern van het plaatsje bevinden. De tijd lijkt er te zijn stilgestaan: veel historische panden staan er nog steeds overeind. Absolute blikvangers zijn de achtkantige stellingmolen Paiser Meul, waar nog altijd brood en bakkerslekkernijen kan worden gekocht, en het in de 13e eeuw gebouwde romaanse kerkje naast Café Ensing. Het bedehuis is omringd met robuuste eiken en ligt verhoogd op een zandrug. Op de plaats van de ommuring lag eerder een gracht. Onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van Peize is de hopteelt, een belangrijke grondstof van bier. In de 17e en 18e eeuw was het dorp een topleverancier voor brouwerijen in Groningen. Door dit contact is het aannemelijk dat menig rijke stedeling Peize wist te vinden als aantrekkelijke woonplaats. In de 19e eeuw verdrong de aardappel hop als belangrijkste bron van inkomsten. Maar de vele aandenkens aan de hopteelt zie je nog overal: Verzorgingshuis De Hoprank, restaurant De Hopbel, in het gemeentewapen en in het wapenschild op het uit 1918 stammende gemeentehuis (nog zo’n blikvanger). De fietsroute leidt langs de Hoppekampweg, waar, heel toepasselijk, zelfs ter herinnering een klein hopakkertje is aangelegd!

1 cent tol Na 10 minuten fietsen is het buitengebied en de Onlanden, dat wordt beheerd door Natuurmonumenten, al bereikt.

Uitgestrekte verten met ruige begroeiing en rechthoekige waterpartijen domineren het uitzicht. Aan de horizon doemen eigenaardige reuzen op: de hoogbouw aan de rand van de stad Groningen. Het Gasgebouw, het KPN-pand en de Martinitoren zijn duidelijk zichtbaar. Bij het oversteken van de Groningerweg passeren we een voormalig tolhuis, waar een bord op de voorgevel de tarieven aangeeft: paard met wagen 4 cent, auto 10 cent en de fiets slecht 1 cent.

Even ter geruststelling: de route mag kosteloos worden vervolgd.

HAVENTJE Een houten brug over het Peizerdiep leidt richting knooppunt 11. Het loont om niet meteen rechtsaf richting 12 te gaan, maar een stukje rechtdoor te rijden naar het idyllische Roderwolde met zijn prachtige molen Woldzigt, die samen met de roomwitte toren van de Jacobskerk, als bakens tegen de hemel afsteken. De kerk stamt uit 1831, maar werd in 1139 al genoemd. Het godshuis diende als vervanger van een eerder gebouw bij de huidige begraafplaats. Door grondinklinking zag het gehele dorp zich genoodzaakt te verhuizen en dat gold dus ook voor de kerk. Molen Woldzigt is gebouwd in 1852 en staat op de plaats waar vroeger een gelijknamig herenhuis moet hebben gestaan. Opvallend is de aanwezigheid van een haventje in het dorp; vroeger van levensbelang als vaarverbinding. Nu een ideaal startpunt voor een kanotochtje. Dan eventjes door naar het hart van Roderwolde, want daar bevindt zich een eerste uitstekende stopplaats: Café Het Rode Hert.

TIJDLOOS LANDSCHAP Na de inwendige mens te hebben versterkt opnieuw terug naar knooppunt 11 en de route vervolgen. Al snel opnieuw een confrontatie met de weidsheid van de Onlanden, waar de enige vorm van beschaving bestaat uit het betonnen fietspad en de elektriciteitsmasten in de verte. Ruige graslanden en donkere waterpoelen domineren dit vlakke landschap met een schier oneindige horizon. Enkel de bebouwing van Groningen wijst op de aanwezigheid van de moderne wereld. Het afgelegen karakter van het terrein, maakt dat vogels zich er prima thuis voelen. Watersnip, kwartelkoning, grauwe klauwier, kuifeend, smient en zaagbek komen hier volop voor. De otter heeft inmiddels ook zijn weg gevonden naar de Onlanden. In de verte razen auto’s op het tempo van de 24-uurseconomie jachtig over kaarsrechte stroken grauw asfalt. Vogels in de zacht golvende plassen en loom kauwende Limousin koeien in groene weiden kijken er niet van op of aan en gaan onverstoorbaar hun gang. In een tijdloos landschap past geen haast.

PAVILJOEN IN STADSPARK Na het verlaten van de Onlanden bevinden we ons in de stedelijke omgeving van Groningen. Na enige tijd langs ouden nieuwbouw te hebben gereden, scheert de route langs de westrand van het Groninger Stadspark met bijbehorende volkstuintjes. Het zich midden in het groen bevindende paviljoen met oosterse keuken is al ruim een eeuw oud.

Niettemin een tweede, zeer geslaagde locatie voor een verfrissing. Bij het vervolgen van de route richting knooppunt 9 moet er even een stukje over een onverharde weg worden Subliem | 21

ADVERTORIAL

22 | Subliem

LANDELIJK afgelegd. Dan volgt een fietspad dat zich precies op de grens van natuur en bebouwing lijkt te bevinden. Aan de oostzijde de oprukkende nieuwbouwwijken van Groningen, westwaarts de welhaast verstilde natuur van de Eelder- en Peizermaden. De nieuwe bewoners wordt straks een fenomenaal uitzicht geboden. ot een harmonisch geheel van al deze elementen.”

LOVERS LANE Afwisseling in het landschap na de afslag richting Eelde, dat bekend staat om zijn vele landgoederen en landhuizen. Het dorp is waarschijnlijk ontstaan nabij een strategisch gelegen waterburcht aan de route van Friesland naar Groningen. De welgestelde burgerij uit Assen en Groningen beschouwden Eelde als een ideale buitenplaats in het groen en dus een ideale plek om te wonen. Dat verklaart de aanwezigheid van de talrijke imposante burchten, havezaten en landhuizen om en in het dorp. Al snel komt Landgoed de Braak in zicht. Het landhuis is jammerlijk genoeg verdwenen, maar wat resteert, mag er zeker zijn: een gevarieerd park met vijvers, doorkijkjes, een doolhof en een lovers lane: een beukenhaag waarvan de toppen met elkaar zijn vervlochten.

MUZIEKINSTRUMENTENMUSEUM Na Eelde volgt opnieuw het buitengebied in de vorm van Landgoed Vosbergen. Het landgoed beslaat bijna 80 hectare en bevat een park in Engelse landschapsstijl. Het pand Vosbergen zelf was ooit niet meer dan een boerderij, maar werd door de eigenaren langzaam maar zeker uitgebreid tot een landhuis.

Tegenwoordig doet het prachtige gebouw dienst als muziekinstrumentenmuseum. Na het passeren van het landgoed Oosterbroek, komen we opnieuw in de bebouwde kom van Eelde. Het prachtige Nijsinghuis stamt uit 1654 en is een lust voor het oog. Dit voormalige gemeente- en burgemeestershuis grenst aan het kunstzinnig vormgegeven De Buitenplaats, een museum voor figuratieve kunst. Ook een must see: de prachtige museum- en beeldentuinen met spiegelvijver en appelhof.

OUDSTE WOONHUIS VAN DRENTHE Na het verlaten van Eelde passeren we voor een laatste maal de Onlanden. Over De Horst keren we terug naar Peize. Onderweg valt er echter nog genoeg te zien. Kijk- en beheersboerderij ’t Hoogeveld geeft rondleidingen en beschikt over een potstal met ruim 400 Limousin-runderen. Deze dieren begrazen de velden van de Onlanden en zorgen op die manier voor een gevarieerde plantengroei. Langs De Horst bevinden zich ontzettend veel in het oog springende hoeven en herenboerderijen als blijvende herinneringen aan het welvarende verleden van Peize. De mooiste is zonder twijfel Ter Hansouwe, dat de reputatie heeft van oudste woonhuis van Drenthe. Vermoedelijk stamt het gebouw uit de 14e eeuw. Zeker is dat niet. Tijdens de hoogtijdagen in de 17e eeuw moet het een omvangrijk bezit zijn geweest. Huis en hof behoorden tot de hoogst aangeslagenen van Peize.

Eeuwenlang is Ter Hansouwe in het bezit geweest van adellijke en bestuursfamilies. Tegenwoordig is de adellijke woning van weleer een bed and breakfast. Na De Horst volgt de bebouwde kom van Peize. Na ongeveer 10 minuten fietsen komt het startpunt bij Café Ensing weer in zicht.

Subliem | 23

ADVERTORIAL

Culinaire hoogstandjes met een streekeigen identiteit DE NIEUWE NEDERLANDSE KEUKEN CENTRAAL IN CAFÉ EN RESTAURANT STONES Emmen krijgt er vanaf volgend jaar een bijzondere eetgelegenheid bij. Café en restaurant Stones opent in september de deur voor de echte fijnproevers onder ons. De nieuwe horecavoorziening is uniek, aangezien het management, het menu en de bediening volledig in handen zijn van studenten.

Wat is het standaardbeeld van een kokende student? Zodra ze het huis uit zijn, gaat de culinaire beleving vaak niet verder dat de heilige drie-eenheid van diepvriespizza’s, afhaalmaaltijden en bier.

Veel bier. Klopt dit beeld? Wellicht deels. Maar dit is zeker niet van toepassing op de horecastudenten van het Drenthe College en Stenden Hogeschool in Emmen. Die mogen straks gastronomisch wedijveren met de het overige regionale culinaire aanbod in de regio Emmen. Beide onderwijsinstellingen investeren in de bouw van een heus café en restaurant met internationale invloeden aan de Van Schaikweg in Emmen. De huidige kantine van Stenden wordt momenteel verbouwd tot Café Restaurant Stones, waar studenten gasten van binnen en buiten de school gaan verrassen met excellente service en een vernieuwend aanbod van eten en drinken. Vanaf september opent Stones de deuren voor het publiek. Gasten kunnen er terecht voor lunch, diner of zomaar een drankje.

LEVENSECHTE SITUATIE

Volgens Anne-Magreet Boerma, als docent en assistent-coördinator verbonden aan de opleiding International Hospitality Management bij Stenden, bestaat het bedrijfsconcept uit een leerkeuken met internationale insteek, een zelfservice kantine, een café, een terras en een restaurant met 60 zitplaatsen. “Uniek is dat er op twee leerniveaus wordt samengewerkt om het gastvrijheidsonderwijs in Drenthe te versterken.” In samenwerking met de verschillende opleidingsniveaus zullen de studenten het horecabedrijf runnen. Ook zullen ze leiding gaan geven aan de verschillende afdelingen. Dat maakt Stones meer dan een leerbedrijf, aldus Boerma. “Dit Café Restaurant is een commerciële onderneming, die zichzelf moet zien te bedruipen. Het biedt studenten de kans om zich te bewijzen in een volwaardige praktijkruimte.” Tot nu toe koken en bedienen de studenten van Drenthe College voor familie en bekenden. “Maar vanaf het komende jaar zien zij zich met een meer levensechte situatie geconfronteerd. Echte gasten en echte menukaarten. Catering binnen de locatie is er ook mogelijk. De kantine biedt plaats aan ongeveer 250 personen en dat maakt het geschikt voor zakelijke gelegenheden en evenementen, zoals conferenties en vergaderingen.” Bij de inrichting van de in aanbouw zijnde horecavoorziening zal het accent komen te liggen op een natuurlijke en vintage uitstraling met veel steen en hout in de afwerking. Meubilair van natuurlijke producten en trendy kleurpatronen aan de wanden gaan zorgen voor een knusse en uitnodigende ambiance.

24 | Subliem

DE NIEUWE NEDERLANDSE KEUKEN

Het concept komt uit de koker van SVH Meesterkok Albert Kooy, de initiator van de Nieuwe Nederlandse Keuken. Deze kookfilosofie gaat uit van duurzaam, diervriendelijk, gezond en eigentijds. “Dat komt volledig tot uiting in het concept van Stones.

Gerechten worden verrijkt met diverse duurzame ingrediënten en internationale kooktechnieken. Groenten spelen de hoofdrol.

Vlees wordt vaak als garnituur gebruikt. Streek- en seizoensproducten krijgen de voorkeur bij het opstellen van de toekomstige menu’s. Want mensen willen een herkenbare maaltijd nuttigen.

Wellicht dat er ooit sprinkhanen op het menu komen te staan, maar de kans is klein. Dat past vooralsnog niet bij de regio.

Daarom wordt er veel gewerkt met natuurvriendelijke en verse producten uit de directe omgeving. Dit levert op zichzelf al een brede variëteit aan smaakvolle en rijke gerechten op.” E-nummers, import, kunstmatige toevoegingen en producten uit de bio-industrie zijn uit den boze. “Een dergelijke bewustwording speelt een steeds grotere rol binnen de opleidingen.” Het internationale karakter van het culinaire aanbod maakt dat er voor ieder wat wils is. “Van vers gewokt tot een eenvoudige pannenkoek. Bovendien wordt alles tegen een zeer betaalbare prijs aangeboden, die vergelijkbaar is met reguliere horecatarieven.” Vooralsnog hoopt Stones de culinaire identiteit van deze streek te versterken.

Het zuiden van Nederland staat bekend om zijn Bourgondische keuken. Een dergelijke beleving willen we ook hier in het noorden bewerkstelligen. Ook met het oog op het toenemende belang van toerisme en recreatie voor Drenthe.”

DOORSTROMING

Naast een kwaliteitsboost van het regionale horecaonderwijs, hoopt Stenden en Drenthe College met deze opzet een doorlopende leerlijn te borgen van het mbo naar het hbo. “Doorstroming wordt gestimuleerd, aangezien de mbo-leerlingen onder hetzelfde dak samenwerken met de hbo’ers. Ze krijgen dus een goede indruk van een mogelijk vervolgtraject.” Dit moet volgens Boerma leiden tot meer hoogopgeleide horecaprofessionals in de regionale arbeidsmarkt. Een afgeronde opleiding biedt bovendien een breed perspectief op de carrièremogelijkheden. “Het diploma biedt naast de gastvrijheidsindustrie ook toegang tot bijvoorbeeld de zakelijke dienstverlening, de verzekeringsbranche en de service-industrie. Je wordt als gastvrije manager opgeleid, dus je bent breed inzetbaar.”

De studenten van de opleiding International Hospitality Management van Stenden tref je overal in de omgeving van Emmen aan.

Subliem sprak twee eerstejaars leerlingen over hun motivatie en verwachtingen.

ADVERTORIAL

‘Werken met mensen met wensen’ Naam: Rick Hakkers Leeftijd: 20 Woonplaats: Hardenberg Stageplek: Hotel Ten Cate, Emmen

“Aanvankelijk heb ik gekozen voor een sociaal-culturele opleiding.

Maar ik merkte al snel dat ik niet wilde werken met mensen met problemen, maar met mensen met wensen. Inmiddels heb ik dan ook wat horeca-ervaring achter de rug in Hardenberg.

Momenteel ben ik 8 weken lang als stagiair verbonden aan Hotel ten Cate. Het is een bijzondere accommodatie en de stages op deze locatie waren dan ook heel erg in trek. Maar ik had geluk, want ik kreeg een plek toegewezen. Na twee weken huishouden, ben ik momenteel actief in de keuken. Afwisselend sta ik achter het fornuis en loop ik in de bediening. Het liefst werk ik in direct contact met de gasten, want ik geniet van het bieden van een goed gastheerschap. Als school scoort Stenden boven verwachting. De docenten tonen zich heel betrokken. Ik ben bijvoorbeeld nooit een ster geweest in economie. Maar ik presteer prima.

Tot mijn verrassing haal ik allemaal voldoendes, ha ha. Wat mij aantrekt in het horecavak? Het mensen naar de zin maken, dat is waarvoor ik het allemaal doe. Naast deze opleiding ben ik actief in de muziek. Ik produceer elektronische loungemuziek. Dat hoop ik te combineren met het uitbaten van een eigen zaak. Ik droom van het openen van een koffiezaakje in het buitenland met ruimte voor optredens van artiesten en dj’s.”

‘Klantcontact is soms net een toneelspel’

Naam: Demi Reimink Leeftijd: 21 Woonplaats: Lemelerveld Stageplek: nnb

“Rond mijn 16e wist ik dat ik de horeca in wou. Mijn vriendinnen kozen allemaal voor de zorg. Maar dat vond ik niets. Tijdens een bijbaan in een vakantiecentrum ontdekte ik mijn passie voor het vak. Na het voltooien van de middelbare hotelschoolopleiding in Zwolle, ben ik in het tweede jaar bij Stenden ingestroomd.

Momenteel werk ik bij WestCord hotel Salland in Raalte. Daar heb ik stage gelopen, net als in het Grand Boutique Hotel Huis Vermeer in Deventer. Twee werelden van verschil. Huis Vermeer is zeer stijlvol en gevestigd in een 19e eeuws woonhuis. Er staat een gepaste etiquette voorop. WestCord is gebouwd als aanvulling op het American Motorcycle Museum, dat zich er pal naast bevindt. Omgang met gasten is bij WestCord familiair. Dat laatste past meer bij me. Bediening heeft mijn voorkeur, omdat je dan in rechtstreeks contact met de klant staat. Dat heeft soms wel iets weg van een toneelstukje. Want elk persoon heeft zo zijn of haar voorkeur qua benadering. Dat kunstje dien je je zo snel mogelijk eigen te maken. Als ik in Emmen mijn opleiding heb voltooid, ga ik naar Leeuwarden voor het behalen van een bachelor degree.

Ik overweeg om grondstewardess op Schiphol te worden. Nee, ik hoef zelf niet het vliegtuig in. Ik blijf liever met beide benen op de grond, ha ha.”

Subliem | 25

ADVERTORIAL

OMA SERVEERT BIEDT CULINAIRE BELEVING OP LOCATIE CHEF-KOK LÉON STAM: “PURE SMAAK MAAKT HET LEVEN RIJKER” Al een tijdje timmert Oma Serveert aan de culinaire weg. Het Emmense bedrijf, gerund door Léon Stam met hulp van zijn vrouw Eugénie Benda, is moeilijk in een paar zinnen te omschrijven. Want, een simpel cateringbedrijf is het allerminst. Het is een passieproject waarbij de ondernemers pleiten voor (h)eerlijk eten en ambachtelijkheid voorop staat. Als rode draad door al dat moois lopen de kookboekjes van grootmoeder Marie Benda-te Walvaart.

Bij Oma Serveert kookt Léon Stam de heerlijkste gerechten, waarvoor hij biologische seizoensgebonden streekproducten gebruikt.

Als inspiratie dienen oude kookboekjes uit lang vervlogen tijden.

Het koken gebeurt echter niet in een duur restaurant, maar op wisselende locaties, zoals bij mensen thuis, in winkels of tijdens bedrijfsfeestjes. “We willen met ons concept niet gebonden zijn aan een vaste locatie”, geeft Leon aan. “We willen de mensen opzoeken en hen een stukje beleving aanbieden. Daarbij nemen we ze mee op reis en vertellen we gepassioneerd over de oorsprong van de gerechten en de ingrediënten.”

Het valt niet te ontkennen: zodra je in gesprek raakt met Léon

26 | Subliem

Stam en Eugénie Benda word je overspoeld door hun enthousiasme voor het koken. Léon is de praktijkman en het gezicht van het bedrijf, terwijl Eugénie helpt op het creatieve vlak en regelmatig gerechten in het oor van Léon fluistert. Het bedrijf bestaat een drietal jaren, maar de zaden voor Oma Serveert werden ruim honderd jaar geleden al gezaaid.

LEIDRAAD In de jaren ’10 tot en met ’40 van de twintigste eeuw was Eugénies oma, Marie Benda-te Walvaart, in dienst bij verschillende notabelen. Zo verzorgde zij diners voor pastoor Boerma uit

FOOD Bredevoort en werkte als huishoudster voor Theodoor Kraakman, toenmalig burgemeester van Groenlo. “De gerechten en menu’s die mijn oma bedacht, schreef ze op in een kookschrift”, vertelt Eugénie trots. “Deze zijn gelukkig bewaard gebleven. Nu dienen ze voor ons als zienswijze en inspiratiebron.”

zonder enig moment te prediken. “Koken zoals wij dat met Oma Serveert doen, met aandacht en liefde, gaat me gewoon nauw aan het hart”, zegt hij haast verontschuldigend. Onnodig, want die passie werkt aanstekelijk. Dat vindt Eugénie ook. En daarom zoeken ze de mensen graag op.

De vader van Eugénie bracht de boekjes jaren geleden onder haar aandacht, waarna zij ze ging bestuderen. “Tot mijn verbazing stonden er de meest fantastische recepten in en dus speelde ik het door naar Léon, die toentertijd als kok met een totaal andere achtergrond werkte.” Léon: “Ik keek er inderdaad eerst met een opgeheven wenkbrauw naar, omdat wat er qua ingrediënten gebruikt werd toch uit een andere tijd kwam. Ze gebruikten alleen zout, peper en nootmuskaat.” Eugénie vult hem aan: “Léon kookte vroeger vrij traditioneel, waarbij hij juist veel kruiden gebruikte.

Maar na verloop van tijd raakte hij toch heel enthousiast en besloten we wat met het bronmateriaal te gaan doen.”

MEER DAN ALLEEN MAAR KOKEN. “Heb je wel eens van de term pop-up restaurant gehoord?”, vraagt Léon. “Dat doen wij onder meer met Oma Serveert. Noord-Nederland kent zoveel mooie locaties, dat wij het lastig vinden om ons te vestigen op een vaste plek. Daarom koken wij met ons concept graag op de meest diverse plekken, zoals in monumentale panden, restaurants, kerken, kantoorgebouwen, op dakterrassen en in natuurgebieden. Of het nu gaat om een particulier feest of een bedrijfspartij, Oma Serveert geeft het allemaal extra jeu.”

Zo gezegd, zo gedaan en Oma Serveert was geboren. Intussen gaat er geen dag voorbij of Léon staat met veel plezier aan het fornuis, waarbij de kookboekjes de leidraad voor zijn gerechten vormen. Ze zijn als het ware het DNA van het bedrijf. “Nu zijn de smaken in de gerechten, door de recepten van Eugénies oma, veel directer, zonder dat ze ‘bewierookt’ zijn door een overdaad aan kruiden en specerijen. We gaan nu terug naar de basis.”

Maar Léon zwoegt niet slechts boven de pannen, ook de traditionele hooikist wordt regelmatig ingezet. “Een handig hulpmiddel uit oma’s tijd. De kist is gevuld met hooi en nadat een gerecht warm is geworden op het fornuis, kan het verder garen in de kist die goed afgesloten wordt om de warmte te behouden. Effectief en milieubesparend.” Het feit dat dit een langzaam proces is, maakt de kok niks uit. “Alles moet tegenwoordig het liefst sneller en zonder passie. Wij willen met Oma Serveert juist terug naar de basis waarbij je kunt genieten door middel van slow food dat met hartstocht is gemaakt.”

“DE BASIS MOET GOED ZIJN” Léon vindt dat de basis goed moet zijn bij Oma Serveert. “Daarmee bedoel ik de recepten en de ingrediënten. Zo willen we op een duurzame manier bezig zijn waarbij we biologische en regionale producten gebruiken die het seizoen te bieden heeft. Dus geen aardbeien in december bijvoorbeeld. Want je proeft het echt wel als een aardbei de tijd heeft gekregen om op een biologische manier heerlijk sappig te worden of gedurende de winter in een anonieme kas heeft gehangen.”

Maar ook het vlees moet van perfecte kwaliteit zijn. Een voorwaarde is dat het desbetreffende dier een goed leven heeft gehad. “Een voorbeeld van eerlijk vlees komt van Vlees van de Woeste Grond. Dit bedrijf, waar ik samen met slager Gerald Huft bij betrokken ben, laat de Schotse Hooglanders, Aberdeen Angus koeien en de Schoonebeker Heideschapen vrij in natuurgebieden lopen. Daar hebben ze een grote diversiteit aan voeding tot hun beschikking. Het vlees is mooi gemarmerd, omdat de dieren een natuurlijke vetreserve opbouwen om de winter door te komen. En dat proef je uiteindelijk als consument.”

Zodra de kok praat over de kwaliteit van ingrediënten en het gebruik van verse producten, zie je dat er een twinkel in zijn ogen komt. Hij veert op, praat net ietsjes harder en spreekt bezield,

Léon geniet elke dag van zijn werk. Even uithijgen zit er dan ook niet in. “Dat doe ik bewust hoor”, verzekert hij. “We vinden alles wat we met Oma Serveert doen té leuk.” Is de kok niet bij Omroep Max, waar Léon furore maakt als tv-kok, dan is Eugénie bezig met een kookboek. “In maart heb ik Van Kliek naar Sjiek uitgebracht.

Een 48-pagina tellend kookschrift met recepten van mijn oma, vertaald naar de hedendaagse tijd. Er staan ruim veertig simpele gerechten en nuttige tips in om minder voedsel te verspillen.

Denk daarbij aan ei-, zuivel- en vleesgerechten. Jaarlijks gooien wij per persoon gemiddeld vijftig kilo aan goed voedsel in de afvalbak.

Dat is zonde. Ik hoop dat Van Kliek naar Sjiek mensen inspireert om minder voedsel te verspillen.”

Léon knikt: “Voedsel verspillen is echt zonde. Je kunt de lekkerste gerechten maken van restjes, zoals...euh... Zeg, schat! Wat gaan wij vanavond eigenlijk eten? Een lekker speklapje naar oma’s recept? Hmmm, het water loopt me gelijk al in de mond!”

Eugénie moet lachen. “Léon kan smaken in zijn hoofd combineren en dan als het ware proeven. Net zoals een schilder kleuren kan mengen in zijn kunstenaarsfantasie. Dat is Léons grote kracht en dat is een van de redenen dat hij de bijnaam de Chef met Lef heeft gekregen, want hij maakt iets en negen van de tien keer smaakt het geweldig, zonder dat hij het ooit van te voren heeft gemaakt. Tel daarbij op dat hij buiten de gebaande wegen durft te treden met zijn gerechten en dan snap je waarom we hem zo noemen.”

“Ach,” reageert Léon bescheiden, “ik noem dat productkennis. En dat is een vereiste in mijn rol, want ik ben een perfectionist. De mensen moeten bij ons de avond van hun leven hebben. Zodra zij dat hebben, geven Eugénie en ik elkaar na afloop een high-five en zijn we ook tevreden. Voor minder ga ik niet, net zoals met de kwaliteit van de gerechten en ingrediënten waar ik mee werk.”

Meer informatie over Oma Serveert is te vinden op www.omaserveert. nl Daar zijn ook alle mogelijkheden wat betreft het pop-up restaurant te vinden, maar ook gegevens over Vlees van de Woeste Grond, workshops en leuke recepten. Van Kliek naar Sjiek is overigens te bestellen via www.vanklieknaarsjiek.nl.

Subliem | 27

ADVERTORIAL

AARDAPPELSOESJES 300 gram gekookte aardappels 50 gram bloem 50 gram roomboter 1 deciliter melk 2 eieren peper nootmuskaat zout frituurolie Wij raden aan om biologische producten te gebruiken, omdat de volle smaak van biologische ingrediënten het beste aansluiten bij de klassieke manier van koken.

Wrijf de aardappels door een zeef fijn. Breng in een klein pannetje de melk met de boter en een beetje zout aan de kook. Strooi er de bloem in en roer het mengsel op een zacht vuur tot het glad is.

Het is goed als het een samenhangende massa is, dat loslaat van de pan. Neem het pannetje nu van het vuur, meng er de eieren en aardappels doorheen. Breng het deeg op smaak met peper en geraspte nootmuskaat. Maak met behulp van twee lepels niet te grote balletjes, en laat die in het hete vet (180oC) glijden. De

ZOETE BROODPANNENKOEK

RIJST MET KERRIE 350 gram koude vleesresten 700 gram gekookte koude rijst 50 gram roomboter 1 theelepel kerrie wat bouillon peper zout nootmuskaat 6 tomaten 1 ui paneermeel extra roomboter Hak of maal het vlees fijn. Bak in de boter de gesnipperde ui en kerrie lichtbruin. Roer dit door de rijst en het vlees, maak alles vochtig met de bouillon. Voeg er eventueel wat peper, zout en nootmuskaat bij. Leg het mengsel laag om laag met plakken tomaat in een vuurvaste ovenschaal. Zorg dat de bovenste laag uit tomaat bestaat. Maak de ovenschotel af met paneermeel en leg er een paar klontjes boter op. Laat de schotel in de oven ongeveer een half uur door en door warm en bruin worden.

HARTIGE BROODPANNENKOEK (spek/kaas)

200 gram oud brood zonder korst 40 gram suiker 2 deciliter melk 2 á 3 eieren schil van ½ (biologische) citroen 40 gram boter abrikozenjam

200 gram oud brood zonder korst 1 zakje vanillesuiker 2 deciliter melk 2 á 3 eieren 40 gram boter 6 rondjes ontbijtspek 3 plakken kaas

Klop het eiwit stijf. Verwarm de melk en wrijf het brood hierin fijn. Roer de geraspte citroenschil, de eidooiers en de suiker er door. Voeg als laatste het stijfgeklopte eiwit toe. Smelt in een koekenpan wat boter. Bak eerst de helft van het beslag aan beide kanten bruin. Leg de koek op een verwarmd bord en besmeer het met wat abrikazenjam. Bak van de rest van het beslag een tweede koek en leg deze op de andere. Bestrooi het met poedersuiker bestrooien en serveer het warm. Ook lekker als je er aardbeien op leg.

Klop het eiwit stijf. Verwarm de melk en wrijf het brood hierin fijn. Roer de geraspte citroenschil, de eidooiers en de suiker er door. Voeg als laatste het stijfgeklopte eiwit toe. Smelt in een koekenpan wat boter. Bak eerst de helft van het beslag. Leg drie rondjes ontbijtspek op het nog natte beslag in de pan en bak aan beide kanten bruin. Leg de koek op een verwarmd bord en leg hier de kaas op. Bak de rest van het beslag op dezelfde manier als de eerste en leg deze op de andere.

28 | Subliem

ADVERTORIAL

‘BIJ LIKEUR DRAAIT ALLES OM HET CREËREN VAN EEN HARMONISCH GEHEEL’ FIRMA DIKKERS: OP BEZOEK BIJ EEN RUIM HONDERDJARIGE LIKEURSTOKERIJ EN ADVOCAATFABRIEK Vervenersverdriet, Juffertje in het Groen en Hansje in de Kelder. Er bestaan honderden soorten kleurrijke genaamde likeuren, met ieder een even zo interessante geschiedenis. Dat gaat ook op voor de vele likeurstokerijen die Nederland kent. Subliem zocht Firma Dikkers in Hoogeveen op, een slijterij, wijnhandel en likeurmaker, die na ruim 100 jaar nog steeds dranken naar de vertrouwde receptuur van vroeger fabriceert.

De Brinkstraat in Hoogeveen is weliswaar kort van stuk, maar biedt passanten volop architectonische verfijndheid. Pareltjes van gebouwen uit het begin van de 20e eeuw tref je hier volop.

Klein van omvang, maar niet minder imposant is het in Jugendstil opgetrokken pand van Slijterij en Wijnhandel Dikkers. Vooral de in het oog springende voorgevel met de hagelwit en pistachegroen geglazuurde stenen en de Art Deco tegeltableaus boven de met robuuste wijntonnen gevulde vitrine trekken de aandacht. Bij

het betreden van de slijterij in dit rijksmonument blijkt al snel dat het interieur dezelfde tijdsgeest uitademt als het exterieur. De chocolabruine toonbank, het rode balkenplafond en de eerste donkerhouten schappen aan de rechterzijde, weliswaar gebutst en bekrast, stammen nog uit de begintijd van de drankenhandel.

Langs de wanden en tot de nok toe is de drankenhandel gevuld met flessen in alle soorten en maten. Links eindeloze rijen wijnen en speciaalbieren. Rechts binnenlands en buitenlands gedestilSubliem | 29

FOOD leerd. Jenever, cognac’s, gins, Berenburg, port, whisky, rum en natuurlijk likeuren. Ontelbaar veel likeuren. Flessen van prestigieuze merken zoals Zuidam, Rutte en Ooievaar staan glimmend te wachten op een liefhebber van het fijnere werk. Sommigen hebben zeer tot de verbeelding sprekende namen, ooit aan ze vergeven in al allang vervlogen tijden: Vervenersverdriet, Roosje Zonder Dorens. Venusolie en Kwartier Na Vijfen.

HOOGEVEENSCHE JOCHIES Na een houten scheidingswand begeven we ons in de voormalige stookruimte van de Firma Dikkers. Tegenwoordig is het een proeflokaal met likeur gevulde, glazen amforen. Maar als we onze ogen sluiten, dan zien we bijna de stomende koperen ketels met borrelende dranken in wording voor ons. Daaromheen de vakkundige likeurmeesters die volgens aloude traditie met verse vruchten en inheemse kruiden werken. De ketels staan er ook nog, maar nu als memorabilia. Net als de aanwezige wijnvaten, aardewerken weckkruiken, kurkmachines en etikettenplakkers, doen deze spullen tegenwoordig dienst als sfeerversterkende decorstukken.

De plotselinge binnenkomst van eigenaar Eric Wiegel doet ons stoppen met dagdromen. Vanuit een achterliggend kantoortje stapt hij met uitgestoken hand op ons af. Sinds 1996 zet de 40-jarige likeur- en wijnkenner met groot enthousiasme de familietraditie voort. Want na ruim honderd jaar maakt Dikkers nog altijd overheerlijke likeuren en advocaat naar de vertrouwde receptuur van vroeger: Dikkers jenever, Dikkers vieux, Advocaat ‘Het Drentsche Ei’, Hoogeveensche Jochies (boerenjongens), Hoogeveensche Machies (abrikozen op brandenwijn) en ’t Hoogeveense Slokje, de beroemde kruidenbitter in stenen kruik.

KIPPENREN De faam van de Hoogeveense stokerij stoelt op een diep geworteld en rijk verleden. De likeur- en advocaatfabriek ontstaat in 1912 aan de voormalige Stationsstraat (nu Brinkstraat), nadat Albert Dikkers, de zoon van een Meppeler schoenmaker, de likeurstokerij van de gebroeders Stibbe overneemt. Deze broers startten hun stokerij in 1820 in het Overijsselse Kampen en gooien internationaal hoge ogen met hun likeuren. Op de Wereldtentoonstelling van Parijs in 1856 krijgen ze zelfs een officiële medaille toegekend en mogen ze het Koninklijke Wapen voeren.

Aan het begin van de twintigste eeuw verkopen ze de fabriek aan Dikkers, die de productie naar Hoogeveen verhuist. Een eigen vinding en inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen, is de advocaat Het Drentse Ei. Geen wonder, want Hoogeveen schiep als vestigingsplaats de ideale voorwaarden, vertelt Wiegel.

“Hoogeveen beschikte in de 19e eeuw over een binnenhaven van betekenis en kende bovendien een sterk florerende eierhandel. Ei is vanzelfsprekend het belangrijkste bestandsdeel voor advocaat.”

Voor de eierproductie liet Dikkers een enorme ren voor honderden kippen bouwen, waarvan de sporen nog steeds zichtbaar zijn op de zijgevel. “De eieren sloegen ze op in de kelder, waar ze één voor één werden geroken. Want één ‘vuil’ ei was genoeg om de volledige productie in het honderd te laten lopen.”

IN LEER GEBONDEN RECEPTENBOEK Wiegel stapt op en beent naar het aangrenzende kantoortje en komt terug met een smoezelig en in leer gebonden receptenboek, dat door blootstelling aan vocht lichtelijk is kromgetrokken.

“Alle oude recepten zijn nog steeds in ons bezit, zoals je ziet.”

Hij bladert door de blauw gelinieerde pagina’s die van een fijn pennenschrift zijn voorzien. “Hier heb ik het. 1 januari 1952. Het

30 | Subliem

recept voor honderd liter advocaat. 450 eieren, 30 liter brandewijn, zout, vanille extract, gelatine, eigeel, water en, het geheime ingrediënt van toen, stroop. Zo maken we het grotendeels nog steeds.”

GENEESMIDDEL Belangrijkste bestanddeel van advocaat naast ei is brandewijn of brandy. “Vroeger was destillatie een beproefde methode om het verlies van alcohol in aan bederf onderhevige wijnen te voorkomen. Dit distillaat werd brandewijn genoemd.” Tijdens de Middeleeuwen kwam deze methodiek in Europese wijnstreken tot bloei. Distillatie had als bijkomend voordeel dat de transportvolume aanzienlijk werd verkleind. Dat vergemakkelijkte het vervoer van grote hoeveelheden. Het was de bedoeling om de brandewijn na de reis weer te verdunnen met water. Maar in onverdunde vorm bleek het veel lekkerder te zijn.” Naast de basis voor advocaat is de brandy ook van immens belang bij het maken van likeur. De eerste soorten stammen waarschijnlijk uit het 13e eeuwse Italië en werden door monniken gestookt. Aanvankelijk beschouwde men het als een geneesmiddel of kruidenelixer.

Likeur is tegenwoordig vooral populair als aperitief, nagerecht of toevoeging. “Desserts, pannenkoeken, schepijs, vleesgerechten en sauzen smaakten net iets lekkerder met een druppeltje likeur.”

Basisingrediënten zijn naast vruchten en kruiden ook noten, bloemen, bonen en crème.

ROOMBOTERBABBELAARLIKEUR Het fabriceren van al deze alcoholische versnaperingen besteedt Dikkers tegenwoordig uit aan distilleerderijen en stokerijen in Nederland, Duitsland en Frankrijk. De vertrouwde receptuur blijft hierbij gehandhaafd. “Voor aansluiting met het hedendaagse publiek, is het op de markt brengen van nieuwe soorten zoals limoncello en cappuccino een must.” Wiegel wijst op een kastje bij het einde van de tafel. Hierin bevinden zich glazen flacons zonder etiket, gevuld met naamloze, gekleurde vloeistoffen. “Momenteel concentreren we ons op het maken van roomboterbabbelaarlikeur.” Want het aangeboren vakmanschap tot het bereiden van een goede likeur is ook aan deze generatie niet voorbij gegaan, zoveel is wel duidelijk. “Alles draait om de onderlinge afstemming van de perfecte maatvoering, de beste ingrediënten en een uitgebalanceerd stookproces. De kunst is om te komen tot een harmonisch geheel van al deze elementen.”

BEREIDEN VAN JE EIGEN LIKEUR Firma Dikkers heeft het assortiment inmiddels uitgebreid met een uitgebreide wijncollectie en geschenkpakketten. De almaar uitdijende groothandel is sinds 2007 verplaatst naar bedrijventerrein De Wieken. De romantiek die aan de bedrijfsgeschiedenis en de klassieke vervaardiging van likeur kleeft, biedt volgens Wiegel volop nieuwe mogelijkheden. “Trouwe klanten die hier al jaren komen, zeggen nog steeds dat het er hier als vanouds uitziet… en ruikt.” Die observatie geeft volgens hem het belang van de beleving aan voor een zaak zoals de zijne. “Zelf je eigen bier brouwen is erg populair. Dus waarom geen likeur? Mensen kunnen hier straks hun eigen drankjes brouwen. Als het hier weer als vanouds bubbelt, dan geeft dat toch extra cachet. De juiste ambiance hebben we al te pakken”, stelt hij, terwijl hij wijst op de sfeervolle en licht museale inrichting van het proeflokaal. “Inmiddels werk ik al aan een plan om dit te realiseren. Wie weet waar het heen gaat.

Wellicht gaan wij straks ook naar de beurs, ha ha!”

ADVERTORIAL DIKKERS, FREDERIKS, KROESKOP, HANSMA, WIEGEL… Firma Dikkers is een echt familiebedrijf, maar kent in dat opzicht een nogal uitgebreide geschiedenis. Het huwelijk van Albert Dikkers en Jet Koster bleef kinderloos, maar zij namen wel een pleegkind in huis, Hilda Kroeskop. Dikkers was goede vrienden met Antoon Hendrik Frederiks van het naburige hotel. Diens zoon, Geert Hendrik Jan trouwt met Hilda en samen nemen zij de zaak over. Na het overlijden van Hilda in 1948 hertrouwt Geert Hendrik Jan met Marietje Hansma. Uit dit huwelijk komen drie kinderen voort: Jacqueline, Marianne en Toon. Begin jaren zeventig ontmoet Jacqueline op een lokale VVD-bijeenkomst de opkomend VVD-politicus Hans Wiegel. Zij trouwen in 1974 met zoon Eric als resultaat. Hij komt in 1996 in de zaak.

TOP 4 DIKKERS LIKEUREN 1. Limoncello likeur: een crème-roomlikeur “Het frisse van citroen en de zachte room maken deze Italiaanse likeur een perfecte combinatie van zuur en zoet. De schil van Sorrento-citroenen staat aan de basis van de fijne smaak. Koud het lekkerst.” Alcoholpercentage: 18 procent 2. Cappuccino likeur: een crème-roomlikeur “Een heerlijk romige likeur met échte cappuccinosmaak.

Lekker voor bij de koffie of over desserts.”

Alcoholpercentage: 18 procent

3. Amandelkersen likeur: een vruchten- en notenlikeur “De volle amarenen-kersensmaak met een ondertoon van amandel streelt het gehemelte. Lekker om puur te drinken, met jus d’orange of te gebruiken bij ijsdesserts.”

Alcoholpercentage: 20 procent

4. Chocolade Chili likeur: een chocolade kruidenlikeur “De betoverende, scherpe chocoladesmaak van deze likeur maakt hem heerlijk om zo te drinken. Een scheutje door de koffie is ook verrukkelijk.” Alcoholpercentage: 25 procent

Subliem | 31

ADVERTORIAL

32 | Subliem

FOOD

MET JONGE BEER KRIJGT HOOGEVEEN NA 165 JAAR WEER EEN EIGEN BIERBROUWERIJ BIJ JAN EN ALIE DE VRIES STROOMT BIER DOOR DE ADEREN Wie door de ramen van brouwerij Jonge Beer aan de Fabrieksweg 14 in Hoogeveen kijkt, zal niet gelijk de indruk van een up-and-coming bierconcern krijgen. Toch is het gebouw werkelijk de modus operandi van het nieuwste biermerk dat Drenthe rijk is. En de inzet is hoog: “We willen constant exceptionele kwaliteit leveren, want dat is belangrijker dan kwantiteit”, geeft eigenaar Jan de Vries aan.

Zodra je door de brouwerij loopt, word je bevangen door de sfeer. De tijd lijkt er stil te hebben gestaan. Hier en daar ligt er wat bouwstof, omdat sommige vertrekken momenteel opgeknapt en verfraaid worden. Het pand is vlak na afloop van de Tweede Wereldoorlog gebouwd. Op veel plekken is de allure van jaren zeventig kantoorstijl nog terug te vinden. Dat dat anno 2015 minder hip is, deren eigenaren Jan en Alie de Vries niet. “We hebben er al veel aan gedaan, maar dan vooral in de ruimte die bestemd is voor de brouwerij. De rest doen we binnenkort, maar de plek waar het bier gemaakt wordt is het belangrijkste.” Binnenkort verschijnt er dus een nieuw biermerk op de markt.

REMBRANDT HAD VERF; JAN HEEFT HOP & MOUT Jan de Vries vergelijkt bier brouwen met het creëren van kunst.

Zoals Rembrandt aan de slag ging met verf en doek, zo probeert Jan met smaken en textuur een lekker biertje te maken. “Het begint in je hoofd en vandaar uit ga je aan de gang. Het is een proces. En de ene keer gaat het gemakkelijker dan de andere keer.”

Overigens vindt Jan het wat arrogant overkomen om het brouwen van bier met het werk van Rembrandt te vergelijken, maar “het is wel vakwerk als je goed bier wil maken. Goed bier moet in balans zijn. Dat zijn de schilderwerken van Rembrandt ook.”

Jan en Alie. Als je de twee samen zo bekijkt, denk je niet gelijk aan keiharde zakenmensen. “Dat zijn we ook niet”, geeft Jan toe.

“We zijn liefhebbers van goed bier en ik heb daar zo mijn eigen visie op. We hebben de kans gekregen om die visie te realiseren en besloten het met beide handen aan te grijpen.” Jan is de man van het brouwen; Alie bekommert zich om het grotere plaatje. Het echtpaar vult elkaar echter mooi aan. Jan: “Alie is mijn steun en toeverlaat in dit project.”

De ingrediënten die voor de verschillende bieren worden gebruikt, worden met zorg uitgekozen. “Waar mogelijk willen we met biologische producten werken”, geeft Jan aan. “We gebruiken biologische mout van een kleine Duitse mouterij die biologisch graan van diverse boeren verwerkt. Daarnaast gaan we samenwerken met zorgboerderij de Naoberhoeve in Echten die biologische hop voor ons gaat telen.”

BIER ZIT IN HET BLOED Voordat Jan en Alie zich focusten op het maken van bier, hadden zij een goed lopende drogisterij in Stadskanaal. In 2002 besloten ze echter de winkel te verkopen en richtte Jan zich op lesgeven aan de drogistvakopleiding. “Totdat ik een zwaar auto-ongeluk kreeg en zodoende uit de roulatie raakte. Ik moest op een gegeven moment keuzes maken en ik had een hobby: bier brouwen.

We besloten toen om van mijn hobby een beroep te maken. En Jonge Beer bierbrouwerij was geboren.”

Alie moet een beetje lachen als Jan vertelt dat bier brouwen begon als een hobby: “Jan was ruim dertig jaar geleden al bezig met het brouwen van bier. Toen woonde hij thuis bij zijn ouders en op zijn kamer was hij er al mee aan het experimenteren. Hij probeerde allerlei smaken uit en ging er echt in op.” Jan knikt; een glimlach verschijnt op zijn gezicht. “Het is een uit de hand gelopen hobby”, geeft hij toe.

Hoogeveen kende vroeger een rijke historie als het ging om bierbrouwerijen en zodra dit onderwerp wordt aangesneden, lichten de ogen van Jan op. “Ik heb over de Hoogeveense bierbrouwerijen een boek geschreven.” De bierkenner gaat er eens goed voor zitten. “In de 18e eeuw telde Hoogeveen wel vijf brouwers, meer dan in Amsterdam toentertijd. Maar zo rond 1850 sloot de laatste bierbrouwer alweer. Het heeft uiteindelijk 165 jaar geduurd voor er weer een zijn deuren in Hoogeveen opende; oftewel: Jonge Beer!” Overigens telt de provincie Drenthe momenteel drie brouwerijen, inclusief Jonge Beer.

Inmiddels heeft Karel Loohuis, burgervader van Hoogeveen, vernomen wat Jan en Alie aan het doen zijn. “De burgemeester is heel enthousiast. Na het proeven van een wintervariant was hij helemaal verzot op Jonge Beer. Dat doet ons wel wat.” Inmiddels is er ook een aantal cafés dat Jonge Beer wil gaan aanbieden. Het succes van Hoogeveens enige bierbrouwerij neemt dus rap toe.

Maar ook al stijgt de roem van Jonge Beer, de wens is om kleinschalig te blijven. “We zullen Jonge Beer voornamelijk met z’n tweeën blijven doen”, geeft Jan aan. “We blijven dus een kleine, ambachtelijke speciaalbierbrouwerij. We willen in partijen van 150 liter per brouwsel een aantal verschillende soorten bieren aanbieden die moeten uitblinken in geur en smaakbeleving en niet per se hoog in alcohol hoef te zitten.”

Alie: “Het gaat om de beleving, niet om het dronken worden.” Jan knikt instemmend. Hij zet een flesje op tafel, opent het en schenkt het bier van zijn Jonge Beer vakkundig in een glas. “We willen een volle smaak creëren, waarbij ik weleens tegen Alie zeg: Jonge Beer moet de drinker een bek vol bier bezorgen.”

Brouwerij Jonge Beer opent op medio mei feestelijk de deuren. In de toekomst zullen er naast bier brouwen ook leuke activiteiten plaatsvinden. Kijk voor meer informatie, zoals de plekken waar het bier verkocht en geschonken wordt, op www.jongebeer.nl

Subliem | 33

ADVERTORIAL

34 | Subliem

ADVERTORIAL

RESTAURANT DE GAFFEL NA VERBOUWING WEER KLAAR VOOR DE TOEKOMST Trots met een hoofdletter ‘T’. Zo zou je Roderik Seubers, eigenaar van restaurant De Gaffel in Valthe, kunnen omschrijven. “We hebben net een grote verbouwing achter de rug. Nu al dat gehamer en getimmer voorbij is, trek ik vol zelftrouwen de conclusie dat De Gaffel helemaal klaar is voor de toekomst!”

Het was geen verkeerd idee geweest om een zonnebril op te doen tijdens het gesprek met Roderik Seubers (36), want de Drentse ondernemer gloeit van trots. “Ik kan er niks aan doen. Ik ben gewoon zo blij over de recente ontwikkelingen.” Niet dat de vloer vol zat met scheuren of de gordijnen verkleurd waren, maar Seubers vond dat het restaurant wel toe was aan een nieuw likje verf en een uitbreiding.

DOOR EEN RINGETJE Inmiddels heeft Seubers De Gaffel al twaalfenhalf jaar onder zijn hoede. Waar het verrassingsmenu elke maand verandert, bleef het interieur de laatste jaren wat achterwege. De afgelopen maand is er echter intensief verbouwd in het restaurant aan de Odoornerweg 1 in Valthe. Zo is er een vergaderruimte gekomen en die ziet er uit om door een ringetje te halen.

Seubers: “Ik had al een tijd de wens om in De Gaffel een exclusieve vergaderruimte te realiseren, met perfecte voorzieningen om gemakkelijk te overleggen. Alles is onder een dak. Je kunt er eten, drinken en er zijn technische mogelijkheden zoals een perfecte beamer.” Daarnaast is het restaurant opgeknapt. Zo is de bar verplaatst en verfraaid, zijn er nieuwe, stijlvolle gordijnen opgehangen en zien de toiletten er fantastisch uit.

Seubers weet waar hij over praat als het gaat om kwaliteit. “Ik heb gewerkt bij ‘De Bokkepruik’ in Hardenberg, ‘De Groene Lantaarn’ in Zuidwolde en ‘Herberg Onder de Linden’ in Aduard. Van elke werkplek kreeg ik veel ervaring op het gebied van kwalitatief goed eten.” Die kennis, gecombineerd met zijn eigen visie, past hij nu al jaren met veel succes bij De Gaffel toe.

Dat is niet het enige wat de enthousiaste ondernemer doet. “Het liefst sta ik alle dagen in de keuken, want koken vind ik fantastisch! Maar natuurlijk moet de administratie ook gedaan worden.

Gelukkig kan ik terugvallen op een zeer ervaren team, waarvan er vijf mensen in vaste dienst zijn. Zij doen de bediening en het bereiden van de heerlijkste gerechten tot in puntjes. Wat ik erg belangrijk vind is dat zij én de parttimers allemaal beschikken over inzet en passie. Onze gasten moeten immers een perfecte avond hebben.”

jaagde graag in zijn vrije tijd. Dan nam hij het wild mee naar huis en bereidde dat tot de heerlijkste gerechten. Ik denk dat ik door hem geïnspireerd raakte! Ik heb nog wel schriftjes van hem waarin zijn recepten staan. Of ik daar waar wat mee ga doen? Ik denk het niet, want we borrelen met z’n allen over van onze eigen culinaire ideeën.”

Op dit moment prijkt op de menukaart met grote letters ‘voorjaar’.

Dat houdt in dat er bij sommige gerechten ingrediënten worden gebruikt die voornamelijk tijdens dit jaargetijde voor handen zijn.

“Maar we hebben ook wel vaste componenten, hoor. Zo ben ik gek op langoustines, die een heerlijk zilte smaak hebben. Maar waar het op neer komt, is dat we onze gasten altijd proberen te verrassen met een wisselende menukaart zonder de bijzonder hoge kwaliteit van de gerechten uit het oog te verliezen.”

Een van de redenen dat de menukaart eens in de zoveel tijd wordt aangepast, is het feit dat de koks allemaal zo hun eigen ideeën hebben. Dat levert echter geen creatieve spanningen op in de keuken. “Verre van! Samen komen we tot de lekkerste gerechten.

Zoals bijvoorbeeld ons dessert marshmallow, bestaande uit roze peper met schaafijs van gin en tonic, witte chocolade en dragon.”

De Gaffel is duidelijk een ambachtelijk restaurant, waar gebruik gemaakt wordt van natuurlijke (regionale) producten. Seubers: “We maken alle gerechten en componenten zelf. Van brood tot de sauzen en alles er tussenin. Zodra ik uit pakjes moet gaan koken, stop ik ermee. Dat past niet in mijn straatje! De gerechten worden gemaakt met passie en liefde voor het product en het vak. Dat proef je. Onze gasten kunnen zo volop genieten van ons eten in dit prachtige restaurant.”

“ZODRA IK PAKJES MOET GEBRUIKEN OM EEN GERECHT TE MAKEN, STOP IK MET KOKEN”

JONG GELEERD Waar komt die passie voor goed eten, lekker drinken en algehele gastronomische kwaliteit vandaan? In het geval van Roderik Seubers geldt: jong geleerd, is oud gedaan. Al vanaf zijn twaalfde wist Seubers namelijk dat hij kok wilde worden. “Mijn grootvader Subliem | 35

ADVERTORIAL

LEZERSAANBIEDING SUBLIEM Speciaal voor de lezers van Subliem heeft Restaurant de Gaffel een menu samengesteld: Aperitief Amuses 5 gangen diner Wijnarrangement Koffie & Friandises Voor slechts € 90,- per persoon kunt u ook Subliem genieten. Vermeld bij uw reservering “Subliem arrangement” en laat u culinair verrassen.

Restaurant de Gaffel is bereikbaar via 0591-513536 of info@restaurantdegaffel.nl www.restaurantdegaffel.nl 36 | Subliem

COLUMN

Als uitvaartverzorger probeer je nabestaanden net dat beetje extra te bieden. Soms kan dat heel ver gaan, zoals in onderstaand verhaal van uitvaartverzorger Wim de Graaf.

UITVAARTBUS ALS AULA Ik werd gebeld door een zoon dat zijn vader was overleden. Toen ik net was aangekomen bij de echtgenote en de kinderen om de uitvaart te bespreken kreeg ik vrijwel direct vele verhalen te horen over de mooie vakanties die ze als gezin hadden meegemaakt. Altijd met zijn allen samen in één auto en vader achter het stuur.

Ze wilden niets groots. Een korte dienst zou in de kleine familieaula plaatsvinden in het crematorium.

Ik stelde voor om ‘zijn laatste rit’, vanaf huis naar het crematorium, met een uitvaartbus af te leggen.Zo konden ze met het hele gezin haar echtgenoot en hun vader in de uitvaartbus begeleiden naar het crematorium. Met elkaar, net als tijdens de lange, gezellige autoritten op weg naar hun vakantiebestemmingen.

De familie gaf door aan de chauffeur welke route ze wilden rijden naar het crematorium. Terwijl ze in de bus luisterden naar vaders lievelingsmuziek bedachten ze telkens nieuwe dierbare plekjes waar ze nog met vader

langs wilden rijden. De bus reed door het vertrouwde landschap terwijl lieve herinneringen werden opgehaald.

Een laatste rit met een lach en een traan.

Ik had uitgerekend dat de rit nog geen half uur zou duren en wachtte de familie op. Na drie kwartier begon ik nerveus te worden en drentelde wat heen en weer. Na een uur waren ze er nog niet. De uitvaartplechtigheid zou nu echt in het gedrang komen. Ik besloot de chauffeur te bellen.

Net op het moment dat ik mijn telefoon pakte zag ik de uitvaartbus. Een zeer tevreden familie stapte uit, bedankte de chauffeur voor de mooie uitgebreide route die ze hadden gereden en vroegen mij of er nog tijd was om koffie te drinken, als afsluiting van de plechtigheid.

Verbaasd keek ik het gezelschap aan. De oudste zoon vertelde dat ze tijdens deze bijzondere laatste rit op hun eigen manier afscheid hadden genomen van vader. Klein en intiem. Daar kon geen auladienst tegenop.

De columns van Wim en zijn collega’s zijn gebundeld in een boekje. “bijzondere verhalen over het afscheid”. Deze bundel kunt u gratis bestellen door een email met uw adresgegevens te zenden aan bedrijfsbureaudrenthe@yarden.nl

Subliem | 37

ADVERTORIAL

HANDELSBANKEN EMMEN: EEN PORTRET VAN EEN BIJZONDERE BANK 38 | Subliem

ADVERTORIAL Geen verkoopdoelstellingen, geen bonussen en veel persoonlijke aandacht voor klanten. Het verhaal van Handelsbanken lijkt te mooi om waar te zijn. Door de klant centraal te stellen en de kosten zo laag mogelijk te houden, laat de bank sterke resultaten zien. “We hebben de beste credit rating van alle Europese beursgenoteerde banken.”

Handelsbanken werd in 1871 opgericht in Stockholm, Zweden. In 2002 betrad de bank de Nederlandse markt en in 2011 werd de vestiging in Emmen geopend. Anno 2015 is Handelsbanken financieel erg gezond, heeft het de hoogste klanttevredenheid van de sector en is het met 834 kantoren actief in 25 landen.

Handelsbanken Emmen heeft een team van zes bankiers, bestaande uit Marc Bruin (kantoordirecteur), Linda van de Ven (senior accountmanager particulier), Dennis Krol (senior accountmanager zakelijk), Peter-Jan Polling (accountmanager zakelijk), Eric Prummel (accountmanager support) en Suzanne Abbing (accountmanager support). Hun kracht: kredietverlening. Krediet verlenen voor het afsluiten van hypotheken, het kopen van beleggingspanden en het financieren van bedrijven.

Het ervaren team heeft veel verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid; helemaal in lijn met het credo the branch is the bank, het kantoorfiliaal ís de bank. Linda van de Ven: “Wij hebben geen backoffice, geen callcenters en zitten dicht bij de klant, waardoor we een goede relatie opbouwen en snel kunnen schakelen.”

Persoonlijke aandacht en de tijd nemen voor elkaar: voor Handelsbanken heel vanzelfsprekend. Om een klant goed te leren kennen en zijn financiële behoeftes in kaart te brengen, blijven klantportfolio’s van de accountmanagers klein. Daarnaast wil Handelsbanken – vanuit het kerktorenprincipe – fysiek dicht bij klanten staan. Vanaf de kerktoren moeten ze zichtbaar zijn, want als je de klant niet kent en kunt ontmoeten, kun je ook geen relatie opbouwen, is de achterliggende gedachte.

Om kortetermijndenken en verkeerde prikkels te voorkomen, hanteert de bank geen verkooptargets en biedt het naast vaste salarissen geen bonussen. Wel is er een aanvullende pensioenregeling. Als de bank beter presteert dan de concurrentie wordt er geld opzij gezet, dat pas wordt uitgekeerd als iemand met pensioen gaat. Ieder personeelslid krijgt evenveel, van receptionist tot directeur.

Het risicomijdende kredietbeleid, waarbij beslissingen worden genomen op basis van inkomen en vermogen van de klant, heeft geleid tot een sterke financiële positie. Kantoordirecteur Marc Bruin: “Het stelt ons in staat een langdurige en bestendige relatie aan te gaan met onze klanten.”

Meer informatie Handelsbanken Emmen Westerbracht 12 7821 CH Emmen 0591 - 56 20 00

Subliem | 39

Nr. 1 Lifestyle Magazine voor Drenthe | Jaargang 6 | Lente 2015

Neem nu een abonnement op hét lifestyle magazine van Drenthe!

LIFESTYLE MAGAZINE VOOR DRENTHE

JAARGANG 6 | LENTE 2015

WIT LICHT TRENDS IN RAAMDECORATIE LIFESTYLE VOOR DE REBELSE MAN ZIT DE NOZEM OOK IN JOU?

VERNIEUWD MAGAZINE!

‘SONNEVELD IS DE ROL VAN MIJN LEVEN’ TONY NEEF

Abbey Hoes

Voor slechts € 20,- per jaar ontvangt u 4x Subliem bij u in de brievenbus.

WIL SPELEN OP DE GRENS VAN WAT GELOOFWAARDIG IS

WWW.SUBLIEMMAGAZINE.NL

WAARDE € 7,95

www.subliemmagazine.nl

“Ik help u graag bij een goed afscheid.”

Mijn naam is Wim de Graaf, ik ben uitvaartverzorger voor Yarden in Coevorden en Emmen. Uit ervaring weet ik dat een betekenisvolle manier van afscheid nemen helpt bij het rouwproces. Daarom ondersteun en inspireer ik u bij het organiseren van een begrafenis of crematie. U kunt mij bellen op 0528 - 262571.

Yarden Uitvaartzorg Coevorden en Emmen. Wilt u een overlijden melden?

Bel dan 0800 8192 (24 uur per dag). www.yarden.nl Ook indien u niet of elders bent verzekerd.

40 | Subliem

ADVERTORIAL Arjen Egmond is Eerstelijnspsycholoog NIP, Registerpsycholoog NIP en Gezondheidszorgpsycholoog BIG en voert de Psychologiepraktijk Borger-Odoorn e.o., Hofakkers 1 9531 HX in Borger. Tevens spreekuren op locaties in de regio.

Voor informatie en aanmelding: 0599-234056 of 0612511586 info@ppbo.nl - ww.ppbo.nl

DE KUNST VAN HET VERGETEN Het is merkwaardig, dat we in ons leven met grote gedrevenheid leren onthouden, maar niet leren om te vergeten. Op school leer je inprenten - en soms ook instampen - van informatie. Maar vergeten mag niet. Er bestaan veel zogenaamde mnemonische technieken waarmee geheugenkunst bedreven wordt ofwel de kunst van het onthouden. Maar om iets bewust te vergeten, dat is nog een hele kunst op zich en eigenlijk zijn daar geen technieken voor.

BEWUST VERGETEN? Niet alle informatie is even nuttig. Daarin maakt het brein uit zichzelf vaak al een keuze. Het vergeten gaat dan vaak spontaan.

Daarentegen zijn er ook kennisbestanden die we nu juist niet kunnen vergeten hoezeer we daarvoor ook ons best doen. Soms lijkt dat het een beetje op denken aan een citroen. Als tegen jezelf zegt; denk niet aan een citroen, dan denk je er juist aan.

Zo is het ook met nare ervaringen. Denk maar niet meer aan dat ongeluk, dan gaat het vanzelf over, zegt men dan. Edoch, hierdoor wordt het denken aan dat ongeluk nu juist versterkt. Dus bewust vergeten lukt niet zomaar. Mensen, die een trauma hebben meegemaakt hebben de neiging om informatie uit het nu via uitlokkende prikkels te blijven koppelen aan het toen zeker als de gebeurtenis uit het nu er een beetje op lijkt. Therapie bestaat dan ook niet uit het leren om dit te vergeten, maar om te helpen deze associaties minder actief te laten worden of te laten uitdoven.

Dit gebeurt bijvoorbeeld met toepassing van herverwerkingstechnieken zoals EMDR. Het tegengestelde van herbeleving treedt op bij traumatische amnesie. Daarbij verliest iemand de toegang tot de herinnering aan een traumatische gebeurtenis. Soms is het gebruik van hypnose zinvol om weer toegang tot de herinnering te krijgen, maar lang niet altijd. Soms is het beter om geblokkeerde nare herinneringen geblokkeerd te laten.

EENMAAL GELEERD ALTIJD GELEERD. Uit onderzoek blijkt, dat we bepaalde gedragingen als we die eenmaal hebben aangeleerd niet gemakkelijk kunnen vergeten.

Heb je geleerd te zwemmen dan kun je dat altijd. Wel kan het zijn dat weinig gebruikte vaardigheden “roestig worden”. Dat komt doordat dergelijke vaardigheden lager in de rangorde van veelge-

bruikte kennis en gedragingen komt te staan. Maar vergeten doe je het niet. Iemand met een verslaving zal dus wel de begeerde stof of handeling kunnen afleren, maar niet vergeten. Dat verklaart, dat een enkele sigaret of borrel ook na lange tijd stoppen de verslaving kan doen herleven.

VERGETELHEID EN VERVAL Als iemand bewust “de vergetelheid” opzoekt, dan zoekt iemand een middel om de emotionele last van een herinnering te verdoven. Het ellendige is dat de roes van alcohol of drugs geen permanente oplossing biedt, zodat steeds weer een nieuwe dosis nodig is tenzij iemand therapie zoekt om de narigheid te verwerken in plaats van te verdringen. Als het geheugen in verval raakt – en dat kan best na jaren alcoholmisbruik- dan gaat het vergeten gemakkelijker. Met name bij het ouder worden wordt nieuwe informatie slechter vastgehouden en vraagt meer herhaling om goed ingeprent te blijven. Tijd nemen voor herhaling wordt door ouderen nogal eens nagelaten, zodat men ongerust raakt over vergeetachtigheid. Gelukkig berusten veel vergeetachtigheids-klachten op de onschuldige vertraging van het ouder wordende brein en niet op dementie. Bij aandachtstekortstoornissen (denk aan ADD) zien we iets vergelijkbaars optreden. Echter heeft het vergeten dan meer te maken met de mate waarin het brein “slaperig” is. Voor degene, die echt dement is wordt het vergeten een koud kunstje. Helaas is dat voor diegene en diens omgeving meestal zeer belastend en tragisch, aangezien ook waardevolle herinneringen over jezelf en aan geliefde anderen verloren gaan. Het gaat - zoals met vele zaken in het leven - om de balans. De eigenlijke kunst is derhalve om de juiste balans te vinden tussen van alles willen onthouden en van alles willen vergeten...

Subliem | 41

LIFESTYLE

Magisso Cakeserver Taartschep De cakeserver van Magisso is gemaakt van hoge kwaliteit kunststof en te gebruiken bij het snijden en serveren van verschillende cakes en taarten! www.vtwonen.nl

iKettle waterkoker Nooit meer wachten tot het water is gekookt dankzij de iKettle WiFi Waterkoker! Via een app op je smartphone bedien je de draadloze waterkoker op afstand. Via de app stel je de gewenste temperatuur of de warmhoudfunctie in. Thee zetten 2.0! www.radbag.nl

DOIY Cappuccino Mallen Met deze leuke DOIY cappuccino mallen maakt u in een handomdraai trendy vormen op uw cappuccino. Misschien smaakt ‘ie daardoor ook wel lekkerder! www.gadgethouse.nl

Umbra Vissenkom vierkant Geen zin in zo’n standaard ronde vissenkom? Kies dan voor een goed verlicht vissen appartement, met prachtig uitzicht aan alle zijden! De vissencondo is vierkant en is met meerdere vissenkommen stapelbaar. www.fonq.nl

Balkon Barbecue Ben jij Jan-van-driehoog-achter? Zit je alweer op de grond in het park te barbecueën?

Geen nood! Na het succes van de Notebook BBQ is er dan nu de Balkon Barbecue! Niet meer sjouwen met de hamburgers en spiesjes, maar gewoon heerlijk op het balkon! Ideaal voor als je niet veel ruimte hebt, bijvoorbeeld als je in een studentenhuis woont of gewoon als je geen tuin hebt. www.megagadgets.nl

42 | Subliem

LIFESTYLE

Le Chien Savant Le Chien Savant! Beroemd designer Philippe Starck gaf deze kinderstoel vorm. Het levendige karakter van Le Chien Savant gaat hand in hand met de moderne speelse look. Ideaal dus voor het opvrolijken van de kinderkamer!

Eenvoudig schoon te maken. www.eyoba.nl

Umbra hub ladder/rek Ladders zijn niet alleen trendy, het zijn ook nog eens multifunctionele items. De Hub is hier een perfect voorbeeld van. Deze ladder uit de collectie van Umbra verrijkt niet alleen uw badkamer... de Hub maakt het ook mogelijk om handdoeken op te hangen.

De Hub gaat in zijn functionaliteit nog een stapje verder, want hij is uitschuifbaar, zo bepaalt u dus zelf hoe breed de Hub ladder is. Bovendien zijn de uiteinden van de treden ook zo bewerkt dat u er handoeken of kleding aan kunt hangen. Ideaal! www.vtwonen.nl

Spiegeltje spiegeltje aan de ...

Met spiegel Beauty van Schönbuch kun je alle kanten op. De Beauty is bedoeld om neer te zetten of op te hangen en de kop draait alle kanten op. De spiegel is zelfs los te klikken van de magnetische basis: zoek het daglicht op voor optimale persoonlijke beauty. www.schoenbuch.com

Gadgets

4-seizoenen kruidenstrooier De inspiratie voor het ontwerp van deze kruidendispenser heeft Qualy uit de 4 seizoenen gehaald. Deze kruidenstrooiers staan op de eettafel erg origineel met de smaak van de lente, zomer, herfst en winter. De saaie kruidenstrooiers zijn vanaf nu verleden tijd! Met deze kruidendispenser 4-seizoenen van Qualy haalt u iets namelijk echt iets origineels in huis. www.twenga.nl

Wonderbag Fan van slowcooking? Maak dan gebruik van de wonderbag, een geïsoleerde tas, waarin je de meest uiteenlopende gerechten klaar kunt maken. Rijst, stoofpotten en curry’s die je normaal gesproken in een slowcooker of op het kleinste pitje urenlang laat sudderen, gaar je nu in de wonderbag. Energiebesparend en wie ‘em koopt bij Brit.co, steunt ook nog eens het goede doel. www.brit.co

Subliem | 43

ADVERTORIAL

44 | Subliem

LIFESTYLE

AUTHENTIEKE VERGADERLOCATIE TUSSEN DE MELKVEEBEDRIJVEN IN DWINGELOO Landelijk Vergaderen is een uniek vergaderconcept in Nederland, bedacht door Gézieta van den Belt. In een authentieke boerderij uit 1939, gelegen tussen melkveebedrijven in Dwingeloo, ervaren medewerkers en managers rust, ruimte en privacy. “Mensen ontspannen hier sneller waardoor creativiteit loskomt.”

In 2008 verruilde zij met haar gezin een grachtenpand tegenover de Stadsgehoorzaal in Kampen voor een vervallen boerderij in Dwingeloo. “Waar beginnen jullie aan?”, vroegen vrienden en familie. De boerderij was één grote, open ruimte, met paardenstallen, een berging voor hooi en een uil als enige, overgebleven bewoner. “Het maakte niet uit hoeveel eraan moest gebeuren, het voelde gewoon goed.” Het gezin beschouwde de boerderij als een huis met mogelijkheden. Enerzijds om te wonen, anderzijds om zakelijk iets mee te doen.

vrogger’ ziet het publiek hoe het koren werd geoogst en werd verwerkt tot een eindproduct. “Ik vind het belangrijk deze traditie in stand te houden en kinderen te laten zien hoe vroeger op het land werd gewerkt.”

Gézieta is zelfstandig adviseur en helpt gemeenten met vraagstukken op het gebied van samenwerking, sturing en verandering.

Ze reist door heel Nederland en heeft op allerlei plekken vergaderd. “Wat me opvalt: de ene keer werkt de beamer niet, de andere keer zijn er maar twee flipovervellen. En wil je iets anders drinken dan koffie, thee of water, dan moet je daar vaak extra voor betalen. Bovendien leveren veel vergaderingen niet het gewenste resultaat op. ‘Het was een aardige bijeenkomst, maar ik kreeg er geen energie van’, en ‘dit is de derde vergadering en opnieuw komt er niets uit’ zijn veelgehoorde opmerkingen.”

Wat de grote vergaderruimte verder typeert, is het hoge, schuine dak – waarvan de houten constructie duidelijk zichtbaar is – en de meterslange vergadertafel. Halverwege de tafel staat een houtkachel, die ‘s winters onmisbaar is. “Als het vriest, stoken we de dag vóór een vergadering al, aangezien de ruimte geen centrale verwarming heeft en de ramen enkelglas hebben. Alhoewel ik of een andere collega altijd als host aanwezig is, vinden veel gasten het bijvullen van de houtkachel te leuk om het uit handen te geven.” Via een houten wenteltrap bereik je de vide en een kleinere vergaderruimte. Een plek voor acht tot tien personen, met een huiselijke sfeer én centrale verwarming.

LANDELIJK VERGADEREN Landelijk Vergaderen is Gézieta’s oplossing: een authentieke, inspirerende locatie met goede vergaderfaciliteiten, waardoor sneller een ontspannen sfeer ontstaat en creativiteit loskomt. Een vergadering kan aangevuld worden met landelijke activiteiten, zoals een tractorspeurtocht, vliegen met roofvogels en schapen drijven. Activiteiten op basis van ‘ervarend leren’. “Je leert het meest door te ervaren en te doen. Je kunt mensen vertellen dat ze niet goed communiceren. Maar ze het weiland insturen om schapen te drijven, waar onduidelijke communicatie ervoor zorgt dat de bordercollie niets doet, is veel effectiever.”

VIJF JAAR VERBOUWEN Aan het realiseren van de authentieke, inspirerende locatie ging een vijf jaar durende verbouwing vooraf. Gézieta stelde zichzelf ten doel de vervallen boerderij uit 1939 in oude glorie te herstellen, zonder truttig te worden. Ze verdiepte zich in het landelijke, boerenthema en voerde het volledig door in het interieur en exterieur. Alleen de groenverlichte bordjes voor de nooduitgangen wijken af. “Een doorn in het oog, maar het is nou eenmaal verplicht.”

INTERIEUR MET EEN VERHAAL Bij binnenkomst in de grote vergaderruimte word je begroet door een paspop, gekleed in ouderwetse kledij. “Dat is dorskleding”, vertelt Gézieta. Een keer per jaar, tijdens de Oogstdag in Dwingeloo, trekt ze de outfit aan. Onder het mom van ‘oogsten als

Tegenover de paspop bevindt zich de kleinste ruimte van de boerderij: het toilet. Authentieker dan dit wordt het niet. Het is de enige plek die sinds 1939 onaangeraakt is gebleven. Spinnenwebben leveren het bewijs.

Wie trek heeft, schuift tussen de middag of aan het begin van de avond aan in grootmoederskeuken. Ouderwetse Douwe Egberts koffiebussen, rieten broodmanden, landelijk servies, authentieke melkkannen en ambachtelijke broden van de beste bakker van Noord-Nederland: tot op detailniveau is aandacht besteed aan de ‘landelijke beleving’. “Mensen genieten in de keuken en eten standaard te veel. Ze gaan hier buitenom de lunch en het diner ook zitten voor een goed gesprek aan de keukentafel.”

RESULTATEN BEREIKEN De landelijke omgeving en authentieke boerderij bieden gasten rust en ruimte. Gézieta ziet hoe mensen hun schouders laten zakken en zich ontspannen. Een belangrijke voorwaarde om in beweging te komen. “Landelijk vergaderen gecombineerd met hostmanship zorgen ervoor dat resultaten worden bereikt en vergaderingen echt iets opleveren.”

Meer informatie Landelijk Vergaderen Eemster 33 7991 PS in Dwingeloo landelijkvergaderen.nl - info@landelijkvergaderen.nl (0593) 524433

Subliem | 45

ADVERTORIAL

ZIT DE

46 | Subliem

ADVERTORIAL

DION STEENGE EN WILCO SCHEVE OVER DE LIFESTYLE VOOR DE REBELSE MAN

NOZEM OOK IN JOU? Het is na sluitingstijd bij Creativo in Emmen en ik stap in een wereld die anders is dan buiten. Het testosteron komt me tegemoet nu ik in een ruimte ben met zeven nozems, te herkennen aan hun modieuze kapsels en baarden. Normaal zie je slechts af en toe een man met een baard op straat. Hier ben je opeens omringt door korte en lange baarden. De kleding is ook rebels en de ruige schoenen en boots vallen direct op. Net als de jongeman die zijn baard weer in fatsoen brengt. Dit is anders dan mode dat zie je direct.

Subliem | 47

ADVERTORIAL

48 | Subliem

LIFESTYLE Het Beckhamkapsel, de metroman, de hipster en vele andere modetrends.

Mannen werden in het verleden vaak gedicteerd hoe ze zich moesten kleden en wat voor kapsel ze moesten hebben. Stoms ook door hun moeder, vriendin of vrouw, waar al deze goedbedoelde damesadviezen helemaal aan voorbijgaan is dat mannen al een eigen stijl hebben. Dat mannen misschien ook wel een eigen mening hebben over de inrichting van hun leven en de daarbij behorende kleding, kapsel en vrijetijdsbesteding. De nozems Dion en Wilco leggen mij uit hoe het werkelijk zit.

Australië geweest om het tatoeëren goed onder de knie te krijgen. Ik ben nog maar een half haar terug uit Australië, waar ik een jaar ben geweest.”, vertelt Wilco.

Dion wist eigenlijk al als klein kind dat er iets rebels in hem zat. “Het zit gewoon in je. Je kunt niet zeggen dat je op een bepaald moment nozem bent geworden.

Dat je ervoor hebt gekozen om nozem te zijn. Het uit zich op een natuurlijke manier.

Lange tijd wist ik ook niet wat ik wilde en toen drukte Arie, de eigenaar van Creativo in Emmen, mij op mijn 16e een schaar in de hand. Toen wist ik dat dit was wat Deze twee mannen zijn nozems in hart ik wilde. Mannen knippen op een manier en nieren. Deze levensstijl kenmerkt die zij prettig vinden en daar hoort een zich onder andere door verzorgde Barbershop bij.”. Dit idee borrelt al een paar gezichtsbeharing, kleding die net even wat jaar bij Arie en Dion. Tijdens een try-out stoerder is, maar vooral dat het niet uit van de Barbers op Retropop kwam Wilco een modeblaadje komt. “De stijl is gelikt en langs en daar raakten we over het idee aan vooral stoer. We gaan ook de kant op van de praat. Nu gaan Dion en Wilco met de de Scandinavische stijl met wollen truien hulp van Arie verder met Nozem Barbers en mutsen. De stoere schoenen van een en Tattoo. “We brengen het terug naar de nozem zijn belangrijk, maar het belangrijkkern. In de jaren 30 zaten barbers en tattoo ste is dat we niet in een hokje te passen artiesten ook bij elkaar. Met alle regels zijn.”, legt Wilco mij uit. Op de vraag of het van nu zit Wilco wel in een aparte ruimte een reactie is op alle stijlen is het antwoord vanwege hygiënische redenen, maar door van Dion: “Nee, de nozem was er altijd al. het grote raam is het toch één geheel.”.

Hij valt nu alleen meer op.”.

In tegenstelling tot de barbier is de tatHet eigenwijze uiterlijk is niet het enige tooshop is voor iedereen, man en vrouw. dat een nozem maakt, want ook techniek Wilco vindt dit een belangrijk punt. “Ik wil en natuur horen erbij. Dion legt uit: “We een plek maken waar je je welkom voelt. houden van motoren en terreinwagens.

Er zijn veel tattooshops waar de uitstraling Met die terreinwagen kunnen we de natuur duister van is. Ik wil geen zwarte muren in en genieten van roofvogels en vissen op die angst aanjagen. Ik wil een chique plek karpers. In het bos gaan we houthakken. maken waar iedereen zich welkom voelt. Ik Dat hout verbranden we thuis in de kachel noem mezelf ook geen tatoeëerder, maar om weer warm te worden van een lange een kunstenaar. Want bij mij krijg je niet dag in de natuur. Ondertussen genietend iets dat je op internet vindt, maar een uniek van een Cubaanse sigaar, een glas whisky kunstwerk dat bij je past.” en een goed gesprek.”. Dit is gelijk de perfecte dag voor een nozem volgens Wilco.

De nozem blijft een rebel en een uniek Hij en Dion sluiten de werkdag vaak op die kapsel en persoonlijke lichaamskunst hoort manier af. Dit laat direct zien dat het een daarbij. De Nozem Barbers en Tattoo moet levensstijl is met alles wat daarbij hoort. een plek worden waar mannen hun eigen Waarschijnlijk ziet iedere man wel iets van identiteit kunnen creëren, zoals Dion en zichzelf in dit verhaal.

Wilco dat hebben gedaan.

Wilco werd vroeger door zijn oma “kleine nozem” genoemd. Zijn oma had een voorspellend inzicht. “Ik heb allerlei baantjes gehad, zoals vertegenwoordiger, maar niets paste bij mij. Ik had wel altijd iets met tekenen en daar wilde ik op gegeven moment iets mee doen. Toen kreeg ik een tattoomachine in mijn hand. Dat gevoel vergeet ik nooit meer. Dit was wat ik wilde doen. Als ik dan ergens echt voor ga doe ik het ook goed. Ik ben jaren naar Maleisië, Taiwan en Subliem | 49

ADVERTORIAL

50 | Subliem

LIFESTYLE

DE REIS NAAR INTERNATIONAAL GELUK HENRICE KUPPER, VAN FAILLIETE KWEKER NAAR INTERNATIONALE GELUKSBRENGER Een mailtje van de Amerikaanse uitgever, America Star Books, bracht alles in een stroomversnelling. Eerst dacht ik “het zal wel”, maar toch was er iets dat mijn aandacht trok en dus las ik het mailtje nog een keer en toen nog een keer. Het was een aanbod van een Amerikaanse uitgever om mijn boek Ik ben GELUKKIG, u ook? te vertalen en wereldwijd uit te geven voor een periode van drie jaar. Ik heb het contract laten controleren. Er was niets mis mee. Dus nu wordt mijn boek door zeven salespersonen wereldwijd gepromoot. Het wordt op dit moment zelfs in het Spaans vertaald.

De reis naar dit moment was er een van horten en stoten. De relatie met mijn moeder was niet goed. Ze had iets tegen meisjes en daardoor werd ik mishandeld.

Ik ben op mijn zestiende van huis weggelopen en op kamers gaan wonen. Later heb ik mijn eerste man gevonden waarmee ik vijf kinderen heb gekregen.

Helaas was hij alcoholist. Ons oudste kind is overleden aan een hersentumor. Je houdt je dan sterk overdag.

Je probeert leuke dingen doen met de andere kinderen omdat ze zo jong zijn, maar ’s avonds ben je emotioneel helemaal stuk.

Uiteindelijk ben ik met mijn vier kinderen gevlucht naar een blijf-van-mijn-lijfhuis, omdat mijn ex, naast zijn alcoholisme, mij ook mishandelde. Daarna heb ik Fons, mijn huidige man, leren kennen. Helaas was de ellende nog niet voorbij, want hoewel ik nu van schadelijke relaties af was begon mijn lichaam te protesteren. Ik kreeg kanker en reuma. Gelukkig ben ik nu genezen van kanker.

Door alle omstandigheden kreeg ik depressieve klachten. Vaak vroeg ik mij af of het dan nooit ophield.

Veel mensen zeggen dan ook: “Je moet het verleden achter je laten.”, maar niemand kon me vertellen hoe ik dat moest doen.

De huisarts heeft me doorverwezen naar een herstellingsoord. Daar kreeg ik Rationeel Emotieve Therapie.

Dat was heftig. Na zes weken moet je thuis deze therapie voortzetten. Dat heb ik gedaan en ik heb me verdiept in het hindoeïsme, boeddhisme en tantrisme.

De combinatie van deze Oosterse en Westerse filosofieën heeft mij echt geholpen. Door te mediteren heb ik alle narigheid uit mijn leven kunnen accepteren en verder kunnen gaan. Vooral het loslaten van mijn overleden dochter was een bijzonder moment voor mij.

In mijn visioen tijdens het mediteren had ze me nodig en heb ik haar zorg kunnen overdragen aan een vriend van vroeger, die ook is overleden. Dit gaf me een ontzettend gevoel van rust.

Hierdoor kon ik de eerste stappen zetten in de richting van mijn dromen. Mijn man en ik zijn cactussen gaan verkopen op markten in Nederland en Duitsland.

Daarmee hebben we geld bij elkaar gespaard voor de aankoop van een kwekerij. Ik houd namelijk van creëren en de natuur. Helaas gingen we door beginnersfouten failliet. Het gebeurde op een ochtend. Om 8 uur ’s ochtends stond alles er nog mooi bij, om 11 uur ’s ochtends waren de plantjes van drie tafels opeens dood.

Wat dat met je doet is met geen pen te beschrijven.

We hadden niet voldoende financiële reserves om een doorstart te maken. Daardoor belandden we in de schuldsanering. Dat was ook een periode van bezinning. Ik had niets meer, door omstandigheden kon ik weer op nul beginnen. Dus wat wilde ik nu? Ik wilde gelukkig worden.

Uiteindelijk word ik gelukkig als ik ook andere mensen gelukkig maak. Tijdens een gesprek vroeg een vriendin: “Waarom wordt je geen coach?”. Daar had ik nog nooit bij stilgestaan, omdat ik vooral een doener ben. Toen heb ik de opleiding Academie voor Counseling en Coaching gevonden. Deze en nog vele andere opleidingen gaven me handvatten om professionele hulp te bieden. Dat doe ik nu nog steeds met DEDITIO. Door al mijn ervaringen en door het vinden van mijn eigen geluk vind ik het belangrijk mijn kennis te delen zodat ook andere mensen hun geluk kunnen vinden.

Daarom heb ik besloten een boek te schrijven. Door mijn eigen ervaringen weet ik hoe belangrijk praktische informatie is. Dit boek beschrijft dan ook hoe je iets doet. Daardoor is het boek functioneel en ga je echt naar de essentie. Om direct resultaat te behalen staan er oefeningen in die je elke dag kunt doen om de weg naar geluk te vinden.

De eerste stap is om aan jezelf te erkennen dat je het anders wilt. Het is belangrijk om je te richten op de dingen waar je wel invloed op hebt en dit te laten bij de dingen die je niet kunt veranderen.

Deze zomer krijg ik de eerste verkoopcijfers uit de VS. Mijn droom is dat ik door deze kans, via lezingen en trainingen, over de hele wereld mensen kan motiveren en inspireren om ook hun geluk te vinden. Dat alles na een mail waarvan ik dacht “het zal wel”.

Subliem | 51

DESIGN

52 | Subliem

DESIGN

WIT LICHT TRENDS IN RAAMDECORATIE 2015

Wat we voor de ramen hangen bepaalt voor een groot gedeelte de sfeer in huis. Maar raamdecoratie heeft meerdere functies: van het buiten houden van nieuwsgierige blikken tot het verduisteren en zelfs isoleren van een ruimte. Er zijn ontzettend veel keuzes en nieuwe technologieën, dus voor elke ruimte in huis een geschikte oplossing.

Dit seizoen is het wit dat de toon zet in de trends voor raamdecoratie. Door alle indrukken die we dagelijks opdoen – buiten of achter een computerscherm – gaan we thuis op zoek naar rust. Wit symboliseert die puurheid en sereniteit.

In huis staat dat tijdloos en modern, maar ook met een Scandinavische sfeer doet wit het goed en is alles behalve saai. Voor een kleur die eigenlijk geen kleur is, zijn er namelijk bijzonder veel varianten. Whitewash of kalk, parel of melk, eierschaal of linnen zorgen voor een ‘kleurenwaaier’ aan wit.

De verschillende tonen combineer je met elkaar: wit-op-witop-wit, zo ontstaat er een mooie gelaagdheid. Op die manier kan wit minimalistisch zijn, maar ook spannend!

WIT WONEN Wit staat voor licht en lichtinval bepaalt voor een groot deel de sfeer in het interieur. In de woonkamer kies je voor een combinatie van functionaliteit en een fijne ambiance.

Zo zorgen verticale jaloezieën in gesloten toestand voor optimale privacy en als ze open zijn, geven ze een prachtige lichtinval en filtering van de lentezon. De jaloezieën van SUNWAY zijn er in verschillende materialen – textiel, aluminium en kunststof – dus voor ieder wat wils. Deze combineer je met woonaccessoires in wit of lichte pasteltinten en natuurlijke materialen zoals marmer, wol, blank hout en vlas.

Met de nieuwe collectie stoffen van Eijffinger in natuurlijke tinten geef je het witte interieur een subtiele kleurinjectie. Het palet van de Ballad-stof wordt in balans gehouden door de afwisseling van gekleurde en naturel gekleurde draden. Door het trendy kleurverloop ontstaat een verticale streep, waardoor de ramen nog hoger lijken.

Ga je voor een meer Scandinavische

sfeer, kies dan voor de Fiton-stof van Vadain. Het ingeweven streepdessin en het linnen dat in de stof verwerkt is, zorgen voor een natuurlijke uitstraling. Helemaal in lijn met de stijl van onze bovenburen!

SMETTELOZE KEUKEN De keuken is het kloppende hart van het huis en staat vaak in open verbinding met de woonkamer. Daarom besteden we steeds meer aandacht aan de inrichting en styling ervan. Een witte keuken oogt hygiënisch en schoon. Wit in de keuken te steriel? Niet als je het combineert met natuurlijke materialen zoals hout, beton en mooie grijstinten. Met de duorolgordijnen van Bece combineer je eenvoudig een zachte lichtinval met privacy, voor als je gezellig aan het tafelen bent en liever geen pottenkijkers hebt. Rommelige chefs of ouders van kleine keukenprinsen en –prinsessen hoeven zich over vlekken in de raambekleding bovendien geen zorgen te maken. De Dustblock® van Luxaflex is een vochtafstotende finish, die de Plissé Shades geschikt maakt voor de keuken: laat gerust je kookkunsten - en de keukenmachine - erop los!

LICHTE SLAPERS Houd je van een slaapkamer die verduisterd is of word je liever wakker met de zon? Het kan allebei. De Jasno Folds zijn gemaakt van geweven papier wat zorgt voor een mooie filtering van het licht en een duurzame uitstraling.

De Folds zijn er in twee variaties; een semi-transparante, lichtdoorlatende versie of een dim-out variant met een subtiele lichtinval voor slapers die meer van donker houden.

Het geweven papier geeft het zonlicht in de slaapkamer een warme, romantische gloed.

Kies je voor diverse wittinten in de slaapkamer, dan krijgt de ruimte direct een fris en tijdloos gevoel. IN combinatie met wit bedtextiel geeft dat extra luxe uitstraling: een bed waar je echt in wilt duiken! Vachten, leer en blond hout maken de witte slaapkamer minder klinisch. Kies voor lange gordijnen uit de Weelde collectie van Vadain. De extra hoge zoom geeft een luxe hoteleffect. Kom dan nog maar eens je bed uit!

SPEELS WIT Aandacht voor moderne raambekleding in de kinderkamer is geen overbodige luxe: wij zijn erbij geholpen als onze kleintjes de hele nacht doorslapen. Wit geeft rust en wat bonte prints maken het speels. Kinderen zijn dol op kleur, dus de raamdecoratie mag je best een kleurtje geven. De Dupli gordijncollectie van Bece is uitgevoerd in uiteenlopende tinten, van rustige pastellen tot hippe grijzen en felle, uitbundige kleuren.

Langer doorslapen gaat beter in een donkere slaapkamer.

Daarom ontwikkelde Luxaflex een collectie verduisterende rolgordijnen en Plissé Shades met gezellige dessins. Zo leven sprookjes verder voor de ramen. De raamdecoratie Subliem | 53

DESIGN is ontworpen met oog voor veiligheid en comfort, zo is de bedieningslengte voor de meeste bekleding met koord- of kettingbediening teruggebracht, om het risico op letsel bij jonge kinderen te beperken. Je kunt ze zorgeloos laten spelen in hun witte paleisje.

HET ULTIEME THUISKANTOOR Op kantoor moet je je kunnen concentreren en wil je niet worden afgeleid door allerhande snuisterijen en felle kleuren. Wit is een vanzelfsprekende keuze voor de werkplek die een serieuze uitstraling heeft. Jasno lanceert dit voorjaar de Swings lamellen.

Uniek aan deze lamellen is dat ze in diverse 3D standen gedraaid kunnen worden. Om en om, bijna dicht en allerlei variaties daar tussenin. Handig om zonlicht van je computerscherm te weren, en voor privégesprekken sluit je de lamellen in één handomdraai.

Natuurlijk wil je ook in het thuiskantoor optimaal genieten van je uitzicht en de lichtinval, maar zonder concessies te doen op privacy. De paneelgordijnen van SUNWAY zijn perfect voor grote raampartijen, en ook zeer toepasbaar als roomdivider. Zo creëer je makkelijk een thuiswerkplek, die stijlvol is afgescheiden van de rest van de woonkamer.

54 | Subliem

INNOVATIEF EN GEDURFD Witte gordijnen eentonig? Niet met de innovatieve stoffen van Nya Nordiska. Al 50 jaar staat dit Duitse bedrijf voor revolutionair textiel. Het nieuwe gordijn Patch is een re-interpretatie van de klassieke Roman blinds. Met een laser zijn er kleine gaatjes in de stof geperforeerd voor een fijne lichtfiltering. Door de blauwe rondjes en de rode draad krijgt de raamdecoratie een DIY-gevoel.

Voor een statement aan het raam kies je de lichte stoffen van Borås Cotton. Het Zweedse bedrijf blaast, samen met ontwerpers Sven Fristedt en Lena Boije, nieuw leven in dessins uit de jaren ‘50, ‘60 en ‘70. Fristedt behoorde tot een nieuwe generatie van Zweedse textielontwerpers die tijdens de jaren 1960 opstond.

Met een schaar, borstels en kleurpotloden als instrumenten, maakte Fristedt gedurfde ontwerpen die nog steeds tijdloos zijn.

PRIJSVRAAG

PRIJSVRAAG

Van kliek naar sjiek Eugénie

omslag def.indd 4

B enda

Spaarzaam koken met kliekjes

08-03-15 09:45

Onder de lezers van Subliem magazine mogen wij 10 exemplaren verloten van het boek “Van kliek naar sjiek”. Stuur uw meest sjieke kliekrecept in voor 14 juni naar redactie@closermedia.nl. De redactie zal samen met Eugenie Benda en Leon Stam van Oma Serveert de inzendingen beoordelen. Natuurlijk publiceren wij deze tien recepten ook op onze website!

Subliem | 55

ADVERTORIAL

‘SONNEVELD IS DE ROL VAN MIJN LEVEN’ INTERVIEW TONY NEEF

Musicalster Tony Neef bereidt zich momenteel voor op een reprise van Sonneveld de Musical. De nieuwe reeks start in februari. Subliem ontmoette hem in Veenendaal tijdens een repetitie van The Sound of Music, waarin hij de rol van Max Detweiler vervult. Een gesprek over cabaretgrootheid Wim Sonneveld, zijn roots, Duitstalige feestmuziek en pinguïns.

Een meisje toonladdert wat raak op haar gitaar in de hoek, terwijl twee leden van de theatercrew aan de lange tafel hun slaapgebrek beklagen. Verder is het leeg in de artiestenfoyer van theater de Lampegiet in het Utrechtse Veenendaal. Vanuit de aangrenzende zaal is meerstemmig gezang te horen. Er vindt een soundcheck plaats voor een van de laatste try-outs voor de iconische musical The Sound of Music, die op 23 november zijn première zal beleven in Den Bosch. Het is namelijk 50 jaar geleden dat de bekende film met Julie Andrews uitkwam. Voor producent Albert Verlinde aanleiding om deze klassieker af te stoffen en opnieuw op de planken te zetten. De rol van de charmante charlatan Max Detweiler is in handen van Tony Neef, musicalster met roots in Groningen en Drenthe. Sinds zijn doorbraak in de musical Miss Saigon (hij speelt de Amerikaanse soldaat Chris, die verliefd wordt op een Vietnamees meisje), heeft hij gestalte mogen geven aan wereldberoemde personages, zoals Jean Valjean in Les Misérables, Billy Flynn in Chicago en Oliver Warbucks in Annie. De meeste lof oogstte de acteur echter met zijn volprezen vertolking van Wim Sonneveld in de gelijknamige theatervoorstelling. In februari

56 | Subliem

kruipt hij opnieuw in de rol van deze grootmeester van het Nederlandse cabaret in een vernieuwde versie van deze show.

COMIC RELIEF Dan stokt het gezang in de zaal en even later beent Tony energiek de foyer in. Een microfoontje zit op zijn voorhoofd geplakt. Gestoken in spijkerbroek en zwarte blouse, spurt hij richting de koffieautomaat in de hoek. “Ik zei toch dat het niet te lang zou duren. Even een kop koffie, ik ben zo bij je. Heb je me net gehoord?

Niet? Dan heb je het Thorbeckeplein (lied van Robert Long, red.) gemist.” Of we geen stuk taart willen? Twee langwerpige dozen vol gebak staan verleidelijk in het midden van de tafel.

Op een bijgevoegd kaartje wenst de theaterdirectie cast en crew veel succes toe. Toi-toi-toi, staat er in grote letters bij. Het schijnt een oude theatertraditie te zijn. “Cadeautjes en lekkernijen worden dan uitgewisseld bij wijze van gelukwens. Ik heb inmiddels al twee repen chocola thuis liggen”, grijnst hij. Fris ogend neemt hij plaats aan tafel, waar het gesprek al snel over gaat op zijn huidige rol van Detweiler.

Lees verder op de volgende pagina.

ADVERTORIAL

Subliem | 57

ADVERTORIAL “Zijn personage vormt de comic relief van het stuk.

Ik heb de complete tekst uitgeplozen, maar ik kan niets grappigs vinden.” In ieder geval heeft de rol een ambigu karakter. “Helpt hij de Von Trapp familie of niet? Dat blijft voor lange tijd onduidelijk. Het is niet meteen helder wat hij wil of voor wie hij partij kiest.” Voor Tony vormt The Sound of Music een mooie overbrugging naar de vernieuwde Sonneveldvoorstelling, die in februari van start gaat.

“Tot die tijd had ik geen zin in een dragende rol en gaf de voorkeur aan een plek op de achtergrond.

Ik had geen zin in de PR en wilde ook even niets met bladen als de Story of de Privé te maken hebben.” Deze bijrol was dus een geschenk uit de hemel.“Ik geniet van het gezelschap van de groep mensen die er bij betrokken is. Ook vandaag is het net een schoolreisje”, lacht hij. “Overigens een leuk weetje: wist je dat Wim Sonneveld ook Detweiler kon spelen? Hij stond voor de film op de lijst van acteurs. Dus eigenlijk kan ik deze rol helemaal niet aan me voorbij laten gaan.”

MENSENSCHUW Aankomende winter speelt hij weer de rol van Sonneveld in het DeLaMar theater te Amsterdam. De voorstelling wordt verrijkt met de geschiedenis van dit vermaarde, culturele bastion, dat van de ondergang werd gered door Sonneveld, Paul Kijzer en Piet Meerburg. In grote lijnen verandert er echter niet zoveel.

“De musical Sonneveld is een winning product. Daar hoeft dus niet zoveel aan te worden gesleuteld.” De kracht van de voorstelling schuilt volgens hem vooral in het vermogen tot ontroering. “Na afloop krijg ik van bezoekers te horen dat ze zo zijn geraakt. Bovendien komen er allemaal bijzondere details over zijn leven voorbij.

Zo was hij buiten het theater bijzonder mensenschuw en hield hij de wereld op afstand.

Voor aanvang van een optreden was Sonneveld meestal bloednerveus. Tot aan overgeven toe. Bovendien hield hij het met twee mannen, maar wist dat altijd verborgen te houden.” In de musical worden de twee grote liefdes van Sonneveld straks geportretteerd door Freek Bartels en Bill van Dijk. Bartels speelt de rol van Huub Jansen, de tekstschrijver die Sonneveld ontdekte. Van

58 | Subliem

CULTUUR Dijk is Friso Wiegersma, die vooral bekend is geworden als de tekstschrijver van misschien wel Sonnevelds bekendste nummer: Het Dorp. Maar de amoureuze aandacht van Sonneveld beperkten zich niet tot deze twee. “Hij nam wel eens een lifter mee”, vertelt Tony, terwijl hij een vinger onder zijn oog houdt. “Maar hij leidde toen een leven dat pas jaren later sociaal acceptabel werd bevonden. Wellicht dat hij daarom zo afstandelijk was.”

STOFZUIGER Hoewel hij nationale roem verwierf in 1996 met Miss Saigon, is het de rol van Sonneveld die hem, naar zijn eigen ervaring, echt op de kaart heeft gezet. “Sonneveld is de rol van mijn leven. Op straat na de voorstelling, spreken mensen me er op aan: meneer Neef, u bent hem soms gewoon. Dat is toch het mooiste wat je kan overkomen.” De voorbereiding op deze rol was vrij bescheiden. “Ik heb veel fragmenten van hem bekeken op YouTube.

Daarnaast put ik uit mijn eigen herinneringen.” Ter demonstratie wipt hij uit zijn stoel en gaat staan met overdreven, hangende schouders. “Zo loop ik er zelf meestal bij.” Dan recht hij zijn rug en gaat zijn neus enkele centimeters de lucht in. “Geoefend door zo te stofzuigen”, verklaart hij de kaarsrechte houding, die Sonneveld ook zo typeerde. Naast de mimiek, had de bevlogen cabaretier een karakteristieke wijze van praten. Tony heeft het zich allemaal eigen gemaakt. De harde s, de vloeiende frasering, de vileine intonatie. Voor een paar seconden is het alsof de geest van Sonneveld tijdelijk het lichaam van Tony heeft betrokken. Het is een rol die hij nog lang en met veel plezier hoopt te kunnen spelen. “Misschien wordt het programma net als Hazes ook 5 keer verlengd. Als dat gebeurd, ben ik er zeker bij.”

GROETEN OP STRAAT De 53-jarige musicalster woont inmiddels alweer een aantal jaren in Amsterdam. Daar woont hij samen met zijn man Benny, die werkzaam is bij de KLM. De kans dat hij terugkeert naar zijn geboortegrond, is daarentegen zeer klein. Tony werd in 1961 geboren in het Groningse Leek. Op zijn vierde verhuisde hij met zijn familie naar Roden. Zijn broer, zus en moeder wonen nog steeds in de kop van Drenthe en hij bezoekt ze regelmatig. “Benny komt uit Israël en is dus een mondain leven gewend. In Amsterdam heeft hij het prima naar zijn zin, maar Drenthe is een brug te ver. Vroeger reden we naar het noorden en bij Roden vroeg ik hem om eens goed om hem heen te kijken. Het is hier dood, was zijn enige reactie.” Maar ook al woont hij zelf niet meer in Drenthe, de mentaliteit van het platteland ligt nog steeds in hem besloten.

“Ook in Amsterdam groet ik iedereen op straat.”

GALMEN IN KLASLOKALEN Het zingen en acteren is onderdeel van zijn DNA, zo vertelt hij. “Mijn beide ouders waren bijzonder muzikaal. Mijn moeder speelde piano, mijn vader was drummer. Ze hebben elkaar ontmoet in een band. Mijn moeder die tweede stem zong: dat vond ik prachtig.” Heintje met Mama was nog zo’n zetje in de goede richting. Al snel kon Tony het zingen niet meer laten. “Mijn moeder was schoonmaakster bij een kleuterschool. Ik ging dan mee, want dan kon ik zo lekker galmen in die grote lege klaslokalen. Thuis belde zelfs de buurvrouw van vijf huizen verder een keertje aan om te zeggen dat ik zo mooi kon zingen.” Hij organiseerde zelf songfestivals met leeftijdgenootjes en begon deel te nemen aan talentenwedstijden. Op zijn 19e verhuist hij naar Groningen om andragogiek te studeren. “Zo’n typische sociale jaren zeventig studie.” Ook treedt hij op in Het Groninger uitgaansleven. De

eerste performances in de kroegen van Groningen zijn een ervaring die hem altijd zijn bijgebleven. “Tijdens de eerste regel van Summertime lag het publiek meteen in een deuk. Ik scheen een nogal overdreven mimiek te hebben.” Hij houdt ter demonstratie zijn handen ten hemel en trekt een dramatisch gezicht. “Net iets teveel van het goede.” Producent Joop van den Ende zou hem daar later nog op attent maken tijdens de repetities voor Miss Saigon: “Tony, kijk eerst even in de spiegel voordat je zingt.”

PANTY’S EN NAALDHAKKEN In Groningen wordt Tony zich ook langzaam maar zeker bewust van de zich bij hem ontluikende homoseksualiteit. “Op een bepaald moment werd ik vreselijk verliefd op een student. Dat vertelde ik mijn ouders. Ze waren not amused. Ik denk dat er bij hun vooral de angst heerste van hoe de omgeving zou reageren.”

Aanvankelijk hadden zijn ouders geen behoefte om de vriend van Tony te ontmoeten. “Maar toen ze zagen dat hij geen panty’s of naaldhakken droeg, waren ze al een stuk relaxter. Ze accepteerden het niet alleen, later werden ze zelfs een soort eerste hulp post voor vrienden en kennissen van wie de kinderen ook homoseksueel bleken te zijn.”

KEIHARDE SEKS Tijdens het gesprek druppelen steeds meer leden van de cast van The Sound of Music binnen. “Wat voor leugens vertelt deze man je”, vraagt een actrice quasi-verontwaardigd. “Ach, jij probeert gewoon weer de aandacht naar jezelf toe te trekken met dat decolleté van je”, riposteert hij. “Tenminste, als dat voor een decolleté moet doorgaan.” Er wordt gelachen. Hij bekijkt zijn collega’s.

Er zitten veel jonge honden tussen. “De meesten zijn nog net van school.” Ze hebben nog een lange weg te gaan, weet hij, die zijn eigen klim naar de top weer voor de geest haalt. Talentenwedstrijden. Het spelen van de Vieze Man in 1985 bij de Soundmixshow.

Toeren door heel Nederland met een afgetrapte Simca met deze act. Jeans. En dan Miss Saigon en Les Misérables. Tony beperkt zich overigens niet tot enkel zingen en acteren. Hij is tevens stemacteur en is in de komende kerstperiode te horen in onder meer de Penguins of Madagascar. “Heerlijk om te doen, want het mag lekker hysterisch zijn.” Opnieuw volgen er een serie gekke gezichten en geluiden. “Nnnhhhh, mmmrrrr, aaaahhhh. Ha ha, het is soms alsof je keiharde seks hebt.” Velen weten waarschijnlijk ook niet dat de musicalster veelvuldig actief is als tekstschrijver voor artiesten zoals Gerard Joling, Willeke Alberti en Ruth Jacott.

Meest bekende wapenfeit is zonder twijfel de megahit Jij Bent Zo van Jeroen van der Boom, waarvoor Tony een gouden plaat in ontvangst mocht nemen. Tot slot treedt hij veelvuldig op met de Duitstalige feestact Heidi und die Heino’s. “Het is de gezelligheid die kleeft aan die muziek. Dat zal ik er altijd bij blijven doen. Ik beleef er teveel lol aan.”

ZAKDOEKJES Wat de verdere toekomst betreft, houdt hij alle opties open.

“Plannen heb ik nooit gemaakt. Ik ben er in gerold en ik rol gewoon door.” Een bewuste keuze qua rollen maakt hij niet. Het heeft slechts een criterium. “Wie ik ook speel, het gaat mij er om dat ik iemand weet te raken. Ik denk dat daar mijn talent ligt. Het overbrengen van een gevoel. Als ik bijvoorbeeld een lied zing en de zakdoekjes komen tevoorschijn. Daar doe ik het voor.”

Subliem | 59

CULTUUR

ABBEY HOES WIL SPELEN OP DE GRENS VAN WAT GELOOFWAARDIG IS IN ERM OPGEGROEIDE ACTRICE (20) WINT GOUDEN KALF VOOR NENA Abbey Hoes speelde zich dit jaar volledig in the picture met haar titelrol in de film Nena. De in Erm opgegroeide actrice heeft zich met haar met een Gouden Kalf bekroonde vertolking definitief op de kaart gezet in de Nederlandse filmwereld. “Ik houd van personages die net op het randje zijn.”

We treffen Abbey in restaurant de Kompaszaal op het KNMS-eiland in Amsterdam. Een levendig en fris gezicht lacht ons toe.

Handen worden geschud en koffie wordt besteld. Vandaag heeft ze een drukke agenda. Na dit gesprek nog twee interviews, waaronder eentje met de Viva. Ze blijft er zelf vrij nuchter onder. “Of ik me nu ook beroemd voel? Nee, zo voelt het niet. Laatst riep mijn tante tegen me: oh, je bent nu een bekende Nederlander. Stond ik totaal niet bij stil. Het aantal interviewverzoeken is omhoog gegaan, maar verder merk ik het niet zo. Vind ik ook helemaal niet belangrijk. Maar filmmakers weten je wel gemakkelijker te vinden.

Dat is wel weer een voordeel.”

OP KLOMPEN NAAR SCHOOL De carrière van Abbey startte letterlijk met een knipoog. In een reclamefilmpje voor Roosvicee was zij te zien als het ‘meisje met de knipoog’. Na dat spotje volgden de aanbiedingen snel en kreeg ze rollen in de jeugdserie Spangas en de boekverfilmingen Razend, Koning van Katoren en Tirza. Momenteel woont ze in Amsterdam met haar vriend en haar konijn, Beest. In een stadse omgeving voelt zij zich het meest op haar plaats. Ze groeide dan ook op in het Zuid-Hollandse dorpje Mijnsherenland, dat onder de rook van Rotterdam ligt. Op haar 12e verhuisde ze met haar familie naar Erm. Haar ouders wilden een plek dichtbij de natuur.

“Met de verhuizing had ik best wel moeite. Ik moest al mijn vrienden achterlaten. Bovendien ben ik een echt stadskind. Dus het was even wennen” In Drenthe ondergaat ze dan ook een lichte cultuurshock. “Klasgenoten die op een trekker of op klompen naar school kwamen. Dat had ik nog nooit gezien.”

AF ALS EEN GIETER Al tijdens haar opleiding aan het Esdal College weet Abbey dat de ze later wil acteren. Haar eerste ervaringen deed ze al voor de verhuizing op bij theater Hofplein in Rotterdam. “Ik deed auditie voor de musical Annie, maar ik kon totaal niet zingen. Ik ging dus af als een gieter. Na die ervaring zwoer ik nooit meer auditie te doen.” Toch bleef het borrelen bij Abbey, ook toen de oversteek naar Erm inmiddels gemaakt was. “Ik vertelde mijn moeder dat ik het graag opnieuw wilde proberen, waarop ze meteen een paar audities voor me regelde. Super lief zoals ze alles voor mij regelde.

Na het Roosviceespotje, wist ik dat acteren iets is wat ik voor altijd wil doen. Het aantal audities namen na het reclamefilmpje zienderogen toe.

60 | Subliem

LEKKER REBELS De film Nena van regisseur Saskia Diesing is voor Abbey de eerste bioscoopfilm waarin ze een dragende rol vertolkt. De pers gaf jubelende recensies over dit rauwe drama, waarin de relatie tussen een jong, levenslustig meisje en haar door MS getroffen vader met zelfmoordaspiraties centraal staat. “Het verhaal is deels gebaseerd op de persoonlijke ervaringen van Saskia. Ook haar vader was Duitstalig en ziek. En het verhaal speelt zich in het Oost-Groningen van 1989. Daar heeft Saskia ook een groot deel van haar jeugd doorgebracht.” Nena omschrijft ze als ‘lekker rebels’ en ‘jongensachtig.’ “Een meisje dat aan het begin van haar leven staat en alles ontdekt wat er op die leeftijd te ontdekken valt. Seks, drugs, spannende dingen.” Een contrast met die ontluikende levenslust van Nena, vormt het uitzichtloze perspectief van Martin, de aan een rolstoel gekluisterde vader. Deze rol die wordt vertolkt door de vooral in Duitsland bekende acteur Uwe Ochsenknecht. “Over de samenwerking was ik een tikkeltje nerveus.

In Duitsland is hij een echte ster. Ik heb kennis met hem mogen maken in Berlijn. Er hangt een echte rockster vibe om hem heen.

Toen we samen over de Kurfurstendam liepen, staarde iedereen hem na.” De voorbereiding op haar rol was behoorlijk intens, omdat Nena nogal sportief is aangelegd. “Nena houdt zich bezig met honkbal, schaken en tennis in de film. Allemaal dingen waar ik totaal niet goed in ben! Dus ik heb lessen gevolgd. Bovendien praat Nena veel in het Duits met haar vader. Daar was ik ook geen held in. Dat heb ik me ook eigen moeten maken.”

KAFKA OF KIM BASINGER? Het maken van keuzes is een belangrijk thema van de film. Vader en dochter spelen elkaar afwisselend keuzes toe en maken er in de meeste gevallen een spelletje van. Nooit meer muziek luisteren of nooit meer lezen? Een dag met Kafka of een nacht met Kim Basinger? Die spelvorm krijgt opeens een dramatische wending, als de zelfmoordopties van de vader er ook bij betrokken worden. “In het leven moeten we zoveel keuzes maken. Om het ons gemakkelijker te maken, maken we daar soms net als in de film een spelletje van. Dat maakt het minder direct. En daarom misschien minder confronterend. Zelf vond ik het een hele aangrijpende scene om te spelen. Bij het lezen van het script, was het deze scene die me in het bijzonder raakte.”

SLOW MOTION Voor haar rol als Nena won Abbey in oktober een Gouden Kalf voor Beste Actrice. De kranten stonden vol van een in tranen gehulde actrice, totaal overrompeld door de toekenning van de Nederlandse tegenhanger van de Oscar. “Ik zag het totaal niet aankomen. Ik was mede genomineerd met Ariane Schluter (Lucia de B, red.) en Sigrid ten Napel (Zomer, red.) en ik ging er van uit dat Ariane zou winnen. Ook omdat Sigrid en ik nog vrij jong zijn.

Maar tijdens het voorlezen van het juryrapport, kneep mijn vriend in mijn hand. Dat gaf me een stille hoop. Ik dacht: misschien dan toch? En opeens stond ik achter het podium met een kalf in mijn handen. Ik zag mezelf later in slow motion terug op Youtube. Bij dat beeld schrok ik een beetje van de heftigheid van mijn reactie.” Het winnen van het Gouden Kalf beschouwt ze als een mooie promotie voor de film. “Nu gaan hopelijk nog meer mensen de film zien.”

SNEEUWWITJE EN DE ZEVEN KLEINE MENSEN Momenteel is Abbey druk bezig met het afronden van een indrukwekkend aantal projecten. De opnames van de tv-serie De Zwarte Tulp zitten er net op. “De serie gaat over twee rivaliserende families die elk proberen een zwarte tulp te kweken.” De onderlinge strijd loopt daarbij hoog op. “Er vallen nogal wat doden.” Ook speelt ze de titelrol in de RTL4 tv-film Sneeuwwitje en de Zeven Kleine Mensen, die op Nieuwjaarsdag te zien zal zijn. Aan de overdreven politiek correcte titel is al te horen dat het klassieke sprookje een moderne twist heeft gekregen.

De productie wemelt van de BN’ers, zoals Carlo Boszhard, Jamai Loman, Alex Klaassen, Joep Onderdelinden, Susan Visser en Leontien Borsato. Verder vervulde ze nog een kleine rol in De Ontsnapping, naar het boek van Heleen van Royen.

GRENS VAN GELOOFWAARDIGHEID Vastomlijnde plannen voor de toekomst heeft ze voorlopig niet. Eerst wil ze haar opleiding aan de toneelschool in Amsterdam afronden. Wensen heeft ze echter wel.

“Ik bewonder de films van Amerikaanse regisseurs, zoals Wes Anderson en Quentin Tarantino, maar ook het werk van Nederlandse filmmakers zoals Arne Toonen (Dik Trom) en Michiel ten Horn (Aanmodderfakker). Zij maken gestileerde en kleurrijke films met personages die net op het randje zijn.

Dat sluit aan bij wat ik zelf ook graag wil doen: spelen op de grens van wat geloofwaardig is.”

Subliem | 61

ADVERTORIAL

6262 | Subliem | Subliem

SPORT

DE OUDSTE CLUB VAN DRENTHE...

ACHILLES 1894 Onze provincie kent vele verschillende sporten. In de serie De oudste club van Drenthe... belichten we elke keer de oudste club van een amateursport. In deze aflevering: voetbalvereniging Achilles 1894 uit Assen.

Assen telt zo’n 67.000 inwoners. Ruim 800 daarvan zijn lid van Achilles 1894, de oudste amateurvoetbalclub van Drenthe. Traditiegetrouw spelen deze voetballers in een roodzwart shirt, zwart broekje en rode kousen. De vijf sportvelden zijn gevestigd in woonwijk Marsdijk. Het hoofdveld heeft een fraaie tribune met ruimte voor 520 supporters.

De club werd op 24 december 1894 mede opgericht door de heer J.H.L. Koning en heette aanvankelijk de Asser Football en Cricket Club (saillant detail: er is nooit een cricketwedstrijd afgewerkt). Op 3 november 1895 werd wel de eerste voetbalwedstrijd gespeeld. Tegen Go-on werd er met 7-0 gewonnen.

“We zijn een trotse club met een rijke historie”, vertelt voorzitter Ronald Keen. “Zo speelde Willy Westra van Holthe bij ons, de eerste noordelijke speler in het Nederlands elftal.” Op 24 maart 1913 speelde deze aanvaller zijn eerste wedstrijd voor Oranje in een vriendschappelijk duel tegen Engeland (2-1 winst).

Een van de grootste successen vond plaats in seizoen 1938/’39. Toen werd de noordelijke titel gewonnen tegen Heerenveen (met een jonge Abe Lenstra in het team).

Tegenwoordig speelt het eerste elftal van Achilles 1894 in de Zondag Hoofdklasse C. De voorzitter geeft aan dat het de wens is om de komende tijd een stabiele Hoofdklasser te zijn.

Wel is er de aspiratie om naar de Topklasse te promoveren.

Ondanks dat de historische prijzenkast goed gevuld is, strijdt de Assense club onder leiding van trainer Theo ten Caat dit seizoen tegen degradatie.

Subliem | 63

Zakelijke telecom ĂŠcht op maat!

Telecom 2 Business

Exclusief bij Telecom2Business.nl

VOLT E FAC E / M OD E L C LAU D IA BIJ KONINKLIJKE BESCHIKKING HOFLEVERANCIER

HOOFDSTRAAT 49 EMMEN - 0591 612335 - EMMEN@GREVING.NL WWW.GREVING.NL