สารบัญ ปีที่ ๒/๓ ฉบับที่ ๗ ประจำ�เดือนมีนาคม ๒๕๖๐
เจ้าของ :
นายจ้างควรรู้....
๖
ลูกจ้างควรรู้...
๘
สำ�นักงานสวัสดิการและ คุ้มครองแรงงานจังหวัดเชียงใหม่
ที่ปรึกษา :
นายธรรศณัฏฐ์ นุชแสงพลี สวัสดิการและคุ้มครองแรงงานจังหวัดเชียงใหม่
การให้ความช่วยเหลือ ลูกจ้าง
๑๐
กองบรรณาธิการ / ออกแบบศิลปกรรม
ภารกิจ สสค.ชม
๑๒
สาระสุขภาพดี
๑๖
ถาม-ตอบ กฎหมายแรงงาน
๑๖
:
ว่าที่ร้อยโทธนทัต ช่างคำ�มูล
นักวิชาการแรงงาน
ติชม ให้ข้อคิดเห็น
EDITOR TALK ปีที่ ๒ ฉบับที่ ๗ ประจำ�เดือนมีนาคม ปี ๒๕๖๐
EDITOR TALK
จากภาพ EDITER TALK ขอแสดงความยิ น ดี กับแรงงานสตรี จังหวัดเชียงใหม่ ทั้งสามท่านที่ได้ รั บ คั ด เลื อ กเพื่ อ รั บ ประทานโล่ ร างวั ล สตรี ทำ � งาน ดีเด่นจากพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ เพื่อเป็นการยกย่อง เชิดชู เกียรติ และประกาศเกียรติคุณให้ทุกภาคส่วนใน สังคมได้ตระหนักถึงคุณค่าความสำ�คัญของแรงงาน หญิง โดยมี ร้อยเอกจรัญ คุณยศยิ่ง นักวิชา การแรงงานชำ�นาญการพิเศษ แทนสวัสดิการและ คุ้มครองแรงงานจังหวัดเชียงใหม่ ร่วมแสดงความ ยินดีในครั้งนี้ ช่ ว งนี้ อ ากาศร้ อ นถึ ง ร้ อ นจั ด การดู แ ลสุ ข ภาพ เป็ น เรื่ อ งสำ � คั ญ ครั บ โดยเฉพาะแรงงานที่ ต้ อ งอยู่ ภ าย ใต้ แ สงแดดเป็ น เวลานานๆ เนื้ อ หาภายในฉบั บ นี้ จึ ง มี ส า ร ะ สำ � คั ญ ด้ า น สุ ข ภ า พ ที่ น า ย จ้ า ง / ลู ก จ้ า ง ที่ควรรู้ ด้านสุขภาพช่วงฤดูร้อนครับ เพื่อป้องกันตนเองไม่ให้ เจ็บป่วย นอกจากนี้ยังมีข่าวสารภารกิจต่างๆ ของกระทรวง แรงงาน และกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน สามารถ ติดตามเนื้อหาต่างๆ ได้้ครับ... บรรณาธิการ
ก
ป ก า พจ
ภา
งานรณรงค์ส่งเสริมสิทธิแรงงานสตรี
(วันสตรีสากล) จังหวัดเชียงใหม่ ประจำ�ปี ๒๕๖๐ เมื่อวันที่ 7 มีนาคม 2560 สำ�นักงานสวัสดิการและคุ้มครอง แรงงานจั ง หวั ด เชี ย งใหม่ จั ด งานรณรงค์ ส่ ง เสริ ม สิ ท ธิ แรงงานสตรี (วันสตรีสากล) จังหวัดเชียงใหม่ ประจำ�ปี 2560
นายธรรศณัฏฐ์ นุชแสงพลี สวัสดิการและคุ้มครอง แรงงานจังหวัดเชียงใหม่ ได้มอบหมายให้ ร้อยเอกจรัญ คุณยศยิ่ง นักวิชาการแรงงานชำ�นาญการพิเศษ ดำ�เนินการจัดงานรณรงค์ ส่งเสริมสิทธิแรงงานสตรี (วันสตรีสากล) จังหวัดเชียงใหม่ ประจำ� ปี 2560 ขึ้น โดยมีนายประจวบ กันธิยะ รองผู้ว่าราชการจังหวัด เชียงใหม่ เป็นประธานมอบใบประกาศเกียติคุณสตรีทำ�งานดีเด่น จังหวัดเชียงใหม่ จำ�นวน 10 คน และมอบช่อดอกไม้แสดงความ ยินดีแก่ สตรีทำ�งานดีเด่น ระดับประเทศ จำ�นวน 2 คน ภายในงานฯ ได้มกี ารจัดเสวนาวิชาการในหัวข้อ “แรงงาน สตรียุคใหม่ร่วมใจก้าวไกลสู่ไทยแลนด์ 4.0” ทั้งนี้มีหน่วยงานใน สังกัดกระทรวงแรงงานจังหวัดเชียงใหม่ ภาคเอกชน ร่วมกันจัด นิทรรศการส่งเสริมสิทธิแรงงานสตรี การตรวจสุภาพแก่แรงงาน สตรี ณ ศูนย์ประชุมนานาชาติคมุ้ คำ�เชียงใหม่ อำ�เภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ มีผู้ร่วมงาน จำ�นวน 200 คน
สำ�นักงานสวัสดิการและคุม้ ครองแรงงานจังหวัดเช ยี งใหม่
5
นายจ้างควรรู้
ศูนย์เรียนรู้ ด้านความปลอดภัย
ความปลอดภัย
ในงานบริการ
(โรงแรม ห้างสรรพสินค้า สถานบันเทิง)
ตอน การจัดระบบน้ำ�ดับเพลิและอุปกรณ์ประกอบ ฤดูร้อนเป็นช่วงที่ต้องให้ความระมัดระวัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งอัคคีภัยที่จะเกิดขึ้นได้ง่าย อันเนื่องมาจากอากาศที่ร้อนจัด จึงเป็นปัจจัยให้มีการใช้ไฟฟ้าเพิ่มมากขึ้น ตลอดจน พายุฤดูร้อนที่มักจะเกิดลมพัดแรง ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดอัคคีภัยและลุกลาม ไปยังพื้นที่ต่างๆ ได้ง่าย วิธีการระมัดระวัง ป้องกันตนเองจากปัญหาอัคคีภัยในช่วงฤดูร้อนนั้น เริ่มจากการ ตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้าในบ้าน หากพบจุดชำ�รุดให้รีบเปลี่ยนโดยทันที และให้ใช้ อุปกรณ์ไฟฟ้าทีม่ คี ณ ุ ภาพ เช่น หน้าร้อนคนมักเปิดอุปกรณ์ทใี่ ห้ความเย็นอย่างพัดลม หากพัดลมเก่าหรือไม่มมี าตรฐาน เมือ่ เปิดใช้ไปนานๆ โดยไม่มก ี ารหยุดพักอาจเกิดเหตุ มอเตอร์ไหม้ หรือไฟฟ้าลัดวงจรได้ ศูนย์การเรียนรู้ด้านความปลอดภัย จึงนำ�วิธีการจัดระบบน้ำ�ดับเพลิง และอุปกรณ์ จากสำ�นักความปลอดภัยแรงงาน มาให้นายจ้าง ได้ศึกษาครับ...
6
กลุม่ งานด้านความปลอดภัยในการทำ�งาน พ ืน้ ท ี ่ ๒
สำ�นักงานสวัสดิการและคุม้ ครองแรงงานจังหวัดเช ยี งใหม่
7
ลูกจ้างควรรู้
รับมือฤดูร้อน
กับโรคฮีทสโตรก (Heat Stroke) หรือโรคลมแดด แรงงานทีท ่ ำ�งานในทีแ่ จ้ง ควรหาทางรับมือกับอากาศร้อนจัด พยายามอยู่ ในที่ร่ม หลีกเลี่ยงแสงแดดจ้า หากเลี่ยงไม่ได้ ควรดื่มน้ำ�ให้เพียงพอเพื่อ ปรับอุณหภูมิของร่างกายที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว จากสภาพอากาศที่มีอุณหภูมิเพิ่มขึ้นในช่วงนี้ อาจเกิดปัญหาสุขภาพตามมาโดยเฉพาะ โรคฮีทสโตรก (Heat Stroke) หรือโรคลมแดด ซึ่งเกิดจากการที่ร่างกายอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ อุณหภูมิสูงและได้รับความร้อนมากเกินไปทำ�ให้เกิดการทำ�งานที่ผิดปกติของสมองในส่วน การควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย สัญญาณเตือนที่สำ�คัญของโรคฮีทสโตรก คือไม่มีเหงื่อแม้จะอากาศร้อน หน้าแดง ตัวร้อนจัดขึ้นเรื่อยๆ รู้สึกกระหายนํ้ามาก วิงเวียน ปวดศีรษะ คลื่นไส้ หายใจเร็ว อาเจียน เกร็งกล้ามเนื้อ ชัก มึนงง สับสน การรับรู้ลดน้อยลง อาจหมดสติ หัวใจเต้นเร็วแต่แผ่วเบา หากไม่ได้รับการแก้ไขอย่างถูกต้องและทันเวลา อาจทำ�ให้หัวใจหยุดเต้นและถึงแก่ชีวิตได้ สำ�หรับผู้ที่มีความเสี่ยงในการเกิดโรคฮีทสโตรก คือ ผู้สูงอายุ เด็ก ผู้ที่อดนอน ดื่มเหล้าจัด แรงงานทีท่ �ำ งานในสภาพอากาศทีร่ อ้ นชืน้ และผูท้ เี่ ป็นโรคเรือ้ รัง สำ�หรับการปรับพฤติกรรม สุขภาพเพื่อป้องกันโรคฮีทสโตรก คือ ดื่มนํ้า 1 - 2 แก้ว ก่อนออกจากบ้าน ในวันที่มีอากาศ ร้อนจัด ควรสวมใส่เสื้อผ้าที่มีสีอ่อน โปร่งและสามารถระบายอุณหภูมิความร้อนได้ดีและ ป้องกันแสงแดดได้ และหากต้องอยู่ท่ามกลางสภาพอากาศร้อนหรือออกกำ�ลังกลางสภาพ อากาศร้อน ควรดื่มนํ้าชั่วโมงละ 1 ลิตร แม้จะไม่รู้สึกกระหาย หากพบเจอผู้เป็นโรคฮีทส โตรกสามารถช่วยเหลือเบื้องต้น โดยนำ�เข้าในที่ร่ม นอนราบ ยกเท้าสูงทั้งสองข้าง ถ้ามีการ อาเจียนให้นอนตะแคงก่อน เมื่ออาเจียนแล้วให้นอนหงาย คลายเสื้อผ้าที่รัดแน่นออก ใช้ผ้า ชุบนํ้าเย็นหรือน้ำ�แข็งประคบ ตามซอกลำ�ตัว คอ รักแร้ เชิงกราน ศีรษะ เพื่อระบาย ความ ร้อนร่วมกับการใช้พัดลมเป่าระบายความร้อน ราดน้ำ�เย็นลงบนตัว เพื่อลดอุณหภูมิร่างกาย ให้ลดตํ่าลง ให้ดื่มนํ้าสะอาดหรือเกลือแร่เพื่อทดแทน แล้วรีบนำ�ส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด ที่มา: ฝ่ายประชาสัมพันธ์ กรมการแพทย์ 8
กลุม่ งานด้านความปลอดภัยในการทำ�งาน พ ืน้ ท ี ่ ๒
สำ�นักงานสวัสดิการและคุม้ ครองแรงงานจังหวัดเช ยี งใหม่
9
10
กลุม่ งานด้านความปลอดภัยในการทำ�งาน พ ืน้ ท ี ่ ๒
ภารกิจ สสค.ชม. เดือนมีนาคม ๒๕๖๐
12
กลุม่ งานด้านความปลอดภัยในการทำ�งาน พ ืน้ ท ี ่ ๒
สำ�นักงานสวัสดิการและคุม้ ครองแรงงานจังหวัดเช ยี งใหม่
13
หลายปัญหาสุขภาพจาก หมอกควัน…
ร่วมด้วยช่วยกันงดเผาทุกชนิด
จังหวัดเชียงใหม่ ถือเป็นอีกจังหวัดหนึง่ มีมกั มีปญ ั หาของมลพิษทางอากาศ รวมทัง้ ปัญหาจากหมอกควัน ซึง่ มักเกิดขึน ้ ในช่วง
ปลายหนาว เข้าร้อน ประมาณเดือนมีนาคม ถึงช่วงเมษายน สาเหตุสว่ นใหญ่ๆ ก็มาจากฝีมอื ธรรมชาติเองทีเ่ กิดไฟป่า และทีส่ ำ�คัญ ที่มาจากน้ำ�มือมนุษย์ของเราเองนี่แหละ ที่มีทั้งการเผาป่า เผาขยะ เผาวัชพืชต่างๆ ซึ่งนั้นก็ล้วนก่อให้เกิดทั้งควันไฟ ผุ่นละออง เถ้า เขม่าควัน ทำ�ให้เกิดมลพิษทางอากาศตามมา แล้วใครล่ะทีเ่ ป็นคนสูดดม เอาอากาศเหล่านัน ้ เข้าไปหายใจ ??? … “ถ้าไม่ใช่พวกเราเอง”
14
กลุม่ งานด้านความปลอดภัยในการทำ�งาน พ ืน้ ท ี ่ ๒
พญ.กัญจน์รัศม์ พิริภัณฑ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้าน หู คอ จมูก โรงพยาบาลลานนา ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับ ผลกระทบของปัญหาหมอกควัน และมลพิษทางอากาศ ว่า อันตรายจากภาวะหมอกควันนี้ เกิดจากสารในหมอก ควัน ที่มีทั้งฝุ่นขนาดเล็ก และแก๊สพิษ หากเราสัมผัส สูดดมหมอกควันมากๆ อาการที่จะแสดงให้เห็นแรกเลย ก็คือ ไอ หายใจติดขัด หอบหืด เคืองตา ตาแดง จาม คัดจมูก น้ำ�มูกไหล รวมทั้งอาจมีผื่นคันทางผิวหนังได้ และหากร่างกายได้รบั หมอกควันสารพิษต่างๆ ในอากาศ เข้าไปสะสมจำ�นวนมากแล้ว ก็อาจจะส่งผลทำ�ให้ระบบ ทางเดินหายใจ ระบบหัวใจ รวมไปถึงระบบสมอง ก่อให้ เกิดโรคเฉียบพลัน อาทิ โรคกล้ามเนือ้ หัวใจตาย เส้นเลือด ในสมองตีบ หลอดลมอักเสบ ไอเรือ้ รัง หายใจลำ�บาก รวม ทั้งจะทำ�ให้โรคเรื้อรังที่เป็นอยู่ เช่น โรคถุงลมโป่งโพง โรค หอบหืด กำ�เริบหนักได้อกี ด้วย นอกจากนัน้ สารพิษทีอ่ ยูใ่ น อากาศ หากเราสูดดมมากๆ ยังทำ�ให้เกิดความเสีย่ งให้เกิด เป็นโรคมะเร็งปอดได้อีกด้วย
พยายามหลีกเลี่ยงกิจกรรมในที่โล่งแจ้งในช่วงที่มี หมอกควัน เนื่องจากข้างนอกมันไม่สามารถควบคุมสภาพ อากาศ เหมือนในห้องแอร์ได้ ฉะนั้นก็ควรหลีกเลี่ยงการทำ� กิจกรรมภายนอก หากไม่จ�ำ เป็น หรือหากหลีกเลีย่ งไม่ได้ ก็ ควรทำ�ตามวิธขี า้ งต้น โดยการสวมผ้าปิดจมูก ก่อนออกนอก ห้องทุกครั้ง ปิดช่องทางเข้าออกอากาศภายในบ้าน/อาคาร ให้ หมด ในกรณีทปี่ ญ ั หาหมอกควันทีค่ วามรุนแรงสูง เราก็ควร อยู่ในบ้าน หรืออาคารให้มิดชิด และควรผิดหน้าต่าง ทาง เดินลมไว้ เพื่อป้องกันการเข้าของฝุ่นละออง และมลพิษที่ จะเข้ามาในห้องอีกทางหนึ่ง ที่ สำ � คั ญ ก็ คื อ ควรงดการเผาทุ ก ชนิ ด ไม่ ว่ า จะ เผาป่า เผาขยะ วัสพืชทางการเกษตร หรือแม้แต่จุดธูปจำ� นวนมากๆ เป็นเวลานานๆ ก็ควรหลีกเลี่ยงได้แล้ว เพราะ การกระทำ�เหล่านั้นเอง จะย้อนส่งผลให้สภาพอากาศรอบ ตัวเรายิ่งแย่ลงไปอีก ท้ายนี้อยากฝากไว้สำ�หรับเด็ก คนชรา ผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ หอบ หืด โรคหลอดลมอักเสบ โรคปอดและโรคหัวใจ จะ ต้องดูแลสุขภาพเป็นพิเศษ โดยปฏิบตั ติ ามคำ�แนะนำ�ของ แพทย์ รับการรักษาพยาบาลอย่างต่อเนื่อง และควรอยู่ แต่ในบ้าน หรือทีม่ ดิ ชิดในสถานการณ์ทมี่ หี มอกควันเยอะ เตรียมยาให้พร้อม หากมีอาการผิดปกติ ควรรีบมาพบ แพทย์จะดีกว่าครับ ศูนย์อายุรกรรม โรงพยาบาลลานนา เปิดให้บริการถึงเที่ยงคืน โทร. 053-999-777
เมื่อเรามองเห็นอันตรายจากปัญหาหมอกควันขนาดนี้ แล้ว เราจะสามารถป้องกันตนเองได้อย่างไรบ้าง ??? อันดับแรกเลย เราต้องงด ต้องเลี่ยงการสูดดม หมอกควันต่างๆ แต่กเ็ ลีย่ งได้ยาก เพราะเราต้องหายใจกัน อยู่ตลอดเวลา วิธีแก้ไขได้ง่ายๆ ก็คือ ทุกครั้งที่จะออกไป ข้างนอก ในช่วงที่มีหมอกควันเยอะๆ ก็ควรใส่ผ้าปิดจมูก ทุกครั้ง เพื่อเป็นการกรองฝุ่นละอองควันจากภายนอกสู่ ร่างกายได้ สำ�นักงานสวัสดิการและคุม้ ครองแรงงานจังหวัดเช ยี งใหม่
15
ภารกิจ สสค.ชม. เดือนมีนาคม ๒๕๖๐
16
กลุม่ งานด้านความปลอดภัยในการทำ�งาน พ ืน้ ท ี ่ ๒
โปรดติดตามตอนที่ ๓ ในฉบับต่อไป... สำ�นักงานสวัสดิการและคุม้ ครองแรงงานจังหวัดเช ยี งใหม่
17
ถาม-ตอบ กฎหมายแรงงาน
นายจ้างบอกให้ลูกจ้างลาออก เนื่องจากสุขภาพไม่ดี แต่ลูกจ้าง ไม่ยอมลาออก
ผมประสบอุบัติเหตุนาย จ้างบอกให้ผมลาออก นายจ้างมีสิทธิไล่ผมออก จากงานได้หรือไม่ครับ? คำ�ตอบ การที่นายจ้างให้ลูกจ้างลาออก แต่ลูกจ้างไม่ยอมลาออก
อาจเป็นเพราะ ยังเสียดายตำ�แหน่งและค่าจ้าง แม้จะเป็นเหตุให้ นายจ้างต้องจ่ายค่าจ้างแก่ลูกจ้างโดยไม่ได้รับผลงานเท่าที่ควร ก็ เนื่องจากสมรรถภาพในการทำ�งานของลูกจ้างลดน้อยถอยลงเพราะ ความบกพร่องของร่างกายอันเนื่องมาจาก การป่วยเจ็บก็ไม่ถือว่า การทีล่ กู จ้างไม่ยอมลาออกเป็นการจงใจทำ�ให้นายจ้างได้รบั ความเสีย หายอันจะเป็นเหตุให้นายจ้างเลิกจ้างได้โดยไม่ตอ้ งจ่ายค่า
ชดเชย
เทียบฎีกาที่ 3006-7/2526 คดีในทำ�นองนีส้ ว่ นใหญ่จะเกิดจากลูกจ้าง ประสบอุบตั เิ หตุ (อาจเกิดขึน้ ทัง้ ในและนอกเวลาการทำ�งาน) ทำ�ให้ ลูกจ้างต้องไปพักรักษาตัวสักพักแล้ว กลับเข้าทำ�งาน เเต่กท็ �ำ งานไม่เต็มทีเ่ พราะอาการป่วยเจ็บอาจยังไม่ทเุ ลา นายจ้างก็ไม่อยากเป็นภาระ จึงอยากให้ลูกจ้างลาออกเเต่ลูกจ้างก็ไม่ยอมลาออก จึงเกิดปัญหากันขึ้น 18
กลุม่ งานด้านความปลอดภัยในการทำ�งาน พ ืน้ ท ี ่ ๒
ภารกิจ สสค.ชม. เดือนมีนาคม ๒๕๖๐
20
กลุม่ งานด้านความปลอดภัยในการทำ�งาน พ ืน้ ท ี ่ ๒
ภารกิจ สสค.ชม. เดือนมีนาคม ๒๕๖๐
สำ�นักงานสวัสดิการและคุม้ ครองแรงงานจังหวัดเช ยี งใหม่
21