2017 Ard-Fheis by Conradh na Gaeilge

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Ard-Fheis 2017

Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn Am agus Lá

Mír

Aíonna

Ionad

Dé hAoine, 24 Feabhra 11.00 – 15.00 Ceardlanna do na Craobhacha: a. Conas Photoshop a úsáid b. Na Meáin Shóisialta

Stiúrthóir Forbartha; Feidhmeannach Cumarsáide

Áras na nGael, 45 Sráid Doiminic

15.00 – 16.00 Cruinniú Bord Sheachtain na Gaeilge

Bord Sheachtain na Gaeilge

Óstán Chuan na Gaillimhe

18.00 – 18.30 Cruinniú den Choiste Gnó

An Coiste Gnó

Óstán Chuan na Gaillimhe

20.00 – 20.30 Oscailt na hArd-Fheise

• Alan Esslemont, Ard-Stiúrthóir TG4 - Cathaoirleach: Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán, Conradh na Gaeilge

Óstán Chuan na Gaillimhe

20.30 – 22.00 Plé: • An tAire Sáit, Seán Kyne, TD ‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’ Fine Gael; • Aindrias Ó Muineacháin, TD, Fianna Fáil; • An Seandaóir Niall Ó Donnghaile, Sinn Féin; • Catherine Connolly, TD, Neamhspleách; - Cathaoirleach: Eimear Ní Chonaola, Nuacht TG4

Óstán Chuan na Gaillimhe

22.00 ar aghaidh

Seisiún ceoil

An Príomhbheár, Óstán Chuan na Gaillimhe

09.00 – 09.30 Tús le gnó na hArd-Fheise - Tuairisc ar airgeadas agus ar fhorbairt na heagraíochta

Ard-Rúnaí an Chonartha

Óstán Chuan na Gaillimhe

09.30 – 10.30 Toghchán don Uachtaránacht (ag an am céanna leis an bplé)

Baill an Chonartha

Lasmuigh den Phríomhsheomra

09.30 – 12.15 Na rúin le plé

Baill an Chonartha

Príomhsheomra, Óstán Chuan na Gaillimhe

11.00 - 12.30 Toghchán don Choiste Gnó agus do Bhord Sheachtain na Gaeilge (am céanna leis an bplé)

Baill an Chonartha

Lasmuigh den Phríomhsheomra

Siamsaíocht agus Fáiltiú

Dé Sathairn, 25 Feabhra

12.15 - 13.00

Ceardlanna: • Julian de Spáinn; a. Comóradh 120 bliain den Chonradh i 2018 Cuan Ó Seireadáin; • Conchubhair Mac Lochlainn; b. Seachtain na Gaeilge a fhorbairt agus a fhás Brenda Ní Ghairbhí; • Donnchadh Ó hAodha; c. Tacaíocht don bhallraíocht Edel Ní Bhraonáin

Óstán Chuan na Gaillimhe

13.00 - 13.20

Tuairiscí ó na heagraíochtaí faoi scáth an Chonartha

Ionadaithe ó • Ógras • Seachtain na Gaeilge • An Coimisiún le Rincí Gaelacha

Óstán Chuan na Gaillimhe

13.20 – 13.30 Caint ó Uachtarán Chonradh na Gaeilge

Uachtarán an Chonartha

Óstán Chuan na Gaillimhe

14.00 – 16.00 Seoladh Sheachtain na Gaeilge le Energia – Lá teaghlaigh ar Shráid na Siopaí

Seo Linn agus go leor eile

Sráid na Siopaí, Gaillimh

15.00 - 16.00

Caint: Ard-Fheis & Oireachtas 1913 - Cé a bhí ann agus cén fáth?

• Dara Folan

Áras na nGael, 45 Sráid Doiminic

16.00 - 17.00

Seisiún ceoil

Ceoltóirí Chlub Áras na nGael

Club Árus na nGael, 45 Sráid Doiminic

20.00 - 20.30

Fáiltiú

20.30

Dinnéar na hArd-Fheise - Siamsaíocht - Céilí - Gradaim Chonradh na Gaeilge

Óstán Chuan na Gaillimhe • Ceoltóirí Chlub Áras na nGael • Seán Ó hÉanaigh agus Paul McClure le haíonna speisialta Noel Hill, Caitlín Ní Chualáin agus Róisín Seoighe

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Óstán Chuan na Gaillimhe

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

clár leabhar na hArd-Fheise Clár na hArd-Fheise ............................................................................................................... 2 1. Na Rialacha Seasta .............................................................................................................

2. Tuairisc an Uachtaráin ....................................................................................................... 6 3. An Eagraíocht: 3.1. Na Coistí agus Ionadaíocht ....................................................................................... 11 3.2. An Fhoireann ..............................................................................................................

3.3. An Tinreamh ar Chruinnithe de na Coistí Ceannais ............................................. 13 3.4. Tuairisc na hEagraíochta ........................................................................................... 14 3.5. Na Cuntais Airgid 2016 ............................................................................................. 34 3.6. Bailiúchán Náisiúnta 2016 ......................................................................................... 48 3.7. Síntiús na nGael .......................................................................................................... 50 3.8. Comhbhrón .................................................................................................................

4. Tuairiscí na nEagraíochtaí faoi Scáth an Chonartha: 4.1. Tuairisc Seachtain na Gaeilge Teo ................................................................................ 52 4.2. Tuairisc Ógras ............................................................................................................. 55 4.3. Tuairisc An Coimisiún le Rincí Gaelacha .................................................................... 56 5. Tuairisc Clódhanna Teoranta ............................................................................................... 59 6. Tuairisc Raidió Rí-Rá ........................................................................................................... 60 7. Tuairiscí ó na Tograí 7.1. Tuairisc An Clár As Gaeilge ........................................................................................

7.2. Tuairisc Gael-Fhorbairt na Gaillimhe .......................................................................... 65 7.3. Tuairisc Pobal ar a’n Iúl .............................................................................................. 66 7.4. Tuairisc Scéim an Aonaigh .......................................................................................... 68 7.5. Tuairisc Togra Mhaigh Eo ...........................................................................................

7.6. Tuairisc Muineachán le Gaeilge ................................................................................... 71 8. Ainmniúcháin do na Toghcháin 2017 .............................................................................. 72 9. Rúin na hArd-Fheise 2017 ................................................................................................. 76 10. Miontuairiscí Ard-Fheis 2016, Caisleán Bhaile Átha Cliath ....................................... 84 11. Uachtaráin Chonradh na Gaeilge ..................................................................................

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Buail is osclófar Knock and it will open Logáil isteach ar www.gaeilge.ie leis an mbealach is tapúla a fháil go dtí an t-eolas atá uait. Féach na mionfhógraí ar NASC, áit ar féidir leat: > fógra a chur suas le cúrsa nó imeacht a lorg nó a fhógairt, > do réimse spéise a chlárú chun foláirimh a fháil a nuair a fhógraítear eolas nua, nó > a bhfuil ar fáil i do cheantar féin a chuardach – agus a lán eile. Just log on to www.gaeilge.ie for the quickest route to the information you need. Check out the NASC classiﬁed ads where you can: > post an ad to request or advertise a course or event, > register your area of interest to get alerts when new info is posted, or > search for what’s available in your neighbourhood – and much more.

1850 325 325 / 0845 309 8142 eolas@forasnagaeilge.ie

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

1. Na Rialacha Seasta 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Dhá nóiméad don té a mholann rún (Dhá nóiméad ag an tús nó nóimead ag an tús agus ag an deireadh). Nóiméad amháin d’aon teachta eile ag caint ar an rún. Níl cead ag aon duine labhairt faoi dhó i dtaobh na ceiste céanna ach amháin an té a mholann rún. Níl cead ag teachta athrá a dhéanamh ar chaint a thug teachtaí eile cheana féin. Is é 25 teachta a bheidh mar líon gnó le linn na hArd-Fheise. Ní cheadaítear rún ar bith nach bhfuil luaite ar an gclár a phlé mura gcuirtear na Rialacha Seasta ar leataobh. Chun na Rialacha Seasta a chur ar leataobh ní foláir do dhá thrian nó níos mó dá bhfuil i láthair agus i dteideal vótála, vóta a chaitheamh ar a thaobh sin.

10. 11.

12. 13.

Ní foláir do dhá thrian nó níos mó dá bhfuil i láthair agus i dteideal vótála, vótáil ar son rúin phráinní, a phléifear faoi riail 6, le go nglacfar leis mar rún. Beidh aon rún a bhainfidh le hairgeadas, rún práinneach a phléifear agus a ghlacfar leis faoi rialacha 6 agus 7 ina measc, mar mholadh seachas mar threoir don Choiste Gnó nua le cur i bhfeidhm laistigh d’acmhainní na heagraíochta. Beidh cead labhartha ag iar-Uachtaráin an Chonartha. Muna bhfuil ar chumas teachta a bheith i láthair chun rún dá c(h)uid a mholadh ní foláir dó nó di é sin a chur in iúl don Ard-Oifig roimh ré agus ní foláir dó nó di teachta eile a fháil chun an rún sin a mholadh agus é sin a cheadú i scríbhinn. Ní ceadmhach leasú a mholadh ar rún má athraíonn sé spiorad an rúin. Mura mbíonn duine ann in am le rún a mholadh rachaidh an rún go deireadh an liosta rún

Coiste Gnó Chonradh na Gaeilge 2016 - 2017

Chun tosaigh ó chlé: Dara sraith ó chlé: Ar chúl ó chlé:

Aedín Uí Mhaoiléidigh; Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí; Niall Comer, Tánaiste; Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán; Séamus Mac Dháibhéid; Maria Schaler. Paula Melvin; Donnchadh Ó hAodha; Íte Ní Chionnaith; Tríona Nic Ruairí; Eibhlín Uí Mhorónaigh; Michaeline Donnelly. Breandán Ó Cathasaigh; Aedraen Ó Dubhghaill; Pádraig Mac Fhearghusa; Seán Ó Murchadha; Tomás Mac Ruairí; Micheál Ó Raghallaigh.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

2. Tuairisc an Uachtaráin 2017

Thar cheann Chraobh na Gaillimhe agus Choiste Chontae na Gaillimhe, ba mhaith liom fáilte a chur romhat go dtí an Ard-Fheis seo i gCathair na dTreabh. Is é Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn téama na hArdFheise seo, agus is í athbheochan na Gaeilge agus na buntáistí a ghabhann léi dúinn mar shochaí agus mar thír a spreag bunaitheoirí an Chonartha beagnach 125 bliain ó shin, agus atá mar spreagadh dúinn go fóill inniu. Is coincheap cosrach, creathnach, cruthaitheach í athbheochan teanga. Déanann sí athshamhlú ar an mbealach a smaoiníonn muid, ar an mbealach a mhothaíonn muid, agus ar na luachanna atá tábhachtach dúinn. Baineann sí le ceisteanna bunúsacha ar nós cé muid féin, agus cabhraíonn sí linn ciall agus tuiscint a bhaint as ár dtaithí mar thír. Leis an athbheochan a chur i gcrích, tá – agus bhí riamh – gá le gluaiseacht phobail dheonach leis an fhís a thiomáint. Is í an acmhainn is mó atá againn mar ghluaiseacht ná líon na ndaoine agus na gcoistí deonacha a thugann a gcuid ama, fuinnimh, saineolais agus spioraid ar mhaithe le cur chun cinn na Gaeilge ina bpobal féin - ar mhaithe leis an bpobal agus leis an teanga a fhorbairt agus a threisiú. Tá Conradh na Gaeilge lán le daoine den chineál sin, agus is daoine mar sin atá páirteach san fhorbairt agus sa dul chun cinn atá déanta ag ár dteanga agus ag ár bpobal thar na blianta. Is tríd an obair dheonach agus tríd an mbrú pobail a threisíonn muid ár gcearta, a bhunaíonn muid Gaelscoileanna nua, a fhorbraíonn muid líofacht inár bpobail,

Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán Chonradh na Gaeilge

a chuireann muid leis na seirbhísí, leis na háiseanna agus leis na himeachtaí atá ar fáil iontu, agus a bhogann muid i dtreo na hathbheochana. Mar eagraíocht dheonach, tá athruithe suntasacha tar éis tarlú le trí bliana anuas, ó thaobh maoinithe, buiséid agus líon na bhfostaithe lánaimseartha atá againn. Gan dabht cabhraíonn an fhostaíocht lánaimseartha seo linn chun tionchar a imirt ar chomhlachtaí agus ar fhorais stáit, chun páirtnéireachtaí proifisiúnta a fhorbairt, chun freastal ar scoileanna, chun mianta na ballraíochta chur i bhfeidhm, chun airgead a thiomsú dár spriocanna, agus chun ár soiscéal a scaipeadh níos leithne. Cé go bhfuil gach fostaí faoi stiúir agus freagrach don ionadaíocht ó na craobhacha, leis an bhfás suntasach seo idir bhaill foirne agus chlár oibre, is baol go ndéanfar imeallú ar ról na ballraíochta deonaí san eagraíocht – cuisle na hathbheochana – agus caithfear a bheith airdeallach air sin.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2015, Ros Cré, Ard-Fheis Co. Thiobraid 2017, Gaillimh Árann

ATHNUACHAN ‘Athbheochan na- Deonachas, Gaeilge marDualgas, thosaíocht & d’Éirinn’ Eagraíocht

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Is é Uachtarán Chonradh na Gaeilge, a roghnaíonn muid go bliantúil ag an Ard-Fheis, ceannasaí na heagraíochta agus an príomhionadaí atá againn ón ngluaiseacht dheonach. Tá stair, stádas agus aitheantas faoi leith ag dul leis an ról a osclaíonn doirse dúinn, a thugann ionadaíocht dúinn, agus a chinntíonn go mbíonn an guth deonach sin lárnach i ngach a bhfuil ar bun againn. Toisc nach ról lánaimseartha don tréimhse tofa é faoi láthair, braithim go bhfuil go leor deiseanna á gcailliúint againn mar eagraíocht agus mar ghluaiseacht dheonach, agus tá rún agam os bhur gcomhair ag an Ard-Fheis seo a thabharfadh deis dúinn dul in ngleic leis an dúshlán seo. Caithfidh muid cinneadh a dhéanamh an Uachtarán nó Cathaoirleach atá uainn mar ionadaí agus mar cheannasaí na heagraíochta. Ag breathnú ar an athbheochan le cúpla bliain anuas, feictear dom gurb é caomhnú teanga seachas athbheochan teanga atá á bhrú mar pholasaí ag an stát anois. Níor ghlac an státchóras aon ról ná aon fhreagracht lárnach in athbheochan na teanga, agus ba dheacair a rá go bhfuil athbheochan na Gaeilge ina croí-aidhm ag an stát ó dheas níos mó. Is minic gur meascán de phlámás gan gnímh, de neamhaird, agus in amanna, faraor, de naimhdeas oscailte a chuirtear os ár gcomhair leis an státchóras. Tá dúshlán romhainn mar ghluaiseacht chun fís na hathbheochana a choinneáil mar sprioc náisiúnta. Tá iarrachtaí leanúnacha á ndéanamh chun imeallú a dhéanamh ar an athbheochan agus ar an nGaeilge – tá polaiteoirí ann a fhéachann ar lucht labhartha na Gaeilge mar fhoghrúpa de phobal

na hÉireann agus gur ionann na freagrachtaí i leith na Gaeilge agus freagrachtaí i leith mionlach eile agus sin an méid. Féachtar ar lucht labhartha na Gaeilge mar mhionlach agus cuirtear seirbhísí mionlaigh ar fáil dóibh i suíomhanna teoranta agus na seirbhísí sin á gcreimeadh i rith an ama. Ní hionann sin agus an fhís a bhí ag an gConradh 124 bliain ó shin agus ní sin an fhís atá againn sa lá atá inniu ann. Tá fís na hathbheochana chomh tábhachtach inniu ‘s a bhí riamh. Tá ról na Gaeilge sa tír níos doimhne ná an fheidhm chumarsáide atá aici. Bíonn teanga ag dul i gcion ar shochaí ar an iliomad bealaí: imríonn sí tionchar ar fhéiniúlacht, ar fhéinmhuinín, ar neamhspleáchas, ar thréithe, ar chomhghreamú, ar nuálaíocht, agus ar dhearcadh an tsochaí sin. Tá athbheochan Gaeilge ar cheann de na smaointí is spreagúla agus is misniúla ar domhan, agus thabharfadh sí ardú meanma dochreidte do phobal na hÉireann tabhairt faoin athbheochan agus í a bhaint amach. Tá an t-uafás bainte amach againn le 124 bliain anuas - tréimhse an-ghairid i saol teanga. Ach caithfear súil a choinneáil ar an mórsprioc i gcónaí, .i. athbheochan na Gaeilge, agus gan ligean don imeallú dul i bhfeidhm uirthi. Tá súil agam go gcabhróidh an Ard-Fheis seo le haird a dhíriú uirthi agus comhrá a spreagadh faoin gceist. Cóilín Ó Cearbhaill Uachtarán, Conradh na Gaeilge, Feabhra 2017.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

www.oideas-gael.com

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Cúrsaí Gaeilge do Dhaoine Fásta líofa ón ghlantosaitheoir go

Cúrsaí speisialta ard-leibhéal Gaeilge • Cruinneas na Gaeilge • Oiliúint Múinteoirí • SCG • Ó Bhéarla go Gaeilge (cúrsa san aistriúchán)

• Saibhreas na Gaeilge

Laethe Saoire Gníomhaíochta

• Siúl sléibhe • Timpeallacht & Cultúr • Seandálaíocht • Damhsa • Péintéireacht • Feadóg • Bodhrán • Cláirseach • Taipéis • Griangrafadóireacht

Eolas 2017 ó

Gleann Cholm Cille, Co. Dhún na nGall Fón: 074 973 0248 Facs: 074 973 0348

oideasgael@eircom.net 87

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

3. An Eagraíocht 3.1. Coistí Agus Ionadaíocht

An Coiste Gnó Tionóladh an chéad chruinniú den Choiste Gnó nua ar 19 Márta 2016 agus toghadh Niall Comer mar Thánaiste ar an gConradh ag an gcruinniú sin. Bhí 7 gcruinniú den Choiste Gnó ann ó ArdFheis 2016 go dtí 21/01/2017. An Buanchoiste Tionóladh an chéad chruinniú den Bhuanchoiste nua ar 07 Bealtaine 2016. Bhí 6 chruinniú den Bhuanchoiste ann ó Ard-Fheis 2016 go dtí 21/01/2017. Seo a leanas baill an Bhuanchoiste: Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán, Niall Comer, Tánaiste, Conchubhair Mac Lochlainn Donnchadh Ó hAodha, Íte Ní Chionnaith, P T Mac Ruairí, Pádraig Mac Fhearghusa, Paula Melvin agus Caoimhín Ó Cónaill (ó 17/09/16). Coiste Chomhoibrithe le Foras na Gaeilge Bhí 2 chruinniú den choiste seo ó Feabhra 2016. Seo a leanas baill reatha an Choiste Comhoibrithe: Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán, Niall Comer, Tánaiste (cathaoirleach), Aodhán Ó Deá, Caoimhín Ó Dónaill agus Paula Melvin. An Coiste Iniúchadh Cuireadh Coiste Iniúchadh ar bun ar 3 Samhain 2015. Bhí 4 chruinniú ann go dtí seo. Seo a leanas baill an Choiste: Tadhg Ó Rodaigh (cathaoirleach), Ciarán Ó Feinneadha agus Labhaoise Ní Fhaoláin.

Ionadaíocht Is iad seo a leanas na hionadaithe thar ceann an Choiste Ghnó a ainmníodh ar eagraíochtaí agus ar choistí éagsúla i rith na bliana: Coiste Stiúrtha Ógras Maria Schäler; Paula Melvin. Seachtain na Gaeilge Teo. Stiúrthóirí: Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán. P.T. Mac Ruairí. Club Chonradh na Gaeilge Baile Átha Cliath: Cóilín Ó Cearbhaill. Foras Éireann P.T. Mac Ruairí. An Fhéile Phan-Cheilteach Caoimhín Ó Cadhla. An Coimisiúin le Rincí Gaelacha Baill ceithre bhliain: 2013-2017 Éamonn de Bhál, Gráinne Ní Chonchubhair, Seán Mac Donnchadha 2015- 2019 Máire MhicAogáin, Séamus Ó Sé, Éilis Uí Dhálaigh Baill dhá bhliain 2015-2017 Seán Ó Féagáin, Áine Uí Shé, Dónas Tréanlámhach, Aedín Uí Mhaoiléidigh, Máire Ní Cheallaigh, Máire Nic Giolla Rua Liosta Náisiúnta Bhaill Cúige 2015 - 2017 Uladh: Proinnsias Mac Oirialla, Seán Mac an tSagairt. Mumhan: Máirín Ni Ruairc Tuathaigh, Seán Ó Cuilleanáin. Laighean: Muirgheal de Brún, Colette Nic Ádhastar. Connacht: Gearóid Ó Cianaigh, Mairéad Nic Giolla Bhríde. Sasana: Dónal Ó Dochartaigh, Rós Mhic Giobúin, Máire Ní Dhufaigh. Albain: Eoghan Mac Amhlaoi

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

3.2. An Fhoireann Conradh na Gaeilge Julian de Spáinn

Ard-Rúnaí

Alma Ní Bhroin

Riarthóir

Seán Ó hAdhmaill

Bainisteoir Acmhainní Daonna (i bpáirt le Glór na nGael)

Cosaint Teanga agus Ionadaíocht Peadar Mac Fhlannchadha

Bainisteoir Abhcóideachta ó dheas & Leas-Ardrúnaí Tionscadail

Ciarán Mac Giolla Bhéin

Bainisteoir Abhcóideachta ó thuaidh

Síne Nic an Ailí

Feidhmeannach Cumarsáide

Pádraig Ó Tiarnaigh

Feidhmeannach Cumarsáide & Abhcóideachta ó thuaidh

Somhairle Mag Uidhir

Feidhmeannach Anailíse & Taighde

Feachtais Feasachta Brenda Ní Ghairbhí

Bainisteoir Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta

Orlaith Nic Ghearailt

Feidhmeannach Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta

Louise Ní Fhearghail

Feidhmeannach Ilmheán & Lárphointe Feasachta

Seán Ó Murchadha

Feidhmeannach Feachtais Feasachta & Ilmheán ó thuaidh

Dáire Ó Faogáin

Forbróir Árdán Ilmheán

Síomha Ní Ruairc

Feidhmeannach Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta

Eagraíocht Aodhán Ó Deá

Stiúrthóir Forbartha & Leas-Ardrúnaí Eagraíochta

Cillian de Búrca

Bainisteoir Díolacháin

Edel Ní Bhraonáin

Feidhmeannach Oideachais agus Ballraíochta

Maria Schäler

Comhordaitheoir na Mac Léinn Tríú Leibhéal (i bpáirt le hAMLÉ)

Niamh Ní Ghoill

Comhordaitheoir na Mac Léinn Dara Leibhéal

Cuan Ó Seireadáin

Coimeádaí

Gearóid Mac Eoin

Comhordaitheoir Dea-Chaidreamh

Niamh Ní Chróinín

Bainisteoir Raidió Rí-Rá

Ógras Maedhbh Ní Dhónaill

Stiúrthóir

Anna Ní Thuama

Oifigeach Forbartha Chúige Laighean & Uladh

Risteard Ó Fuaráin

Oifigeach Forbartha Chúige Mumhan

Bláithín de Búrca

Oifigeach Forbartha Cléireachais

Elaine Scahill

Oifigeach Forbartha Ealaíne

An Coimisiún le Rincí Gaelacha Máire Ní Threasaigh-Mhic Riocard

Bainisteoir

Lisa Gatti

Feidhmeannach

Claire Gillespie

Scrúduithe

Colin Forbes

Cuntais

Tograí Forbartha

Emma Ní Chearúil

Feidhmeannach, Gael-Fhorbairt na Gailllimhe

Michaeline Donnelly

Feidhmeannach, Pobal ar a’n Iúl

Feargal Mac Thréinfhir

Feidhmeannach, An Cumann Gaelach Muineachán

Sorcha Nic Conmara

Feidhmeannach, An Clár As Gaeilge

Brídín Ní Cheallaigh

Feidhmeannach, Togra Mhaigh Eo

Pádraig Ó Neachtain

Feidhmeannach, Togra an Aonaigh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

3.3. An Tinreamh ar Chruinnithe de na Coistí Ceannais TINREAMH AN CHOISTE GHNÓ 2016/17 (Baill tofa ag Ard-Fheis 2016) Ainm an Bhaill Aedraen Ó Dubhghaill

19/03/16 07/05/16 02/07/16 17/09/16 05/11/16 03/12/16 21/01/17 X X

Cathal Ó Murchú

Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán

Íte Ní Chionnaith

Aodhán Ó Deá

Iomlán

X X

Máire Ní Laoire

Maria Schäler

Michaeline Donnelly

Micheál Ó Raghallaigh

X X

P T Mac Ruairí

Pádraig Mac Fhearghusa

Paula Melvin

Séamus Mac Dhaibhéid

Seán Ó Murchadha

X X

*Bhí ionadaíocht eile ar an gCoiste Gnó ó Choistí Chúige, Coistí Chontae agus eagraíochtaí faoi scáth an Chonartha

TINREAMH AN BHUANCHOISTE 2016/17 Ainm an Bhaill

07/05/16

16/07/16

Caoimhín Ó Dónaill

17/09/16

19/11/16

Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán

Conchubhair Mac Lochlainn

Donnchadh Ó hAodha

Íte Ní Chionnaith

03/12/16

21/01/17

Iomlán 2

X X

Niall Comer, Tánaiste

P T Mac Ruairí

Pádraig Mac Fhearghusa

Paula Melvin

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

3.4. Tuairisc na hEagraíochta Is é Conradh na Gaeilge fóram daonlathach phobal na Gaeilge agus is í príomhaidhm na heagraíochta an Ghaeilge a athréimniú mar ghnáththeanga na hÉireann. Is eagraíocht uileÉireann an Conradh a ghníomhaíonn ar son na teanga go náisiúnta ar bhonn 32 contae agus go hidirnáisiúnta ar fud na cruinne. Tá breis agus 200 craobh ag an gConradh ó Arizona go dtí an Aonach agus an Áis, ó Bhéal Feirste go Beirlín, agus ó Cheanada go Conamara agus Cill Chainnigh. Tá líon na mball aonair ag fás go leanúnach, agus bíonn baill uile an Chonartha ag saothrú go dian díograiseach chun úsáid na Gaeilge a chur chun cinn ina gceantar féin. Seo cuntas ar obair na bliana ó bhí Ard-Fheis 2016 ann de réir na réimsí seo a leanas: 1. Oiliúint, Eagraíocht & Imeachtaí 2. Cosaint Teanga agus Ionadaíocht 3. Feachtais Feasachta OILIÚINT, EAGRAÍOCHT & IMEACHTAÍ Craobhacha & Baill Aonair Chláraigh an iliomad craobh agus baill aonair le Conradh na Gaeilge as an nua ó bhí ArdFheis 2016 ann, agus táimid ag súil go mór le bualadh libh uile ag Ard-Fheis na bliana seo. Ar an iomlán, ta níos mó ná 180 craobh agus iomaí ball aonair ag an gConradh, agus bíonn gach ball ag saothrú go dícheallach chun úsáid na Gaeilge a chur chun cinn ina gceantair féin. Bhronnamar Gradaim Chonradh na Gaeilge ar chraobhacha den chéad uair ag Ard-Fheis na bliana seo caite agus beidh bronnadh eile againn arís ag Ard-Fheis na bliana seo. Déanann ár mbaill obair na gcapall ar mhaithe le cúrsaí Gaeilge agus Gaeltachta a chur chun cinn go háitiúil, go náisiúnta, agus go hidirnáisiúnta i gcónaí, ó Hong Cong go Ceanada agus ó Charn Tóchair go Cúil Aodha. Is deas linn an deis a fháil chun aitheantas a thabhairt don obair dhíograiseach sin leis an nós nua seo. Bíonn idir acmhainní, chomhairle, agus thacaíocht phraiticiúil ar fáil do bhaill uile

na heagraíochta trí Ard-Oifig Chonradh na Gaeilge i gcónaí freisin. Tá an leabhrán tacaíochta a dearadh don togra Cultúr Club ar fáil mar threoir do chraobhacha agus do ghrúpaí pobail Gaeilge, agus tá ag éirí go geal leis na fóraim oiliúna a eagraíodh in ionaid éagsúla i gcaitheamh na bliana chomh maith. Is í aidhm na n-ócáidí seo ná chun comhairle, cuidiú agus tacaíocht a chur ar fáil do chraobhacha Chornadh na Gaeilge, agus go deimhin do ghrúpaí Gaeilge ar fud na tíre. Déantar ceardlanna éagsúla á soláthar mar chuid den fhóram oiliúna agus iad dírithe ar bhunriachtanais na hoibre Gaeilge seisiún eolais ar an obair reatha agus ar na feachtais éagsúla atá idir lámha ag Conradh na Gaeilge ar bhonn áitiúil agus náisiúnta; ceardlann ar na dóigheanna ar féidir ranganna a sholáthar sa chraobh; ceardlann ar chúrsaí poiblíochta agus ar na meáin shóisialta; ceardlann ar fhoinsí maoinithe féideartha; ceardlann ar conas riachtanais an phobail áitiúil a mheas i gceantar na craoibhe; agus eile. Táimid ag súil go mbeidh fóraim oiliúna éagsúla á n-eagrú i ngach cúige sna míonna amach romhainn. Tuilleadh eolais: edel@cnag.ie Traenáil na Mac Léinn D’eagraigh Comhordaitheoir na Mac Léinn Tríú Leibhéal Traenáil na gCumann Gaelach agus na nOifigeach Gaeilge i gcomhar le Glór na nGael agus Aontas na Mac Léinn in Éirinn (AMLÉ) le cabhair ó Fhoras na Gaeilge agus ón Roinn Oideachais & Scileanna ó 14 16

Páistí ag spraoi ag campa samhraidh Bhealach an Dóirín arna eagrú ag Craobh Ros Comáin (Iúil 2016)

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Deireadh Fómhair 2016. Tháinig breis ‘s 80 mac léinn ó 15 choláiste tríú leibhéal le chéile ag an traenáil i gColáiste na Tríonóide agus in ITBÁC i mBaile Átha Cliath, áit go mbíonn deis ag baill na gcumann agus ag na hoifigigh Ghaeilge foghlaim ó thaithí a chéile, páirt a ghlacadh i gceardlanna oiliúna le hionadaithe ó earnáil na Gaeilge, agus aithne a chur ar a chéile. Tuilleadh eolais: maria@cnag.ie Cúrsaí Chonradh na Gaeilge Cuireann Conradh na Gaeilge idir ranganna oíche; chúrsaí ullmhúcháin don agallamh Gaeilge do chúrsa iarchéime na bunmhúinteoireachta; dhianchúrsaí samhraidh; dhianchúrsaí lae agus chúrsaí do dhaltaí Ardteiste ar fáil, mar aon le ranganna comhrá agus eile in ionaid éagsúla ar fud na tíre, Baile Átha Cliath, Gaillimh, Inis, Iúr Cinn Trá, Luimneach, Maigh Eo, agus Tiobraid Árann san áireamh. Anuas air sin, ní hamháin go bhfuil Conradh na Gaeilge ag feidhmiú mar sholáthraí seachfhoinse ranganna Gaeilge do chomhlachtaí poiblí - Coláiste na Tríonóide, ITBÁC agus RTÉ ina measc - ach tá tús curtha againn le ranganna a sholáthar do chomhlachtaí príobháideacha amhlaidh Ambasáid na Fraince. Tá súil againn tógáil ar an obair seo agus tuilleadh cúrsaí de chuid an Chonartha a chur ar fáil ar conradh sna míonna amach romhainn. Freastalaíonn cúrsaí an Chonartha ar gach leibhéal foghlaimeora ó ghlantosaitheoirí go cainteoirí líofa sa rang cruinnis, agus cloíonn formhór na gcúrsaí le siollabas Theastas Eorpach na Gaeilge (TEG) de chuid Ollscoil na hÉireann, Má Nuad. Cuireann Comhaltas Uladh de Chonradh na Gaeilge scoláireachtaí Gaeilge ar fáil le cabhrú le mic léinn ó thuaidh freastal ar an nGaeltacht. Is féidir le craobhacha a gcuid cúrsaí féin a phoibliú ar an suíomh ag www.peig.ie nó is féidir na cúrsaí a chlárú tríd an gcóras lárnach chun na ranganna a dhíol ar-líne tríd an ArdOifig. Beidh sé seo ina chabhair mura bhfuil sé d’acmhainn ag an gcraobh féin a leithéid de sheirbhís ar-líne a sholáthar. Tuilleadh eolais: ranganna@cnag.ie.

Baill den Ard-Chraobh ag baint suilt as seoladh leabhair le Gearóid Ó Tuathaigh ag Tionól Gaeltachta Chonradh na Gaeilge 2016 i Ros Muc, Co. na Gaillimhe (Iúil 2016)

Suíomh idirlín CnaG.ie Tá obair leanúnach ar bun leis an suíomh idirlín ag www.cnag.ie a fheabhsú agus a choinneáil cothrom le dáta maidir le feachtais reatha Chonradh na Gaeilge, ach fáiltítear roimh aiseolas i gcónaí. Tá súil againn go mbeidh meabhrúchán uathoibríoch maidir le hathchlárú leis an Ard-Oifig á sheoladh ag an mballraíocht amach anseo chun go mbeidh sé níos éasca ar bhaill a chinntiú go bhfuil siad athchláraithe in am don Ard-Fheis agus eile. Nuachtlitir Tá leagan amach A4 nua na nuachtlitreach ag feidhmiú go maith go fóill agus d’fhoilsíomar dhá eagrán eile ó bhí Ard-Fheis 2016 ann. Beidh féidearthachtaí an foilseachán ráithiúil a chur ar fáil ar-líne nó ar ríomhphost do bhaill á bhfiosrú freisin ar aiseolas ó na craobhacha go dtí seo. Más mian le craobh scéal ar bith a áireamh sa chéad nuachtlitir eile nó amach anseo, is féidir ríomhphost a sheoladh chuig nuacht@cnag.ie. Bliain na Gaeilge 2018 Beidh tacaíocht agus comhoibriú níos treise ná riamh agus muid ag druidim i dtreo 2018, áit go mbeidh 125 bliain ó bunaíodh Conradh na Gaeilge agus ó cuireadh tús le hathbheochan na Gaeilge a cheiliúradh. Tá tús curtha leis an ullmhúchán agus tá ionadaí ón iliomad eagraíochtaí agus grúpaí pobail ar an gcoiste Bhliain na Gaeilge 2018 cheana féin. Imeachtaí sóisialta agus eile Is iomaí imeacht sóisialta agus campa samhraidh a d’eagraigh craobhacha, tograí

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

agus foireann an Chonartha i gcaitheamh an ama ón Ard-Fheis dheireanach, ina measc An Tionól Gaeltachta 2016 i Ros Muc, Co. na Gaillimhe; Oíche Chultúir 2016 in ionaid ar fud na tíre; oícheanta airneáin, ceoil agus scéalaíochta; turais lae; ciorcail chomhrá; seimineáir eolais; fóraim óige; léamha filíochta; ceardlanna drámaíochta, agus go leor eile. Bhí ionadaíocht ag Conradh na Gaeilge ag an bhFéile Treabhadóireachta; Oireachtas Rince Chúige Uladh; Oireachtas Rince na hÉireann; Comhdháil Bhliantúil na gComhairlí Áitiúla (NILGA); agus ag comhdhálacha oideachais cosúil le Comhdháil Gaelscoileanna & COGG; An Tionól Teagaisc; agus TY Expo 2016. D’fhreastail ionadaithe an Chonartha ar ócáidí gairmoideachais ar fud na tíre freisin, ina measc Aonach Choláiste Feirste; Lá Gairmeacha Charn Tóchair; Lá Gairmeacha Choláiste Chiaráin Baile Uí Dhálaigh; Seisiún Eolais Scoil na Mainistreach; Lá Eolas Assumption Grammar Baile na hInse; Lá na nGairmeacha san RDS i mBaile Átha Cliath; Lá Oscailte Ghaelcholáiste Dhoire; agus go leor eile. Bhíomar i láthair ag seoladh an Pholasaí Oideachas Gaeltachta; ag Ard-Fheiseanna na bpáirtithe polaitíochta; agus ag comhdhálacha agus ag imeachtaí eile nach iad i gcaitheamh na bliana. COSAINT TEANGA AGUS IONADAÍOCHT Tá obair leanúnach ar siúl againn ar na feachtais a bhaineann le cothromas a bhaint amach do stádas na teanga agus do chearta teanga phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta i gcónaí. #GaelVóta Bhí an feachtas #GaelVóta ar cheann de na feachtais stocaireachta ba mhó a chuir Conradh na Gaeilge i gcrích roimh na toghcháin thuaidh agus theas anuraidh, agus leanfar leis an stocaireacht in athuair roimh an chéad thoghchán eile de chuid an Tionóil i mí an Mhárta 2017. D’éirigh linn an pobal a mhealladh agus a spreagadh chun gnímh ar son na teanga le 32

Éilimh phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta á gcur chun cinn le foireann RTÉ Raidió na Gaeltachta mar chuid den fheachtas #GaelVóta ag Fóram Gnímh Ghaoth Dobhair, Co. Dhún na nGall (Feabhra 2016)

fhóram gnímh i mbeagnach gach contae sa tír. Bhí stiúrthóir againn ar an talamh i ngach toghcheantar, agus chuir vótálaithe áitiúla na héilimh #GaelVóta chun tosaigh le hiarrthóirí an toghcheantair s’acu féin. Buíochas le tacaíocht an phobail, d’éirigh linn móramh de 53% a bhaint amach le 84 Teachta Dála ó cheithre pháirtí a toghadh chun na Dála agus iad ag tacú le trí mhóréileamh phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta ó dheas, fad agus a toghadh 43 Comhalta ó cheithre pháirtí éagsúla go dtí an Tionól agus iad ag tacú le trí mhóréileamh phobal na Gaeilge ó thuaidh i mí na Bealtaine 2016. Tá na héilimh #GaelVóta féin bunaithe ar mheascán de bhearta ionadaíochta agus de phlean infheistíochta arna aontú ag breis ‘s 80 grúpa Gaeilge agus Gaeltachta: Éilimh Phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta ó dheas - Go ndéanfaí infheistíocht €18 milliúin sa bhreis i bplean phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta le borradh a chur faoi úsáid na Gaeilge agus le 1,175+ post nua a chruthú - Go gceapfaí Aire Sinsearach don Ghaeilge agus don Ghaeltacht, le Gaeilge, chun go mbeadh ionchur ag an nGaeilge ag Bord an Rialtais - Go mbunófaí Comhchoiste Oireachtais seasta don Ghaeilge agus don Ghaeltacht ar comhchéim leis na Comhchoistí Oireachtais eile

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Éilimh Phobal na Gaeilge ó thuaidh - Go ndéanfaí infheistíocht €18 milliúin sa bhreis i bplean phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta le borradh a chur faoi úsáid na Gaeilge agus le 1,175+ post nua a chruthú - Go gceapfaí Aire Pobail atá tiomanta don Ghaeilge, .i. Aire a bheidh sásta an Straitéis don Ghaeilge agus Acht Gaeilge a chur chun cinn - Go gceapfaí Aire Oideachais a thacaíonn leis an Ghaeilge sa chóras oideachais, .i. Aire a bheidh sásta an Ghaelscolaíocht a chur chun cinn agus tacú go láidir leis na scoileanna eile gur mian leo an Ghaeilge a mhúineadh Mar thoradh ar an bhfeachtas #GaelVóta, bunaíodh comhchoiste buan de chuid an Oireachtais le plé le cúrsaí teanga. Rinne toscaireacht an Chonartha an chéad chur i láthair le Buan-Chomhchoiste na Gaeilge, na Gaeltachta agus na nOileán maidir le Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) 2014, reachtaíocht reatha um chosaint teanga, agus monatóireacht ar na Ranna Rialtais ó dheas ar 22 Meán Fómhair 2017. Bhí idir dhíomá agus fhrustrachas ar phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta nuair nár toghadh Aire Sinsir le Gaeilge ó dheas áfach, agus nuair a ceapadh Airí nár aontaigh le héilimh phobal na Gaeilge i gceannas ar an Roinn Oideachais agus ar an Roinn Pobail ó thuaidh. Léiríodh an bhuairt gur bhagairt d’fhorbairt agus do chosaint na Gaeilge a bheadh in aireachtaí oideachais agus pobail faoin a gcúram, agus chonacthas toradh na gceapachán sin sna míonna a lean (sonraí thíos). #SEAS16 Sna sála ar na toghcháin, d’eagraíomar seisiúin eolais agus spreagtha – #SEAS16 – do na Teachtaí agus do na Seanadóirí nuathofa i mBaile Átha Cliath, agus do na Comhaltaí nuathofa i mBéal Feirste. Bhí 31 CTR ó chúig pháirtí éagsúla i láthair ag #SEAS16 in Óstán Stormont ar 11 Deireadh Fómhair 2016, áit ar bhuail ionadaithe an Chonartha agus ionadaithe áitiúla le comhaltaí ó Pháirtí na Comhghuaillíochta (Alliance Party), ó Phobal Roimh Bhrabús, ó Pháirtí Sóisialta agus Daonlathach an Lucht Oibre (SDLP), ó Shinn

Féin, agus ó Pháirtí Aontachtach Uladh (UUP). D’fhreastail 65 ionadaí idir Theachtaí Dála agus Sheanadóirí ar an seisiún eolais agus spreagtha in Óstán Buswells ar 5 Deireadh Fómhair 2016. Ar an iomlán, b’aisiompú ar chiorraithe agus infheistíocht bhreise a bhí á lorg don Ghaeilge ag an dá lá #SEAS16. Sa bhreis ar riachtanais áitiúla eile a pléadh ar an dá lá, rinneadh plé ar Straitéis na Gaeilge agus treisíodh tábhacht fhorbairt na Gaelscolaíochta le linn na gcruinnithe in Óstán Stormont fosta, fad agus a bhí béim ar Cháinaisnéis 2017 ag an ócáid in Óstán Buswells. Bhí Conradh na Gaeilge ag éileamh ar ionadaithe Thithe an Oireachtais na ciorruithe díobhálacha a rinneadh ar earnáil na Gaeilge le blianta beaga anuas a aisiompú, agus infheistíocht atá €5 mhilliún níos lú ná an maoiniú a fuair na húdaráis Ghaeilge agus Ghaeltachta in 2008 a chur ar fáil i gCáinaisnéis 2017. Laghdaíodh buiséad na n-údarás Gaeilge agus Gaeltachta ó €45 milliún in 2008 go €22 milliún in 2015, tráth gur leathnaíodh na réimsí oibre s’acu agus gur cuireadh cúraimí breise orthu chun an Ghaeilge agus an Ghaeltacht a chosaint agus a chur chun cinn. Dá réir, bhí idir dhíomá agus fhearg ar phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta i ndiaidh fhógairt Cháinaisnéis 2017 ar 11 Deireadh Fómhair 2016 óir bhí sé le tuiscint nach raibh an Rialtas sásta fiú an chéad chuid den phlean a mhaoiniú ar €4.5 milliún. Rinneadh dul chun cinn nuair a fógraíodh maoiniú breise

Ionadaithe an Chonartha i mbun stocaireachta mar chuid den fheachtas réamhthoghchán #GaelVóta ag #SEAS16 (Deireadh Fómhair 2016)

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

d’Fhoras na Gaeilge ar 15 Nollaig 2016 áfach, agus tús á chur le próiseas chun na ciorruithe móra déanta le tamall de bhlianta a aisiompú. Tá cainteanna dearfacha ar siúl idir an Roinn agus Conradh na Gaeilge ó shin, agus léiríonn an maoiniú breise seo go bhfuil deireadh tagtha leis an slad seasta a bhí á dhéanamh ar mhaoiniú Fhoras na Gaeilge ar deireadh. Leanfaidh Conradh na Gaeilge ag plé leis an Aire Stáit, leis an Taoiseach, agus leis an Rialtas trí chéile le cinntiú go gcuirfear leis an maoiniú d’Fhoras na Gaeilge agus d’Údarás na Gaeltachta sa bhliain amach romhainn, chun gur féidir an plean infheistíochta a chur i bhfeidhm agus an maoiniú riachtanach a sholáthar do mhuintir na Gaeilge agus na Gaeltachta chun an teanga a neartú i measc an phobail. Saor-Chomhairle Dlí Cuireann An tSeirbhís Saor-Chomhairle Dlí rochtain chomhionann dlí agus chirt ar fáil, trí Ghaeilge agus gan chostas, do gach duine atá á lorg, sa Ghalltacht nó sa Ghaeltacht. Tá an tseirbhís á comhordú ag Conradh na Gaeilge ar fud na tíre i gcomhpháirt le Craobh na gCeithre Cúirteanna, le Craobh na Cúirte, agus leis na hionaid saor-chomhairle dlí FLAC ó dheas. Tá Conradh na Gaeilge i mbun clinicí míosúla a reáchtáil trí Ghaeilge i mBéal Feirste agus tá seirbhísí saor-chomhairle dlí ar fáil i nGaeilge anois trí choinne a dhéanamh le hionaid FLAC i gCorcaigh, i nDún na nGall, i nGaillimh agus i mBaile Átha Cliath chomh maith. Sa bhreis air sin uile, d’aistríomar ceann de na bileoga eolais saor-chomhairle dlí is mó léite de chuid FLAC, Wills & Intestacy, go Gaeilge anuraidh. Is í Uachtanna agus Díthiomnacht an chéad bhileog i sraith de bhileoga FLAC atá beartaithe ag an gConradh a chur ar fáil as Gaeilge, agus tá cóipeanna ar fáil in aisce ar-líne agus ó na hionaid Saor-Chomhairle Dlí Ghaeilge.Sheolamar An tSeirbhís SaorChomhairle Dlí Náisiúnta in athuair ag seoladh na bileoige eolais ag na Ceithre Cúirteanna i mBaile Átha Cliath ar 14 Samhain 2016. Tuilleadh eolais: www.seirbhisdli.ie | dli@cnag.ie

Conradh na Gaeilge le daltaí Gaelscoile lasmuigh den Ard-Chúirt i mBéal Feirste agus cead faighte an dlí a chur ar an Fheidhmeannas ó thuaidh (Bealtaine 2016)

Cás Cúirte i gCoinne an Fheidhmeannais Nuair a theip ar an bhFeidhmeannas ó thuaidh glacadh leis an Straitéis Le Forbairt na Gaeilge A Fheabhsú agus A Chosaint 2015 - 2035 arna fhoilsiú ag an Roinn Cultúir, Ealaíon agus Fóillíochta (RCEF) i mí Eanáir 2015, ghlac Coiste Gnó Chonradh na Gaeilge cinneadh cás cúirte a ghlacadh i gcoinne an Fheidhmeannais ar an ábhar seo. Tá Straitéis na Gaeilge luaite go sonrach mar ghealltanas ó Rialtas na Breataine i gComhaontú Chill Rímhinn 2006 (a rinne leasaithe ar Acht TÉ 1998) agus luadh í i gClár Rialtais an Fheidhmeannais 2011-2015 faoi Thosaíocht 4 den Chlár Pobal Láidir agus Comhroinnte A Chothú. B’ábhar ollmhór díomá agus frustrachais do phobal na Gaeilge ó thuaidh nár ghlac an Feidhmeannas leis an Straitéis Ghaeilge leis an teanga a fhorbairt agus a chosaint mar sin, go háirithe i ndiaidh tréimhse chomhairliúcháin chomh fada sin. Ghlac Ard-Chúirt Bhéal Feirste cinneadh ar 31 Bealtaine 2016 cead a thabhairt do Chonradh na Gaeilge Athbhreithniú Breithiúnach a thabhairt i gcoinne an Fheidhmeannais ar an ábhar nach bhfuil Straitéis na Gaeilge 20152035 á cur i bhfeidhm acu, ní hamháin de réir na ndualgas reachtúil atá orthu, ach de réir na gcomhaontaithe idirnáisiúnta atá mar chuid den phróiseas síochána. Acht Gaeilge Agus toghchán eile ar na bacáin anois áfach, beidh le feiceáil ar féidir leis an gcás cúirte i gcoinne an Fheidhmeannais, nó an áireofar Acht Gaeilge sa chlár rialtais den Fheidhmeannas nua a thoghfar i gceann cúpla seachtaine. Níl amhras ann ach go bhfuil Acht

ATHNUACHAN - Deonachas, Dualgas, & Eagraíocht

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Gaeilge ar cheann de na mórfheachtais eile atá ag Conradh na Gaeilge arís i mbliana, agus tá ionadaithe an Chonartha ag croílár na gluaiseachta ar an talamh chun reachtaíocht teanga cheartbhunaithe a bhaint amach do phobal na Gaeilge ó thuaidh. D’eagraigh an feachtas ‘An Dream Dearg’ sraith d’agóidí chun cearta, cothromas agus cóir a bhaint amach do phobal na Gaeilge sna sála ar chinneadh an Aire Pobal, Paul Givan CTR, deireadh a chur leis an scéim thrasphobail Líofa ar 23 Nollaig 2016. Thacaigh na sparánachtaí Líofa le daoine faoi mhíbhuntáiste ó gach cúlra freastal ar chúrsaí Gaeltachta, agus níorbh fhiú ach £50,000 iad i gcomparáid leis an £500,000,000 a cuireadh amú leis an scannal RHI. D’aisiompaigh an tAire Givan an cinneadh maidir le Scéim Sparántachta Líofa mar thoradh ar an mbrú ón bpobal, ach d’éirigh leis an ngéarchéim cás na Gaeilge a chur os comhair an mhórphobail agus tacaíocht thrasphobail a ghiniúint ó nach mór gach páirtí de chuid an Tionóil Reachtaigh ar bhealach nár tharla cheana. Tá an feachtas #AchtAnois ag lorg Achta don Ghaeilge ag dul ó neart go neart ó shin, agus tá sé níos soiléire ná riamh go bhfuil géarghá le reachtaíocht chun cearta teanga phobal na Gaeilge a chosaint ó thuaidh. Is léir ón méid a thit amach leis an Aire Pobail conas mar a bheidh cúrsaí in athuair mura gceaptar Aire Pobail a bheidh tiomanta don Ghaeilge fosta, .i. Aire a bheidh sásta an Straitéis don Ghaeilge agus Acht Gaeilge a chur chun cinn, agus is ar an éileamh #GaelVóta seo a bheimid ag díriú sna seachtainí roimh thoghchán an Tionóil. Reáchtáil Conradh na Gaeilge comhdháil trítheangach le linn Fhéile na gCeart Daonna sa MAC i mBéal Feirste i mí na Nollag 2016 fosta. Tháinig painéal de shaineolaithe le chéile don chomhdháil Cearta Teanga, Cearta Daonna i gcomhar leis an Human Rights Consortium chun ceist na Gaeilge agus cearta teanga a phlé i gcomhthéacs na gceart daonna. Labhair ionadaithe ó phobal na Gaeilge, Feargal Mac Ionnrachtaigh ó Ghlór na Móna ina measc, faoi chearta teanga phobal na Gaeilge agus an easpa ceart atá ann ó thuaidh i dtaobh na teanga. Labhair Nicola Browne ó Participation

Athsheoladh na Seirbhíse Saor-Chomhairle Dlí Náisiúnta agus seoladh an leabhráin Ghaeilge Uachtanna agus Díthiomnacht i gcomhar le FLAC lasmuigh de na Ceithre Cúirteanna (Samhain 2016)

and the Practice of Rights (PPR) agus Daniel Holder ó Choiste um Riaradh an Chirt (CAJ) ar chur i bhfeidhm chearta daonna anseo agus thar lear freisin agus bhí Jamie Bevan ón eagraíocht Cymdeithas yr Iaith Gymraeg, a oibríonn ar son cearta Breatnaise, i láthair chun dea-chleachtais teanga ón mBreatain Bheag a chur ar shúile lucht na comhdhála. Bille na dTeangacha Oifigiúla, 2017 Tá Conradh na Gaeilge ag stocaireacht go leanúnach chun Acht na dTeangacha Oifigiúla, 2003, agus cumhachtaí an Choimisinéara Teanga a neartú. Tá dréacht-Bhille curtha le chéile againn agus á phlé leis na polaiteoirí éagsúla i dTithe an Oireachtais. Áirítear sa bhille moltaí le cinntiú go mbeidh 20% de na daoine a earcófar sa státseirbhís inniúil ar an nGaeilge; go mbeidh gach oifig stáit ag feidhmiú trí Ghaeilge sa Ghaeltacht faoi 2020; go mbeidh an Ghaeilge ar chomharthaí bóthair ó dheas ar chomhmhéad agus sa chló céanna leis an mBéarla; agus go leor eile. Tá súil againn go gcuirfear tús leis na céimeanna chun an Bille a chur chun cinn go luath. An Ghaeilge san Eoraip D’eagraigh Conradh na Gaeilge paineál de chainteoirí ag comhdháil idirnáisiúnta i mBun Dóbhrain ag an Transatlantic Connections Conference i mí Eanáir 2016. Ba é Equality Emerging mórthéama na comhdhála agus bhí paineál an Chonartha dírithe ar Chearta Teanga mar Chearta Daonna ó thuaidh. Ansin d’eagraíomar ócáid chomhairliúcháin maidir

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

le prótacal idirnáisiúnta pobalbhunaithe, a dhéanfaidh cearta mhionteangacha na hEorpa a chosaint, i gcomhar le Konseilua i mí an Mhárta 2016. Grúpa cearta teanga i dTír na mBascach is ea Konseilua, agus lorg ionadaithe an ghrúpa ionchur sa phrótacal ó ghrúpaí Gaeilge sna Sé Chontae ag an ócáid i gCultúrlann Mc Adam Ó Fiach i mBéal Feirste. Tháinig breis agus 30 ionadaí ó ghúpaí teanga le chéile i gcomhar le Conradh an Gaeilge lena dtuairimí a léiriú. Tá sí mar aidhm ag an bprótacal úr tógáil ar uirlisí cosanta atá

agus pléadh conas ar féidir leis an nGréasán Eorpach um Chomhionannas Teanga dul i mbun stocaireachta chun maoiniú agus cosaint na dteangacha Ceilteacha a chinntiú amach anseo. Ghlacamar páirt i ndúshlán na méimeanna Gaeilge mar chuid den chomhoibriú ELEN ar son Lá na Mathairtheangacha ar 21 Feabhra 2017 agus na teangacha dúchais á gcur chun cinn ar-líne ar bhealach spraíúil.

Ionadaithe an Chonartha ag labhairt leis an Taoiseach Enda Kenny TD ag seoladh Pholasaí Oideachas Gaeltachta ag Scoil Mhic Dara ar an gCeathrú Rua, Co. na Gaillimhe (Deireadh Fómhair 2016)

Polasaí Oideachas Gaeltachta D’fháiltigh Conradh na Gaeilge go croíúil roimh an bPolasaí Oideachas Gaeltachta 2017 - 2022 a seoladh ar 28 Deireadh Fómhair 2016. Tá moladh ag dul don Rialtas as aghaidh a thabhairt ar na dúshláin agus ar na riachtanais ar leith atá ag scoileanna Gaeltachta agus ag daltaí ar chainteoirí dúchais Gaeilge iad tríd an bpolasaí uileghabhálach, uaillmhianach seo a fhoilsiú. Táimid ag súil go gcuirfear é i bhfeidhm mar thosaíocht i mbliana, agus cuireann muid fáilte roimh na hacmhainní chuige sin a fógraíodh ag an seoladh, ag tosú le €1 mhilliún in 2017 agus ag fás go €7 milliún de réir a chéile. D’fháiltigh an Conradh go háirithe roimh an bPróiseas Aitheantais Scoileanna Gaeltachta a shainíonn go mbeidh ar scoileanna feidhmiú go hiomlán trí mheán na Gaeilge chun aitheantas a bhaint amach mar scoil Ghaeltachta, agus go gcuirfear tacaíochtaí ar fáil leis an sprioc sin a bhaint amach. Fáiltíonn an Conradh freisin roimh an rochtain ar dheiseanna forbartha gairmiúla tiomnaithe a chuirfear ar fáil do mhúinteoirí, do phríomhoidí, agus do chúntóirí teanga chun tacú le cur i bhfeidhm an pholasaí agus a bheidh á maoirsiú ag an gComhairle um

ann cheana, ach amháin go mbeidh ábhar an phrótacail ag teacht ó chainteoirí laethúla na dteangacha mionlaithe. Seoladh an prótacal in Donostia, Tír na mBascach, i mí an Nollag 2016. Thug Conradh na Gaeilge fianaise ag éisteacht oifigiúil de chuid an Aontais Eorpaigh um éagsúlacht teanga agus um leithcheal teanga san AE ar 1 Meitheamh 2016 freisin, éisteacht arna reáchtáil ag na páirtithe GUE-NGL agus EFA-Greens i gcomhar leis an nGréasán Eorpach um Chomhionannas Teanga (ELEN) i bParlaimint na hEorpa. Mar aon leis sin, labhair ionadaí an Chonartha mar chuid de phainéal d’eagraíochtaí na dteangacha Ceilteacha ag Comhthionól Ginearálta ELEN arna eagrú ag Plataforma per la Llengua le tacaíocht Rialtas na Catalóine agus FC Barcelona. Pléadh impleachtaí an Bhreatimeachta ar theangacha dúchais na hÉireann agus na Breataine ag an gcomhdháil in Barcelona ar 5 Samhain 2016,

Bhuail toscaireacht Chonradh na Gaeilge le Feisirí Éireann Pharlaimint na hEorpa agus le hOifig Bhuanionadaíocht na hÉireann sa Bhruiséil i mí Feabhra 2017 chun an Chairt, Acht Gaeilge ó thuaidh, deireadh le maolú na Gaeilge san Aontas Eoraip, agus cúrsaí teanga eile a phlé leo freisin. Rinne Ambasáid na hÉireann sa Bheilg Seachtain na Gaeilge le Energia a sheoladh ar an Mór-Roinn chomh maith, agus leanfaimid leis an stocaireacht ar mhaithe le teanga iomlán oifigiúil de chuid an Aontais Eorpaigh a dhéanamh den Ghaeilge a luaithe agus is féidir.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Oideachas Gaeltachta & Gaelscolaíochta. Tá cúpla ábhar ag seasamh amach go fóill áfach - mar shampla earcú múinteoirí sna scoileanna Gaeltachta ó phainéal sainiúil de dhaoine inniúil ar an nGaeilge - agus ní mór aghaidh a thabhairt orthu seo. Níor glacadh sa pholasaí le moladh an Chonartha ina leith, in ainneoin go raibh An Foras Pátrúnachta sásta painéal a chur ar fáil chuige seo fiú. Is gá na nithe seo atá ag seasamh amach a chur san áireamh sa chur chuige feidhmithe den pholasaí atá os ár gcomhair, agus ní mór deiseanna a thabhairt do dhaoine an teanga a úsáid lasmuigh den chóras oideachais chomh maith. Tá moladh ar leith ag dul don phobal ar fad a ghlac páirt sa chomhairliúchán cuimsitheach a reáchtáil an Roinn Oideachais agus Scileanna mar chuid den phróiseas seo, sa Ghaeltacht agus lasmuigh di.

An Gaeloideachas Tá ró-éileamh ar áiteanna san iliomad scoil lánGhaeilge ar fud na tíre go fóill. Tá Conradh na Gaeilge ag éileamh ar na Rialtais soláthar na Gaelscolaíochta a mhéadú ag gach leibhéal chun leanúnachas sa chóras oideachais lánGhaeilge a chinntiú, agus chun freastal ar an mór-éileamh seo ón bpobal chun tumoideachas lánGaeilge a chur ar fáil. Chuige seo, d’oibrigh Conradh na Gaeilge i gcomhar le Gaeloideachas agus An Foras Pátrúnachta ar na hiarratais chun bunscoileanna agus iarbhunscoileanna lánGhaeilge a bhunú sna háiteanna seo a leanas ó bhí Ard-Fheis 2016 ann: Baile Átha Cliath 2, 4 agus 6 (2018); Baile an Chollaigh, Corcaigh (2017); Baile Pheiléid,

Baile Scriobail, Fionnghlas Thiar, Baile Átha Cliath (2017); Dún Laoghaire, Baile Átha Cliath (2017); Port Laoise (2017); Baile Átha Cliath 15 (2017); Deisceart Bhaile Átha Cliath (2016); agus Tuaisceart Bhaile Átha Cliath (2016). D’éirigh leis an iarratas i ndeisceart Bhaile Átha Cliath mar shampla, agus d’oscail Gaelscoil na Fuinseoige i gCluain Sceach faoi phátrúnacht an Fhorais i mí Lúnasa 2016. Cheadaigh an tAire Oideachais, Peter Weir CTR, maoiniú do naíscoil Ghaelscoil Éanna in Aontroim i mí Mheán Fómhair 2016, ach dhiúltaigh sé d’iarratas Gaelscoil an Lonnáin i mBéal Feirste a athlonnú i mí an Mheithimh 2016. Dhiúltaigh sé fosta d’iarratais ó Ghaelscoil na Daróige i nDoire agus ó Bhunscoil an Iúir i gContae an Dúin ar mhaoiniú do naíscoileanna i mí Lúnasa. Bhain an tAire Weir an maoiniú a cuireadh ar fáil do dhá scoil lánGhaeilge le hionaid tacaíochta nua a oscailt i mí an Mheithimh díobh, ach d’oibrigh Conradh na Gaeilge i gcomhar le Scoil an Droichid agus le Bunscoil Bheann Mhadagáin i mBéal Feirste ar na feachtais a thosaigh siad chun an maoiniú sin a fháil ar ais. Ansin dhiúltaigh an tAire Weir d’iarratas Ghaelscoil na mBeann i gContae an Dúin maoiniú stáit a fháil do naíscoil ar champas na scoile agus d’iarratas go mbunófaí aonad lánGhaeilge ag Coláiste Bhríde i nDoire i mí na Nollag 2016. Ar an iomlán, bhí cinntí an Aire Weir ag teacht salach ar an dualgas reachtúil a bhí air maidir le spreagadh agus éascú fhorbairt na Gaelscolaíochta, áit ar dhiúltaigh sé cúig iarratas as sé cinn ó lucht an Ghaeloideachais le linn a ré mar Aire Oideachais. Rinne an Conradh éileamh ar an gCoiste Oideachais agus ar Thionól Stormont dúshlán an Aire a thabhairt ag an am chun na mílte daoine óga atá ag freastal ar Ghaelscoileanna a chosaint, ach thuigeamar gur amhlaidh a bheadh an scéal mura gceapfaí Aire Oideachais a thacódh leis an nGaeilge sa chóras oideachais, .i. Aire a bheadh sásta an Ghaelscolaíocht a chur chun cinn agus tacú go láidir leis na scoileanna eile go mba mhian leo an Ghaeilge a mhúineadh. B’shin an fáth go raibh sé seo ar cheann de na héilimh #GaelVóta, agus beidh sé ar cheann de na príomhéilimh a dhéanfar le

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

hiarrthóirí an toghcháin agus nuair a chuirfear Feidhmeannas nua ar bun fosta. Fógrófar toradh na n-iarratas eile ar scoileanna lánGhaeilge ó dheas sna míonna amach romhainn. Leanfaidh Conradh na Gaeilge leis an stocaireacht leanúnach chun go gcuirfí rogha na Gaelscolaíochta ar fáil do gach teaghlach ar fud an oileáin, agus go gcuirfear an Ghaeilge trí chéile chun cinn ar bhonn uileghabhálach. FrithGhaelachas sna Meáin Déanann muid monatóireacht ar thagairt ar bith a dhéantar sna meáin chlóite don Ghaeilge nó don Ghaeltacht. Dá réir, is féidir linn ailt dhiúltacha a fhreagairt go gasta agus taifead a choinneáil de na hailt dhearfacha faoin teanga ar mhaithe le stocaireacht nó le húsáid chun feasacht a ardú ar na meáin shóisialta. Foilsíodh litir chuig an eagarthóir sa Sunday Independent mar fhreagra ar alt i gcoinne an Ghaeloideachais cheana féin i mbliana mar shampla. Táimid thar a bheith buíoch freisin as lucht na scríbhneoirí litreacha de chuid an Chonartha a bhíonn toilteanach i gcónaí nóta a scríobh ag na heagarthóirí nuachta éagsúla as a stuaim féin nuair is gá chun an teanga a chosaint. Tá 86 scríbhneoir againn idir thuaidh agus theas, agus is féidir le duine ar bith clárú leis an liosta stocaireachta seo ach ríomhphost a sheoladh go nuacht@cnag.ie. Anuas air sin uile, táimid ag obair i gcomhar le Colm Ó Broin ar fheachtas chun na miotais faoin nGaeilge a scaiptear sna meáin Bhéarla a bhréagnú. Ba iriseoir é Colm leis an nuachtán Lá agus scríobh sé sraith d’ailt ar théamaí éagsúla faoin teideal Ag Déileáil le FrithGhaelachas i rith an ama. Tá caint níos iomláine curtha le chéile aige bunaithe ar na fíricí agus ar an eolas ó na hailt chéanna, agus tá Conradh na Gaeilge ag tacú leis chun an chaint seo a reáchtáil in ionaid éagsúla ar fud na tíre. Cumasaíonn an cur i láthair pobal na Gaeilge chun troid i gcoinne an mhíeolais a fhoilsítear sna meáin amhlaidh is gurb í an fhírinne í, agus cuireann sé pobal an Bhéarla ar an eolas faoi na miotais chéanna. Tá sraith de 10 bhfíseán gonta as

Béarla ullmhaithe ag an gConradh mar thaca agus mar phoiblíocht ar chur i láthair Choilm, agus foilseofar na físeáin Mythbusting seo sna seachtainí amach romhainn. Taighde Rinne Conradh na Gaeilge taighde neamhspleách a choimisiúnú don dara bliain as a chéile anuraidh, agus seoladh an tuairisc taighde Céard É An Scéal? Tuairimí an Phobail i Leith na Gaeilge - Anailís Bhliantúil 2 go hoifigiúil ag Oireachtas na Samhna 2016. Tá na torthaí taighde bunaithe ar shuirbhé neamhspleách a rinne Millward Brown ar son an Chonartha ar bhonn uile-Éireann i mí Eanáir 2016, áit ar chuir an comhlacht taighde neamhspleách ceisteanna maidir leis an Ghaeilge ar bhreis is 2,000 rannpháirtí ó chúlraí éagsúla a bhí ionadaíoch ar mhórphobal na hÉireann. Tá an taighde bunaithe fosta ar sé fhócasghrúpa éagsúla a reáchtáil Conradh na Gaeilge thuaidh agus theas sa tréimhse ó mhí Bhealtaine go mí Meán Fómhair 2016. Bhí na fócasghrúpaí seo ionadaíoch ar fhoghlaimeoirí Gaeilge, ar mhic léinn agus ar dhaltaí meánscoile, agus ar thuismitheoirí ag tógáil páistí trí Ghaeilge. Tugann an dara tuairisc bhliantúil sa tsraith taighde Céard é an Scéal? léargas leathan ar na tuairimí dearfacha sa phobal don Ghaeilge ar fud na hÉireann agus nochtar ann fosta cuid de na dúshláin atá roimh lucht labhartha na Gaeilge thuaidh agus theas: níl go leor deiseanna do dhaoine óga an teanga a úsáid taobh amuigh den seomra ranga, agus níl an tacaíocht chuí ann do theaghlaigh atá ag tógáil clainne trí Ghaeilge. Creideann 62% ó

Leagan Gaeilge d’Fhorógra na Cásca á bhronnadh ag Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, ar Uachtarán na hÉireann, Mícheál D. Ó hUigínn, ag Ard-Fheis 2016

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

dheas agus 41% ó thuaidh (ní raibh ach 23% in éadan) nach bhfuil go leor deiseanna ag daoine óga a gcuid Gaeilge a úsáid taobh amuigh den chóras oideachais foirmiúla ach an oiread. Chuir trian d’fhreagróirí ó dheas agus duine as gach cúigear ó thuaidh in iúl gur mhaith leo Gaeilge nó tuilleadh Gaeilge a fhoghlaim fosta. Creideann 63% de dhaoine ó dheas gur chóir go mbeadh gach seirbhís stáit ar fáil trí Ghaeilge do mhuintir na Gaeltachta, áit nach raibh ach 10% in aghaidh seirbhísí Gaeilge a chur ar fáil. Ar an iomlán, léiríonn an taighde is déanaí go bhfuil tacaíocht uile-Éireann ag an teanga agus is féidir linn leas a bhaint as na figiúirí seo inár gcuid stocaireachta chun acmhainní riachtanacha a chinntiú do phobal na teanga. Tá cóipeanna crua den tuairisc taighde is déanaí ar fáil ó oifigí Chonradh na Gaeilge i nGaillimh, i mBéal Feirste, Iúr Cinn Trá agus i mBaile Átha Cliath, nó is féidir teacht ar leagan bog den anailís ar-líne. Tuilleadh eolais: www.peig.ie/taighde | taighde@cnag.ie Aighneachtaí, Comhairliúcháin agus Ceisteanna Parlaiminte Bíonn ceisteanna leanúnacha á gcur faoi bhráid na nAirí agus na bhFeisirí Eorpacha éagsúla i bhfoirm cheisteanna Dála, an Tionóil, agus Pharlaimint na hEorpa ó Chonradh na Gaeilge. Ciallaíonn sé seo go bhfuil brú leanúnach á chur ar na hionadaithe polaitíochta cuí chun ceisteanna maidir le cúrsaí Gaeilge agus Gaeltachta a fhreagairt i bhfóram poiblí. Thosaíomar ar Aighneacht na hAoine a chur chun cinn ar na meáin shóisialta nuair a bhí comhairliúcháin oscailte d’iarratas ón bpobal i gcaitheamh na bliana den chéad uair, agus táimid ag díriú ar mholtaí do cheisteanna parlaiminte a fháil ó na craobhacha agus ó ghrúpaí pobail eile ar na meáin shóisialta i mbliana freisin. Ar an gcaoi seo, beidh pobal na teanga na freagraí a úsáid mar ábhar stocaireachta do na feachtais áitiúla agus náisiúnta amach anseo. Tá obair leanúnach ar siúl i gcónaí chun aighneachtaí a dhréachtú agus le páirt a ghlacadh i gcomhairliúcháin éagsúla de chuid na ranna stáit agus na n-údarás áitiúil thuaidh

theas chun moltaí an Chonartha a chur chun cinn freisin. Sa bhreis ar aighneacht a ullmhú don phrótacal úr Eorpach um chosaint chearta mionteangacha, chuireamar treoircháipéis le chéile do na hollchomhairlí nua ó thuaidh. Scríobhamar aighneachtaí maidir le Rialacháin Úra do Shainriachtanais Oideachais; Ráiteas Straitéiseach na Roinne Coimirce Sóisialaí; Scéim Teanga Údarás Aerfort Bhaile Átha Cliath; Ráiteas Straitéiseach na Roinne Oideachais agus Scileanna; Clár Rialtais an Fheidhmeannais 2016-2021; Scéim Teanga na Roinne Oideachais agus Scileanna; Cód Eitice na nGardaí de chuid Údarás na bPoilíní; Comhairliúchán an IEDR maidir le hainmneacha fearainn; Comhairliúchán an Chomhchoiste Cumarsáide maidir le maoiníu ar Chraoltóireacht Sheirbhíse Poiblí; Scéim Teanga Oifig na nOibreacha Poiblí; agus eile ó bhí Ard-Fheis 2016 ann. Is féidir teacht ar aighneachtaí samplacha de chuid Chonradh na Gaeilge, ar reachtaíocht náisiúnta agus idirnáisiúnta i leith na Gaeilge, ar leagan bog de na tuairiscí taighde Céard É An Scéal, agus ar ábhar comhairliúcháin cabhrach eile faoin rannóg Taighde agus Aighneachtaí ar PEIG. Tuilleadh eolais: www.peig.ie/taighde | taighde@cnag.ie FEACHTAIS FEASACHTA Seachtain na Gaeilge Tá tuairisc níos iomláine ar Sheachtain na Gaeilge ar lean sa leabhrán seo, ach tá Conradh

Féile na Físe á seoladh ag Seo Linn ag ceolchoirm speisialta i nGaelscoil na Camóige i gCluain Dolcáin, Baile Átha Cliath, mar chuid den Chlár Chomóradh 2016 le linn Sheachtain na Gaeilge (Márta 2016)

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

na Gaeilge de shíor ag cur leis an bhféile agus le líon na bhfeachtas feasachta atá á reáchtáil againn mar shíneadh ar an bhféile tríd an bhliain ar fad. D’eagraigh breis is 200 grúpa imeachtaí don fhéile féin ar fud na hÉireann agus ar fud an domhain anuraidh, agus ghlac níos mó ná 50,000 duine páirt san ollrith Rith 2016 a bhí ar siúl ó 4-14 Márta 2016 mar chuid den fhéile. Buíochas le Dún Laoi, chuireamar ciste tacaíochta de €40,000 ar fáil do na grúpaí pobail i mbun imeachtaí a eagrú do #SnaG16, agus ghlac 94% de scoileanna na hÉireann páirt san fhéile. B’iad baill an bhanna Seo Linn ambasadóirí na Seachtaine agus d’eagraíomar Féile na Físe mar ghné ar leith do Chomóradh 2016. Tá an comhlacht fuinnimh Energia ag déanamh urraíochta ar Sheachtain na Gaeilge 2017, agus is iad Mícheál Ó Ciaraidh ó TG4, Miriam O’Callaghan ó RTÉ, agus Art Parkinson de cháil Game of Thrones agus Kubo and the Two Strings ambasadóirí na féile i mbliana. Tá sé seo ag cothú go leor poiblíochta, agus feasacht faoin nGaeilge á leathnú ar phobal níos leithne dá bharr. Na Meáin Chumarsáide Rinneadh tagairt do Chonradh na Gaeilge sna meáin chumarsáide - don eagraíocht, d’ionadaithe an Chonartha, nó do ghné éigin d’obair an Chonartha – níos mó ná 670 uair i gcaitheamh 2016, .i. is é sin le rá, meán de 55 thagairt in aghaidh na míosa agus ardú 20% ar líon na dtagairtí sa bhliain 2015. Áirítear anseo idir agallaimh raidió agus mhíreanna teilifíse, ailt sna nuachtáin áitiúla agus idirnáisiúnta, fhíseáin agus ailt ar an idirlín. Mar shampla, d’éirigh linn tuairisciú a fháil ó RTÉ Raidió na Gaeltachta go BBC Alba, ó Newstalk go Tipp FM, ón Irish Examiner go WorldNews.com, agus ó IrishCentral.com go TheJournal.ie. Maidir leis na meáin shóisialta, sháraigh cuntas Chonradh na Gaeilge sprioc na bliana ar Facebook, áit go bhfuil leathanach Facebook an Chonartha á leanúint ag níos mó ná 27,300 duine anois. Tá níos mó ná 13,700 leantóir Twitter ag an gConradh freisin. Tá 11,900 leantóir Twitter ag Seachtain na Gaeilge anuas air sin, agus is maith le níos mó 9,000

PEIG, ardán ilmheán Chonradh na Gaeilge, á sheoladh ar www.peig.ie i gcomhar le suíomhanna nua Fhoras na Gaeilge

duine leathanach Facebook na féile. Beidh Lá na Meán Sóisialta á reáchtáil ag Seachtain na Gaeilge ar 16 Márta 2017 mar chuid d’fhéile na bliana seo chun daoine a spreagadh leis na meáin dhigiteacha a úsáid i nGaeilge. Cuirfidh sé seo dlús leis an obair spreagúil a rinneadh go dtí seo leis an bhfeachtas #BÚAGaeilge, nó Bainim Úsáid Aisti. Mhéadaigh muid líon leantóirí Instagram an Chonartha go breis is 2,600 duine ó bhí ArdFheis 2016 ann, agus chruthaigh muid cuntas nua Snapchat don Chonradh chomh maith. Mhéadaigh líon na leantóirí Snapchat s’againn go mór buíochas le dea-phoiblíocht sna meáin go ginearálta agus le comórtais cosúil le #Dúshlán freisin. Duolingo D’oibrigh Conradh na Gaeilge le hÁras an Uachtaráin le linn 2016 chun stádas a bhronnadh ar an teanga, go háirithe i measc mhórphobal an Bhéarla. Bhronn Uachtarán na hÉireann Mícheál D Ó hUigínn gradam ar lucht Gaeilge Duolingo in Áras an Uachtaráin i mí na Samhna 2016. Tharraing an ócáid an-aird ar an dea-scéal go raibh breis agus 2.3 milliún tar éis an feidhmchlár céanna a íoschóipeáil le Gaeilge a fhoghlaim, agus tá an líon sin tar éis méadú go 2.56 milliún duine ó shin. PEIG Seoladh PEIG, ardán ilmheán Chonradh na Gaeilge, go hoifigiúil i mí an Mhárta 2016 agus d’éirigh leis an seoladh an haischlib #TáimidBeo a chur ag treochtú in Éirinn ar oíche an tseolta. Tá an t-ardán ag feidhmiú

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

An Dioplóma sa Ghaeilge Tá OÉ Gaillimh ag tairiscint cúrsaí Dioplóma sa Ghaeilge thar dhá bhliain (páirtaimseartha) don phobal. Tá an Dioplóma ar fáil ag leibhéil éagsúla ó Thosaitheoirí go hArdleibhéal. Is oíche amháin in aghaidh na seachtaine atá i gceist. The Dioplóma sa Ghaeilge is available at various levels from Beginners to Intermediate to Advanced. This two year part-time University Diploma is taught by experienced language teachers one night a week. Tuilleadh Eolais/Further Information: Caitríona Leather, T: 091 495248, R:andioplomasaghaeilge@oegaillimh.ie Bhí suim agam ariamh sa Ghaeilge ach ní raibh mé líofa sa teanga, mar sin thug mé faoin Dioplóma sa Ghaeilge chun barr feabhais a chur ar mo chuid Gaeilge labhartha. Mar pholaiteoir agus gníomhaí pobail feictear dom go bhfuil buntáiste breise agam má tá mé in ann déileáil leis na meáin Ghaeilge, agus thug an cúrsa seo muinín dom láithreacht a bhaint amach ar Raidió na Gaeltachta, ar TG4 & ar Nuacht RTÉ. Tá sé seo an-tábhachtach domsa go pearsanta, go háirithe agus mé tofa mar Theachta Dála ar dháilcheantair na Gaillimhe Thiar agus mé i mo chónaí i gcathair dhátheangach atá ar imeall cheann de na Gaeltachtaí is láidre sa tír. Bhain mé an-taitneamh as an gcúrsa; a bhuíochas sin do na teagascóirí a mhúin an t-ábhar dom ar bhealach suimiúil agus taitneamhach i gcónaí. Catherine Connolly, T.D.

Tá réimse leathan cúrsaí fochéime agus iarchéime á dtairiscint ag Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge freisin. Gach eolas ag www.oegaillimh.ie/acadamh ‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’ 87

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

mar lárphointe eolais ar shaol na Gaeilge le sonraí ar imeachtaí, ar fheachtais, ar scéalta nuachta, agus ar gach gné eile den teanga ar fáil in aon áit lárnach amháin. Tá fás ag teacht ar na meáin shóisialta a bhaineann leis an tseirbhís nuachta freisin: tá níos mó ná 2,000 leantóir Facebook agus breis is 1,300 leantóir Twitter ag PEIG faoi láthair. Cláraíodh níos mó ná 1,300 duine le nuachtlitir laethúil PEIG maidir le cúrsaí Gaeilge agus Gaeltachta a fháil faoi cheann dheireadh na bliana 2016, agus bhí uasmhéid de 15,000 cuairteoirí ag www.peig.ie i mí Iúil le meán míosúil de 11,800. Tá feidhmchlár PEIG ar fáil ar ghutháin Android agus iPhone araon, agus is féidir imeachtaí a chlárú ar PEIG, idir imeachtaí áitiúla, náisiúnta agus idirnáisiúnta, imeachtaí aon uaire nó rialta, agus imeachtaí Sheachtain na Gaeilge. Fobraíodh Eolaire Gnó ar-líne mar chuid de PEIG chun eolas faoi ghnólachtaí a chuireann seirbhísí Gaeilge ar fáil don phobal a chur le chéile le linn na bliana freisin. Cuirtear pacáiste tacaíochta chuig gach gnó a chláraíonn leis an eolaire agus tá gach eolas ar fáil ar an suíomh ag www.peig.ie/eolaire. Tuilleadh eolais: www.peig.ie | peig@cnag.ie Gréasán na Lárionad Gaeilge Tá níos mó ná 20 lárionaid Gaeilge ar fud na hÉireann ag cur scoth na seirbhísí Gaeilge ar fáil do phobal na háite. Bheartaigh Conradh na Gaeilge cuireadh a thabhairt do na lárionaid seo teacht le chéile chun níos mó deiseanna comhoibrithe a aithint, agus chun acmhainní a roinnt le chéile i dtreo tuilleadh poiblíochta a chothú do ghréasán na lárionad. D’éirigh linn léarscáil de láthair na lárionad uile a dhearadh agus tá seastáin eolais ar fáil anois don phobal. Beidh lámhleabhar le sonraí na lárionad á scaipeadh go luath freisin, agus tá súil againn tógáil ar an gcomhoibriú agus ar an ngréasán seo sa bhliain amach romhainn. Tuilleadh eolais: www.peig.ie #Dúshlán Chuaigh na céadta daltaí meánscoile agus mic léinn ollscoile in iomaíocht chun an teideal don fhoireann is Gaelaí sa tír a thuilleadh

mar chuid den chomórtas #Dúshlán 2017 níos luaithe i mbliana. Chláraigh níos mó ná 150 foireann don #Dúshlán agus deis ag na foirne de thriúr iPad mini an duine a bhuachan, an líon is mó foirne go dtí seo. Eagraíonn Conradh na Gaeilge #Dúshlán gach bliain le daoine óga a spreagadh i mbun feachtasaíochta ar son na Gaeilge ar bhealach spraíúil ina gceantar féin, le tacaíocht ó Aontas na Mac Léinn Iarbhunscoile (ISSU) agus ó Aontas na Mac Léinn in Éirinn (AMLÉ). Roinntear na dúshláin ar son na Gaeilge i gcatagóirí éagsúla - ó na meáin shóisialta agus na meáin chraolta go seirbhísí stáit agus obair i measc an phobail agus bíonn ar na rannpháirithe 50 tasc a bhaint amach thar tréimhse 50 uair a’chloig. Bailíonn siad pointí de réir mar a chomhlíonann siad na gníomhartha agus déanann siad iad a thaifead ar ghrúpaí WhatsApp agus ar Twitter faoin haischlib #Dúshlán. Mhair #Dúshlán na bliana seo 50 uair ó 31 Eanáir - 2 Feabhra 2017, agus bhain na scoláirí an-sult as an gcomórtas arís i mbliana. Spreagann #Dúshlán daoine óga, ní hamháin chun an Ghaeilge a labhairt, ach chun í a chur chun cinn ar bhealach éifeachtach ina bpobal féin, agus beimid ag tógáil air seo arís le #Dúshlán na bliana seo chugainn. Tuilleadh eolais: www.cnag.ie/dushlan | dushlan@ cnag.ie Gaeilge24 Spreag Conradh na Gaeilge níos mó ná 30,000 dalta chun cainte as Gaeilge ar 15 Samhain 2016 agus breis is 320 scoil ar fud na hÉireann ag glacadh páirte i ndúshlán #Gaeilge24 na bliana seo caite. Ba í 2016 an cúigiú bliain den dúshlán uathúil bliantúil seo, agus b’é

Foireann Píosa Craic ó Choláiste Pobail Osraí i gCill Chainnigh ag ullmhú don #Dúshlán (Eanáir 2016)

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

an dúshlán teanga ba mhó a d’eagraigh an Conradh go dtí seo Is í aidhm Gaeilge24 ná daoine óga a spreagadh chun Gaeilge amháin a labhairt ar feadh 24 uair a’ chloig i ngach aon áit agus i ngach réimse saoil s’acu ar aon lá ar leith: ar scoil, sa bhaile, ag na siopaí agus le gnólachtaí áitiúla, le cairde leo, timpeall an bhaile, sa chlub spóirt, lena muintir, agus le múinteoirí. Is iad rannpháirtithe an dúshláin Gaeilge24 féin a scaipeann úsáid na teanga i measc a bpobail féin, ag spreagadh daoine eile le labhairt leo i nGaeilge agus ag tacú le gach duine chun a gcuid cúpla focal féin a úsáid tríd an lá. Téann aon bhrabús ón lá i dtreo an Chonartha chun tacú le cur chun cinn na Gaeilge ar fud na hÉireann, agus bailítear na mílte euro gach bliain. Bíonn deis ag an bpobal ar fud an domhain páirt a ghlacadh sa spraoi ar-líne tríd an haischlib #Gaeilge24 a úsáid ar Twitter freisin, agus ghlac meánscoil i dToronto, Ceanada, páirt sa dúshlán anuraidh fiú. Tá súil againn tógáil ar an togra spreagúil seo i mbliana fosta. Tuilleadh eolais: www. cnag.ie/gaeilge24 I Measc na Nua Éireannach Tá an feachtas feasachta chun Nua Éireannaigh agus pobail nach raibh baint traidisiúnta acu leis an nGaeilge a chur ar an eolas faoin teanga ag dul ó neart go neart ó chuireamar tús leis na cainteanna i 2015. Díríonn an feachtas ar stair agus ar fhorás na teanga; ar áit na Gaeilge in Eoraip na linne seo; ar an mbrí bharrúil agus neamhghnách a bhaineann le logainmneacha agus le sloinnte áirithe i nGaeilge; ar dheiseanna fostaíochta le Gaeilge; ar na buntáistí a bhaineann le hoideachas dátheangach do pháistí ó gach cúlra; agus ar an tionchar a imríonn an Ghaeilge ar Bhéarla na hÉireann. Luaitear na bealaí ar féidir le Nua Éireannaigh agus le pobail eile in Éirinn éirí gafa leis an nGaeilge trí pháirt a ghlacadh i ranganna, Seachtain na Gaeilge, ciorcail chomhrá, nó eile. D’eagraigh Forbairt Chomhtháite Mhuineacháin Babhtáil Ghasta na dTeangacha i mí an Mheithimh, agus chuidigh Conradh na Gaeilge le cúrsaí Gaeilge an lae. Bhí anbhéile agus an-phlé faoin nGaeilge ag Lá na hAfraice le Líonra Rannpháirtíochta Pobail

an Chabháin i mí an Mheithimh fosta, áit ar labhair Conradh na Gaeilge le muintir na Congóise agus teifigh atá anois ina gcónaí ar an gCabhán. D’fhreastail an Conradh ar Fhóram Idir-Eitneach an Bhaile Meánach i gCo. Aontroma i mí Lúnasa 2016 fosta. Bhuaileamar le Nua Éireannaigh ó Bhurma, ón gCongó, ón bPolainn, ón Rúis, ó Laitvia, ón Iaráic, ón Ungáir, ón mBulgáir, ón Iaráin, ó Chamarún, ó Shrí Lanca, ón Maláiv, ón India, agus ón tSomáil mar chuid den fheachtas go dtí seo. Labhraíomar faoin nGaeilge le dreamanna eile ar fud na tíre freisin, baill den Ord Oráiste agus ionadaithe den lucht siúil san áireamh. Tá sí mar aidhm ag Conradh na Gaeilge gach tacaíocht a chur ar fáil do phobail áitiúla chun íomhá dhearfach den teanga a chothú i measc gach áitritheora dá gcuid, is cuma cén cúlra, cén creideamh, ná cén claonadh polaitíochta atá acu. Tuilleadh eolais: sean@cnag.ie Ár dTeanga Roinnte Tá an scéim ardaithe feasacht agus cultúr Ár dTeanga Roinnte, nó Our Shared Language, faoi lánseol arís sna scoileanna ó thuaidh. Is í seo an dara bliain i ndiaidh a chéile don Chonradh an scéim fhaisnéiseach a reáchtáil buíochas le maoiniú ó Oifig an Chéad Aire/Leas-Chéad Aire. Pléitear an nasc idir logainmneacha áitiúla, sloinnte agus an Ghaeilge, an ceangal idir an Ghaeilge agus teangacha eile, stádas na Gaeilge, agus an borradh atá tagtha uirthi le blianta anuas mar chuid den chamchuairt. Díríonn an scéim ar chlubanna óige mar aon le scoileanna. Reáchtáladh Seó Bóthair Ard

Páistí ó Blackwater Integrated College i nDún Phádraig, Co. an Dúin, ag glacadh páirte sa cheardlann Ár dTeanga Roinnte (Aibreán 2016)

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Mhacha ar 21 Eanáir 2017 agus Seó Bóthair an Iúir i nGaeláras Mhic Ardgháil ar an Iúr ar 28 Eanáir 2017 cheana féin, agus tá Seó Bóthair Dhoire agus ceann ar an Omaigh idir lámha don mhí seo. Tuilleadh eolais: www.cnag.ie/ ardteangaroinnte | gearoid@cnag.ie Seó Bóthair Tá clú agus cáil bainte amach ag Seó Bóthair Chonradh na Gaeilge mar chuid thábhachtach den fhéilire scoile agus bíonn muid ar an mbóthar gach seachtain ag spreagadh daltaí i meánscoileanna agus i gcoláistí samhraidh fud fad na tíre. Is ceardlann idirghníomhach é an Seó Bóthair a úsáideann cluichí, plé, agus díospóireacht chun an Ghaeilge a chur chun cinn ar bhealach taitneamhach. Labhraíonn muid leis na daltaí faoi na háiteanna ar féidir leo an Ghaeilge a úsáid agus faoina gcearta teanga. D’fhreastail an Seó Bóthair ar bhreis s 170 scoil anuraidh agus tá súil againn tógáil ar an líon sin arís i mbliana. Tuilleadh eolais: scoil@cnag.ie Gaelbhratach (Iarbhunscoileanna) Is scéim ghradaim í Gaelbhratach a thugann aitheantas do scoileanna a ghníomhaíonn le húsáid na Gaeilge a chur chun cinn tríd an scoil ar fad, agus tá Gael-Linn i mbun Gaelbhratach sna scoileanna i gcomhpháirt le Conradh na Gaeilge ar an dara leibhéal. Tá sí mar aidhm ag an scéim Gaelbhratach scoileanna na tíre a spreagadh agus a chumasú le gníomhú chun úsáid na Gaeilge a chur chun cinn tríd an scoil ar fad ar bhonn pleanáilte, leanúnach, taitneamhach. Tá súil againn go spreagfar úsáid na Gaeilge sa scoil; go spreagfar comhoibriú gníomhach idir na mic léinn, na múinteoirí agus ceannasaíocht na scoile; agus go mbeidh aitheantas ón bpobal ina bhfuil an scoil suite do thiomantas na scoile leis an nGaeilge a chur chun cinn. Raidió Rí-Rá Tá Raidió Rí-Rá ag dul ó neart go neart ó ceadaíodh maoiniú lei bainisteoir stáisiúin lánaimseartha a fhostú anuraidh. Tá méadú tagtha ar líon na n-agallamh a dhéantar le ceoltóirí Éireannacha agus ar líon na míreanna speisialta a chraoltar ar an gcairtstáisiún Gaeilge ó shin, ina measc Rí-Rá Spórt, Gig

Coláiste Alexandra le Gaelbhratach na scoile ag ócáid bhronnta na scéime (Aibreán 2016)

Nuacht, Pop Nuacht, Fios Fíricí, agus Ar an tSráid. Tá sceideal iomlán á chraoladh ar an gcóras Chraoladh Fuaime Digití (DAB), ar-líne, ar TuneIn ar Android agus ar an bhfeidhmchlár iPhone ó mhaidin go hoíche gach lá den tseachtain, buíochas le foireann iontach d’oibrithe deonacha díograiseacha. Is ar Raidió Rí-Rá amháin a bhfuil fáil ar an gclár Top 40 Oifigiúil na hÉireann gach oíche den tseachtain fosta. Is féidir le héisteoirí clárú do nuachtlitir nua ar an suíomh ag www.rrr.ie agus eagraíonn an t-ógstáisiún ceardlanna i scoileanna ar fud na tíre. Tugann Ceardlann Raidió Rí-Rá deis do dhaltaí scileanna raidió agus teilifíse a fhoghlaim, áit go ndéanann siad cláir raidió a ullmhú agus a thaifead. Cuireann na daltaí agallamh ar a chéile os comhair ceamara teilifíse freisin, agus craoltar na cláir raidió is fearr ar Raidió Rí-Rá. Sna sála ar an rath a bhí ar leagan Gaeilge amhrán Ed Sheeran ar an albam CEOL 2016 le hEoghan McDermott anuraidh, táimid ag obair i gcomhar le RTÉ 2fm arís i mbliana chun an t-albam CEOL 2017 le hEoghan McDermott a eisiúint roimh dheireadh 2017. Beidh an t-album saor le híoschóipeáil ó www.cnag.ie/ ceol le cód uathúil a chuirfear ar fáil do gach duine ar spéis leo cóip a fháil níos déanaí i mbliana. Tuilleadh eolais: www.rrr.ie | rira@ cnag.ie Clár Chomóradh Chonradh na Gaeilge 2016 D’éirigh thar cionn leis an tsraith de sheimineáir dhátheangacha Plé 16 anuraidh, áit gur labhair

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

daoine mór le rá ar oidhreacht athbheochan na Gaeilge agus ar an ról lárnach a ghlac baill an Chonartha agus an Ghaeilge i bhfís cheannairí an Éirí Amach i 1916. Áirítear Uachtarán na hÉireann, Mícheál D Ó hUigínn; an tOllamh Regina Ní Chollatáin; an tOllamh Gearóid Ó Tuathaigh; an tOllamh Joe Lee; agus John Concannon, stiúrthóir Chlár Chomóradh 2016 trí chéile, i measc na gcainteoirí a labhair ag na hócáidí seo a reáchtáladh in ionaid éagsúla ar fud na tíre. Tá obair thábhachtach ar siúl chun cóipeanna An Claidheamh Soluis agus cartlann Chonradh na Gaeilge a dhigitiú agus a chíoradh go fóill, agus leanfaidh an obair seo i mbliana, buíochas leis an Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta. Bhí an taispeántas Athbheochan na Gaeilge agus Éirí Amach na Cásca ar taispeáint i gceithre hairde na cruinne le linn na bliana seo caite freisin, taispeántas soghluaiste bunaithe ar na cáipéisí i gcartlann an Chonartha. Cuireadh aistriúchán Gearmáinise den taispeántas le chéile, agus bhí na seastáin le feiceáil i ngach cúige in Éirinn, i mBeirlín na Gearmáine, agus i Meiriceá Thuaidh, i Nua Eabhrac sna Stáit Aontaithe agus i gCeanada fiú. Léirigh Gaelcholáiste an Phiarsaigh ó Ráth Fearnáin, Baile Átha Cliath, An Filleadh ar phríomhstáitse Amharclann na Mainistreach um thráthnóna, dráma cumtha go speisialta ag Alan Titley don Chonradh. Ba é An Filleadh an t-aon dráma as Gaeilge a léiríodh ar phríomhstáitse Amharclann na Mainistreach i 2016, agus bhí sé ina bhuaicphointí d’Fhéile na Físe arna eagrú ag Conradh na Gaeilge mar chuid de Sheachtain na Gaeilge 2016 agus den Chlár Comórtha araon. Eagraíodh ceiliúradh ar an nGaeilge le drámaíocht, amhránaíocht, rincí agus cluichí Gaelacha, agus eile i scoileanna ar fud na tíre mar chuid d’Fhéile na Físe ar Lá an Fhorógra ar 15 Márta 2016 freisin. #Comhrá16 D’éirigh le grúpaí pobail ar chúig mhór-roinn na cruinne 170 uair a’chloig cainte as Gaeilge a chur díobh i gcomhar le Conradh na Gaeilge mar chuid den churiarracht domhanda #Comhrá16 anuraidh. Mhair an churiarracht ó

Ceardlann um chumasú pobail i gcomhar le Craobh na nAingeal agus grúpaí cultúir eile in Los Angeles mar chuid den togra idirnáisiúnta Cultúr Club (Nollaig 2016)

11 - 18 Deireadh Fómhair 2016 agus cuireadh críoch léi i gceanncheathrú TG4 i mBaile na hAbhann, Co. na Gaillimhe, tar éis do níos mó ná 1,050 duine ó 80 grúpa i ndeich dtír éagsúla páirt sa chaint. Is bealach spraíúil, éagsúil é an churiarracht bhliantúil seo chun pobal na Gaeilge ó cheithre airde na cruinne a nascadh le chéile agus chun úsáid na teanga a chur chun cinn i measc an phobail idirnáisiúnta. Bhí grúpaí ón Eoraip, ón Áis, ó Mheiriceá Thuaidh, ó Mheiriceá Theas, agus ón Astráil ag comhrá lena chéile ar-líne mar chuid de churiarracht na bliana seo caite. Bhí an comhrá Gaeilge gan stad á shruthú beo ar www.snag. ie ar feadh na seachtaine agus an haischlib #Comhrá16 in úsáid ar Twitter. Tá súil againn tógáil air seo arís i mbliana. Tuilleadh eolais: comhra@cnag.ie Cultúr Club Cultúr Club an t-ainm atá ar réimse de thograí nuálaíocha atá á bhforbairt ag Conradh na Gaeilge chun féiniúlacht Éireann níos láidre a chothú i measc na nGael, go háirithe iad siúd thar sáile. Tá sí mar aidhm ag na tograí seo tacú le pobail áitiúla chun gach sórt ruda a reáchtáil trí mheán na Gaeilge, ó fheachtais um chearta teanga go himeachtaí cultúir d’aoisghrúpaí éagsúla. Chuir Conradh na Gaeilge tús le Cultúr Club i gcomhar le hArd-Chonsalacht na hÉireann i Hong Cong agus Macau le linn an tsamhraidh i 2016, áit go bhfuil craobh nua den Chonradh anois i mbun ranganna Gaeilge do dhaoine fásta a reáchtáil mar aon le ciorcal comhrá míosúil agus club cultúir do dhaoine óga.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Is i bpáirtíocht le Coimisiún Fulbright na hÉireann agus leis an Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe & Gaeltachta a d’fhorbair muid an chéad chéim eile den togra sna Stáit Aontaithe i gcaitheamh an gheimhridh. Amhlaidh na bhfóram oiliúna a eagraíonn muid do chraobhacha agus do ghrúpaí pobail Gaeilge in Éirinn, d’eagraíomar sraith d’ocht gceardlann um chumasú pobail i gcomhar le grúpaí pobail Gaeilge agus cultúir in Chicago, IL; Wayne, NJ; Albany, NY; Phoenix, AZ; Memphis agus Knoxville, TN; Baile Phitt, PA; agus Los Angeles, CA, idir 29 Samhain – 11 Nollaig 2016. Phléamar téamaí amhlaidh conas imeachtaí Gaeilge a mhaoiniú agus a phoibliú, conas múinteoirí teanga a aimsiú agus ranganna Gaeilge a reáchtáil, agus conas feachtas um chearta teanga a rith mar aon le smaointí d’imeachtaí sóisialta a reáchtáil trí mheán na Gaeilge, agus pleananna gnímh chun an pobal teanga áitiúil a neartú agus a bhuanú. Is ar mhaithe le pobal a chothú atá Cultúr Club thar aon ní eile. Is léir go bhfuil anspéis sa Ghaeilge agus an-éileamh ar chúrsaí cultúir agus teanga trí chéile thar sáile, agus is

fiú tógáil air sin. Is féidir le craobhacha nó le grúpaí Gaeilge thar sáile tuilleadh eolais a fháil, nó cóipeanna crua den leabhrán tacaíochta agus ábhar eile a ordú in aisce ó Chonradh na Gaeilge, ach teagmháil a dhéanamh linn. Tuilleadh eolais: www.cnag.ie/CulturClub | culturclub@cnag.ie Agus muid ag druidim i dtreo 125 bliain ó bunaíodh Conradh na Gaeilge a cheiliúradh an bhliain seo chugainn, ba chóir go dtabharfar an t-aitheantas cuí don ghluaiseacht phobail a chothaíonn ár n-eagraíocht. Ní bheadh ann do Chonradh na Gaeilge ná d’fheachtais éagsúla an Chonartha murach tiomantas spreagúil, leanúnach bhaill an Chonartha, agus phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta trí chéile. Táimid go mór faoi chomaoin ag gach ball aonair, gach ball craoibhe, agus gach oibrí deonach eile nach iad a thugann a gcuid ama agus a gcuid fuinnimh don eagraíocht gan teip gan staonadh. Gabhaim buíochas ó chroí libh uile thar ceann an Chonartha - ní neart go cur le chéile! Julian de Spáinn Ard-Rúnaí, Conradh na Gaeilge +353 (0)1 4757401 | julian@cnag.ie

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

3.5. Na Cuntais Airgid 2015 CONRADH NA GAEILGE BLIAIN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAIG 2016 RÁITEAS AR FHREAGRACHTAÍ AN CHOISTE GNÓ Tá an Coiste Gnó freagrach as an Tuarascáil Bhliantúil agus na ráitis airgeadais a ullmhú de réir dhlíthe oiriúnacha agus de réir Chleachtais Chuntasaíochta a bhfuil gnáth-ghlacadh leo in Éirinn, ar a n-áirítear na caighdeáin chuntasaíochta atá eisithe ag an gComhairle um Thuairisciú Airgeadais agus atá foilsithe ag Cuntasóirí Cairte na hÉireann. Tá iallach ar an gCoiste Gnó ráitis airgeadais a ullmhú i gcomhair gach bliana airgeadais a thugann léargas fíor cothrom ar ghnóthaí Chonradh na Gaeilge agus ar fharasbarr nó ar easnamh Chonradh na Gaeilge don tréimhse sin. Agus na ráitis airgeadais sin á n-ullmhú acu ní foláir don Choiste Gnó: -

polasaithe cuntasaíochta oiriúnacha a roghnú agus ansin iad a chur i bhfeidhm go leanúnach,

breithiúnais agus meastacháin a dhéanamh atá réasúnta agus stuama,

a rá ar ullmhaíodh na ráitis airgeadais de réir chaighdeán cuntasaíochta is infheidhme, na caighdeáin sin a aithint agus tionchar agus cúiseanna imeachta ábhartha ó na caighdeáin sin a nótáil, agus

na ráitis airgeadais a ullmhú ar bhonn gnóthais leantaigh ach amháin sa chás go bhfuil sé mí-oiriúnach a cheapadh go leanfaidh an chuideachta i mbun gnó.

Deimhníonn an Coiste Gnó go bhfuil na riachtanais thuas comhlíonta agus na ráitis airgeadais á n-ullmhú acu. Tá an Coiste Gnó freagrach as taifid chuntasaíochta chuí a choimeád a léiríonn le cruinneas réasúnta stádas airgeadais Chonradh na Gaeilge ag am ar bith agus a chuireann ar a gcumas a bheith deimhin de go bhfuil na ráitis airgeadais ullmhaithe de réir chaighdeáin inghlactha. Tá siad freagrach freisin as sócmhainní Chonradh na Gaeilge a chosaint agus dá réir sin as céimeanna réasúnta a ghlacadh chun calaois agus gnóthaí cama eile a chosc agus a aimsiú.

Ar son an Choiste Gnó Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí 31 Eanáir 2017

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

CONRADH NA GAEILGE DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAIG 2016 TUARASCÁIL AN INIÚCHÓRA NEAMHSPLEÁCH DO NA COMHALTAÍ Tá iniúchadh déanta agam ar ráitis airgeadais Chonradh na Gaeilge don bhliain dár chríoch 31 Nollaig 2016 ar a n-áirítear an Cuntas Ioncaim agus Caiteachais, an Clár Comhardaithe, an Ráiteas ar Shreabhadh Airgid, an Ráiteas faoin Ioncam Uileghabhálach agus na nótaí gaolmhara ar leathanaigh 4 go 10. Is iad caighdeáin chuntasaíochta eisithe ag an gComhairle um Thuairisciú Airgeadais agus foilsithe ag Cuntasóirí Cairte na hÉireann (Cleachtais Chuntasaíochta a bhfuil gnáth-ghlacadh leo in Éirinn) an creat tuairisciú airgeadais atá i bhfeidhm in ullmhú na ráiteas airgeadais. Is do chomhaltaí an Chonartha amháin, mar chomhlacht, a dhéantar an tuarascáil seo. Chuaigh mé i mbun na hoibre iniúchta go bhféadfainn a lua le comhaltaí an Chonartha na nithe sin a cheanglaítear orm a lua i dtuarascáil iniúchóra agus chun na críche sin amháin. Chomh fada agus is ceadmhach dom de réir dlí ní ghlacaim ná ní ghabhaim chugam féin freagracht do dhuine ar bith seachas don Chonradh agus do chomhaltaí an Chonartha mar chomhlacht, as mo obair iniúchta, as an tuarascáil seo, ná as na tuairimí ar tháinig mé orthu. Freagrachtaí an Choiste Gnó agus an iniúchóra faoi seach Mar atá mínithe níos iomláine san Ráiteas ar Fhreagrachtaí an Choiste Gnó atá leagtha amach ar leathanach 1, tá an Coiste Gnó freagrach as ullmhú na ráiteas airgeadais agus as a bheith sásta go dtugann siad léargas fíor cothrom. Is é an dualgas atá orm na ráitis airgeadais a iniúchadh agus tuairim a nochtadh orthu faoi réir dhlí na hÉireann agus na gCaighdeán Idirnáisiúnta um Iniúchta (RA agus Éire). Éilíonn na caighdeáin seo go gcloífinn le Caighdeáin Eitice do Iniúchóirí an Bhoird um Chleachtais Iniúchta, (mar atá leagtha amach i nóta 8 de na ráitis airgeadais). Scóp iniúchadh na ráiteas airgeadais Áirítear, in iniúchadh, fianaise a fháil faoi na suimeanna agus nochtadh faisnéise sna ráitis airgeadais chun dóthain cinnteachta réasúnta a thabhairt go bhfuil na ráitis airgeadais saor ó mhíshonrú ábhartha, cé acu calaois nó earráid ba chúis leis. Áirítear leis seo measúnú ar: cé acu an bhfuil nó nach bhfuil na polasaithe cuntasaíochta oiriúnach do chúinsí an Chonartha agus cé acu an gcuirtear nó nach gcuirtear na polasaithe sin i bhfeidhm go comhsheasmhach agus an nochtar go leordhóthanach iad; réasúntacht meastachán cuntasaíochta suntasacha a rinne an Coiste Gnó; agus cur i láthair na ráiteas airgeadais. Má thagaim ar eolas faoi mhíráiteas nó faoi nithe neamh-chomhsheasmhacha ábhartha déanaim na himpleachtaí do mo thuarascáil a mheas. Tuairim ar na ráitis airgeadais Is í mo thuairim maidir leis na ráitis airgeadais:  go dtugann siad léargas fíor cothrom ar shócmhainní, dliteanais agus stádas airgeadais an Chonartha mar a bhí ar 31 Nollaig 2016 agus ar a thoradh don bhliain a chríochnaigh ansin; agus  gur ullmhaíodh iad i gceart de réir Chleachtais Chuntasaíochta a bhfuil gnáth-ghlacadh leo in Éirinn. Dáithí Ó Maolchoille Comhlacht Reachtúil Iniúchóireachta 75 Páirc Weston, Baile Átha Cliath D14 HW58

31 Eanáir 2017

3 ‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

CONRADH NA GAEILGE CUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAIG 2016 2016 2015 € € 1,518,238 1,508,280

Ioncam Caiteachas Farasbarr na bliana ó ghnáthghníomhaíochtaí

(1,513,956) (1,467,729) _______ ________ 4,282 40,551

Deontas: An Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta Farasbarr na bliana

_____ 4,282 ====

RÁITEAS FAOIN IONCAM UILEGHABHÁLACH Cuntas ioncaim agus caiteachais: Farasbarr/(eaasnamh) ag tús na bliana 44,725 Farasbarr na bliana 4,282 ______ Farasbarr ag deireadh na bliana 49,007 =====

34,849 ______ 75,400 =====

(30,675) 75,400 ______ 44,725 =====

Tá na torthaí díorthaithe ó ghnóthaí leanúnacha. Ní raibh gnóthachan ná caillteanas ar bith admhaithe seachas torthaí coimeádta na bliana airgeadais. Ní raibh gluaiseachtaí ar bith i gcistí na cuideachta i rith na bliana seachas torthaí coimeádta na bliana airgeadais. Tá na torthaí díorthaithe ó ghnóthaí leanúnacha.

4 mar thosaíocht d’Éirinn’ ‘Athbheochan na Gaeilge

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

CONRADH NA GAEILGE CLÁR COMHARDAITHE DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAIG 2016 Nótaí SÓCMHAINNÍ SEASTA

2016 € 426,750 ----------

2015 € 431,388 ----------

9,193

9,930

60,577 10,087 -------79,857

55,778 7,698 --------73,406

(91,017) ---------(11,160) ----------

(93,430) ----------(20,024) -----------

SÓCMHAINNÍ REATHA Féichiúnaithe Airgead sa bhanc – Gnáthchuntais – Ciste Liam Bulfin

CREIDIÚNAITHE (suimeanna a bheidh dlite laistigh de bhliain amháin)

(GLANDLITEANAIS) REATHA CREIDIÚNAITHE (suimeanna a bheidh dlite tar éis bliana amháin)

(141,040) -----------SÓCMHAINNÍ IOMLÁNA LÚIDE DLITEANAIS 274,550

(141,143) -----------270,221

DEONTAS FAIGHTE

(215,456) -----------59,094 =====

(217,798) -----------52,423 =====

49,007

44,725

10,087 --------59,094 =====

7,698 --------52,423 =====

COTHROMAS Cuntas Ioncaim agus Caiteachais Ciste Liam Bulfin

Ar son an Choiste Gnó Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí

‘Athbheochan na Gaeilge mar 5 thosaíocht d’Éirinn’

31 Eanáir 2017

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

CONRADH NA GAEILGE NÓTAÍ AR NA RÁITIS AIRGEADAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAIG 2016 1. POLASAITHE CUNTASAÍOCHTA Gnás Cuntasaíochta Ullmhaítear na ráitis airgeadais faoi réir caighdeán chuntasaíochta a bhfuil gnáth-ghlacadh leo in Éirinn. Is iad caighdeáin chuntasaíochta a bhfuil gnáth-ghlacadh leo in Éirinn agus ráitis airgeadais á n-ullmhú ag tabhairt léargais fíor agus cothrom ná caighdeáin chuntasaíochta foilsithe ag Cuntasóirí Cairte na hÉireann agus eisithe ag an gComhairle um Thuairisciú Airgeadais.

Dímheas Sócmhainní Inláimhsithe Seasta agus Amúchadh Deontais Dímheastar na sócmhainní seasta ina ngálaí cothroma bliantúla thar saol measta na sócmhainní. Seo iad na rátaí atá in úsáid faoi láthair: Trealamh

20% per annum

Caiteachas ar an áitreabh

1% per annum

Amúchadh deontais faighte

1% per annum

2. CUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS

2016 € Farasbarr/(easnamh) ag tús na bliana 44,725 Farasbarr na bliana reatha - Eagraíocht 5,033 (Easnamh)/farasbarr – Tionscadal Fhoras na Gaeilge(751) An Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta - Deontas --------49,007 Farasbarr ag deireadh na bliana =====

2015 € (30,675) 40,100 451 34,849 --------44,725 =====

3. SÓCMHAINNÍ INLÁIMHSITHE SEASTA 2016

Trealamh Caiteachas ar an Áitreabh Costas € € Ar 1 Eanáir agus ar 31 Nollaig 33,229 463,854 ===== ======

Iomlán € 497,083 ======

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Dímheas Ar 1 Eanáir Muirear na bliana reatha Ar 31 Nollaig Glanmhéid 31 Nollaig 2016 31 Nollaig 2015

33,229 --------33,229 =====

32,466 4,638 --------37,104 =====

65,695 4,638 --------70,333 =====

= =

426,750 ====== 431,388 ======

2015

Trealamh Caiteachas ar an Áitreabh Costas € € Ar 1 Eanáir agus ar 31 Nollaig 33,229 463,854 ===== ====== Dímheas Ar 1 Eanáir 33,229 27,828 Muirear na bliana reatha 4,638 ----------------Ar 31 Nollaig 33,229 32,466 ===== ===== Glanmhéid 31 Nollaig 2015 431,388 = ====== 31 Nollaig 2014 436,026 = ======

Iomlán € 497,083 ====== 61,057 4,638 --------65,695 ===== 431,388 ====== 436,026 ======

Ba sa bhliain 2009 a rinneadh an caiteachas ar an áitreabh, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2, atá léirithe anseo. Níl caiteachas mar sin a rinneadh roimh 2009 agus a bhí díscríofa roimhe sin ar an gClár Comhardaithe ar 31 Nollaig 2016.

4. CREIDIÚNAITHE (dlite laistigh de bhliain amháin) 2016 € Creidiúnaithe ginearálta 27,017 Maoiniú faighte i gcomhair na bliana seo chugainn59,000 Banc (nóta 6) 5,000 --------91,017 ===== 5. CREIDIÚNAITHE (dlite tar éis bliana amháin) 2016 € Banc (nóta 6) 141,040 ======

7 mar thosaíocht d’Éirinn’ ‘Athbheochan na Gaeilge

2015 € 50,917 40,000 2,513 --------93,430 ===== 2015 € 141,143 ======

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Ag cosaint cearta teanga www.coimisineir.ie

An Coimisinéir Teanga, An Spidéal, Gaillimh, Éire. Fón: 091 504 006 / 1890 504 006 Ríomhphost: eolas@coimisineir.ie @ceartateanga ‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Fiontar agus Scoil na Gaeilge (DCU) Scoil ildisciplíneach is ea Fiontar & Scoil na Gaeilge atá aitheanta go hidirnáisiúnta ar chaighdeán na gclár a sholáthraítear inti agus ar nuálacht an teagaisc, an taighde agus an tsaothair atá ar bun ag an bhfoireann acadúil agus ag foireann na dtionscadal digiteach. Tá céimeanna na Scoile, ag leibhéal na bunchéime agus na hiarchéime, deartha i dtreo is go dtreiseofar scileanna praiticiúla agus acadúla na rannpháirtithe, agus le go gcuirfear lena bhforás leanúnach acadúil agus lena gcáilíochtaí gairmiúla. Bunchéimeanna: BA Gaeilge (BAJG) BA Gnó agus Gaeilge (DC118) BA Gaeilge agus Iriseoireacht (DC239) Iarchéimeanna: MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais (DC627) MA i Léann na Gaeilge (DC686/DC687)

Déan teagmháil linn! http://dcu.ie/fiontar_scoilnagaeilge/gaeilge/index.shtml

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

6. BANC

2016 2015 € € Iasachtaí 146,040 143,656 ====== ====== Dlite laistigh de bhliain amháin – nóta 4 5,000 2,513 Dlite tar éis bliana amháin - nóta 5 141,040 141,143 -----------------146,040 143,656 ====== ====== Tá morgáiste ag Bainc Aontais Éireann cpt ar an áitreabh, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2.

7. DEONTAS – An Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Tuaithe agus Gaeltachta 2016 € Faighte 234,192 ====== Amúchadh Ar 1 Eanáir 16,394 Aistrithe go hioncam i mbliana 2,342 --------Ar 31 Nollaig 18,736 ===== Glanmhéid 215,456 ====== 8.

SEIRBHÍSÍ CURTHA NEAMHSPLEÁCH

FÁIL

Réigiúnacha, 2015 € 234,192 ====== 14,052 2,342 -------16,394 ===== 217,798 ====== INIÚCHÓIR

Dála a lán gnóthas eile ar chóimhéid agus den chineál céanna, cuidíonn ár n-iniúchóir linn na ráitis airgeadais a ullmhú. 9.

FAOMHADH NA RÁITEAS AIRGEADAIS Ar 31 Eanáir 2017 faomhadh na ráiteas airgeadais agus údaríodh go n-eiseofaí iad.

8 mar thosaíocht d’Éirinn’ ‘Athbheochan na Gaeilge

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

CONRADH NA GAEILGE RÁITEAS AR SHREABHADH AIRGID DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAIG 2016 2016 €

2015 €

2,415 ====

117,509 ======

(87,878)

(205,387)

2,415 _______ (85,463) ======

117,509 _______ (87,878) ======

5,033 (751)

40,100 451

4,638 (2,342) 737 (2,413)

34,849 4,638 (2,342) (5,680) 18,006

(2,487) ______ 2,415 ====

27,487 ______ 117,509 ======

INSREABHADH GLANDLITEANAIS DON BHANC Ó GHNÍOMHACHTAÍ LAGHDÚ AR GHLANDLITEANAS DON BHANC ANAILÍS AR GHLUAISEACHTAÍ GLANDLITEANAIS DON BHANC I RITH NA BLIANA Glandliteanas don bhanc: Glandliteanas don bhanc ag tús na bliana Insreabhadh glandliteanais don bhanc Glandliteanas don bhanc ag deireadh na bliana RÉITEACH IDIR FARASBARR NA BLIANA AGUS INSREABHADH GLANDLITEANAIS DON BHANC Ó GHNÍOMHACHTAÍ Farasbarr na bliana: Eagraíocht : Tionscadal Fhoras na Gaeilge Deontas: An Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta Dímheas Deontas amúchta Laghdú/(méadú) ar fhéichiúnaithe (Laghdú)/méadú ar chreidiúnaithe (Méadú)/laghdú i ndlite bainc iníoctha laistigh de bhliain amháin

‘Athbheochan na Gaeilge9mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

CONRADH NA GAEILGE MIONCHUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAIG 2016 EAGRAÍOCHT 2016 €

2015 €

Foras na Gaeilge Bailiú agus Clárú Cíosanna Ranganna Gaeilge Ábhair Díolacháin/Gaeilge 24 Glac Leis/Seó Bóthair Tionscnamh 2016 Scoláireachtaí Síntiúis Fógraíocht agus Urraíocht Comhdhálacha Dearadh Scéimeanna eile Seachtain na Gaeilge: Dún Laoi Fulbright Oifig an Chéad Aire agus an Leas-Chéad Aire Aibhléis aisghafa Cumann Lúthchleas Gael Leagáid Aisíoc pinsin aon-uaire

25,923 19,297 73,022 104,743 130,678 28,260 118,019 35,000 3,385 885 19,705 1,925 26,471 40,000 10,000 29,318 10,741 _______

23,397 32,368 63,110 109,534 104,401 27,797 131,908 42,949 3,530 3,145 17,663 6,620 19,553 4,835 5,000 13,627 16,542 ________

Ioncam

677,372

625,979

(672,339) ________

(585,879) ________

5,033 ====

40,100 =====

IONCAM

Caiteachas Farasbarr na bliana

‘Athbheochan na Gaeilge 10 mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

CONRADH NA GAEILGE MIONCHUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAIG 2016 (ar leanúint) EAGRAÍOCHT (ar leanúint) CAITEACHAS Cíos, Rátaí, Árachas Cothabháil, Glantóireacht Tuarastail, Scéim Phinsin Costais Foirne Ranganna Gaeilge Ábhair Díolacháin/Gaeilge 24 Tionscnamh 2016 Scoláireachtaí Postas, Teileafón Páipéarachas Aibhléis Stóras Trealamh, Ríomhaireacht Costais Bainc Ús Bainc Costais Oifige Comhdhálacha Síntiúis Nuachtlitir An tUltach Costais Dlíthiúla Seachtain na Gaeilge: Dún Laoi Fulbright Suíomh Idirlín Dímheas: Caiteachas ar an Áitreabh Lúide: Deontas amúchta

2016 €

2015 €

23,303 12,581 114,764 3,608 56,460 57,917 180,493 29,324 17,309 5,756 13,016 1,212 505 898 4,904 31,957 52,826 7,026 2,825 10,000 492 39,300 3,567 4,638 (2,342) 672,339 ======

23,573 16,245 131,134 15,312 60,870 62,928 129,774 42,949 19,597 5,354 13,761 1,618 2,523 861 6,154 11,918 18,665 5,019 2,171 10,000 3,157 4,638 (2,342) 585,879 ======

11 thosaíocht d’Éirinn’ ‘Athbheochan na Gaeilge mar

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

CONRADH NA GAEILGE MIONCHUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAIG 2016 (ar leanúint) TIONSCADAL FHORAS NA GAEILGE

IONCAM Deontas: Foras na Gaeilge CAITEACHAS Tuarastail Costais Foirne Páipéarachas, Postas,Fón,Costais Oifige Cíos, Rátaí, Aibhléis Árachas Costais Taistil – Bord Earcaíocht Trealamh Oiliúint Foirne Iniúchóireacht agus Cuntasaíocht Ionadaíocht: Anailís Ionadaíocht Cairt Eorpaí Réimse Príobháideach agus Poiblí Monatóireacht Cosaint Teanga: Cosaint Thráthúil Ábhair Feachtasaíochta Sraith Físeáin Ardú Feasachta: Féile d’Imeachtaí Seachtain na Gaeilge Clár d’Fheachtais Gaelscolaíocht Seirbhís Eolais agus Comhairleach (Feasta) Lárphointe Eolais Ardán Ilmheán Rith Ravelóid (Easnamh)/farasbarr na bliana

2016 €

2015 €

840,866 ======

882,301 ======

532,230 36,890 27,147 33,818 6,547 5,469 1,056 6,551 2,455 4,305

533,849 36,349 24,473 36,104 8,387 6,266 2,350 15,297 3,402 3,946

11,370 7,089 4,055 8,462 -

23,583 3,280 3,569 6,572 30,976 3,500 40,504

1,000 3,585 -

2,446 2,999 4,585 1,054 6,499

14,524 4,000 28,232 46,047 20,972 44,916 7,109 6,685 10,000 16,633 4,263 6,565 41,766 39,578 3,105 19,617 149,588 - 164,424 841,617 881,850 ====== ====== (751) 451 ==== ===

12 ‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

3.6. An Báiliúchán NáisiúntaBailúcháin don Lámhleabhar scartha2

Craobh Craobh Bhéal an Átha Móir

Baile Béal an Átha Móir

Cúige Contae Cúige Chonnacht Contae Liatroma

Coiste Contae Mhaigh Eo Craobh an Phiarsaigh, Caisleáin an Bharraigh Craobh Bhéal an Átha Craobh Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris, Craobh Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris, Craobh Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris, Craobh Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris, Craobh Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris, Craobh Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris, Craobh Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris, Craobh Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris, Craobh Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris,

Caisleán an Bharraigh Caisleán an Bharraigh Béal an Átha Clár Chlainne Mhuiris Baile An Daighin Crois Bhaoithín Mainistir Mhaigh Eo Bearna Chearúil Cill Bheacháin Baile Gaelach Log Buí Bricíní

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht

Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae

Mhaigh Mhaigh Mhaigh Mhaigh Mhaigh Mhaigh Mhaigh Mhaigh Mhaigh Mhaigh Mhaigh Mhaigh

Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Craobh Annach Cuain Craobh Bhaile Átha an Rí Craobh Dúiche Raifteirí Craobh Ghort Inse Guaire Craobh Mhaigh Cuilinn Craobh na Gaillimhe Craobh na Tuama Cumann na hAchréidh Gaeil na Gaillimhe

Beithe Leadhbán Árd Raithín Áth Cinn Cinn Mhara Béal Chláir Tobair Pheadair Annach Cuain Áth an Rí Contae Raifteirí Gort Inse Guaire Maigh Cuilinn Gaillimh Tuaim Achréidh Gaillimh

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht Chonnacht

Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae

na na na na na na na na na na na na na na na na

Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe Gaillimhe

€75.00 €75.00 €50.00 €45.00 €30.00 €30.00 €26.00 €237.00 €290.00 €107.00 €200.00 €235.00 €910.00 €50.00 €202.00 €50.00

Comhaltas Ceoltóirí Éireann Áth Liag Comhaltas Ceoltóirí Éireann Ros Comáin

Ath Liag Ros Comáin

Cúige Chonnacht Contae Ros Comáin Cúige Chonnacht Contae Ros Comáin

€191.36 €458.00

Gaelscoil Longfoirt

Cúige Laighin

Contae an Longfoirt

€400.00

An Ard-Chraobh Craobh Bhreandán Uí Bheacháin Craobh na dTeaghlaigh Gaelacha Craobh Inse Chór Craobh Liam Bulfin Craobh Mháirtín Uí Chadhain, BÁC Craobh na Gael Óga Craobh na gCeithre Cúirteanna Craobh Rí-Rá Craobh Rith

BÁC Baile Átha Baile Átha Inse Chór Baile Átha Baile Átha Baile Átha Baile Átha Baile Átha Baile Átha

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae

€150.00 €60.00 €50.00 €60.00 €170.00

Craobh Ghlór Cheatharlach

Ceatharlach

Cúige Laighin

Contae Cheatharlach

€50.00

Craobh Garman

Loch Garman

Cúige Laighin

Contae Loch Garman

€450.00

An Muileann gCearr Comhaltas Ceoltóirí Éireann Áth Luain

An Muileann gCearr Áth Luain

Cúige Laighin Cúige Laighin

Contae na hIarmhí Contae na hIarmhí

€150.00 €410.00

CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG CLG

Cnoc na Mí - Dromconrach Damhlaig- Baile Beiliú Naomh Bríd ClG Dún Doire Sean Chaisleán Ath Trom Cnoc an tSamhraidh Sláine Maigh Nealta Magh Locha Cill Bhríde CLG Ath-Buí (Clann na nGael) Baile an locha Naomh Ultán Bard an Mhuilinn Bhulf Tón Naomh Mhicheál Cill Dealga Baile Iomhair Coil Chill Mhaigheann An Obair Cill Scíre An Mhí

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae

Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae Chontae

na na na na na na na na na na na na na na na na na na na na na na na

Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí (IOMLÁN)

Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath

Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin

Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Átha Átha Átha Átha Átha Átha Átha Átha Átha Átha

na na na na na na na na na na na na na na na na na na na na na na na

Eo Eo Eo Eo Eo Eo Eo Eo Eo Eo Eo Eo

Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath Cliath

Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí Mí

2016 €100.00 €500.00 €400.00 €200.00 €200.00 €50.00 €50.00 €50.00 €50.00 €50.00 €40.00 €40.00 €20.00

€50.00 €50.00 €50.00

€47.50 €219.50 €178.00 €152.50 €132.00 €110.00 €115.00 €123.50 €113.50 €105.00 €50.00 €82.50 €52.50 €52.00 €36.00 €43.50 €40.00 €34.50 €32.00 €27.50 €38.00 €25.00 IOMLÁN €1800

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Bailúcháin don Lámhleabhar scartha2 Baile Cill Dhéagláin Ceaannas Mór Scrín Ráth Faiche Ráth Chairn

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Craobh an Dúin Bhig Craobh na Sionna

An Dún Beag Sionnan

Cúige Mumhan Cúige Mumhan

Contae an Chláir Contae an Chláir

€10.50 €120.00

Coiste Contae Chiarraí Craobh Chill Airne Craobh Chorca Dhuibhne Craobh Oileán Chiarraí Craobh Thrá Lí

Ciarraí Cill Airne Baile an Fheirtéaraigh Oileán Chiarraí Trá Lí

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Mumhan Mumhan Mumhan Mumhan Mumhan

Contae Contae Contae Contae Contae

Chiarraí Chiarraí Chiarraí Chiarraí Chiarraí

€200.00 €80.00 €320.00 €150.00

Craobh Craobh Craobh Craobh Craobh

Baile Mhuirne Cúil Aodha Eochaill Mainistir na Corann Luimneach

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Mumhan Mumhan Mumhan Mumhan Mumhan

Contae Contae Contae Contae Contae

Chorcaí Chorcaí Chorcaí Chorcaí Luimnigh

€100.00 €100.00 €50.00 €133.10 €588.00

An Cumann Gaelach, Cluain Meala Craobh an Aonaigh Craobh Dhurlas Éile Craobh Uí Icí, Carraig na Siúre

Cluain Meala An tAonach Durlas Éile Carraig na Siúre

Cúige Cúige Cúige Cúige

Mumhan Mumhan Mumhan Mumhan

Contae Contae Contae Contae

Thiobraid Thiobraid Thiobraid Thiobraid

Gaelscoil Lorgan

Baile na Lorgan

Cúige Uladh

Coiste Contae na Mí Craobh Cholmchille Craobh na hUaimhe Craobh na hUaimhe Craobh Ráth Chairn

Craobh

Bhaile Mhúirne Chúil Aodha Eochaill Mhainistir na Corann Chathair Luimnigh

Cúige Laighin Laighin Laighin Laighin Laighin

Contae Contae Contae Contae Contae

Contae na Mí na Mí na Mí na Mí na Mí

2016 €175.00 €400.00 €125.60 €119.40 €100.00

Árann Árann Árann Árann

Contae Mhuineacháin

€337.00 €200.00 €316.00 €360.00 €170.00 €258.00

Baill Aonair Iomlán

€13,333.96

CLG - An Clochán Liath CLG - Dún na nGall CLG - Naomh Columba CLG - Naomh Conaill CLG Ghaoth Dobhair CLG na Dúnaibh Craobh Leitir Ceanainn P& M Connaghachtan

Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae

Dhún Dhún Dhún Dhún Dhún Dhún Dhún Dhún

na na na na na na na na

nGall nGall nGall nGall nGall nGall nGall nGall

Craobh Mhuineacháin

Contae Mhuineacháin

Pobal ar a'n Iúl Craobh Dún Dealgan

Contae Lú Contae Lú

Craobh Craobh Craobh Craobh

an Iúir Ard Mhic Nasca Bheannchair Leath Chathail

Contae Contae Contae Contae

an an an an

Craobh Craobh Craobh Craobh Craobh Craobh

Aindrias Mhic Dubhthaigh Ard Eoghain Bhaile Raghnaill Bhun Abhann Dalla Naomh Pádraig Phort Ghleann Abhainn

Contae Contae Contae Contae Contae Contae

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Uladh Uladh Uladh Uladh Uladh Uladh Uladh Uladh

Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae Contae

Dhún Dhún Dhún Dhún Dhún Dhún Dhún Dhún

na na na na na na na na

nGall nGall nGall nGall nGall nGall nGall nGall

€397 €150 €497 €609 €1,120 €310 €407 €600

Cúige Uladh

Contae Mhuineacháin

€210

Cúige Uladh Cúige Laighin

Contae Lú Contae Lú

€20 €350

Dúin Dúin Dúin Dúin

Cúige Cúige Cúige Cúige

Uladh Uladh Uladh Uladh

Contae Contae Contae Contae

an an an an

Dúin Dúin Dúin Dúin

£370 £165 £220 £290

Aontroma Aontroma Aontroma Aontroma Aontroma Aontroma

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Uladh Uladh Uladh Uladh Uladh Uladh

Contae Contae Contae Contae Contae Contae

Aontroma Aontroma Aontroma Aontroma Aontroma Aontroma

£70 £120 £200 £220 £610 £160

Craobh An Chréagáin Íochtaraigh

Contae Ard Mhacha

Cúige Uladh

Contae Ard Mhacha

£157

Craobh Charn Tóchair Craobh Ghleann an Iolair

Contae Dhoire Contae Dhoire

Cúige Uladh Cúige Uladh

Contae Dhoire Contae Dhoire

£160 £240

Feis Lios na Scéithe Tús Nua

Contae Fhear Manach Contae Fhear Manach

Cúige Uladh Cúige Uladh

Contae Fhear Manach Contae Fhear Manach

£270 £165

Craobh Chabhán an Chaorthainn Craobh Chaisleán na Deirge Craobh Charraig Mhór agus an Chreagán Craobh Mhic an Chrosáin Craobh Rua Dún Geanainn Feis Oileán agus Cluaine

Contae Contae Contae Contae Contae Contae

Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige Cúige

Contae Contae Contae Contae Contae Contae

Thír Thír Thír Thír Thír Thír

Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain

Uladh Uladh Uladh Uladh Uladh Uladh

Thír Thír Thír Thír Thír Thír

Iomlán Olliomlán

Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain

£155 £130 £2,400 £200 £262 £212 €12,257.80 €25,591.76

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

3.7. Síntiús na nGael

Gabhtar buíochas mór leis na daoine seo a leanas as an síntiús leanúnach seo a ghlacadh leis an gConradh:

NA nGAEL

________________________________________

• • • • • • • • • •

_________________________________________

le tic)?

hir PSP: _________________________________

mhir PSP: _________________________________

hir na cuideachta: _________________________

___________________________________

r Dhíreacha a íoc

íoc ó do chuntas líon isteach 1-5 ar an bhfoirm

a Gaeilge, 6 Sráid Fhearchair, Áth Cliath 2

________________________________________

do Chuntais: ____________________________

d Máirt de gach mí i gcás síntiúis mhíosúil.

Conradh na Gaeilge.

ghnaigh ceann)

híonn sé i gceist agam an treoir seo a chur ar ceall.

den Scéim Dochair Dhírigh, ina mbíonn gach banc

a bheidh le híoc ó do chuntas má bhíonn an t-airgead cuí i do chuntas. uait, ó do chuntas gheobhaidh tú an

ar gairid ach nóta, i bhfoirm scríbhinne, a chur

Daithí Mac Cárthaigh Daithí de Faoite Donnchadh Ó hAodha Íte Ní Chionnaith Julian de Spáinn P.T. Mac Ruairí Peadar Mac Fhlannchadha Nóirín Uí Cheallaigh Seán Ó Cionfhaola Seán Ó hAdhmaill

_________________________________________

Ní mór dó seo a bheith san áireamh i do chéad iarratas

3.8. Comhbhrón

______________ Dáta: ____ / ____ / ________

Cuimhnímid go speisialta ar na Conraitheoirí agus ar na Gaeil uaisle a fuair bás i rith na bliana: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Donncha Ó Laocha Adrian Hardiman Aedan Ó Ruanaidh Áine Ni Mhaoldomhnaigh Uí Dhrisceoil Aodan Mac Póilín Aoife Ni Chatháin Ath Leon Ó Mórcháin Ath Máirtin Ó Lainn Bríd Cusack Caitlín Cranitch Cathal Ó Gairbhín Ciaran Ó Searcaigh Colm Ó Gadhra Dónall Ó Giollagáin Dr Risteárd Ó Maolchatha Éanna Ó hOisín Eddie Stack Eibhlin Uí Bhric (née Ní Shé) Éilís Mac Eoin (née Healy) Éilis Mac Giolla Choille Eithne Ní Loideáin

• Eithne Uí Uallacháin • Elizabeth Ó Nualláin • Étain Ó Síocháin (née Ní Chleirigh) • Geraldine Uí Bhaoighill • Helga Mac Liam • Mac Dara Ó Siochrú • Máire Keogh (née Ní Aonghusa) • Máire Ní Thuathail • Máirín Nic Dhiarmada • Mary O’Leary (née Doogan) • Maura Breathnach • Mícheál Mac Fhionnlaioch • Mícheál Ó Cátháin • Mícheál Ó Nualláin • Micheál Ó Súilleabhain • Mons Pádaig Ó Fiannachta • Niall Ó Lamhna • Nioclás Mac an Fhailigh • Pádraig Ó Cléirigh

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Pádraig Ó Finneadha Pádraig Ó Méaloid Peadar Maguidhir Peadar Ó Flatharta Peig Níc Suibhne Peigi Mhic Unfraidh (née Fox) Peter Kavanagh Phyllis Uí Chasaide Proinsias Ó Mianáin Risteárd de Barra Rónán de Paor Séamas Mac Géidigh Séamas Mac Philib Séamas Ó Tighearnaigh Seán Ó Broiméil Seán Ó Ciardha Seán Ó hUadhaigh Seosamh Mac Donnchadh T K Whitaker Tomás P Ó Luinneacháin Úna O Beirne (Ni Dhroighneáin)

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

4. Tuairisc na neagraíochtaí faoi scáth an Chonartha 4.1. tuairisc Seachtain na Gaeilge

Is féile idirnáisiúnta Ghaeilge í Seachtain na Gaeilge a bhíonn ar siúl i mí an Mhárta gach bliain agus a chuireann úsáid na Gaeilge agus an chultúir Ghaelaigh chun cinn, anseo in Éirinn agus thar lear. Bhunaigh Conradh na Gaeilge an eagraíocht sa bhliain 1902 agus tá Seachtain na Gaeilge ag dul i gcomhpháirtíocht leis an soláthraí fuinnimh Energia den chéad uair i mbliana.

duine páirteach san ollrith Rith 2016 a bhí ar siúl ó 4-14 Márta 2016 mar chuid den fhéile freisin. Tugann comhpháirtíocht Energia le Seachtain na Gaeilge deiseanna breise dúinn an teanga a chur chun cinn ar bhealaí nach raibh againn le blianta beaga anuas, ag tacú le grúpaí pobail Gaeilge fud fad an domhain chun imeachtaí a eagrú don cheiliúradh teanga seo. Foilsíodh Lámhleabhar na Seachtaine 2017 i mí Dheireadh Fómhair 2016 mar thacaíocht do ghrúpaí i mbun imeachtaí a eagrú. Foilsíodh Lámhleabhar na Scoileanna & Ógchlubanna i mí Eanáir

Reáchtálfar Seachtain na Gaeilge le Energia ó 1 -17 Márta 2017. Is é an comhlacht The Brand Fans a chuidigh le Seachtain na Gaeilge agus Energia a thabhairt le chéile i gcomhpháirtíocht, agus méadaíodh Ciste Tacaíochta na féile buíochas le cúnamh Energia i mbliana. Tá an fhéile tar éis neart fuinnimh a bhailiú le blianta beaga anuas, agus tá sí anois ar an gceiliúradh is mó dár dteanga agus dár gcultúr dúchais a bhíonn in Éirinn gach bliain, agus in go leor tíortha eile. Imeachtaí Pobail Tugann an fhéile deis do gach uile dhuine sult a bhaint as an nGaeilge, idir chainteoirí dúchais, fhoghlaimeoirí agus lucht an chúpla focal araon, trí fhéilire imeachtaí siamsúla agus spraíúla a chur ar fáil do gach cineál suime agus gach aoisghrúpa. Déanann eagraíochtaí, comhairlí áitiúla, scoileanna, leabharlanna, agus eagrais cheoil, spóirt agus chultúrtha a n-imeachtaí do Sheachtain na Gaeilge a chlárú leis an oifig gach bliain, agus d’eagraigh breis is 200 grúpa imeachtaí don fhéile féin ar fud na hÉireann agus ar fud an domhain anuraidh. Ghlac 94% de scoileanna na hÉireann páirt san fhéile anuraidh agus bhí níos mó ná 50,000 52

Art Parkinson, Miriam O’Callaghan & Mícheál Ó Ciaraidh, Ambassadóirí Sheachtain na Gaeilge le Energia 2017

2017 agus cuireadh chuig níos mó ná 4,000 scoil é chun tacú leo imeachtaí a eagrú freisin, agus bhí gach grúpa in ann imeachtaí a chlárú don fhéile tríd an ardán ilmheán ag www.peig.ie. Foilseofar liosta na n-imeachtaí a cláraíodh roimh 20 Eanáir 2017 san iris SULT leis an Irish Daily Mirror Dé Sathairn, 25 Feabhra 2017. Ambasadóirí 2017 Tá ríméad orainn gurb iad Miriam O’Callaghan, láithreoir teilifíse agus raidió le RTÉ; Art Parkinson, aisteoir de cháil Game of Thrones agus Kubo and The

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Two Strings; agus Mícheál Ó Ciaraidh, láithreoir TG4, ambasadóirí na féile i mbliana. Cabhróidh an triúr cumasach, cáiliúil seo go mór le próifíl na féile a ardú i measc an mhórphobail, agus tá súil againn go mbeidh níos mó ná milliún duine páirteach i Seachtain na Gaeilge le Energia an mhí seo chugainn. Tacaíocht Ba mhaith linn ár mbuíochas a ghabhail leis na meáin as a gcuid tacaíochta don fhéile, go háirithe RTÉ Ag Tacú Leis na hEalaíona, an Irish Daily Mail, na meáin Ghaeilge, na meáin áitiúla, agus gach duine a d’fhreastail ar imeacht eolais Sheachtain na Gaeilge le Energia do na meáin i gceanncheathrú Facebook ar 9 Feabhra 2017. Chomh maith leis sin, ba mhaith linn ár mbuíochas a ghabháil lenár bpríomh-mhaoinitheoir, Foras na Gaeilge, lenár gcomhpháirtí Energia, agus le gach eagraíocht a thug maoiniú nó urraíocht

don fhéile i mbliana, go háirithe COGG agus Údarás Craolacháin na hÉireann. Buíochas Ba mhaith liom féin buíochas a ghabháil le hOrlaith Nic Ghearailt agus Síomha Ní Ruairc, Feidhmeannaigh Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta; le Seán Ó Murchadha, Feidhmeannach Ardú Feasachta & Ilmheán; le bord stiúrtha Sheachtain na Gaeilge; PEIG; agus le gach duine a thug cabhair agus tacaíocht dúinn san oifig agus ar an talamh i rith na bliana. Tá buíochas speisialta ag dul do gach duine, craobh, eagras agus scoil atá ag glacadh páirte i Seachtain na Gaeilge le Energia 2017. Go raibh míle maith agaibh! Brenda Ní Ghairbhí Bainisteoir Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta +353 (0)1 4757401 | snag@cnag.ie | www.snag.ie

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

39 3

Conradh na Gaeilge

40 87

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

4.2. tuairisc Ógras

Fís Ógras Go mbeadh an Ghaeilge mar theanga phobail ag daoine óga na hÉireann, agus go mbeadh an fhéinmhuinín agus an cumas acu a n-acmhainn a bhaint amach, agus a bheith lánpháirteach sa phobal trí mheán na Gaeilge. Plean Straitéise Cuireadh tús le Plean Straitéise 20162020 agus tús na bliana seo caite. Tá trí phríomhsprioc sa phlean go mbeifear ag díriú isteach orthu sna blianta amach romhainn: 1) Tacú le clubanna Ógras, iad a fhorbairt agus cinntiú go gcuirtear cláir oibre don aos óg atá ar ardchaighdeán ar fáil Tá roinnt den obair seo tosaithe cheana féin leis na cláir a cuireadh ar fáil do na clubanna ar bhonn píolótach an bhliain seo caite, mar shampla an Clár Ceoil, an Clár Dúlra & Nádúr, agus an Clár Meabhairshláinte. Tá roinnt forbartha ar siúl ar na cláir seo faoi láthair agus tá obair ar siúl chun cinn eile a chur ar fáil sna míonna amach romhainn. Beidh Clár Oideachas Forbartha dírithe ar Chearta an Duine Óig ar fáil go luath chomh maith le Clár Cultúir agus Gaeilge. Tá na cláir ar fad oideachasúil agus forásach, agus leagtar síos spriocanna i ngach clár a chinntíonn go dtugtar aitheantas do chearta an duine óig agus go ndéantar measúnú ar dhul chun cinn agus ar fhorbairt an duine óig le linn á dtréimhse sa chlub.

don chlub óige – áis a bheadh ar fáil do gach ceannaire chun tacú leo ina ról sa chlub. Cuireadh lámhleabhar dátheangach le chéile thar roinnt míonna an samhradh seo caite agus tá sé ar fáil anois ag www.ogras.ie. Clúdaíonn an lámhleabhar ábhar cosúil le: Sláinte & Sábháilteacht sa Chlub Óige; Pleanáil; Polasaithe Ógras; Maoiniú agus Buiséad an Chlub; Árachas; Na Meáin Shóisialta; Imeachtaí; agus neart eile. 3) Beartais Tacaíochta – Ógras a fhorbairt mar eagraíocht éifeachtach Tar éis don Choiste Stiúrtha an Plean Straitéise a aontú, aontaíodh go raibh gá anois díriú isteach ar obair an fhochoiste rialachais chun a chinntiú go mbeadh Ógras ag cloí go hiomlán leis an gCód Rialachais go luath. Tá formhór de na polasaithe a bhí ag teastáil curtha le chéile agus aontaithe ag an gCoiste faoin am seo, ach is gá díriú isteach anois ar cháipéisí rialachais. Obair Eile D’éirigh linn maoiniú a fháil ó COGG roinnt míonna ó shin chun cóipeanna

2) Earcaíocht, tacaíocht, oiliúint agus líonrú do cheannairí deonacha Aithníodh go raibh gá le lámhleabhar

Bhain Ógras Léim an Bhradáin an comórtas don chlub is fearr ag na Cluichí Tailteann 2016 i nGaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

breise den lámhleabhar drámaíochta – Saíocht an Spraoi - a chur i gcló agus a scaipeadh ar Ghaelscoileanna agus ar bhunscoileanna Gaeltachta ar fud na tíre. Beidh an lámhleabhar á sheoladh amach go dtí na scoileanna go luath an mhí seo chugainn. Mar is gnáth, bhí neart imeachtaí réigiúnda agus náisiúnta ar siúl le bliain anuas, chomh maith le ceardlanna, cúrsaí, turais agus campaí ar fud na tíre, agus tá muid ag súil le bliain ghnóthach eile i 2017. Buíochas Tá buíochas ag dul don Chathaoirleach agus don Choiste Stiúrtha a chuireann treoir agus tacaíocht ar fáil don

eagraíocht. Tá buíochas mór ag dul do na ceannairí a oibríonn go dian dícheallach ar fud na tíre freisin agus dar ndóigh tá buíochas ag dul d’fhoireann Ógras a oibríonn go díograiseach i gcónaí don eagraíocht. Ba mhaith liom mo bhuíochas a chur in iúl d’fhoireann Chonradh na Gaeilge as ucht a gcuid tacaíochta agus a gcuid cabhrach i gcónaí freisin. Maedhbh Ní Dhónaill Stiúrthóir, Ógras +353 (0) 1 4751487 eolas@ogras.ie www.ogras.ie

4.3. tuairisc AN COIMISIÚN LE RINCÍ GAELACHA

Tá An Coimisiún Le Rincí Gaelacha (CLRG) gnóthach faoi láthair le hullmhúcháin d’Oireachtas Rince na Cruinne a bheidh á reáchtáil i mBaile Átha Cliath le linn laethanta saoire na Cásca ó 9 – 16 Aibreán 2017. Beidh breis ‘s 6,000 damhsóir san iomaíocht i gcomórtais rince aonair agus rincí foirne agus táimid ag súil le 25,000 duine a bheith i láthair thar thréimhse ocht lá. Beidh na preasráitis ar fáil as Béarla agus as Gaeilge agus déanfar na fógraí go léir ón stáitse go dátheangach. Beidh fógraí greannmhara le cartúin agus foghraíocht na bhfocal le feiceáil taobh leo ar an scáileán leictreonach le linn an Oireachtais. Beidh nathanna simplí le feiceáil, mar shampla: Tá ocras orm/ Tá tart orm/Cá bhfuil na torthaí ar fáil? Baineann muintir na hÉireann agus ár gcuairteoirí an-spraoi as triail a bhaint as an nGaeilge a úsáid go praiticiúil.

Tosaíonn an t-ullmhúchán do na damhsóirí chomh fada siar leis na hOireachtais ina réigiún féin. Is imeachtaí iad seo ina cháilíonn na buaiteoirí d’Oireachtas na Cruinne. Tagann na hiomaitheoirí ó gach cúinne den domhan, le múinteoirí ag teagasc an rince i mbreis ‘s 33 tír anois. Tá An Coimisiún láidir sna Stáit Aontaithe, i gCeanada, agus san Astráil

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

le blianta anuas, agus tá múinteoirí againn san Afraic Theas chomh maith. Táimid ag leathnú amach san Eoraip, sa Rúis, i Hong Cong, i Singeapór, sa Téabháin, i gCuáit, i gCatar, sa tSeapáin, agus i Meicsiceo, sa Bhrasaíl agus san Airgintín i Meiriceá Theas le déanaí freisin áfach, agus tá múinteoir nuacháilithe againn sa tSile freisin. Leanann ceachtanna Gaeilge ar aghaidh i gcónaí ag cruinnithe an Choimisiúin, agus tá na baill agus na múinteoirí ag múineadh Gaeilge bunúsaí ina ranganna féin ar fud an domhain. Bíonn ceachtanna do dhaoine ag bunagus ag meánleibhéal Gaeilge mar aon le ceachtanna comhrá ar siúl ag gach cruinniú. Tá ag éirí thar barr leis na ceachtanna seo ós rud é go bhfuil sé leagtha amach againn sa chaoi agus nach mbeidh aon chruinniú eile ag teacht salach ar na ranganna seo. Ó thosaigh Craobhacha Náisiúnta na hÉireann, bíonn comórtais Ghaeilge á reáchtáil mar chuid den chlár. Bronntar corn i gcuimhne ar Sheán Ó Dálaigh, ar Shéamus Mac Conuladh, ar Thomás Ó Fearcheallaigh agus ar Mhaitiú Ó Maoiléidigh d’aoisghrúpaí faoi 10, 13, agus 16, agus os cionn 16. Cuid den obair atá idir lámha againn faoi láthair ná ár láithreán gréasáin a fheabhsú, agus tá tús maith déanta againn le Gaeilge a chur ar fáil air do na scrúduithe TCRG agus ADCRG. Beidh scrúdú béil mar chuid de na scrúdaithe do Ghráid I, 2,3 agus 4 ag tosú san earrach i 2017 agus táimid ag obair chuige sin faoi láthair. Tá na

ceisteanna agus na freagraí leagtha síos agus le fáil i scríbhinn agus sna canúintí éagsúla chun go mbeidh na rinceoirí, na múinteoirí agus na scrúdaitheoirí in ann cleachtadh a dhéanamh. Chomh maith leis sin, caitheadh a lán ama ar thaighde dár mBeartas ar Chosaint Leanaí, atá, faoi dheireadh, tugtha suas chun dáta. Go dtí seo, tá grinnfhiosrúchan déanta ar gach múinteoir in Éirinn, in Albain, i Sasana, sa Bhreatain Bheag, agus sna Stáit Aontaithe. Braithimid uainn go mór Éilis Uí Dhálaigh, Iar-Uachtarán an Choimisiúin, nach maireann. Bhí sí de shíor dílis don Ghaeilge, agus mhúscail sí bá agus grá don teanga sna baill eile. Amach seo, leanfaimid orainn chun an nasc idir an Ghaeilge agus lucht an rince a chaomhnú agus a threisiú. Orfhlaith Ní Bhriain-Uí Ruairc ADCRG Aedín Uí Mhaoiléidigh ADCRG An Coimisiún Le Rincí Gaelacha www.clrg.ie

Céilí Mór amuigh faoin aer i nGlasnaíon i mBaile Átha Cliath do Chomóradh 2016 (Aibreán 2016)

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

5. tuairisc clódhanna teo.

Is iad na príomhghníomhaíochtaí atá idir lámha ag Clódhanna Teo ná: • Feasta a fhoilsiú • An Siopa Leabhar a reáchtáil Feasta Foilsítear Feasta go míosúil agus déantar é a dhíol trí shiopaí agus trí shíntiúsóirí. Is é Pádraig Mac Fhearghusa an tEagarthóir agus tá sé ag cur feabhais leanúnaigh ar leagan amach agus ar úsáid dathanna san iris. An Siopa Leabhar Is gnó tábhachtach é An Siopa Leabhar agus é ag freastal ar phobal na Gaeilge agus ar fhoilsitheoirí litríocht na Gaeilge le breis agus 40 bliain anuas. In ainneoin na foirne bige, tá an Siopa ar oscailt sé lá sa tseachtain, agus tá gach earra ar fáil ar-líne don domhan mór ar www.cnagsiopa.com. Glacann an Siopa le horduithe ó chustaiméirí aonair, ó scoileanna, ó ollscoileanna, agus ó leabharlanna ó cheann ceann na bliana. Tá láthair scóipiúil ag an Siopa, suite i gCeannáras Chonradh na Gaeilge ar 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2, agus tá foireann óg ach sáreolach ar chúrsaí litríocht na Gaeilge ag feidhmiú ann. Atheagar Beidh atheagar á chur ar an Siopa sna míonna amach romhainn, bunaithe ar mholtaí a tháinig ó chustaiméirí. San áireamh sna hathruithe seo beidh rannóga nua ar na seilfeanna, seolfar nuachtlitir leictreonach go míosúil, agus cuirfear níos mó béime ar dhíolacháin ar-líne. Leabhra Feabhra Bhí An Siopa Leabhar lánpháirteach san fheachtas margaíochta Leabhra Feabhra arís

Réimse leathan léitheoireachta agus earraí Gaelacha ar fáil ins An Siopa Leabhar

i mbliana, mar a bhí anuraidh. Bhí sé mar sprioc ag an fheachtas go mbeadh leabhair Ghaeilge á gceannach ag daoine chun bronnadh ar a chéile ar Lá Fhéile Bríde. Labhair bainisteoir an tSiopa ar an chlár Cormac ag a Cúig ar RTÉ Raidió na Gaeltachta chun cur síos a dhéanamh ar na 10 leabhar is mó díolta a bhí ag an Siopa ag an am agus chun próifíl ghinearálta an tSiopa a ardú. Tá feachtais mar iad thar a bheith tábhachtach don Siopa mar spreagann sé níos mó daoine dul i mbun léitheoireacht Ghaeilge. Buíochas Tá An Siopa Leabhar buíoch don bhord bainistíochta as an obair ar fad atá déanta acu le bliain anuas. Cillian de Búrca Bainisteoir, An Siopa Leabhar +353 1 478 3814 siopa@cnag.ie www.cnag.ie/siopa

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

6. TuairisC Raidió rí-rá

Is cairtstáisiún ceoil é Raidió Rí-Rá a sheinneann an ceol is déanaí ó na cairteacha, mar aon le popcheol as Gaeilge.

í. Tá podchraoltaí agus agallaimh ar an suíomh greasáin agus úsáideann múinteoirí na hábhair seo sa seomra ranga.

Tá an stáisiún ag díriú ar dhaoine óga idir 12-30 go príomha.

Tá Raidió Rí-Rá ar líne ó 2008, ar DAB ó 2013, tá aip ann le blianta agus tá tréimhsí caite againn ar FM. Tá breis is 25 craoltóir ag obair go deonach go seachtainiúil agus duine amháin fostaithe go lán aimseartha. Chomh maith leis sin, tá daoine eile timpeall na tíre ag cabhrú le rudaí eile ar an suíomh agus ar an aer.

Táimid ag craoladh ar líne ag www.rrr.ie agus ar DAB i mBaile Átha Cliath agus i gCorcaigh. Tá aip ag Raidió Rí-Rá agus tá sé ar fáil ar an Seinnteoir Aip. Bíonn an clár Rí-Rá ar RnaG le cloisteáil ar Raidió na Gaeltachta ón Máirt - Aoine 21:00-22:00. Bíonn agllaimh againn ó imeachtaí éagsúla, le ceoltóirí, le haisteoirí, le blagálaithe agus bíonn seisiúin cheoil bheo le cloisteáil freisin. Déanann Raidió Rí-Rá normalú ar an teanga. Nascann an stáisiún an Ghaeilge le gnáthrud i saol an duine óig. Spreagann an stáisiún daoine óga le héisteacht le níos mó Gaeilge agus níos mó Gaeilge a labhairt. Is áis mhúinteoireachta an-luachmhar 60

Tá 10 gclár beo á gcraoladh go seachtainiúil agus go leor clár réamhthaifeadta. Bíonn cláir ag dul amach ar an aer Luan - Domhnach 08:00-22:00. Ansin, leanann an ceol ar aghaidh i rith na hoíche. Tá nach mór 12,000 leantóir againn ar Facebook, beagnach 5,000 leantóir ar Twitter agus os cionn 1,500 leantóir ar Instagram. Tugann sé seo deis dúinn ardán a thabhairt do cheoltóirí atá ag scríobh agus ag canadh as Gaeilge.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

An sprioc atá againn ná a bheith ag craoladh ar FM go lánaimseartha go huileoileánda. Má táimid ag iarraidh a bheith ar chomhchaighdeán le stáisiúin eile, is gá dúinn bheith ar na hardáin chéanna leo. Bheadh sé i gceist againn foireann lán-aimseartha a fhostú. Bheadh na láithreoirí ag fresatal ar imeachtaí sa phobal, i scoileanna, i gclubanna óga, i gcoláistí tríú leibhéal agus i gcúrsaí Gaeltachta chomh maith. Tá sé antábhachtach cur leis an bhfoireann dheonach freisin agus bheadh deiseanna ag daltaí agus ag mic léinn taithí oibre a fháil linn. Measann muid go mbeadh costas de €1.6m ann agus is cinnte gur mór an méid é sin. Ach táimid ag moladh go dtiocfadh an t-airgead sin ón gceadúnas teilifíse reatha agus ní bheadh aon chostas sa bhreis ar an stát mar sin. Sa mhór-chomhthéasc den cheadúnas teilifíse, ní bheadh i gceist leis an stáisiún a fhorbairt ach 0.69% den cheadúnas teilifíse bunaithe ar fhigiúirí ó 2014 den cheadúnas. Agus is fiú a rá chomh maith go mbeadh €1.1m as an €1.6m atá measta againn don fhorbairt ag dul ar tharchur amháin agus bheadh sé seo le híoc le RTÉ. Tá deis againn dul i bhfeidhm ar dhaoine óga, ar scoileanna, ar choláistí tríú leibheál, ar chlubanna óga, agus ar chúrsaí Gaeltachta; tacaíocht a thabhairt do mhúinteoirí; agus go príomha, normalú a dhéanamh ar an teanga. Tá ocht mbliana caite ag foireann Raidió Rí-Rá ag cur crutha ar an stáisiún agus tá a fhios againn go bhfuil an-éileamh ar stáisiún mar seo. Tá sé in am don stáisiún an chéad chéim eile a thógáil

Roinnt de láithreoirí Raidió Rí-Rá

anois - níl uainn anois ach toil ó na hudárais a bheith ann chun tacú linn. Niamh Ní Chróinín Bainisteoir, Raidió Rí-Rá www.rrr.ie niamh@cnag.ie

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

7 TuairiscÍ Ó na Tograí 7.1. Tuairisc An Clár as Gaeilge

Is í príomhaidhm An Clár As Gaeilge ná labhairt na Gaeilge a neartú sa chontae agus seirbhísí teanga cuí a fhorbairt chun freastal ar riachtanais phobal na Gaeilge. Is togra páirtnéireachta pobail é An Clár as Gaeilge Teoranta atá á eagrú ag Conradh na Gaeilge, Inis, agus atá á mhaoiniú ag Foras na Gaeilge. Tá an togra bunaithe le 15 mbliana anuas agus feidhmíonn sé as oifig bhuan in Inis le hOifigeach Forbartha agus Cúntóir Oifige fostaithe le clár gníomhaíochta a chur i bhfeidhm.

seo cuid de na himeachtaí a cuireadh i gcrích i gCo. an Chláir ó Ard-Fheis 2016: Imeachtaí Cultúrtha D’eagraíomar Féile Scoildrámaíochta ar a bhfreastalaíonn bunscoileanna agus iarbhunscoileanna an chontae arís i mbliana. Ba í Féile na hInse an fhéile teanga is mó sa cheantar i mbliana agus 34 mbliana a bunaithe á gceiliúradh againn i 2017. Glacann breis agus 2,000 duine óga páirt i mbreis agus 100 imeachtaí trí mheán na Gaeilge. Bhí seachtain iomlán d’imeachtaí againn ag Fleadh Cheoil na hÉireann idir léachtái, imeachtaí ealaína, imeachtaí do theaghlaigh, ranganna, ciorcail cainte agus neart eile. Cúl-Chaint atá mar theideal ar an gclár seanchais agus nuachta ar Clare FM le Domhnall Ó Loingsigh gach Satharn ar 9.00rn. Tuilleadh eolais: donal@clare.fm

Spraoi do theaghlaigh le Glór na nGael ag Fleadh Cheoil na hÉireann in Inis

Spriocanna Straitéiseacha 1. Stádas na Gaeilge sa chontae a neartú 2. Pobal na Gaeilge a spreagadh 3. Infheictheacht na Gaeilge a láidriú 4. Comhpháirtnéireacht le heagrais eile sa cheantar 5. Tacú le turasóireacht chultúrtha Chun na spriocanna seo a bhaint amach,

Oideachas Sa bhreis ar na ranganna Gaeilge ag Scoil Samhraidh Willie Clancy, eagraíodh ranganna Gaeilge ag trí leibhéal (bunleibhéal, meánleibhéal agus cainteoirí) i gCois na hAbhna i Lárionad Réigiúnda Chomhaltas Ceoltóirí Éireann tríd an mbliain. Táimid ag tacú le Teach Abhaile, a bheidh ag oscailt mar naíonra i Meán Fómhair 2017. Tá An Clár as Gaeilge

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

nGael chun imeachtaí do theaghlaigh a reachtáil leo go rialta i rith na mbliana, mar shampla ag Fleadh Cheoil na hÉireann, Féile na hInse, srl. Comhoibriú leis an bPobal Eagraítear Féile Leabhar na Nollag trí lá d’imeachtaí i lár na hInse – mar chuid d’fheachtas díolacháin leabhar Gaeilge agus cártaí tráth na Nollag gach bliain D’eagraíomar imeachtaí i bpáirt le Siopa Leabhar na hInse agus Scéal Eile i rith Fhleadh Cheoil na hÉireann 2016.

Alan Nolan, údar, ag baint suilt as Siopa Leabhar na hInse

ag cabhrú le hiarratais maoinithe, le cúrsaí fostaíochta, agus eile. Imeachtaí Óige Is campa samhraidh do pháistí bunscoile ó rang 3 – 6 bunaithe ar ghníomhaíochtaí trí mheán na Gaeilge é Scléip an tSamhraidh agus freastalaíonn suas le 120 páiste air gach bliain Táimid ag tacú le Gaelscoil Mhíchíl Cíosóg an Club Óg-Ógras atá acu a fhorbairt agus a chur chun cinn.

Bhí seisiúin cheoil againn le Gaeilge in úsáid ag na ceoltóirí, ag an lucht éisteachta agus ag foireann an bheáir, mar chuid den Ennis Trad Fest. Bhí cúpla ciorcal cainte againn i rith na féile chomh maith, mar chuid de chlár na n-imeachtaí don fhéile. Táimid ag comhoibriú leis an Ennis Book Club Festival chun imeacht dátheangach The Best Irish Novel Ever a fhógairt. Beidh úrscéalta i nGaeilge agus i mBéarla - Cré na Cille ina measc – á bplé ag Alan Titley, ag Mancán Magan agus ag aíonna eile mar chuid den Ennis Book Club Festival. Sara Nic Conmara Oifigeach Forbartha, An Clár As Gaeilge anclarasgaeilge@gmail.com www.anclarasgaeilge.net

Táimid ag cothú nascanna le Glór na 64

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

7.2. tuairisc GAEL-FHORBAIRT NA GAILLIMHE

Tá Craobh agus Gael-Fhorbairt na Gaillimhe ag dul ó neart go neart agus bliain ghnóthach a bhí i 2016 ó thaobh forbairt agus grúpaí nua phobail de.

daoine áitiúla, mic léinn agus cúpla duine eile aitheanta i bpobal na Gaeilge agus ar na meáin chomh maith. Tá imeachtaí Teacht le Chéile trí Ghaeilge agus Brunch le Gaeilge ar siúl ar bhonn rialta, ag cothú deiseanna do dhaoine bualadh le daoine nua agus imeachtaí sóisialta a eagrú trí Ghaeilge.

Mar is gnáth, tá ranganna Gaeilge ag dul ar aghaidh ag cúig leibhéal éagsúla chuile sheachtain in Áras na nGael, chomh maith le trí rang damhsa ar an sean-nós ar an Luan i gClub na nGael. Chomh maith leis na gnáthranganna, tá tús curtha le roinnt dianchúrsaí do mhic léinn Ardteiste, d’fhoghlaimeoirí fásta agus dóibh siúd ar spéis leo tabhairt faoi mháistreacht oideachas. Bíonn ranganna ióga agus ranganna ceoil á reáchtáil trí Ghaeilge agus go dátheangach san ionad chomh maith. Tá forbairt tagtha ar sceideal Chlub Áras na nGael le bliain anuas, le himeachtaí ar siúl sé oíche in aghaidh na seachtaine anois. Ina measc, tá Club Amhránaíochta nua leis an gceoltóir agus láithreoir raidió Bríd Ní Mhaoileoin, Oíche na Mac Léinn ar an Máirt agus oícheanta ceoil traidisiúnta ar an Satharn. Tá Gael-Fhorbairt na Gaillimhe ag obair go dlúth le roinnt tograí agus le cumainn nua Gaeilge i gcathair na Gaillimhe. Tá foireann na mban agus foireann na bhfear curtha chun páirce ag Gaeilge na Gaillimhe don dara bhliain as a chéile agus tá fás leanúnach ag teacht ar an gclub. Tá stiúideo úrnua tógtha ag Raidió na dTreabh in Áras na nGael, buíochas leis an bpobal a thacaigh le feachtas Fundit le linn an tsamhraidh seo caite. Tá sceideal seachtainiúil lán go béal le cláir nua á chur i láthair ag

Imeachtaí ag Club Áras na nGael i nGaillimh

Tá forbairt á déanamh i mbliana ar na grúpaí seo thuasluaite chomh maith le Grúpa Spraoi na Gaillimhe, Oíche na bhFoghlaimeoirí i gClub Áras na nGael, seisiún cheoil d’fhoghlaimeoirí agus neart eile. Tá

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

súil againn tuilleadh imeachtaí agus ranganna a chur ar fáil do dhaoine óga agus gasúir freisin, chomh maith le forbairt a dhéanamh ar chlub óige nua sa gcathair i gcomhar le hÓgras. Tá sé ar intinn againn ceardlanna drámaíochta agus ióga a reáchtáil do scoileanna chomh maith le turas scoile lae go Taibhdhearc na Gaillimhe, agus campaí samhraidh áitiúla a reáchtáil arís i mbliana ar ndóigh. Táimid ag súil le mórimeachtaí na bliana freisin: ceolchoirm mhór Sheachtain na Gaeilge le IMLÉ agus

SoftBoy Records, Féile Chlub na nGael, ceiliúradh speisialta ar Lá Idirnáisiúnta na mBan agus seoladh oifigiúil Raidió na dTreabh go háirithe. Beidh gach eolas ar fáil ar ár suíomh idirlín úrnua ag arasnangael.ie. Emma Ní Chearúil Oifigeach Forbartha Gaeilge, Togra Ghael-Fhorbairt na Gaillimhe Teo. emma@cnag.ie www.arasnangael.ie

7.3. Tuairisc POBAL AR A’N IÚL

Tá Pobal ar a’n Iúl ag ceiliúradh dhá bhliain ar an fhód ó mhí na Nollag. Bhí bliain rathúil eile againn ar an Ómaigh. I measc bhuaicphointí na bliana, bhaineamar Duais Ghlór na nGael i mí Aibreáin don Iontráil Nua is Fearr, Féile Pheadar Joe, comhartha Nollaig Shona a fháil ar an Ómaigh den chéad uair, agus ar ndóigh, Oifigeach Forbartha Gaeilge a cheapadh ar an Ómaigh faoin Scéim Pobail Gaeilge ag Foras na Gaeilge den chéad uair. Deiseanna Labhartha Is í an phríomhaidhm atá againn an cultúr agus an teanga a chur chun cinn i gceantar na hÓmaí trína thuilleadh deiseanna labhartha a chur ar fáil d’fhoghlaimeoirí agus do chainteoirí líofa, trí thacú le teaghlaigh agus le daoine óga, agus trí ghlúin nua gníomhaithe teanga a chruthú. Cuirimid réimse seirbhísí agus eolas ar an Ghaeilge ar fáil don phobal i gceantar na hÓmaí. Chomh maith le tacú le ranganna Gaeilge agus Gàidhlig ar fud an

cheantair, eagraímid rang Ard Leibhéal do dhaoine óga, Ciorcal Comhrá, Club Scannáin, Ciorcal Léitheoireachta, turais chun na Gaeltachta, trí chumann óige, Grúpa Tuistí agus Leanaí agus go leor leor eile. Straitéis na Gaeilge agus Comhoibriú le Grúpaí Eile Tá muid ag obair i dtreo Straitéis na Gaeilge don cheantar i gcomhar le Comhairle Ceantair Fhear Manach agus na hÓmaí faoi láthair. Tá muid ag obair leis an gCumann Luthchleas Gael, scoileanna áitiúla, grúpaí eile Gaeilge, Comhaltas Ceoltóirí Éireann, agus grúpaí eile le cuidiú leo an Ghaeilge a chur chun cinn ar bhonn straitéiseach. Ar ndóigh, oibrímid go dlúth le Craobhacha agus grúpaí eile cosúil le Glór an Tearmainn, Pobal an Ghleanna, Cultúrlann Uí Chanáin agus Mionphobal Eitneach na hÓmaí, a tháinig isteach chuig an Chlub Óige ar na mallaibh le Ceardlann Éagsúlachta a dhéanamh. Oibrímid leis na meáin

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

áitiúla chomh maith, agus tá colún míosúil anois againn sa nuachtán aitiúil, an Ulster Herald.

Soilse na Nollag ar an Ómaigh

Clubanna Óige agus Campaí Samhraidh Tá Óg-Ógras na hÓmaí ar an fhód le dhá bhliain anuas do pháistí Gaelscoile, agus tá Cairde le Chéile ar an fhod ó mhí Mheán an Fhómhair. Freastalaíonn iardhaltaí Gaelscoile, atá anois i meánscoileanna Béarla den chuid is mó ar an chlub seo. D’eagraigh Pobal ar a’n Iúl dhá champa samhraidh do na daoine óga seo i rith an tsamhraidh, le cluichí, spórt, ealaíon, ceol, turais agus go leor spraoi! Bhí an-rath ar na campaí, agus tá na páistí ag amharc chun tosaigh ar champaí an tsamhraidh seo cheana féin. Ar a bharr sin, tá muid ag cuidiú le Club Óige Loch Mhic Ruairí club óige a reáchtáil do pháistí bunscoile a thugann blaiseadh ar an Ghaeilge dóibh don chéad uair riamh ó mhí na Samhna. Tá na páistí ag baint an-sult as, agus ba mhaith linn níos mó clubanna mar seo a reáchtáil amach anseo. Imeachtaí do Theaghlaigh agus Daoine Óga Tá sé mar thosaíocht ag Pobal ar a’n

Iúl cur le deiseanna labhartha Gaeilge do dhaoine óga, agus dóibh siúd atá ag tógáil clainne le Gaeilge. Chomh maith leis na Clubanna Óige faoinár gcúram, eagraímid go leor imeachtaí do dhaoine óga, cosúil le ceardlann ealaíne Aboriginal mar chuid d’Oíche Chultúir, Lá Teaghlaigh d’Oíche Shamhna, turais teaghlaigh, imeacht teaghlaigh le lasadh na soilsí Nollag a cheiliúradh, comórtas scríbhneoireachta Nollag agus go leor eile. Tá súil againn an Ghaeilge a neartú sna meánscoileanna áitiúla trí imeachtaí breise a chur ar fáil taobh amuigh d’uaireanta scoile sa chéad bhliain eile. Comhordú Sheachtain na Gaeilge 2017 Tá muid ag obair ar Sheachtain na Gaeilge 2017 le clár lán le himeachtaí éagsúla faoi láthair. Beidh seoladh oifigiúil Cúige Uladh Sheachtain na Gaeilge ar siúl ar an Ómaigh den chéad uair riamh i mbliana. I measc na mbuaicphointí beidh an seoladh féin, seó puipéad le haghaidh Lá Domhanda na Leabhar, club scannáin do theaghlaigh, Lá Gairmeacha le Gaeilge, Club Sathairn, ceardlann phopcheoil do dhéagóirí, agus Oíche Ghaelach ina dtaispeánfar an clár Micil chomh maith le blaiseadh póitín. Tá súil againn cur leis an fhorbairt atá tagtha ar an Ghaeilge sa cheantar le roinnt bliain anuas. Tá todhchaí gheal i ndán don Ghaeilge i gceantar na hÓmaí! Michaeline Donnelly Oifigeach Forbartha Gaeilge Pobal ar a’n Iúl Dún Uladh 00 44 28 8224 2777 michaelinepaai@gmail.com

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

7.4. Tuairisc scéim an aonaigh

Is chun deiseanna úsáide Gaeilge rialta a chur ar fáil san Aonach a eagraíodh ranganna do dhaoine fásta agus do dhéagóirí i mbliana. Bhí Maidin Chaife ar siúl gach Céadaoin chomh maith chun comhluadar le Gaeilge a spreagadh, áit gur roghnaíodh caifelann dhifriúil gach mí agus gur eagraíodh turas leis an ngrúpa seo i mí Lúnasa. Tháinig Club na nÓg le chéile gach Aoine san Aonach agus grúpa eile i bPort Rua i mí Bealtaine. Bíonn an Naíonra ar siúl i nDún Mhuire gach seachtain - Luan go hAoine - le beirt fostaithe ag obair ann. Bhí na páistí ón Naíonra i Mórshiúl Lá Fhéile Pádraig i mí an Mhárta. Bhí siad ag Picnic le Chéile arna eagrú ag ag Glór na nGael agus Conradh na Gaeilge i mí na Bealtaine freisin. Eagraíodh imeachtaí cultúrtha i rith na bliana freisin, mar shampla ceolchoirm leis an ngrúpa óg Strung i nDún Mhuire i mí Feabhra. Meascán de cheol clasaiceach agus de cheol traidisiúnta a bhí i gceist leis seo le 50 duine i láthair. Bhí filíocht le hAilbhe Ní Ghearbhuigh mar aon le ceol le Rut Ní Mhuireasa agus Ciara Ní Shúilleabháin ar siúl don phobal i nDún Mhuire níos déanaí i mí Aibreáin. D’oibrigh Coiste Contae Thiobraid Árann de Chonradh na Gaeilge i gcomhar le dreamanna eile leis an Éigse Dúchas a eagrú ansin i mí Mheán Fómhair. Bhí léachtaí le hAilbhe Ní Ghearbhuigh ague Mary Harris, turas go Cloch Shiúrdáin, dráma págánach le Tomás Mac Donnchadha, filíocht le hÁine Uí Fhoghlú, agus ceol le Muintir Uí Mhuiríosa mar chuid de chlár na hÉigse.

Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán Chonradh na Gaeilge i nDún Mhuire ag Seimineár Plé ’16 ar Ról na mBan san Athbheochan

Nuair a bhí an Oíche Chultúir ar siúl ar fud na tíre, eagraíodh filíocht le hÁine Ní Ghlinn agus ceol i gcomhar le Comhaltas Ceoltóirí Éireann, agus reáchtáladh comórtais do na bunscoileanna – idir chomórtais aithriseoireachta, ealaíne, labhairt na Gaeilge, ague slua amhránaíochta – ag Féile an Aonaigh mar chuid de Sheachtain na Gaeilge 2016. Bhí na tuismitheoirí i láthair i Halla an Bhaile agus san Ionad Ealaíne chun ceiliúradh a dhéanamh leis na páistí. Bhí 300 de dhaltaí na n-iarbhunscoileanna páirteach i Rith 2016 agus sna comórtais seo leanas: blagáil, filíocht, ealaín, agus agallamh. Bronnadh na gradaim ar na buaiteoirí i mí Aibreáin. Eagraíodh Ceolchoirm Ómós Phádraig i Halla an Bhaile mar aon leis an mBailiúchán agus Aifreann as Gaeilge ar Lá Fhéile Pádraig. Bhí comhoibriú i gceist le hArd-Oifig Conradh n Gaeilge i mBaile Átha Cliath chun Plé 16 a eagrú mar chuid de Chomóradh 2016 i mí Aibreáin freisin. Lean an comhoibriú i mí na Bealtaine, áit gur chuireamar cúnamh ar fáil do Chomhaltas Ceoltóirí Éireann chun seomra na Gaeilge a chur ar fáil ag Fleadh Cheoil Thiobraid Árann i gCloch Shiúrdáin.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Léiríomar Fuil ar an Rós i mí na Samhna, ceiliúradh ar fhilí agus ar scríbhneoirí 1916 le Gabriel Rosenstock, Sadhbh Ní Fhloinn, Cathal Quinn, John Blake agus Tristan Rosenstock. Eagraíodh réimse de chúrsaí don óige i gcaitheamh na bliana chomh maith. Bhí cúrsa dhá sheachtaine do dhéagóirí ag ullmhú don Teastas Sóisearach nó don Ardteist ar siúl i nDún Mhuire i mí an Mheithimh, agus fostaíodh beirt mhúinteoirí chuige seo. Bhí campa samhraidh ar siúl do pháistí ó 3 – 6 bliana d’aois i mí Iúil agus campa coicíse do pháistí bunscoile; d’fhreastail 80 páiste air seo. Le Féile na Samhna, eagraíodh idir Chomórtais Iarbhunscoile agus Thráth na gCeist do na Sóisir agus do na Sinsir mar aon le díospóireacht agus óráidíocht. Bímid ag comhoibriú leis an Oifigeach Ealaíne sa chontae, le Glór na nGael, le Comhaltas Ceoltóirí Éireann, le hArd-Oifig Conradh na Gaeilge i

mBaile Átha Cliath, leis an gCumann Tráchtála agus leis an nGaelscoil áitiúil i gcónaí. Eagraíodh cruinniú faoin bhFóram Gnímh le gníomhartha a shocrú le héilimh phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta a bhaint amach san olltoghchán i gcomhar leis an Ard-Oifig mar shampla. Deineadh teagmháil le polaiteoirí áitiúla ag an tráth seo, agus bhuaileamar leis na polaiteoirí arís ag cruinnithe stocaireachta i mBaile Átha Cliath san fhómhar. Tá áthas orainn go bhfuil Scéim Phobail an Fhorais agus Oifigeach Forbartha nua Forbartha Gaeilge i nDún Mhuire. Díoltar cártaí agus leabhair go rialta sa siopa agus cuirtear fáilte roimh thuairiscí faoin nGaeilge nó faoi imeachtaí as Gaeilge. Fáilte isteach! Pádraig Ó Neachtain, Oifigeach Forbartha, An tAonach www.cnagantaonach.ie cnagantaonach@gmail.com

7.5. tuairisc TOGRA MHAIGH EO

Tá oifig an Togra lonnaithe i Sráid Ellison i gCaisleán an Bharraigh agus é á riaradh mar oifig eolais don phobal. Is áit í a mbíonn fáil ag an bpobal uile ar eolas cuimsitheach faoi gach rud a bhaineann le saol na Gaeilge, scéimeanna tacaíochta, agus eile, agus tá sé dírithe ar phobal na Gaeilge agus ar phobal an Bhéarla araon.

Seachtain na Gaeilge faoi lánseol i Maigh Eo!

Tá ár gcuid oibre dírithe ar Chontae Mhaigh Eo ar fad. Díríonn muid go speisialta ar cheantair Ghalltachta ach tríd an gceangal láidir atá againn sa Choiste Dúiche le craobhacha Chonradh na Gaeilge sa chontae, éiríonn linn go leor a dhéanamh. Oibríonn muid leis na ceantair uirbeacha go háirithe agus tá ceangal láidir

againn le ceantair cosúil le Caisleán an Bharraigh, Clár Chlainne Mhuiris, Béal an Átha, Cathair na Mart, Baile an Róba, agus Béal Átha na Muice. Is tríd na bailte sin a dhéanann muid ceangail leis na ceantair tuaithe. Tá sé de pholasaí againn sa Togra comhoibriú le heagraíochtaí Gaeilge eile ar fud an chontae freisin.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Chuir muid tús leis an mbliain le sraith de ranganna Gaeilge i gCaisleán an Bharraigh, agus i gClár Clainne Mhuiris. Bhí freastal an-mhaith orthu. Leagamar béim arís i mbliana ar chlubanna scoile a bhunú i mbunscoileanna éagsúla ar fud an chontae. Ní dhearna muid dearmad ach an oiread ar an bhFéile Scoildramaíochta 2016 a bhí ar siúl againn do scoileanna an chontae ar 24 Feabhra 2016 i Scoil Raifteirí Caisleán an Bharraigh. D’eagraigh muid Féile Chontae Mhaigh Eo i gCaisleán an Bharraigh agus ghlac sé scoil páirt inti. Bhí Fleadh Mhaigh Eo á reáchtáil i mBaile an Róba ar 7 agus 8 Bealtaine 2016. D’eagraigh muid Fleadh na nÓg i gColáiste Dhaibhéid ar 26 Bealtaine 2016 chomh maith. Tugann sé sin spreagadh do na daltaí a gcuid Gaeilge a úsáid ag deireadh na scoilbhliana. Bíonn Ciorcal Léitheoireachta ar siúl againn uair sa mhí agus bíonn deis ag daoine leabhar Gaeilge a léamh agus ansin plé a dhéanamh ar an leabhar le chéile. Bíonn Siúlóid as Gaeilge againn gach dara Céadaoin agus tá ag éirí go maith leis seo. D’eagraigh muid Comórtas Amhránaíochta in Óstán an TF i gCaisleán an Bharraigh freisin, agus bhí dhá rannóg sa chomórtas: 1. Amhránaíocht ar an Sean-Nós 2. Gnáth-amhránaíocht Ba í Caitríona Ní Cheannabháin a bhí mar mholtóir againn agus bhí caighdeán ard ag na scoláirí a ghlac páirt sa chomórtas. D’éirigh go maith leis agus bhí scoláirí as ceithre airde an chontae ag glacadh páirte ann. Bhí Seimineár ar siúl againn ar an 21 Bealtaine 2016 ag ceiliúradh Chomóradh 1916. Ba é Colmán Ó Raghallaigh Cathaoirleach Coiste Dúiche Mhaigh Eo de Thogra Mhaigh Eo a rinne fear an tí dúinn agus labhair Pádraig Ó Laimhín faoi Mhicheal Mac Ruaidhrí ar an lá, labhair Pádraigh Ó Catháin faoi 1916 agus faoi Chontae Mhaigh Eo, agus labhair Gearóid Denvir faoi 1916 agus faoin 70

nGaeilge. Reachtáil muid comórtas ealaíne do scoileanna Mhaigh Eo do Chomóradh 1916 agus bhí an taispeantás ealaíne sin againn ar an lá. Chomh maith leis sin chuir Craobh Uilig de Búrca de Chlár Chlainne Mhuiris agus Craobh Bhéal an Átha agus muintir Chathair na Mart imeachtaí ar siúl chomh maith chun ceiliúradh a dhéanamh ar Chomóradh 1916. Tá an t-ádh linn go bhfuil eagraíochtaí Gaeilge eile sa chontae, mar shampla Gnó Mhaigh Eo a bhfuil sé mar sprioc acu an Ghaeilge a chur chun cinn i ngnólachtaí ar fud Mhaigh Eo. Tá comhoibriú fíormhaith ar siúl eadrainn. Tógfar ar an scéim Oscail an Doras a sheol Mícheál Ó Muircheartaigh i gCaisleán an Bharraigh ar 23 Meitheamh 2016 chun labhairt na Gaeilge i siopaí agus in áiteanna poiblí a mhéadú amach go bailte eile. Is Béal an Átha agus Cathair na Mart an chéad sprioc eile. Tá comhoibriú rialta againn le hOifigeach Gaeilge Chontae Mhaigh Eo freisin. Déanann muid gach iarracht cabhrú leis an Oifigeach trí phoiblíocht a thabhairt d’imeachtaí Gaeilge agus do scéimeanna Gaeilge na Comhairle Contae. Lean muid ar aghaidh leis an scéim Is Leor Beirt agus le cúpla ciorcal cainte i mbliana i gCaisleán an Bharraigh, i mBéal an Átha agus i mBaile an Róba. Bhí léacht againn in Óstán an TF i gCaisleán an Bharraigh ar 25 Samhain 2016, áit ar labhair Pádraig Ó Céide a rugadh sa Spidéal i nGaillimh. Bhí thart ar 50-60 duine i láthair ar an oíche. Níl aon dabht faoi ach gur mhór an cuidiú an Togra do chur chun cinn na Gaeilge i gContae Mhaigh Eo. Bhí bliain iontach againn in 2016. Bhí bliain an-ghnóthach againn ar fad! Brídín Ní Cheallaigh Oifigeach Feidhmiúcháin, Togra Mhaigh Eo de Chonradh na Gaeilge www.conradhmhaigheo.ie

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

7.6. tuairisc Muineachán le Gaeilge

Bliain chinniúnach a bhí ann do chraobh an Chonartha i Muineachán. D’éirigh leis an gcumann Gaelach plean forbartha a chur le chéile. Bunaíodh iarratas an SPG de chuid Fhoras na Gaeilge ar an bplean sin. Bhain Muineachán le Gaeilge stádas amach mar ghrúpa pobail faoin Scéim Pobail Ghaeilge. Tá Oifigeach Forbartha Gaeilge fostaithe againn anois agus táimid ag tabhairt faoi go leor dúshlán éagsúil. Tá seacht mór-aidhm againn. Is iad siúd deiseanna úsáid na Gaeilge a fhorbairt sa cheantar, deiseanna foghlama a mhéadú lasmuigh den chóras oideachais, imeachtaí sóisialta a reáchtáil d’aoisghrúpaí uile an cheantair, imeachtaí teaghlaigh a sholáthar, nasc a láidriú idir gnólachtaí an cheantair agus an Ghaeilge agus pobal labhartha Gaeilge a neartú. Rith 2016 Tháinig Rith 2016 go Muineachán Dé Sathairn, 11 Márta 2016. Rith slua iontach linn agus d’éirigh linn tacaíocht a fháil ó ghrúpaí pobail an mhórcheantair. Chuireamar imeacht sóisialta ar siúl ar an oíche chéanna i mBaile Muineacháin - Club Glí Mhuineacháin. Sheinn ceoltóirí óga an cheantair, Dysania agus Daithí Ó Murchú chomh maith céanna le J.J. Ó Dochartaigh, Eve Belle agus go leor eile nach iad. Oíche Chultúir 2016 Cheol Máire Ní Choilm ó Ghaoth Dobhair i Muineachán d’oíche Chultúir 2016. Imeacht bríomhar rannpháirtíochta a chur Máire ar siúl i gcaifelann i lár an bhaile. Tugadh cuireadh do Nua-Éireannaigh an cheantair freisin. B’ócáid álainn nuaaimseartha í, meascán ceol na hÉireann agus ceol na Nua-Éireannach ag luí go nádúrtha le chéile.

Slua ag sú na gréine ag Féile Teanga Shliabh Bheatha 2016

Imeachtaí Eile Eagraíodh neart imeachtaí eile sa cheantar: Ó Pheann an Phiarsaigh le Noel Ó Gallchóir, Cóisir Nollag, Ceiliúradh ar Nollaig na mBan agus Féile Teanga Shliabh Bheatha 2016. Bíonn ranganna comhrá Gaeilge á n-eagrú againn freisin, dóibh siúd a bhfuil cúpla focal acu agus ranganna eile dóibh siúd a bhfuil Gaeilge réasúnta mhaith acu. Tig le gach eolas a fháil faoi imeachtaí uile Muineachán le Gaeilge ar ár suíomh nua: www.mlg.ie. An Ghaeilge agus Pobal Mhuineachán Beidh campaí samhraidh ar siúl againn i Muineachán agus i gCluain Eois an samhradh seo romhainn. Bíonn obair leanúnach ar siúl againn le grúpaí áitiúla agus le heagraíochtaí eile i gContae Mhuineacháin. Tá colún seachtainiúil againn sa Northern Standard, páipéar áitiúil an chontae. Táimid, mar chraobh, ag dúil go mór leis an mbliain seo romhainn agus le forbairt a dhéanamh ar an obair a cuireadh i gcrích le linn 2016. Feargal Mac Thréinfhir Oifigeach Forbartha Gaeilge, Muineachán le Gaeilge feargal@mlg.ie www.mlg.ie

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

8. Ainmniúcháin do na Toghcháin

IARRTHÓIR Don UACHTARÁNACHT Niall Comer Craobh Ghleann an Iolair Is de bhunadh an Iúir é Niall Comer, ach tá cónaí anois air i nGleann an Iolair, Co. Dhoire. Tá sé ina léachtóir Ollscoile i gColáiste Mhig Aoide, Doire, agus tá sé pósta agus beirt pháistí aige. Tá Niall ina Uachtarán reatha ar Chomhaltas Uladh de Chonradh na Gaeilge agus chaith sé cúig bliana mar eagarthóir ar An tUltach. Tá sé ina chathaoirleach ar Chraobh Ghleann an Iolair chomh maith, agus ar Bhuanchoiste Chonradh na Gaeilge. IARRTHÓIRí Don CHOISTE GNÓ Ó NA CRAOBHACHA (Dáréag le toghadh) 1. Áine Haberline Cumann Gaelach, Coláiste na Tríonóide Is mac léinn dlí í Áine a fhreastalaíonn ar Choláiste na Tríonóide. Tá sí ina reachtaire ar an gCumann Gaelach i mbliana, cumann atá an-chuid bainte amach acu le déanaí ó thaobh na drámaíochta agus díospóireachtaí de. Bhunaigh sí an comórtas díospóireachta Maidens na Gaeilge sa bhliain 2015 nuair a bhí sí mar Oifigeach Díospóireachta ar an gcoiste, comórtas atá fós ag dul ar aghaidh agus ag dul ó neart go neart. 2. Aodhán Ó Deá Craobh na nGael Óga Oifigeach na Gaeilge le hAontas na Mac Léinn in Éirinn 2009 - 2011. As Baile Átha Cliath dó, tagann a shuim i gcúrsaí Gaeilge ó Choláiste na bhFiann agus ó Chumann Gaelach Choláiste Ollscoile Bhaile Átha Cliath a athbhunú. Bhí sé ina Oifigeach Gaeilge agus Uachtarán ar Aontas na Mac Léinn i gCOBÁC. Tá sé ag obair mar Stiúrthóir Forbartha / Leas-Ardrúnaí Eagraíochta le trí bhliana anuas.

3. Caoimhe Ní Chonghaile Cumann Gaelach, Ollscoil Chathair BÁC Is as an Spidéal i gContae na Gaillimhe í. Is mac léinn dara bliana B.Oid. í a fhreastalaíonn ar Naomh Pádraig, DCU. Tá sí i gceannas ar imeachtaí an chumainn Ghaelaigh ann. ‘Sí an aidhm atá aici ná an Ghaeilge a spreagadh ar fud an champais ar bhealach fiúntach, taitneamhach trí ócáidí sóisialta agus oideachasúla a reáchtáil. Oibríonn sí mar chúntóir agus mar mhúinteoir i gColáiste Lurgan gach samhradh. 4. Cathal Ó Murchú Craobh Bhreandáin Uí Bheacháin Gníomhaire teanga is ea Cathal Ó Murchú a toghadh ar an gCoiste Gnó anuraidh. Tá sé ina bhall de Shinn Féin agus gníomhach le Ceist na Gaeilge. Is ball é de Mhisneach Átha Cliath agus ina bhall do chumann CLG Na Gaeil Óga. Bíonn Cathal ag obair i gClub Chonradh na Gaeilge agus ar Choiste an Chlub. Múinteoir Gaeilge meánscoile is ea é chomh maith le haistritheoir ‘s ateangaire Gaeilge/Béarla. 5. Ciana Lynott Cumann Gaelach, ITMEG Tá Ciana ina rúnaí ar Chumann Gaelach IT Mhaigh Eo - na Gaillimhe. Déanann gach duine sa chumann iarracht an Ghaeilge a mhúineadh agus scileanna Gaeilge do dhaoine a fheabhsú. Tá sé an-tábhachtach do Chiana Gaeilge a labhairt, mar tógadh í léi agus is dóigh léi go bhfuil sí ina teanga álainn agus tábhachtach. Tá an Ghaeilge antábhachtach do gach duine in GMIT. 6. Cóilín Ó Cearbhaill Craobh na Teaghlaigh Gaelacha Is Uachtarán reatha an Chonartha é Cóilín agus é ina bhall den Choiste Gnó, den Bhuanchoiste agus de Choiste Náisiúnta an Oireachtais. Tá sé gníomhach i gClub Chonradh na Gaeilge i mBaile Átha Cliath. Tá sé ina stiúrthóir ar Rith Teoranta agus ar Ghlór na nGael Teoranta chomh maith. 7. Conall Ó Corra Craobh na Gaillimhe Tá paisean nach beag ag Conall don Ghaeilge, dá theaghlach agus dá phobal. Tá sé ar an ollscoil i nGaillimh i láthair na

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

huaire, agus is céim í seo i dtreo uaillmhian a shaoil a bhaint amach; ag baint úsáide as an nGaeilge mar uirlis chun an domhan a athrú. 8. Cuan Ó Seireadáin An Ard-Chraobh Is as Baile Átha Cliath do Chuan Ó Seireadáin agus tá sé ina Uachtarán ar an Ard-Chraobh. Tá céimeanna aige sa Cheol agus sa Stair, agus tá sé ag obair leis an gConradh i rólanna éagsúla le 2 bhliain anuas. D’eagraigh sé Comóradh an Chonartha ar 1916 i 2016 agus chuir sé le tuiscint an phobail ar thábhacht na hAthbheochana i stair agus saol na hÉireann. 9. Eibhlín Uí Mhorónaigh Craobh an Aonaigh Tá Eibhlín gníomhach ar son na Gaeilge le fada mar Chathaoirleach ar an gConradh san Aonach agus mar Rúnaí ar an gCoiste Contae. 10. Eva Ní Mhealláin Cumann Gaelach, Ollscoil na hÉireann, Gaillimh Is as Ard Mhacha agus mac léinn sa Chéad Bliana í Eva, ag déanamh staidéir ar an Ghaeilge, agus ar theangacha eile ar OÉG. Oibríonn sí mar ionadaí na Chéad Bliana don Chumann Gaelach ansin fosta; bhí sí ina cathaoirleach ar Choiste na Gaeilge ar Choláiste Chaitríona agus tá sí ar choiste Naíscoil an Chéide agus í ina hOifigeach na Gaeilge ar son Chumann D’Arcy Mellows. Is gníomhaí teanga í. 11. Gráinne Ní Ghilín Craobh Naomh Phádraig Tá Gráinne ag obair mar aistritheoir agus profléitheoir neamhspleách le 15 bliana anuas. Ba mhúinteoir bunscoile í roimhe sin. Ba léachtóir Gaeilge in Ollscoil na Banríona agus in Ollscoil Uladh í. Chaith sí seal mar léiritheoir sa BBC. Ba í an t-eagarthóir ar An tUltach ó 2011-13 agus tá sí ar choiste na hirise ó shin. Tá sí sa mheitheal a reáchtálann Féile Liú Lúnasa. 12. Íte Ní Chionnaith Craobh Coiste na Gaeilge ITBÁC Is Iar-Uachtarán ar Chonradh na Gaeilge í Íte (1985-1989) atá gníomhach in anchuid gnéithe d’obair an Chonartha ó 1968 i leith. Chaith Íte tréimhse ina Tánaiste,

ina Cathaoirleach ar an Oireachtas, ina hEagarthóir ar Feasta agus chaith sí seacht lá i bpríosún mar chuid d’fheachtas teilifíse an Chonartha. Bíonn sí páirteach i gcláracha éagsúla raidió agus teilifíse, ag plé cúrsaí Gaeilge, cúrsaí reatha agus cúrsaí polaitíochta. 13. Michaeline Donnelly Pobal ar a’n Iúl I ndiaidh di céim sa Ghaeilge agus sa Bhéarla a bhaint amach in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh, thosaigh Michaeline ag obair le comhlacht teilifíse. D’oibrigh sí le go leor eagraíochtaí Gaeilge ó shin, ina measc POBAL, an Tionscadal Logainmneacha, Cultúrlann Uí Chanáin, an Ciste Craoltoireachta Gaeilge, an tOireachtas agus Conradh na Gaeilge. Tá sí fostaithe anois mar Oifigeach Forbartha Gaeilge le Pobal ar a’n Iúl agus Glór an Tearmainn. 14. Mícheál Ó Raghallaigh Craobh Chill Airne Ball de Craobh na n-Airne, Cill Airne. Ball de bhord bainistíochta Ghaelcholáiste Chiarraí, Cisteoir Choiste Dúiche Chiarraí, Conradh na Gaeilge. Toscaire do Dháil na Mumhan, Conradh na Gaeilge. Ball de Choiste Fhóram na Gaeilge le Comhairle Chontae Chiarraí. 15. P Tomás Mac Ruairí Craobh Bhréanainn Ball den Chonradh ó 1956; Uachtarán 1998-2003; Tánaiste 1994-1995; Coiste Gnó agus Buanchoiste ag tréimhsí éagsúla ó 1962; ball reatha de Chraobh Bhréanainn; Cathaoirleach an Oireachtais 1995-1996; Uachtarán Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge 2004-2010; iriseoir; craoltóir; taighdeoir; rúnaí Bhord Stiúrtha Raidió na Life; úinéir agus stiúrthóir de Chomhlacht Cumarsáide Chreagáin Teoranta agus CCC Nuacht Teoranta. 16. Pádraig Mac Fhearghusa Craobh Thrá Lí Cathaoirleach ar Chraobh Thrá Lí agus Choiste Dúiche Chiarraí. Ball den Bhuanchoiste agus den Choiste Gnó. Bunaitheoir Ghaelscoil Mhic Easmainn, Trá Lí. Eagarthóir ar Feasta. Bunaitheoir ar Ghaelcholáiste Chiarraí, Trá Lí. Buaiteoir faoi dhó ar phríomhchomórtas filíochta an

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Oireachtais, agus comórtas oscailte filíochta Sheachtain na Scríbhneoirí, Lios Tuathail. Stair an Chonartha i gCiarraí, agus leabhar i nGaeilge ar Freud & Jung foilsithe aige. Lámh aige i mbunú trí Ghaelscoil eile. 17. Paula Melvin Pobal Gaeilge 15 Is Cathaoirleach agus ball bunaidh í de Chraobh Phobal Gaeilge 15. Oibríonn Paula leis an gCoimisiún Fulbright chun an Ghaeilge a chur chun cinn sa Stáit Aontaithe. B’oifigeach na Gaeilge í ar Aontas na Mac Léinn i gColáiste Phádraig, Droim Conrach agus is Iar-Chathaoirleach í ar an gcraobh sin freisin. D’imir Paula le Craobh Na Gaeil Óga CLG. 18. Rosie Ní Laoghaire Craobh Uí Sheachnasaigh Is as Baile Átha Cliath di. Tá na blianta caite aici mar mhúinteoir iar-bhunscoile. Chaith sí tréimhse i dTeach Laighean mar Chomhairleoir Parlaiminte. Bhí cúram ghnóthaí Gaeilge agus na Gaeltachtaí uirthi. Iar-chomhalta de bhord Fhoras na Gaeilge, ball de bhord bainistíochta Ghaelscoil Shliabh Rua, ball de Chomhchoiste Thuismitheoirí Choláiste Eoin/Íosagáin, ball de Mhisneach, iar-scoláire Choláiste na bhFiann, iar-chéimí Choláiste Ollscoile BÁC, bunaitheoir agus cathaoirleach ar Chraobh Roibeard Uí Sheachnasaigh. 19. Sara Ní Chuireáin Craobh Leath Chathail Is as Gaoth Dobhair ó dhúchas di ach tá sí ina cónaí i mBéal Feirste. Tá sí ag obair le Conradh na Gaeilge Boirche Íochtar i gCo. an Dúin le dhá bliain anuas agus í ina hoifigeach forbartha Gaeilge. Tá sí i mbun céime páirtaimseartha sa Ghaeilge in Ollscoil Uladh faoi láthair. Tá sí ina ball den Dream Dearg ag lorg chearta daonna bunúsacha do chách agus Acht Gaeilge ó thuaidh. 20. Séamus Mac Dháibhéid Craobh an Iúir Is Cathaoirleach Chraobh an Iúir de Chomhaltas Uladh é Séamus agus tá sé ina bhall den Chonradh ó na luath 1980idí. Is comhalta de Choiste an Chúige é agus ball den Choiste Gnó. Bhí Séamus páirteach i

mbunú Bhunscoil an Iúir agus Shruth na Gaeilge i gColáiste Chaitríona (mar LeasPhríomhoide ann anois). Tá taithí aige ar ghnéithe éagsúla den Chonradh – bainistiú imeachtaí agus áiseanna, cúrsaí riaracháin, ranganna, foilseacháin agus stocaireacht. Ainmniúcháin do Bhord Sheachtain na Gaeilge (Beirt le toghadh) 1. Ailbhe Ní Riain Craobh Bhréanainn Is as Baile Átha Cliath d’Ailbhe ach tá an-ghrá aici don Ghaeilge. Tá céim san Iriseoireacht agus sa Ghaeilge á críochnú aici in Institiúid Teicneolaíochta BÁC faoi láthair agus is láithreoir/craoltóir í le Raidió na Life. Tá Ailbhe go mór tógtha le ceol agus cultúr agus mar sin spreagann sí an teanga trí na meáin sin ar an raidió. Bhí sí ina hOifigeach Caidrimh Phoiblí le Cumann Gaelach ITBÁC. 2. Ciana Lynott Cumann Gaelach ITMEG Féach faoin gCoiste Gnó. 3. Conchubhair Mac Lochlainn Craobh Mhuineacháin Tá Conchubhair ina bhall de Chraobh Mhuineacháin. Tá sé ina chathaoirleach ar bhord Sheachtain na Gaeilge le tamall de bhlianta. Tá sé gníomhach le roinnt blianta anuas ar an gCoiste Gnó agus ar an mBuanchoiste chomh maith. Bíonn Conchubhair ag plé leis na hilmheáin agus tá an-spéis aige sa rugbaí. 4. Ciarán Wadd Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Is mac léinn na Gaeilge agus na Fraincise é Ciarán i gColáiste na Tríonóide i mBaile Átha Cliath. Tógadh i gContae Longfoirt é agus bhí sé ina bhall gníomhach de Chumann na bhFiann ansin. Tá Ciarán anois ina bhall ar Choiste an Chumainn Ghaelaigh don tríú bliain as a chéile. Tá sé ina Leas-Reachtaire i mbliana. Oibríonn sé le Raidió Rí-Rá. Bhí sé páirteach in an-chuid de na feachtais arna eagrú ag an gConradh le trí bliana anuas.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

9. RÚIN NA hARD-FHEISE 2017

Aithníonn an Ard-Fheis seo an 3. dul chun cinn atá déanta leis an éileamh olltoghcháin ó dheas le Buan-Chomhchoiste Gaeilge agus Gaeltachta a chur ar bun i dTithe an Oireachtais. Tá moladh ag dul don phobal trí chéile agus do na polaiteoirí a sheas linn agus a chur an mBuan-Chomhchoiste ar bun. Éilítear ar an mBuan-Chomhchoiste Bille na dTeangacha Oifigiúla a chur chun cinn a láidreoidh Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003. Craobh Raidió Rí-Rá 4. Aithníonn agus cuireann an ArdFheis seo fáilte roimh an stop a cuireadh le ciorruithe ar airgead na Gaeilge agus na Gaeltachta le bliain anuas agus leis an €1.5 milliún breise a cuireadh ar fáil do mhíreanna a bhaineann leis an bplean infheistíochta arna aontú ag 80 grúpa Gaeilge. Aontaíonn 5. an Ard-Fheis seo gur gá tógáil go mór ar an dul chun cinn seo agus brú a chur ar na Rialtais thuaidh agus theas leis an €16.5 milliúin eile a chur ar fáil leis an bplean a mhaoiniú ina iomlán. Craobh Na Gaeil Óga I bhfianaise na ndeacrachtaí a 6. bhaineann le maoiniú Fhoras na Gaeilge de bharr na bhfadhbanna leanúnacha leis an gComhthionól ó thuaidh, iarrann an Ard-Fheis seo ar an Aire Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta córas maoinithe Fhoras na Gaeilge a leasú le nach mbeidh sé faoi shrian ag an gcóras polaitiúil ó thuaidh. Coiste Contae na Gaillimhe

Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir do gach Craobh a chinntiú go meallfaidh siad baill na craoibhe, lucht scoile, mic léinn tríú leibhéal, agus grúpaí eile le freastal ar an mórshiúl a aontaíodh ag an ArdFheis i 2016 le haghaidh Sheachtain na Gaeilge. Tá an dáta socraithe do 3 Márta 2018. Aontaíonn an ArdFheis seo go gcuirfidh an mórshiúl seo go mór le comóradh 125 bliain ó bunaíodh an Conradh. Aodhán Ó Deá, Coiste Gnó Aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfuil sé de cheart ag gaelscoil a polasaí iontrála a shocrú le tús áite a thabhairt do pháistí gurb í an Ghaeilge an teanga bhaile acu agus gur chóir seo a chur san áireamh san Acht um Iontráil Scoileanna, 2017. Craobh Na Teaghlaigh Ghaelacha Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an Aire Cumarsáide bualadh le hionadaithe ó Chraobh Raidió RíRá chun todhchaí an stáisiúin a phlé agus chun cabhrú leis an gcraobh ceadúnas FM lánaimseartha a fháil ar fud an oileáin Craobh Raidió Rí-Rá Éilíonn an Ard-Fheis seo go rithfear Acht na Gaeilge ó thuaidh anois, agus go gcuirfear i bhfeidhm é, gan dochar, láithreach. Craobh Ghleann an Iolair Éilíonn an Ard-Fheis seo go dtabharfaí tuilleadh tacaíochta do Ghaeilgeoirí ó thuaidh agus iad ag iarraidh Acht Ghaeilge a bhaint amach. Craobh Chumann Gaelach Ollscoil na Banríona

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Éilíonn an Ard-Fheis seo go dtabharfaí idir acmhainní agus thacaíocht don fheachtas ‘An Dream Dearg’ de réir mar is cuí, mar chur chuige feachtasaíochta pobal-bhunaithe. Craobh Ghlór na Móna Éilíonn an Ard-Fheis seo go ndéanfaí stocaireacht ar Rialtas na hÉireann i dtaca lena ngealltanais i leith na Gaeilge i gComhaontú Aoine an Chéasta agus i gComhaontú Chill Rímhinn chun go dtabharfaí na gealltanais sin chun fírinne. Craobh Ghlórtha Úra Uladh Éilíonn an Ard-Fheis seo go ndéanfaí stocaireacht ar na páirtithe polaitiúla ar fad ó thuaidh le cinntiú go ndéanann siad ‘líne dhearg’ de cheist chearta na Gaeilge sula mbíonn siad páirteach in aon fheidhmeannas nua. Craobh Phort na Binne Uaine I bhfianaise na Breatimeachta agus na ndeacrachtaí leis an bhFeidhmeannas ó thuaidh, éilíonn an Ard-Fheis seo go gcuirfeadh Conradh na Gaeilge níos mó brú ar an Rialtas ó dheas agus ar Rialtas na Breataine chun Acht Gaeilge a chur i bhfeidhm ó thuaidh. 8. An Ard-Chraobh 7.

Aithníonn an Ard-Fheis seo an riachtanas atá ann go mbeadh Gaeilge bhunúsach ag gach leabharlannaí atá ag plé leis an bpobal (moltar leibhéal B1 de TEG), agus an tábhacht a bhaineann lena leithéid chun go ndéanfaí freastal sásúil ar phobal na Gaeilge. Craobh Na Teaghlaigh Ghaelacha

Mar thoradh ar chinneadh na Roinne Tithíochta, Pleanála, Pobail agus Rialtais Áitiúil deireadh a chur leis an riachtanas go mbeadh cumas sa Ghaeilge riachtanach do gach post sa tSeirbhís Leabharlainne, aithníonn an ArdFheis seo go bhfuil sé níos práinní ná riamh go mbeadh Oifigeach Gaeilge agus Oifig Ghaeilge ag gach Comhairle Contae. Níl aon phost anois san earnáil rialtais áitiúil go bhfuil an Ghaeilge ag teastáil ó iarrthóirí. Éilíonn an Ard-Fheis seo go mbeadh sé ar cheann de na príomhéilimh ag an gConradh amach anseo go mbunófaí post Oifigeach Gaeilge i ngach contae ar aon dul leis na hOifigigh Ealaíon agus Oifigigh Oidhreachta agus eile atá ann cheana féin. Craobh Bhéal an Átha Móir Éilíonn an Ard-Fheis seo go mbeadh líofacht sa Ghaeilge riachtanach sna poist shinsearacha sa Roinn Rialtais a bhfuil cúram na Gaeilge orthu amach anseo. Craobh Phobal Gaeilge 15 Éilíonn an Ard-Fheis seo go mbeadh líofacht agus dílseacht don Ghaeilge ag an Aire Rialtais agus ag an gceann roinne ar Roinn na Gaeltachta. Craobh Bhreandáin Uí Bheacháin Éilíonn an Ard-Fheis seo go mbeadh sé mar thosaíocht ag an gConradh an Ghaeilge a bhrú mar ábhar GCSE i scoileanna Béarla ó thuaidh trí stocaireacht agus trí leithéidí an tSeó Bhóthair a leathnú amach. Chomh maith leis sin, éilíonn an Ard-Fheis seo go gcuirfí níos mó béime ar na gairmeacha atá ar fáil do chainteoirí Gaeilge. Craobh Phobal ar a’n Iúl

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Éilíonn an Ard-Fheis seo go rachadh Conradh na Gaeilge i mbun feachtasaíochta ar cheist na Gaeilge i meánscoileanna sa Tuaisceart. Craobh Ghleann an Iolair 9.

Éilíonn an Ard-Fheis seo go ndéanfadh Conradh na Gaeilge tosaíocht de chaomhnú na gColáistí Samhraidh Gaeilge, agus go gcuirfeadh Foras na Gaeilge tuilleadh maoinithe ar fáil le scoláireachtaí Gaeltachta a chur ar fáil.

Craobh Ghleann an Iolair

Fáiltíonn an Ard-Fheis seo roimh na socruithe nua do Ghaeilge na Sraithe Sóisearaí mar a bheidh sonraíocht ar leith ann do na scoileanna Gaeltachta agus lánGhaeilge, agus sonraíocht eile do na scoileanna ina mbíonn an teagasc trí mheán an Bhéarla. Coiste Contae Átha Cliath Fáiltíonn an Ard-Fheis seo roimh na forbairtí atá idir lámha ag COGG le háiseanna tacaíochta agus teagaisc a chur ar fáil don tsonraíocht nua iarbhunscoile agus do theagasc na Gaeilge i mbunscoileanna Béarla na tíre. Tomás Mac Ruairí, Coiste Gnó

Éilíonn an Ard-Fheis seo go dtabharfaí tacaíocht leanúnach do na coláistí samhraidh faoi scáth Chomhaltas Uladh trí ábhair bholscaireachta a chur chun cinn trí chainéil chumarsáide an 12. Tréaslaíonn an Ard-Fheis seo leis an eagraíocht Tuismitheoirí na Chonartha nuair a chuirtear an Gaeltachta, agus iarrann ar an t-ábhar sin ar fáil ó na coláistí. Craobh Ghlórtha Úra Uladh Rialtas agus ar an Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, 10. Iarrann an Ard-Fheis seo ar an Tuaithe agus Gaeltachta maoiniú a Rialtas fóram a bhunú do phobail chur ar fáil le gur féidir obair na oileáin na hÉireann le cinntiú go heagraíochta a leathnú chuig gach mbeidh ionchur díreach ag na ceantar Gaeltachta. pobail seo ar na cinntí Rialtais agus stáit ar fad a imríonn tionchar ar Craobh na Gaillimhe shaol agus ar inmharthanacht na 13. Molann an Ard-Fheis seo obair n-oileán Gaeltachta. Ard-Chonsalacht na hÉireann Coiste Contae na Gaillimhe do Hong Cong agus Macau chun 11. Fáiltíonn an Ard-Fheis seo roimh an Ghaeilge a chur chun cinn i fhoilsiú an Pholasaí Oideachas measc an diaspóra sa tSín. Moltar Gaeltachta agus treaslaíonn leis an freisin go n-oibreofaí i gcomhar Roinn Oideachais agus Scileanna leis na misin Éireann ar fad as an bpolasaí, agus as an taighde chun féiniúlacht agus teanga na agus as an gcomhairliúchán a bhain hÉireann a threisiú thar sáile trí le hullmhú an phlean. I bhfianaise thograí Cultúr Club an Chonartha an fháiltithe seo, iarrtar anois ar an a leathnú go tíortha eile agus trí Rialtas agus ar an Roinn Oideachais níos mó tacaíochta, comhairle, agus Scileanna a chinntiú go agus acmhainní cuí a chur ar fáil gcuirfear dóthain maoinithe ar fáil do phobal idirnáisiúnta na Gaeilge. chun an plean a fheidhmiú. Craobh Hong Cong Craobh Mhaigh Cuilinn

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

14. Éilíonn an Ard-Fheis seo go n-íocfadh an stát as táillí tríú leibhéal do mhic léinn ag staidéar na Gaeilge nó trí Ghaeilge. Craobh Chumann Gaelach ITBÁC Éilíonn an Ard-Fheis seo go mbeadh Conradh na Gaeilge ag feachtasaíocht chun deireadh a chur leis na táillí Gaeltachta atá á ngearradh ar mhúinteoirí bunscoile mhúinteoirí bunscoile. Craobh Chuallacht Cholmcille na Gaeilge, Ollscoil Mhá Nuad

Molann an Ard-Fheis seo, tar éis níos mó ná 100 bliain ó scríobh an Piarsach an leabhar “The Murder Machine”, go n-athródh an Stát an córas scoileanna náisiúnta go córas Gaeloideachais. Craobh Mháirtín Uí Chadhain Molann an Ard-Fheis seo gur chóir go mbeadh gach bunscoil sa tír ina gaelscoil. Craobh Cumann Gaelach ÍTBÁC Cáineann an Ard-Fheis seo ísliú an chaighdeáin maidir leis an ngrád iontrála sa Ghaeilge sna Coláistí Oideachais (ó 55% go 50%). Coiste Contae Átha Cliath

Éilíonn an Ard-Fheis seo go gcabhródh Conradh na Gaeilge leis na coláistí múinteoireachta éagsúla 16. Éilíonn an Ard-Fheis seo go ndéanfadh Conradh na Gaeilge le feachtas a chur ar bun leis na tuilleadh oibre chun naisc a bhunú táillí Gaeltachta (€1,400) a bhíonn idir craobhacha an Chonartha, go le híoc ag ábhair oidí a laghdú. háirithe idir chumainn ollscoile. Craobh Chumann Gaelach Craobh Chumann Gaelach Ollscoil Chathair BÁC Ollscoil na Banríona 15. Éilíonn an Ard-Fheis seo go 17. Éilíonn an Ard-Fheis seo go ndéanfaí machnamh ar ábhar gcuirfeadh an Conradh cainteoir nua a chur ar an gcuraclam sna dá gcuid amach chuig gach scéim meánscoileanna sna Fiche-Sé labhairt na Gaeilge/Teach na Contae; Bun Gaeilge. Tá líon mór Gaeilge sna coláistí éagsúla le daltaí anois a fhaigheann díolúine ó soiléireacht a thabhairt do bhaill fhoghlaim na Gaeilge agus ba chóir na scéime/an tí faoin méid atá go mbeadh leibhéal áirithe Gaeilge i gceist le bheith i do bhall de éigeantach do gach mac máthar scéim den chineál sin, agus faoin atá ag freastal ar mheánscoileanna obair gur ghá a dhéanamh le go na tíre seo. Éilíonn an Ard-Fheis bhfeidhmeodh sí go héifeachtach. seo go mbeadh plé ag Conradh na Craobh Chumann Gaelach Ollscoil Gaeilge leis an Roinn Oideachais Chathair BÁC agus Scileanna ar an ábhar seo. 18. Molann an Ard-Fheis seo go Craobh Bhéal an Átha Móir gcraolfaí clár speisialta ar TG4, Molann an Ard-Fheis seo gur chóir macasamhail den Toy Show ar an cúrsa Ardteiste a athrú chun RTÉ1, roimh an Nollaig a mbeidh go mbeidh níos mó béime ar an dírithe ar teaghlaigh Ghaeilge agus nGaeilge labhartha agus scríofa in a ardóidh proifíl earraí Ghaeilge áit na filíochta, an phróis agus na atá ar fáil agus siamsaíocht do drámaíochta. pháistí trí Ghaeilge. Craobh Na Teaghlaigh Ghaelacha Craobh Chumann Gaelach ÍTBÁC

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

19. Aithníonn an Ard-Fheis seo go 22. Molann an Ard-Fheis seo go nglacfadh gach aonad den eagras, bhfuil deacrachtaí ag mic léinn mar dhúnghaois láithreach, Ghaelcholáiste an Eachréidh fíorthacaíocht réalaíoch a spreagadh taisteal chun na scoile mar gheall d’irisí an eagrais, ‘Feasta’ agus ‘An ar an srian ar an gcóras saorthaistil. tUltach’ - ‘ceannacht, sintiúis agus Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an éileamh’ - agus bealaí fiúntacha a Roinn Oideachais agus Scileanna cheapadh agus a riaradh leis an an scéim shaorthaistil a leasú le aidhm seo a bhaint amach. gur féidir leis na mic léinn seo Craobh Bhréanainn leas a bhaint as an gcóras iarnród mar aon le seirbhís bhus scoile 23. Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir do Chonradh na Gaeilge agus nach mbeadh costas sa bhreis córas cuimsitheach bolscaireachta orthu dá bharr. a thionscnamh d’fhonn soiscéal Craobh na Gaillimhe agus fealsúnacht na Gaeilge Tacaíonn an Ard-Fheis seo le agus buntáistí an ilteangachais a thabhairt don phobal le Gaelscoil Cholmcille ar Lána na hábhar téagartha náisiúnta agus Cúlóige, Baile Átha Cliath 17, idirnáisiúnta, idir shean agus san iarracht chun scoil nua dhánua, ag áireamh aistí, ráiteas agus shruth a thógáil agus éilimid eile atá roghnaithe agus curtha in go gcomhlíonfadh Comhairle eagar go cuí le craobhscaoileadh ar Cathrach Átha Cliath an gealltanas bhonn leanúnach trí mhodhanna a tugadh go gcuirfí ar fáil an talamh fadréimseacha atá feilúnach agus atá ann agus atá riachtanach chun éifeachtach sa ré seo. scoil bhuan nua a thógáil. Craobh Bhréanainn Craobh Bhréanainn Molann seo go dtionscnódh an 20. Aithníonn an Ard-Fheis seo gur Coiste Gnó scéim bholscaireachta ar leas na heagraíochta agus ar ardchaighdeán foirfe, ghluaiseacht na Gaeilge trí chéile ilghnéitheach, éifeachtach, d’fhonn go n-aithneofaí ról Uachtarán eolas, tuiscint agus meas ar fhealsúnacht na Gaeilge san aois Chonradh na Gaeilge mar ról seo a leathnú i measc an phobail, ag lánaimseartha agus go n-iarrfaí ar baint úsáide as na meáin agus as na an mBuanchoiste na socraithe cuí a córais chumarsáide uilig atá i réim réiteach chuige seo. anois, móide cainteoirí údarásacha Cóilín Ó Cearbhaill, Coiste Gnó as painéal eagraithe chuige sin le 21. I bhfianaise go bhfuil Gaeilge haghaidh ócáidí poiblí arna shocrú lochtach agus nach bhfuil aon i gcomhar le haonaid de chuid an imeacht Gaeilge luaite ar shuíomh Chonartha nó le grúpaí cuí eile. “Éire Ildánach 2017-22”, éilíonn Tomás Mac Ruairí, Coiste Gnó an Ard-Fheis seo go n-eiseodh 24. Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur Conradh na Gaeilge ráiteas poiblí chóir an Ghaeilge a scaipeadh trí na ag éileamh go mbeadh an Ghaeilge coláistí tríú leibhéal agus timpeall lárnach sa chlár “Éire Ildánach na tíre le ceol, mar a rinne Coláiste 2017-22”. Lorgan agus rath mór ar an obair. Craobh Mháirtín Uí Chadhain Craobh Chumann Gaelach ITMEG 80

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

25. Molann an Ard-Fheis seo gur chóir 29. Iarrann an Ard-Fheis seo go ndéanfaí feachtas maidir le deireadh a chur go mbeadh níos mó ranganna le céim lánaimseartha Ghaeilge i Gaeilge ar fáil saor in aisce. mBéal Feirste a aiséirí le cinntiú nach Craobh Chumann Gaelach ITMEG gcuirfear dátaí d’aon chúrsa nua siar 26. Molann an Ard-Fheis seo gur chóir níos faide ná Meán Fómhair 2017. go mbeadh deiseanna fostaíochta Craobh Phort na Binne Uaine níos fearr ann do phobal na 30. Molann an Ard-Fheis seo do RTÉ Gaeilge. Raidió na Gaeltachta cláir rialta a Craobh Chumann Gaelach ITMEG chraoladh ó Chontae Mhaigh Eo, áit a ndéanfaí clúdach ar scéalta 27. Molann an Ard-Fheis seo go Mhaigh Eo, ar chúrsaí staire agus ndéanfadh chuile dhuine a ar na healaíona, agus go rachfaí i ndícheall earraí de dhéantús gcomhair le craobhacha chontae na hÉireann, a sholáthraíonn Mhaigh Eo de Chonradh na Gaeilge fostaíocht in Éirinn dár muintir, a agus na cláir seo á gcraoladh. cheannach i gcónaí nuair is féidir Craobh Bhéal Átha ‘n Fheadha sin, seachas earraí iompórtáilte. Mar chabhair chun na hearraí 31. Éilíonn an Ard-Fheis seo go gcuirfeadh Conradh na Gaeilge brú logánta a aithint níos éascaí, éilíonn ar an rialtas ó dheas stádas na Gaeilge an Ard-Fheis seo go spreagfaí na ó thuaidh a neartú in aon socrú nua déantúsóirí agus na soláthróirí a dhéantar le rialtas na Breataine le chun leas a bhaint as lipéadú linn phróiseas an Bhreatimeachta. móide fógraíocht as Gaeilge agus/ An Ard-Chraobh nó go dátheangach i nGaeilge agus 32. Molann an Ard-Fheis go gcuirfeadh i mBéarla. an Conradh fochoiste earcaíochta Coiste Contae Átha Cliath ar bun chun líon na gcraobhacha agus na mball aonair a mhéadú. 28. Éilíonn an Ard-Fheis seo go An Ard-Chraobh dtacódh an Conradh le polasaí láidir Gaeilge a chur i bhfeidhm sna 33. Éilíonn an Ard-Fheis seo go dtacódh hOllchomhairlí ar fad ó thuaidh, an Conradh leis na mic léinn in mar atá molta sa Chairt Eorpach Ollscoil na hÉireann, Gaillimh, agus le pobal na nGael i nGaillimh, do Theangacha Mionlaigh agus agus iad ag iarraidh an cinneadh Réigiúnacha agus go ndéanfaí sin a rinne Údarás na hOllscoile chun trí chomhairliúchán le pobal na an riachtanas Gaeilge a bhaint de Gaeilge. phost an Uachtaráin a athrú. Craobh Ollscoil Uladh Craobh Chumann Ghaelach Iarrann an Ard-Fheis seo go Ollscoil na hÉireann, Gaillimh gcuirfí deireadh leis na polasaithe Éilíonn an Ard-Fheis seo go rachadh sráidainmneacha leatromacha sna an Conradh i dteagmháil leis na hOllchomhairlí ó thuaidh agus go daoine cuí in Ollscoil na hÉireann, gcloítear le treoir shainiúil choiste Gaillimh i dtaca leis na hábhair a na saineolaithe san Eoraip i dtaca chuireann an ollscoil ar fáil as Gaeilge. le polasaí sráidainmneacha de. Craobh Chumann Ghaelach Ollscoil na hÉireann, Gaillimh Craobh Ghlór na Móna ‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

34. Molann an Ard-Fheis seo go 38. De bharr neamhairde agus faillí ón mbeadh Conradh na Gaeilge ag Rialtas agus ón státchóras ó dheas comhoibriú le grúpaí eile atá ag i dtaobh na Gaeilge de, agus an obair ar son na Gaeilge ar mhaithe méid sin ionsaithe uirthi le linn le dúbláil gan ghá ar sheirbhísí thréimhse na déine, aithníonn an a sheachaint agus chun na Ard-Fheis seo go bhfuil géarghá hiarrachtaí a dhéantar an Ghaeilge le meitheal oibre i gcomhair le a chur chun cinn a neartú. Craobh Phobal ar a’n Iúl gníomhairí Gaeilge eile chun léirsiú mór a eagrú ar bhonn Lá Molann an Ard-Fheis seo go Dearg le Fearg i mbliana. ndéanfadh Conradh na Gaeilge Craobh Bhreandáin Uí Bheacháin níos mó iarrachta iachall a chur ar, agus spreagadh a thabhairt do, 39. Molann an Ard-Fheis seo go ghrúpaí pobail a bheith gníomhach n-eagródh an Coiste Gnó ‘Meitheal i saol na Gaeilge. Iniúchadh’ chun scrúdú a Craobh Phobal ar a’n Iúl dhéanamh ar an bhféidearthacht 35. Éilíonn an Ard-Fheis seo go go mbunófaí aonad reachtúil, gcuirfeadh Conradh na Gaeilge neamhbhrabúis a shlánódh feachtas ar bun leis an nGaeilge a sócmhainní uilig Chonradh chur chun cinn mar pháirt lárnach na Gaeilge, idir árais agus eile i saol Ard-Oifig an Phoist i mBaile Átha Cliath agus tríd sin tionchar don todhchaí, agus go ndéanfaí a imirt ar oifigí poist eile timpeall sin le haontas na n-aonad lena na tíre. mbaineann na sócmhainní seo Craobh Chumann Gaelach agus le coinníollacha a chosnódh Choláiste na Tríonóide a gcearta reachtúla úinéireachta 36. Molann an Ard-Fheis seo go mbeadh agus feidhmiúcháin uilig, agus rogha Ghaeilge ar fáil ar na UMB atá go gcuirfeadh an mheitheal ag na bainc eile fud fad na tíre, ar nós réamhthuairisc ar fáil ar an togra atá ar UMB Bhanc na hÉireann. seo trí mhí ar a laghad roimh ArdCraobh Chumann Gaelach Fheis 2018. Choláiste na Tríonóide Tomás Mac Ruairí, Coiste Gnó 37. Molann an Ard-Fheis seo go mbunófaí Aonad Pleanála Teanga i Roinn na Gaeltachta. Bheadh Rúin do láthair Ard-Fheis 2019 sé mar fheidhm ag an Aonad seo dul i mbun pleanála ar bhonn bliantúil chun an Straitéis 20 Bliain 40. Aontaíonn an Ard-Fheis go mbeidh a chur i bhfeidhm. D’fhoilseodh an Ard-Fheis 2019 i dTamhlacht. tAonad tuarascáil bhliantúil ar a Craobh Ghaelphobal ACT ndearnadh. Ghlacfadh an tAonad comhairle ó shochtheangeolaithe Aontaíonn an Ard-Fheis go gairmiúla agus iad i mbun oibre. mbeidh Ard-Fheis 2019 i mBaile Ba chóir go mbeadh ionadaíocht ón Mhuineacháin. bpobal ag an aonad chomh maith. Craobh Mhuineacháin Craobh Shult na Solláin

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

dazd

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

10. Miontuairiscí Ard-Fheis 2016 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Art Ó Coileáin, Craobh Bhreannáin Ben Mac Lochlainn, Coiste Contae Átha Cliath Bernie Ní Bhriain, Craobh Loch Garman Bláthnaid Ní Mhurchú, An Ard-Chraobh Breandán Mac Fhionnghaile, Coiste Contae an Chláir Breandán Mac Eafartaigh, Craobh Mhaigh Eo Breandán Ó Cathasaigh, Ógras Brenda Ní Ghairbhí, Craobh Rith Bríd Ó Donaile, Craobh Bhéal Átha an Fheadha Brónagh Ní Chuilinn, Acadamh OÉG Caitlín Ní Mhaoldomhnaigh, Coiste Dúiche an Chláir Caoimhe Ní Chathail, Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath Caoimhe Colburn Gray, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Caoimhín Ó Cadhla, Craobh Mháirtín Uí Chadhain Caoimhín Goodwin, Pobal ar a’n Iúl Caolán MacGhrianna, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Ceara Tonna Barthet, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Charlie Collins, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Ciarán Mac Giolla Bhéin, Craobh Ghlór na Móna Ciarán Ó Feinneadha, Craobh Ghleann na Life Ciarán Ó Hagan, Craobh Gaeltacht-sur-Seine, Páras Ciarán Wadd, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Cillian de Búrca, Craobh Borabu Claire Ní Mhunghaile, Craobh Mhaigh Eo Clodagh Ní Éilí, Col. Phádraig Cóilín Ó Cearbhaill, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, Craobh Borabú Colm Ó Néill, Craobh Aontas na Mac Léinn in Éirinn Colm Ó Coisdealbha, Craobh Mháirtín Uí Chadhain Colmán Ó Raghallaigh, Craobh Chlár Chlainne Mhuiris Cormac Ó Coileáin, Craobh Bhreannáin Cris Ní Choisdealbha, Craobh Mháirtín Uí Chadhain Cuan Ó Seireadáin, Ball Aonair Daithí de Faoite, Ball Aonair Daithí Mac an Bhaird, Craobh Nás na Ríogh Dáithí Ó Maolchoille, Ball Aonair Dáithí Mac Cárthaigh, Craobh na Ceithre Cúirteanna Deirdre Ní Chearúil, An Chuallacht, Má Nuad Derek Hollingsworth, Pobal Gaeilge 15 Diarmaid Ó Coileáin, Coiste Contae Átha Cliath Domhnall Loingsigh, Craobh na hInse Domhnall Ó Loingsigh, Craobh Bhaile Mhúirne Donnchadh Ó hAodha, Uachtaran Dáil na Mumhan & Craobh Chúil Aodha Éadaoin O› Connor, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Éamonn Ó Nuanáin, Craobh Luimnigh Edel Ní Bhraonáin, Craobh na Gaeil Óga Eibhlín Uí Mhorónaigh, Craobh an Aonaigh Éilís McLoughlin, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Éinne Ó Cathasaigh, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Éirin Ní Chearúil, Col. Phádraig Éithne Ní Choncubhair, Craobh Loch Garman Emma Ní Chearúil, Craobh na Gaillimhe Eoghan Mac Cormaic, Craobh Locha Riach Eoin Ó Murchú, Craobh na nGael Óga Feidhlim Seoighe, Craobh AMLÉ Fiachra Ó Brolacháin, Ball Aonair Filimínea Nic Lochlainn, Craobh Bhreannáin Fíona Uí Uiginn, Craobh an Athar Uí Iceadha Frances Quigley, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Gemma Caulwell, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Greta Warren, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Ian Mac Gabhann, Craobh Raidió Rí-Rá Iarla de Búrca, Craobh Chlár Chlainne Mhuiris Iognáid Ó Muircheartaigh, Craobh an Chabháin Íte Ní Chionnaith, Craobh Coiste na Gaeilge, ITBÁC James Pelow, Craobh Borabú James Cotter, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Jamie Ó Siochrú, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Joanne Ní Challanáin, Coiste Contae an Chláir John Ó Liodáin, Craobh Cholmcille - Ceanannas Mór John Prendergast, Craobh na Cuallacht, Corcaigh John Moroney, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Julian de Spáinn, Craobh Raidió Rí-Rá Kevin Boushell, An Chuallacht, Má Nuad Kilian McDonagh, Craobh Bheirlín Liam Ó Rinn, Craobh Mhainistir na Corann Liam Leahy, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Lily Lee, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Louis Ó Muireagáin, Craobh Phort Laoise Louise Ní Fhearghail, Craobh Raidió Rí-Rá Maedhbh Ní Dhónaill, Ógras Maeve Killen, Craobh Bheirlín Máire Ní Chathail, Craobh Bhéal Átha an Fheadha Máire Uí Ghairbhí, Coiste Contae Luimnigh Máire Ní Laoi, Ball Aonair Máire Ní Mhurchú, An Ard-Chraobh Máire Ní Laoire, Ball aonair Máire Ní Dhuiginn, Craobh Bhreannáin Máire Áine Nic Dhonnchadha, Craobh Bhreannáin Mairéad Ní Dhioráin, Coiste Contae na Gaillimhe Mairéad Bean Uí Chiaráin, Craobh an Iúir Máirín Uí Ghríofa, Ógras Maolsheachlainn Ó Caollaí, Craobh Liam Bulfin Maria Schaeler, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Marion Foy, Craobh Bhéal Átha an Fheadha Michaeline Donnelly, Pobal ar a’n Iúl Mícheál Mac Oireachtaigh, Craobh Chathair Luimnigh Mícheál Ó Raghallaigh, Craobh Chill Airne Mícheál Ó Flannagáin, Craobh na Cúirte Mícheál Ó Raghallaigh, Craobh Chill Airne Muireann Ní Chearúil, Craobh Gaeltacht-sur-Seine, Páras

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

• Muireann Doherty, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide • Mungo Harris, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide • Niall Ó Sluáin, Craobh Dhún Dealgan • Niall Comer, Tánaiste Chonradh na Gaeilge & Craobh Ghleann an Iolair • Niamh Ní Chróinín, Craobh Raidió Rí-Rá • Nodlaig Ní Bhrollaí, Craobh Dhún Geanainn • Nóirín Ó’Dálaigh, Dáil na Mumhan • Pádhraic Ó Dochartaigh, Craobh Bheirlín • Pádraig Mac Fhearghusa, Coiste Gnó • Pádraig Ó Tiarnaigh, Craobh Glórtha Uladh • Pádraig Ó Donnchú, Craobh Chois Leamhna • Pádraig Ó Duinn, Craobh Loch Garman • Paula Melvin, Coiste Gnó • Peadar Ó Conghaile, Craobh Chathair Luimnigh • Peadar Mac Maghnuis, Craobh an Athar Uí Iceadha • Peadar Ó Coinín, Coiste Contae na Gaillimhe • Peadar Mac Fhlannchadha, Craobh Mhaigh Cuilinn • Phyllis Gibney, An Ard-Chraobh • Póilín Ní hEara, Craobh na Cúirte • Pól Ó Meadhra, Craobh Gaelphobal Tamhlachta • Pól Ó Meadhra, Craobh Gaelphobal Tamhlachta • Rachel Brady, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide • Risteárd Mac Fhlannchadha, Craobh Chill Airne • Robert Henneberg, Craobh Bheirlín • RóisÁine Ní hAdhmail, Craobh na Cúirte • Róisín Nic Gabhann, Craobh Bhreannáin • Rónán Mistéil, Craobh Raidió Rí-Rá • Ruairí de hÁl, Craobh Dhún Dealgan • Ruairí Ó hUiginn, Craobh an Athar Uí Iceadha • Ruairí Ó Síochrú, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide • Séamus Ó Crosáin, Craobh Dhún Dealgan • Séamus Ó Máille, Craobh Chois Leamhna • Séamus Mac Dhaibhéid, Craobh an Iúir • Seán Ó Murchadha, Craobh Mhuineacháin • Seán Ó hAdhmaill, Craobh na Gaeil Óga • Seán Ó Cionfhaola, Craobh an Phiarsaigh, Caisleán an Bharraigh • Seán Ó Donnchú, Pobal Gaeilge 15 • Seán Ó Suilleabháin, Craobh Bhéal an Átha Mhóir • Seosamh Ó Conchúir, Ball aonair • Síle Ní Dhocraigh, Craobh Bhreannáin • Síne Nic an Ailí, Craobh Raidió Rí-Rá • Sinéad Ní Mhearnóg, Pobal ar a’n Iúl • Sinéad Ní Ghallachóir, IT BhÁC • Siobhán Nic Fhlannchadha, Craobh Mhaigh Cuilinn • Stiofán Ó Móráin, Craobh Chaisleán an Bharraigh • Tadhg Ó Maoláin, Craobh Dhún Dealgan • Tara Uí Adhmaill, Craobh na Gaeil Óga • Tomás Ó Concubhair, Craobh Loch Garman • Tomás Mac Ruairí, Craobh Bhreannáin • Treasa Mhic Mhaghnuis, Craobh an Athar Uí Iceadha • Treasa Mhic Seoigh, Craobh Uí Icí, Carraig na Siúire • Tríona Nic Ruairí, Craobh Bhreannáin • Úna Uí Bheirn, Craobh an Athar Uí Iceadha • Úna Ní Artaigh, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide • Ursula Ní Shabhaois, Craobh Glórtha Uladh • Ursula McGinn, Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide

Glacadh leis na rúin seo a leanas ag Ard-Fheis 2016: 1. Molann an Ard-Fheis seo leanúint leis an bhfeachtas láidir do na holltoghcháin thuaidh agus theas in 2016 i ndiaidh na n-olltoghchán, nuair a bheidh cainteanna ar bun le Rialtais nua a chur le chéile, chun na héilimh aontaithe ag breis is 80 grúpa Gaeilge agus Gaeltachta a leanas a bhaint amach: go ndéanfaí infheistíocht €18 milliúin sa bhreis i bplean phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta le borradh a chur faoi úsáid na Gaeilge, le cur i bhfeidhm na straitéisí don Ghaeilge thuaidh agus theas agus le 1,175+ post nua a chruthú; go gceapfaí Aire Sinsearach don Ghaeilge agus don Ghaeltacht, le Gaeilge, chun go mbeadh ionchur ag an nGaeilge ag Bord an Rialtais; agus go mbunófaí comhchoiste Oireachtais seasta don Ghaeilge agus don Ghaeltacht ar comhchéim leis na Comhchoistí Oireachtais eile. 2. Aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfuil cuma ar an scéal go bhfuil an Roinn Oideachais agus Scileanna chun curaclam dara leibhéal faoi leith a fhorbairt do mheánscoileanna sa Ghaeltacht agus do Ghaelcholáistí. Molann an Ard-Fheis seo go mbeidh aon churaclam nua ar fáil do scoileanna eile más mian leo é a úsáid agus gur chóir aitheantas a thabhairt do mhic léinn ag déanamh staidéir ar an gcuraclam nua trí mharcanna bónais a chur ar fáil san Ardteist ar nós na marcanna bónais do mhata ag an ardleibhéal. 3. Aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfuil am na cinniúna buailte linn maidir le todhchaí na Gaeltachta mar cheantar ina bhfuil an Ghaeilge mar ghnáththeanga pobail. Chun cur ar chumas pobal na Gaeltachta todhchaí na teanga a chinntiú aithníonn an ArdFheis freisin go bhfuil tacaíocht ag teastáil uathu ón stát maidir le cruthú fostaíocht; cothú infreastruchtúr na Gaeltachta, ach go háirithe córas leathanbhanda; tacaíocht don chóras pleanála teanga; agus soláthar seirbhísí don phobal i nGaeilge. Chuige sin, iarrann an Ard-Fheis ar an Rialtas nua dóthain maoiniú a chuir ar fáil d’Údarás na Gaeltachta chun cur ar chumas an Údaráis a chlár caiteachas caipitil a chur i gcrích agus chun maoiniú a chur ar fáil do phobal na Gaeltachta bunseirbhísí a chur ar fáil sa phobal agus chun tabhairt faoin bpróiseas pleanála teanga. 4. I mbliain Cheiliúrtha an Chéid ar Éirí Amach na Cásca, éilíonn Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge Lán-Aireacht Gaeltachta, agus Aire sinsearach Gaeltachta ar leith ó dheas agus

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

Aire Pobail tiomanta don Ghaeilge ó thuaidh, a bhfuil de chúram orthu leas na Gaeilge, na Gaeltachta agus na straitéisí 20 bliain ar son na teanga a áiteamh agus a chosaint ag na boird rialtais féin, agus i measc ranna rialtais agus comhlachtaí agus seirbhísí stáit. 5. Go n-aithníonn an Ard-Fheis seo gur foilsíodh Straitéis na Gaeilge 2015-35 ó thuaidh anuraidh agus go gcuireann muid fáilte roimhe seo agus an obair atá déanta ag an Aire agus an Roinn CEF ina leith. Go bhfuil an ArdFheis buartha nach ndeachaigh an Straitéis os comhair an fheidhmeannas go fóill agus go n-éilíonn muid go gcuirtear an Straitéis i bhfeidhm roimh bhriseadh Stormont don toghchán, mar atá ráite go ndéanfadh sé i gClár Rialtais an Fheidhmeannas 2010-15, ina bhfuil forbairt straitéise don Ghaeilge mar chroí-bhunchloch faoi Thosaíocht 4 de Chlár “Pobal Láidir agus Comhroinnte a Chothú”. Aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir gníomhú trí bhrústocaireacht, cúrsaí dlí nó eile - le brú a chur ar an fheidhmeannas an Straitéis a chur i bhfeidhm. 6. Molann an Ard-Fheis go gcuirfí brú ar an Rialtas ó dheas le hAcht na dTeangacha Oifigiúla 2003 a láidriú le moltaí an Chonartha agus gan é a lagú in 2016. 7. Aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfuil an Roinn Oideachais agus Scileanna ó dheas tar éis glacadh le moladh an Chonartha le scéim píolótach don pháirt-tumoideachas a chur ar bun. Molann an Conradh brú a choinneáil ar an Roinn leis an scéim sin a leathnú amach go dtí na scoileanna eile a fheidhmíonn trí mheán an Bhéarla de réir a chéile. 8. Molann an Ard-Fheis gur chóir cúrsa meánscoile a bhunú, go háirithe le dearcadh dearfach i leith na Gaeilge a thabhairt do dhaoine óga. Is féidir leis an gConradh seo a dhéanamh trí fheachtas gníomhach a eagrú cosúil le / nó i gcomhar leis an Seó Bhóthair a reáchtáil leis na gCumainn Gaelacha go píolótach i mBÁC ar dtús. 9. Aithníonn an Ard-Fheis an dul chun cinn déanta ag an Rialtas ó dheas le fail réidh leis an maolú ar stádas na Gaeilge san Aontas Eorpach anois go bhfuil na céimeanna foilsithe a ghlacfar leis sin a bhaint amach. Cuirfidh an Conradh, áfach, brú leanúnach le cinntiú go mbainfear an maolú ina iomlán agus go bhfoilseofar clár earcaíochta do na poist nua san AE gan mhoill. 10. Ó tharla go bhfuil deireadh á chur leis an maolú ar stádas oifigiúil na Gaeilge san Aontas Eorpach ba chóir do Chonradh na Gaeilge feidhmiú le deireadh a chur leis an maolú ar stádas oifigiúil na Gaeilge in Éirinn.

11. Go rithfidh Conradh na Gaeilge feachtas ag iarraidh go mbeadh ar a laghad Oifigeach Gaeilge lán-aimseartha ag gach Comhairle Contae agus Comhairle Cathrach in Éirinn, thuaidh agus theas. Go n-iarrfar ar na Comhairlí seo ullmhú dá réir i 2016. 12. Molann an Ard-Fheis gur chóir go mbeidh tacaíocht ann do mhic léinn gur mhaith leo staidéar a dhéanamh ar ábhair eile trí mheán na Gaeilge - Gaelscolaíocht ag an tríú leibhéal. 13. Molann an Ard-Fheis gur cheart go mbeadh a thuilleadh acmhainní Ghaeilge curtha ar fáil do mhic léinn i mbun céim oideachais sna hábhair acadúla lasmuigh den Ghaeilge amháin, m.sh. a thuilleadh tacaíochta/ acmhainní in ábhair ar nós OSPS, Stair, Tíreolaíocht srl. Is féidir céim eolaíochta, iriseoireachta, ghnó a dhéanamh trí mheán na Gaeilge ach ní féidir céim múinteoireachta a dhéanamh go hiomlán trí Ghaeilge ach amháin I mBéal Feirste cé go bhfuil Gaeilge mar chuid lárnach den ghairm. 14. Go gcuireann an Ard-Fheis seo fáilte roimh réamh-thorthaí an phróiseas comhairliúcháin ar Bhille na Gaeilge ó thuaidh a léirigh arís go bhfuil tromlach glan den phobal i bhfabhar Acht Gaeilge agus stádas oifigiúil don teanga. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an fheidhmeannas mianta an phobail a chur i bhfeidhm trí Bhille Gaeilge cuimsitheach, ceart-bhunaithe a reachtú le linn saolré an tionóil reatha. 15. Go n-aithníonn Conradh na Gaeilge go bhfuil éigeandáil teanga ann sa Ghaeltacht agus chuige sin go dtabharfaidh an Conradh tús áite do thograí i gceantair Ghaeltachta. Fosta, amach anseo, tabharfar cuireadh do na craobhacha sa Ghaeltacht iarratais a chur chuig an Ard-Fheis leis an Ard-Fheis a eagrú ann. 16. Cáineann an Ard-Fheis seo an tAire Iompair, Turasóireachta agus Spóirt reatha ó dheas atá ag déanamh neamhaird ar an gcinneadh a rinne an iar-Aire Iompair le comharthaí bóthair dátheangacha a thriail leis an nGaeilge sa chló céanna agus ar an méad céanna leis an mBéarla. Leanfaidh an Conradh leis an bhfeachtas le cothromaíocht a bhaint amach don Ghaeilge ar chomharthaí bóthair. 17. Go n-eagróidh an Conradh ceiliúradh ar an nGaeilge in 2018 san ardchathair le mórshiúl a bhfuil na heagrais Ghaeilge ar fad bainteach leis mar chuid de Bhliain na Gaeilge. Déanfar athbhreithniú air ina dhiaidh le féachaint an fiú ceann eile a eagrú an bhliain ina dhiaidh. 18. Glactar go mbeidh cead rúin bunreachta a chur chun cinn ag an Ard-Fheis in 2017 má shíleann an Coiste Gnó, i ndiaidh plé leis an mballraíocht, go bhfuil gá leis seo in 2017.

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

19. Aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir don Chonradh gníomhú chun an Ghaeilge a choinneáil mar riachtanas iontrála sna hollscoileanna náisiúnta. 20. Go n-aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfuil dualgais tábhachtacha ag na hOllchomhairlí Nua ó thuaidh i dtaobh freastal ar phobal na Gaeilge trí seirbhísí riachtanacha Gaeilge a chur ar fáil agus éilíonn an Ard-Fheis seo go leanann gach comhairle ó thuaidh an treoir soiléir atá leagtha amach d’údarás áitiúla sa Chairt Eorpach agus go gcuireann siad polasaithe, seirbhísí agus acmhainní cuí ar fáil a chothódh fás agus forbairt an phobal Gaelaigh ar bhonn áitiúil. 21. Molann an Ard-Fheis go mbeidh struchtúir oifigiúil curtha i bhfeidhm le comhoibriú idir na Cumainn a chinntiú oifigigh gaelacha sna coláistí ó thuaidh agus struchtúr oifigiúil ina mbeidh níos mó saoirse bainteach le cúrsaí na gcumann gaelaí - struchtúr ina mbeidh sé níos fusa comhoibriú a dhéanamh leis na cumainn eile ó thuaidh agus ó dheas mar is léir go mbíonn fadhbanna againn in amanna mar gheall ar an ceangal láidir atá againn le Aontas Na Mac léinn, agus an míthuiscint in amanna nach cumann sóisialta amháin muid agus go mbíonn sé tábhachtach do na Cumainn Gaelacha uilig a bheith ag obair le chéile ar feachtais srl. 22. Aontaíonn an Ard-Fheis nár cheart go mbeadh ar mhic léinn tríú leibhéal táillí Gaeltachta a íoc agus ba cheart go dtiocfaidh laghdú ar na táillí Gaeltachta do mhic léinn oideachais. 23. Aontaíonn an Ard-Fheis gur cheart go mbeadh Oifigeach na Gaeilge tofa ar chuile Aontas na Mac Léinn i gcoláistí tríú leibhéal in Éirinn. 24. Aithníonn an Ard-Fheis nach bhfuil daoine (go ginearálta) sásta leis an saghas ábhar a bhíonn á mhúineadh ar na cúrsaí oiliúna múinteoirí. Tá obair déanta ag na haontais mac léinn ar chaighdeán múinteoireachta agus na rudaí seafóideacha a mhúintear. Is fiú cigireacht a dhéanamh ar an siollabas seo agus na múinteoirí a bhíonn ar na cúrsaí. 25. Déanann an Ard-Fheis seo comhghairdeas ó chroí le pobal na nOileáin Árainn as an seasamh cróga a rinne siad ar mhaithe le seirbhís aer a chinntiú do na hoileáin. Ag éirigh as an troid a rinne siad ar mhaithe lena mbunchearta, éilíonn an Ard-Fheis ar Roinn na Gaeltachta a chinntiú go rachfar i gcomhar le pobal na hoileáin Árainn feasta maidir le forbairt seirbhísí iompair do na hoileáin agus go ndéanfar amhlaidh lena hoileáin Ghaeltachta ar fad. 26. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an Roinn Oideachais maoiniú a chur ar fáil do

27.

28.

29.

30.

31.

32. 33.

34.

35. 36.

Bhunscoil Inis Meáin chun cur ar chumas na scoile an dara múinteoir a fhostú ar bhonn lánaimseartha. Molann an Ard-Fheis seo go mbunófaí lárionad Gaeilge i mBaile Átha Cliath, príomhchathair na hÉireann, ina mbeidh caife Gaelach, áiseanna ar nós leabharlanna, leabharlann digiteach, áiseanna do lucht foghlama agus turasóirí, stair, ceoil agus imeachtaí cultúrtha, srl. agus iad ar fad a bheith oscailte don phobal faoi dheireadh 2016. Aithníonn an Ard-Fheis seo na buntáistí a d’fhéadfadh a bheith i gceist leis an gcóras nua Eircode ó dheas le cinntiú go sroichfidh litreacha le seoltaí as Gaeilge a ceann scríbe. Cáineann an Ard-Fheis, áfach, an tAire Cumarsáide, Fuinnimh agus Acmhainní Nádúrtha as diúltú an maoiniú a chur ar fáil leis na bearnaí sa bhunachar logainmneacha Gaeilge a líonadh agus cothromaíocht a thabhairt d’úsáideoirí Gaeilge den chóras nua Eircode. Leanfaidh an Conradh ag feachtasaíocht ar son cothromaíochta don teanga agus bunachar leis na logainmneacha Gaeilge ar fad ann Aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir scoláireachtaí a bheith ar fáil ón Rialtas do na scéimeanna chónaithe Gaeilge atá i gcoláistí tríú leibhéal in Éirinn. Moltar go ndéanfaidh Conradh na Gaeilge teagmháil oifigiúil arís le bainistíocht Ollscoil Uladh maidir leis an chinneadh a glacadh deireadh a chur leis an chéim lánaimseartha sa chathair agus go rachfar i mbun na feachtasaíochta in athuair chun an cinneadh seo a mhalartú. Moltar go gcuirfidh Conradh na Gaeilge feachtas ar bun le maoiniú a dheimhniú do Bhrainse na Logainmneacha i dTuaisceart Éireann atá lonnaithe in Ollscoil na Banríona. Aontaíonn an Ard-Fheis nach mbeidh ar chraobhacha nua táillí craoibhe a íoc ar feadh bliana. Go gcuirfidh Conradh na Gaeilge eolas agus tacaíocht ar fáil do na coláistí tríú leibhéal agus iad ag iarraidh cloí le téarmaí Acht na dTeangacha Oifigiúla. Go gcuirfidh Conradh na Gaeilge feachtas ar bun chun go mbeidh an Ghaeilge aitheanta mar theanga inúsáidte i siopaí ar nós Penneys, áit a bhfuil stádas tugtha do theangacha eile na n-oibrithe. Go reáchtálfaidh an Conradh feachtas dírithe ar lucht gnó le cinntiú go mbeidh an Ghaeilge níos feiceálaí ó lá go lá i ngnólachtaí poiblí. Aithníonn an Ard-Fheis an easpa seirbhísí atá ar fáil tré mheán na Gaeilge. Tá samplaí

ATHNUACHAN ‘Athbheochan na- Deonachas, Gaeilge marDualgas, thosaíocht & d’Éirinn’ Eagraíocht

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

37.

38.

39.

40. 41. 42.

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

le feiceáil fós sa GPO agus i ngach oifig poiblí timpeall na tíre. Ní minic go mbíonn daoine ann le Gaeilge nuair a bhíonn siad ag teastail. Aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir feachtas a eagrú le dul i ngleic leis seo, m.sh lá ag éileamh seirbhísí go náisiúnta, mar a rinne Craobh Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide go háitiúil ina choláiste fhéin. Molann an Ard-Fheis gur chóir go mbeidh comharthaí dátheangacha sna coláistí tríú leibhéal ó thuaidh - go háirithe sna ranna Gaeilge. Aontaíonn an Ard-Fheis gur cheart nach mbeadh costais chomh ard ar na cúrsaí do na hábhar oidí agus go mbeadh daltaí ón nGaeltacht agus iad siúd a bhíonn ag plé le coláistí Gaeltachta in ann eisceachtaí a fháil. Aontaíonn an Ard-Fheis gur cheart go gcuirfí leabharlann Ghaeilge isteach i ngach seomra ranga i mbunscoileanna uile na tíre, go gcuirfí soláthar leabhar feiliúnach (ó thaobh aoisghrúpa srl.) ar fáil do gach rang, agus go gcuirfí cúpla cóip de gach leabhar nuafhoilsithe ar fáil do na leabharlanna ar fad. Go n-éileoidh Conradh na Gaeilge ar gach coláiste tríú leibhéal scéim chónaithe trí mheán na Gaeilge a chur ar fáil dá mac léinn. Aontaíonn an Ard-Fheis gur cheart go mbeadh seomra na Gaeilge nó spás dá leithéad ag gach Coláiste. Aontaíonn an Ard-Fheis gur cheart don Chonradh gníomhú le deireadh a chur le Táillí Gaeltachta do na hábhair oide, le páirt a ghlacadh sa socrúchán Gaeltachta is gá do mhic léinn breis agus €1,500 a íoc. Aithníonn an Ard-Fheis an tuarascail ón nGrúpa Oibre ar

43.

44. 45. 46.

47.

48.

an Tréimhse Foghlama sa Ghaeltacht, curtha faoi bhráid na Comhairle Mhúinteoireachta i 2012, go gcuireann na táillí seo bac ar mhic léinn ó chúlraí faoi leith clárú i gcúrsaí oideachas múinteoireachta agus gur tugadh isteach na táillí seo ar bhonn sealadach, mar bheart déine. Aontaíonn an Conradh gur chóir labhairt le muintir na Gaeltachta le hagóidíocht a dhéanamh i gcoinne na dtáillí. Aithníonn an Ard-Fheis seo an gá atá ann do Ghluaiseacht na Gaeilge comhoibriú le fórsaí eile forásacha sa tsochaí má tá an Ghaeilge, agus cosmhuintir na tíre i gcoitinne, le teacht slán ó ionsaithe lucht an rachmais ar an gcultúr agus ar ár seirbhísí poiblí. Iarann an Ard-Fheis seo go dtógfaidh stairithe na foinsí Gaeilge san áireamh agus iad i mbun taighde staire. Tugann an Ard-Fheis seo lán-tacaíocht do chaife Ghaelach a bheith lonnaithe in ionad oidhreachta beo ar Sráid an Mhúraigh. Molann an Ard-Fheis go reáchtálfaidh gach aonad de Chonradh na Gaeilge ócáid ar leith chun brabús €100 nó breis a dhéanamh chun cuidiú le glanadh le fiacha bainc atá fós ann agus ina chonstaic ar shaothar Chonradh na Gaeilge a fhorbairt. Molann an Ard-Fheis mar dhúnghaois láithreach do gach aonad de Chonradh na Gaeilge fíor-thacaíocht réalaíoch – ceannacht, síntiúis agus éileamh – a spreagadh d’irisí an eagrais, ‘Feasta’ agus ‘An tUltach’, agus bealaí praiticiúla, fiúntacha a cheapadh agus a riaradh leis an aidhm seo a chur ar aghaidh. Molann an Ard-Fheis go ndíreofaí aird ar cheannach earraí de dhéantús na hÉireann.

Glacadh leis an liosta comhbhróin seo: • (An tAth) Ciarán Ó Sabhaois • (An tAth) Gearóid Ó Donnchadha • (An tAthair) John V Ó Gallachóir • (An tSr) Déirdre Ní Dhuibhne • Bianca Ní Ghrógáin • Bríd Dennedy • Caitlín Breathnach • Caitlín Ní Chonchubhair • Caroline Mac Anna • Cathal Ó Feinneadha • Dean Mac Cearáin • Debbie Ferry (de Barra) • Diarmuid Ó Liathain • Donncha Ó Donnabháin • Dr Séamas Mac an tSaoir

• • • • • • • • • • • • • • • •

Éamonn Mac Gheair Eileen Joyce Éilís Uí Dhálaigh Joe John Mac Con An Iomaire Lasarfhíona Glendining Liam Mac Cathmhaoill Maighréad Mhic Cárthaigh Máire Bale Máire Mac Donncha Máiréad Ní Chinnéide (Uí Mhaolfhabhail) Marion Gunn Mícheál Ó Floinn Muriel de Brún Nora Donoghue Nóra Mac Philibín Nuala Ní Chléirigh

• Nuala Ui Annracháin • Pádraig Ó Tuathail • Pádraig Seosamh Ó Cruadhlaoich • Pádraigín Uí Mhíochain • Peig Ui Mhaicí • Ré Marnell • Róisín Duignan • Róisin Mhic Aogáin • Séamas Ó Maoilearca • Seán Mac Sweeney • Seán Ó Labhra • Seosaimhín de Paor • Seosamh Ó Drisceoil • Tara Glibert • Tomás de Bhulbh • Tomás Ó Caoinnealáin • Veronica Ó Broin

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2017, Gaillimh

11. UACHTARÁIN CHONRADH NA GAEILGE (1893 - 2017)

1893 - 1915 1915 - 1916 1916 - 1919 1919 - 1922 1922 - 1925 1925 - 1926 1926 - 1928 1928 - 1933 1933 - 1940 1940 - 1941 1941 - 1942 1942 - 1945 1945 - 1946 1946 - 1949 1949 - 1950 1950 - 1952 1952 - 1955 1955 - 1959 1959 - 1965 1965 - 1968 1968 - 1974 1974 - 1979 1979 - 1982 1982 - 1985 1985 - 1989 1989 - 1994 1994 - 1995 1995 - 1998 1998 - 2003 2003 - 2004 2004 - 2005 2005 - 2008 2008 - 2011 2011 - 2014

Dúbhglas de hÍde (An Craoibhín Aoibhinn) (1860 - 1949) Folúntas Eoin Mac Néill (1867 - 1945) Seán Ua Ceallaigh (Sceilg) (1872 - 1957) Peadar Mac Fhionnlaoich (Cú Uladh) (1856 - 1942) An Dr. Seán P. Mac Énrí (1862 - 1930) Cormac Breatnach (1886 - 1956) Mac Giolla Bhríde (An Tiarna Ashbourne) (1868 - 1942) Peadar Mac Fhionnlaoich (Cú Uladh) (1856 - 1942) Liam Ó Buachalla (1899 - 1970) Seán Óg Ó Tuama (1912 - 1980) Diarmuid Mac Fhionnlaoich (1903 - 1964) Seán Mac Gearailt (1916 - 2004) Liam Ó Luanaigh (1914 - 1998) Diarmuid Mac Fhionnlaoich (1903 - 1964) Annraoi Ó Liatháin (1917 - 1981) Seán Mac Gearailt (1916 - 2004) Tomás Ó Muircheartaigh (1907 - 1967) Micheál Mac Cárthaigh (1911 - 1983) Cathal Ó Feinneadha (1928 - 2015) Maolsheachlainn Ó Caollaí (1939) Pádraig Ó Snodaigh (1935) Albert Fry (1940) Micheál Ó Murchú (An Gabha Gaelach) (1918 - 1990) Íte Ní Chionnaith (1953) Proinsias Mac Aonghusa (1933 - 2002) Áine de Baróid (1950) Gearóid Ó Cairealláin (1957) Tomás Mac Ruairí (1939) Séagh Mac Siúrdáin (1958) Nollaig Ó Gadhra (1943 - 2008) Dáithí Mac Cárthaigh (1968) Pádraig Mac Fhearghusa (1947) Donnchadh Ó hAodha (1944)

2015 - 2017

Cóilín Ó Cearbhaill

‘Athbheochan na Gaeilge mar thosaíocht d’Éirinn’

(1975)

Aidhm na hEagraíochta:

Is í aidhm na hEagraíochta an Ghaeilge a athréimniú mar ghnáththeanga na hÉireann. Cuspóir na hEagraíochta: Is é cuspóir na hEagraíochta, daoine a spreagadh chun feidhmiú ar son na haidhme trí, i measc rudaí eile: (a) cur le líon lucht labhartha na Gaeilge; (b) cur le líon na dteaghlach a thógann clann le Gaeilge; (c) cur le stádas na Gaeilge de jure agus de facto in Éirinn agus thar lear; (d) gach tacaíocht, gach seirbhís agus gach áis a bheith ar fáil chun saol a chaitheamh trí Ghaeilge in Éirinn; (e) cur le líon na n-eagraíochtaí, le líon na n-institiúidí, le líon na n-institiúidí oideachais agus oiliúna, le líon na ngnóthlachtaí agus le líon na n-imeachtaí a fheidhmíonn trí Ghaeilge; (f) seasamh le forlámhas na Gaeilge mar theanga an phobail sna limistéir Ghaeltachta agus pobail nua Ghaeltachta a bhunú; (g) stocaireacht a dhéanamh ar son na Gaeilge; (h) ionadaíocht a dhéanamh thar ceann lucht labhartha na Gaeilge; (i) aidhm agus cuspóirí na hEagraíochta a chraobhscaoileadh le briathar agus le gníomh. Saintréithe na hEagraíochta: Is iad saintréithe na hEagraíochta: an daonlathas, oscailteacht, rannpháirtíocht, comhionannas, uileghabhálachas, dínit an duine agus cearta an duine.