2019 Ard-Fheis by Conradh na Gaeilge

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Ard-Fheis 2019 ‘Teanga gan Teorainn’

Am agus Lá

Mír

Aíonna / le haghaidh

Ionad

Dé hAoine, 22 Feabhra 14.00 – 16.30 Cruinniú de na Scéimeanna Pobal Gaeilge

Scéimeanna Pobal Gaeilge

16.30 – 18.00 Cruinniú de Bhord Sheachtain na Gaeilge

Bord Sheachtain na Gaeilge

18.00 – 18.45 Cruinniú den Choiste Gnó

An Coiste Gnó

20.00 – 20.30 Oscailt na hArd-Fheise & Caint an Uachtaráin

• An Dr. Niall Comer, Uachtarán, Conradh na Gaeilge • Ionadaí ó Ard-Fheis na nÓg - Cathaoirleach: Paula Melvin, Tánaiste

20.30 – 22.00 Plé: ‘Teanga Gan Teorainn’

• Aengus Ó Snodaigh, TD, Sinn Féin • Catherine Connolly, TD, Neamhspleách, Cathaoirleach, Comhchoiste na Gaeilge, na Gaeltachta & na nOileán • Dara Calleary, TD, Fianna Fáil • Patsy McGlone, CTR, SDLP • Seán Kyne, TD, Fine Gael, Príomhaoire an Rialtais & Aire Stáit na Gaeltachta - Cathaoirleach: Gráinne McElwaine, TG4

22.00 ar aghaidh

Siamsaíocht agus Fáiltiú

Svuít Blackwater

Svuít an 4 Seasons

Seisiún ceoil

Svuít Limewood

Baill an Chonartha

Seomra Bricfeasta

Dé Sathairn, 23 Feabhra 08.15 - 08.45

09.00 – 09.15 Tús le gnó na hArd-Fheise - Tuairisc ar airgeadas

Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí

09.15 – 10.00 Toghchán don Uachtaránacht

Baill an Chonartha

09.15 – 11.45 Plé ar na Rúin

Baill an Chonartha

11.00 - 12.30 Toghchán don Choiste Gnó (ag an am céanna leis an bplé)

Baill an Chonartha

11.45 - 12.45

12.45 - 13.00

Caint um Bricfeasta

Ceardlanna: a. Conas Seachtain na Gaeilge a chur chun cinn i do Chraobh b. Cén baint atá ag na Rialacháin Ghinearálta um Chosaint Sonraí (GDPR) le do Chraobh c. Conas gur féidir do Chraobh agus Coiste Contae a fhorbairt Deaisc eolais: a. An bailiúchán Náisiúnta b. Na meáin shóisialta Tuairiscí ó na heagraíochtaí faoi scáth an Chonartha

• Conchubhair Mac Lochlainn, Cathaoirleach SnaG & Orlaith Nic Ghearailt, Bainisteoir SnaG & Feachtais Feasachta • Ursula Nic Shabhaois, Uachtarán Chomhaltas Uladh • Donnchadh Ó hAodha, Uachtarán Dáil na Mumhan & Ciarán Wadd, Feidhmeannach Ballraíochta & Oideachais

Svuít an 4 Seasons

Svuít Blackwater agus Svuít an 4 Seasons

• Aodhán Ó Deá, Stiúrthóir Forbartha & Leas-Ardrúnaí Eagraíochta • Emma Ní Chearúil Ionadaithe ó: • Ógras • Seachtain na Gaeilge • An Coimisiún le Rincí Gaelacha

Svuít an 4 Seasons

14.00 – 16.00 Seoladh Seachtain na Gaeilge le Energia

Imeachtaí teaghlaigh i lár Bhaile Mhuineacháin

An Diamant

15.00 - 17.00

Comórtas Peile le Comhairle Uladh CLG

Gaeil na Gaillimhe, Na Sáirséalaigh, Na Gaeil Óga agus Laochra Loch Lao

Coláiste Oiriall

20.00 - 20.30

Fáiltiú & Seoladh Síntiús na nGael

Urraithe ag Comhaltas Uladh

Óstán an 4 Seasons

20.30 ar aghaidh

Dinnéar na hArd-Fheise

• Gradaim Chonradh na Gaeilge • Ceol, Craic agus Damhsa le Clann Mhic Ruairí

Svuít an 4 Seasons

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CLÁR LEABHAR NA hARD-FHEISE Clár na hArd-Fheise ............................................................................................................... 2 1. Na Rialacha Seasta .............................................................................................................

2. Tuairisc an Uachtaráin ....................................................................................................... 6 3. An Eagraíocht: 3.1. Na Coistí agus Ionadaíocht ....................................................................................... 9 3.2. An Fhoireann ..............................................................................................................

3.3. An Tinreamh ar Chruinnithe de na Coistí Ceannais ............................................. 11 3.4. Tuairisc na hEagraíochta ........................................................................................... 12 3.5. Na Cuntais Airgid 2018 ............................................................................................. 24 3.6. Bailiúchán Náisiúnta 2018 ......................................................................................... 40 3.7. Comhbhrón .................................................................................................................

3.8. Síntiús na nGael .......................................................................................................... 42 4. Tuairiscí ó Aonaid Éagsúil den Eagraíocht 4.1. Tuairisc Seachtain na Gaeilge Teo ................................................................................ 44 4.2. Tuairisc An Coimisiún le Rincí Gaelacha .................................................................... 47 4.3. Tuairisc An Siopa Leabhar ........................................................................................... 49 4.4. Tuairisc Raidió Rí-Rá ................................................................................................... 50 4.5. Tuairisc ó Bliain na Gaeilge 2018 ................................................................................ 51 4.6. Tuairisc ó An Cultúr Club ........................................................................................... 53 4.7. Tuairisc ó PEIG ...........................................................................................................

5. Tuairiscí ó na Tograí 5.1. Tuairisc An Clár As Gaeilge ........................................................................................

5.2. Tuairisc Gael-Fhorbairt na Gaillimhe .......................................................................... 57 5.3. Tuairisc Pobal ar a’n Iúl .............................................................................................. 58 5.4. Tuairisc Scéim an Aonaigh .......................................................................................... 59 5.5. Tuairisc Togra Mhaigh Eo ...........................................................................................

5.6. Tuairisc Muineachán le Gaeilge ................................................................................... 61 6. Ainmniúcháin do na Toghcháin 2019 .............................................................................. 63 7. Rúin na hArd-Fheise 2019 ................................................................................................. 66 8. Miontuairiscí Ard-Fheis 2018, Trá Lí ............................................................................... 73 9. Uachtaráin Chonradh na Gaeilge ....................................................................................

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Is í ár dteanga féin í. Coigil aithinne d’aislinge: scaradh léi is éag duit.

BAILE ÁTHA CLIATH · BÉAL FEIRSTE · RÁTH CHAIRN · DÚN SEACHLAINN · GAOTH DOBHAIR

forasnagaeilge.ie ‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

1. NA RIALACHA SEASTA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Dhá nóiméad don té a mholann rún (Dhá nóiméad ag an tús nó nóimead ag an tús agus ag an deireadh). Nóiméad amháin d’aon teachta eile ag caint ar an rún. Níl cead ag aon duine labhairt faoi dhó i dtaobh na ceiste céanna ach amháin an té a mholann rún. Níl cead ag teachta athrá a dhéanamh ar chaint a thug teachtaí eile cheana féin. Is é 25 teachta a bheidh mar líon gnó le linn na hArd-Fheise. Ní cheadaítear rún ar bith nach bhfuil luaite ar an gclár a phlé mura gcuirtear na Rialacha Seasta ar leataobh. Chun na Rialacha Seasta a chur ar leataobh ní foláir do dhá thrian nó níos mó dá bhfuil i láthair agus i dteideal vótála, vóta a chaitheamh ar a thaobh sin.

10. 11.

12. 13.

Ní foláir do dhá thrian nó níos mó dá bhfuil i láthair agus i dteideal vótála, vótáil ar son rúin phráinní, a phléifear faoi riail 6, le go nglacfar leis mar rún. Beidh aon rún a bhainfidh le hairgeadas, rún práinneach a phléifear agus a ghlacfar leis faoi rialacha 6 agus 7 ina measc, mar mholadh seachas mar threoir don Choiste Gnó nua le cur i bhfeidhm laistigh d’acmhainní na heagraíochta. Beidh cead labhartha ag iar-Uachtaráin an Chonartha. Muna bhfuil ar chumas teachta a bheith i láthair chun rún dá c(h)uid a mholadh ní foláir dó nó di é sin a chur in iúl don Ard-Oifig roimh ré agus ní foláir dó nó di teachta eile a fháil chun an rún sin a mholadh agus é sin a cheadú i scríbhinn. Ní ceadmhach leasú a mholadh ar rún má athraíonn sé spiorad an rúin. Mura mbíonn duine ann in am le rún a mholadh rachaidh an rún go deireadh an liosta rún

COISTE GNÓ CHONRADH NA GAEILGE 2018 - 2019

Chun tosaigh ó chlé: Dara sraith ó chlé: Ar chúl ó chlé:

PT Mac Ruairí; Gráinne Ní Ghilín; Paula Melvin, Tánaiste; Niall Comer, Uachtarán; Caoimhín Ó Dónaill; Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí. Ursula Ní Shabhaois; Pádraig Mac Fhearghusa; Donnchadh Ó hAodha; Máire Uí Ghairbhí; Eibhlín Uí Mhorónaigh; Caoimhe Ní Chonghaile; Peadar Mac Fhlannchadha; Michaeline Donnelly. Breandán Ó Cathasaigh; Seán Ó Cionfhaola; Aedín Uí Mhaoiléidigh; Íte Ní Chionnaith; Aodhán Ó Deá; Cuan Ó Seireadáin; Micheál Ó Raghallaigh.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

2. TUAIRISC AN UACHTARÁIN 2019

Anuraidh rinne muid ceiliúradh ar 125 bliain ó chuir Dubhghlas de hÍde agus Eoin Mac Néill cor i gcinniúint na hÉireann nuair a bhunaigh siad Conradh na Gaeilge. Is iomaí sin ócáid a eagraíodh le linn 2018 agus caithfear a rá gur ócáidí spreagúla a bhí iontu a chothaigh bród agus mórtas i ngach duine a bhfuil baint acu leis an eagraíocht stairiúil seo.

Bhí sé de phribhléid agam féin a bheith mar Uachtarán le linn na tréimhse seo agus b’onóir dom féin ar bhonn pearsanta a bheith in ann a rá go raibh mé ag leanstan an traidisiún sin na huachtaránachta a théann siar go haimsir ár mbunaitheora, ár gcéad Uachtarán, Dubhghlas de hÍde. Ní le sotal ná le ceanndánacht, ar ndóigh, a deirim seo, óir tuigim go raibh Uachtaráin romham agus go mbeidh Uachtaráin i mo dhiaidh agus nach raibh mé ach ag comhlíonadh dualgais, ar theann mo dhíchill, dualgas a bronnadh orm ar bhonn daonlathach trí fhíorspiorad na heagraíochta.

cuimhní an Drochshaoil go fóill beo i gcuimhne na ndaoine. Bhí greim docht daingean ag an ghalldachas ar mheon na nÉireannach agus bhí an Ghaeilge agus an cultúr Gaelach in áit na leathphingine. Ceanglaíodh an teanga leis an bhochtaineacht agus leis an easpa dul chun cinn agus bhí tionchar an chóilíneachais go tréan i bhfeidhm ar fud na tíre.

Bhí ceist amháin, áfach, a cuireadh orm arís agus arís eile le linn na bliana agus mé i mbun agallamh, nó ag caint ag ócáidí oifigiúla agus neamhoifigiúla – ar éirigh le Conradh na Gaeilge agus, níos tábhachtaí fós, ar éirigh leis an athbheochan. Is é an freagra gonta a thugaim ná gur éirigh óir measaim, murach iarrachtaí an Chonartha, go mbeadh an Ghaeilge marbh laistigh de ghlúin nó dhó eile i ndiaidh thús an 20ú haois.

Nuair a smaoinítear ar an méid a bhain an Conradh amach sna luathbhlianta sin – craobhacha a bhunú fud fad na tíre agus meas a chothú go forleathan ar an teanga, an Ghaeilge a chur ar churaclam na scoileanna agus fealsúnacht nua a neadú i measc mhuintir na hÉireann nárbh ann di riamh roimhe mar fhealsúnacht. Thug an Conradh deis do dhaoine bealach nua saoil a fheiceáil a bhí saor ó lancaisí an Bhéarla agus Shasana, ar fearrde muid dá bharr.

Cuimhnítear i dtólamh ar an riocht ina raibh an Ghaeilge ag deireadh an 19ú haois. Bhí Éire ag fulaingt go fóill agus

An Dr. Niall Comer, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, Feabhra 2019.

Niall Comer, Uachtarán Chonradh na Gaeilge

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Branda – Gaeltacht na hÉireann Réigiún cruthaitheach bríomhar é an Ghaeltacht ó thaobh teanga, stair, cultúr, ﬁontraíocht, daoine agus tírdhreach de. Tá branda nua faoi leith forbartha ag Údarás na Gaeltachta le húsáid chun iontais an réigiúin seo a chur chun cinn. Tá an branda ar fáil do chuile dhuine le n-úsáid – ár gcuid cliaint, comhlachtaí eile lonnaithe sa nGaeltacht, eagraíochtaí pobail, an earnáil turasóireachta, na healaíona agus earnálacha eile. eolas@udaras.ie

‘Teanga gan Teorainn’

www.udaras.ie

Conradh na Gaeilge

www.oideasgael.ie

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Cúrsaí Gaeilge do Dhaoine Fásta líofa ón ghlantosaitheoir go

• Siúl sléibhe • Timpeallacht & Cultúr • Seandálaíocht • Damhsa • Bodhrán • Péintéireacht • Feadóg • Cláirseach • Taipéis • Griangrafadóireacht

• Cruinneas na Gaeilge • Oiliúint Múinteoirí • SCG • Ó Bhéarla go Gaeilge (cúrsa san aistriúchán)

• Saibhreas na Gaeilge

Laethe Saoire Gníomhaíochta

Eolas 2019 ó

Gleann Cholm Cille, Co. Dhún na nGall

Fón: +353 (0)74 97 30 248 87 oifig@oideasgael.ie

Cúrsaí speisialta ard-leibhéal Gaeilge

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Coiste Stiúrtha Ógras Gráinne Ní Ghilín. Michaeline Donnelly.

3. AN EAGRAÍOCHT 3.1. COISTÍ AGUS IONADAÍOCHT

An Coiste Gnó Tionóladh an chéad chruinniú den Choiste Gnó nua ar 07 Aibreán 2018 agus toghadh Paula Melvin mar Thánaiste ar an gConradh ag an gcruinniú sin. Bhí 7 gcruinniú den Choiste Gnó ann ó Ard-Fheis 2018. An Buanchoiste Tionóladh an chéad chruinniú den Bhuanchoiste nua ar 19 Bealtaine 2018. Bhí 6 chruinniú den Bhuanchoiste ann ó Ard-Fheis 2018. Seo a leanas baill an Bhuanchoiste: Niall Comer, Uachtarán; Paula Melvin, Tánaiste; Donnchadh Ó hAodha; P T Mac Ruairí; Pádraig Mac Fhearghusa; Ursula Ní Shabhaois, Íte Ní Chionnaith; agus Caoimhín Ó Dónaill. Coiste Chomhoibrithe le Foras na Gaeilge Bhí 2 chruinniú den choiste seo ón ArdFheis. Seo a leanas baill reatha an Choiste Comhoibrithe: Niall Comer, Uachtarán, Paula Melvin, Tánaiste (cathaoirleach), Aodhán Ó Deá agus Caoimhín Ó Dónaill. An Coiste Iniúchadh Cuireadh Coiste Iniúchadh ar bun ar 3 Samhain 2015. Bhí 8 gcruinniú ann go dtí seo. Seo a leanas baill an Choiste: Tadhg Ó Rodaigh (cathaoirleach), Ciarán Ó Feinneadha agus Labhaoise Ní Fhaoláin. Ionadaíocht Is iad seo a leanas na hionadaithe thar ceann an Choiste Ghnó a ainmníodh ar eagraíochtaí eile i rith na bliana:

Seachtain na Gaeilge Teo. Stiúrthóirí: Niall Comer, Uachtarán. P.T. Mac Ruairí. Club Chonradh na Gaeilge Baile Átha Cliath: Cuan Ó Seireadáin. Foras Éireann P.T. Mac Ruairí. An Fhéile Phan-Cheilteach Caoimhín Ó Cadhla. An Coimisiúin le Rincí Gaelacha Baill ceithre bhliain: 2017-2021 Éamonn de Bhál, Gráinne Ní Chonchubhair, Seán Mac Donnchadha 2019-2023 Máire Mhic Aogáin, Séamus Ó Sé, Aedín Uí Mhaoiléidigh Baill dhá bhliain 2019-21 Seán Ó Féagáin, Eileen Fagan Gargan, Dónas Tréanlámhach, Séamus Mac Uistín, Máire Ní Cheallaigh, Nancy Troy O’Herlihy Liosta Náisiúnta Bhaill Cúige 2019 - 2021 Uladh: Proinnsias Mac Oirialla, Seán Mac an tSagairt. Mumhan: Máirín Ni Ruairc Tuathaigh, Seán Ó Cuilleanáin. Laighean: Máire Nic Giolla Rua, Colette Nic Ádhastar. Connacht: Gearóid Ó Cianaigh, Mairéad Nic Giolla Bhríde. Sasana: Dónal Ó Dochartaigh, Rós Mhic Giobúin, Máire Ní Dhufaigh. Albain: Eoghan Mac Amhlaoi

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

3.2. AN FHOIREANN Conradh na Gaeilge Julian de Spáinn

Ard-Rúnaí

Alma Ní Bhroin

Riarthóir

Jade Pepper

Riarthóir Sealadach

Seán Ó hAdhmaill

Bainisteoir Acmhainní Daonna (i bpáirt le Glór na nGael)

Cosaint Teanga agus Ionadaíocht Peadar Mac Fhlannchadha

Bainisteoir Abhcóideachta ó dheas & Leas-Ardrúnaí Tionscadail

Ciarán Mac Giolla Bhéin

Bainisteoir Abhcóideachta ó thuaidh

Emma Ní Chearúil

Feidhmeannach Cumarsáide

Pádraig Ó Tiarnaigh

Feidhmeannach Cumarsáide & Abhcóideachta ó thuaidh

Caoimhín Ó Cadhla

Feidhmeannach Anailíse & Taighde

Feachtais Feasachta Orlaith Nic Ghearailt

Bainisteoir Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta

Sophie Osbourne

Feidhmeannach Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta

Dónal Ó Galllachóir

Feidhmeannach Ilmheán & Lárphointe Feasachta

Seán Ó Murchadha

Feidhmeannach Feachtais Feasachta & Ilmheán ó thuaidh

Lynn Rickard

Forbróir Árdán Ilmheán

Síomha Ní Ruairc

Comhordaitheoir Tionscadail

Pól Ó Finn

Comhordaitheoir Tionscadail

Eagraíocht Aodhán Ó Deá

Stiúrthóir Forbartha & Leas-Ardrúnaí Eagraíochta

Gráinne Ní Mhuilneoir

Bainisteoir an tSiopa Leabhar

Ciarán Wadd

Feidhmeannach Oideachais agus Ballraíochta

Alswyn Ní Aonghusa Ní Dhúill

Comhordaitheoir na Mac Léinn Tríú Leibhéal

Sorcha Ní Chnoic

Comhordaitheoir na Mac Léinn Dara Leibhéal

Cuan Ó Seireadáin

Coimeádaí

Niamh Ní Chróinín

Bainisteoir Raidió Rí-Rá

Síne Nic an Ailí

Stiúrthóir, Cultúr Club

Feargal Mac Ionnrachtaigh

Oifigeach Tionscadail

Tograí Forbartha

Caoimhe Ní Ghriallais

Feidhmeannach, Gael-Fhorbairt na Gailllimhe

Michaeline Donnelly

Feidhmeannach, Pobal ar a’n Iúl

Nollaig Mac Giolla Thuile

Feidhmeannach, An Cumann Gaelach Muineachán

Marc Mac an Adhastair

Feidhmeannach, An Clár As Gaeilge

Brídín Ní Cheallaigh

Feidhmeannach, Togra Mhaigh Eo

Pádraig Ó Neachtain

Feidhmeannach, Togra an Aonaigh

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

3.3. AN TINREAMH AR CHRUINNITHE DE NA COISTÍ CEANNAIS TINREAMH AN CHOISTE GHNÓ 2018/19 (Baill tofa ag Ard-Fheis 2018) Ainm an Bhaill

07/04/18

19/05/18

30/06/18

15/09/18

Caoimhe Ní Ghriallais

Aodhán Ó Deá

03/11/18

01/12/18

19/01/19

Iomlán

Conchubhair Mac Lochlainn

Íte Ní Chionnaith

Gráinne Ní Ghilín

Nial l Comer, Uachtarán

Michaeline Donnelly

Micheál Ó Raghal l aigh

P T Mac Ruairí

Pádraig Mac Fhearghusa

Paul a Mel vin, Tánaiste

Séamus Mac Dhaibhéid

Cuan Ó Seireadáin

Ursula Ní Shabhaois

X X

*Bhí ionadaíocht eile ar an gCoiste Gnó ó Choistí Chúige, Coistí Chontae agus eagraíochtaí faoi scáth an Chonartha

TINREAMH AN BHUANCHOISTE 2018/19 Ainm an Bhaill

19/05/18

Caoimhín Ó Dónaill

Donnchadh Ó hAodha

Íte Ní Chionnaith

Niall Comer, Uachtarán P T Mac Ruairí

14/07/18

14/09/18

06/10/18

01/12/18

19/01/19

Iomlán

Pádraig Mac Fhearghusa Paula Melvin, Tánaiste

Ursula Ní Shabhaois

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

3.4. TUAIRISC NA hEAGRAÍOCHTA Agus Ard Fheis 2019 á reáchtáil againn, is fiú súil siar ar an méid atá bainte amach ag Conradh na Gaeilge ó bhí Ard Fheis 2018 ann. Is cúis bhróid an dul chun cinn atá déanta i mbliana. Is é Conradh na Gaeilge fóram daonlathach phobal na Gaeilge, agus is í príomhaidhm na heagraíochta ná an Ghaeilge a athréimniú mar ghnáth-theanga na hÉireann. Gníomhaíonn an Conradh sna 32 contae agus ar fud na cruinne - tá breis agus 180 craobh ag an gConradh ó Arizona go Beirlín, agus ó Cheanada go Conamara. Tá líon na mball aonair ag fás go leanúnach, agus bíonn baill uile an Chonartha ag saothrú go dian díograiseach chun úsáid na Gaeilge a chur chun cinn ina gceantair féin. Seo cuntas ar obair na bliana seo de réir na réimsí seo a leanas: 1. Oiliúint, Eagraíocht agus Imeachtaí 2. Cosaint Teanga agus Ionadaíocht 3. Feachtais Feasachta OILIÚINT, EAGRAÍOCHT & IMEACHTAÍ Craobhacha agus Baill Is iomaí craobh agus ball aonair ag Conradh na Gaeilge ar fud an oileáin agus ar fud an domhain. Ó bunaíodh an eagraíocht i 1893, tá craobhacha Chonradh na Gaeilge gníomhach ag cur chun cinn na teanga i ngach gné de shaol na tíre, agus ag saothrú go dian díograiseach chun úsáid na teanga a chur chun cinn ina gceantair féin. Is bealach iontach éifeachtach é craobh a bhunú leis an nGaeilge a chur chun cinn go háitiúil agus le páirt a ghlacadh i bhfeachtais náisiúnta. Más maith leat craobh a bhunú nó clárú mar bhall aonair de Chonradh na Gaeilge, is féidir tuilleadh eolais a aimsiú ag cnag.ie, nó teagmháil a dhéanamh le Ciarán Wadd, ár bhFeidhmeannach Oideachais agus Ballraíochta, ag ciaran@cnag.ie Traenáil na Mac Léinn Tá gréasán leathan gníomhach Cumann Gaelacha cláraithe mar Chraobhacha den

Chonradh sna hinstitiúidí tríú leibhéal ar fud an oileáin. Cuireann na Cumainn imeachtaí sóisialta agus acadúla ar fáil do bhaill an Chumainn, donn choláiste agus don phobal, le ceiliúradh a dhéanamh ar an teanga agus ar an gcultúr Gaelach. Cuireann Conradh na Gaeilge Traenáil ar fáil do na grúpaí seo chuile bhliain i bpáirt le Glór na nGael agus Aontas na Mac Léinn in Éirinn, maidir le cur chun cinn na teanga, feasacht agus stocaireacht éifeachtach a dhéanamh ina gceantar féin. Glacann na Cumainn páirt i bhfeachtais eile le linn na bliana, #Dúshlán agus Gaeilge 24, mar shampla. Ranganna Gaeilge Cuireann Conradh na Gaeilge ranganna Gaeilge ar fáil d’fhoghlaimeoirí agus cainteoirí ag cúig leibhéal éagsúla, le cúrsaí atá in oiriúint do shiollabais Theastas Eorpach na Gaeilge (TEG) de chuid Ollscoil na hÉireann, Má Nuad (OÉ Má Nuad). Bíonn ranganna Gaeilge de chuid an Chonartha ar siúl i mBaile Átha Cliath, i nGaillimh, in Inis, ar an Iúr, i Luimneach, i Maigh Eo, i dTiobraid Árann, agus in áiteanna eile ar fud na hÉireann. Faoi láthair i mBaile Átha Cliath amháin, tá os cionn 125 duine cláraithe do na cúrsaí seo, idir óg agus aosta, ó ghlantosaitheoirí go cainteoirí ó dhúchas ar mhaith leo feabhas a chur ar chruinneas gramadaí. Nuachtlitir agus Suíomh Idirlín Cuirtear nuachtlitir 3 uair sa bhliain ar fáil do chraobhacha agus baill aonair de

Cainteoirí an tSeimineáir in Inis Meáin ag Tionól Gaeltachta 2018

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Chonradh na Gaeilge, agus scaiptear i measc an phobail í. Bíonn gach eolas maidir le feachtais, mórimeachtaí na heagraíochta, agus dul chun cinn na craobhacha ar fáil sna nuachtlitreacha seo. Is deis iontach é do chraobhacha a chuid oibre a chur chun cinn nó a chur in iúl do ghrúpaí eile. Beidh an nuachtlitir á fhorbairt i mbliana le hardán cuimsitheach agus spéisiúil a chur ar fáil do chraobhacha agus baill an Chonartha, chomh maith leis na gnáthscéalta nuachta a bhaineann leis an eagraíocht. Bíonn gach eolas maidir le himeachtaí, cúrsaí agus scéalta nuachta an Chonartha ar fáil ag cnag.ie. Déantar uasdátú agus forbairt leanúnach ar an suíomh, ionas go mbíonn na háiseanna agus an t-eolas cuí ar fáil don phobal i gcónaí. Tionól Gaeltachta Leagadh béim ar phobail a neartú agus a fhorbairt ag Tionól Gaeltachta Chonradh na Gaeilge 2018, a reáchtáladh ar Inis Meáin i gCo. na Gaillimhe. Táimid fíorbhuíoch as an bhfáilte ar chuir muintir an oileáin ar fáil d’fhoireann agus do bhaill Chonradh na Gaeilge le linn an tsamhraidh. “Inis Meáin agus an Domhan Mór” an téama a bhí ag seimineár an Tionóil, agus labhair Tarlach de Blacám, Úinéir Cniotáil Inis Meáin Teo., an tSiúr Finín Ní Choincheanainn, neacht le Tomás Bán Ó Coincheanainn, Mairéad Ní Fhátharta, Príomhoide Choláiste Naomh Eoin ar an téama sin leis an gCathaoirleach Catherine Connolly, TD agus Cathaoirleach Chomhchoiste na Gaeilge An Bailiúchán Náisiúnta D’eagaigh craobhacha Conradh na Gaeilge An Bailiúchán Náisiúnta fud fad na tíre arís ar Lá Fhéile Pádraig. Deis iontach a bhíonn sa Bhailiúchán le hairgead a thiomsú don chraobh chomh maith le deis bualadh le daoine nua le Gaeilge sa cheantar agus labhairt leo faoi na himeachtaí Gaeilge a bhíonn ag tarlú go háitiúil. Bliain na Gaeilge Ba í 2018 Bliain na Gaeilge agus comóradh 125 bliain de bhunú Chonradh na Gaeilge, agus rinneadh ceiliúradh ar an teanga

An Ghaeltacht ag Féile EP in 2018

trí ghníomhú ar chúig théama faoi leith: Athbheochan na Gaeilge le 125 bliain anuas; Cruthaíocht na Gaeilge; Beocht na Teanga; Rannpháirtíocht an Phobail; agus Luach ár nGaeltachtaí. Ba ceiliúradh don uile dhuine an fhéile seo, agus díríodh ar na spriocphobail seo ach go háirithe: pobal na Gaeilge, pobal na Gaeltachta, daoine le cúpla focal nó atá báúil don teanga, agus pobal an diaspóra. Reáchtáladh féilire d’imeachtaí ildánacha ar fud an domhain i 2018, agus beidh cúpla eochairthionscadal ag leanúint ar aghaidh as seo amach mar thoradh ar an dea-thionchar ar imir Bliain na Gaeilge, feachtas feasachta “An Chaint”, mar shampla. Ba mhaith linn buíochas ó chroí a ghabháil le chuile dhuine a ghlac páirt agus a d’fhreastail ar imeachtaí na bliana. Tá tuairisc iomlán ar Bhliain na Gaeilge agus a príomhimeachtaí sa leabhrán seo. COSAINT TEANGA & IONADAÍOCHT I mbliana, léirigh figiúirí phobalbhreith Kantar Millward Brown ar son Chonradh na Gaeilge go bhfuil tacaíocht láidir ón bpobal don Ghaeilge agus don Ghaeltacht. Chreid dhá thriain den daonra ó dheas agus nach mór leath dóibh siúd ó thuaidh gur cheart don stát níos mó tacaíochta a chur ar fáil don Ghaeilge; méadú suntasach ó 2015. Seo na torthaí ba shuntasaí ón bpobalbhreith: ● Creideann 66% ó dheas agus 47% ó thuaidh gur cheart don Stát níos mó tacaíochta a chur ar fáil don Ghaeilge. ● Deir 78% ó dheas agus 67% ó thuaidh

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

gur cheart go mbeadh oideachas trí mheán na Gaeilge ar fáil do chuile pháiste más sin a rogha. ● Creideann 70% ó dheas agus 55% ó thuaidh gur cheart go mbeadh seirbhísí poiblí ar fáil trí Ghaeilge ón Stát dóibh siúd ar mian leo iad a úsáid. ● Creideann 67% ó dheas gur cheart go mbeadh ionaid Ghaeilge inár bpríomhbhailte ina mbeidh eolas, ranganna agus imeachtaí sóisialta trí Ghaeilge ar fáil. ● Creideann 72% gur cheart don Stát acmhainní a chur ar fáil le todhchaí agus inmharthanacht na Gaeltachta a chinntiú. Is iontach an spreagadh iad na figiúirí seo, agus tá stocaireacht leanúnach á dhéanamh ag Conradh na Gaeilge leis na hacmhainní agus éilimh seo a bhaint amach do phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta. #SEAS18 Reáchtáladh #SEAS18 leis an gá le hinfheistíocht a chur ar fáil Ghaeilge agus don Ghaeltacht i gCáinaisnéis 2019 a léiriú do Theachtaí Dála agus Seanadóirí in Óstán Buswell ag tús mhí Dheireadh Fómhair. Casadh ar Theachtaí Dála agus polaiteoirí ó fud fad na tíre le cás na Gaeilge agus na Gaeltachta a phlé agus tábhacht na hinfheistíochta a chur i luí orthu. Labhair stocairí lena n-ionadaithe áitiúla, ag éilimh ón Rialtas agus ar Aire Airgeadais Paschal Donohoe TD €9 milliúin a chur ar fáil do mhaoiniú an Phlean Infheistíochta Ghaeilge agus Ghaeltachta, mar a aontaíodh i measc 87 grúpa Gaeilge agus Gaeltachta, i gCáináisnéis 2019. Tá súil againn go gcruthóidh an plean os cionn 1,190 post nua, ach go háirithe i gceantair Ghaeltachta. Creat Náisiúnta Pleanála D’fháiltigh Conradh na Gaeilge roimh na gealltanais don Ghaeilge agus don Ghaeltacht a fógraíodh sa Chreat Náisiúnta Pleanála ó dheas ag deireadh na bliana seo caite. Gealladh go mbeidh infheistíocht shuntasach le bunú lárionad Gaeilge i mBailte Seirbhísí Gaeltachta agus i Líonraí Gaeilge ar fud na tíre, go mbeidh breis áiseanna tacaíochta do leanaí

SEAS 18 in Óstán Buswells

sa Ghaeltacht agus go mbeidh buiséad cruthú fostaíochta Údarás na Gaeltachta ardaithe ó €7 go €12 milliún (ach ba mhaith linn an sprioc seo a bheith bainte amach sa chéad bhliain eile). Cruthóidh an €12m sin thart ar 1,000 post in aghaidh na bliana le dul i ngleic ar an dífhostaíocht agus ar bhánú na Gaeltachta. Anuas air sin, beidh maoiniú á chur ar fáil do lárionad cultúrtha Gaeilge i mBaile Átha Cliath, rud nach bhfuil ar fáil go dtí seo san ardchathair, áit ina bhfuil pobal láidir Gaeilge ag dul ó neart go neart. Phlean Gníomhaíochta 2018–2022 Chuireamar fáilte freisin roimh Phlean Gníomhaíochta 2018–2022 don Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030, seolta ag an Iar-Aire Gaeltachta, Joe McHugh TD ach go háirithe na moltaí atá curtha chun cinn maidir leis an bpáirt-tumoideachas i mbunscoileanna a fheidhmíonn trí mheán an Bhéarla, scéim scoláireachtaí do na coláistí samhraidh, gealltanais de mhaoiniú clár oibre grúpaí ar nós Tuismitheoirí na Gaeltachta, Comhar Naíonraí na Gaeltachta agus eile. Tá súil againn go leanfaidh an tAire Joe McHugh leis an obair seo ina ról nua mar Aire Oideachais agus Scileanna. Stocaireacht Eile Bíonn cruinnithe rialta ag Conradh na Gaeilge le rannóga éagsúla den Rialtas agus eagraíochtaí eile, le stocaireacht leanúnach

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

a dhéanamh agus éilimh phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta a chur os a gcomhair. Bíonn réimse an-leathan stocaireachta ar siúl: i mbliana, mar shampla, chas ionadaithe leis an Údarás Craolacháin le labhairt leo mar gheall ar an méid Ghaeilge a bhíonn le cloisteáil ar na príomhstáisiúin raidió agus teilifíse, agus reáchtáladh cruinniú le hÚdarás na Gaeilge, le héilimh na gCoistí Pleanála Teanga agus na Comharchumainn Ghaeltachta a chur faoina bhráid. Seoladh ceisteanna Dála rialta freisin, le brú a chur ar pholaiteoirí i dtithe an Oireachtais mar gheall ar an gcóras iarnród éadrom nua a chuirfeadh isteach ar phobal na Gaeilge Ghlas Naíon, mar gheall ar pholasaithe oideachais Gaeilge agus Gaeltachta agus neart eile. Sheas muid freisin le muintir na Gaeltachta agus a n-oifigí poist i mbaol a ndúnadh, agus le muintir Oileán Thoraí le bád farantóireachta nua-aimseartha a éileamh. Is cúis imní dúinn uilig bánú na Gaeltachta, na n-oileán agus cás na gceantar tuaithe in Éirinn, agus mar sin bíonn seirbhísí feiliúnacha agus tacaíocht don phobal sin á éileamh againn go leanúnach. Saor-Chomhairle Dlí Rinneadh athsheoladh an bhliain seo caite ar na seirbhísí Shaor-Chomhairle Dlí a chuireann Conradh na Gaeilge ar fáil trí Ghaeilge, i gcomhpháirt le FLAC. Is féidir freastal ar na hionaid um Shaor-Chomhairle Dlí seo a leanas uair sa mhí, ach coinne a eagrú roimh ré: Baile Átha Cliath, cathair na Gaillimhe, Ros Muc, Corcaigh, Dún na nGall, nó Béal Feirste. Is féidir fiosrúcháin a sheoladh chuig dli@cnag.ie. Acht Gaeilge ó Thuaidh Tá Acht Gaeilge cuimsitheach, ceartbhunaithe ó thuaidh á éileamh ag Conradh na Gaeilge. Foilsíodh plécháipéis 2 bhliain ó shin, le cur síos ann ar na costais a bhainfeadh le hAcht Gaeilge a thabhairt isteach ó thuaidh. Áirítear sa cháipéis briseadh síos ar na rannóga difriúla a bheadh i gceist le hacht teanga, mar aon le míniúchán ar na rannóga sin, agus moltaí praiticiúla, inoibrithe chun iad a chur i bhfeidhm sna rannóga seo a leanas: Stádas Oifigiúil don Ghaeilge; An Ghaeilge sa Tionól; An Ghaeilge sna

Halla na Cathrach i mBéal Feirste dearg mar chuid den fheachtas An Dream Dearg

Rialtais Áitiúla; An Ghaeilge agus an BBC; An Ghaeilge san earnáil oideachais; Ról an Choimisinéara Teanga; agus Cúrsaí Logainmneacha. Tá obair leanúnach ar siúl ag Conradh na Gaeilge mar chuid den fheachtas Dream Dearg, ag éilimh ar na páirtithe polaitiúla ar fad teacht le chéile agus tacaíocht a thabhairt do na moltaí seo, agus reachtaíocht cosanta agus forbartha don teanga a chur i bhfeidhm. Is féidir na sonraí uilig agus an plécháipéis a léamh ina hiomláine ag cnag.ie, faoin teideal “Glac Páirt”, agus is féidir do thacaíocht a léiriú ar na meáin shóisialta le #AchtAnois. Halla na Cathrach i mBéal Feirste Tiontaíodh Halla na Cathrach i mBéal Feirste Dearg ag tús na bliana seo mar chomóradh ar dhá bhliain d’fheachtasaíocht agus d’agóidíocht an fheachtais Dream Dearg ar son Acht Gaeilge ó thuaidh. Anuraidh glacadh le rún i gComhairle Bhéal Feirste ag tacú leis an Acht Gaeilge agus níos moille sa bhliain glacadh le rún chun na soilse clúiteacha ar Halla na Cathrach a chur dearg ar mhaithe leis an fheachtas ó thuaidh do chearta teanga. Glacadh leis an dá rún sin a bhuí le tacaíocht leathan ón Alliance, An Páirtí Glas, Pobal Roimh Bhrabús, SDLP agus Sinn Féin. Seimineár an Oireachtais Reáchtáladh Seimineár an Oireachtais 2018, An Ghaeltacht: Cá bhfuil ár dTriail?, Dé Sathairn, 3 Samhain i gCill Airne, mar chuid d’imeachtaí Oireachtas na Samhna 2018 agus Bliain na Gaeilge 2018.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Ar an bpainéal, bhí Máire Ní Neachtain, Cathaoirleach Fhóram Chois Fharraige um Pleanáil Teanga; Daithí Mac Cárthaigh, Abhcóide agus Iaruachtarán Chonradh na Gaeilge; Anna Ní Ghallachair, Cathaoirleach Údarás na Gaeltachta, agus Róisín Joe Mhaoláin, Uachtarán Chuallacht Cholmcille; Dónall Ó Cnáimhsí, Oifigeach Pleanála Teanga; agus Críostóir Ó Faoláin, Bainisteoir Chomhlacht Forbartha na nDéise. Labhair an painéal leis an gcathaoirleach, Dara Ó Cinnéide, RTÉ Raidió na Gaeltachta, ag an ócáid. FEACHTAIS FEASACHTA Chomh maith le bheith ag plé le stádas agus cosaint na teanga sna meáin chumarsáide agus ar na meáin shóisialta ar bhonn laethúil, eagraíonn Conradh na Gaeilge imeachtaí agus feachtais feasachta le linn na bliana, le fiúntas, beocht agus uilíocht na Gaeilge a chur in iúl don phobal. Seachtain na Gaeilge Reáchtáladh Seachtain na Gaeilge le Energia ó 1 -17 Márta 2018. Ghlac thart ar 750,000 duine páirt san fhéile in 2018 go háirithe sna scoileanna. Seoladh an fhéile anuraidh os comhair na meán i bPáirc an Chrócaigh agus go náisiúnta i dTrá Lí ag Ard Fheis Chonradh na Gaeilge le spraoi agus siamsaíocht sráide do chlainne agus don phobal. Cuireadh na mílte imeacht pobail agus scoile ar siúl ar fud na hÉireann agus ar fud na cruinne, in áiteanna chomh fada i gcéin le L.A. agus an Astráil, le deiseanna a chothú do chách, ó fhoghlaimeoirí go cainteoirí líofa, taitneamh agus spraoi a bhaint as an teanga. Reáchtáladh an mhórfhéile shráide BEO mar cheann de mhórimeachtaí na féile, agus tuairiscíodh gur fhreastail 7,000 duine ar an gceiliúradh spleodrach lena mbród, a bhféiniúlacht agus mórtas a léiriú. B’iontach an deis í BEO lenár mbród a chur in iúl mar phobal, agus le neart agus méid an phobail Ghaeilge agus Gaeltachta a léiriú chomh maith. D’éirigh go hiontach leis an lá, idir an mhórshiúil agus an cheolchoirm, chomh maith leis na himeachtaí teaghlaigh i gCearnóg Mhuirfean ag deireadh an lae. Reáchtálfar Seachtain na Gaeilge le Energia arís i mbliana idir an 1 - 17 Márta, agus 18

Uachtarán na hÉireann, a bhean chéile Sabina, agus baill d’Ógras ag BEO - Gaelach agus Bródúil i mí Aibreán 2018

beidh Tracy Clifford, an láithreoir raidió le RTÉ 2fm; Sibéal Ní Chasaide, amhránaí as Rath Cairn; an peileadóir Michael Daragh Macauley; agus an gníomhaire Linda Ervine a bheidh mar ambasadóirí i mbliana. Is féidir imeachtaí a chlárú don fhéile agus tuilleadh eolais mar gheall ar an méid a bheidh ag tarlú a aimsiú ag snag.ie Lá na Meán Sóisialta Is í an Ghaeilge ceann de na 100 teangacha is bríomhaire ar líne, agus dóibh siúd ar spéis leo a gcúpla focal a úsáid ar an idirlíon, bhí Lá na Meán Sóisialta, nó #LNMS18, eagraithe Dé hAoine, 16 Mártam 2018, le ceiliúradh a dhéanamh ar fhorbairt agus fás na teanga ar líne. Reáchtáladh agus craoladh imeacht beo ó Sheomra Caidrimh ar champas Naomh Pádraig, DCU, le hambasadóirí Sheachtain na Gaeilge Caitlín Nic Aoidh (TG4), Noel McGrath (iománaí Thiobraid Árainn) & James Patrice (réalta mór Snapchat). D’éirigh go hiontach leis an imeacht agus bhain na céadta daoine úsáid as an haischlib #LNMS18 ar an lá. GaelZón ag Zeminar Reáchtáladh an GaelZón ag Zeminar, comhdháil dírithe ar fhorbairt agus ar fholláine an duine óg, mar chuid de Bhliain na Gaeilge. D’fhreastail 20,000 duine óg ar an gcomhdháil i mbliana. Anuas ar an nGaelzón, labhair Ciarán Kilkenny (peileadóir le Baile Átha Cliath), Declan Hannon (captaen iománaíochta le Luimneach) agus an tráchtaire spóirt Máire Treasa Ní Cheallaigh ar phainéal cainte faoin nasc atá idir an Cumann Lúthchleas Gael agus an Ghaeilge. Bhí Niamh Ní Chróinín,

‘Teanga gan Teorainn’

An Dioplóma sa Ghaeilge Tá OÉ Gaillimh ag tairiscint cúrsaí Dioplóma sa Ghaeilge thar dhá bhliain (páirtaimseartha) don phobal. Tá an Dioplóma ar fáil ag leibhéil éagsúla ó Thosaitheoirí go hArdleibhéal. Is oíche amháin in aghaidh na seachtaine atá i gceist. The Dioplóma sa Ghaeilge is available at various levels from Beginners to Intermediate to Advanced. This two year part-time University Diploma is taught by experienced language teachers one night a week.

Tuilleadh Eolais/Further Information: Caitríona Leather T: 091 495248 R:andioplomasaghaeilge@oegaillimh.ie

Tar éis dom críochnú ar scoil bhí leibhéal maith Gaeilge agam. Bhí múinteoir an-mhaith agam agus chaith mé trí shamhradh i gColáiste Chiaráin mar scoláire. Ina dhiaidh sin d’iarr siad ar ais mar chúntóir mé. Tháinig feabhas mór ar mo chuid Gaeilge an samhradh sin mar go raibh deis agam a bheith i gcomhrá go rialta le daoine a raibh leibhéal ard Gaeilge acu. Mar a tharlaíonn bhí tréimhse ansin ann nuair nach raibh deis agam mórán Gaeilge a labhairt. Ach ansin le linn dom a bheith ag imirt d’fhoireann rugbaí Chonnacht dúirt duine eile de na himreoirí go raibh sé ag smaoineamh ar chlárú ar an Dioplóma agus chinn mé go mbeadh sé iontach an deis sin a thapú leis an nGaeilge a chleachtadh níos rialta. Bhí mé níos sine ag tabhairt faoin Dioplóma sa Ghaeilge, agus thug mé níos mó aird ar an teagasc ná mar a rinne mé agus mé ar scoil agus fuair mé tuiscint níos fearr ar an teanga. Chabhraigh sé go raibh na teagascóirí an-chabhrach i gcónaí. Tá sé iontach a bheith in ann an méid a d’fhoghlaim mé ar an Dioplóma a úsáid agus mo chuid eolais rugbaí a roinnt ar an bpobal agus mé i m’anailísí le Rugbaí Beo ar TG4. Bhain mé an-taitneamh as an gcúrsa agus mholfainn é do dhuine ar bith atá ag smaoineamh ar Ghaeilge a fhoghlaim nó ar a chuid Gaeilge a fheabhsú. Ronan Loughney Iar-imreoir rugbaí le Connachta agus anailísí ar Rugbaí Beo, TG4.

Tá réimse leathan cúrsaí fochéime agus iarchéime á dtairiscint ag Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge freisin. Gach eolas ag www.oegaillimh.ie/acadamh

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

bainisteoir Raidió Rí-Rá mar bhean an tí don seisiún ag an gcomhdháil do dhaoine óga a bhí atá ar siúl san RDS. D’eagraigh Conradh na Gaeilge an GaelZón, agus i measc na n-eagraíochtaí sa cheantar bhí Raidió Rí-Rá, Cumann na bhFiann, Coláiste Uisce, CONCOS, Gael Linn, Foras na Gaeilge agus TechSpace. Cuireadh réimse leathan ceardlanna ar fáil sa cheantar, idir cheardlanna fostaíochta, cheardlanna raidió agus cheardlanna ar fhoclaíocht na teanga. Trasna na dTonnta Chruthaigh an feachtas Trasna na dTonnta cibear-Ghaeltacht ar líne idir Dé Luain, an 4-8 Feabhra 2019. Le linn na seachtaine sin, spreagadh daoine ar fud an domhain giolcanna Gaeilge a sheoladh, ag úsáid an haischlib #TrasnaNadTonnta agus ag déanamh ceiliúradh ar an teanga agus ag cothú naisc agus caidrimh idir Ghaeil ar fud na cruinne. CEOL18 I mbliana, d’eisigh Conradh na Gaeilge, Raidió Rí-Rá agus RTÉ 2fm an t-albam CEOL 2018 le hEoghan McDermott - albam de na hamhráin is mó den bhliain, ar a gcasann amhránaithe mór le rá leaganacha Gaeilge dá gcuid ceoil. Scaipeadh ar scoileanna fud fad an oileáin mar chuid de Bhliain na Gaeilge é ar an 26 Meán Fómhair 2018. Cuireadh cóip ar fáil do chuile bhunscoil, agus seoladh 350,000 cóip den albam chuig daltaí meánscoile fud fad an oileáin. Chuir Saoirse Ronan agus Macklemore fáilte roimh éisteoirí ar an albam le haitheasc cumhachtach faoin nGaeilge. Cuirfidh RTÉ 2FM an t-aitheasc seo le beochan álainn fhísiúil ar na meáin shóisialta ag a 10.00 ar maidin. Tá Picture This, Kodaline, JP Cooper, John Gibbons le Soulé, Wheatus, agus neart ceoltóirí cáiliúla eile le cloisteáil ar an albam. Gréasán na Lárionad Gaeilge Cuireadh tús le Gréasán na Lárionad le nasc níos láidre a chruthú idir na lárionaid Ghaeilge ar fud na tíre. Tá breis agus 25

Seoladh Trasna na dTonnta 2019 in oifigí Twitter, Baile Átha Cliath

lárionad Gaeilge cláraithe leis an ngréasán anois, agus seirbhísí agus eolas á chur ar fáil acu don phobal. Tá gach eolas mar gheall ar na lárionaid ar fáil ag PEIG.ie/ larionaid nó i bhfoirm leabhráin, atá ar fáil sna lárionaid féin thart timpeall na tíre. #Dúshlán D’imigh os cionn 700 dalta meánscoile agus mic léinn ollscoile san iomaíocht chun teideal don fhoireann is Gaelaí sa tír a thuilleadh i gcomórtas #Dúshlán na bliana seo, idir an 6-8 Feabhra. Eagraíonn Conradh na Gaeilge #Dúshlán gach bliain le daoine óga a spreagadh i mbun feachtasaíochta ar son na Gaeilge ar bhealach spraíúil. Roinntear an #Dúshlán i gcatagóirí éagsúla - ó na meáin shóisialta agus go seirbhísí stáit - agus bíonn ar na rannpháirtithe 30 tasc a bhaint amach thar thréimhse 50 uair a’chloig, ag bailiú pointí de réir mar a chomhlíonann siad na gníomhartha sin. Gaeilge 24 Don séú bhliain as a chéile, cuireadh dúshlán os chomhair daoine óga an Ghaeilge amháin a labhairt ar feadh 24 uair a’ chloig: sa bhaile, ar scoil, le siopaí agus gnólachtaí, timpeall an bhaile, le cairde, sa chlub spóirt nó óige agus eile. Ghlac breis is 340 scoil agus 32,000 duine páirt san imeacht i mbliana, ag spreagadh úsáid na teanga lasmuigh den seomra ranga agus déanamh normalú ar an teanga trí nascadh le gnóthaí agus le siopaí le Gaeilge, le grúpaí Gaeilge áitiúla, agus le seirbhísí stáit le Gaeilge.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Fiontar & Scoil na Gaeilge — Scoil ildisciplíneach — Bunchéimeanna — Iarchéimeanna — Taighde

www.dcu.ie/fiontar_scoilnagaeilge ‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Seó Bóthair Is ceardlann idirghníomhach é an Seó Bóthair a úsáideann cluichí, plé, agus díospóireacht chun an Ghaeilge a chur chun cinn i mbealach taitneamhach. Foghlaimíonn daltaí faoi na háiteanna ar féidir leo an Ghaeilge a úsáid, faoina gcearta teanga agus spreagtar na daoine óga le smaoineamh faoi gairmeacha Gaeilge a roghnú amach anseo. Tá clú agus cáil bainte amach ag an Seó mar chuid thábhachtach den fhéilire scoile. Tá sé á fhorbairt an t-am ar fad le breis scoileanna ag glacadh páirte gach bliain. Tá an Roinn Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta ag cur tacaíochta ar fáil i mbliana agus tá béim faoi leith á chur ar deiseanna fostaíochta le Gaeilge.

Seoladh den Cultúr Club leis an Aire Joe McHugh

Mythbusting Tá neart miotas a bhaineann leis an nGaeilge, roinnt acu atá ar an bhfód leis na céadta bliain agus cinn eile ar cumadh iad as an nua le déanaí. Le cúnamh ó Cholm Ó Broin chuir an Conradh físeáin le chéile chun an mí-eolas nó na ‘fíricí ailtéarnacha’ is coitianta faoin teanga a bhréagnú. Cuireann Colm ceardlann maidir le bréagnú na miotas ar siúl i mBéarla nó i nGaeilge go poiblí nó do ghrúpaí príobháideacha chomh maith. Cuidíonn an chaint seo le grúpaí a bhíonn i mbun chosaint teanga ar bhonn rialta. Labhair Colm ar an ábhar i Leabharlann Ghuaire, Co. Loch Garman; i gCluain Saileach, Baile Átha Cliath 15; in Áras na nGael, Gaillimh; agus in Ollscoil Uladh i mBéal Feirste, Co. Aontroma. Más spéis leat caint le Colm a eagrú, déan teagmháil linn ag mythbusting@cnag.ie

#Comhrá18 In 2018 ag tús mhí Dheireadh Fómhair, ghlac craobhacha agus daoine le Gaeilge ó fud fad an domhain páirt sa gcomhrá is faide Gaeilge ar domhan. Bhí idir ghrúpaí Gaeilge agus Gaeltachta, chumainn Ghaelacha tríú leibhéal, scoileanna, chlubanna CLG, chiorcail chomhrá Is Leor Beirt, stáisiúin raidió, institiúidí oideachais, craobhacha Chonradh na Gaeilge, agus go leor grúpaí pobail eile ar fud na cruinne ag déanamh a gcuid cainte ar son na curiarrachta seo gach bliain air agus bhí an-rath ar iarracht na bliana seo caite, mar is gnáth. Cultúr Club Cultúr Club an t-ainm atá ar réimse de thograí nuálaíochta atá á bhforbairt ag Conradh na Gaeilge chun féiniúlacht Éireann a neartú i measc an diaspóra le cabhair na teanga agus an chultúir Ghaelaigh. D’éirigh linn maoiniú a fháil don chéad chéim eile den togra – buíochas le Clár Tacaíochta Eisimirceach de chuid na Roinne Gnóthaí Eachtracha & Trádála agus leis an Roinn Cultúir, Oidhreachta & Gaeltachta – agus tá sé i gceist againn Cultúr Club a fhorbairt a fhorbairt mar shraith de cheardlanna Gaeilge agus cultúir faoi láthair, dírithe ar pháistí de thuistí as Éirinn agus orthu siúd le naisc láidre le hÉirinn (.i. an diaspóra dáimhe). Ní bheadh ann do Chonradh na Gaeilge ná d’fheachtais éagsúla an Chonartha murach tiomantas spreagúil, leanúnach bhaill an Chonartha, agus phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta trí chéile. Táimid go mór faoi chomaoin ag gach ball aonair, gach ball craoibhe, agus gach oibrí deonach eile nach iad a thugann a gcuid ama agus a gcuid fuinnimh don eagraíocht gan teip gan staonadh. Gabhaim buíochas ó chroí libh uile thar ceann an Chonartha - ní neart go cur le chéile! Julian de Spáinn Ard-Rúnaí, Conradh na Gaeilge +353 (0)1 4757401 | julian@cnag.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

3.5. NA CUNTAIS AIRGID 2018 CONRADH NA GAEILGE BLIAIN DAR CHRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2018 RÁITEAS AR FHREAGRACHTAÍ AN CHOISTE GNÓ Tá an Coiste Gnó freagrach as an Tuarascáil Bhliantúil agus na ráitis airgeadais a ullmhú de réir dhlíthe oiriúnacha agus de réir Chleachtais Chuntasaíochta a bhfuil gnáth-ghlacadh leo in Éirinn, ar a n-áirítear na caighdeáin chuntasaíochta atá eisithe ag an gComhairle um Thuairisciú Airgeadais agus atá foilsithe ag Cuntasóirí Cairte na hÉireann. Tá iallach ar an gCoiste Gnó ráitis airgeadais a ullmhú i gcomhair gach bliana airgeadais a thugann léargas fíor cothrom ar ghnóthaí Chonradh na Gaeilge (“an Conradh”) agus ar fharasbarr nó ar easnamh an Chonartha don tréimhse sin. Agus na ráitis airgeadais sin á n-ullmhú acu ní foláir don Choiste Gnó: -

polasaithe cuntasaíochta oiriúnacha a roghnú agus ansin iad a chur i bhfeidhm go leanúnach,

breithiúnais agus meastacháin a dhéanamh atá réasúnta agus stuama,

a rá ar ullmhaíodh na ráitis airgeadais de réir chaighdeán cuntasaíochta is infheidhme, na caighdeáin sin a aithint agus tionchar agus cúiseanna imeachta ábhartha ó na caighdeáin sin a nótáil, agus

na ráitis airgeadais a ullmhú ar bhonn gnóthais leantaigh ach amháin sa chás go bhfuil sé mí-oiriúnach a cheapadh go leanfaidh an Conradh i mbun gnó.

Deimhníonn an Coiste Gnó go bhfuil na riachtanais thuas comhlíonta agus na ráitis airgeadais á n-ullmhú acu. Tá an Coiste Gnó freagrach as taifid chuntasaíochta chuí a choimeád a léiríonn le cruinneas réasúnta stádas airgeadais an Chonartha ag am ar bith agus a chuireann ar a gcumas a bheith deimhin de go bhfuil na ráitis airgeadais ullmhaithe de réir chaighdeáin inghlactha. Tá siad freagrach freisin as sócmhainní an Chonartha a chosaint agus dá réir sin as céimeanna réasúnta a ghlacadh chun calaois agus gnóthaí cama eile a chosc agus a aimsiú.

Ar son an Choiste Gnó Niall Comer, Uachtarán Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí 31 Eanáir 2019

‘Teanga gan Teorainn’

䈀 氀椀渀渀愀最伀椀爀攀愀挀栀琀愀猀渀愀匀愀洀栀渀愀㈀㄀㤀 팀猀琀渀䌀椀琀礀圀攀猀琀Ⰰ 吀攀愀挀栀匀愀最愀爀搀Ⰰ 䈀愀椀氀攀 섀琀栀愀䌀氀椀愀琀栀䈀攀椀搀栀渀愀洀切爀琀栀愀昀椀氀琀攀爀漀洀栀愀琀℀ 䄀渀琀伀椀爀攀愀挀栀琀愀猀Ⰰ 㘀匀爀椀搀䘀栀攀愀爀挀栀愀椀爀Ⰰ 䈀愀椀氀攀 섀琀栀愀䌀氀椀愀琀栀㈀䘀渀㨀 ⬀㌀㔀㌀㄀㐀㜀㔀㌀㠀㔀㜀刀漀洀栀瀀栀漀猀琀㨀攀漀氀愀猀䀀愀渀琀漀椀爀攀愀挀栀琀愀猀⸀椀攀匀甀漀洀栀䜀爀愀猀椀渀㨀眀眀眀⸀愀渀琀漀椀爀攀愀挀栀琀愀猀⸀椀攀

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CONRADH NA GAILGE BLIAIN DAR CHRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2018 DEARBHÚ AN CHOISTE GNÓ Tá na ráitis airgeadais ar leathanaigh 7 go 11 á bhfaomhadh ag an gCoiste Gnó agus deimhníonn siad go bhfuil siad freagrach astu, roghnú polasaithe cuntasaíochta cuí san áireamh, iad a chur i bhfeidhm go comhsheasmhach agus na breithiúnais thacaíochta a dhéanamh ar bhunús réasúnta agus stuama. Ullmhaíodh iad ar bhonn gnóthais leantaigh ar an mbonn go leanfaidh Conradh na Gaeilge i mbun gníomhachtaí. Deimhníonn an Coiste Gnó gur chuir siad taifid chuntasaíochta uile an Chonartha ar fáil don iniúchóir agus tugadh dó an fhaisnéis go léir atá riachtanach chun na ráitis airgeadais a ullmhú. Deimhníonn an Coiste Gnó, chomh fada agus is eol dóibh agus a chreideann siad, go léiríonn na ráitis airgeadais idirbhearta uile an Chonartha don bhliain dar chríoch an 31 Nollaig 2018. Ar son an Choiste Gnó Niall Comer, Uachtarán Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí 31 Eanáir 2019

TUARASCÁIL AN INIÚCHÓRA NEAMHSPLEÁIGH DO CHOMHALTAÍ CONRADH NA GAEILGE Tuarascáil ar an iniúchadh ar na ráitis airgeadais Tá iniúchadh déanta agam ar na ráitis airgeadais do Conradh na Gaeilge (“an Conradh”) don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2018 ar leathanaigh 7 go 11 ar a n-áirítear an Cuntas Ioncaim agus Caiteachais, an Clár Comhardaithe agus nótaí ar na ráitis airgeadais ar a n-áirítear achoimre ar na polasaithe suntasacha cuntasaíochta mar atá leagtha amach i Nóta 1. Is é an creat tuairiscíochta airgeadais a cuireadh i bhfeidhm agus iad á n-ullmhú ná dlí na hÉireann agus Caighdeán Tuairiscíochta Airgeadais 102, a bhfuil feidhm leis i bPoblacht na hÉireann. Tuairimí agus conclúidí ag eascairt as m’iniúchadh I dtaca leis na ráitis airgeadais, i mo thuairimse • tugann siad léargas fíor cothrom ar na sócmhainní, na dliteanais agus ar staid airgeadais an Chonartha ar an 31 Nollaig 2018 agus ar a thoradh don bhliain a chríochnaigh ansin; agus • ullmhaíodh iad mar is cuí faoi réir Chaighdeán Tuairiscíochta Airgeadais 102.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Bunús na Tuairime Stiúraigh mé m’iniúchadh faoi réir na gCaighdeán Idirnáisiúnta Iniúchóireachta (Éire) {CII (Éire)} agus an dlí atá i bhfeidhm. Tá cur síos breise ar mo fhreagrachtaí faoi réir na gcaighdeán seo sa chuid de mo thuarascáil dar teideal Freagrachtaí an iniúchóra as iniúchadh a dhéanamh ar an ráitis airgeadais. Táim neamhspleách ar an gConradh faoi réir na gceangaltas eiticiúla a bhaineann le m’iniúchadh ar ráitis airgeadais in Éirinn, ar a n-áirítear Caighdeáin Eiticiúla d’Iniúchóirí in Éirinn, a d’eisigh Údarás Maoirseachta Iniúchta agus Cuntasaíochta na hÉireann (ÚMICÉ) agus chomhlíon mé mo chuid dualgas eiticiúla eile faoi réir na gceangaltas seo [ar a n-áirítear Alt 6 den Chaighdeán Eiticiúil – Forálacha ar fáil d’Aonáin Bheaga (FafAB) (2016) faoi réir na gcúinsí atá leagtha amach i Nóta 9 ar na ráitis airgeadais]. Creidim go bhfuil an fhianaise iniúchóireachta a fuair mé dóthanach agus cuí le go mbeadh bunús le mo thuairim. Tátail a bhaineann le gnóthas leantach Níl aon ní le tuairisciú agam i dtaca leis na cúrsaí seo a leanas a bhfuil dualgas orm faoi réir CII (Éire) a thuairisciú libh nuair: nach bhfuil an úsáid a bhaineann an Coiste Gnó as bonn cuntasaíochta an ghnóthais leantaigh, agus na ráitis airgeadais á n-ullmhú, cuí; nó nár nocht an Coiste Gnó sna ráitis airgeadais aon éiginnteachtaí ábhartha aitheanta a d’fhágfadh faoi amhras suntasach cumas an Chonartha chun leanúint de bheith ag baint úsáide as bonn cuntasaíochta an ghnó leantaigh ar feadh tréimhse dhá mhí déag ar a laghad ón 31 Eanáir 2019 ar a n-údaraítear eisiúint na ráiteas airgeadais. Eolas Eile Tá an Coiste Gnó freagrach as an eolas eile. Cuimsíonn an t-eolas eile an t-eolas úd atá sa tuarascáil bhliantúil cé is moite de na ráitis airgeadais agus de mo thuarascáil orthusan. Ní chlúdaíonn mo thuairim ar na ráitis airgeadais an t-eolas breise agus, seachas an méid atá ráite go sonrach i mo thuarascáil, ní thugaim aon tátal dearbhaithe orthusan. I dtaca le m’iniúchadh ar na ráitis airgeadais, tá freagracht orm an t-eolas breise a léamh agus, é sin á dhéanamh agam, cíoradh a dhéanamh féachaint an bhfuil an t-eolas eile neamhréireach go bunúsach leis na ráitis airgeadais nó le heolas ar tháinig mé air agus mé i mbun an iniúchta, nó a fheictear dom a bheith míshonraithe go hábhartha ar aon dóigh eile. Má thagaim ar aon neamhréireacht ábhartha nó aon mhíráiteas follasach tá dualgas orm a chinneadh cé acu an bhfuil, nó nach bhfuil, aon mhíráiteas ábhartha sna ráitis airgeadais nó aon mhíráiteas ábhartha san eolas eile. Má thagaim ar an dtuairim, agus an tuairim bunaithe ar an obair atá déanta agam, go bhfuil míráiteas ann san eolas breise, tá dualgas orm é sin a thuairisciú. Níl aon ní le tuairisciú agam i dtaca leis seo. Tuairimí faoi nithe eile Fuaireas gach eolas agus gach míniú a mheasaim a bheith riachtanach chun críche m’iniúchta.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Is í mo thuairim go raibh taifid chuntasaíochta an Chonartha dóthanach le go bhféadfaí na ráitis airgeadais a iniúchadh go héasca agus mar is cuí agus go bhfuil na ráitis airgeadais ag teacht leis na taifid chuntasaíochta. Freagrachtaí faoi seach Freagrachtaí an Choiste Gnó as na ráitis airgeadais Mar atá mínithe ar bhealach níos iomláine i bhfreagrachtaí an Choiste Gnó atá leagtha amach ar leathanach 1, tá an Coiste Gnó freagrach as ullmhú na ráiteas airgeadais agus as bheith sásta go dtugann siad léargas fíor cothrom, agus as cibé rialú inmheánach a mheasann siad a bheith riachtanach chun go bhféadfaí na ráitis airgeadais a ullmhú ar dhóigh go mbeidís saor ó aon mhíráiteas ábhartha, bíodh sé mar earráid nó mar chalaois. Agus na ráitis airgeadais á n-ullmhú, tá an Coiste Gnó freagrach as cumas an Chonartha chun leanúint air mar ghnóthas leantach a mheas agus as nithe a bhaineann le gnóthas leantach á nochtadh acu, mar atá infheidhmithe, agus leas á bhaint acu as bonn cuntasaíochta an ghnóthais leantaigh mura bhfuil sé in intinn ag bainistíocht an Chonartha a leachtú nó éirí as gnóthaí, nó mura bhfuil aon rogha réadúil acu ach é sin a dhéanamh. Freagrachtaí an iniúchóra as iniúchadh a dhéanamh ar an ráitis airgeadais Tá mar aidhmeanna agam dearbhú réasúnta a fháil faoi cé acu an bhfuil, nó nach bhfuil, na ráitis airgeadais ina n-iomláine saor ó aon mhíráiteas ábhartha, bíodh sé mar earráid nó mar chalaois, agus chun tuarascáil iniúchóra a eisiúint a chuimsíonn mo thuairim. Is dearbhú d’ardchaighdeán é dearbhú réasúnta, ach ní urrús é go n-éireoidh i gcónaí le hiniúchadh a dhéantar faoi réir CII (Éire) mírialtacht ábhartha a aimsiú nuair is ann di. Is féidir le míráitis eascairt as calaois nó as earráid agus meastar iad a bheith ábhartha má cheaptar go réasúnta go bhféadfaidís, ina n-aonar nó ina n-iomláine, tionchar a imirt ar thuairimí eacnamaíochta úsáideoirí a bheadh bunaithe ar bhonn na ráiteas airgeadais seo. Faisnéis bhreise ar scóip mo fhreagrachtaí mar iniúchóir Mar chuid d’iniúchadh faoi réir CII (Éire), tarraingím ar bhreithiúnas gairmiúil agus coinním sceipteachas proifisiúnta le linn an iniúchta. Thairis sin: •

•

Aithním agus déanaim meastóireacht ar na rioscaí a ghabhann le míráiteas ábhartha sna ráitis airgeadais, bíodh sé mar thoradh ar chalaois nó ar earráid, ar leagan amach nó ar ghnáthaimh fheidhmiúcháin an iniúchta bheith freagrúil do na rioscaí seo, agus fianaise iniúchóireachta a aimsiú atá dóthanach agus cuí chun bheith mar bhonn le mo thuairim. Is mó an baol nach n-aimseofaí míráiteas a d’eascair as calaois ná ceann a d’eascródh as earráid, cionn is gur féidir le claonpháirtíocht, brionnú, easnamh d’aon ghnó, bréagléiriú nó sárú rialachais inmheánaigh bheith i gceist le calaois. Tuiscint a fháil ar an rialachas inmheánach atá ábhartha don iniúchadh chun go bhféadfaí gnáthaimh iniúchóireachta a dhearadh a bheadh oiriúnach do na toscaí ach ní chun críche tuairim a nochtadh faoi éifeacht rialachas inmheánach an Chonartha. Meastóireacht a dhéanamh ar chuibhiúlacht na bpolasaithe cuntasaíochta a úsáideadh agus ar réasúntacht na meastachán cuntasaíochta agus na bhfaisnéisithe gaolmhara a rinne na stiúrthóirí.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

•

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Teacht ar thuairim faoi cé chomh cuí is atá úsáid bhonn cuntasaíochta an ghnó leantaigh ag an gCoiste Gnó agus, i bhfianaise na faisnéise iniúchóireachta a fuarthas, faoi cé acu an bhfuil nó nach bhfuil éiginnteacht ábhartha ann a bhaineann le himeachtaí nó le cúinsí, a fhéadfadh amhras suntasach a chaitheamh ar chumas an Chonartha chun leanúint air mar ghnóthas leantach. Má thagaim ar an dtuairim gur ann d’éiginnteacht ábhartha tá dualgas orm i mo thuarascáil iniúchóra aird a dhíriú ar an nochtadh eolais gaolmhar sna ráitis airgeadais nó, má tá an nochtadh gan a bheith dóthanach, mo thuairimí a leasú. Tá mo chonclúidí bunaithe ar an bhfianaise iniúchóireachta atá faighte agam suas le dáta mo thuarascáil iniúchóra. Mar sin féin, d’fhéadfadh imeachtaí nó tosca amach anseo bheith ina gcúis le nach bhféadfadh an Conradh leanúint air mar ghnóthas leantach. Cur i láthair, struchtúr agus ábhar na ráiteas airgeadais a mheas, ar a n-áirítear na nochtaithe agus faoi cé acu an léiríonn, nó nach léiríonn, na ráitis airgeadais bun-idirbhearta ar shlí a thugann léiriú cothrom.

Tuairiscím leosan a bhfuil freagracht as rialachas orthu i leith, i measc nithe eile, scóip agus tráthúlacht pleanáilte an iniúchta maille le nithe suntasacha a aimsítear san iniúchadh, ar a n-áirítear aon easpa shuntasach sa rialachas inmheánach ar tháinig mé uirthi le linn m’iniúchta. Cuspóir m’obair iniúchóireacha agus cé do/di a bhfuil mé freagrach Is do chomhaltaí an Chonartha amháin, mar chomhlachas, mo thuarascáil. Thug mé faoi m’obair iniúchóireachta le go dtuairisceoinn do chomhaltaí an Chonartha na nithe úd a bhfuil dualgas orm a thuairisciú i mo thuairisc iniúchóireachta agus ní ar aon chúis eile. Chomh fada agus is ceadmhach dom de réir dlí, ní ghlacaim ná ní ghabhaim chugam féin freagracht as m’obair iniúchóireachta, as an tuarascáil seo ná as na tuairimí ar tháinig mé orthu, i leith duine ar bith eile seachas i leith an Chonartha agus comhaltaí an Chonartha mar chomhlachas. Dáithí Ó Maolchoille Iniúchóir Cláraithe, Cuntasóir Cairte Sínithe ar a shon agus thar a cheann: Dáithí Ó Maolchoille Comhlacht Reachtúil Iniúchóireachta 75 Páirc Weston Baile Átha Cliath D14 HW58 31 Eanáir 2019

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CONRADH NA GAEILGE CUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2018

Ioncam

2018

2017

€

2,054,751 1,578,390

Caiteachas (Easnamh)/farasbarr na bliana

(2,068,943) (1,532,888) _______ _________ (14,194) 45,502 ====== =====

Cuntas ioncaim agus caiteachais: Farasbarr ag tús na bliana

94,509

49,007

Farasbarr na bliana

158 ______ 94,667 =====

45,502 ______ 94,509 =====

Farasbarr ag deireadh na bliana

‘Teanga gan Teorainn’

Ag tacú leis an nGaeilge sa chóras oideachais COGG 23 Plás Windsor, Baile Átha Cliath 2 Fón: +353 1 634 0831 Facs: +353 1 634 1002

r-phost: eolas@cogg.ie Suíomh gréasáin: www.cogg.ie

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CONRADH NA GAEILGE CLÁR COMHARDAITHE 31 NOLLAIG 2018 Nótaí

2018 € 417,474 ----------

2017 € 422,112 ----------

Féichiúnaí

19,352

Airgead sa bhanc

74,539 --------93,891 ---------

159,090 ---------159,090 ----------

(65,690)

(36,517)

(28,000) ----------(93,690) ----------201 -----

(90,510) ----------(127,027) -----------32,063 ---------

SÓCMHAINNÍ SEASTA

SÓCMHAINNÍ REATHA

CREIDIÚNAITHE (suimeanna a bheidh dlite laistigh de bhliain amháin) Creidiúnaithe ginearálta

Ioncam iarchurtha

GLANSÓCMHAINNÍ REATHA CREIDIÚNAITHE (suimeanna a bheidh dlite tar éis bliana amháin)

(112,236) -----------SÓCMHAINNÍ IOMLÁNA LÚIDE DLITEANAIS 305,439

(130,465) -----------323,710

DEONTAS FAIGHTE

(210,772) -----------94,667 =====

(213,114) -----------110,596 ======

94,667 =====

110,596 ======

COTHROMAS Cuntas Ioncaim agus Caiteachais Ar son an Choiste Gnó Niall Comer, Uachtarán Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí 31 Eanáir 2019

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CONRADH NA GAEILGE NÓTAÍ AR NA RÁITIS AIRGEADAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2018 1.

POLASAITHE CUNTASAÍOCHTA Gnás Cuntasaíochta Ullmhaítear na ráitis airgeadais ar bhonn gnóthais leantaigh agus faoi réir caighdeán chuntasaíochta a bhfuil gnáth-ghlacadh leo in Éirinn agus faoi reachtaíocht na hÉireann san áireamh, faoi réir na Comhairle um Thuairisciú Airgeadais infheidhme i bPoblacht na hÉireann (Caighdeán um Thuairisciú Airgeadais 102) eisithe ag Údarás Maoirseachta Iniúchta agus Cuntasaíochta na hÉireann. Dímheas Sócmhainní Inláimhsithe Seasta agus Amúchadh Deontais Dímheastar na sócmhainní seasta ina ngálaí cothroma bliantúla thar saol measta na sócmhainní. Seo iad na rátaí atá in úsáid faoi láthair:

Caiteachas ar an áitreabh

1% per annum

Amúchadh deontais faighte

1% per annum

(EASNAMH)/FARASBARR NA BLIANA

2018 €

Léirítear (easnamh)/farasbarr tar éis na ndeontas seo leanas a fháil: Foras na Gaeilge 1,342,922 Aontas Eorpach 13,340 - Caite i 2017 - Iarchurtha go 2018 An Roinn Gnóthaí Eachtracha agus Trádála – Clár Tacaíochta Eisimirceach - Cultúr Club 28,170 - Iarchurtha go 2018 - Clár Tacaíochta Eisimirceach - Cultúr Club 28,000 - Iarchurtha go 2019 (28,000) - Cultúr Clun na hAlban 1,295 - Caidreamh Cultúrtha 2018 - Ciste Cur chun Cinn agus For-rochtana – Cultúr Club na hAstráláise 2018 7,000 An Roinn Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta - Cartlann an Chonartha 2018 49,000 - Iarchurtha go 2018 - Scéimeanna Tacaíochta Gaeilge – Seó Bóthair 11,698 - Lárionad Ghaeilge Bhaile Átha Cliath – Uimhir 6 22,000 - Cultúr Club 28,170 - Cartlann an Chonartha 11,000 - Lárionad Gaeilge i dTamhlacht Oifig an Chéad Aire agus an Leas-Chéad Aire 23,484

‘Teanga gan Teorainn’

2017 € 865, 17,340 (4,000) (13,340) 28,170 (28,170) 49,000 (49,000) 12,269 55,000 59,000 36,874

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CONRADH NA GAEILGE NÓTAÍ AR NA RÁITIS AIRGEADAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2018 (ar leanúint) 3. CÁIN AR FHARASBARR NA BLIANA Tá stádas carthanúil faighte ag an gConradh ó na Coimisinéirí Ioncaim a thugann faoiseamh ó cháin i leith ioncaim nó ghnócháin chaipitiúla a úsáidtear agus atá inúsáidte chun críche aidhmeanna carthanúla amháin 4. SÓCMHAINNÍ INLÁIMHSITHE SEASTA

Costas Ar 1 Eanáir agus ar an 31 Nollaig Dímheas Ar 1 Eanáir Muirear na bliana reatha Ar an 31 Nollaig Glanmhéid 31 Nollaig 2018 31 Nollaig 2017

Caiteachas ar an Áitreabh € 463,854 ====== 41,742 4,638 --------46,380 ===== 417,474 ====== 422,112 ======

Ba sa bhliain 2009 a rinneadh an caiteachas ar an áitreabh, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2, atá léirithe anseo. Níl caiteachas mar sin a rinneadh roimh 2009 agus a bhí díscríofa roimhe sin ar an gClár Comhardaithe ar an 31 Nollaig 2018. 5. CREIDIÚNAITHE (dlite laistigh de bhliain amháin) 2018 € Creidiúnaithe ginearálta 48,690 Banc (nóta 7)

17,000 --------65,690 ===== 6. CREIDIÚNAITHE (dlite tar éis bliana amháin) 2018 € Banc (nóta 7) 112,236 ======

‘Teanga gan Teorainn’

2017 € 21,017 15,500 --------36,517 ===== 2017 € 130,465 ======

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CONRADH NA GAEILGE NÓTAÍ AR NA RÁITIS AIRGEADAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2018 (ar leanúint) 7.

BANC

2018 € 129,236 ======

Iasachtaí

2017 € 145,906 ======

Dlite laistigh de bhliain amháin – nóta 5 Dlite tar éis bliana amháin - nóta 6

17,000 15,500 112,236 130,465 ------------------129,236 145,965 ====== ====== Tá morgáiste ag Bainc Aontais Éireann cpt ar an áitreabh, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2. 8. DEONTAS – An Roinn Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta 2018 2017 € € Faighte 234,192 234,192 ====== ====== Amúchadh Ar an 1 Eanáir 21,078 18,736 Aistrithe go hioncam i mbliana 2,342 2,342 ---------------Ar an 31 Nollaig 23,420 21,078 ===== ===== Glanmhéid 210,772 213,114 ====== ====== 9. SEIRBHÍSÍ CURTHA NEAMHSPLÉACH

FÁIL

INIÚCHÓIR

Dála a lán gnóthas eile ar chóimhéid agus den chineál céanna, cuidíonn ár n-iniúchóir linn na ráitis airgeadais a ullmhú. 10. FAOMHADH NA RÁITEAS AIRGEADAIS Ar an 31 Eanáir 2019 faomhadh na ráiteas airgeadais agus údaraíodh go n-eiseofaí iad.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CONRADH NA GAEILGE MIONCHUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2018 EAGRAÍOCHT 2018 IONCAM € Foras na Gaeilge – Bliain na Gaeilge 2018 475,365 Foras na Gaeilge - Scoláireachtaí 35,100 Bailiú agus Clárú 19,565 Cíosanna 48,578 Ranganna Gaeilge 80,392 Ábhair Díolacháin/Gaeilge 24 146,994 Seó Bóthair 22,834 Foras na Gaeilge – oifig agus aisíocaíochtaí pinsin 33,258 Comhdhálacha 41,558 Síntiúis 766 Fógraíocht agus Urraíocht 62,302 Scéimeanna eile 24,703 Aisíocaíochtaí ar chaiteachas an Chonartha 3,841 Dearadh 4,079 Ciste Liam Bulfin 18,531 Aibhléis aisghafa 8,166 Cumann Lúthchleas Gael 5,000 Tionscnamh 10,455 Aontas Eorpach: 13,340 - Caite i 2017 - Iarchurtha go 2018 An Roinn Gnóthaí Eachtracha agus Trádála: – Clár Tacaíochta Eisimirceach - Cultúr Club 28,170 - Iarchurtha go 2018 - Clár Tacaíochta Eisimirceach - Cultúr Club 28,000 - Iarchurtha go 2019 (28,000) - Cultúr Clun na hAlban 1,295 - Caidreamh Cultúrtha 2018 - Ciste Cur chun Cinn agus For-rochtana – Cultúr Club na hAstráláise 2018 7,000 An Roinn Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta: - Cartlann an Chonartha 49,000 - Iarchurtha go 2018 - Cartlann an Chonartha 11,000 - Scéimeanna Tacaíochta Gaeilge – Seó Bóthair 11,698 - Lárionad Ghaeilge Bhaile Átha Cliath – Uimhir 6 22,000 - Cultúr Club 28,170 - Lárionad Gaeilge i dTamhlacht Oifig an Chéad Aire agus an Leas-Chéad Aire 23,484 Leagáid Fulbright Ioncam 1,236,644 Caiteachas (1,236,460) Farasbarr na bliana 184 ===

‘Teanga gan Teorainn’

2017 € 32,681 22,962 45,929 95,292 147,010 25,168 29,697 36,277 7,957 60,950 19,153 9,219 4,713 5,000 24,320 17,340 (4,000) (13,340) 28,170 (28,170) 49,000 (49,000) 55,000 12,269 59,000 36,874 13,462 3,000 745,933 (700,146) 45,787 =====

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CONRADH NA GAEILGE MIONCHUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2018 EAGRAÍOCHT

CAITEACHAS Riarachán Cíos, Rátaí, Árachas Tuarastail, Scéim Phinsin Costais Foirne Postas, Teileafón Páipéarachas Aibhléis Cothabháil, Glantóireacht Stóras Trealamh, Ríomhaireacht Costais Bainc Ús Bainc Costais Oifige Dímheas: Caiteachas ar an Áitreabh Lúide: Deontas amúchta Costais Dlíthiúla

2018 €

2017 €

21,626 150,926 8,835 23,121 7,397 16,679 16,325 3,650 5,083 886 4,685 10,829 4,638 (2,342) -

22,224 173,903 6,960 12,698 9,205 14,810 13,796 1,215 775 946 5,040 17,294 4,638 (2,342) 369

Imeachtaí Foras na Gaeilge – Bliain na Gaeilge 2018 463,318 Lárionad Ghaeilge Bhaile Átha Cliath – Uimhir 6 62,514 Ranganna Gaeilge 60,842 Ábhair Díolacháin/Gaeilge 24 58,427 PEIG, Cartlann, Cultúr Club, Oifig an Chéad Aire agus an Leas-Chéad Aire 167,377 Scoláireachtaí 35,100 Comhdhálacha 54,768 Síntiúis 9,279 Nuachtlitir 1,471 Fondúireacht de hÍde 4,903 Seachtain na Gaeilge 13,424 An tUltach 5,000 Scéim Timireachta, Gradam 13,649 Seó Bóthair 10,643 Ilnithe 3,407 Gaelphobal - Lárionad Gaeilge i dTamhlacht 1,236,460 =======

‘Teanga gan Teorainn’

12,269 47,700 48,908 124,199 27,321 52,507 9,345 1,865 2,075 33,426 59,000 700,146 ======

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

CONRADH NA GAEILGE MIONCHUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CHRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2018 TIONSCADAL FHORAS NA GAEILGE (ar leanúint) IONCAM Deontas: Foras na Gaeilge CAITEACHAS Cíos, Rátaí, Aibhléis Árachas Tuarastail Costais Foirne Páipéarachas, Postas, Fón, Costais Oifige Costais Taistil – Bord Earcaíocht Trealamh Oiliúint Foirne Iniúchóireacht agus Cuntasaíocht Ionadaíocht: Réimse Príobháideach agus Poiblí Monatóireacht Anailís Ionadaíocht Cosaint Teanga: Cosaint Thráthúil Ardú Feasachta: Féile d’Imeachtaí Seachtain na Gaeilge Clár d’Fheachtais Gaelscolaíocht Seirbhís Eolais agus Comhairleach Feachtais Ghníomhaíochta Feachtais Spriocdhírithe PEIG

2018 € 832,457 ======

2017 € 832,457 ======

36,063 8,424 521,704 37,030 26,589 9,499 484 5,465 210 3,690

35,040 7,408 550,103 42,123 26,860 6,765 1,203 3,146 2,445 3,690

5,765 6,496 -

9,186 52 11,345 12,261 1,639 22,222 2,334

1,735

39,666 27,133 2,742 11,099 10,314 4,552 52,535 148,041

2,057 32,042 26,251 1,695 15,367 8,126 3,690 40,774 130,002

Suirbhé 2018 Ard-Fheis Seimineár – Féile an Phobail Tionól Gaeltachta Aighneachtaí a réiteach Taighde Grúpaí Fócais Céard é an scéal? Sraith Físeáin

8,517 1,748 1,720 628 775 4,543 1,230 1,470 58 832,483 ====== (26) ===

(Easnamh) na bliana

‘Teanga gan Teorainn’

832,742 ====== (285) ====

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

3.6. AN BÁILIÚCHÁN NÁISIÚNTA Craobh Craobh Bhéal an Átha Móir CLG Chontae Liatroma Cumann Peil na mBan Fíonach CLG Chontae Liatroma Cumann Chill Tiobraid CLG Chontae Liatroma Gleann an Chairthe/Cluainín CLG Chontae Liatroma Gaeil na hAilne CLG Chontae Liatroma Peil na mBan Achadh an Mhuilinn Iomlán Co. Liatroma €351.07

Baile Béal an Átha Móir Fíonach Cill Tiobraid Gleann an Chairthe/Cluainín Droim Seanbhó/Baile na gCléireach? Achadh an Mhuilinn

Cúige Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht

Contae Contae Liatroma Contae Liatroma Contae Liatroma Contae Liatroma Contae Liatroma Contae Liatroma

Coiste Contae Mhaigh Eo Craobh an Phiarsaigh, Caisleáin an Bharraigh Cathair na Mart Cluain Cearbhán Baile Uí Fhiacháin Baile an Róba Oileán Eadaigh & Gleann an Aoláin Leathardán & Both Fionnain An Pháirc Coill an Bhaile Baile Aluinn Baile an Corraigh/ Belcarra

Caisleán an Bharraigh Caisleán an Bharraigh Cathair na Mart Cluain Cearbhán Baile Uí Fhiacháin Baile an Róba Oileán Eadaigh & Gleann an Aoláin Leathardán & Both Fionnain An Pháirc Coill an Bhaile Baile Aluinn Baile an Corraigh/ Belcarra

Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht

Contae Mhaigh Eo Contae Mhaigh Eo

€350.00 €300.00

€350.00 €400.00

Craobh Bhéal an Átha

Béal an Átha

Cúige Chonnacht

Contae Mhaigh Eo

€200.00

€150.00

Clár Chlainne Mhuiris Baile An Daighin Crois Bhaoithín Mainistir Mhaigh Eo Bearna Chearúil Cill Bheacháin Baile Gaelach Log Buí Bricíní

Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht

Contae Mhaigh Eo Contae Mhaigh Eo Contae Mhaigh Eo Contae Mhaigh Eo Contae Mhaigh Eo Contae Mhaigh Eo Contae Mhaigh Eo Contae Mhaigh Eo Contae Mhaigh Eo

€200.00 €30.00 €50.00 €50.00 €50.00 €60.00 €50.00 €40.00 €30.00

€150.00 €40.00 €50.00 €50.00 €50.00 €60.00 €40.00 €30.00 €50.00

Coiste na dTuismitheoirí/ Craobh Chairde de hÍde Baile Locha Riach Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Coiste na Gaillimhe Craobh Annach Cuain Craobh Bhaile Átha an Rí Craobh Dúiche Raifteirí Craobh Ghort Inse Guaire Craobh Mhaigh Cuilinn Craobh na Gaillimhe Craobh na Tuama Cumann na hAchréidh Tabhartas- Maigh Cuilinn

Óran Mór Baile Locha Riach Beithe Leadhbán Árd Raithín Áth Cinn Cinn Mhara Béal Chláir Tobair Pheadair Annach Cuain Áth an Rí Dúiche Raifteirí Gort Inse Guaire Maigh Cuilinn Gaillimh Tuaim Achréidh Maigh Cuilinn

Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht

Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe Contae na Gaillimhe

€180.00

Comhaltas Ceoltóirí Éireann Áth Liag Comhaltas Ceoltóirí Éireann Ros Comáin Comhaltas Ceoltóirí Éireann, Béal na mBuillí

Ath Liag Ros Comáin Béal na mBuillí

Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht Cúige Chonnacht

Contae Ros Comáin Contae Ros Comáin Contae Ros Comáin

€326.30

€55.62 €426.00 €500.00

Gaelscoil Longfoirt

Longfort

Cúige Laighean

Contae an Longfoirt

€450.00

€400.00

An Ard-Chraobh Craobh Bhreandán Uí Bheacháin Craobh Bhréanainn Craobh Gaelphobal Thamhlachta Craobh Inse Chór Craobh Liam Bulfin Craobh Mháirtín Uí Chadhain, BÁC

BÁC Baile Átha Cliath Baile Átha Cliath Tamhlacht Inse Chór Baile Átha Cliath Baile Átha Cliath

Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean

Contae Átha Cliath Contae Átha Cliath Contae Átha Cliath Contae Átha Cliath Contae Átha Cliath Contae Átha Cliath Contae Átha Cliath

€150.00 €12.85

€200.00 €19.00 €23.00 €100.00 €80.00 €50.00

Craobh Ghlór Cheatharlach

Ceatharlach

Cúige Laighean

Contae Cheatharlach

€50.00

Cill Chainnigh

Cúige Laighean

Contae Chill Chainnigh

€50.00

Craobh Choilm Chille, Tulach Mhór

Tulach Mhór

Cúige Laighean

Contae Uibh Fháilí

Craobh Garman Craobh Guaire, Conradh na Gaeilge

Loch Garman Loch Garman

Cúige Laighean Cúige Laighean

Contae Loch Garman Contae Loch Garman

An Muileann gCearr Comhaltas Ceoltóirí Éireann Áth Luain

An Muileann gCearr Áth Luain

Cúige Laighean Cúige Laighean

Contae na hIarmhí Contae na hIarmhí

CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí CLG Chontae na Mí (IOMLÁN)

Damhlaig- Baile Beiliú Baile an tSinsealaigh Naomh Bríd CLG Naomh Colmcille Dún Doire Bhulf Tón Ath Trom Sláine Maigh Nealta Magh Locha Ráth Coinnigh Carr na Ruis Cluain Iorad Cnoc na Mí Baile Corr Baile Iomhair Sean Chaisleán Naomh Ultán Cill Dealga Cill Bhríde Naomh Mhicheál Magh Dearma Drom Samhraidh / Cnoc an tSamhraidh An Obair Ath-Buí (Clann na nGael) Bard an Mhuilinn Coill Chill Mhaigheann Cill Taille Magh Nealbha Dún Samhna Baile an locha Domhnach Seachnaill Drom Conrach Cill Liadhán Cill Scíre An Mhí

Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean

Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí

Craobh Uileog de Búrca, Clár Craobh Uileog de Búrca, Clár Craobh Uileog de Búrca, Clár Craobh Uileog de Búrca, Clár Craobh Uileog de Búrca, Clár Craobh Uileog de Búrca, Clár Craobh Uileog de Búrca, Clár Craobh Uileog de Búrca, Clár Craobh Uileog de Búrca, Clár

Chlainne Mhuiris, Chlainne Mhuiris, Chlainne Mhuiris, Chlainne Mhuiris, Chlainne Mhuiris, Chlainne Mhuiris, Chlainne Mhuiris, Chlainne Mhuiris, Chlainne Mhuiris,

2018 €100.00 €148.00 €39.07 €64.00

2017 €110.00 €165.00 €150.54 €81.00 €128.00 €90.00

Iomlán €351.07

‘Teanga gan Teorainn’

€80.00 €40.00 €50.00 €45.00 €35.00 €30.00 €30.00 €169.60 €120.00 €180.00 €240.00 €760.00 €50.00 €200.00 €100.00

€50.00

€120.00 €85.00 €40.00 €50.00 €45.00 €35.00 €30.00 €30.00 €130.00 €200.00 €75.00 €150.00 €260.00 €860.00 €50.00 €165.00

€12.85 €50.00

€400.00 €350.00

€450.00 €200.00 €339.50

€347.00 €208.00 €149.00 €143.00 €140.00 €138.00 €130.00 €118.00 €117.00 €110.00 €107.00 €90.00 €90.00 €83.00 €80.00 €73.00 €73.00 €72.00 €70.00 €58.00 €53.00 €50.00 €50.00 €50.00 €49.00 €45.00 €45.00 €40.00 €37.00 €37.00 €30.00 €29.00 €25.00 €33.00 €33.00 €25.00 €2,000.00 Iomlán: €2605.5

Conradh na Gaeilge

Coiste Contae na Mí Craobh Cholmchille Craobh na hUaimhe Craobh na hUaimhe Craobh Uí Ghramhnaigh Craobh Ráth Chairn Craobh Ráth Chairn

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Cill Dhéagláin Ceanannas Mór Scrín, Ráth Faiche St Olivers, St Marys, Príomh séipéal Baile Átha Buí Ráth Chairn Ráth Chairn

Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean Cúige Laighean

Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí Contae na Mí

€170.00 €325.00 €420.00 €200.00 €94.20

Craobh Chill Chaoi Craobh an Dúin Bhig Craobh na Sionna

An Dún Beag Sionnan

Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan

Contae an Chláir Contae an Chláir Contae an Chláir

€183.00 €150.00 €145.00

Craobh Chill Airne Craobh Chorca Dhuibhne wq Craobh Thrá Lí Craobh Cois Leamhna Craobh Lios Tuathail Craobh Uibh Ráthaigh

Cill Airne Baile an Fheirtéaraigh Oileán Chiarraí Trá Lí Cill Orglan Lios Tuathail Cathair Saidhbhín

Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan

Contae Chiarraí Contae Chiarraí Contae Chiarraí Contae Chiarraí Contae Chiarraí Contae Chiarraí Contae Chiarraí

€150.00 €150.00 €300.00 €300.00 €50.00

Craobh Bhaile Mhúirne Craobh Chúil Aodha Craobh Eochaill Craobh Mhainistir na Corann Craobh Thraolach Mhic Suibhne

Baile Mhuirne Cúil Aodha Eochaill Mainistir na Corann Gleann Maghair

Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan

Contae Chorcaí Contae Chorcaí Contae Chorcaí Contae Chorcaí Contae Chorcaí

€50.00 €100.00 €50.00 €108.00

€100.00 €100.00 €50.00 €107.16 €50.00

Craobh Chathair Luimnigh Craobh Chaisleán Nua Thiar

Luimneach Luimneach

Cúige Mumhan Cúige Mumhan

Contae Luimnigh Contae Luimnigh

€500.00

€834.00 €343.66

An Cumann Gaelach, Cluain Meala Craobh an Aonaigh Caiseal Mumhan Craobh Dhurlas Éile Craobh Uí Icí, Carraig na Siúre

Cluain Meala An tAonach Caiseal Durlas Éile Carraig na Siúre

Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan Cúige Mumhan

Contae Thiobraid Árann Contae Thiobraid Árann Contae Thiobraid Árann Contae Thiobraid Árann Contae Thiobraid Árann

€226.00 €200.00 €210.00 €180.00

€320.00 €150.00 €237.00 €302.00 €450.00

Craobh Mhuineacháin Iomlán

Contae Mhuineacháin

Cúige Uladh

Contae Mhuineacháin

€12,437.87

€5.00 €15,946.48

Craobh Craobh Leitir Ceanainn / CLG N. Adhamhnáin CLG - Naomh Conaill CLG- Cub na gCeithre Máistir CLG Iorras CLG Dhún na nGall CLG Leitir Ceanainn CLG - An Clochán Liath CLG - Naomh Columba CLG Ghaoth Dobhair CLG na Dúnaibh P& M Connaghachtan CLG - Dún na nGall

Baile Leitir Ceanainn Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall

Cúige Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh

Contae Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall Contae Dhún na nGall

€4,800.00

€280.00

Craobh Mhuineacháin

Muineacháin

Cúige Uladh

Contae Mhuineacháin

€110.00

€120.00

Pobal ar a'n Iúl

Contae Lú

Cúige Uladh

Contae Lú

€114.47

Craobh Bheannchair Craobh Ard Mhic Nasca Craobh Leath Chathail Craobh an Iúir Craobh Bhoirche Íochtar Feis an Dúin

Contae an Dúin Contae an Dúin Contae an Dúin Contae an Dúin Contae an Dúin Contae an Dúin

Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh

Contae an Dúin Contae an Dúin Contae an Dúin Contae an Dúin Contae an Dúin

€90.00 €187.00 €253.00

Craobh Ard Eoghain Craobh Bhun Abhann Dalla Craobh Aindrias Mhic Dubhthaigh Craobh Phort Ghleann Abhainn Craobh Bhaile Raghnaill Craobh Bhaile an Chaisil Craobh Naomh Pádraig Craobh Mhic Easmainn

Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma

Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh

Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma Contae Aontroma

€130.00 €100.00 €120.00 €180.00 €85.00 €550.00 €404.00

€140.00 €300.00 €100.00 €137.50 €150.00 €75.00 €600.00 €404.00

Craobh An Chréagáin Íochtaraigh

Contae Ard Mhacha

Cúige Uladh

Contae Ard Mhacha

€200.00

€219.76

Craobh Ghleann an Iolair Craobh Charn Tóchair Baile na Scríne

Contae Dhoire Contae Dhoire Contae Dhoire

Cúige Uladh Cúige Uladh

Contae Dhoire Contae Dhoire

€80.00 €85.00 €90.00

€140.00 €220.00 €120.00

Feis Lios na Scéithe Tús Nua

Contae Fhear Manach Contae Fhear Manach

Cúige Uladh Cúige Uladh

Contae Fhear Manach Contae Fhear Manach

€270.00 €240.00

€300.00 €300.00

Craobh Chabhán an Chaorthainn Craobh Rua Dún Geanainn Craobh Mhic an Chrosáin Craobh Chaisleán na Deirge Feis Oileán agus Cluaine

Contae Thír Contae Thír Contae Thír Contae Thír Contae Thír

Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh Cúige Uladh

Contae Thír Contae Thír Contae Thír Contae Thír Contae Thír

€216.00 €403.00

€120.00

€213.85 €485.26 €230.00 €150.00 €40.00

€8,877.47 €20,965.34

€8,076.69 €25,541.76

Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain

€100.00 €107.00

€200.00

2018

€50.00

Iomlán Olliomlán

‘Teanga gan Teorainn’

Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain Eoghain

€215.00 €250.00 €300.00 €200.00

€50.00 €175.00 €100.00 €150.00 €315.00 €250.00 €50.00 €300.00

2017 €564.50 €594.60 €100.00 €300.00 €228.82 €416.33

€200.00 €260.00 €147.07 €450.00 €40.00 €50.00

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

3.7. COMHBHRÓN

Cuimhnímid go speisialta ar na Conraitheoirí agus ar na Gaeil uaisle a fuair bás i rith na bliana: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Agnes Ó Ceallaigh Áine Ó Fearaíl Áine Uí Dhonnchadha Áine Uí Fhlatharta Áine Uí Shé Alfred Mac Lochlainn An tAthair Seosamh Ó Mealáin An tStiúr Caoimhín Ní Uallacháin Angela Uí Chonmhuí Anna Brioscú Aodhán Ó Conchúir Art Ó Colmáin Beatie Uí Chéilleachair Bláthnaid Uí Dhubhthaigh Breandán Mac Eachrainn Breandán Ó hUallacháin Briain Breathnach Bríd Bn. Uí Dhabhoráin Caitlín Mac Seoin Claire Ó Cléirigh Colette Ní Mhoitleigh Diarmuid Mac Fhlannchadha Dónal Mac Coiti

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Dónal Ó Caoláin Dr Bríd Ó Dochartaigh Dr. Lorcán Ó Tuama Eamonn Fitzmaurice Edna Uí Chinnéide Eithne Ní Choinmhídhe Mhic Aoidh Eoin Ó Coinn Eoin Ó Tighearnaigh Fiachra Ó Ceallaigh Joan Ó Loingsigh Liam Ó Muirthile Lily Uí Riordáin Lorcán Ó Hóbáin Máire de Paor Máire Mhac Giolla Máire Proinséas Ní Chatháin Máire Uí Conalláin Máire Uí Raghallaigh Mairéad Ni Mhaonaigh Mairead Uí Mhurchú Máirtín Mac Fheorais Mícheal de Brúch Nan Ghriallais

‘Teanga gan Teorainn’

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Nóra de Hóir Pádraig Ó Mathúna Paul Fitzgerald Peadar Ó Cualáin Peter Ó Domhnaill Pól Ó Catháin Réamonn Ó Cinnéide Rita Uí Chéidigh Séamas Ó Cléirigh Séamas Ó hEartúin Seán Mac Niocaill Seán Ó Domhnaill Seán Ó Fiannaí Seán Ó Loingsigh Seosamh Ó Brollacháin Shane Cuffe Siobhan Uí Chianáin Siobhán Uí Riain Tadhg de Brún Tadhg Ó Flatharta Tomás Ó Briain Tomás Ó Ríordáin Úna Uí Rócháin

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Déan Campaí teagmháil linn anois leÓgras tuilleadh eolais fháil faoi Samhraidh i Mí Iúil a2015 Chlubanna agus faoi Champaí Ógras do phaistí ó 7-14 bliana d’aois. Clubanna Do Daoine óga ó 7 – 19 bliana d’aois Baile Átha Cliath, Cill Dara, Gaillimh, Co. Chiarraí, Campaí do Phaistí ó 7-14 bliana d’aois Co. Uibh Fhailí Tuilleadh eolais: www.ogras.ie +353 1 4751487

Tuileadh Eolais agus Foirmeacha: www.ogras.ie ‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

4. TUAIRISCÍ Ó AONAID ÉAGSÚIL DEN EAGRAÍOCHT 4.1. TUAIRISC SEACHTAIN NA GAEILGE LE ENERGIA

D’eagraigh breis ‘s 200 grúpa imeachtaí don fhéile féin ar fud na hÉireann agus ar fud an domhain anuraidh. Buíochas le hEnergia chuireamar ciste tacaíochta de €10,000 ar fáil do na grúpaí pobail i mbun imeachtaí a eagrú do #SnaG18, agus ghlac 94% de scoileanna na hÉireann páirt san fhéile. B’iad Caitlín Nic Aoidh, láithreoir aimsire le TG4, James Patrice, blagálaí agus imreoir Thiobraid Árainn, Noel McGrath a bhí mar ambasadóirí na féile. Ceann de na himeachtaí is mó a bhí ann in 2018 ná Lá na Meán Sóisialta, feachtas nua a spreag daoine fud fad an domhain le tuilleadh Gaeilge a úsáid ar na meáin shóisialta. Bhí an haischlib #LNMS18 ag treochtú mar chuid den lá agus bhí imeacht ar siúl mar chuid de in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath. I mbliana is iad Linda Ervine ó Turas in Oirthear Bhéal Feirste, Tracy Clifford, láithreoir ar 2FM a d’fhoghlaim Gaeilge le linn Bhliain na Gaeilge, Sibéal Ní Chasaide, amhránaí ó Ghaeltacht Ráth Chairn agus imreoir le Baile Átha Cliath, Michael Daragh Macauley atá mar ambasadóirí. #Comhrá18 D’éirigh le grúpaí pobail ar chúig mhór-roinn na cruinne 172 uair a’chloig cainte as Gaeilge a chur díobh i gcomhar le Conradh na Gaeilge mar

chuid den churiarracht domhanda #Comhrá18 anuraidh. Mhair an churiarracht ó 8 - 15 Deireadh Fómhair 2018. Bhí #Comhrá18 mar cheann de phríomhimeachtaí Bhliain na Gaeilge inar ghlac níos mó ná 1,050 duine ó 80 grúpa i ndeich dtír éagsúla páirt sa chaint. Is bealach spraíúil, éagsúil é an churiarracht bhliantúil seo chun pobal na Gaeilge ó cheithre airde na cruinne

Ambasadóirí Sheachtain na Gaeilge le Energia 2019

a nascadh le chéile agus chun úsáid na teanga a chur chun cinn i measc an phobail idirnáisiúnta. Bhí grúpaí ón Eoraip, ón Áis, ó Mheiriceá Thuaidh, ó Mheiriceá Theas, agus ón Astráil ag comhrá lena chéile ar-líne mar chuid de churiarracht na bliana seo caite. Bhí an comhrá Gaeilge gan stad á shruthú beo ar www.snag.ie ar feadh na seachtaine agus an haischlib #Comhrá18 in úsáid ar Twitter. Orlaith Nic Ghearailt Bainisteoir Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta +353 (0)1 4757401 | snag@cnag.ie www.snag.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

9 1 0 2 a t r 1-17 Má @ snagaeilge

#SnaG19 www.snag.ie ‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

rte.ie/rnag

@RTERnaG

Ard-Fheis 2019, Muineachán

/RTERnaG

t +353 91 506677

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

4.2. TUAIRISC AN COIMISIÚN LE RINCÍ GAELACHA

Thugamar fúinn an Ghaeilge a chur chun cinn le linn bliain na Gaeilge. Bhí imeachtaí againn ag Oireachtas na hÉireann chun cúrsaí teanga a cheiliúradh. Bronnadh gradam speisialta ar Mháirín Ní Ruairc Tuathaigh as ucht a saothair ar son na Gaeilge. Bhí toscairí ón gConradh I láthair ag na hOireachtais Cúige agus ar ndóigh le linn Oireachtas na hÉireann I gCill Áirne agus Oireachtas na Cruinne i nGlaschú. Bhí an Ghaeilge in úsáid ag na láithreoirí agus bhí ar gach iomaitheoir ainm , uimhir agus rince leithleach a rá agus iad ag clárú. Deineadh é seo ar bhealach an-taitneamhach agus chuireamar áiseanna ar fáil do dhaoine a chónaíonn thar lear. Ina theannta sin ní mór dóibh siúd atá ag tabhairt faoi na scrúduithe grád 1-3 in Éirinn agallamh simplí a dhéanamh as Gaeilge. Tá siollabas leagtha amach againn agus áiseanna curtha ar fáil chun cuidiú le múinteoirí agus iad ag ullmhú daltaí dos na scrúduithe. Táthar ag leanúint ar aghaidh leis na ceachtanna Gaeilge ag na cruinnithe den Choimisiún agus cuirtear tús le gach cruinniú anois le hAmhrán na bhFiann. Tá cúram na Gaeilge ag na baill atá tofa ón gConradh agus tá feiceálacht na teanga ag dul I bhfeabhas. I mbliana beidh Tomás Ó Sé mar thimire Gaeilge le linn Oireachtas na hÉireann. Tá feachtas á reáchtáil againnLabhraím Gaeilge #isféidirleatsa! Ina

Baill de An Coimisiúin le Rincí Gaelacha ag Oireachtas Rince na hÉireann

theannta sin tá an chuid Gaeilge á labhairt ag na cailíní san Oifig agus táimid chun nuacht litir a sheoladh ón oifig cúpla uair sa bhliain le scéakta, seanfhocail, nuacht, cuardach focail agus araile. CÉIM EILE a thabharfar ar an litir seo agus tá Cáit san oifig chun dul I ngleic leis le cúnamh ón PRO agus Coiste na Gaeilge. Ag Oireachtas na Cruinne sa Bhaile Glas North Carolina, reachtáilfear ranganna Gaeilge agus beidh deis ag daoine an Ghaeilge a úsáid. Thairis sin beidh amhráin An Choimisiúin, Rince is ansa le CLRG le cloisteáil i gCill Airne agus i Greensboro. Amach anso beidh níos mó béime ar labhairt na Gaeilge in imeachtaí a bhaineann le CLRG. Ar aghaidh Linn! Orfhlaith Ní Bhriain-Uí Ruairc ADCRG Oifigeach Caidreamh Poiblí An Coimisiún Le Rincí Gaelacha www.clrg.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

4.3. TUAIRISC AN SIOPA LEABHAR

Ionad cultúrtha agus litríochta an Siopa Leabhar, ionad a chuireann lón léitheoireachta agus machnaimh ar fáil do léitheoirí, cainteoirí agus foghlaimeoirí na Gaeilge. Tá an Siopa lonnaite ar urlár na talún i bhfoirgneamh Chonradh na Gaeilge ar Shráid Fhearchair. Dlúthchuid de ghnó laethúil an tsiopa ná an Ghaeilge a chur chun cinn agus tacaíocht a thabhairt do phobal na Gaeilge, agus tá ról lárnach ag teaghlaigh agus páistí sa phobal sin. Tá cúram againn sa siopa féachaint an féidir linn teacht ar an ábhar atá ag teastáil ó na teaghlaigh seo, nó comhairle a thabhairt faoi nithe eile a bheadh oiriúnach. Tugann an Siopa tacaíocht do theaghlaigh atá ag iarraidh páistí a thógáil le Gaeilge. Is minic a bhímid ag caint le tuismitheoirí nó seantuismitheoirí faoi na bealaí éagsúla atá ann chun an Ghaeilge a tharraingt isteach sa saol laethúil. Bíonn an-tóir ar na leabhair amhrán i gcónaí, mar bhealach chun an teanga a thabhairt isteach i ngíomhaíochtaí laethúla ar bhealach spraíúil. Ina theannta sin, is féidir linn acmhainní a mholadh a úsáidtear chun gramadach na Gaeilge a fhoghlaim agus a fheabhsú, agus cnuasaigh nathanna is féidir a úsáid le páistí óga. Comhlíonann an Siopa orduithe ó chlúbanna leabhar agus ó chustaiméirí aonair ar fud na cruinne. Bímis ag plé le horduithe scoile chomh maith, ag soláthar leabhar agus cluichí do bhunscoileanna agus meánscoileanna. Is féidir le múinteoirí teagmháil a

Réimse leathan léitheoireachta agus earraí Gaelacha ar fáil ins An Siopa Leabhar

dhéanamh linn féachaint an bhfuil táirgí againn agus cad is féidir linn a fháil isteach. Tá fás ag teacht i gcónaí ar líon na leabhar atá ar fáil don uile aoisghrúpa, go háirithe na leabhair do pháistí. Tá ábhar misnigh is mórtais dúinn ansin, agus an méid sin leabhair iontacha ildaite anois ar fáil do pháistí a bhfuil fonn orthu leabhair a léamh i nGaeilge, idir aistriúcháin ó theangacha eile agus shaothair de bhunadh na Gaeilge. Tá líon na leabhar do dhéagóirí ag dul i méid de réir a chéile freisin, más mall féin. Táimid sa Siopa ag súil go mór le tuilleadh teideal a chur i rannóg na déaglitríochta sna blianta amach romhainn. Gráinne Ní Mhuilneoir, Bainisteoir, An Siopa Leabhar +353 1 478 3814 siopa@cnag.ie www.cnag.ie/siopa

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

4.4. TUAIRISC RAIDIÓ RÍ-RÁ

Bhí Raidió Rí-Rá 10 mbliana ar an aer i 2018. Chun ceilirúadh a dhéanamh ar sin, bhí an stáisiún ag craoladh ar FM i mBaile Átha Cliath, Corcaigh, Gaillimh agus Luimneach ar feadh 10 lá i Mí an Mhárta. Bhí an-rath ar an tréimhse ar FM. Bhí scoileanna ag tiúnáil isteach agus ag éisteacht ón seomra ranga agus mheallamar níos mó daoine le héisteacht le craoltóireacht na Gaeilge. Tá súil againn tréimhse eile a dhéanamh ar FM i mbliana.

Comharthaíocht Raidió Rí-Rá ag an bhféile cheoil Body & Soul

Bhí an-éileamh ar cheardlanna Raidió Rí-Rá chomh maith. Rinneadh os cionn 50 ceardlann raidió le bunscoileanna, meánscoileanna, clubanna óga agus grúpaí Gaeilge eile.Tugann na ceardlanna deis do dhaoine óga blaiseadh den chraoltóireacht a fháil, dul i dtaithí ar threalamh raidió a úsáid agus scileanna cumarsáide a fhoghlaim. Tá liosta feithimh fhada againn cheana féin do cheardlanna raidió 2019. Bhí neart glórtha nua le cloisteáil ar Raidió Rí-Rá le bliain anuas. Fuair daltaí agus mic léinn a bhí ar thaithí oibre le Conradh na Gaeilge deis cláir raidió beo agus réamhthaifeadta a chur i láthair.

Chomh maith leis sin, chuireamar le líon na gclár beo agus le líon na gclár réamhthaifeadta le linn 2018 agus mhéadaigh foireann an stáisiúin. Le ceiliúradh a dhéanamh ar Bhliain na Gaeilge chuireamar dlúthdhiosca speisialta le chéile. Thosaigh an tionscnamh CEOL i 2005 ach eisíodh an ceann is mó riamh i 2018. Seoladh cóip den albam chuig 350,000 dalta meánscoile, chuaigh dlúthdhiosca go gach bunscoil sa tír agus roinneadh cóipeanna ar chlubanna óige agus ar ghrúpaí Gaeilge eile. Bhí amhráin ar an albam le Picture This, JP Cooper, Kodaline, John Gibbons, Soulé, Gavin James, Wheatus, The Academic, Parson James, Hudson Taylor, The Coronas, Wild Youth, Chasing Abbey, Delorentos, Sibéal le The Crannberries, Seo Linn agus Nóra agus Jade. Rinne an t-aisteoir Saoirse Ronan agus an ceoltóir Macklemore taifead ar mhír speisialta le fáilte a chur roimh na héisteoirí. Chomh maith leis sin, cuireadh leabhrán speisialta le chéile le liricí na n-amhrán agus teachtaireacht ó Uachtarán na hÉireann Micheál D. Ó hUigínn. Eisíodh an t-albam ar 26 Meán Fómhair agus chuaigh an banna Kodaline ar cuairt go Coláiste Loreto i Sord leis na dlúthdhioscaí a bhronnadh ar na daltaí. Faoi láthair tá Raidió Rí-Rá ag craoladh ar líne ag rrr.ie, ar DAB in áiteanna áirithe agus ar an aip. Tá an aip le fáil saor in aisce do ghutháin iOS agus Android. Bíonn foireann Raidió Rí-Rá i gcónaí ag breathnú chun tosaigh agus ag smaoineamh ar thodhchaí an stáisiúin. Tá sé mar sprioc againn bheith ag craoladh ar FM go lánaimseartha i ngach contae sa tír agus táimid ag obair go dian ar seo faoi láthair agus ag súil go mbeimid in ann an chéim seo a ghlacadh go luath. Niamh Ní Chróinín Bainisteoir, Raidió Rí-Rá www.rrr.ie | niamh@cnag.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

4.5. TUAIRISC BLIAIN NA GAEILGE 2018

Anois go bhfuil sí thart, is tábhachtach breathnú siar ar an dul chun chinn agus ar an méid a bhaineadh amach le linn Bhliain na Gaeilge 2018 agus Comóradh 125 bliain de Chonradh na Gaeilge… Cuireadh tús spleodrach leis an mbliain le clár beo ar TG4, a craoladh ó Thigh Phaidí Uí Shé i nGaeltacht Chorca Dhubhne; Fáilte 2018. Le ceol beo ó a leithéidí Mhuireann Nic Amhlaoibh, Pólca 4 agus níos mó, mheall an clár lucht féachana de os cionn 230k duine, an lucht féachana is mó a bhí ag TG4 le linn 2017. Taispeánadh mír a thaifead an tUachtarán Micheál D. Ó hUiginn, a bhí mar phátrún ar Bhliain na Gaeilge, le linn an chláir, inar mhol sé don phobal páirt a ghlacadh sa bhliain. Is iad Lynette Fay, Eoghan McDermott agus Bláthnaid Ní Chofaigh a bhí mar ambasadóirí ar Bhliain na Gaeilge 2018, agus is iad a thug ceannaireacht le deashampla don phobal. D’fhreastlaíodar ar imeachtaí pobail, labhraíodar amach ar na meáin shóisialta agus ghlacadar páirt i bhfeachtais na bliana. Seoladh an chéad chlár imeachtaí den bhliain agus na hambasadóirí ar fad i láthair i Roinn an dTaoisigh le Leo Varadkar. Is Lynette Fay a bhí mar bhean an tí nuair a sheol an tAire Joe McHugh an dara clár imeachtaí i nGleann Cholm Cille, Dún na nGall. Bhí ciste tacaíochta d’imeachtaí pobail ar fáil mar chuid de Bhliain na Gaeilge, Ciste 125. Chuireadh os cionn 350 iarratas isteach ar an gciste, bhí anéileamh air. D’éirigh leis an gciste maoiniú a chuir ar fail do 250 imeacht fud fad an oileáin agus an domhan,

BEO - Gaelach agus Bródúil i mBaile Átha Cliath

€125,000 san iomlán. San áireamh sna himeachtaí seo bhí ceann i ngach contae ar an oiléan, chomh maith le himeachtaí thar sáile; Ghearmáin, sa Fhrainc, i SAM, i gCeanada agus san Indinéis. Reáchtáladh ceann de phríomhimeachtaí Bhliain na Gaeilge “BEO: Gaelach & Bródúil” i mBaile Átha Cliath ar an 14 Aibreán. Bhí an-siamsaíocht ann, le ceol ó Scannal, Kíla agus na Delorentos agus is iad ambasadóirí na bliana, Lynette Fay, Eoghan McDermott agus Bláthnaid Ní Chofaigh a chuir an rud ar fad i láthair. Labhair pátrún na bliana, an tUachtarán Mícheál D. Ó hUigínn, leis an slua chomh maith. Clúdaíodh an t-imeacht ar an Nuacht ar RTÉ agus TG4, agus tá aiseolas fíordhearfach faighte ar ais againn air. Tuairiscíodh go raibh 7,000 rannpháirtí de gach aon aois ann. Tháinig cuid de na rannpháirtí ar bhusanna - bhí 17 bus a thaisteal go BÁC ó fud fad an oileáin. Seoladh 1,400 giolc ar an lá ag baint leas as haischlin oifigiúil an imeachta #GaeilgeBheo.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Scaipeadh 350,000 cóip den dlúthdhiosca CEOL 2018 ar gach dalta iarbhunscoile sa tír a bhfuil staidéar á dhéanamh acu ar an nGaeilge, agus cóip go gach bunscoil sa tír chomh maith mar chuid de Bhliain na Gaeilge. Is idir chóipeanna crua agus chóid íoslódálacha a scaipeadh. I measc na gceoltóirí clúiteacha a ghlac páirt i mbliana bhí Macklemore, Picture This, JP Cooper, John Gibbons agus níos mó. Cuireadh físeáin le chéile leis

Seoladh CEOL 2018 le hEoghan McDermott agus Kodaline

na hamhráin agus bhreathnaigh nach mór 1,000,000 ar an físeán de Picture This amháin. Bhí ambasadóir na bliana Eoghan McDermott lárnach sa togra seo. Reáchtáladh dhá chomórtas scoile náisiúnta mar chuid de Bhliain na Gaeilge 2018. Is comórtas ealaíne do bhunscoileanna amháin a bhí i gceann acu, agus bronnadh duais €1000 don phictiúr is fearr i ngach contae. Seoladh beagnach 4,000 iarratas isteach don chomórtas ealaíne. “Gaelfhiseán na Bliana” ab ainm don chomórtas eile. Bhí an comórtas seo oscailte do bhunscoileanna agus d’iarbhunscoileanna. Iarradh ar scoileanna físeáin cheoil a chruthú as Gaeilge. Bhí €1000 le bronnadh ar an bhfíseán is fearr i ngach contae, agus seoladh os cionn 200 iarratas isteach don chomórtas seo. Thaistil foireann Bhliain na Gaeilge 2018

mórthimpeall na tíre leis na duaiseanna a bhronnadh ar gach scoil a bhí an bua acu - 64 ócáid inar bronnadh €64,000. Tugadh cuireadh dos na comhairlí áitiúla freastal ar na bronntaí agus d’fhreastal roinnt mhaith ionadaithe ó na comhairlí ar na bronntaí. Mar chuid de Bhliain na Gaeilge, agus don chéad uair riamh, bhí láthair champála Gaeltachta ag an fhéile cheoil is mó sa tír. Bhí gá le clárú le spás a chuir in áirithe agus líonadh an 200 spás laistigh de sheachtain. Tarraingíodh deá-phoiblíocht ar an láthair champála seo mar gheall ar ghlaineacht na háite i ndiaidh na féile. Chomh maith leis an láthair champála, bhí Bliain na Gaeilge i gceannas ar cheann des na ardáin níos lú; An Chollchoill, chuile oíche. Ní raibh ach Gaeilge le cloisteáil ón ardán sa tréimhse seo agus d’éirigh leis an slua is mó a tharraingt ag an ardán le 3 bliain anuas. Le linn Bhliain na Gaeilge, cruthaíodh neart deiseanna le cás na Gaeilge agus na Gaeltachta a phlé. Tarraingíodh ard air nuar a phléadh Bliain na Gaeilge ar chlár ar Newstalk - is as seo a tháinig an haischlib #NílSéCGL ar Twitter, a bhí ag treochtú go forleathan ar an suíomh. Coimisiúnaíodh clár fáisnéise ar RTÉ ina bhí Bláthnaid Ní Chofaigh, ambasadóir Bhliain na Gaeilge, mar láithreoir. “Lig Liom” an t-ainm a bhí ar an gclár agus tharraing Bláthnaid aird ar an bhfrustrachas a bhíonn uirthi agus í ag streachailt i ndomhan lán le Béarla. Is deis a bhí i mBliain na Gaeilge 2018 an Ghaeilge a cheiliúradh i measc an mhórphobal. Tarraingíodh ard uirthi arís is arís eile, agus foghlamaíodh anchuid uaithi chomh maith. Táthar ag súil go mbeidh an deis sin againn arís. Síomha Ní Ruairc & Pól Ó Finn, Comhordaitheoirí, www.gaeilge2018.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

4.6. TUAIRISC AN CULTÚR CLUB

Chuireamar tús oifigiúil le Cultúr Club ag tús na bliana seo caite, réimse de thograí nuálaíocha atá á bhforbairt ag Conradh na Gaeilge chun féiniúlacht Éireann a neartú i measc an diaspóra agus an diaspóra dáimhe le cabhair na teanga agus an chultúir Ghaelaigh. Ó shin i leith, tá spreagadh na teanga ar ardán idirnáisiúnta ag dul ó neart go neart a bhuíochas le tacaíocht Chraobhacha an Chonartha thar sáile! Táimid tar éis:

agus ábhar foinse-oscailte na Pop Up Gaeltachta ina measc;

• trí leabhrán gníomhaíochta Cultúr Club a chur ar fáil in aisce ar-líne do pháistí an diaspóra san aoisghrúpa 6 – 16 bliana d’aois:

• bunachar d’ábhar de réir théamaí an churaclaim Cultúr Club a chur le chéile ag http://bit.ly/ acmhainni2018;

• Leabhrán A = 6 – 8 mbliana • Leabhrán B = 9 – 12 bhliain • Leabhrán C = 13 – 16 bliana • trí scéim phíolótach a reáchtáil san Astráil, sa Nua Shéalainn, agus sa Bhreatain Mhór; • ceardlanna oiliúna a reáchtáil go háitiúil chun tuismitheoirí, múinteoirí agus éascaitheoirí féideartha eile a chumasú in Perth, Sydney, Melbourne, Wellington, Dún Éideann, Glaschú, agus Londain; • dul i gcomhairle le lucht na dteangacha dúchais agus cuairt a thabhairt ar scoileanna áitiúla sna tíortha éagsúla; • acmhainní breise a chur ar fáil ar-líne in aisce, bailiúchán de phóstaeir dhátheangacha Doodles de chuid Kay Stauffer

Cultúr Club ar chuairt san Astráil in 2018

• fóram tacaíochta agus eolais a thosú ar Facebook ag http://bit.ly/ foramfacebook; agus moltaí agus • comhairle, tacaíochtaí praiticiúla a chur ar fáil do chraobhacha an Chonartha, d’ambasáidí agus do chonsalachtaí na hÉireann, agus do ghrúpaí pobail agus teanga eile ar shé mhór-roinn na cruinne, ón Indinéis go dtí an Afraic. Tá an chéad shraith de na leabhráin ghníomhaíochta bunaithe ar 12 théama den Éireannachas agus cuimsíonn siad seo idir théamaí nuaaimseartha agus théamaí traidisiúnta araon. Is curaclam cuimsitheach, comhordaithe, idirghníomhach é agus tá gach rud ar fáil le híoslódáil in aisce ó www.cnag.ie/CulturClub. Tá toradh na hoibre le feiceáil thar sáile cheana féin: bhain Craobh

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Chumann na Gaeltachta leas as na leabhráin ag Lá Mór na Gaeilge in Toronto anuraidh, tá ranganna Gaeilge do pháistí á n-eagrú ag Conradh na Gaeilge i Londain go luath san earrach, agus ba mhaith le Conradh na Gaeilge Ghlaschú na ranganna seachtainiúla a eagraíonn siadsan do pháistí an cheantair cheana féin a athbhrandáil faoin ainm Cultúr Club.

Cultúr Club, Wisconsin

Anuas air sin uile, tá a gcuid féin á déanamh ag Craobhacha eile den togra. D’eagraigh Craobh Chumar an Dá Uisce oíche eolais agus caint Ghaeilge faoin ainm Cultúr Club i stát Nua Eabhrac anuraidh, agus tá comhaid fhuaime agus ábhar breise á fhorbairt don mhórchuraclam ag Craobh na nAingeal ar mhaithe leis na ranganna atá á reáchtáil acu féin do pháistí Los Angeles in California sna Stáit Aontaithe freisin. Tá Craobh nua tar éis clárú leis an gConradh in New Jersey sna Stáit Aontaithe fosta, tá beocht as an nua i Londain na Breataine le Conradh na

Gaeilge i Londain cláraithe linn anois, agus cé gur Iodálaigh iad formhór an choiste reatha de Chraobh na Máthairtheangacha, tá comhoibriú idirnáisiúnta iontach ar siúl leis an ngrúpa ilteangachais Mother Tongues anseo in Éirinn agus thar sáile cheana féin. Buíochas arís le maoiniú ó Chlár Tacaíochta Eisimirceach de chuid na Roinne Gnóthaí Eachtracha & Trádála agus ó Scéimeanna Tacaíochta Gaeilge na Roinne Cultúir, Oidhreachta & Gaeltachta, tá obair idir lámha cheana féin ar an dara sraith de leabhráin don aoisghrúpa céanna mar aon le treoirlínte do mhúinteoirí agus pleananna do shraith d’fhíseáin dírithe ar thuismitheoirí nua atá ina gcónaí thar sáile le páistí óga nó atá ag iarraidh Gaeilge a úsáid lena gclann. Fáiltíonn muid roimh mholtaí chun feabhais don ábhar Cultúr Club agus roimh ghrúpa Gaeilge ar bith eile ar mhaith leo clárú linn mar Chraobh nua. Is féidir le Craobhacha reatha nó le grúpaí Gaeilge thar sáile a gcuid tuairimí a roinnt linn nó tuilleadh eolais a fháil faoi thograí Cultúr Club ach teagmháil a dhéanamh linn. Síne Nic an Ailí Stiúrthóir, An Cultúr Club www.cnag.ie/CulturClub culturclub@cnag.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

4.7. TUAIRISC PEIG

Tráth gnóthach a bhí ann do PEIG.ie le míonna anuas le roinnt forbairtí agus athruithe ag titim amach. Tá athchóirú faoi lánseol ar an suíomh gréasáin agus beidh leagan úrnua de réidh i mí an Mhárta 2019. Tá súil againn go mbeidh an suíomh nua snasta, éasca le húsáid agus oiriúnach do phobal líofa na Gaeilge mar aon le foghlaimeoirí na teanga. Bígí ag faire amach dó le linn Sheachtain na Gaeilge! Anuas air sin bhí PEIG.ie i láthair ag Aonach Grad Ireland san RDS i mí Mheán Fómhair i gcomhpháirt le Foras na Gaeilge. Labhair foireann PEIG.ie le céimithe agus fostóirí eile araon faoi luach na Gaeilge i saol na fostaíochta agus faoi na deiseanna a bhí ar fáil leis an nGaeilge ag an am. Bhí rath ar an Aonach agus le linn 2019 beidh PEIG.ie ag freastal ar níos mó de na haonaigh seo, Higher Options ina measc, ar mhaithe le fostaíocht leis an nGaeilge a chur chun cinn. Thug Dáire ó fhoireann PEIG.ie caint le Foras na Gaeilge ag an Oireachtas faoi chúrsaí fostaíochta le Gaeilge, ina raibh Ciara Ní hÉ agus Aindriú De Paor mar aoichainteoirí. D’éirigh go seoigh leis an gcaint agus ba léir gur bhain an slua an-sult as an meid a bhí le rá faoi PEIG.ie D’éirigh le PEIG.ie dhá fhoilseachán a chur le chéile agus scaipeadh i measc phobal na Gaeilge. An t-aon cheann acú ná an Treoirleabhar Fostaíochta Gaeilge, leabhrán cuimsitheach ar staid na fostaíochta Gaeilge i láthair na huaire agus faoin eolas atá tábhachtach d’aon duine atá ag smaoineamh faoi a bheith ag obair i ról leis an teanga. Tugadh an t-ainm Stór Focal don Ionad Oibre ar an bhfoilseachán eile, leabhrán beag a thugann roinnt mhaith frásaí a bhíonn

Cur i láthair ar PEIG ag an Oireachtas

ag teastáil i suíomh oibre ina bhfuil an Ghaeilge ina príomhtheanga cumarsáide. Más maith leat cóipeanna de na leabhráin seo a fháil ní ghá ach ríomhphost a sheoladh chuig peig@cnag.ie Bíonn láithreacht láidir ag PEIG.ie ar na meáin shóisialta agus is mór an fás atá tagtha air thar na hardáin uile. Tá cuntas Instagram agus LinkedIn bunaithe ag PEIG.ie le déanaí agus tá an dá chuntas ag dul ó neart go neart ó shin. Le linn 2019 beidh fócas lárnach ag PEIG.ie ar fhíseáin a chur le chéile agus a phoibliú. Coinnigh súil amach dóibh tríd an mbliain. Tá Eolaire.PEIG.ie á eascú go fóill i gcomhpháirt le Glór na nGael agus anois beidh tuilleadh forbartha le déanaí air chun gréasán na ngnóthaí le Gaeilge a láidriú agus a neartú. Táimid i gcónaí ag iarraidh níos mó gnóthaií agus seirbhísí a chur leis an Eolaire agus le linn 2019 táimid muiníneach go mbeidh os cionn 200 acu le feiceáil air. Arís má chasann tú le haon ghnó atá ag feidhmiú trí mheán na Gaeilge cuir ar an eolas muid trí ríomhphost a sheaoladh chuig peig@cnag.ie Dónal Ó Gallchóir Feidhmeannach Ilmheán & Lárphointe Feasachta, www.peig.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

5. TUAIRISCÍ Ó NA TOGRAÍ 5.1. TUAIRISC AN CLÁR AS GAEILGE

Is í príomhaidhm An Clár As Gaeilge ná labhairt na Gaeilge a neartú sa chontae agus seirbhísí teanga cuí a fhorbairt chun freastal ar riachtanais phobal na Gaeilge. Is togra páirtnéireachta pobail é An Clár as Gaeilge Teoranta atá á eagrú ag Conradh na Gaeilge, Inis, agus atá á mhaoiniú ag Foras na Gaeilge. Tá an togra bunaithe le 17 mbliana anuas agus feidhmíonn sé as oifig bhuan in Inis le hOifigeach Forbartha agus Cúntóir Oifige fostaithe le clár gníomhaíochta a chur i bhfeidhm. Spriocanna Straitéiseacha • Stádas na Gaeilge sa chontae a neartú • Pobal na Gaeilge a spreagadh • Infheictheacht na Gaeilge a láidriú • Comhpháirtnéireacht le heagrais eile • Tacú le turasóireacht chultúrtha

iar-bhunscoileanna an chontae • Ba í Féile na hInse an fhéile teanga is mó sa cheantar i mbliana agus 35 bliana a bunaithe á gceiliúradh againn in 2019. Glacann breis agus 2,000 duine óga páirt i mbreis agus 100 imeachtaí trí mheán na Gaeilge • Cúl-Chaint atá mar theideal ar an gclár seanchais agus nuachta ar Clare FM le Domhnall Ó Loingsigh gach Satharn ar 9.00rn. Tuilleadh eolais: donal@clare.fm Oideachas Eagraíodh ranganna Gaeilge ag dhá leibhéal (bunleibhéal, meánleibhéal) i gCois na hAbhna i Lárionad Réigiúnda Chomhaltas Ceoltóirí Éireann i Meán Fómhair. Táimid ag tacú le Teach Abhaile, mar naíonra i Meán Fómhair 2019. Imeachtaí Óige Is campa samhraidh do pháistí bunscoile ó rang 3 – 6 bunaithe ar ghníomhaíochtaí trí mheán na Gaeilge é Scléip an tSamhraidh agus freastalaíonn suas le 120 páiste air gach bliain Táimid ag tacú le Gaelscoil Mhíchíl Cíosóg an Club Óg-Ógras atá acu a fhorbairt agus a chur chun cunn. Táimid ag cothú nascanna le Glór na nGael chun imeachtaí do Theaghlaigh a reáchtáil leo go rialta i rith na mbliana, mar shampla, Fleadh Nua agus srl Comhoibriú leis an bPobal Eagraítear siopa leabhar chuile bhliain mar uirlis phoiblíochta do leabhair trí Ghaeilge.

Slua breá bailithe do chomhrá bríomhar in Inis

Chun na spriocanna seo a bhaint amach, seo cuid de na himeachtaí a cuireadh i gcrích i gCo. an Chláir ó Ard-Fheis 2018: Imeachtaí Cultúrtha • Féile Scoildrámaíochta ar a bhfreastalaíonn bunscoileanna agus 56

Marc Mac an Adhastair Oifigeach Forbartha An Clár As Gaeilge 2 Clós na Beairice Sráid na Beairice Inis, Co an Chláir +353 (0)65 6864474 / anclarasgaeilge@gmail.com

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

5.2. TUAIRISC GAEL-FHORBAIRT NA GAILLIMHE

Bhí an-bhliain ag Gael Fhorbairt na Gaillimhe sa bhliain 2018. Idir Chlub Árus na nGael agus oifigí an Árais féin, bhí muid gnóthach. Bhí neart ócáidí cultúrtha agus sóisialta ar siúl sa Chlub agus san Áras, agus tá súil againn go mbeidh bliain ghnóthach eile againn arís i mbliana. Is gearr go mbeidh lárionad TechSpace do dhaoine óga ar fáil anseo do dhaltaí

Club Áras na nGael i nGaillimh

scoile roimh dheireadh na míosa, áit ina mbeidh ceardlann scileanna teicniúla ar siúl ar feadh na bliana. Mar is iondúil, tá muid ag cur ranganna Gaeilge ar fáil ag ceithre leibhéal gach uile seachtain agus chomh maith leis sin tá dhá leibhéal ranganna damhsa ar an sean-nós i gClub Áras na nGael uair sa tseachtain freisin. Tá dhá oíche de ranganna Gaeilge againn an téarma

seo. Bíonn ranganna dátheangacha ceoil ar siúl chomh maith. Beidh idir dianchúrsaí agus cúrsaí lae Gaeilge ar fáil i rith na bliana chomh maith. Idir na ranganna san Áras agus sna Gaelscoileanna i gCnoc na Cathrach agus Uarán Mór, tá neart ranganna Gaeilge ar fáil. Tá cúrsaí an Chlub ag dul go maith, idir Oíche na bhFoghlaimeoirí agus na Ranganna Damhsa ar an Sean-nós, agus na himeachtaí sóisialta ar fad! Is gearr go mbeidh Seachtain na Gaeilge linn agus tá neart ócáidí le fógairt againn, coinnígí súil amach ar an leathanach Facebook agus ár suíomh idirlíon le bheith suas chun dáta ar na himeachtaí ar fad a bhíonn ag tarlú. Tá Gael Fhorbairt na Gaillimhe ag leanacht ar aghaidh ag obair leis na tograí agus leis na cumainn nuabhunaithe anseo i nGaillimh chomh maith. Tá Gael na Gaillimhe ag dul ó neart go neart gach uile sheachtain. Tá an grúpa Caint agus Comhrá fós ag castáil le chéile i McCambridges uair sa tseachtain chomh maith agus bíonn neart cainte ar siúl acu anseo, buailigí isteach má fhaigheann sibh deis. Chomh maith leis sin, más áit um thráthnóna atá tú ag lorg, chun cleachtadh a dhéanamh ar do chuid Gaeilge ná deán dearmad go mbíonn an-oícheanta go deo sa Chlub a bhíonn ar oscailt Luan go Satharn, agus fáilte roimh chách!. Caoimhe Ní Ghriallais Oifigeach Forbartha Gaeilge, Togra Ghael-Fhorbairt na Gaillimhe Teo. caoimhe@cnag.ie www.arasnangael.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

5.3. TUAIRISC POBAL AR A’N IÚL

Tá Pobal ar a’n Iúl ag ceiliúradh ceithre bliana ar an fhód ó mhí na Nollag. Tá sé mar mhórsprioc ag Pobal ar a’n Iúl cur le deiseanna úsáide Gaeilge i gceantar na hÓmaí mar thacaíocht dóibh siúd atá ag freastal ar ranganna, nó a bhfuil ardleibhéal teanga bainte amach acu cheana féin. Chuige sin, eagraímid réimse leathan imeachtaí do dhaoine óga, foghlaimeoirí fásta agus cainteoirí líofa. Tá ag éirí go hiontach lenár nGrúpa Siúlóide, atá ar an fhód le bliain go leith anuas. Bíonn siúlóid againn uair sa mhí, agus tá go leor daoine ó taobh amuigh den cheantar i ndiaidh freastal ar na siúlóidí. Déanaimid iarracht chomh maith freastal ar dhaoine a bhfuil líofacht sa Ghaeilge bainte amach acu, ach atá ag iarraidh cur le scileanna scríofa s’acu trí dhianchúrsa cruinnis/ saibhris a chur ar fáil gach bliain mar chuid d’Fhéile Pheadar Joe chomh maith le clár leathan imeachtaí, ina measc, léachtaí ar dhaoine áitiúla, seisiún scéalaíochta le muintir Rann na Feirste agus turas bus/ siúlóid le haird a dhíriú ar seansuíomhanna i nGaeltacht Thír Eoghain. Anuraidh d’eagraigh muid turas go hAlbain do cheathrar Gaeilgeoir déag le cuidiú ó Scéim Cholmcille agus tá turas inchónaithe Gaeltachta eagraithe againn ag tús mhí Feabhra i gcomhar le Comhairle Ceantair Dhún na nGall. Bíonn Oícheanta Gaelacha rialta againn le ceolchoirm, seoladh leabhair, oíche scannáin, nó seisiún ceoil agus d’eagraigh muid an chéad Popup Gaeltacht ar an Ómaigh mar chuid d’Fhéile Pheadar Joe. Ar ndóigh, 58

níl anseo ach cuid de na rudaí atá ar siúl againn tabhair spléachadh ar ár leathanach Facebook le níos mó a fheiceáil. Tá ochtó duine óg ag freastal ar na clubanna Ógras/Cairde le Chéile agus daichead ag freastal ar na clubanna do dhaoine óga nach bhfuil Gaeilge ar a dtoil acu ach atá ag foghlaim

Fondúireacht Feamainne Scoláireacht - £6000 ar fáil do dhaltaí ó mhórcheantar na hÓmaí atá ag iarraidh staidéar a dhéanamh ar an Ghaeilge Ar an Ollscoil

Rinne muid go leor taighde le pobal na Gaeilge ar na riachtanais s’acu agus tá súil againn go gcuideodh an Straitéis Gaeilge linn seasamh s’againn i measc pholaiteoirí agus i measc phobal na Gaeilge a threisiú. Tá todhchaí gheal i ndán don Ghaeilge i gceantar na hÓmaí! Michaeline Donnelly Oifigeach Forbartha Gaeilge Pobal ar a’n Iúl Dún Uladh 00 44 28 8224 2777 michaelinepaai@gmail.com

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

5.4. TUAIRISC SCÉIM AN AONAIGH

Oíche Chois Tine, i gCaiseal Go ndéana Dia trócaire ar Phádraig Ó Mathúna a fuair bás 9 Eanáir, 2019. Fear Chaisil, Gabha Geal, Gabha Óir, Ceoltóir, agus Gaeilgeoir den scoth ab ea Pádraig a chaith na blianta i gConradh na Gaeilge, i gCaiseal féin, sa Choiste Dúiche agus sa Choiste Gnó agus a bhí páirteach in ‘Dúchas’ - Éigse do Thiobraid Árann, a thosú sa bhliain 1983. D’imigh sé chun cónaithe lena bhean Siobhán go Dún Chaoin sna nóchaidí. Bhí an tUachtarán Micheál D. Ó hUiginn, cara saoil, i láthair i gCaiseal, 12 Eanáir, 2019, ag Aifreann na sochraide chomh maith le Cór Chúil Aodha, chun ómós a léiriú do Phádraig. Beannachtaí muintir Chaisil Mumhan, muintir Thiobraid Árann, agus muintir na hÉireann leat a Phádraig. Eagraítear Comhrá Cois Tine anbhríomhar gach Luan in Ósta Uí Riain, Caiseal. Bhí an-cheiliúradh acu freisin ag Cóisir na Nollag agus deir Seán Ó Duibhir gur thosaigh sé féin agus Pádraig Ó Mathúna an nós seachtainiúil “Comhrá Cois Tine” sin tríocha bliain ó shin. Carraig na Siúire: Bíonn Maidin Chaife gach Céadaoin i gCaife Marty idir 11.00 - meán lae agus freastal maith air. Tagann daoine eile chuig Comhrá san Óstán “The Old Mill” Oíche Chéadaoin agus tá leabhair Ghaeilge á léamh ag na baill i gCarraig na Siúire- nós atá nua agus á chothú acu. Durlas Is sa siopa leabhar “Bookworm”

Féile na Samhna san Aonach

nDurlas a bhíonn Maidin Chaife gach Máirt ar 11.00 am agus suas le fiche duine ag freastal air. Tagann daoine fásta eile chuig rang gach oíche Chéadaoin i mBunscoil na mBráithre, Durlas. An tAonach Bhí Féile na Samhna le Comórtais Iarbhunscoileanna, - Ealaín, Tráth na gCeist, Óráidíocht, agus Díospóireacht chomh maith le Pop Up Gaeltacht san Aonach i mí na Samhna. Bíonn an Naíonra ar siúl gach maidin agus bhí ceolchoirm ag na páistí do thuismitheoirí bródúla roimh Nollaig. Tagann slua maith chuig an Mhaidin Chaife gach Céadaoin. Pléadh filíocht Mháirtín Uí Dhireáin, mar chomóradh ar a bhás tríocha bliain ó shin, agus tá úrscéalta mar “Sobal Saol “ (Pádraig Standún), “Buille Marfach” (Anna Heussaff) agus “Mar a bhí ar dTús” (Joe Steve Ó Neachtain) léite ag daoine sa bhaile agus pléite ag ócáidí míosúla i nDún Mhuire. Pádraig Ó Neachtain, Oifigeach Forbartha, An tAonach www.cnagantaonach.ie cnagantaonach@gmail.com

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

5.5. TUAIRISC TOGRA MHAIGH EO

Is í Brídín Ní Cheallaigh Oifigeach Feidhmiúcháin Thogra Mhaigh Eo de Chonradh na Gaeilge. Tá oifig an Togra lonnaithe i Sráid Ellison i gCaisleán an Bharraigh agus é á riaradh mar oifig eolais don phobal. Is áit í a mbíonn fáil ag an bpobal uile ar eolas cuimsitheach faoi gach rud a bhaineann le saol na Gaeilge, scéimeanna tacaíochta, agus eile, agus tá sé dírithe ar phobal na Gaeilge agus ar phobal an Bhéarla araon. Tá ár gcuid oibre dírithe ar Chontae Mhaigh Eo ar fad, go speisialta ar cheantair Ghalltachta ach tríd ár gceangal láidir le craobhacha Chonradh na Gaeilge sa chontae, éiríonn linn go leor a dhéanamh. Oibríonn muid leis na ceantair uirbeacha go háirithe agus tá ceangal láidir againn le ceantair cosúil le Caisleán an Bharraigh, Clár Chlainne Mhuiris, Béal an Átha, Cathair na Mart, Baile an Róba, agus Béal Átha na Muice. Is tríd na bailte sin a dhéanann muid ceangail leis na ceantair tuaithe. Tá sé de pholasaí againn sa Togra comhoibriú le heagraíochtaí Gaeilge eile ar fud an chontae freisin. Chomh maith le ranganna do dhaoine fásta, leagamar béim arís i mbliana ar chlubanna scoile a bhunú i mbunscoileanna éagsúla ar fud an chontae. Cuireadh 6 Club Scoile ar bun le linn 2018 (Eanáir - Nollaig 2018) agus de réir na dtuairiscí ar fad, d’éirigh go maith leo. Bhí Campa Samhraidh againn i gCaisleán an Bharraigh freisin. Ní dhearna muid dearmad ach an oiread ar an bhFéile Scoildramaíochta 2018 a bhí ar siúl againn do scoileanna an chontae i Scoil Naomh Aingeal i gCaisleán an Bharraigh. D’eagraigh muid

Bronnadh duaiseanna Bliain na Gaeilge 2018

Féile Chontae Mhaigh Eo i gCaisleán an Bharraigh agus ghlac 6 scoil páirt inti. D’eagraigh muid Fleadh na nÓg i gColáiste Dhaibhéid. Reáchtáil muid comórtais cheoil, comórtais drámaíochta, agus comórtais aithris dánta. D’fhreastail thart ar 80 - 100 dalta ag an ócáid. Tugann sé sin spreagadh do na daltaí a gcuid Gaeilge a úsáid ag deireadh na scoilbhliana. Bíonn Ciorcal Léitheoireachta ar siúl againn uair sa mhí agus bíonn deis ag daoine leabhar Gaeilge a léamh agus ansin plé a dhéanamh ar an leabhar le chéile. Bíonn Siúlóid as Gaeilge againn gach dara Máirt agus tá ag éirí go maith leis seo. Bhí Seimineár ar siúl againn ag ceiliúradh Gnéithe de Shaol na Gaeilge i Maigh Eo, an teidéal a bhí againn don bhliain seo ná Conradh na Gaeilge ó 1893-2018. I measc na cainteoirí bhí Colmán Ó Raghallaigh, Máire Harris, Úna Ní Ghabhláin, Julian de Spáinn. Níl aon dabht faoi ach gur mhór an cuidiú an Togra do chur chun cinn na Gaeilge i gContae Mhaigh Eo. Bhí bliain anghnóthach againn ar fad! Brídín Ní Cheallaigh Oifigeach Feidhmiúcháin, Togra Mhaigh Eo de Chonradh na Gaeilge www.conradhmhaigheo.ie eolas@conradhmhaigheo.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

5.6. TUAIRISC MUINEACHÁN LE GAEILGE

Tá Oifigeach Forbartha Gaeilge nua ceaptha ag Muineachán le Gaeilge ó thús na bliana 2019. Is é Nollaig Mac Giolla Thuile as an Charraig Rua i dtuaisceart Mhuineacháin a bheidh sa ról as seo amach. Is iomaí dúshlán atá roimhe agus roimh an choiste amach anseo, ach tá siad ag súil go mór le dul i ngleic leis na dúshláin seo. Rugadh agus tógadh Nollaig ar an Charraig Rua i dtuaisceart Mhuineacháin, áit ar fhreastail sé ar Scoil Náisiúnta Dhoire Bhoithe. Ina dhiaidh sin, d’fhreastail sé ar Choláiste Mhic Carthainn i mbaile Mhuineacháin agus ba ansin a chuir sé suim mhór sa Ghaeilge. Ó shin i leith, tá céim chéadónóracha bainte amach aige i dTeanga agus Litríocht na Gaeilge in Ollscoil Uladh agus anuraidh bhain sé máistreacht amach i Scríobh agus Cumarsáid na Gaeilge sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath. Tá suim ollmhór aige i gcúrsaí pleanála teanga, taobh amuigh den Ghaeltacht ach go háirithe. I measc na bpríomhchuspóirí atá ag Nollaig agus ag an choiste i mbliana tá: imeachtaí Gaeilge a chur ar fáil do pháistí taobh amuigh den chóras oideachais; spreagadh agus tacaíocht a thabhairt do thuismitheoirí chun an Ghaeilge a úsáid sa bhaile; feiceálacht na teanga sna bailte a mhéadú; agus forbairt a dhéanamh ar ranganna Gaeilge atá ar fáil sa cheantar. Faoi mar a tharlaíonn sé, tá tús maith curtha ag Nollaig le cuid de na himeachtaí thuasluaite. Mar shampla, tá trí ghrúpa de ranganna Gaeilge bunaithe ar fud thuaisceart Mhuineacháin agus cuireadh tús le ‘Iománaíocht trí

Foireann Muineachán le Gaeilge ag Ard Fheis 2018

Ghaeilge’ cúpla seachtain ó shin a thugann deis do pháistí bunscoile an Ghaeilge a fhoghlaim agus a úsáid taobh amuigh den seomra ranga. Sna míonna atá amach romhainn, táthar ag súil go gcuirfear tús le sraith imeachtaí do thuismitheoirí ar mhaith leo a gcuid páistí a thógáil trí mheán na Gaeilge nó go dátheangach leis an sprioc go mbunófar Grúpa Tuistí agus Tachrán i mí Mheán Fómhair. Thar ceann bhaill choiste uile Mhuineachán le Gaeilge, ba mhaith linn comhghairdeas ollmhór a dhéanamh leis an Dr. Pádraig Ó Baoighill agus Gradam an Uachtaráin á bhronnadh air ag an deireadh seachtaine seo. Tá obair na gcapall déanta ag Pádraig le linn a shaoil agus Is mór an onóir do Ghaeil Chontae Mhuineacháin go bhfuil sé ag fáil an aitheantais seo atá tuillte go maith aige. Tugann an grá atá aige do phobal na Gaeilge sa chontae seo uchtach millteanach don chéad ghlúin eile de Ghaeilgeoirí. Nollaig Mac Giolla Thuile Oifigeach Forbartha Gaeilge, Muineachán le Gaeilge feargal@mlg.ie / www.mlg.ie

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

6. AINMNIÚCHÁIN DO NA TOGHCHÁIN IARRTHÓIR DON UACHTARÁNACHT Niall Comer Craobh Ghleann an Iolair Is de bhunadh an Iúir é Niall Comer, ach tá cónaí anois air i nGleann an Iolair, Co. Dhoire. Tá sé ina léachtóir Ollscoile i gColáiste Mhig Aoide, Doire, agus tá sé pósta agus beirt pháistí aige. Tá Niall ina Uachtarán reatha ar an gConradh agus chaith sé cúig bliana mar eagarthóir ar An tUltach. Tá sé ina chathaoirleach ar Chraobh Ghleann an Iolair chomh maith, agus ar Bhuanchoiste Chonradh na Gaeilge. IARRTHÓIRÍ DON CHOISTE GNÓ Ó NA CRAOBHACHA (Dáréag le toghadh) 1. Aodhán Ó Deá Craobh Rith Oifigeach na Gaeilge le hAontas na Mac Léinn in Éirinn 2009 - 2011. As Baile Átha Cliath dó, tagann a shuim i gcúrsaí Gaeilge ó Choláiste na bhFiann agus ó Chumann Gaelach COBÁC a athbhunú. Bhí sé ina Oifigeach Gaeilge agus Uachtarán ar Aontas na Mac Léinn i gCOBÁC. Tá sé ag obair le CnaG ó 2010 agus ag feidhmiú mar Stiúrthóir Forbartha / Leas-Ardrúnaí Eagraíochta ó 2014. 2. Caoimhe Ní Ghriallais Craobh na Gaillimhe Is as an Lochán Beag in Indreabhán í Caoimhe. Rinne sí staidéar ar an nGaeilge agus ar Léann an Aistriúcháin in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh. Tá sí ag obair mar Oifigeach Forbartha Gaeilge in Áras na nGael i nGaillimh. Rugadh agus tógadh le Gaeilge sa bhaile í agus tá an-suim aici an Ghaeilge agus an cultúr Gaelach a chur chun cinn. 3. Caolán Mac Grianna Craobh Cumann Gaelach Coláiste na Tríonóide B’as Rann na Feirste Thír Chonaill é Caolán Mac Grianna, agus tá sé faoi láthair ag críochnú céime i gColáiste na Tríonóide. Tá sé

mar Reachtaire ar an Chumann Gaelach ann, agus staidéar á dhéanamh aige ar an tíreolas. Tá suim aige i gcúrsaí teangeolaíochta agus creideann sé gur mór an luach nascadh le muintir Ghaeilge na hAlban le cúis na teanga a neartú ar na hoileáin seo. 4. Clíodhna Ní Chorráin Craobh Cumann Gaelach Ollscoil na Banríona Is iníon léinn í Clíodhna sa tríú bliain in Ollscoil na Ríona, Béal Feirste, ag déanamh staidéar ar an Ghaeilge agus an Spáinnis. Toghadh í mar Leasuachtarán ar an Chumann Gaelach don bhliain seo agus tá gaiscí móra bainte amach againn i mbliana - go háirithe Oifigeach na Gaeilge a cheapadh in Aontas na Mac Léinn. Tá sí tiomanta agus díograiseach maidir le cúrsaí Gaeilge a spreagadh thart ar an ollscoil agus sa phobal i gcoitinne. 5. Cormac Ó Coileáin Craobh Bhreannáin Taighdeoir nano-teicneolaíocht le béim ar fhisic agus cheimic, in Ionad um Thaighde ar Nanostruchtúir Oiriúnacha agus NéanaFhíseáin agus Institiúid Ard-Ábhair agus Taighde Bithfhiontair i gColáiste na Tríonóide é Cormac. Tá suim mhór aige i nGaeilge a spreagadh agus a chur chun cinn ina cheantar agus go háirithe san eolaíocht. 6. Cuan Ó Seireadáin An Ard-Chraobh Is as Baile Átha Cliath de Chuan, agus tá sé mar Uachtarán ar an Ard-Chraobh. Tá sé fostaithe mar Choimeádai leis an gConradh, lárnach in obair an Chonartha sna Stáit Aontaithe, agus i mbun oibre ar chaomhnú stair na heagraíochta agus forbairt Uimhir 6 Sráid Fhearchair. 7. Edel Ní Bhraonáin Craobh Na Gaeil Óga As an nGleann i nGaeltacht Uíbh Ráthaigh d’Edel agus í páirteach sa Chonradh óna raibh sí óg lena hathair sa bhaile i gCraobh Uíbh Ráthaigh agus bhí sí bainteach i mBaile Átha Cliath ó shin. Is iar-reachtaire í ar an gCumann Gaelach i gCOBÁC í agus is duine de bhunaitheoirí CLG Na Gaeil Óga í. Tá sí lárnach sa chlub ó shin idir dhaoine nua a mhealladh & forbairtí an chlub.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

8. Emma Ní Chearúil Craobh Raidió na dTreabh Iaroifigeach na Gaeilge in Aontas na Mac Léinn, Ollscoil Mhaigh Nuad. Iaroifigeach Forbartha Gaeilge le Gaelfhorbairt na Gaillimhe. Bunaitheoir agus bainisteoir Raidió na dTreabh, mar bhall de choiste Chlub Chonradh na Gaeilge, agus mar bhall de Chraobh Chrom Abú agus Gaeil na Gaillimhe. Bainteach le Raidió na Life agus Coláiste Lurgan. Ag obair le Conradh na Gaeilge le bliain anuas mar Fheidhmeannach Cumarsáide.

agus anois ag déanamh staidéar ar an obair óige pobail in Ollscoil Uladh.

9. Gráinne Ní Ghilín Craobh Glórtha Uladh Is aistritheoir neamhspleách as Béal Feirste í Gráinne. San am a chuaigh thart chaith sí sealanna ag obair mar mhúinteoir bunscoile, mar léachtóir in Ollscoil na Banríona agus in Ollscoil Uladh, agus mar léiritheoir sa BBC. Ball díograiseach den Dream Dearg í agus is duine d’urlabhraithe an ghrúpa í. Tá sí mar Chathaoirleach Gníomhach ar an iris An tUltach.

13. P Tomás Mac Ruairí Craobh Bhréanainn Ball Chonradh na Gaeilge ó 1956; Uachtarán 1998-2003; Tánaiste 1994-1995; Coiste Gnó+Buanchoiste tréimhsí éagsúla ó 1962; Cathaoirleach ‘Clódhanna Teoranta / An Siopa Leabhar’; stiúrthóir Seachtain na Gaeilge Teoranta; Cathaoirleach an Oireachtais 1995-1996; Uachtarán Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge 2004-2010; Rúnaí Raidió na Life; gníomhach i mbunú Scoil Neasáin + Gaelscoileanna; iriseoir, craoltóir, taighdeoir, comhairleoir meán; úinéir ‘Comhlacht Cumarsáide Chreagáin Teoranta’ agus ‘CCC.nuacht Teoranta’.

10. Íte Ní Chionnaith An Ard-Chraobh Gníomhach sa Chonradh le 50 bliain agus beidh sí ag freastal ar an 50ú Ard-Fheis as a chéile i mbliana, gan ceann ar bith a chailliúint. Iar-Uachtarán Chonradh na Gaeilge (1985-1989). Iar-Chathaoirleach an Oireachtais, Iar-Eagarthóir Feasta. Chaith 7 lá i bpríosún Mhoinseó mar chuid d’fheachtas teilifíse an Chonartha. Bíonn páirteach i gcláracha raidió agus teilifíse ar TG4, RTÉ, BBC, RnaG, Raidió na Life, Raidió Fáilte. Iar-Léachtóir Sinsearach le Gaeilge i Scoil na Meán DIT. Gníomhach i gcónaí. 11. Michaeline Donnelly Craobh Pobal ar a’n Iúl I ndiaidh di céim sa Ghaeilge agus sa Bhéarla a bhaint amach in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh, thosaigh Michaeline ag obair le comhlacht teilifíse. D’oibrigh sí le go leor eagraíochtaí Gaeilge ó shin, ina measc POBAL, an tOireachtas agus Conradh na Gaeilge. Tá sí fostaithe mar Oifigeach Forbartha Gaeilge le Pobal ar a’n Iúl agus Glór an Tearmainn le breis agus dhá bhliain 64

12. Mícheál Ó Raghallaigh Craobh Chill Airne Ball de Craobh na n-Airne, Cill Airne. Ball de bhord bainistíochta Ghaelcholáiste Chiarraí, Cisteoir Choiste Dúiche Chiarraí, Conradh na Gaeilge. Toscaire do Dháil na Mumhan, Conradh na Gaeilge. Ball de Choiste Fhóram na Gaeilge le Comhairle Chontae Chiarraí. Áisitheóir i gciorcal comhrá i gCill Áirne, faoi láthair.

14. Pádraig Mac Fhearghusa Craobh Thrá Lí Cathaoirleach Chraobh Thrá Lí. Ball den Bhuanchoiste agus den Choiste Gnó. Bunaitheoir Ghaelscoil Mhic Easmainn. Eagarthóir Feasta. Bunaitheoir ar Ghaelcholáiste Chiarraí, Trá Lí. Buaiteoir faoi dhó ar phríomhchomórtas filíochta an Oireachtais, agus comórtas oscailte filíochta Sheachtain na Scríbhneoirí, Lios Tuathail. Stair Chonradh na Gaeilge i gCiarraí, agus leabhar ar Freud & Jung foilsithe aige. Lámh aige i mbunú 3 ghaelscoil eile. 15. Paula Melvin Pobal Gaeilge 15 Tánaiste reatha an Chonartha. Ball bunaidh agus Cathaoirleach Chraobh “Pobal Gaeilge 15”. Iar-Leas-Rúnaí Chraobh na Gaeil Óga CLG. Duine de stiúrthóirí an fheachtais #TrasnaNadTonnta chun cibear-Ghaeltacht a chrúthú ar líne. Ball de Choiste na Gaeilge Chomairle Contae Fhine Gall. Tá Paula

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

fostaithe ag an gCoimisiún Fulbright. Baineann gnéithe dá post le cur chun cinn na Gaeilge sna Stáit Aontaithe. 16. Peadar de Blúit Craobh Raidió Rí-Rá Tá Peadar gníomhach i gcúrsaí Gaeilge óna chuid ama le Cumann Gaelach, Coláiste na Tríonóide, áit ar dhein sé a bhun-chéim. Tá sé ag obair le heagrais Ghaeilge ó shin i leith ina measc: Feachtas, An Siopa Leabhar, agus Oireachtas na Gaeilge. Bhí sé mar bhall reatha den Choiste Gnó ó 2010-2015. Gnóthaigh sé máistreacht sa Ghaeilge ó OÉ Gaillimh, i ndiaidh dó dhá bhliain a chaitheamh mar Leasuachtarán na Gaeilge le hAontas na Mac Léinn in Éirinn. 17. Róisín Ní Mhaoláin Craobh na Cuallachta Má Nuad Is Uachtarán Chuallacht Cholmcille reatha í Róisín agus tá sí ar choiste Chuallacht Cholmcille le trí bliana anuas. Tá sí i mbliain na céime in Ollscoil Mhá Nuad, ag déanamh staidéar ar an Eolaíocht Shóisialta. Rugadh agus tógadh sa Trá Bháin í, i nGaeltacht Chonamara. Is iad cearta teanga agus Gaeltachta an chloch is mó ar an bpaidrín aici. 18. Rónán Ó Dálaigh Craobh Na Gaeil Óga Is as Cluain Dolcáin Rónán. D’fhoghlaim sé a chuid Gaeilge i gColáiste Cillian agus ansin le céim i nGnó agus Gaeilge in DCU. Tá sé mar chathaoirleach ar Na Gaeil Óga i mbliana agus tá spéis aige cur le hiarrachtaí ar son na Gaeilge. Is fiontraí é agus tá cúpla cuideachta bunaithe aige. Ba mhaith leis an taithí seo a chur ar fáil chun leasa na heagraíochta. 19. Rónán Mistéil Craobh Rith Gael ó BhÁC atá gníomhach sa Chonradh le os cionn deich mbliain. Ag obair i gcúrsaí daonacmhainní i láthair na huaire. Spéis i gcúrsaí reatha agus polaitíocht, agus is maith leis dul ag rith. 20. Séamus Mac Dháibhéid Craobh an Iúir Is Cathaoirleach Chraobh an Iúir de Chomhaltas Uladh é Séamus agus tá sé ina

bhall den Chonradh ó na luath 1980idí. Is comhalta de Choiste an Chúige é agus ball den Choiste Gnó. Bhí Séamus páirteach i mbunú Bhunscoil an Iúir agus Shruth na Gaeilge i gColáiste Chaitríona (mar LeasPhríomhoide ann anois). Tá taithí aige ar ghnéithe éagsúla den Chonradh – bainistiú imeachtaí agus áiseanna, cúrsaí riaracháin, ranganna, foilseacháin agus stocaireacht. 21. Seán Antóin Ó Connghaile An Craobh Rua Is Rúnaí reatha ar Chomhaltas Uladh de Chonradh na Gaeilge é mar aon le Cathaoirleach na Craoibhe Rua, Dún Geanainn. Tá sé ar dhuine de bhunaitheoirí Chraobh Uí Néill, CCÉ, Dún Geanainn. Is ball é de Ghael-Fhóram Dhún Geanainn, scáthghrúpa cultúrtha. Bhí sé ar choiste Fhóram Lár Uladh a chuir Beartas Gaeilge le chéile do Chomhairle Ceantair Lár Uladh. IARRTHÓIRÍ DON CHOISTE GNÓ Ó NA BAILL AONIAR (Beirt le toghadh) 1. John Ó Loideáin Is as Contae na Mí do John Ó Liodáin ach tá sé ag cur faoi i mBaile Átha Cliath agus tá sé gníomhach i saol na Gaeilge san ardchathair le blianta fada. Is bainisteoir tionscadail é sa tseirbhís phoiblí. Tá sé mar chisteoir ar Bhord Bainistíochta Ghaelscoil Uí Earcáin faoi láthair. Iar-Chathaoirleach ar Chlub Chonradh na Gaeilge, Iar-Oifigeach na Gaeilge in Ollscoil Mhá Nuad agus IarUachtarán ar Chuallacht Cholm Cille san ollscoil chéanna. Spéis ar leith aige i réimse an bheartais phoiblí. 2. Ursula Ní Shabhaois Is í Ursula Ní Shabhaois an tUachtarán reatha ar Chomhaltas Uladh de Chonradh na Gaeilge. Tá céim aici sa Dlí agus sa Pholaitíocht, agus tá MA aici sa Pholaitíocht agus MA sa Ghaeilge Nua-aimseartha aici chomh maith. Tá sí ina ball de Choiste Fhóram na nÓg, de Choiste Gnó agus de Bhuanchoiste Chonradh na Gaeilge. Tá sí mar Stiúrthóir ar Chinnteacht, comhlacht a chuireann comhairle, tacaíocht agus oiliúint ar fáil dóibh siúd a oibríonn leis an Ghaeilge.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

7. RÚIN NA hARD-FHEISE 2019

1.a. Aithníonn an Ard-Fheis an dul breise a bheidh ag an nGaeltacht, ag chun cinn le spriocanna an phlean an nGaeilge, ag na hOileáin agus ag (a) infheistíochta aontaithe ag 90 grúpa an bhForas Teanga go 10% in 2019. Gaeilge agus Gaeltachta a bhaint Tá an méadú seo le moladh ach amach do chruthú fostaíochta sa caithfear a aithint go mbeidh ardú Ghaeltacht. Beidh €2 mhilliún sa de 14% do chúrsaí Cultúir agus 15% bhreis i mbuiséad caipitil Údarás do chúrsaí Oidhreachta sa Roinn na Gaeltachta in 2019. Ní leor sin, céanna in 2019. Níl Cothrom na ná baol air, ach aithníonn muid an Féinne ann, mar sin, agus ní raibh soláthar breise déanta ag Roinn ann le tamall de bhlianta. Éilíonn na Gaeltachta de €2 mhilliún, ag an Ard-Fheis seo go mbrúfar le an Roinn Forbartha Tuaithe agus haghaidh Chothrom na Féinne ó Pobail d’Údarás na Gaeltachta faoin Rialtas na hÉireann agus go lorgófar scéim Forbairt agus Athghiniúint tacaíocht ó gach páirtí polaitiúil eile. Tuaithe de €2.8m do thionscadail Niall Comer, Coiste Gnó i nGaeltachtaí Dhún na nGall, (c) I bhfianaise na ndeacrachtaí a Mhaigh Eo agus na Gaillimhe agus bhaineann le maoiniú Fhoras na an soláthar de €2m do Pháirc na Gaeilge de bharr na bhfadhbanna Mara i gCill Chiaráin ón gCiste leanúnacha leis an gcomhthionól Forbairt Fiontraíochta Réigiúnach ó Thuaidh, iarrann an Ard-Fheis a fógraíodh le déanaí. Is ionann seo seo ar an gCoiste Gnó nua iarratas agus maoiniú breise de €6.8m ina foirmiúil a dhéanamh don Aire iomlán sa bhreis geallta. Tugann an Chultúir, Oidhreachta agus Ard-Fheis moladh do gach duine Gaeltachta chun córas maoinithe a choinnigh brú ar na polaiteoirí Fhoras na Gaeilge a leasú le nach agus ar na húdaráis do mhaoiniú mbeidh sé faoi shrian ag an gcóras breise caipitil. Aontaíonn an Ardpolaitiúil ó thuaidh. Fheis gur gá an brú a choinneáil le Coiste Dúiche na Gaillimhe buiséad caipitil bliantúil an Údaráis fhéin a mhéadú go €12 mhilliún sa 2. Go gcuireann an Ard Fheis seo fáilte mhór roimh fheachtas an bhliain faoi mar atá leagtha amach (a) Dream Dearg, a chinntigh go raibh sa phlean infheistíochta. ceist cearta do phobal na Gaeilge ar Craobh Raidió Rí-Rá an phríomhcheist pholaitiúil le dhá (b) Aithníonn an Ard-Fheis an €1.5 bhliain anuas ó thuaidh agus arís eile milliúin sa bhreis fógartha ó dheas go gcuireann Conradh na Gaeilge ag an Aire Seán Kyne roimh an gach acmhainn agus tacaíocht ar Nollaig le bheith caite ar chiste fáil don fheachtas le hAcht Gaeilge caipitil an Údaráis agus tionscadail a bhaint amach sa bhliain amach romhainn agus go dtí go bhfuil Gaeilge laistigh agus lasmuigh den an t-éileamh sin bainte amach – Ghaeltacht, cuid díobh bainteach Acht Gaeilge neamhspleách atá leis an bPlean Infheistíochta cuimsitheach agus ceart-bhunaithe. Gaeilge agus Gaeltachta aontaithe. Craobh Ard Eoghain Mhéadaigh seo an méid airgid 66

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

(b) Aithníonn an Ard Fheis seo go bhfuil tromlach stairiúil do pháirtithe agus ionadaithe tofa ó thuaidh ag tacú leis an éileamh ar son Acht Gaeilge, 50 as 90 CTR reatha agus éilíonn an Ard Fheis seo go léiríonn na páirtithe polaitiúla ó dheas á dtacaíocht shoiléir, dhiongbháilte go poiblí d’Acht Gaeilge neamhspleách agus go mbíonn Conradh na Gaeilge ag obair i dtreo an tacaíocht sin a fháil, go háirithe in aon toghchán a thiocfadh aníos, thuaidh nó theas. Craobh Ghlórtha Úra Uladh (c) Éilíonn an Ard-Fheis seo go dtabharfaí tuilleadh tacaíochta do Ghaeilgeoirí ó thuaidh agus iad ag iarraidh Acht Ghaeilge a bhaint 4. amach. (a) Craobh An Cumann Gaelach Ollscoil na Banríona

(m.sh. #Gaeilge2018 - 90 milliúin imprisean ar Twitter, agus sroicheadh de 10 milliún); na tionscadail faoi leith a eagraíodh don bhliain (ar nós CEOL 2018 le hEoghan McDermott a scaipeadh ar gach bunscoil agus ar 350,000 dalta meánscoile agus BEO – Gaelach agus Bródúil ar a d’fhreastail 7,000 duine); na comórtais éagsúla a eagraíodh a ghlac breis is 10,000 duine páirt iontu; agus neart eile. Aontaíonn an Ard-Fheis gur cheart an coincheap a fhorbairt agus Bliain na Gaeilge eile a eagrú arís in 2023. Craobh Raidió Rí-Rá Molann an Ard-Fheis go spreagfaí níos mó úsáide a bhaint as an nGaeilge go leanúnach ar stáisiúin raidió agus teilifíse agus sna meáin chlóite ar fud na tíre in ionad cloí le Béarla amháin. PT Mac Ruairí, Coiste Gnó

(d) Aontaíonn an Conradh le coiste a bhunú idir na coistí um Acht Gaeilge i mBéal Feirste, i mBaile Átha Cliath agus i Londain chun obair le chéile (b) Éilíonn an Ard-Fheis seo ar Rialtas ar an bhfeachtas d’Acht Gaeilge na hÉireann an maoiniú cuí a chur agus aontaítear gur cóir tacaíocht ar fáil le Raidió Rí-Rá a chur ar agus acmhainní a thabhairt don fáil go lánaimseartha ar FM ar fud choiste seo chun a chuid oibre a na tíre agus éilíonn an Ard-Fheis dhéanamh go héifeachtúil. tacaíocht gach páirtí polaitiúil eile Conradh na Gaeilge London chuige seo. 3. Molann an Ard-Fheis seo gach Craobh Raidió Rí-Rá duine a bhí páirteach i mBliain na Gaeilge 2018 agus an comóradh 5. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an Aire Oideachais agus Scileanna le ar 125 bliain den Chonradh. (a) polasaí oideachais do mhúineadh D’éirigh thar barr leis an mbliain na Gaeilge ón réamhscoil go idir: imeachtaí eagraithe ar fud hollscoil a fhorbairt ó dheas le an domhain le tacaíocht ó Ciste dul i ngleic leis na fadhbanna 125; an díospóireacht a spreagadh agus na deiseanna ar fad a ar an nGaeilge sna comhdhálacha chruthódh a leithéid de pholasaí. eagraithe agus ar na meáin Chuimseodh a leithéid de pholasaí chumarsáide; an deis a thug sí comhtháite gach leibhéal den dul i bhfeidhm ar pholaiteoirí; chóras, an Ghaelscolaíocht, páirtan láithreacht a baineadh amach ar na meáin shóisialta tumoideachas, curaclam, oiliúint ‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

múinteoirí, srl. Bheadh ciall agus (e) Go dtugann an Ard Fheis seo dúshlán do na cinntí agus don ceangal le foghlaim na Gaeilge sa leatrom leanúnach atá ag teacht chóras ón gcéad lá sa réamhscoil salach ar an dualgas reachtúil ar an don dalta go dtí an scrúdú Roinn Oideachais agus Comhaontú Ardteiste agus ar aghaidh go dtí an Aoine an Chéasta trí ísliú ar úsáid tríú leibhéal. agus stádas na Gaeilge san Údarás Aodhán Ó Deá, Coiste Gnó Oideachais ó thuaidh. (b) Go n-aithníonn an Ard-Fheis seo Craobh Ard Eoghain gur chóir go raibh Gaeloideachas, (f) Go dtréaslaíonn an Ard-Fheis seo le ar achan leibheál, ar fáil d’aon duine pobail na scoileanna Gaeltachta a bhfuil óg atá á lorg agus nach mbíonn aon tús bríomhar curtha acu le feidhmiú duine óg faoi mhíbhuntáiste, bíodh an pholasaí oideachais Ghaeltachta, sin ó thaobh acmhainní, soláthar agus leis an Roinn Oideachais agus seirbhísí sainriachtanais, taistil nó Scileanna as a dtacaíocht agus an eile, de thairbhe an chinnidh freastal maoiniú breise atá ceadaithe acu don ar Ghaelscoil. Éilíonn an Ard Fheis scéim. I gcomhthéacs áfach an líon go gcuirfear acmhainní ar fáil ar ard scoileanna i gceantair Ghaeltachta bhonn práinneach chun plé leis an áirithe nach bhfuil páirteach sa mhíbhuntáiste fadbhunaithe agus pholasaí oideachais Ghaeltachta córasach in earnáil na Gaelscolaíochta iarrann an Ard-Fheis ar an Roinn i dtaobh soláthair shainriachtanais de Oideachais tabhairt faoi shraith ó thuaidh. bheartais chun an caighdeán reatha Craobh Ollscoil Uladh Gaeilge sna scoileanna seo a chosaint agus a neartú agus nach ligtear do (c) Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir chaighdeán na Gaeilge sna scoileanna leanúint leis an nGaeilge a chosaint seo titim. ó gach iarracht déanta le hísliú Craobh Mhaigh Cuilinn stádais a thabhairt don Ghaeilge ag leibhéal na hArdteiste agus gur (g) Aontaíonn an Ard Fheis seo go leanfaidh Conradh na Gaeilge a chóir í a choinneáil mar chroí-ábhar a bheith gníomhach san fheachtas ndéanfaidh gach dalta iar-bhunscoile ‘Gaelscoil - Gach Scoil’ i staidéar air gcomhpháirtíocht le Gael-Taca, Aodhán Ó Deá, Coiste Gnó Corcaigh. Moltar an obair déanta (d) Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an Aire ag Gael Taca cheana féin le breis Oideachais agus Scileanna ó dheas is 20 bunscoil a mhealladh páirt córas nua, bunaithe ar an gCreat a ghlacadh i scéim le cleachtadh Eorpach d’Fhoghlaim Teangacha, coirp a mhúineadh trí Ghaeilge. a úsáid in ionad córas reatha na Aithníonn an ArdFheis an dul chun ndíolúintí ó staidéar na Gaeilge. cinn déanta ag an gConradh gur D’fheadfadh na foghlaimeoirí éirigh linn an sprioc don pháirtlaga nó aon dalta ag teacht isteach tumoideachas a bheith curtha san déanach ó thar lear ar scoil áreamh i bplean 5 bliana an Rialtas foghlaim ag na leibhéil is oiriúnaí do chur i bhfeidhm na Straitéise 20 dóibh. Bliain don Ghaeilge ó dheas. Aodhán Ó Deá, Coiste Gnó Craobh Rith

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

(h) Molann an Ard-Fheis seo go gcuirfear múinteoirí líofa Gaeilge ar fáil mar thacaíocht fhoirfe do mhúinteoirí bunscoile chun chabhrú le muinín daltaí atá le freastal ar iarbhunscoileanna a ardú. Moltar freisin athmhachnamh a dhéanamh maidir le fíorscrúdú béil a chur ar ais arís le haghaidh scrúdú an teastais shóisearaigh. PT Mac Ruairí, Coiste Gnó

Éilíonn an Ard-Fheis go gcuirfí Acht tríd in 2019 leis na ceannteidil sin agus le leasuithe eile an Chonartha a chuimsíonn forálacha nua nó leasuithe ar na ceannteidil, ar nós: spriocdhátaí a chur ar an sprioc earcaíochta 20% do dhaoine inniúil ar an nGaeilge agus gach seirbhís a bheith curtha ar fáil do mhuintir na Gaeltachta trí Ghaeilge; comharthaíocht bhóthair dhátheangach chothrom; lipéadú ar alcól, agus eile. Craobh Raidió Rí-Rá

(i) Go n-iarrann an Ard-Fheis seo ar an Roinn Oideachais agus Scileanna an deontas €103 in (b) Athdhearbhaíonn Ard-Fheis aghaidh an dalta a íocann an Roinn Chonradh na Gaeilge a tacaíocht go bliantúil d’iarbhunscoileanna a don Choimisinéir Teanga agus a dhéanann teagasc trí Ghaeilge a íoc fhoireann agus iarrtar ar bhaill feasta do scoileanna faoi chúram uilig an Chonartha agus ar phobal na Boird Oideachais agus Oiliúna a na Gaeilge a chinntiú seirbhís bhíonn á dteagasc trí Ghaeilge agus chuí trí Ghaeilge a éileamh ó gach deireadh a chur leis éagothromas comhlacht agus rannóg stáit agus atá ann faoi láthair. údarás poiblí. Craobh Mhaigh Cuilinn Craobh Bhreannáin 6.

Go n-aithníonn an Ard Fheis seo 8. na cumhachtaí breise a tugadh don státchóras ó thuaidh, go raibh (a) bua suntasach stairiúil ag Conradh na Gaeilge san Ardchúirt i mBéal Feirste i mí Mhárta 2017 i gcoinne an fheidhmeannais, i leith Straitéis don Ghaeilge agus i bhfianaise an rialaithe sin, go n-éilíonn muid ar na húdaráis ó thuaidh Straitéis don Ghaeilge a chur i bhfeidhm mar ábhar práinne. Craobh Ollscoil Uladh

7. Aithníonn an Ard-Fheis an obair (a) fhiúntach déanta ag an eagraíocht seo le tacaíocht ón gCoimisinéir Teanga, Aire na Gaeltachta, na polaiteoirí sa fhreasúra, an Buan-Chomhchoiste Gaeilge, Gaeltachta agus Oileán agus Roinn na Gaeltachta ar na ceannteidil chun Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 a láidriú.

Aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfeadfadh go leor drochimpleachtaí éirí as cur i bhfeidhm an Bhreatimeachta do phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta sa dá dlínse. San áireamh leis na drochimpleachtaí seo d›fheadfadh: srianta a bheith curtha ar thaisteal an phobail ó dhlínse amháin go dlínse eile; laghdú teacht ar rochtain ar mhaoiniú agus deiseanna fostaíochta san Aontas Eorpach; damáiste a bheith déanta do gheilleagar na Gaeltachta, go háirithe Gaeltacht Dhún na nGall (ceantar Gaeltachta atá buailte go holc cheana féin ag an imirce); castachtaí a bheith ann do chúrsaí foirne agus airgeadais an Chonartha agus eagraíochtaí/ grúpaí Gaeilge eile; laghdú teacht ar ghuth na Gaeilge laistigh

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

den Aontas Eorpach; agus eile. (b) Iarrann an Ard-Fheis seo ar Fhoras Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir na Gaeilge Scéim Phobail Gaeilge cur i gcoinne aon socrú polaitiúil a nua a fhorbairt mar chomharba ar an d’fhágfadh pobal na Gaeilge agus scéim reatha nuair a chríochnaíonn na Gaeltachta níos measa as ná mar sé ag deireadh mhí an Mheithimh atá sa suíomh reatha leis an dá dlínse 2020. Iarrtar ar an bhForas a san Aontas Eorpach. chinntiú go gcuirfear maoiniú ceart Craobh Ghlór na Móna ar fáil don scéim nua le go mbeidh sé ar chumas na gcoistí áitiúla (b) Tuigtear go forleathan go bhféadfaí foireann a fhostú ar bhun seachtain athruithe móra a bheith in Éirinn, oibre iomlán, mar aon le maoiniú thuaidh agus theas, i ngeall ar cuí don chlár gníomhaíochtaí a thoradh an Bhreatimeachta. fheidhmiú. Iarrtar ar an bhForas D’fhéadfadh, amach anseo, freisin an Scéim reatha a leathnú do Éire Aontaithe a bheith ann trí gach contae sa tír. reifreann/vóta teorann agus má Craobh na Gaillimhe tharlaíonn sé seo beidh impleachtaí móra ann don Ghaeilge in Éirinn. Is 11. Go n-iarra an Conradh ar léir ón méid a thit amach go dtí seo Chomhairle Contae Dhún na nGall ná chóir an plé seo a fhágáil go dtí go gcuirfear ateangaire ar fáil do an nóiméad deiridh agus molann chruinnithe na Comhairle agus an Ard-Fheis seo gur cheart tús a nach mbeidh ar Chomhairleoirí a chur le plé ar an áit a bheadh ag an roghnaíonn an Ghaeilge a úsáid Ghaeilge i sochaí nua uile-Éireann. aistriúchán go Béarla a dhéanamh. Craobh Ghlór na Móna Craobh Ghleann an Iolair 9. Moltar go n-eagrófar Ard-Fheis na 12. Éilíonn an Ard-Fheis seo go bliana 2021 i Nua-Eabhrac. dtacóidh Conradh na Gaeilge leis Craobh na Fuiseoige (a) an bhfeachtas in aghaidh na dtáillí Gaeltachta d’ábhair oidí. 10. Go n-aithníonn an Ard Fheis seo an Coiste Contae na Gaillimhe obair thábhachtach atá na grúpaí (a) pobail a dhéanamh leis an Ghaeilge (b) Éilíonn an Ard-Fheis seo go leanfaidh a chur chun cinn ón bhun aníos Conradh na Gaeilge ar aghaidh leis agus go n-éilíonn muid go mbíonn an bhfeachtas faoi na táillí Gaeltachta na hacmhainní cuí ar fáil do na (€1,500) a bhíonn le híoc ag ábhair grúpaí le go dtig leo freastal ar á oidí go dtí go gcuireann an Roinn bpobal. Chuige sin, éilíonn muid go Oideachais maoiniú ceart ar fáil do mbíonn an maoiniú do na grúpaí na táillí Gaeltachta. pobail fríd an Scéim Phobail Gaeilge Cuallacht Cholmcille Mhá Nuad méadaithe le go dtig leo oifigigh a fhostú 5 lá sa tseachtain, seachas an 13. Éilíonn an Ard-Fheis seo go dtreiseoidh Conradh na Gaeilge 4 lá mar atá faoi láthair. Chun sin an caidreamh atá ann idir Ghaeil a bhaint amach, aithníonn an Ard na hÉireann agus Gaeil na Fheis seo an géarghá le stocaireacht hAlbain agus go gcuirfear leis an éifeachtach ar Fhoras na Gaeilge gcaidreamh seo ar mhaithe le pobail agus an dá údarás, thuaidh agus mhionteangacha na n-oileán seo. theas, go háirithe le linn na tréimhse Craobh Chumann Gaelach comhairliúcháin ar an scéim nua. Choláiste na Tríonóide Craobh Glórtha Úra Uladh 70

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

14. Éilíonn an Ard-Fheis seo go mbeidh slánú na nGaeltachtaí mar (a) phríomh-chuspóir aon rialtas na hÉireann feasta. Craobh An Cumann Gaelach Ollscoil na Banríona

bheith páirteach ann agus ní amháin an chéad bhliain mar atá i láthair na huaire. Go raibh scoláireachtaí ar fáil dóibh siúd atá mar pháirt de, mar atá in Ollscoileanna eile. Craobh Chumann Gaelach Ollscoil na hÉireann, Gaillimh

(b) I gcomhthéacs na ndeacrachtaí leanúnacha le seirbhís aerthaistil a (b) Go n-aithníonn an Ard Fheis seo go bhfuil an-ráchairt ar chúrsaí chur ar fáil do na hoileáin Árann, Gaeilge in Ollscoil Uladh agus na deacrachtaí a bhaineann le go n-éilíonn muid go gcuirfear múinteoirí le Gaeilge a earcú do an Chéim Lánaimseartha na hoileáin Ghaeltachta, agus na Gaeilge ar fáil ar Champas fadhbanna eile atá ag pobail na Bhéal Feirste arís. Chuige sin, n-oileán Gaeltachta iarrann an go dtacaíonn an Ard Fheis seo Ard-Fheis seo ar an Rialtas straitéis le hiarrachtaí na Mac Léinn idir náisiúnta a fhorbairt d’oileáin na Ollscoil Uladh agus Ollscoil na hÉireann. Banríona an Ghaeilge a chur Coiste Dúiche na Gaillimhe chun tosaigh trí chéile (idir chúrsaí / comharthaíocht agus 15. Go gcuireann an Ard Fheis seo eile) idir an dá ollscoil. fáilte roimh an tuairisc agus Craobh Ollscoil Uladh creatlach monatóireachta ar chur

i bhfeidhm na Cairte Eorpaigh (c) Éilíonn an Ard-Fheis seo go ndéanfadh Conradh na Gaeilge sna comhairlí ó thuaidh, a chuir tuilleadh oibre chun naisc a Conradh na Gaeilge le chéile i bhunú idir Chraobhacha an gcomhar leis an CAJ agus éilíonn Chonartha, go háirithe idir an Ard-Fheis seo go leanann gach chumainn ollscoile. comhairle ó thuaidh an treoir Craobh An Cumann Gaelach soiléir atá leagtha amach ann, Ollscoil na Banríona agus go gcuirtear seirbhísí agus acmhainní cuí ar fáil a chothódh (d) Éilíonn an Ard-Fheis go rachadh Conradh na Gaeilge i dteagmháil fás agus forbairt an phobail leis na daoine cuí in Ollscoil na Ghaelaigh ar bhonn áitiúil. hÉireann, Gaillimh i dtaca le rogha Craobh Glórtha Úra Uladh na nGaeltachtaí do mhic léinn 16. Éilíonn an Ard-Fheis seo gcuideodh Gaeilge na tríú bliana, go mbeidh Conradh na Gaeilge le Scéim Gaeltacht i gCúige Mumhan (a) labhairt na Gaeilge / Teach na mar rogha i measc Gaeltachtaí Gaeilge a bhunú ar champas Ollscoil Chonnachta agus Uladh. na hÉireann, Gaillimh a thabharfadh Craobh Chumann Gaelach Ollscoil na hÉireann, Gaillimh deis do mhic léinn as gach bliain a

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

17. Éilíonn an Ard-Fheis seo go (b) Moltar cúram a dhéanamh de na gcuirfeadh Conradh na Gaeilge brú hárais ag an gConradh timpeall ar Raidió Teilifís Éireann cainéal na tíre: mar shampla Oifigeach dátheangach a dhéanamh de RTÉ a chur ina mbun le teagmháil a hAon trí chláracha i ndá theanga rialta a dhéanamh leo; cabhrú leo oifigiúla an Stáit a chraoladh. ó thaobh airgid/comhairle chun Craobh Chumann Gaelach iad a chothabháil nó imeachtaí Choláiste na Tríonóide oiriúnacha a chur ar siúl iontu go tráth rialta. 18. Go gcuire an Ard-Fheis seo fáilte Craobh an Aonaigh roimh an eagraíocht gréasánaíochta nua atá á bunú do mhúinteoirí (c) Molann an Ard-Fheis go n-eagródh Gaeilge iarbhunscoileanna agus an Coiste Gnó ‘Meitheal Iniúchadh go n-iarrtar ar gach aonad den Sócmhainní’ chun scrúdú a eagraíocht tacú leis an eagraíocht dhéanamh ar an bhféidearthacht nua. go mbunófaí aonad reachtúil, Coiste Dúiche na Gaillimhe neamhbhrabúis a shlánódh don todhchaí sócmhainní Chonradh 19. Molann an Ard-Fheis seo go na Gaeilge ar fud an oileáin, idir spreagfadh na haonaid éagsúla den árais agus eile, agus go ndéanfaí Chonradh tacaíocht iomlán don sin le haontas na n-aonad lena Siopa Leabhar. mbaineann na sócmhainní seo PT Mac Ruairí, Coiste Gnó agus le coinníollacha a chosnódh 20. Go n-iarrann an Ard-Fheis seo a gcearta reachtúla úinéireachta ar Roinn Chultúir, Oidhreachta agus feidhmiúcháin uilig, agus (a) agus Gaeltachta scéim tacaíochta a go gcuirfeadh an mheitheal bhunú chun Bainisteoirí Forbartha réamhthuairisc ar fáil ar an dtogra a fhostú sna lárionaid Ghaeilge ar seo trí mhí ar a laghad roimh Ardfud na tíre. Fheis 2020. Craobh na Gaillimhe Craobh Bhreannáin

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

8. MIONTUAIRISCÍ ARD-FHEISE 2018 Teachtaí: • Aedín Uí Mhaoiléidigh, An Coimisiúin le Rincí Gaelacha • Áine Mhic Fhearghusa, Craobh Thrá Lí • Áine Ní Mhainséail, Cumann Gaelach, IT Trá Lí • Áine Uí Fhatharta, Craobh Mhaigh Cuilinn • Alswyn Ní Aonghusa Ní Dhúill, Craobh Rith • Aodhán Ó Deá, Craobh Rith • Aodhán Ó Se, Ball Aonair • Béarnárd Ó Cróinín, Craobh na Leamhna • Bláthnaid Ní Mhurchú, Ard-Chraobh • Bréanainn Mac Fhearghusa, Craobh Thrá Lí / Coiste Dhúiche Chiarraí • Breandán Mac Gearailt, Corca Dhuibhne • Breandán Ó Cathasaigh, Ball Aonair • Bríd Uí Shúilleabháin, Craobh Bhéal an Átha Mhoir • Caoimhe Ní Chonghaile, Craobh an Chumainn Ghaelaigh, OCBÁC • Caoimhe Ní Ghriallais, Craobh na Gaillimhe • Caoimhín Ó Dónaill, Craobh Ollscoil Uladh • Carmel Ní Chíosog Mhic Gabhan, Glór Bhreifne • Ceithleann Ní Dhuibhir Ní Dhulácháin, Craobh an Chumainn Ghaelaigh, COBÁC • Celine Ní Chóchlaigh, Craobh Ó hIcí • Ciarán Mac Giolla Bhéin, Glór na Móna • Colm Conchubhair, Craobh Thrá Lí • Cuan Ó Seireadáin, Ard-Chraobh • Dáire Ó Faogáin, Craobh Na Gaeil Óga • Diarmuid Ó Cadhla, Ball Aonair • Domhnall Ó Loingsigh, Craobh Bhaile Mhúirne • Dónal Ó Gallachóir, Craobh Raidió Rí-Rá • Dónall Murchú, Craobh Loch Garman • Donnchadh Ó hAodha, Craobh Chúil Aodha • Dúlra Ní Áinle, Craobh na Cuallachta, Má Nuad • Edel Ní Bhraonáin, Craobh Na Gaeil Óga, Craobh Uíbh Ráthaigh • Eibhlín Uí Mhoronaigh, Craobh an Aonaigh • Emma Ní Chearúil, Craobh na Cuallachta, Má Nuad • Emmeline Ní Mháille, Craobh an Chumainn Ghaelaigh, OCBÁC • Fiona Ní Fhrighil, Craobh Thrá Lí /Coiste Dhúiche Chiarraí • Gearóid Mac Eoin, Ball Aonair • Gearóidh Mac Unfraidh, Craobh na gCeithe Cúirteanna • Gráinne Gillen, Craobh Glórtha Uladh • Iognaid Ó Muireachtaigh, Craobh an Chabháin • Irial Ó Ceallaigh, Craobh na Gaillimhe • Íte Ní Chionnaith, Craobh Coiste na Gaeilge ITBÁC • Jade Pepper, Craobh Raidió Rí-Rá

• Jamie Mac Uiginn, Craobh an Chumainn Ghaelaigh, OCBÁC • Jessy Ní Cheallaigh, Craobh na hAchréidh • Jill McMahon, Craobh Na Gaeil Óga • Joanne Ní Challarnáin, Craobh Luimní • Joe Lee, Craobh Ard Eoin • John Buckley, Craobh Thrá Lí • Julian de Spáinn, Craobh Raidió Rí-Rá • Kevin Boushel, Craobh na Cuallachta, Má Nuad • Labhrás Ó Dionnghaile, Craobh na Sionanna • Laoighseach Ní Choistealbha, Aontas na Mac Léinn in Éirinn • Maeve Ní Dhuinnín, Craobh Uíbh Ráthaigh • Máire Ní Laoire, Ball Aonair • Máire Ní Mhurchú, Ard-Chraobh • Máire Uí Ghairbhí, Coiste Contae Luimnigh • Maireád Ní Dhireáin, Coiste Dúiche na Gaillimhe • Micheál Mac Oireachtaigh, Craobh Chathair Luimnigh • Micheál Ó Drisceoil, Ball Aonair • Niall Comer, Uachtarán Chonradh na Gaeilge • Niamh Ní Chróinín, Craobh Raidió Rí-Rá • Nóirín Ó Dálaigh, Craobh Thrá Lí • Orlaith Nic Ghearailt, Craobh Na Gaeil Óga • Pádraig Mac Fhearghusa, Craobh Thrá Lí • Pádraig Ó Donnchadha, Coiste Dúiche Chiarraí • Pádraig Ó Duinn, Craobh Loch Garman • Pádraig Ó Tiarnaigh, Craobh Ghlórtha Úra Uladh • Padraig O’Neachtain, Craobh an Aonaigh • Paula Melvin, Tánaiste Chonradh na Gaeilge • Peadar Mac Fhlannchadha, Craobh Mhaigh Cuilinn • Peter Rabbitt, Coiste Dúiche na Gaillimhe • Phyllis Gibney, Ard-Chraobh • Pól Ó Finn, Craobh Rith • Risteard Mac Fhlannchadha, Craobh Chill Airne • Rónán Mistéil, Craobh Rith • Seamas Mac Dhaibhéid, Craobh an Iúir • Seán Anton Ó Conallain, Craobh Rua, Dún Geanainn • Seán Donnchú, Pobal 15 • Seán Maoilmhichíl, Craobh Thrá Lí • Seán Ó Cionfhaola, Craobh an Phiarsaigh • Seán Ó Dónaill, Craobh Thrá Lí • Seán Ó hAdhmaill, Craobh Na Gaeil Óga • Seán Ó hÉigeartaigh, Craobh Choiste Chairraí • Seán Ó Murchadha, Muineachán le Gaeilge • Seán Ó Nuanáin, Craobh na Sionanna • Seán Ó Suilleabháin, Craobh Bhéal an Átha Mhoir • Seosamh Ó Concuir, Corca Dhuibhne • Síne Nic an Ailí, Craobh Raidió Rí-Rá • Síomha Ní Ruairc, Craobh Raidió Rí-Rá • Tadhg Loingsigh, Craobh Thrá Lí • Tomás Mac Ruairí, Craobh Bhréanainn • Tomás Ní Corchaúin, Craobh Oileán Chiarraí • Treasa Ní Mhurchú, Ard-Chraobh • Ursula Ní Shabhaois, Ball Aonair

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

Cuairteoirí: • Aodhán Mac Cormaic, An Roinn Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta • Bríd Smith TD, Pobal Roimh Bhrabús • Donnchadh Ó Laoghaire TD, Sinn Féin • Eoghan Mac Cormaic, Glór na nGael • Maedhbh Ní Dhomhnaill, Ógras • Máirín de Brún, Oireachtas na Gaeilge • Máirín Ní Ghadhra, Raidió na Gaeltachta • Máirín Nic Dhonnchadha, An tOireachtas • Máirín Uí Ghríofa, Ógras • Maitiú Ó Coimín, Nós / Tuairisc • Martin Ferris TD, Sinn Féin • Micheál Martin TD, Ceannaire Fhianna Fáil • Órla De Búrca, Oifig an Choimisinéara Teanga • Páidí Ó Lionáird, TG4 • Seán Kyne TD, Fine Gael • Toiréasa Ní Fhearaíosa Comhairleoir, Sinn Féin • Tomás Ó Póil, An Foras Pátrúnachta • Trevor Ó Clochartaigh, Seanadóir

Glacadh leis na rúin seo a leanas ag Ard-Fheis 2018: 1. Aithníonn an Ard-Fheis seo an obair fhiúntach déanta ag na polaiteoirí sa fhreasúra ó dheas, an Coimisinéir Teanga, Aire na Gaeltachta, Roinn na Gaeltachta agus an Conradh féin leis na ceannteidil, a foilsíodh i rith 2017, chun Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 a láidriú a chur le chéile. Éilíonn an Ard-Fheis go gcuirfí Acht tríd in 2018 leis na leasuithe ar fad molta sna ceannteidil chomh maith le leasuithe eile an Chonartha a cuireadh san áireamh san aighneacht a cuireadh chuig Buanchomhchoiste na Gaeilge, Gaeltachta agus na nOileán roimh na Nollaig. 2. (a) Aithníonn agus cuireann an Ard-Fheis seo fáilte roimh an €2 mhilliún breise a cuireadh ar fáil do mhíreanna a bhaineann leis an bplean infheistíochta arna aontú ag 90 grúpa Gaeilge agus Gaeltachta, go háirithe don phleanáil teanga sa Gaeltacht. Aontaíonn an Ard-Fheis, áfach, nár leor an méad seo agus go bhfuil gá do gach páirtí polaitiúil agus don dá Rialtas a chinntiú go gcuirfear an maoiniú eile ar fáil chun an plean a mhaoiniú ina iomlán gan a thuilleadh moille. 2. (b) Ag aithint an ról lárnach atá ag na Comharchumainn Ghaeltachta agus na Comhlachtaí Pobail bunaithe maidir le soláthar seirbhísí pobail sna ceantair Ghaeltachta, iarrann an Ard-Fheis seo ar Roinn na Gaeltachta maoiniú dóthanach a chur ar fáil d’Údarás na Gaeltachta chun maoiniú a dhéanamh ar phlean fhorbartha na gComharchumann Ghaeltachta. 2. (c) I bhfianaise na ndeacrachtaí a bhaineann le maoiniú Fhoras na Gaeilge de bharr na bhfadhbanna leanúnacha leis an gComhthionól ó thuaidh, iarrann an Ard-Fheis seo ar an Rialtas ó dheas agus an t-údarás cuí ó thuaidh córas maoinithe Fhoras na Gaeilge a leasú le nach mbeidh sé faoi shrian ag an gcóras polaitiúil, gan dochair do chomhaontú Aoine an chéasta.

2. (d) Iarrann an Ard-Fheis seo ar Roinn na Gaeltachta scéim tacaíochta a bhunú chun maoiniú caipitil a chur ar fáil do bhunú agus forbairt lárionaid Gaeilge ar fud na tíre agus iarrann an Ard-Fheis seo ar Fhoras na Gaeilge scéim tacaíochta a bhunú chun maoiniú reatha a chur ar fáil do lárionaid Gaeilge ar fud na tíre. 2. (e) Léiríonn an Ard Fheis seo ár dtacaíocht don dhá Chultúrlann, i nDoire agus i mBéal Feirste agus éilíonn muid go mbíonn acmhainní, mar atá sonraithe ag Conradh na Gaeilge sa phlean infheistíochta, ar fáil le Lár Ionaid Gaeilge a fhorbairt fud fad na hÉireann leis na hacmhainní cuí ar fáil daofa. 2. (f) Aithníonn an Ard Fheis seo an obair thábhachtach atá na grúpaí pobail a dhéanamh leis an Ghaeilge a chur chun cinn ón bhun aníos agus éilíonn muid go mbíonn na hacmhainní cuí ar fáil do na grúpaí le go dtig leo freastal ar ár bpobal. Chuige sin, éilíonn muid go mbíonn an maoiniú do na grúpaí pobail fríd an Scéim Phobail Gaeilge méadaithe le go dtig leo oifigigh a fhostú 5 lá sa tseachtain, seachas an 4 lá mar atá faoi láthair. 2. (g) Iarrann an Ard-Fheis seo ar Údarás na Gaeltachta, mar chuid den phróiseas pleanála teanga, a chinntiú: Go gcuirfear breis maoinithe ar fáil do chur i bhfeidhm na bpleananna teanga; Go mbeidh smacht ag na grúpaí áitiúla chun an maoiniú sin a chaitheamh de réir riachtanais an ghrúpa féin – san áireamh anseo bheadh líon agus coinníollacha fostaíochta foirne mar shampla; Go mbeidh cinnteacht mhaoinithe ann do thréimhse fheidhme an phlean ina iomláine (7 mbliana). Bheadh tábhacht bhunúsach le seo maidir le hearcú foirne ach go háirithe; Go gcuirfear córas oiliúna i bhfeidhm lena cinntiú go mbeidh daoine lena scileanna cuí ar fáil chun na poist phleanála teanga a líonadh. 2. (h) Go mbeadh tuilleadh tacaíochta curtha ar fáil d’eagraíochtaí Ghaeilge le níos mó deiseanna úsáide a chur ar fáil do Ghaeilgeoirí agus d’fhoghlaimeoirí. 3. (a) Aithníonn an Ard Fheis seo go bhfuil tromlach stairiúil do pháirtithe agus ionadaithe tofa ó thuaidh ag tacú leis an éileamh ar son Acht Gaeilge, 50 as 90 CTR nua thofa agus éilíonn an Ard Fheis seo go léiríonn na páirtithe polaitiúla ó dheas á dtacaíocht soiléir, diongbháilte go poiblí d’Acht Gaeilge neamhspleách agus go mbíonn Conradh na Gaeilge ag obair i dtreo na tacaíochta sin a fháil. 3. (b) Éilíonn an Ard-Fheis seo go gcuirfidh an Conradh in iúl don Rialtas gurb é Rialtas na hÉireann atá freagrach go príomha as cearta teanga a chosaint agus a shuíomh ó thuaidh agus ó dheas. 3. (c) Cuireann an Ard Fheis seo fáilte mhór roimh fheachtas an Dream Dearg, a chinntigh go raibh ceist

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

cearta do phobal na Gaeilge ar an phríomh ceist polaitiúil i 2017 ó thuaidh agus cuirfidh Conradh na Gaeilge gach acmhainn agus tacaíocht ar fáil, de réir mar is cuí, don fheachtas seo sa bhliain amach romhainn agus go dtí go bhfuil an t-éileamh bainte amach – Acht Gaeilge neamhspleách atá cuimsitheach agus ceart-bhunaithe. 3. (d) Go n-iarrfaí ar gach páirtí pholaitiúil atá ag feidhmiú ar oileán na hÉireann tacaíocht phoiblí a thabhairt don feachtas ar son Acht Gaeilge ó thuaidh. 3. (e) Éilíonn an Ard-Fheis seo go dtabharfaí tuilleadh tacaíochta do Ghaeilgeoirí ó thuaidh agus iad ag iarraidh Acht Ghaeilge a bhaint amach. 4. Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir don Chonradh socrú a dhéanamh le comhar creidmheasa Gaeltachta le seirbhísí airgeadais a chur ar fáil trí Ghaeilge do bhallraíocht an Chonartha. 5. Aontaíonn an Ard-Fheis seo go bhfuil sé fíorphráinneach go leasódh an Roinn Oideachais agus Scileanna gnéithe den churaclam iarbhunscoile don Teastas Sóisearach atá i bhfeidhm ó mhí Meán Fómhair 2017, go háirithe an siollabas nua Gaeilge atá lag, easnamhach gan scrúdú béil agus, dá bharr, gan aon bhéim anois ar an nGaeilge labhartha. 6. Go leasófaí: 18. (c), 27 (c), 34 (c) agus 42 (c) An táille chláraithe, a shocróidh an Coiste Gnó ó am go chéile, a íoc go bliantúil leis an Ard-Oifig; go 18. (c), 27 (c), 34 (c) agus 42 (c) An táille chláraithe bhliantúil, a shocróidh an Coiste Gnó ó am go chéile, a íoc leis an Ard-Oifig; 74. a leasú go dtí: Ní féidir le hUachtarán fanacht in oifig níos faide ná cúig théarma as a chéile ach is intofa é nó í tar éis téarma as oifig. 7. (a) Éilíonn an Ard-Fheis seo go dtabharfaidh an Roinn Oideachais aghaidh ar an ngéarchéim reatha maidir le soláthar múinteoirí Gaeilge agus múinteoirí ar féidir leo múineadh trí mheán na Gaeilge agus chuige sin agus mar chéad chéim go múinfí cuid suntasach de gach céim B.Oid trí mheán na Gaeilge agus go bhforbrófaí gan mhoill sain-chúrsaí B.Oid lánGhaeilge mar bhunchéim agus sain-chúrsaí dírithe ar oiliúint mhúinteoirí le múineadh trí Ghaeilge ag an dara leibhéal. 7. (b) Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an Roinn Oideachais agus Scileanna freagairt don ghéarchéim atá ann i dtaobh soláthar múinteoirí agus ionadaithe atá in ann teagasc trí mheán na Gaeilge ag leibhéal na bunscoile agus na hiarbhunscoile. Tacaíonn Conradh na Gaeilge le héileamh déanta ag Gaeloideachas go gcuirfear tús leis an dá chlár a bhaineann le hoiliúint tosaigh mhúinteoirí don oideachas lán-Ghaeilge Meán Fómhair 2018 ar bhonn práinne. 7. (c) Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir do Conradh na Gaeilge cuidiú go láidir le feachtasaíocht chun deireadh

a chur leis na táillí Gaeltachta iomarcacha a ghearrtar ar oidí bunscoile nó ar a laghad na táillí seo a laghdú go mór agus freisin le feachtasaíocht ag éileamh chun go n-íocfaidh an Stáit as táillí do mhic léinn 3ú leibhéal ag staidéar na Gaeilge nó ag staidéar trí Ghaeilge. 7. (d) Éilíonn an Ard-Fheis seo go gcabhródh Conradh na Gaeilge leis na coláistí múinteoireachta éagsúla le feachtas a chur ar bun leis na táillí Gaeltachta (€1,500) a bhíonn le híoc ag ábhair oidí a laghdú. 7. (e) Tacaíonn an Ard-Fheis seo leis an éileamh déanta ag Gaeloideachas go dtabharfar an liúntas don teagasc trí Ghaeilge do gach múinteoir atá ag múineadh i mbunscoileanna agus in iarbhunscoileanna lánGhaeilge agus Gaeltachta, mar aon leis an liúntas Gaeltachta do gach múinteoir atá ag teagasc i scoil atá cláraithe don scéim aitheantas le feidhm ó Mheán Fómhair 2018. 7. (f) Aithníonn an Ard-Fheis seo an obair atá déanta le bliain anuas ag an Roinn Oideachais agus ag na scoileanna Gaeltachta chun tús a chur leis an bpolasaí oideachais Gaeltachta. Le go mbeadh toradh ar an obair seo iarrann an Ard-Fheis ar an Rialtas breis maoiniú a cur ar fáil don pholasaí oideachais Gaeltachta sna blianta amach romhainn agus, sa bhreis ar an obair atá beartaithe faoin bpolasaí, céimeanna a ghlacadh chun tabhairt faoin nganntanas múinteoirí Gaeilge agus múinteoirí atá in ann ábhair a mhúineadh trí Ghaeilge atá sa chóras oideachais reatha. 8. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an Aire Cumarsáide an maoiniú cuí a chur ar fáil le Raidió Rí-Rá a chur ar fáil go lánaimseartha ar FM. 9. Éilíonn an Ard Fheis seo go mbeadh Conradh na Gaeilge gníomhach ar bhonn náisiúnta san fheachtas ‘Gaelscoil - Gach Scoil’ i gcomhpháirtíocht le Gael-Taca, Corcaigh. 10. Molann an Ard-Fheis seo go dtionscnófaí ‘Meitheal Iniúchadh’ saineolach chun scrúdú a dhéanamh ar an bhféidearthacht go mbunófaí aonad dlíthúil, neamhbhrabúis a shlánódh sócmhainní uilig Chonradh na Gaeilge idir árais agus eile don todhchaí agus go ndéanfaí sin le haontas na n-aonad lena mbaineann na sócmhainní seo agus le coinníollacha a chosnódh a gcearta reachtúla úinéireachta agus feidhmiúcháin uilig, agus go gcuirfeadh an mheitheal réamhthuairisc ar fáil ar an dtogra seo trí mhí ar a laghad roimh Ard-Fheis 2019. 11. Aithníonn an Ard-Fheis seo an rathúlacht de na fóraim gnímh eagraithe le dhá bhliain anuas ar fud na tíre. Aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir leanúint le fóraim a eagrú sa phobal le deis a thabhairt do phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta a mianta a chur chun cinn agus go bhfeidhmeoidh an eagraíocht ar na mianta sin. 12. Éilíonn an Ard-Fheis seo nach gceapfar feasta aon

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

duine chuig post sa Státseirbhís ná ní bhfaighidh aon duine ardú céime chuige murar bhain an duine sin amach le linn na 3 bliana roimhe sin pas i measúnú ag leibhéal B2 (lánchreidiúint) nó níos airde ar Chomhchreat Tagartha na hEorpa um Theangacha in 2 theanga oifigiúla den Aontas Eorpach a mbeidh an Ghaeilge nó an Béarla ar cheann acu’. 13. Molann an Ard-Fheis seo go ndéanfar taighde ar na meánscoileanna ó thuaidh ag díriú ar dhaltaí GCSE agus A2 ag fáil len a dtuairimí a fháil ar réimse ábhair agus na tuairimí sin a úsáid chun feachtas feasachta a chur ar bun leis an Ghaeilge a láidriú sna meánscoileanna ansin. 14. (a) Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir go gcuirfear an chéim lánaimseartha sa Ghaeilge ar fáil arís ar champas Bhéal Feirste de chuid Ollscoil Uladh. 14. (b) Aithníonn an Ard Fheis seo go bhfuil an-ráchairt ar chúrsaí Gaeilge in Ollscoil Uladh agus go n-éilíonn muid go gcuirfear an Céim Lánaimseartha Gaeilge ar fáil ó Champas Bhéal Feirste arís. 15. Aithníonn an Ard Fheis seo go bhfuil dul chun cinn suntasach déanta ag roinnt comhairlí i dtaobh seirbhísí a chur ar fáil do phobal na Gaeilge agus polasaithe fabhracha a reachtú don teanga agus éilíonn an Ard Fheis seo go leanann gach comhairle ó thuaidh an treoir soiléir atá leagtha amach d’údarás áitiúla sa Chairt Eorpach agus go gcuireann siad polasaithe, seirbhísí agus acmhainní cuí ar fáil a chothódh fás agus forbairt an phobal Gaelaigh ar bhonn áitiúil. 16. Molann an Ard-Fheis seo go gcinnteodh Conradh na Gaeilge go mbeidh gach imeacht ag comóradh an chéad Dáil i mí Eanáir 2019 trí Ghaeilge, mar a bhí ar 21 Eanáir 1919. 17. I gcomhthéacs go bhfuil Cathair na Gaillimhe roghnaithe mar chathair chultúrtha na hEorpa don bhliain 2020, aontaíonn an Ard-Fheis seo go mbeidh ArdFheis 2020 ar siúl i nGaillimh. 18. Iarrann an Ard-Fheis seo ar an gCoiste Gnó nua scéim oiliúna do chraobhacha a bhunú i ndiaidh taighde a dhéanamh leis na Craobhacha. 19. (a) Iarrann an Ard-Fheis seo ar an Rialtas polasaí dearfach oideachais a fhorbairt do na hoileáin Ghaeltachta. 19. (b) Go dtugadh an Roinn Oideachas agus Scileanna aitheantas oifigiúil do Choláiste Naomh Eoin, Inis Meáin. 20. Iarrann an Ard-Fheis seo ar an Rialtas feidhm a thabhairt d’alt 17 d’Acht na Gaeltachta 2012 lena bhforáiltear go bhféadfaidh Údarás na Gaeltachta, le toiliú Aire na Gaeltachta agus an Aire Caiteachais Phoiblí, seirbhísí a sheachadadh thar ceann comhlachtaí poiblí

eile sa Ghaeltacht chun seirbhís trí Ghaeilge a chinntiú do phobal na Gaeltachta go háirithe (i) seirbhísí pleanála, (ii) seirbhísí de chuid na Roinne Coimirce Sóisialaí, (iii) seirbhísí de chuid na Roinne Talmhaíochta, Bia agus Mara agus (iv) seirbhísí tacaíochta teaghlaigh, mar chéad ché. 21. Aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfuil sé de cheart ag gaelscoil a polasaí iontrála a shocrú le tús áite a thabhairt do pháistí gurb í an Ghaeilge an teanga bhaile acu agus gur chóir seo a chur san áireamh san Acht um Iontráil Scoileanna, 2018. 22. (a) Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir don Chonradh feachtas a eagrú chun an Ghaeilge a bheith ar fáil mar ábhar roghnach i mbunscoileanna Béarla ó thuaidh ach í a bheith mar chuid den churaclam. 22. (b) Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir go mbeidh cúrsa oiliúna a bheith ar fáil do mhúinteoirí i mbunscoileanna Béarla chun feabhas a chur ar a gcuid Gaeilge agus chun cáilíocht ghairmiúil a bhaint amach dá réir. 23. Aithníonn an Ard Fheis seo go raibh bua suntasach stairiúil ag Conradh na Gaeilge san Ardchúirt i mBéal Feirste i mí Márta 2017 i gcoinne an fheidhmeannais, i leith Straitéis na Gaeilge agus i bhfianaise an rialú sin, éilíonn muid ar na húdaráis ó thuaidh Straitéis don Ghaeilge a chur i bhfeidhm mar ábhar práinne. 24. Aithníonn an Ard Fheis seo gur chóir go raibh Gaeloideachas, ar achan leibhéal, ar fáil d’aon duine óg atá á lorg agus nach mbíonn aon duine óg faoi mhíbhuntáiste, bíodh sin ó thaobh acmhainní, soláthar seirbhísí sainriachtanais, taistil nó eile, de thairbhe an cinneadh freastal ar Ghaelscoil. 25. Go mbunófaí Fochoiste Gaeltachta chun díriú go sonrach ar pholasaí agus ar cur chuige na heagraíochta i leith na Gaeltachta. 26. Is í Ardfheis Chonradh na Gaeilge a shocraíonn ‘an roinnt ar thoradh an bhailiúcháin do Chiste na Teanga ar mholadh ón gCoiste Gnó.’ Moltar don Choiste Gnó go n-ardófaí an táille cláraithe craoibhe go dtí céad euro an chraobh (€100), agus go bhfágfaí toradh a mbailiúcháin do Chiste na Teanga ag gach craobh (príomhaonaid an Chonartha) chun ciorcail chomhrá, ranganna Gaeilge, tob-Ghaeltachtaí, leachtanna, feachtais an Chonartha agus obair eile na teanga a chur chun cinn go háitiúil. 27. Éilíonn an Ard-Fheis seo go n-oibreodh Conradh na Gaeilge go dlúth leis na Cumann Gaelacha sna Ollscoileanna ar fud fad na tíre seo chun brú a chur ar Údarás na hOllscoile le níos mó fógraíochta dátheangach a chur suas sa dóigh is go méadódh sé feiceálacht na Gaeilge ar Champas.

‘Teanga gan Teorainn’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

28. Go mbeadh tacaíocht curtha ar fáil, ó thaobh feachtasaíochta leis an Roinn Oideachais sa Tuaisceart de, dóibh siúd ar mhaith leo an Ghaeilge a sholáthar sna scoileanna Bhéarla (ar gach leibhéal) mar ábhar sa churaclam nó mar rud sa bhreis. 29. Aontaíonn an Ard-Fheis go bhfuil dualgas ar na húdaráis eaglasta a chinntiú go bhfuil seirbhísí eaglasta trí mheán na Gaeilge ar fáil do ghaelscoileanna na tíre. 30. Aontaíonn an Ard-Fheis seo go mbeidh sé mar ceann de na príomhéilimh ag an gConradh amach anseo go mbeidh “Oifig na Gaeilge” ag gach údarás áitiúil sna 32 contae agus go mbeadh, ar a laghad, ball foirne amháin (Oifigeach Gaeilge) ag gach údarás agus níos mó na sin sna contaetha móra, ar aon dul leis na hoifigigh Ealaíne agus Oifigigh Oidhreachta atá ann cheana féin. Tá cuid de na dualgais go mbeadh an t-oifig seo freagrach as molta thíos: 1) Cur chun cinn na Gaeilge i limistéar an údaráis sin 2) Dualgais an údaráis maidir leis an Acht Teanga agus reachtaíocht eile a chomhlíonadh 3) Seirbhís an údaráis a chur ar fáil don phobal trí mheán na Gaeilge Bheadh an oifig seo ag feidhmiú go huile is go hiomlán trí mheán na Gaeilge 31. Éilíonn an Ard Fheis seo go gcuirfidh Conradh na Gaeilge plean le chéile maidir le baill aonair, a chuimsíonn cad é mar is féidir daoine a mhealladh chun clárú mar bhaill aonair, a shonraíonn go soiléir na buntáistí a

bhaineann le bheith mar bhaill aonair agus le baill aonair a chumasú chun páirt iomlán a ghlacadh i saol agus in obair na heagraíochta. 32. Aontaíonn an Ard-Fheis seo go n-eiseoidh Conradh na Gaeilge ráiteas poiblí ag seasamh leis an gcomhairleoir Diarmuid Ó Cadhla atá i mbun iarrachtaí ar chás cúirte trí Ghaeilge a fháil sa Stáit agus Bliain na Gaeilge linn. 33. Aontaíonn an Ard-Fheis seo gur chóir don Chonradh líne cabhrach a bhunú gur féidir le Gaeil tuairisciú ar aon idirdhealú / ionsaí a déantar orthu de bharr go mbíonn siad ag labhairt na Gaeilge. 34. Éilíonn an Ard-Fheis seo go dtabharfadh Conradh na Gaeilge tacaíocht don fheachtas maidir le comharthaíocht dhátheangach a chur in airde ar champas Ollscoil na Banríona le feiceálacht na Gaeilge a ardú. 35. Aithníonn an Ard-Fheis seo nach gá do mhic léinn atá i mbun staidéir ar na dáin nó céim sna teangacha / nuatheangacha le Gaeilge nó Gaeilge agus an iriseoireacht srl. cúrsaí Gaeltachta a dhéanamh roimh deireadh na céime chun go mbeidh taithí tairbheach acu agus iad ag díriú i dtreo gairm bheatha leis an Ghaeilge. Aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir feachtas a eagrú le seo a athrú. 36. Éilíonn an Ard-Fheis seo go gcabhróidh Conradh na Gaeilge leis na coláistí nach bhfuil scéim cónaithe nó teach Gaeilge acu mar rogha lóistín ar fáil do mhic léinn na hollscoile ceann a bhaint amach.

Glacadh leis an liosta comhbhróin seo: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Áine Uí Chatháin An tAth Seán Ó Duinn An tAthair Liam de Veale An tAthair Liam Ó Bréartúin An tAthair Pádraig Ó Máille An tAthair Piaras Ó Dúill An tOir Dónal Caird Seán P Ó Murchú An tSr Íde Ní Riain Anne Mac Canna Antaine B. Ó Riordáin Aodh Mac Domhnall Aodh Ó Domhnaill Barra Ó hUallacháin Beartlaí Ó Domhnaill Breandán Ó Súilleabháin Celine Ní Thiobraide Ciarán Ó Dorchaí Cillian Ó Corrbuí Cóilín Seoighe Colm Luibhéad Colm Ó Cléirigh Déirdre Uí Chatháin Denise Etchingham Domhnall Mac Sithigh Donnchadh Ó Buachalla Donnchadh Ó Corráin

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Dr Diarmaid Ó Doibhlin Dr Joan Byrne Feargal Ó Cuilinn Fiachra Mac Gabhann Fionnuala Ní Ghallchobhair Franc Máille Ian Mac Consaidín Joan Ó Fiacháin John McKnight Josie Sheain Jack Mac Donnacha Máire Chiardha Máire Uí Chorra Máirtín Ó Muirí Malachy Ó hAilpín Mary Divinney Folan Maurice Hayes Michael Coleman Mulkerrin Mícheál Ó Cíosóig Muiris Ó Laighean Myra Mhac Eochaidh Oonagh Ní Chéilleachair Orla Ní Shíocháin Pádraic Ó Táilliúir Pádraig Mac an Bheatha Pádraig Mac Miadhachain Pádraig Ó Cathaláin Pat Ó Cualáin

‘Teanga gan Teorainn’

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Patricia Mac Mahon Patricia McMahon Peadar Lamb Peadar Mac Niallais Phil Ó Meachair Róisín Ní Chairbre Ruairí de Buitléar Ruairí Ó Dónaill Séamus Ó Rodaigh Seán Ó Baoill Seán Ó Broin Seán Ó Conaire Seán Ó hÉalaí Seán Ó Lonáin Seana Nic Somhairle Seosamh Ó Drisleáin Siobhán Bn Eachthighearna Siobhán de Barra Susan Uí Ghaoithín Tomás Ó Coimín Tony Ó Léanacháin Treasa Bn Uí Mhuircheartaigh Treasa Uí Raghallaigh Ultan Ó Conmhidhe Úna Uí Ifearnáin Vera Ó hEifearnáin

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2019, Muineachán

9. UACHTARÁIN CHONRADH NA GAEILGE (1893 - 2019) 1893 - 1915 Dúbhglas de hÍde (An Craoibhín Aoibhinn) (1860 - 1949) 1915 - 1916 Folúntas 1916 - 1919 Eoin Mac Néill (1867 - 1945) 1919 - 1922 Seán Ua Ceallaigh (Sceilg) (1872 - 1957) 1922 - 1925 Peadar Mac Fhionnlaoich (Cú Uladh) (1856 - 1942) 1925 - 1926 An Dr. Seán P. Mac Énrí (1862 - 1930) 1926 - 1928 Cormac Breatnach (1886 - 1956) 1928 - 1933 Mac Giolla Bhríde (An Tiarna Ashbourne) (1868 - 1942) 1933 - 1940 Peadar Mac Fhionnlaoich (Cú Uladh) (1856 - 1942) 1940 - 1941 Liam Ó Buachalla (1899 - 1970) 1941 - 1942 Seán Óg Ó Tuama (1912 - 1980) 1942 - 1945 Diarmuid Mac Fhionnlaoich (1903 - 1964) 1945 - 1946 Seán Mac Gearailt (1916 - 2004) 1946 - 1949 Liam Ó Luanaigh (1914 - 1998) 1949 - 1950 Diarmuid Mac Fhionnlaoich (1903 - 1964) 1950 - 1952 Annraoi Ó Liatháin (1917 - 1981) 1952 - 1955 Seán Mac Gearailt (1916 - 2004) 1955 - 1959 Tomás Ó Muircheartaigh (1907 - 1967) 1959 - 1965 Micheál Mac Cárthaigh (1911 - 1983) 1965 - 1968 Cathal Ó Feinneadha (1928 - 2015) 1968 - 1974 Maolsheachlainn Ó Caollaí (1939) 1974 - 1979 Pádraig Ó Snodaigh (1935) 1979 - 1982 Albert Fry (1940) 1982 - 1985 Micheál Ó Murchú (An Gabha Gaelach) (1918 - 1990) 1985 - 1989 Íte Ní Chionnaith (1953) 1989 - 1994 Proinsias Mac Aonghusa (1933 - 2002) 1994 - 1995 Áine de Baróid (1950) 1995 - 1998 Gearóid Ó Cairealláin (1957) 1998 - 2003 Tomás Mac Ruairí (1939) 2003 - 2004 Séagh Mac Siúrdáin (1958) 2004 - 2005 Nollaig Ó Gadhra (1943 - 2008) 2005 - 2008 Dáithí Mac Cárthaigh (1968) 2008 - 2011 Pádraig Mac Fhearghusa (1947) 2011 - 2014 Donnchadh Ó hAodha (1944) 2015 - 2017 Cóilín Ó Cearbhaill (1975) 2017 - Niall Comer (1975)

‘Teanga gan Teorainn’

Aidhm na hEagraíochta:

Is í aidhm na hEagraíochta an Ghaeilge a athréimniú mar ghnáththeanga na hÉireann. Cuspóir na hEagraíochta: Is é cuspóir na hEagraíochta, daoine a spreagadh chun feidhmiú ar son na haidhme trí, i measc rudaí eile: (a) cur le líon lucht labhartha na Gaeilge; (b) cur le líon na dteaghlach a thógann clann le Gaeilge; (c) cur le stádas na Gaeilge de jure agus de facto in Éirinn agus thar lear; (d) gach tacaíocht, gach seirbhís agus gach áis a bheith ar fáil chun saol a chaitheamh trí Ghaeilge in Éirinn; (e) cur le líon na n-eagraíochtaí, le líon na n-institiúidí, le líon na n-institiúidí oideachais agus oiliúna, le líon na ngnóthlachtaí agus le líon na n-imeachtaí a fheidhmíonn trí Ghaeilge; (f) seasamh le forlámhas na Gaeilge mar theanga an phobail sna limistéir Ghaeltachta agus pobail nua Ghaeltachta a bhunú; (g) stocaireacht a dhéanamh ar son na Gaeilge; (h) ionadaíocht a dhéanamh thar ceann lucht labhartha na Gaeilge; (i) aidhm agus cuspóirí na hEagraíochta a chraobhscaoileadh le briathar agus le gníomh. Saintréithe na hEagraíochta: Is iad saintréithe na hEagraíochta: an daonlathas, oscailteacht, rannpháirtíocht, comhionannas, uileghabhálachas, dínit an duine agus cearta an duine.