2021 Ard-Fheis by Conradh na Gaeilge

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

CLÁR LEABHAR NA hARD-FHEISE Clár na hArd-Fheise ............................................................................................................... 2 1. Na Rialacha Seasta .............................................................................................................

2. Tuairisc an Uachtaráin ....................................................................................................... 6 3. An Eagraíocht: 3.1. Na Coistí agus Ionadaíocht ....................................................................................... 9 3.2. An Fhoireann ..............................................................................................................

3.3. An Tinreamh ar Chruinnithe de na Coistí Ceannais ............................................. 11 3.4. Bailiúchán Náisiúnta 2020 ......................................................................................... 11 3.5. Tuairisc na hEagraíochta ........................................................................................... 12 3.6. Na Cuntais Airgid 2020 ............................................................................................. 24 3.7. Cuntas Liam Bulfin ....................................................................................................

3.7. Comhbhrón .................................................................................................................

4. Tuairiscí ó Aonaid Éagsúil den Eagraíocht 4.1. Tuairisc Seachtain na Gaeilge Teo ................................................................................ 42 4.2. Tuairisc An Coimisiún le Rincí Gaelacha .................................................................... 45 4.3. Tuairisc An Siopa Leabhar ........................................................................................... 47 4.4. Tuairisc Raidió Rí-Rá ................................................................................................... 48 4.5. Tuairisc ó PEIG ...........................................................................................................

4.5. Tuairisc ón gCoimeádaí .............................................................................................

5. Tuairiscí ó na Tograí 5.1. Tuairisc An Clár As Gaeilge ........................................................................................

5.2. Tuairisc Gael-Fhorbairt na Gaillimhe .......................................................................... 53 5.3. Tuairisc Togra Mhaigh Eo ...........................................................................................

5.4. Tuairisc Scéim an Aonaigh .......................................................................................... 55 5.5. Tuairisc Muineachán le Gaeilge ................................................................................... 56 5.6. Tuairisc Pobal ar a’n Iúl, Craobh na hÓmaí ................................................................ 57 6. Ainmniúcháin do na Toghcháin 2021 .............................................................................. 59 7. Rúin na hArd-Fheise 2021 ................................................................................................. 62 8. Miontuairiscí Ard-Fheis 2020, Gaillimh .......................................................................... 69 9. Uachtaráin Chonradh na Gaeilge ....................................................................................

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Is í ár dteanga féin í. Coigil aithinne d’aislinge: scaradh léi is éag duit.

BAILE ÁTHA CLIATH · BÉAL FEIRSTE · RÁTH CHAIRN · DÚN SEACHLAINN · GAOTH DOBHAIR

‘Cá bhfuil ár dTriailforasnagaeilge.ie i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

1. NA RIALACHA SEASTA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Dhá nóiméad don té a mholann rún (Dhá nóiméad ag an tús nó nóimead ag an tús agus ag an deireadh). Nóiméad amháin d’aon teachta eile ag caint ar an rún. Níl cead ag aon duine labhairt faoi dhó i dtaobh na ceiste céanna ach amháin an té a mholann rún. Níl cead ag teachta athrá a dhéanamh ar chaint a thug teachtaí eile cheana féin. Is é 25 teachta a bheidh mar líon gnó le linn na hArd-Fheise. Ní cheadaítear rún ar bith nach bhfuil luaite ar an gclár a phlé mura gcuirtear na Rialacha Seasta ar leataobh. Chun na Rialacha Seasta a chur ar leataobh ní foláir do dhá thrian nó níos mó dá bhfuil i láthair agus i dteideal vótála, vóta a chaitheamh ar a thaobh sin.

10. 11.

12. 13.

Ní foláir do dhá thrian nó níos mó dá bhfuil i láthair agus i dteideal vótála, vótáil ar son rúin phráinní, a phléifear faoi riail 6, le go nglacfar leis mar rún. Beidh aon rún a bhainfidh le hairgeadas, rún práinneach a phléifear agus a ghlacfar leis faoi rialacha 6 agus 7 ina measc, mar mholadh seachas mar threoir don Choiste Gnó nua le cur i bhfeidhm laistigh d’acmhainní na heagraíochta. Beidh cead labhartha ag iar-Uachtaráin an Chonartha. Muna bhfuil ar chumas teachta a bheith i láthair chun rún dá c(h)uid a mholadh ní foláir dó nó di é sin a chur in iúl don Ard-Oifig roimh ré agus ní foláir dó nó di teachta eile a fháil chun an rún sin a mholadh agus é sin a cheadú i scríbhinn. Ní ceadmhach leasú a mholadh ar rún má athraíonn sé spiorad an rúin. Mura mbíonn duine ann in am le rún a mholadh rachaidh an rún go deireadh an liosta rún

COISTE GNÓ CHONRADH NA GAEILGE 2020 - 2021

Líne 1: Mairéad Ní Fhathartha; Aodhán Ó Deá; Niall Comer, Uachtarán; Seán Ó Cionfhaola; Seán Antón Ó Conalláin Líne 2: Donnchadh Ó hAodha; Síne Nic an Ailí; Clíona Ní Chorráin; Paula Melvin, Tánaiste; Pádraig Mac Fhearghusa Líne 3: Íte Ní Chionnaith; Julian de Spáinn; Aedín Uí Mhaoiléidigh; Conchubhair Mac Lochlainn; Caoimhín Ó Dónaill Líne 4: Caoimhe Ní Ghriallais; PT Mac Ruairí; Séámus Mac Dhaibhéid; Edel Ní Bhraonáin; Rónán Mistéil Líne 5: John Prendergast; John Ó Loideáin; Clíodhna Ní Dhufaigh; Peadar Mac Fhlannchadha; Osgur Ó Ciardha

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

2. TUAIRISC AN UACHTARÁIN 2021 Bliain is a taca seo ní raibh in Covid-19 ach cogar scéil. Ráfla san aer máguaird. Bhí na hullmhúcháin don Ard-Fheis faoi lán seoil agus muid ag amharc go dóchasach ar bhliain eile d’obair Chonradh na Gaeilge, fuinneamh úr, ballraíocht úr agus ar thabhairt faoi na dúshláin a bhí romhainn gach bliain. Bhí muid i ndiaidh, mar Chonradh agus mar phobal Gaeilge, éacht a bhaint amach ó thuaidh gur éirigh linn cuid den reachtaíocht a raibh muid ag troid ar a son a chur fríd. Cé nach raibh sé foirfe mar reachtaíocht, ná baol air, céim chun tosaigh a bhí ann. Laethanta fuara geimhridh ag seasamh san fhuacht agus blianta fada gallda ag seasamh an fhóid. Íde na muc is na madraí á tabhairt dúinn ó bhéil ainbhiosán agus ionsaithe fíochmhara ar chláir raidió agus teilifíse agus i nduibheagán míthrócaireach Twitter. B’fhiú an tairbhe an trioblóid. Go tobann, áfach, agus mar a bheadh anfa Théitis ann, bhain Covid-19 na críocha seo amach. Ar dtús, bhí dóchas ann nach mairfeadh sé i bhfad, mar chóróinvíreas, go scriosfaí é le teas na gréine nó nach raibh ann ach ulpóg as an ghnáth. Bhí lucht theoiric na comhcheilge ar na meáin shóisialta den tuairim go raibh tuar tagtha ar gach tairngreacht dá raibh riamh ann. Taobh istigh de mhí ón Ard-Fheis bhí an dianghlasáil i bhfeidhm. Bhí na scoileanna dúnta agus imeachtaí á gcur ar ceal de réir a chéile. Cuireadh na coláistí samhraidh, bunchloch na hathbheochana, ar ceal. Ar ghéill muid mar Chonradh? Ar ghéill muid mar phobal Gaeilge? Níor ghéill.

Niall Comer, Uachtarán Chonradh na Gaeilge

Sheas muid an fód le go mbeadh an cúiteamh cuí ann do na mná tí agus do na coláistí. Choinnigh muid an brú ar an Rialtas chun €17.5m sa bhreis a bhaint amach, go háirithe don Ghaeltacht, i gCáinaisnéis 2021. Reáchtáil muid cúrsaí agus ceolchoirmeacha ar líne, agus in ainneoin a dhéine a bhí agus atá an galar seo, tháinig muid fríd agus tiocfaidh muid fríd go dtí an deireadh dearg. Ní bheidh Ard-Fheis ‘bheo’ againn i mbliana ach beidh Ard-Fheis againn. Tá gach baol ann nach mbeidh na coláistí samhraidh ann – ach beidh siad ag fanacht orainn pilleadh orthu – agus déanfaidh muid féin, mar Chonradh, gach iarracht an fód a sheasamh ar son mhuintir na Gaeilge agus ar son mhuintir na Gaeltachta mar a sheas riamh agus mar a sheasfaidh go deo. San áit a mbíonn dólás ann bíonn sólás ina aice, ná déanaimis dearmad air sin. An Dr. Niall Comer, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, Feabhra 2021.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

TÁ TODHCHAÍ FUINNIMH GHLAIN Á CUMHACHTÚ AGAINN Trí chineálacha fuinnimh in-athnuaite agus ísealcharbóin amhail fuinneamh gaoithe, fuinneamh gréine agus fuinneamh bithmhaise a chur in ionad leictreachas ardcharbóin, tá Éire á cur ar an mbealach i dtreo todhchaí fuinnimh níos glaine agus níos gile ag ESB. Agus de réir mar a thógaimid céimeanna ar aghaidh, tógann tusa céimeanna ar aghaidh freisin. Faigh tuilleadh faisnéise ag esb.ie/brighter-future faoi conas is féidir leat a bheith i do chuid de thodhchaí níos gile a bheidh á cumhachtú ag leictreachas glan.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Cúrsaí Teanga agus Cultúir do dhaoine fásta

Sa Ghaeltacht… www.oideasgael.ie

…Agus ar líne online.oideasgael.ie

Socruithe maidir le COVID-19 Cuirfear gach cúrsa Gaeltachta ar fáil faoi réir threoir sláinte Rialtas na hÉireann. Déanfar aisíocaíocht iomlán i leith cúrsa Gaeltachta ar bith a chuirtear ar ceal mar gheall ar COVID-19.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Stiúrthoir ar chuideachta nua Ógras Paula Melvin.

3. AN EAGRAÍOCHT 3.1. COISTÍ AGUS IONADAÍOCHT An Coiste Gnó Tionóladh an chéad chruinniú den Choiste Gnó nua ar 04 Aibreán 2020 agus toghadh Paula Melvin mar Thánaiste ar an gConradh ag an gcruinniú sin. Bhí 7 gcruinniú den Choiste Gnó ann ó Ard-Fheis 2020. An Buanchoiste Tionóladh an chéad chruinniú den Bhuanchoiste nua ar 23 Bealtaine 2020. Bhí 7 gcruinniú den Bhuanchoiste ann ó Ard-Fheis 2020. Seo a leanas baill an Bhuanchoiste: Niall Comer, Uachtarán; Paula Melvin, Tánaiste; Donnchadh Ó hAodha; P T Mac Ruairí; Pádraig Mac Fhearghusa; Edel Ní Bhraonáin; Síne Nic an Ailí; John Ó Loideáin agus Séamus Mac Dhaibhéid. Coiste Chomhoibrithe le Foras na Gaeilge Bhí cruinniú amháin den choiste seo ón ArdFheis. Seo a leanas baill reatha an Choiste Comhoibrithe: Niall Comer, Uachtarán, Paula Melvin, Tánaiste (cathaoirleach), Aodhán Ó Deá agus Caoimhín Ó Dónaill. An Coiste Iniúchadh Cuireadh Coiste Iniúchadh ar bun ar 3 Samhain 2015. Bhí 13 gcruinniú ann go dtí seo. Seo a leanas baill an Choiste: Tadhg Ó Rodaigh (cathaoirleach), Ciarán Ó Feinneadha agus Labhaoise Ní Fhaoláin. Ionadaíocht Is iad seo a leanas na hionadaithe thar ceann an Choiste Ghnó a ainmníodh ar eagraíochtaí eile i rith na bliana:

Seachtain na Gaeilge Teo. Stiúrthóirí: Niall Comer, Uachtarán. Clíodhna Ní Chorráin. Club Chonradh na Gaeilge Baile Átha Cliath: John Ó Loideáin. Gaillimh: Caoimhe Ní Ghriallais Foras Éireann P.T. Mac Ruairí. An Fhéile Phan-Cheilteach Caoimhín Ó Cadhla. An Coimisiúin le Rincí Gaelacha Baill ceithre bhliain: 2021-2025 Éamonn de Bhál, Gráinne Ní Chonchubhair, Seán Mac Donnchadha 2019-2023 Máire Mhic Aogáin, Séamus Ó Sé, Aedín Uí Mhaoiléidigh Baill dhá bhliain 2021-23 Seán Ó Féagáin, Eibhlín Fagan Gargan, Dónal Tréanlámhach, Séamus Mac Uistín, Máire Ní Cheallaigh, Nancy Troy O’Herlihy Liosta Náisiúnta Bhaill Cúige 2021 - 2023 Uladh: Proinnsias Mac Oirialla, Seán Mac an tSagairt. Mumhan: Seán Ó Cuilleanáin, Orfhlaith Ní Bhriain-Uí Ruairc Laighean: Máire Nic Giolla Rua, Colette Nic Ádhastar. Connacht: Gearóid Ó Cianaigh, Mairéad Nic Giolla Bhríde. Sasana: Dónal Ó Dochartaigh, Rós Mhic Giobúin, Máire Ní Dhufaigh. Albain: Eoghan Mac Amhlaoi

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

3.2. AN FHOIREANN Conradh na Gaeilge Julian de Spáinn

Ard-Rúnaí

Alma Ní Bhroin

Riarthóir (ar tinneas)

Caitríona Breathnach

Riarthóir Sealadach

Seán Ó hAdhmaill

Bainisteoir Acmhainní Daonna (i bpáirt le Glór na nGael)

Cosaint Teanga agus Ionadaíocht Peadar Mac Fhlannchadha

Bainisteoir Abhcóideachta ó dheas & Leas-Ardrúnaí Tionscadail

Conchúr Ó Muadaigh

Bainisteoir Abhcóideachta ó thuaidh

Róisín Ní Mhaoláin

Feidhmeannach Cumarsáide

Pádraig Ó Tiarnaigh

Feidhmeannach Cumarsáide & Abhcóideachta ó thuaidh

Caoimhín Ó Cadhla

Feidhmeannach Anailíse & Taighde

Feachtais Feasachta Orlaith Nic Ghearailt

Bainisteoir Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta

Sophie Osbourne

Feidhmeannach Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta

Dónal Ó Galllachóir

Feidhmeannach Ilmheán & Aistriúcháin

Seán Ó Murchadha

Feidhmeannach Feachtais Feasachta & Ilmheán ó thuaidh

Lynn Rickard

Forbróir Árdán Ilmheán

Eagraíocht Aodhán Ó Deá

Stiúrthóir Forbartha & Leas-Ardrúnaí Eagraíochta

Gráinne Ní Mhuilneoir

Bainisteoir an tSiopa Leabhar

Ciarán Wadd

Feidhmeannach Oideachais agus Ballraíochta

Niamh Ní Chróinín

Bainisteoir Raidió Rí-Rá

Cuan Ó Seireadáin

Coimeádaí

Síomha Ní Ruairc

Comhordaitheoir Óige

Caolán Mac Grianna

Comhordaitheoir na Mac Léinn Tríú Leibhéal

Eve Ní Bhraoin

Comhordaitheoir Seó Bóthair

Róisín Ní Mhóráin

Comhordaitheoir Seó Bóthair

Aoife Ní Mhórdha

Comhordaitheoir Tionscadail

Tograí Forbartha

Seán Seoighe

Feidhmeannach, Gael-Fhorbairt na Gailllimhe

Ciaran Mag Uidhir

Feidhmeannach, Pobal ar a’n Iúl

Nollaig Mac Giolla Thuile

Feidhmeannach, An Cumann Gaelach Muineachán

Marc Mac an Adhastair

Feidhmeannach, An Clár As Gaeilge

Brídín Ní Cheallaigh

Feidhmeannach, Togra Mhaigh Eo

Kirsty Uí Ríain

Feidhmeannach, Togra an Aonaigh

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

3.3. AN TINREAMH AR CHRUINNITHE DE NA COISTÍ CEANNAIS TINREAMH AN AN CHOISTE CHOISTE GHNÓ GHNÓ 2020/21 2020/21 (Baill (Baill tofa tofa ag ag Ard-Fheis Ard-Fheis 2020) 2020) TINREAMH Ainm an Bhaill 04/04/20 23/05/20 27/06/20 Ainm an Bhaill 04/04/20 23/05/20 27/06/20 Caoimhe mheNí Ní Ghri Ghriallai allaiss Caoi Caoimhín Ó Dónaill Caoimhín Ó Dónaill

XX XX

Clíodhna Ní Chorráin Clíodhna Ní Chorráin Edel Ní Bhraonáin Edel Ní Bhraonáin Íte Ní Chionnaith Íte Ní Chionnaith John Prendergast John Prendergast John Ó Loideáin John Ó Loideáin Mai réad Ní Fhátharta Mai réad Ní Fhátharta Mi cheál Ó Raghallai gh Mi cheál Ó Raghallai gh Ni all Comer, Uachtarán Ni all Comer, Uachtarán Osgur Ó Ciardha Osgur Ó Ciardha Pádrai g Mac Fhearghusa Pádrai g Mac Fhearghusa Paula Melvi n, Tánai ste Paula Melvi n, Tánai ste Síne Ni c an Ai lí Síne Ni c an Ai lí Tomás Mac Ruai rí Tomás Mac Ruai rí

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X X

12/09/20 12/09/20

31/10/20 31/10/20

05/12/20 05/12/20

16/01/21 16/01/21

Iomlán Iomlán 33

XX X X X X

XX X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

77 6 6 6 6 3 3 7 7 7 7 6 6 7 7 6 6 4 4 7 7 7 7 7 7 7 7

16/01/21 16/01/21 X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Iomlán Iomlán 7 7 6 6 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7

Easpa eolais faoi na cruinnithe seo ag Íte toisc fhadhb ríomhphost Easpa eolais faoi na cruinnithe seo ag Íte toisc fhadhb ríomhphost

X X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X

25/07/20 25/07/20 X X X X X X X X X X X X X X X X X X

12/09/20 12/09/20 X X X X X X X X X X X X X X X X X X

31/10/20 31/10/20 X X X X X X X X X X X X X X X X X X

04/12/20 04/12/20 X X

X X X X

*Bhí ionadaíocht eile ar an gCoiste Gnó ó Choistí Chúige, Coistí Chontae agus eagraíochtaí faoi scáth an Chonartha *Bhí ionadaíocht eile ar an gCoiste Gnó ó Choistí Chúige, Coistí Chontae agus eagraíochtaí faoi scáth an Chonartha

TINREAMH AN BHUANCHOISTE 2020/21 TINREAMH AN BHUANCHOISTE 2020/21 Ainm an Bhaill 23/05/20 Ainm an Bhaill 23/05/20 Donnchadh Ó hAodha X Donnchadh Ó hAodha X Edel Ní Bhraonáin X Edel Ní Bhraonáin X John Ó Loideáin X John Ó Loideáin X Ni all Comer, Uachtarán Ni all Comer, Uachtarán Pádrai g Mac Fhearghusa X Pádrai g Mac Fhearghusa X Paula Melvi n, Tánai ste X Paula Melvi n, Tánai ste X Séamus Mac Dhaibhéid X Séamus Mac Dhaibhéid X Síne Ni c an Ai lí X Síne Ni c an Ai lí X Tomás Mac Ruai rí X Tomás Mac Ruai rí X

27/06/20 27/06/20 X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X

3.4. BAILIÚCHÁN NÁISIÚNTA Cé nach raibh aon bhailiúchán náisiúnta ann i 2020 toisc na paindéime, chuir na Craobhacha seo a leanas síntiúis ar fáil don eagraíocht agus táimid an-bhuíoch díobh: • Craobh na Sionna €169.00 • Craobh Chúil Aodha €100.00 • Craobh Garman €500.00

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

3.5. TUAIRISC NA hEAGRAÍOCHTA Agus Ard Fheis 2021 á reáchtáil againn, is fiú súil siar a chaitheamh ar an méid atá bainte amach ag Conradh na Gaeilge ó bhí Ard Fheis 2020 ann. Is cúis bhróid an dul chun cinn atá déanta i mbliana. Is é Conradh na Gaeilge fóram daonlathach phobal na Gaeilge, agus is í príomhaidhm na heagraíochta ná an Ghaeilge a athréimniú mar ghnáth-theanga na hÉireann. Bíonn Conradh ag gníomhú sna 32 contae agus ar fud na cruinne - tá breis agus 180 craobh agus na céadta ball aonair ag an gConradh ó Hong Kong go Beirlín, agus ó Londain go Loch Garman. OILIÚINT, EAGRAÍOCHT & IMEACHTAÍ Craobhacha agus Baill Is iomaí craobh agus ball aonair ag Conradh na Gaeilge ar fud an oileáin agus ar fud an domhain. Ó bunaíodh an eagraíocht in 1893, tá craobhacha Chonradh na Gaeilge gníomhach ag cur chun cinn na teanga i ngach gné de shaol na tíre, agus ag saothrú go dian díograiseach chun úsáid na teanga a chur chun cinn ina gceantair féin. Ceardlanna Cumasaithe Reáchtáil an Ard-Oifig 10 gCeardlann Cumasaithe ar líne idir mí Iúil agus deireadh na bliana 2020 ar neart topaic éagsúla. Reáchtáladh gach Ceardlann ar líne agus bhí rochtain orthu ar fad do chraobhacha agus pobal na Gaeilge go ginearálta. Cuireadh traenáil ar fáil i réimsí na teicneolaíochta, an eagrúcháin pobail, na meán agus go leor leor eile agus is idir foireann na hoifige agus aoichainteoir a d’éascaigh na ceardlanna. D’fhreastail os cionn 60 duine ar na ceardlanna le linn na bliana agus cuirfidh an Ard-Oifig ar fail arís iad in 2021. Má tá ábhar ar leith a cheapann tú go mbeadh oiriúnach nó a theastódh ó do chraobh na grúpa, tar i dteagmháil linn ar ballraiocht@cnag.ie.

Traenáil na Mac Léinn Tá gréasán leathan gníomhach de Chumainn Ghaelacha cláraithe mar Chraobhacha den Chonradh sna hinstitiúidí tríú leibhéal ar fud an oileáin. Cuireann na Cumainn imeachtaí sóisialta agus acadúla ar fáil do bhaill an Chumainn, don choláiste agus don phobal, le ceiliúradh a dhéanamh ar an teanga agus ar an gcultúr Gaelach. In ainneoin go bhfuil na campais tríú leibhéal i ndiaidh a bheith druidte agus na coláistí féin ag feidhmiú ón bhaile don mhéid is mó den bhliain acadúil go dtí seo, tá iarracht mhór déanta ag na Cumainn Ghaelacha dul i ngleic leis na fadhbanna seo trína gcuid imeachtaí agus feachtais is gach rud eile a aistriú ar líne. Glacann na Cumainn páirt i bhfeachtais de chuid Chonradh na Gaeilge, macasamhail Gaeilge24, Dúshlán, Comhrá ‘20 agus #SEAS20 san áireamh. Cuireann Conradh na Gaeilge an Traenáil ar fáil do na Cumainn agus do na hOifigigh Ghaeilge ar na hAontais Mhac Léinn chuile bhliain i bpáirt le Glór na nGael agus Aontas na Mac Léinn in Éirinn. Cuireadh an Traenáil ar siúl ar líne in 2020 ar an 23 agus 24 Deireadh Fómhair, le os cionn 100 duine i láthair linn thar an dá lá. Suíomh Gréasáin Bíonn gach eolas maidir le himeachtaí, cúrsaí agus scéalta nuachta an Chonartha ar fáil ag cnag.ie. Déantar uasdátú agus forbairt leanúnach ar an suíomh, ionas go

Traenáil na gCumann is na nOifigeach Gaeilge ar Zoom

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

mbíonn na háiseanna agus an t-eolas cuí ar fáil don phobal i gcónaí. Is féidir teagmháil a dhéanamh le Róisín Ní Mhaoláin, ár bhFeidhmeannach Cumarsáide, ag roisin@ cnag.ie. Ranganna Gaeilge Cuireann Conradh na Gaeilge ranganna Gaeilge ar fáil d’fhoghlaimeoirí agus cainteoirí ag ocht leibhéal éagsúla, le cúrsaí atá in oiriúint do shiollabais Theastas Eorpach na Gaeilge (TEG) de chuid Ollscoil na hÉireann, Má Nuad. Roimh an bpaindéim, reáchtáladh ranganna in Uimhir a 6, Sráid Fhearchair, BÁC agus Áras na nGael, Gaillimh. Chuir teacht na paindéime deireadh le ranganna fisiciúla agus bogadh na ranganna ar fad ar líne. In ainneoin na ndeacrachtaí le cianfhoghlaim, chuaigh foireann múinteoireachta Chonradh na Gaeilge i bhfeidhm ar an gcóras go gásta agus d’éirigh leis an Ard-Oifig méadú os cionn 40% ar líon freastail na gcúrsaí a bhaint amach. Toisc rochtain dhomhanda na gcúrsaí nua ar líne, d’éirigh leis an gConradh foghlaimeoirí a mhealladh ó os cionn 16 tír éagsúla. Nuair a bheidh sé sábháilte cúrsaí fisiciúla a reáchtáil arís, forbrófar dhá shruth ranganna, ceann ar líne agus ceann fisiciúil a eagrófar taobh le taobh lena chéile. Coláiste na Físe Chuir Conradh na Gaeilge dhá chúrsa ar líne ar fáil i mí an Mheithimh, 2020, ar son daoine óga idir aois 12 - 18. D’fhreastail os cionn 80 dalta ar an dá chúrsa agus bhí an cúrsa in oiriúint do shiollabais an Teastais Shóisearaigh agus na hArdteiste. D’fhreastail na daltaí ar trí rang gach lá agus bhí gníomhaíochtaí spraíúla fite fuaite tríd an gcúrsa leis na daltaí a spreagadh le Gaeilge a labhairt. An Bailiúchán Náisiúnta Faraor níor éirigh linn Bailiúchán Náisiúnta a eagrú le linn 2020 toisc Covid-19. Cé go raibh na ceadúnais faighte, buicéid seolta

Cruinniú dearfach leis an Aire Catherine Martin agus leis an Aire Stait agus Príomh-Aoire Jack Chambers i mí Meán Fómhair

agus gach duine réidh, bhí orainn gach rud a chur ar ceal cúpla lá roimhe nuair a tháinig na srianta i bhfeidhm ar mhaithe le sábháilteacht na craobhacha agus grúpaí a bhíonn ag bailiú. D’eagraigh muid bailiúchán beag ar líne agus tá súil againn bailiúchán a eagrú ar líne arís i mbliana. Is féidir €4 a dheonú trí théacs a sheoladh leis an bhfocal “Gaeilge” chuig 50300 COSAINT TEANGA & IONADAÍOCHT I mbliana, léirigh figiúirí phobalbhreith Kantar, a choimisiúnaigh Conradh na Gaeilge, mar chuid de shraith bhliantúil mhórthaighde Chonradh na Gaeilge darbh ainm Céard É an Scéal 2020, go bhfuil an comhionann de mhilliún daoine ar oileán na hÉireann muiníneach as a gcuid Gaeilge a thuiscint nó í a labhairt. Seo cuid de na torthaí ba shuntasaí ón bpobalbhreith: • Dúirt 28% de dhaoine ó dheas agus 12% de dhaoine ó thuaidh go bhfuil siad muiníneach as a gcumas labhartha Gaeilge • Dúirt 35% de dhaoine ó dheas agus 15% de dhaoine ó thuaidh go bhfuil siad muiníneach as a gcumas an Ghaeilge a thuiscint • D’aontaigh 67% ó dheas agus 55% ó thuaidh gur acmhainn uathúil í an Ghaeilge a d’fhéadfadh tionchar dearfach a bheith aici ar fhorbairt na turasóireachta ar an oileán seo

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

• D’aontaigh 59% ó dheas gur cheart stáisiúin raidió Gaeilge atá dírithe ar dhaoine óga & atá ar fáil ar FM a mhaoiniú trí tháillí an cheadúnais teilifíse reatha agus d’aontaigh 51% gur cheart go mbeadh tacaíocht stáit ar fáil d’imircigh atá ina gcónaí in Éirinn chun Gaeilge a fhoghlaim • D’aontaigh 60% de dhaoine ó thuaidh gur chóir go mbeadh teangacha san áireamh sna croí-ábhair ag leibhéal TGMO, agus mar thoradh air sin dhéanfadh gach dalta staidéar ar theanga amháin seachas Béarla ag leibhéal TGMO Olltoghchán 2020 ó dheas Bhí feachtas mór eagraithe le rannpháirtíocht leathan ón bpobal, m.sh. d’eagraigh muid fóraim do 35 toghcheantar roimh an olltoghchán. Gealltanais bainte amach ó na páirtithe roimh an olltoghchán ar ár 4 éileamh & dul chun cinn déanta orthu ó shin: • Éileamh 1 - €17.5m sa bhreis do mhaoiniú na Gaeilge & na Gaeltachta geallta in 2021 (d’éiligh muid €18m); • Éileamh 2 - Aire Sinsearach le Gaeilge ann agus Aire Stáit chomh maith; • Éileamh 3 - Spriocbhliain de 2030 curtha sa Bhille Teanga leis an bhforáil, molta ag an gConradh ón tús, go mbeidh 20% earcaíocht do dhaoine inniúil ar an nGaeilge san earnáil phoiblí amach anseo; • Éileamh 4 - Polasaí don Ghaeilge sa chóras oideachais ón réamhscoil go dtí an 3ú leibhéal curtha san áireamh sa Chlár Rialtais (ach is gá dúinn a thuilleadh brú a chur go bhfeidhmeoidh siad air seo) Acht Gaeilge ó thuaidh Leanann an feachtas ar son reachtaíochta agus straitéise ar aghaidh le cinnte go gcuirtear i bhfeidhm an méid a gealladh in 1998, 2006 agus 2020. Bhí an straitéis agus reachtaíocht geallta go sonrach sa

Eolas maidir le Cáinaisnéis 2021 ó dheas

chomhaontú nua ‘Ré Nua, Cur chuige nua’ in Eanáir 2020 agus gealltanas faighte go nglacfar go hoifigiúil taobh istigh de 100 lá (an reachtaíocht) agus 6 mhí (an straitéis). Bhí moill ar seo mar gheall ar an coróinvíreas agus d’éirigh linn brú a chur cé go raibh muid teoranta le linn na paindéime. Rinne Conradh na Gaeilge stocaireacht le roinnt airí san fheidhmeannas maidir leis an phráinn le haghaidh amscálaí úra agus bhí cruinniú againn leis an Aire Pobail ag plé maidir leis an phróiseas chomh-dearadh agus an tábhacht a bhaineann le pobal na Gaeilge a bheith rannpháirteach sa phróiseas sin. Bille Teanga ó dheas Tá Bille na dTeangacha Oifigiúla 2019 (Leasuithe) os comhar na Dála agus é anois ag Céim an Choiste. D’éirigh le Conradh na Gaeilge na leasuithe ar fad a bhí uainn a chur ar aghaidh chuig Céim an Choiste le tacaíocht ó réimse leathan Teachtaí Dála. D’eagraigh Conradh na Gaeilge sraith chruinnithe le hAire na Gaeltachta, Catherine Martin, le hAire Stáit na Gaeltachta, Jack Chambers, le hOifigigh Roinn na Gaeltachta agus leis na páirtithe polaitiúil ar fad ar mhaithe leis an mBille a láidriú. Rinneadh cur i láthair do

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

cathair na Gaillimhe, Ros Muc, Corcaigh, Dún na nGall, nó Béal Feirste. Is féidir fiosrúcháin a sheoladh chuig dli@cnag.ie.

Cruinniú leis an Aire Pobail, Carál Ní Chuilín, maidir le hAcht Gaeilge, Straitéis na Gaeilge agus maoiniú

Roghchoiste na Gaeilge, na Gaeltachta agus Phobal Labhartha na Gaeilge agus tá obair leanúnach ar siúl ag comhordú feachtas stocaireachta don Bhille. Tá géarghá go leanfar leis an bhfeachtas stocaireachta sa tréimhse dhíreach romhainn agus go gcinnteofar go mbainfear Bille láidir amach a thabharfaidh cearta do phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta. #SEAS20 Reáchtáladh sraith chruinnithe stocaireachta #SEAS20 ó dheas ar an 23 Meán Fómhair 2020 agus reáchtáladh #SEAS20 ó thuaidh ar siúl ar an 16 Samhain 2020. D’eagraigh Conradh na Gaeilge #SEAS20 ar líne i mbliana de thairbhe na srianta nua sláinte a bhí i bhfeidhm ag an am. Tháinig ionadaithe áitiúla toghcheantair agus baill Chonradh na Gaeilge le chéile ar Zoom, áit a raibh deis acu éilimh reatha Ghaeilge agus Ghaeltachta a chur chun cinn lena bpolaiteoirí áitiúla. Stocaireacht Eile Bíonn cruinnithe rialta ag Conradh na Gaeilge le rannóga éagsúla den Rialtas agus eagraíochtaí eile, le stocaireacht leanúnach a dhéanamh agus éilimh phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta a chur os a gcomhair. Saor-Chomhairle Dlí Is féidir freastal ar na hionaid um Shaor Chomhairle Dlí seo a leanas uair sa mhí, ach coinne a eagrú roimh ré: Baile Átha Cliath,

Comhairlí áitiúla & Ceist na Comharthaíochta dátheangaí ó thuaidh Tá ceist na comharthaíochta i lár an aonaigh sa phlé maidir le hAcht Gaeilge. Tá tromlach na bpáirtithe ag teacht lenár moltaí in aon phlé leis na comhairlí áitiúla de réir mar atá ár moltaí ag teacht le comhairle ón Chairt Eorpach agus na Náisiúin Aontaithe. Tá fo-fheachtais forbartha le QUB, Ollscoil Uladh, roinnt comhairlí áitiúla agus ionaid turasóireachta srl. Tá muid ag cur brú maidir le comharthaí bóthair go príomha leis an Aire Bonneagar agus baill an chomhthionóil i gcomhpháirtíocht leis an CAJ. Chomh maith leis sin chuir muid gearán faoi bhráid Ollscoil Uladh maidir leis an mheasúnú tionchair comhionannais (EQIA) i dtaobh pholasaí na hOllscoile maidir leis an chomharthaíocht dhátheangach agus muid fós ag fanacht ar fhreagra ón choimisiún comhionannais. Tá cruinnithe déanta againn leis na páirtithe polaitiúla go léir i gComhairle Cathrach Bhéal Feirste maidir leis an pholasaí comharthaíochta sráide agus obair mhór déanta ag mealladh tacaíochta don fheachtas agus an polasaí úr. In Eanáir 2021, ghlac Comhairle Cathrach Bhéal Feirste le polasaí nua chun comharthaíocht sráide dhátheangach a chur ar fáil sa chathair. Is féidir le duine atá ina chónaí ar shráid, nó comhairleoir áitiúil, achainí a dhéanamh ar son comhartha sráide Gaeilge. Má ghlacann 15% de na toghthóirí a chónaíonn ar an tsráid leis an moladh, glacfar leis an chomhartha. Céim bheag eile chun tosaigh is ea an polasaí seo san aistear i dtreo chearta teanga, ach is céim thar a bheith siombalach í do phobal na Gaeilge ó thuaidh trí chéile. Is bua stairiúil é seo don Ghaeilge agus beidh tionchar aige seo ar chomhairlí eile nach bhfuil beartais ar bith acu.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Ag cosaint cearta teanga www.coimisineir.ie

An Coimisinéir Teanga, An Spidéal, Gaillimh, Éire. Fón: 091 504 006 / 1890 504 006 Ríomhphost: eolas@coimisineir.ie @ceartateanga

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Seimineár an Oireachtais Reáchtáladh Seimineár an Oireachtais 2020: Na Coláistí Samhraidh sa Ghaeltacht ar líne ar 31 Deireadh Fómhair. Bhí Jack Chambers, TD, Príomhaoire & Aire Stáit na Gaeltachta & an Spóirt; Máire Denvir, Coláiste Chamuis & CONCOS agus An Dr. Niall Comer, Uachtarán Chonradh na Gaeilge ar an bpainéal agus bhí Máirín Ní Ghadhra mar chathaoirleach ar an ócáid. FEACHTAIS FHEASACHTA Chomh maith le bheith ag plé le stádas agus cosaint na teanga sna meáin chumarsáide agus ar na meáin shóisialta ar bhonn laethúil, eagraíonn Conradh na Gaeilge imeachtaí agus feachtais fheasachta le linn na bliana, le fiúntas, beocht agus uilíocht na Gaeilge a chur in iúl don phobal. Seachtain na Gaeilge Reáchtáladh Seachtain na Gaeilge le Energia ó 1 -17 Márta 2020. Ghlac timpeall 750,000+ duine páirt san fhéile in 2020 in ainneoin na srianta a tháinig i bhfeidhm de dheasca an choróinvíris. Seoladh an fhéile go náisiúnta i gCathair na Gaillimh ag Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge le spraoi agus siamsaíocht do chlainne agus don phobal. Cuireadh na mílte imeacht pobail agus scoile ar siúl ar fud na hÉireann agus ar fud na cruinne, in áiteanna chomh fada i gcéin le L.A. agus an Astráil, le deiseanna a chothú do chách, ó fhoghlaimeoirí go cainteoirí líofa, taitneamh agus spraoi a bhaint as an teanga. D’éirigh le grúpaí pobail agus craobhacha a n-imeachtaí a reáchtáil go dtí beagnach deireadh na féile nuair a cuireadh srianta sláinte i bhfeidhm le dul i ngleic leis an víreas. Beidh formhór na n-imeachtaí don fhéile i mbliana á reáchtáil ar líne & má bhíonn aon tacaíocht theicniúil ag teastáil uait le d’imeacht is féidir teagmháil a dhéanamh le snag@cnag.ie.

Ceardlanna Raidió Rí-Rá do na scoileanna

Lá na Meán Sóisialta Is í an Ghaeilge ceann de na 100 teangacha is bríomhaire ar líne, agus dóibh siúd ar spéis leo a gcúpla focal a úsáid ar an idirlíon, beidh Lá na Meán Sóisialta, nó #LNMS21, eagraithe Dé Céadaoin, 10 Márta 2021, le ceiliúradh a dhéanamh ar fhorbairt agus fás na teanga ar líne. Reáchtáladh agus craoladh imeacht beo ó Theach an Ard-Mhéara i mBaile Átha Cliath i 2020. Labhair painéal d’aíonna speisialta, ina measc ambasadóirí #SnaG20 James Kavanagh agus Eimear Considine, Comhordaitheoir Tríú Leibhéal Chonradh na Gaeilge, Caolán Mac Grianna agus bhí Bainisteoir Raidió Rí-Rá, Niamh Ní Chróinín mar bhean an tí don imeacht. Raidió Rí-Rá Tá príomh-stiúideo Raidió Rí-Rá lonnaithe i mBaile Átha Cliath. Mar aon leis sin, tá stiúideo ag Raidió Rí-Rá in Áras na nGael i nGaillimh agus ceann eile in oifigí Ghael Taca i gCorcaigh. Beidh athchóiriú á dhéanamh ar an stiúideo i mBaile Átha Cliath go luath agus tá trealamh nua le ceannach don stiúideo i nGaillimh buíochas le Roinn na Gaeltachta. Tá Raidió Rí-Rá gnóthach ag déanamh ceardlanna raidió le daltaí scoile faoi láthair agus tá foireann an stáisiúin gnóthach ag craoladh cláracha Gaeilge ar ard-chaighdeán do dhaoine óga. Tá Raidió Rí-Rá ag súil le foireann an stáisiúin a mhéadú sa bhliain amach romhainn. Is féidir éisteacht le Raidió Rí-Rá 24/7 ar líne ag www. rrr.ie agus ar an aip.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Trasna na dTonnta Bhí Trasna na dTonna curtha siar go dtí Nollaig 2020 toisc an olltoghchán le linn Mí Feabhra 2020. Thugamar cabhair agus comhairle d’Fhondúireacht Ollscoil Éireann Cheanada (ICUF) a bhí á eagrú. Le linn na seachtaine sin, spreagadh daoine ar fud an domhain giolcacha Gaeilge a sheoladh, ag úsáid an haischlib #TrasnaNadTonnta agus ag déanamh ceiliúrtha ar an teanga agus ag cothú naisc agus caidrimh idir Ghaeil ar fud na cruinne. Gréasán na Lárionad Gaeilge Cuireadh tús le Gréasán na Lárionad le nasc níos láidre a chruthú idir na lárionaid Ghaeilge ar fud na tíre. Tá 45 lárionad Gaeilge cláraithe leis an ngréasán anois, agus seirbhísí agus eolas á gcur ar fáil acu don phobal. Tá gach eolas mar gheall ar na lárionaid ar fáil ag PEIG.ie/ lárionaid. Tá teacht ar an gcóras nua ar líne do na lárionaid ag PEIG.ie/larionaid-mapa ina bhfuil leathanach faoi leith ag gach ceann acu. Seirbhís Aistriúcháin Chonradh na Gaeilge Cuireadh Seirbhís Aistriúcháin Chonradh na Gaeilge (SACNAG) ar bun ar 27 Aibreán an bhliain seo agus tá sí ag dul ó neart go neart ó shin. Tá aistriúchán déanta le 8 gcomhairle contae, 5 eagraíocht Stáit – os cionn 20 cliant éagsúla go dtí seo in Éirinn agus thar lear. Tá 3 chonradh do sheirbhísí aistriúcháin aontaithe le grúpaí éagsúla agus beidh muid ag cur leis an méid sin gan mhoill. Faoi láthair tá os cionn deichniúr ar an bpainéal aistritheoirí faoi láthair agus gnó leanúnach ag teacht isteach de réir a chéile. Cuireadh comhlacht ar bun i Nollaig 2020 darbh ainm Dréimire Teoranta agus beidh an comhlacht seo in úsáid do reáchtáil na seirbhíse ón am seo amach. Tá meastachán ar fáil ag cnag.ie/aistrigh nó trí ríomhphost a chur chuig aistrigh@cnag.ie.

Gaeilge24 eagraithe i mí na Samhna 2020

#Dúshlán Chuaigh os cionn 740 dalta meánscoile ó 247 foireann agus mic léinn ollscoile san iomaíocht leis an teideal don fhoireann is Gaelaí sa tír a bhaint amach sa chomórtas #Dúshlán, 9-11 Feabhra. Eagraíonn Conradh na Gaeilge #Dúshlán gach bliain le daoine óga a spreagadh i mbun feachtasaíochta ar son na Gaeilge ar bhealach spraíúil. Roinntear an #Dúshlán i gcatagóirí éagsúla - ó na meáin shóisialta agus go seirbhísí stáit - agus bíonn ar na rannpháirtithe 30 tasc a bhaint amach thar thréimhse 50 uair a’chloig, ag bailiú pointí de réir mar a chomhlíonann siad na gníomhartha sin. Bhí cúrsaí beagáinín éagsúil i mbliana dár ndóigh, ach bhí na dúshláin ar fad indéanta ón mbaile agus ag cloí le scaradh sóisialta. Dúirt 99% de na daltaí a ghlac páirt anuraidh go go raibh siad sásta leis an gcomórtas! Gaeilge 24 Don ochtú bliain as a chéile, cuireadh dúshlán os comhair daoine óga an Ghaeilge amháin a labhairt ar feadh 24 uair a’ chloig: sa bhaile, ar scoil, le siopaí agus gach áit eile. Ghlac níos lú scoileanna páirt le linn 2020 toisc Covid-19, ach bhí breis is 150 scoil agus 15,000 duine páirteach fós. Bhí béim faoi leith ar an bhFolláine le linn Gaeilge24 2020 le clár imeachtaí curtha le chéile don lá ar líne.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Bí cruthaitheach agus iomaíoch Fiontar & Scoil na Gaeilge

Cuirfidh Fiontar & Scoil na Gaeilge timpeallacht foghlama spreagúil, chomhaimseartha ar fáil duit agus forbróidh tú an cumas ceannaireachta atá ionat. — Scoil ildisciplíneach — Bunchéimeanna — Iarchéimeanna — Taighde Déan teagmháil linn chun eolas a fháil maidir leis an staidéar iarchéime ag leibhéal na Máistreachta agus na Dochtúireachta. Is féidir staidéar a dhéanamh linn sna réimsí seo a leanas: teanga agus litríocht na Gaeilge, gnó, bainistíocht, fiontraíocht. Seol fiosrúchán chuig: sally.mhicdhomhnaill@dcu.ie ‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Seó Bóthair Chonradh na Gaeilge

Gluaiseacht Mar chuid d’fheachtas ‘Gluaiseacht 20212022’, beidh foireann Chonradh na Gaeilge ag imeacht leo timpeall na tíre, ag reáchtáil ceardlanna idirghníomhacha a mheallfaidh, a spreagfaidh agus a chuirfidh ar chumas daoine óga cinntí coinsiasacha a dhéanamh chun an Ghaeilge a úsáid níos minice. Beidh béim freisin curtha ar na deiseanna fostaíochta atá ar fáil trí Ghaeilge sna ceardlanna seo. Eagrófar os cionn 200 ceardlann idirghníomhacha le breis is 10,000 dalta dara leibhéal leis na mic léinn óga a chumasú agus a spreagadh chun an teanga a úsáid. Eagrófar ceardlanna agus imeachtaí freisin, a fhreastalóidh ar chumainn Ghaelacha sa 3ú leibhéal, ag díriú ar na deiseanna fostaíochta atá ar fáil do chéimithe le Gaeilge chomh maith. Cuireann an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán tacaíochta ar fáil dó GaeltachtX Le linn an tsamhraidh, agus de dheasca nach raibh na coláistí samhraidh ag dul ar aghaidh, cruthaíodh cuntas GaeltachtX ar líne. Is ardán a bhí ann don aoisghrúpa 13 - 18 le deis a thabhairt dóibh fós a bheith ag idirghníomhú leis an teanga, fiú agus iad sa bhaile. Cé nach cúiteamh ar bith a bhí ann ar thrí sheachtain a chaitheamh i gceantar Gaeltachta, bhí an-rath air. Bhain an feachtas amach 1,000,000 imprisin agus 20,000 duine idirghníomhach le linn 2020.

BLOC Le déanaí tá Conradh na Gaeilge tar éis conradh a bhaint amach le TG4, ag soláthar agus ag cruthú ábhar don ardán Bloc. Is ardán ar na meáin shóisialta é Bloc don aoisghrúpa 18 - 30 agus tá idir físeáin teagaisc, sceitsí, TikTokanna agus eile á gcruthú againn dó, bunaithe ar réimse leathan de théamaí.

Gaeltacht X ar RTÉ 2FM le hEoghan McDermott

Ní bheadh ann do Chonradh na Gaeilge ná d’fheachtais éagsúla an Chonartha murach tiomantas spreagúil, leanúnach bhaill an Chonartha, agus phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta trí chéile. Táimid go mór faoi chomaoin ag gach ball aonair, gach ball craoibhe, agus gach oibrí deonach eile nach iad a thugann a gcuid ama agus a gcuid fuinnimh don eagraíocht gan teip gan staonadh. Gabhaim buíochas ó chroí libh uile thar ceann an Chonartha. Ní neart go cur le chéile! Julian de Spáinn Ard-Rúnaí, Conradh na Gaeilge +353 (0)1 4757401 julian@cnag.ie

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

3.6. NA CUNTAIS AIRGID 2020

CONRADH NA GAEILGE BLIAIN DAR CRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2020 RÁITEAS AR FHREAGRACHTAÍ AN CHOISTE GNÓ Tá an Coiste Gnó freagrach as tuarascáil bhliantúil agus ráitis airgeadais a ullmhú de réir dhlíthe oiriúnacha agus de réir Chaighdeáin um Thuairisciú Airgeadais 102 -Alt 1A. Bhain siad leas as an díolúine i gCTA102 - Alt 1A ón gceanglais chun ráiteas sreabhadh airgid a ullmhú toisc go bhfuil Conradh na Gaeilge (“an Conradh”) rangaithe mar eagraíocht bheag. Tá iallach ar an gCoiste Gnó ráitis airgeadais a ullmhú i gcomhair gach bliana airgeadais a thugann léargas fíor cothrom ar ghnóthaí an Chonartha agus ar fharasbarr nó ar easnamh an Chonartha don tréimhse sin. Agus na ráitis airgeadais sin á n-ullmhú acu ní foláir don Choiste Gnó: -

polasaithe cuntasaíochta oiriúnacha a roghnú agus ansin iad a chur i bhfeidhm go leanúnach,

breithiúnais agus meastacháin a dhéanamh atá réasúnta agus stuama,

a rá ar ullmhaíodh na ráitis airgeadais de réir chaighdeán cuntasaíochta is infheidhme, na caighdeáin sin a aithint agus tionchar agus cúiseanna imeachta ábhartha ó na caighdeáin sin a nótáil, agus

na ráitis airgeadais a ullmhú ar bhonn gnóthais leantaigh ach amháin sa chás go bhfuil sé mí-oiriúnach a cheapadh go leanfaidh an Conradh i mbun gníomhaíochta.

Deimhníonn an Coiste Gnó go bhfuil na riachtanais thuas comhlíonta agus na ráitis airgeadais á nullmhú acu. Tá an Coiste Gnó freagrach as taifid chuntasaíochta chuí a choimeád a léiríonn le cruinneas réasúnta stádas airgeadais an Chonartha ag am ar bith agus a chuireann ar a gcumas a bheith deimhin de go bhfuil na ráitis airgeadais ullmhaithe de réir chaighdeáin inghlactha. Tá siad freagrach freisin as sócmhainní an Chonartha a chosaint agus dá réir sin as céimeanna réasúnta a ghlacadh chun calaois agus gnóthaí cama eile a chosc agus a aimsiú. A mhéid is eol don Choiste Gnó, níl aon fhaisnéis a bhaineann leis an iniúchadh nach bhfuil a fhios ag an iniúchóir reachtúil agus tá na céimeanna glactha ag an gCoiste Gnó chun iad féin a chur ar an eolas faoi aon ábhartha faisnéis iniúchta agus a chinntiú go gcuirtear an t-iniúchóir reachtúil ar an eolas faoi aon fhaisnéis den sórt sin. Ar son an Choiste Gnó Niall Comer, Uachtarán Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí 21 Feabhra 2021

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

CONRADH NA GAILGE BLIAIN DAR CRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2020 DEARBHÚ AN CHOISTE GNÓ Tá na ráitis airgeadais ar leathanaigh 8 go 15 á bhfaomhadh ag an gCoiste Gnó agus deimhníonn siad go bhfuil siad freagrach astu, roghnú polasaithe cuntasaíochta cuí san áireamh, iad a chur i bhfeidhm go comhsheasmhach agus na breithiúnais thacaíochta a dhéanamh ar bhunús réasúnta agus stuama. Ullmhaíodh iad ar bhonn gnóthais leantaigh ar an mbonn go leanfaidh Conradh na Gaeilge i mbun gníomhaíochtaí. Deimhníonn an Coiste Gnó gur chuir siad taifid chuntasaíochta uile an Chonartha ar fáil don iniúchóir agus tugadh dó an fhaisnéis go léir atá riachtanach chun na ráitis airgeadais a ullmhú. Deimhníonn an Coiste Gnó, chomh fada agus is eol dóibh agus a chreideann siad, go léiríonn na ráitis airgeadais idirbhearta uile an Chonartha don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2020. Ar son an Choiste Gnó Niall Comer, Uachtarán Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí 21 Feabhra 2021

TUARASCÁIL AN INIÚCHÓRA NEAMHSPLEÁCH DO CHOMHALTAÍ CONRADH NA GAEILGE Tuairim Tuarascáil ar an iniúchadh ar na ráitis airgeadais Tá iniúchadh déanta agam ar na ráitis airgeadais do Conradh na Gaeilge (“an Conradh”) don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2020 ar leathanaigh 8 go 13 ar a n-áirítear an Cuntas Ioncaim agus Caiteachais, an Clár Comhardaithe agus nótaí ar na ráitis airgeadais ar a n-áirítear achoimre ar na polasaithe suntasacha cuntasaíochta mar atá leagtha amach i Nóta 1. Is é an creat tuairiscíochta airgeadais a cuireadh i bhfeidhm agus iad á n-ullmhú ná dlí na hÉireann agus Caighdeán Tuairiscíochta Airgeadais 102 – Alt 1A infheidhme in Éirinn arna eisiúint ag an gComhairle um Thuairisciú Airgeadais. I dtaca leis na ráitis airgeadais, i mo thuairimse • tugann siad léargas fíor cothrom ar na sócmhainní, na dliteanais agus ar staid airgeadais an Chonartha ar an 31 Nollaig 2020 agus ar a thoradh don bhliain a críochnaigh ansin; agus • ullmhaíodh iad mar is cuí faoi réir Chaighdeán Tuairiscíochta Airgeadais 102 -Alt 1A an Chaighdeán um Thuairisciú Airgeadais infheidhme in Éirinn. Bunús na Tuairime Stiúraigh mé m’iniúchadh faoi réir na gCaighdeán Idirnáisiúnta Iniúchóireachta (Éire) {CII (Éire)} agus an dlí atá i bhfeidhm. Tá cur síos breise ar mo fhreagrachtaí faoi réir na gcaighdeán seo thíos (sa chuid de mo thuarascáil dar teideal Freagrachtaí an iniúchóra as iniúchadh a dhéanamh ar an ráitis airgeadais). Táim neamhspleách ar an gConradh faoi réir na gceangaltas eiticiúla a bhaineann le m’iniúchadh ar ráitis airgeadais in Éirinn, ar a n-áirítear Caighdeáin Eiticiúla d’Iniúchóirí in Éirinn, arna eisiúint ag Údarás Maoirseachta Iniúchta agus Cuntasaíochta na hÉireann (ÚMICÉ) agus chomhlíon mé mo chuid dualgas

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

eiticiúla eile faoi réir na gceangaltas seo [ar a n-áirítear Alt 6 den Chaighdeán Eiticiúil – Forálacha ar fáil d’Aonáin Bheaga (FafAB) (2017) faoi réir na gcúinsí atá leagtha amach i Nóta 11 ar na ráitis airgeadais]. Creidim go bhfuil an fhianaise iniúchóireachta a fuair mé dóthanach agus cuí le go mbeadh bunús le mo thuairim. Tátail a bhaineann le gnóthas leantach Agus na ráitis airgeadais á n-iniúchadh tháinig mé ar an gconclúid gur iomchuí úsáid an Choiste Gnó ar bhonn cuntasaíochta an ghnóthais leantaigh agus na ráitis airgeadais á n-ullmhú. Bunaithe ar an obair atá déanta agam níor shainaithin mé aon éiginnteachtaí ábhartha a bhaineann le himeachtaí nó coinneálacha a d’fhéadfadh amhras suntasach a chaitheamh, ina n-aonar nó i dteannta a chéile, ar chumas na cuideachta leanúint ar aghaidh mar ghnóthas leantach ar feadh tréimhse dhá mhí dhéag ar a laghad ón dáta nuair a údaraítear na ráitis airgeadais lena n-eisiúint. Tátail a bhaineann le gnóthas leantach (ar leanúint) Déantar cur síos ar mo chuid freagrachtaí agus freagrachtaí an Choiste Gnó maidir le gnóthas leantach sna codanna ábhartha den tuarascáil seo. Eolas Eile Tá an Coiste Gnó freagrach as an eolas eile. Cuimsíonn an t-eolas eile an t-eolas úd atá sa tuarascáil bhliantúil cé is moite de na ráitis airgeadais agus de mo thuarascáil orthusan. Ní chlúdaíonn mo thuairim ar na ráitis airgeadais an t-eolas breise agus, seachas an méid atá ráite go sonrach i mo thuarascáil, ní thugaim aon tátal dearbhaithe orthusan. Tá freagracht orm an t-eolas breise a léamh agus, é sin á dhéanamh agam, cíoradh a dhéanamh féachaint an bhfuil an t-eolas eile neamhréireach go bunúsach leis na ráitis airgeadais nó le heolas ar tháinig mé air agus mé i mbun an iniúchta, nó a fheictear dom a bheith míshonraithe go hábhartha ar aon dóigh eile. Má thagaim ar aon neamhréireacht ábhartha nó aon mhíráiteas follasach tá dualgas orm a chinneadh cé acu an bhfuil, nó nach bhfuil, aon mhíráiteas ábhartha sna ráitis airgeadais nó aon mhíráiteas ábhartha san eolas eile. Má thagaim ar an dtuairim, agus an tuairim bunaithe ar an obair atá déanta agam, go bhfuil míráiteas ann san eolas breise, tá dualgas orm é sin a thuairisciú. Níl aon ní le tuairisciú agam i dtaca leis seo. Tuairimí faoi nithe eile Fuaireas gach eolas agus gach míniú, chomh fada agus is eol dom agus as mo chreideamh, a mheasaim a bheith riachtanach chun críche m’iniúchta. Is í mo thuairim go raibh taifid chuntasaíochta an Chonartha dóthanach le go bhféadfaí na ráitis airgeadais a iniúchadh go héasca agus mar is cuí agus go bhfuil na ráitis airgeadais ag teacht leis na taifid chuntasaíochta. Freagrachtaí faoi seach Freagrachtaí an Choiste Gnó as na ráitis airgeadais Mar atá mínithe ar bhealach níos iomláine i bhfreagrachtaí an Choiste Gnó atá leagtha amach ar leathanach 2, tá an Coiste Gnó freagrach as ullmhú na ráiteas airgeadais de réir an chreata tuairiscithe airgeadais is infheidhme go dtugann siad léargas fíor cothrom, agus as cibé rialú inmheánach a mheasann siad a bheith riachtanach chun go bhféadfaí na ráitis airgeadais a ullmhú ar dhóigh go mbeidís saor ó aon mhíráiteas ábhartha, bíodh sé mar earráid nó mar chalaois. Freagrachtaí an Choiste Gnó as na ráitis airgeadais (ar leanúint) Agus na ráitis airgeadais á n-ullmhú, tá an Coiste Gnó freagrach as cumas an Chonartha chun leanúint air mar ghnóthas leantach a mheas agus as nithe a bhaineann le gnóthas leantach á nochtadh acu, más

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’ 3

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

infheidhmithe, agus leas á bhaint acu as bonn cuntasaíochta an ghnóthais leantaigh mura bhfuil sé in intinn ag bainistíocht an Chonartha a leachtú nó éirí as gnóthaí, nó mura bhfuil aon rogha réadúil acu ach é sin a dhéanamh. Freagrachtaí an iniúchóra as iniúchadh a dhéanamh ar an ráitis airgeadais Tá mar aidhmeanna agam dearbhú réasúnta a fháil faoi cé acu an bhfuil, nó nach bhfuil, ráitis airgeadais an Chonartha ina n-iomláine saor ó aon mhíráiteas ábhartha, bíodh sé mar earráid nó mar chalaois, agus chun tuarascáil iniúchóra a eisiúint a chuimsíonn mo thuairim. Is dearbhú d’ardchaighdeán é dearbhú réasúnta, ach ní urrús é go n-éireoidh i gcónaí le hiniúchadh a dhéantar faoi réir CII (Éire) mírialtacht ábhartha a aimsiú nuair is ann di. Is féidir le míráitis eascairt as calaois nó as earráid agus meastar iad a bheith ábhartha má cheaptar go réasúnta go bhféadfaidís, ina n-aonar nó ina n-iomláine, tionchar a imirt ar thuairimí eacnamaíochta úsáideoirí a bheadh bunaithe ar bhonn na ráiteas airgeadais seo. Faisnéis bhreise ar scóip mo fhreagrachtaí mar iniúchóir Mar chuid d’iniúchadh faoi réir CII (Éire), tarraingím ar bhreithiúnas gairmiúil agus coinním sceipteachas proifisiúnta le linn an iniúchta. Thairis sin: •

•

Aithním agus déanaim meastóireacht ar na rioscaí a ghabhann le míráiteas ábhartha sna ráitis airgeadais, bíodh sé mar thoradh ar chalaois nó ar earráid, ar leagan amach nó ar ghnáthaimh fheidhmiúcháin an iniúchta bheith freagrúil do na rioscaí seo, agus fianaise iniúchóireachta a aimsiú atá dóthanach agus cuí chun bheith mar bhonn le mo thuairim. Is mó an baol nach naimseofaí míráiteas a d’eascair as calaois ná ceann a d’eascródh as earráid, cionn is gur féidir le claonpháirtíocht, brionnú, easnamh d’aon ghnó, bréagléiriú nó sárú rialachais inmheánaigh bheith i gceist le calaois. Tuiscint a fháil ar an rialachas inmheánach atá ábhartha don iniúchadh chun go bhféadfaí gnáthaimh iniúchóireachta a dhearadh a bheadh oiriúnach do na toscaí ach ní chun críche tuairim a nochtadh faoi éifeacht rialachas inmheánach an Chonartha. Meastóireacht a dhéanamh ar chuibhiúlacht na bpolasaithe cuntasaíochta a úsáideadh agus ar réasúntacht na meastachán cuntasaíochta agus na bhfaisnéisithe gaolmhara a rinne an Coise Gnó.

Faisnéis bhreise ar scóip mo fhreagrachtaí mar iniúchóir (ar leanúint) • Teacht ar thuairim faoi cé chomh cuí is atá úsáid bhonn cuntasaíochta an ghnó leantaigh ag an gCoiste Gnó agus, i bhfianaise na faisnéise iniúchóireachta a fuarthas, faoi cé acu an bhfuil nó nach bhfuil éiginnteacht ábhartha ann a bhaineann le himeachtaí nó le cúinsí, a fhéadfadh amhras suntasach a chaitheamh ar chumas an Chonartha chun leanúint air mar ghnóthas leantach. Má thagaim ar an dtuairim gur ann d’éiginnteacht ábhartha tá dualgas orm i mo thuarascáil iniúchóra aird a dhíriú ar an nochtadh eolais gaolmhar sna ráitis airgeadais nó, má tá an nochtadh gan a bheith dóthanach, mo thuairimí a leasú. Tá mo chonclúidí bunaithe ar an bhfianaise iniúchóireachta atá faighte agam suas le dáta mo thuarascáil iniúchóra. Mar sin féin, d’fhéadfadh imeachtaí nó tosca amach anseo bheith ina gcúis le nach bhféadfadh an Conradh leanúint air mar ghnóthas leantach. • Cur i láthair, struchtúr agus ábhar na ráiteas airgeadais a mheas, ar a n-áirítear na nochtaithe agus faoi cé acu an léiríonn, nó nach léiríonn, na ráitis airgeadais bun-idirbhearta ar shlí a thugann léiriú cothrom. Tuairiscím leosan a bhfuil freagracht as rialachas orthu i leith, i measc nithe eile, scóip agus tráthúlacht pleanáilte an iniúchta maille le nithe suntasacha a aimsítear san iniúchadh, ar a n-áirítear aon easpa shuntasach sa rialachas inmheánach ar tháinig mé uirthi le linn m’iniúchta. Cuspóir m’obair iniúchóireacha agus cé do/di a bhfuil mé freagrach Is do chomhaltaí an Chonartha amháin, mar chomhlachas, mo thuarascáil. Thug mé faoi m’obair iniúchóireachta le go dtuairisceoinn do chomhaltaí an Chonartha na nithe úd a bhfuil dualgas orm a

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’ 4

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

thuairisciú i mo thuairisc iniúchóireachta agus ní ar aon chúis eile. Chomh fada agus is ceadmhach dom de réir dlí, ní ghlacaim ná ní ghabhaim chugam féin freagracht as m’obair iniúchóireachta, as an tuarascáil seo ná as na tuairimí ar tháinig mé orthu, i leith duine ar bith eile seachas i leith an Chonartha agus comhaltaí an Chonartha mar chomhlachas. Dáithí Ó Maolchoille Iniúchóir Cláraithe, Cuntasóir Cairte Sínithe ar a shon agus thar a cheann: Dáithí Ó Maolchoille Comhlacht Reachtúil Iniúchóireachta 75 Páirc Weston Baile Átha Cliath D14 HW58 21 Feabhra 2021

CONRADH NA GAEILGE CUNTAS IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2020

Ioncam Caiteachas Farasbarr na bliana Farasbarr ag tús na bliana Farasbarr ag deireadh na bliana

2020

2019

€

1,728,473

1,871,667

(1,726,940) _______ 1,533

(1,822,268) _________ 49,399

144,066 _______ 145,599 ======

94,667 _______ 144,066 ======

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

CONRADH NA GAEILGE CLÁR COMHARDAITHE Nótaí

31 NOLLAIG 2020 2020 € 408,198 ----------

2019 € 412,836 ----------

31,214

17,482

33,111 --------64,325

26,053 --------43,535

(57,840) ----------6,485 -------

(49,690) ---------(6,155) ---------

CREIDIÚNAITHE (suimeanna a bheidh dlite tar éis bliana amháin)

(62,996) ----------

(54,185) -----------

DEONTAS FAIGHTE

(206,088) -----------145,599 ======

(208,430) -----------144,066 ======

145,599 ======

144,066 ======

SÓCMHAINNÍ SEASTA

SÓCMHAINNÍ REATHA Féichiúnaithe

Airgead sa bhanc

CREIDIÚNAITHE (suimeanna a bheidh dlite laistigh de bhliain amháin) Creidiúnaithe ginearálta GLAN SÓCMHAINNÍ /(DLITEANAS) REATHA

SÓCMHAINNÍ IOMLÁNA LÚIDE DLITEANAIS COTHROMAS Cuntas Ioncaim agus Caiteachais

Ullmhaíodh na ráitis airgeadais i gcomhréir na bhforálacha infheidhme maidir le cuideachtaí ag brath ar an gcóras do chuideachtaí beaga agus i gcomhréir leis an Ráiteas um Thuairisciú Airgeadais 102 - Alt 1A “An Caighdeán um Thuairisciú Ráiteas Airgeadais infheidhme in Éirinn”. Ar son an Choiste Gnó Niall Comer, Uachtarán Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí 21 Feabhra 2021

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

ttrriia ab brrooF F

Eachtraíocht Eachtraíocht

C u l t rú

e ige i Ó Ó a a n n ban ub Cllu C Ga G ae i i lg e e Cairdeas Cairdeas

Cláraigh Anois www.ogras.ie blaithin@ogras.ie

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

CONRADH NA GAEILGE NÓTAÍ AR NA RÁITIS AIRGEADAIS DON BHLIAIN DAR CRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2020 1. POLASAITHE CUNTASAÍOCHTA Is é Conradh na Gaeilge fóram daonlathach phobal na Gaeilge. Tá níos mó ná 200 craobh agus an iliomad ball aonair ag an gConradh ar fud na cruinne, baill a bhíonn ag saothrú chun úsáid na teanga a chur chun cinn ina gceantar féin. Is í príomhaidhm na heagraíochta an Ghaeilge a spreagadh mar ghnáth-theanga labhartha na hÉireann. Bhunaigh Dubhghlas de hÍde, Eoin Mac Néill agus comhghleacaithe leo Conradh na Gaeilge ar an 31 Iúil 1893. Tá idir ranganna Gaeilge, abhcóideacht ar son cearta teanga, fheachtais feasachta, Seachtain na Gaeilge; PEIG.ie, lárphointe eolais don Ghaeilge, An Siopa Leabhar, tacaíocht do Raidió Rí-Rá, agus eile ar bun ag an eagraíocht ó shin i leith. Tá ceanncheathrú an Chonartha ag 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath D02 VH98. Is eagraíocht neamhchorpraithe í an Conradh. Is iad CHY 3094 uimhir charthanach na gCoimisinéirí Ioncaim agus 20061890 uimhir an Rialálaí Charthanas. Tá na ráitis airgeadais curtha i láthair in euro (€) agus is é sin freisin airgeadra feidhmiúil na cuideachta. Gnás Cuntasaíochta Ullmhaítear na ráitis airgeadais ar bhonn gnóthais leantaigh, de réir choinbhinsiún na gcostas stairiúil agus faoi réir caighdeán chuntasaíochta a bhfuil gnáth-ghlacadh leo in Éirinn agus faoi reachtaíocht na hÉireann san áireamh, faoi réir na Comhairle um Thuairisciú Airgeadais infheidhme in Éirinn (Caighdeán um Thuairisciú Airgeadais 102 – Alt 1A) eisithe ag Údarás Maoirseachta Iniúchta agus Cuntasaíochta na hÉireann. Dímheas Sócmhainní Inláimhsithe Seasta agus Amúchadh Deontais Dímheastar na sócmhainní seasta ina ngálaí cothroma bliantúla thar saol measta na sócmhainní. Seo iad na rátaí atá in úsáid faoi láthair: Caiteachas ar an áitreabh Amúchadh deontais faighte

1% per annum 1% per annum

Ioncam Deontais Rialtais Déantar deontais chaipitiúla a fhaightear agus infhaighte a thomhas ar bhonn fabhruithe agus láimhseáiltear iad mar ioncam iarchurtha agus déantar iad a amúchadh leis an gCuntas Ioncaim agus Caiteachais gach bliain thar shaolré eacnamaíoch úsáideach na sócmhainní lena mbaineann an deontas. Tomhaistear deontais ioncaim ar bhonn fabhraithe agus cuirtear chun sochair iad sa Chuntas Ioncaim agus Caiteachais sa tréimhse lena mbaineann siad. Cuimsíonn ioncam deontais rialtais deontais a thug Foras na Gaeilge agus an Roinn Turasóireachta, Cultúr, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus na Meán chun na cláir éagsúla atá á reáchtáil ag Conradh na Gaeilge a mhaoiniú chun an Ghaeilge a chur chun cinn. Tugtar tuilleadh faisnéise faoi mhéid agus foinse na ndeontas seo sna nótaí a ghabhann leis na ráitis airgeadais seo. Ioncam Neamh-Dheontais Tomhaistear ioncam neamh-dheontais ag luach cóir na comaoine a fuarthas nó infhaighte agus ní chuimsíonn sé ach méideanna infhaighte ag an eintiteas i rith na bliana. Féichiúnaithe Aithnítear féichiúnaithe i dtosach ag luach cóir agus ina dhiaidh sin luaitear iad ag costas amúchta ag baint úsáide as an modh úis éifeachtach lúide caillteanais lagaithe ó dhrochfhiacha amhrasacha, ach amháin i gcás nach mbeadh éifeacht an lascainithe neamhábhartha. I gcásanna den sórt sin luaitear na nithe infhaighte ar chostas lúide caillteanais lagaithe as drochfhiach agus amhrasach.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Creidiúnaithe Aithnítear creidiúnaithe ar luach cóir i dtosach agus ina dhiaidh sin luaitear iad ag costas amúchta ag baint úsáide as an mod úis éifeachtach, ach amháin i gcás nach mbeadh éifeacht an lascainithe neamhábhartha, agus sa chás sin luaitear iad ar a gcostas. Príomh-bhreithiúnais chuntasaíochta Éilíonn an Ráiteas um Thuairisciú Airgeadais 102 ar an mbainistíocht a mbreithiúnas a fheidhmiú agus iad ag cur beartais chuntasaíochta an Chonartha i bhfeidhm. Is iad seo a leanas na príomhréimsí a bhaineann le breithiúnas nó castacht níos airde: • Saolré úsáideach agus ráta dímheasa mhaoin an Chonartha • An ráta comhfhreagrach amúchta deontas caipitil Rialtais. 2. FARASBARR NA BLIANA Léirítear na torthaí tar éis na ndeontas seo leanas a fháil:

2020 €

Foras na Gaeilge 893,821 Aontas Eorpach 9,453 An Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán: - Cartlann an Chonartha 60,000 - Seó Bóthair 100,000 - Trealamh 47,772 - Lárionad Ghaeilge Bhaile Átha Cliath–Uimhir 6 - Comhdháil ELEN - Cultúr Club - Gaelphobal Thamhlachta An Roinn Gnóthaí Eachtracha agus Trádála: - Clár Tacaíochta Eisimirceach - Cultúr Club - Caidreamh Cultúrtha 2020 - Ciste Cur chun Cinn agus For-rochtana – Cultúr Club Vancouver -

2019 € 885,805 17,341 60,000 93,000 42,690 6,500 34,454 23,290 28,000 901

3. CÁIN AR FHARASBARR NA BLIANA Tá stádas carthanúil faighte ag an gConradh ó na Coimisinéirí Ioncaim a thugann faoiseamh ó cháin i leith ioncaim nó ghnócháin chaipitiúla a úsáidtear agus atá inúsáidte chun críche aidhmeanna carthanúla amháin 4. SÓCMHAINNÍ INLÁIMHSITHE SEASTA Costas Ar an 1 Eanáir agus ar an 31 Nollaig Dímheas Ar an 1 Eanáir Muirear na bliana reatha

Caiteachas ar an Áitreabh € 463,854 ====== 51,018 4,638

Ar an 31 Nollaig

55,656

Glanmhéid 31 Nollaig 2020

408,198

31 Nollaig 2019

412,836 ====== Ba sa bhliain 2009 a rinneadh an caiteachas ar an áitreabh, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath D02 VH98, atá léirithe anseo. Níl caiteachas mar sin a rinneadh roimh 2009 agus a bhí díscríofa roimhe sin ar an gClár Comhardaithe ar an 31 Nollaig 2020.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

5. FÉICHIÚNAITHE Iasacht do chraobh Costais inaisíoctha

6. CREIDIÚNAITHE (dlite laistigh de bhliain amháin) Iasacht ó chraobh Táillí Ranganna réamhfhaighte Iniúchadh Banc (nóta 8)

7. CREIDIÚNAITHE (dlite tar éis bliana amháin) Banc (nóta 8) 8. BANC

2020 € 22,938 8,276 -------31,214 =====

2019 € 12,196 5,286 -------17,482 =====

2020 € 30,000 15,000 4,840 8,000 --------57,840 =====

2019 € 30,000 3,690 16,000 --------49,690 =====

2020 € 62,996

2019 € 54,185

2020 € 71,980 =====

Iasacht

2019 € 70,185 =====

Dlite laistigh de bhliain amháin – nóta 6 Dlite tar éis bliana amháin - nóta 7

8,000 16,000 62,996 54,185 ---------------70,996 70,185 ===== ===== Tá morgáiste ag Bainc Aontais Éireann cpt ar an áitreabh, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath D02 VH98. 9. DEONTAS – An Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán 2020 2019 € € Faighte 234,192 234,192 ====== ====== Amúchadh Ar an 1 Eanáir 25,762 23,420 Aistrithe go hioncam i mbliana 2,342 2,342 ---------------Ar an 31 Nollaig 28,104 25,762 ===== ===== Glanmhéid 206,088 208,430 ====== ====== 10. IMEACHTAÍ IARCHLÁR COMHARDAITHE – PANDÉIM COVID - 19 Bhreithnigh an Coiste Gnó tionchar na paindéime COVID -19 ar chumas an Chonartha leanúint ar aghaidh mar ghnóthas leantach. Tháinig siad ar an gconclúid go bhfuil sé de chumas ag an gConradh leanúint de bheith ann ar feadh tréimhse dhá mhí dhéag ar a laghad ó dháta formheasa na ráiteas airgeadais. 11. SEIRBHÍSÍ CURTHA AR FÁIL AG AN INIÚCHÓIR NEAMHSPLÉACH Dála a lán gnóthas eile ar chóimhéid agus den chineál céanna, cuidíonn ár n iniúchóir linn na ráitis airgeadais a ullmhú. 12. FAOMHADH NA RÁITEAS AIRGEADAIS Ar an 21 Feabhra 2021 faomhadh na ráiteas airgeadais agus údaraíodh go n-eiseofaí iad.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’ 9

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

CONRADH NA GAEILGE MIONSONRAÍ IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2020 EAGRAÍOCHT 2020 €

2019 €

Eagraíocht: Táillí, Clárú Bailiúchán Náisiúnta Síntiúis Fógraíocht, Urraíocht Comhdhálacha Ábhair Díolacháin/Gaeilge 24 Scéimeanna Foras na Gaeilge - Deontas le PEIG a fhorbairt Foras na Gaeilge – aisíoc costais oifige Aisíocaíochtaí aon uaire

5,845 770 2,970 78,800 14,483 119,246 8,000 20,000 3,417 31,414

5,141 9,786 1,053 101,094 24,572 154,854 21,457 13,700 25,056

Uimhir 6 agus Ranganna: Ranganna Gaeilge Cíos Aisíoc Teileafóin Aisíoc Aibhléis

115,372 48,194 10,399 6,020

111,305 45,961 2,899 5,953

58,244 55,024 37,947 41,963 20,683 9,453 -

77,776 60,344 39,648 27,435 17,341 5,000

60,000 100,000 47,772 -

60,000 93,000 42,690 6,500 34,454 23,290

28,000

896,016

901 1,039,210

(894,483) 1,533 ====

(989,811) 49,399 =====

IONCAM

Tionscadail faoi leith: PEIG, Foclóir.ie, Riarachán Techspace Foras na Gaeilge - Scoláireachtaí Seó Bóthair/Gluaiseacht Crannchur (Ár dTeanga Comhroinnte & Roinn Pobail) Aontas Eorpach Cumann Lúthchleas Gael An Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán: Cartlann an Chonartha Seó Bóthair Forbairt Stiúideo agus Bunachar na hEagraíochta Lárionad Ghaeilge Bhaile Átha Cliath – Uimhir 6 Comhdháil ELEN Cultúr Club Gaelphobal Thamhlachta An Roinn Gnóthaí Eachtracha agus Trádála: Clár Tacaíochta Eisimirceach - Cultúr Club Caidreamh Cultúrtha 2020 - Ciste Cur chun Cinn agus For-rochtana – Cultúr Club Vancouver Ioncam Caiteachas Farasbarr na bliana

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

CONRADH NA GAEILGE MIONSONRAÍ IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2020 EAGRAÍOCHT 2020 €

2019 €

154,803 2,718

168,680 3,879

Riarachán: Costais Oifige Teileafón Cló Postas Trealamh Cuntasaíocht Táillí Bainc Ús Bainc Síntiúis Comhdhálacha Forbairt (Gradaim, Timireacht, Fondúireacht de hÍde)

6,836 8,715 6,314 13,329 39 1,138 1,256 2,516 3,562 23,899 23,888

9,449 8,279 5,792 22,777 1,909 1,493 4,098 8,455 35,919 63,708

Ábhair agus Imeachtaí: Ábhair Díolacháin/Gaeilge 24 Seachtain na Gaeilge Scoláireachtaí Aistriúcháin Nuachtlitir

25,589 15,543 37,800 12,713 -

47,743 20,093 39,648 1,252

Uimhir 6: Rátaí Cothabháil, Glanadh Aibhléis Ranganna Gaeilge Lárionad Ghaeilge Bhaile Átha Cliath – Uimhir 6 Forbairt Stiúideo agus Bunachar na hEagraíochta Dímheas: Caiteachas ar an Áitreabh Lúide: Deontas amúchta

11,109 9,118 16,942 77,862 2,207 59,857 4,638 (2,342)

21,877 17,195 17,582 57,141 29,589 4,638 (2,342)

112,869 86,014 122,049 24,152 9,350 20,000 894,483 ======

173,908 77,523 83,343 23,972 14,554 23,290 4,367 989,811 ======

CAITEACHAS Eagraíocht: Pearsanra: Tuarastail, Scéim Phinsin Costais Foirne

Tionscadail faoi leith: PEIG, Foclóir.ie, Riarachán, Cartlann Techspace & Imeachtaí óga eile Seó Bóthair/Gluaiseacht Ciste Chrannchur Oidhreachta & Roinn Pobail Aontas Eorpach Deontas ó Fhoras na Gaeilge íoctha le Seachtain na Gaeilge Gaelphobal Thamhlachta Ilnithe

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

CONRADH NA GAEILGE MIONSONRAÍ IONCAIM AGUS CAITEACHAIS DON BHLIAIN DAR CRÍOCH AN 31 NOLLAIG 2020 TIONSCADAL FHORAS NA GAEILGE

IONCAM Deontas: Foras na Gaeilge CAITEACHAS Cíos, Rátaí, Aibhléis Árachas Tuarastail Costais Taistil – Bord Cothabháil Trealamh Oiliúint Foirne Iniúchóireacht agus Cuntasaíocht Costais Foirne Earcaíocht Feachtais Feasachta: Seachtain na Gaeilge Feachtas do Ghaelscoileanna Feachtas le Ceanneagraíochtaí Forbairt agus Cothabháil PEIG Seó Bóthair do na Mionlaigh Féile Samhraidh Feachtas Feasachta Dúshlán – Duaiseanna Ábhair Chló, Seastán Lárionad Ábhair Urraíocht – Feasta Taifid Blúiríní Suirbhé Neamhspleách Seimineár Saineolaí ó Thuaidh Laethanta Eolais Straitéis Meán Cumarsáide Tacaíocht agus Ábhair Feasachta Clár d’Fheachtais Feachtais Ghníomhaíochta Seirbhís Eolais agus Comhairleach Ionadaíocht: Monatóireacht Réimse Poiblí Cosaint Teanga: Cosaint Thráthúil Feachtais Spriocdhírithe Toradh na bliana

2020 €

2019 €

832,457 ======

37,994 10,247 562,543 2,585 20,012 12,840 932 4,611 14,214 36,038 14,154 3,737 34,938 1,122 19,932 8,075 2,786 1,569 2,633 10,000 587 12,188 2,965 3,402 7,581 2,828 1,944 166,479 832,457 ====== (0)

36,824 9,921 545,455 7,992 21,679 6,923 2,982 5,320 33,706 334 32,876 4,832 43,438 17,745 14,481 11,579 13,595

138,546

9,868 5,259

15,127

3,537 4,111

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

7,648 832,457 ====== (0)

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

3.7. CUNTAS LIAM BULFIN I mí Eanáir 2012 chuir Craobh Liam Bulfin maoiniú ar fáil don eagraíocht le ciste a chur ar bun chun na rudaí seo a leanas a dhéanamh: • Airgead síl a chur ar fáil do thionscadail a d’fhéadfadh fostaíocht trí Ghaeilge a chur ar fáil do Ghaeilgeoirí d’fhonn bonn eacnamaíochta a chur ar fáil do phobail a labhraíonn an Ghaeilge agus teanga an láthair oibre a dhéanamh den Ghaeilge • Airgead síl a chur ar fáil do thionscadail a chuirfidh le hathréimniú na Gaeilge • Aon airgead síl ón gciste a chuirfear ar fáil mar iasacht le bheith íoctha ar ais don chiste taobh istigh de thréimhse comhaontaithe • Cur leis an gciste ó fhoinsí eile d’fhonn an ciste a mhéadú le go mbeifear in ann cuidiú le tionscnaimh mhóra

Seo cuid de na torthaí a baineadh amach leis an gCiste ó 2012 ar aghaidh: • Tugadh iasacht don eagraíocht le hábhair díolacháin a cheannach i 2012. Tá an t-airgead íoctha ar ais ó shin le hús. • Cuireadh airgead ar fáil idir 2013-14 le híoc as comhairleoir seachtrach chun cabhrú leis an eagraíocht straitéis forbartha a chur le chéile. Ag éirí as an straitéis sin, fostaíodh an Stiúrthóir Forbartha san eagraíocht agus tá foinsí ioncaim na heagraíochta tar éis dúbailt. Chomh maith leis sin mhéadaigh an líon foirne ó 9.5 ball foirne go 23 ball foirne. • Tugadh iasacht i 2013 don Chonradh le córas fóin nua don eagraíocht i mBÁC, Gaillimh agus ar an Iúr a cheannach. Tá an t-airgead íoctha ar ais ó shin le hús. • Tugadh iasacht do Chlub Chonradh na Gaeilge idir 2012 agus 2013 le cabhrú leo bainisteoir a fhostú. • Tugadh iasacht do Raidió Rí-Rá i 2013 le cabhrú leis an stáisiún a fhorbairt agus Bainisteoir a fhostú. Tá an t-airgead íoctha ar ais ó shin le hús. • Tá iasacht tugtha chun cabhrú leis an eagraíocht íoc as daoine proifisiúnta le hUimhir 6 a fhorbairt agus cead pleanála a fháil. Baineadh an cead pleanála sin amach i mí na Nollaig 2020 mar thoradh ar an iasacht seo. • Tugadh iasacht le cabhrú leis an gConradh Fondúireacht de hÍde a chur ar bun sna Stáit Aontaithe Meiriceá. Bunaíodh an fondúireacht ó shin agus bhí an chéad dinneár mór i Nua Eabhrac ar siúl i 2019. Cuireadh an dinnéar a bhí beartaithe do 2020 ar ceal toisc COVID.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

3.8. COMHBHRÓN Cuimhnímid go speisialta ar na Conraitheoirí agus ar na Gaeil uaisle a fuair bás i rith na bliana: • An tAthair Pádraig Ó Murchú • An tAthair Peadar Ó Láimhín • Ann de Leastar • Anne Ó Ruairc • Art Ó Briain • Ath Connla Ó Dúláine SJ • Ath Uinseann Ó Maidín O.C.S.O • Bairbre Uí Ghuairim • Beachla Taimín Ó Meachair • Bernie Mhic Aindriú • Bernie Uí Laoire Uí Chearnaigh (née Nic Giolla Charra) • Breandan de Róiste • Breandán Ó Lotháin • Brían (Brú) Ó Ríordáin • Bríd (Bidín Mháirtín Stiofáin) Uí Chúláin • Caitlín Nic Ghairbheith • Caitlín Uí Mhurchadha (née Errity) • Caoimhín Breathnach • Caoimhín Ó Comhraí • Ciarán Ó Dúláine • Cóilín Beag Chóilín Thomáis Ó Caoláin • Colm Mac Giolla Bhríde • Colm Ó Briain • Colm Sheáin Jeaic Mac Donnacha • Colman Ó Cearbhaill • Daiden Ó hEocha • Déaglán Ó hÉalaithe • Declan Ó Broiméil • Déirdre Ní Chonfhaola • Diarmuid Ó Cathasaigh • Donal Ó Sé • Donal Ó’Laoire • Dora Uí Dhúláine • Éamonn Ryan • Eibhlín Ní Mhuimhneacháin • Eithne Nic Aodháin • Fearghus Ó Tuama • Fiacha Ó Marcaigh • Filimíne Uí Bhrádaigh • Finbar Lillis • Fred Mac Aogáin • Geraldine Fahy • Gráinne Marnell

• Gráinne Ó Néill • Hughie (Eoghanie Hughie) Mc Fadden • Jim Ó Raghallaigh • Joe Steve Ó Neachtain • John King • Kathleen Ó Droighneáin • Larry McCluskey • Liam Ó Conchubhair • Lorcán Ó Cuinneagáin • Lua Mac Raghnaill • Maire Bn Uí Fhlatharta • Máire Ni Loideáin • Máire Ní Phléamoinn • Máire Sheánín Nic an Iomaire • Máire Uí hAiniféin • Máire Uí Oisín • Máiréad (Gretta) Uí Shiochrú (née Conneely) • Máiréad Uí Choistealbha (née Ní Chatháin) • Mairín Jeaic Uí Fheiliméara • Máirín Mo Ní Ríordáin • Máirtin Ó Gabháin • Mairtín Óg (Phaddy) Breathnach • Maitiú Ó Murchadha • Marcus Ó hEochaidh • Margaret Ó hUadhaigh (née O’Neill) • Mary Breatnach (née Twomey) • Mary Garvey • Mary Mac Gabhann • Mary Ó Briain • Mary Ó Domhnaill (née Pierce) • Michael Ó Gíofa • Mícheál Mac Giolla Easbuig • Micheál Ó Broin • Micheál Ó Bruic • Mícheál Ó Riain • Mícheál Seosamh de Paor • Micí Mac Gabhann • Muiris Mac Conghaill • Muiris Ó Néill • Nan Bn. Uí Ghallachóir • Nan Uí Flatharta • Niall Tóibín • Noel De Brúin

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Nóra Ní Mháille Orla Ní hAonigh Pádaigh Ó Muircheartaigh Pádraic Terry Mac Donncha Padraig Á Mháille Pádraig Mac Suibhne Pádraig Ó Mórdha Paidí Hiúdaí Aodh Mac Gáirbhí Páraic Ó Cadhain Páraic Phat Sheáin Ó Máirtín Pat Costello Patrick Mac an tSaoir Patsy Phaddy Mac Diarmada Paud Ó Flatharta Peige Lally (née Ní Chonghaile) Penny Uí Raighne PJ Mac Annraoi Pól Mac Murchú Rónan Ó Riain Sarah Ní Fheinneadha (née Ní Churraoín) Séamas Ó Cinnéide Séamús Ó Tuirnéir Seán Connery Seán Máirtín Bácéir Seán Ned Ó Conghaile Seán Ó Cillín Seán Ó Lochnáin Seán Stafford Seán Ua Cearnaigh Seán Ua hUigín Seosaimhín Bean de Rís (née Mac Críomhtháin) Síle Ní Shúilleabháin Simon Brooke Sínéad Ní Fhallamhain. Sinéad Nic Eoin Siobhán de hÓir Siobhán Ó Scanaill Stiofán Ó Domhnaill Teresa Mac Gloinn (née O’Connor) Terry Puirséal Tomás (Tommy Tom Mhicíl) Ó Ceallaigh Tomás Ó Mainín Tomás Ó Mearraí Tommy (Tomás) Ó Cearna Willie Mhicí Ó Gallachóir

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Seirbhísí aistriúcháin agus profála den chaighdeán is airde Lorg meastachán ag

cnag.ie/aistrigh ‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

4. TUAIRISCÍ Ó AONAID ÉAGSÚIL DEN EAGRAÍOCHT 4.1. TUAIRISC SEACHTAIN NA GAEILGE LE ENERGIA D’éirigh linn beagnach deireadh na féile a shroicheadh in 2020 sular chuir covid-19 go mór isteach ar imeachtaí. D’eagraigh grúpaí pobail agus craobhacha na céadta imeachtaí le linn na féile ar fud na hÉireann agus ar fud na cruinne.

Ambasadóirí 2020 ag seoladh na féile

Buíochas le hEnergia chuireamar ciste tacaíochta le breis agus €10,000 ar fáil do na grúpaí pobail agus craobhacha a bhí i mbun imeachtaí a eagrú do #SnaG20. In aineoinn scoileanna a bheith dúnta i dtreo deireadh na féile fós ghlac roinnt mhaith daltaí páirt sna comórtais a eagraíodh. B’iad Gráinne McElwain, láithreoir teilifíse; James Kavanagh, scríbhneoir agus láithreoir mar aon le hEimear Considine, imreoir rugbaí le foireann na Mumhan & foireann na hÉireann a bhí mar ambasadóirí don fhéile. Chuir an triúr acu go mór leis an bhféile. Chan James Kavanagh línte ó amhráin cháiliúla as Gaeilge ar a chuntas ar na meáin shóisialta, ghlac Eimear páirt i bpainéal

cainte a eagraíodh le rugbaí Laighean agus bhí Gráinne mar bhean an tí againn don cheiliúradh a d’eagraíomar i bPáirc an Chrócaigh do Lá Idirnáisiúnta na mBan. Cuireadh tús le Lá na bPobal Nua anuraidh, le ceiliúradh a dhéanamh ar Éireannaigh nua agus a nascanna leis an teanga. Eagraíodh imeacht speisialta i nDroichead Átha ina raibh painéal cainte ann. I measc na n-imeachtaí móra eile, seoladh an fhéile ag an Ard-Fheis sa Ghaillimh. Tháinig daltaí ó fud fad na tíre go Teach an Ard-Mhéara i mBaile Átha Cliath do Lá na Meán Sóisialta agus dheineamar ceiliúradh ar mhná agus spórt do Lá Idirnáisiúnta na mBan. #Comhrá19 Leis an taithí breise atá faighte againn ar fad le Zoom ó thús na paindéime, d’éirigh linn níos mó grúpaí a mhealladh le páirt a ghlacadh i gComhrá20. Cuireadh tús leis an gcomhrá sa Ghaeltacht in Aerfórt Dhún na nGall agus tháinig sé chun críche i Meiriceá. Thaisteal an comhrá fhéin ó scoileanna anseo in Éirinn, go dtí an tSeapáin agus thar nais trí chroílár na hEorpa. Bhí grúpaí pobail, teaghlaigh agus ciorcail chomhrá páirteach sa Chomhrá i mbliana. Ba dheas teacht le chéile a eagrú do na ciorcail chomhrá atá ag feidhmiú ar Zoom anois ó thús na paindéime. Bhí grúpaí ón Eoraip, ón Áis, ó Mheiriceá agus ón Astráil ag comhrá lena chéile ar-líne mar chuid de churiarracht na bliana seo caite. Bhí an comhrá Gaeilge gan stad á shruthú beo ar www.snag.ie don fheachtas ar fad agus bhí an haischlib #Comhrá20 in úsáid ar Twitter. Orlaith Nic Ghearailt Bainisteoir Sheachtain na Gaeilge & Feachtais Feasachta +353 (0)1 4757401 | snag@cnag.ie www.snag.ie

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

SEACHTAIN SEACHTAIN NA NA GAEILGE GAEILGE LE LE ENERGIA ENERGIA 2021 2021 AG AG TEACHT TEACHT CHUGAIBH CHUGAIBH AR AR LÍNE LÍNE

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

4.2. TUAIRISC AN COIMISIÚN LE RINCÍ GAELACHA Bhíomar dóchasach agus fuinniúil ag tús na bliana agus Gaeilge á labhairt ag Oireachtas na hÉireann i gCill Áirne. Bhíomar sásta gur deineadh iarracht Gaeilge a chur sa chlár ach buartha nár deineadh é a phrofáil mar ba chóir. Bhí cruinniú againn leis an gcoiste margaíochta agus d’iarramar orthu deis a thabhairt dúinn na míreanna as Gaeilge a phrofáil amach anseo. Bhí comórtas againn agus fuaireamar físéain ó chéin is ó chóngar de rinceoirí ag léiriú amhrán CLRG “Rince is Ansa Linn”. Rinneamar na físeáin a eisiú ar árdán Facebook CLRG agus deineadh an vótail go poiblí. D’éirigh thar barr leis mar chéad iarracht. Bhuaigh Scoil Turley Duggan i Maigh Eo. Mar is ghnáth, bhí toscairí ón gConradh i láthair ag na hOireachtais Cúige agus ar ndóigh le linn Oireachtas na h-Éireann i gCill Áirne. Go gairid ina dhiaidh sin de bharr géarchéim na h-Aicíde COVID 19, bhí na cruinnithe ar fad ar líne. Cuireadh Oireachtas Rince na Cruinne 2020, mar aon le féilte rince ar fud na cruinne ar ceal. Ní raibh seans ar bith ag múinteoirí nó daltaí ranganna rince a reáchtáil agus tharla gach rud ar Zoom. Bhí pobal an rince cruthaitheach agus bunaíodh grúpa oibre idirnáisiúnta chun tacú le múinteoirí agus iad in umar na haimléise. Deineadh plé faoi scrúduithe grád agus feiseanna a eagrú ar líne. B’éigean dúinn tús áite a thabhairt do chúrsaí árachais agus cosaint leanaí agus d’éirigh linn na scéimeanna phíolótacha a reáchtáil. Tá córas anois le haghaidh feiseanna agus iad á eagrú ar fud na cruinne agus tá an t-Údarás Scrúdaithe i mbun scrúdaithe grád a cheadú ar líne le haghaidh grádanna 1-10. Rinneamar athbhreithniú ar an siollabas teanga do na scrúdaithe grád 1-4 tar éis aiseolas a fháil ó na rannpháirtithe. Shocraíomar ábhar oiriúnach do dhaoine fásta freisin. Táimíd buíoch do Aedín Uí Mhaoiléidigh, Máire Mhic Aogáin agus

Baill de An Coimisiúin le Rincí Gaelacha

Nancy Troy O’Herlihy na cúrsaí seo a phlé leis an údarás scrúdaithe ar ár son. Tá an siollabas ullamh anois le aghaidh grádanna 5 agus 6 agus ní mór dúinn é seo a phlé leis an t-Údarás Scrúdaithe. Tá sé de dhualgas orainn anois áit lárnach don Ghaeilge agus chultúr na hÉireann a threisiú. Bhí cúpla cruinniú againn ar líne agus táimid chun agallamh a dhéanamh leis na baill den Chonradh agus CLRG a bhí ann nuair a eagraiodh Oireachtas na Cruinne don chéad uair. Tá cúram na Gaeilge ag na baill atá ainmnithe ón gConradh agus tá feiceálacht na teanga ag dul i bhfeabhas. Tá tuairisc faighte ó na baill in Albain agus i Sasana faoina bhfuil ar siúl acu. Bhí cruinniú againn leis an gComhchoiste Dála um Meáin, Turasóireachta, Ealaíona, Cultúr, Spórt agus Gaeltacht chun stáideas an rince agus pobal an rince le linn na géarchéime a phlé. Ár mbuíochas le Julian de Spáinn agus Peadar Mac Fhlannchadha a chuidigh linn agus muid ag ullmhú don chruinniú. Guímid rath ar Éamonn de Bhál a bhain amach an 90ú breithlá le déanaí! Tá gaisce déanta aige chun Gaeilge a chur chun cinn. Ar aghaidh Linn! Orfhlaith Ní Bhriain-Uí Ruairc ADCRG Oifigeach Caidreamh Poiblí An Coimisiún Le Rincí Gaelacha www.clrg.ie

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

4.3. TUAIRISC AN SIOPA LEABHAR Soláthraíonn An Siopa Leabhar ábhar léitheoireachta do léitheoirí, cainteoirí agus foghlaimeoirí na Gaeilge. Táimid ag treabhadh linn le seirbhís a chur ar fáil le linn na dianghlasála in ainneoin an siopa fisiciúil bheith dúnta. Briseadh croí a bhí ann dúinn an doras a dhúnadh an chéad lá. Anois, feictear dúinn gur lig na deacrachtaí dúinn athbhreithniú a dhéanamh. Thiontaíomar le plé níos fearr le horduithe idirlín, orduithe ar an rphost, agus orduithe ag teacht chugainni ar na meáin shóisialta fiú. Cuireadh neart constaicí roimh thionscal na foilsitheoireachta agus roimh shiopaí leabhar le bliain anuas. Is leochaileach an córas atá ann, agus grúpaí beaga ag déanamh obair mhór – obair nach bhfeictear minic a dhóthain, ach a d’fhéadfadh bheith buailte go dona ag an víreas seo mórthimpeall orainn. Bímidne ag iarraidh tacú leis na foilsitheoirí agus ábhar a fháil isteach a luaithe is a bhíonn sé ar fáil. Is léir chomh maith gur athraigh pobal na tíre seo i dtreo siopadóireacht a dhéanamh go háitiúil, agus tá súil againn go leanfaidh an nós sin ar aghaidh! Comhlíonann an Siopa orduithe ó chustaiméirí ar fud na cruinne. Cé gur thit líon na gcuairteoirí ar an Siopa fisiciúil go suntasach in 2020, tháinig méadú ar orduithe idirlín ag an am céanna. Is léir go bhfuil fonn léitheoireachta (agus foghlama) ar an-chuid daoine ach an t-am a bheith acu chuige sin. Ná habair seo le léiritheoirí clár raidió Béarla, ach seolaimid ábhar go gach contae sa tír seo, agus chuaigh 16% de na horduithe idirlín in 2020 thar lear. Is minic a thagann tuismitheoirí i dteagmháil linn agus iad ag iarraidh páistí a thógáil le Gaeilge – nó anois is mó seans go bhfuiltear ag múineadh do na gasúir sa bhaile! Cuirimid eolas ar fáil faoi na bealaí éagsúla atá ann chun an Ghaeilge

Réimse leathan léitheoireachta agus earraí Gaelacha ar fáil ins An Siopa Leabhar

a tharraingt isteach sa saol laethúil, bíodh sin i bhfoirm leabhar, ceoil nó frásaí beaga. Tá dhá leathanach speisialta againn anois ar siopaleabhar.com: ceann amháin dírithe ar theaghlaigh le Gaeilge, agus ceann eile dírithe ar theaghlaigh a bhfuil spéis acu an Ghaeilge a úsáid níos minice. Tá pleananna agus athruithe éagsúla curtha i bhfeidhm againn sa siopa le bliain anuas mar fhreagra ar an neamhchinnteacht a thagann le dianghlasáil i ndiaidh dianghlasála. Tá an t-ádh linn sa siopa go bhfeicimid an éagsúlacht a bhaineann le pobail na Gaeilge; go bhfeicimid an Ghaeilge ag leathnú amach sa ghlúin úr agus ag eitilt thar sáile. Táimid ag súil go mór le bheith in ann fáilte cheart a chur roimh chustaiméirí in Uimhir 6 arís. Idir an dá linn, táimid ag díriú ar dhaoine a chosaint, ag caitheamh ár gcuid ama ag cur leis an gcatalóg ar an suíomh idirlín, agus – ar ndóigh – ag pacáil orduithe! Gráinne Ní Mhuilneoir, Bainisteoir, An Siopa Leabhar +353 1 478 3814 siopa@cnag.ie www.cnag.ie/siopa

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

4.4. TUAIRISC RAIDIÓ RÍ-RÁ Bhí bliain an-éagsúil ach an-ghnóthach ag Raidió Rí-Rá. D’oscail Raidió Rí-Rá dhá stiúideo raidió nua díreach roimh an bpaindéim. Tá stiúideo amháin lonnaithe i nGael Taca i gCorcaigh agus tá an dara stiúideo lonnaithe in oifigí Chonradh na Gaeilge in Áras na nGael i nGaillimh. Tá an príomh-stiúideo raidió in Uimhir 6 Sráid Fhearchair, BÁC. D’éirigh go han-mhaith

dhíograiseach ag déanamh sár-obair agus ag cur seirbhís riachtanach ar fáil ag an am dúshlánach seo. Tá láithreoirí Raidió Rí-Rá ag craoladh anois ó Chiarraí, Dún na nGall, Luimneach, an Dainmhairg, an Fhionlainn, i measc go leor áiteanna eile! Ag deireadh 2020, cheadaigh an tAire Stáit Jack Chambers TD maoiniú breise do Raidió Rí-Rá. Leis an maoiniú seo, beidh Raidió Rí-Rá in ann foirbairtí a dhéanamh ar an stiúideo i mBaile Átha Cliath agus stiúideo proifisiúnta a thógáil in Áras na nGael i nGaillimh. Tá tús curtha leis an obair seo cheana féin. Cabhróidh na forbairtí seo go mór linn níos mó daoine a mhealladh i dtreo an stáisiúin agus níos mó daoine a mhealladh le héisteacht leis an stáisiún. Tá Raidió Rí-Rá ag cur ceardlanna scoile ar fáil le cúpla bliain anuas. D’éirigh linn na ceardlanna seo a fhorbairt le cúpla mí anuas agus tá an-áthas orainn go bhfuil go leor scoileanna ag clárú do chearlanna raidió a dhéanamh linn ar líne.

linn foireann Raidió Rí-Rá a mheadú nuair a d’oscail na stiúideonna nua ach tá na stiúideonna dúnta anois ó mhí an Mhárta seo caite. Bhíomar buartha go gcuireadh seo isteach ar ár seirbhís agus d’oibrigh foireann Raidió Rí-Rá go dian le teacht ar réiteach na faidhbe. Tá an-áthas orainn a rá nár tháinig críoch le haon clár raidió mar gheall ar an bpaindéim. Tá trealamh agus micreafóin ag gach láithreoir sa bhaile agus tá ár bhfoireann go fóill ag craoladh cláracha ar ard-chaighdeán do dhaoine óga gach uile lá. Cé go bhfuil an fhoireann ag súil go mór le bheith ag craoladh ó na stiúideonna raidió arís, tá an fhoireann

Tá sé mar sprioc ag Raidió Rí-Rá a bheith ag craoladh go lánaimseartha ar FM fud fad na tíre. Tá stáisiún raidió Gaeilge FM lánaimseartha ag teastáil go géar don óige. Tá feachtas nua FM tosaithe againn le scoileanna timpeall na tíre agus tá go leor tacaíochta faighte againn cheana féin. Má tá spéis agat teagmháil a dhéanamh le Raidió Rí-Rá faoin obair atá ar siúl againn, na ceardlanna scoile, an feachtas FM nó aon rud eile, is féidir teagmháil a dhéanamh le Niamh Ní Chróinín ag niamh@rrr.ie Niamh Ní Chróinín Bainisteoir, Raidió Rí-Rá www.rrr.ie | niamh@cnag.ie

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

4.5. TUAIRISC PEIG Bliain mhór chinniúnach a bhí ann do PEIG.ie le linn na bliana 2020 agus an t-ardán ag dul i ngleic leis na dúshláin éagsúla a bhain le teacht an choróinvíris. D’éirigh linn roinnt mhaith a bhaint amach in ainneoin na ndúshlán sin agus cuireadh tús le flúirse tograí nua a cruthaíodh mar gheall ar an athrú mór a tháinig ar rithim an tsaoil.

deireadh tá Amlíne faoi mhóreachtraí Stair na Gaeilge agus forbairtí beaga feidhmiúla eile a chuirfidh go mór le reáchtáil an ardáin. Tá an chuid is mó de na forbairtí seo curtha i gcrích agus tá teacht orthu ar fad ar PEIG.ie. Tá obair leanúnach ar siúl fós chun gnéithe áirithe eile a chríochnú agus leanfar leis an obair seo i mbliana le linn 2021.

Ba í 2020 an bhliain ina raibh an leagan nua den ardán PEIG.ie ag feidhmiú mar is ceart agus d’éirigh linn sprioc shuntasach a bhaint amach; os cionn 300,000 radharc leathanaigh le linn na bliana ina hiomláine. Méadú os cionn 50,000 ar an mbliain roimhe sin is ea é seo agus is dul chun cinn mór é i gcomhthéacs na hoibre leanúnaí a dhéantar ó lá go lá. Bronnadh maoiniú aon-uaire breise orainn le linn 2020 agus is mian liom buíochas a ghabháil le Foras na Gaeilge as an tacaíocht thábhachtach seo a fuaireamar. Mar gheall ar an maoiniú seo tá deis faoi leith tugtha dúinn forbairtí suntasacha úra a chur leis an suíomh agus áiseanna úsáideacha eile a chur ar fáil do phobal labhartha na Gaeilge. Áirítear i measc na bhforbairtí seo: ath-thógáil iomlán ar Eolaire Gnó PEIG.ie, bunachar do Ghréasán na Lárionad Gaeilge a chur leis an suíomh, feabhas suntasach ar an mbord atá againn d’fholúntas poist le Gaeilge, PEIG.ie/foluntais, optamú a dhéanamh ar luas an ardáin, cartlannú irisí a thosú lena n-áirítear cartlanna An Timire, Feasta agus deis ann amach anseo cartlann An tUltach a chur leis chomh maith. Anuas air sin tá forbairt ar a dtugtar ‘PEIG.ie ar bhonn áitiúil,’ forbairt mhór cheannródaíoch a thabharfaidh ardán áitiúil faoi leith don Ghaeilge do gach aon contae sa tír. Agus ar

Rinneadh dul chun cinn suntasach maidir leis na meáin shóisialta chomh maith agus spriocanna fáis ar na hardáin Instagram, Twitter and LinkedIn sáraithe againn. Tá feachtais éirimiúla éagsúla ar siúl ar na meáin shóisialta againn; soláthar alt agus ábhair uathúla eile go seachtainiúil agus mórthograí eile go tréimhsiúil. Mar fhocal scoir is mór an fás agus is mór an dul chun cinn a rinneadh le bliain anuas agus tá muidne ag súil le bliain níos mó fós i mbliana agus na forbairtí uile thuasluaite á seoladh againn. Coinnigh súil amach dóibh Dónal Ó Gallchóir Feidhmeannach Ilmheán & Aistriúcháin, www.peig.ie

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

4.6. TUAIRISC ÓN gCOIMEÁDAÍ In ainneoin na ndeacrachtaí a chuthú cruachás Covid le nach mór bliain anuas, tá neart dul chun cinn déanta ag rannóg staire na heagraíochta i mbliana. Nuair a thosnaigh an pandéim ag bailiú nirt i mí Márta, bhog mé an trealamh digitála ó Uimhir 6 go dtí mo bhaile ionas go bhféadadh an digitiú ar leabhair ArdFheis na heagraíochta leanacht ar aghaidh gan briseadh. Chomh maith le sin, tá sciar mhaith de Chartlann Chonradh na

Tá an podchraoladh ‘Comhrá leis an gConradh’ ar fáil anois

Gaeilge in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh cartlannaithe anois, agus tá obair éachtach á dhéanamh ag an gCartlannaí, Niamh Ní Charra, ag cur tráinsí den chartlann ar fáil don phobail de réir a chéile. Cé nach mbeidh an phobail ábalta cuairt a thabhairt ar an chartlann go dtí go maolaítear na srianta, tá neart eolais faoin obair atá déanta agus faoin ábhar atá sa chartlann anseo: https://exhibitions.library.nuigalway. ie/s/cnag/page/home

Chomh maith le sin, tá muid fós ábalta glacadh le hábhar staire. I mbliana, deonaíodh bailiúcháin fíor-shuimiúil de ábhar a bhaineann le Club Chonradh na Gaeilge agus le Feis Átha Cliath dúinn. Beidh na páipéirí seo á gcur lenár mbailiúcháin in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh. Cuireadh cúpla mór-thogra chun cinn freisin i mbliana. Théis cupla bliain oibre chrua, fuaireas cead pleanála don athfhorbairt ar Uimhir 6 Sráid Fhearchair, agus déineadh scannánaíocht ar chlár faisnéise faoi stair an tigh idir mí Meán Fómhair agus mí na Nollag. Tá súil againn go mbeidh an chlár a craoladh i 2021 (ar nós gach rud eile faoi láthair, tá sé deacair bheith cinnte faoi aon spriodhátaí!). Toisc nárbh fhéidir seimineár bheo a eagrú i mbliana, bheartaigh mé sraith agallaimh a léiriú agus a chur ar fáil i bhfoirm físeáin agus podchraoltaí. “Comhrá leis an gConradh” an tideal atá ar an tsraith seo. Go dtí seo, cuireadh agallamh ar Regina Uí Chollatáin, Ríona Nic Congáil, Niamh Ní Charra, Brian Ó Conchubhair, John Walsh, Éamon Ó Ciosáin agus Caitríona Ó Torna. Tá súil agam go mairfidh an tsraith seo, atá ar fáil ar chainéalacha YouTube agus Facebook Chonradh na Gaeilge, chomh maith leis na gnáth-hardáin podchraoltaí uilig, mar acmhainn eolais agus taighde dóibh siúd a chuireann spéis i stair agus in obair na heagraíochta. Tá sé i gceist agam leanacht ar aghaidh leis an sraith le linn 2021, agus tá fáilte roimh mholtaí ó léitheoirí na hirise seo maidir le haoíanna ar fiú agallamh a chur orthu! Cuan Ó Seireadáin Coimeádaí Chonradh na Gaeilge cuan@cnag.ie

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

5. TUAIRISCÍ Ó NA TOGRAÍ 5.1. TUAIRISC AN CLÁR AS GAEILGE Is í príomhaidhm An Clár As Gaeilge ná labhairt na Gaeilge a neartú sa chontae agus seirbhísí teanga cuí a fhorbairt chun freastal ar riachtanais phobal na Gaeilge. Is togra páirtnéireachta pobail é An Clár as Gaeilge Teoranta atá á eagrú ag Conradh na Gaeilge, Inis agus maoinithe ag Foras na Gaeilge. Tá an togra bunaithe le seacht mbliana déag anuas agus feidhmíonn sé as oifig bhuan in Inis le hOifigeach Forbartha agus Cúntóir Oifige fostaithe le Clár Gníomhaíochta a chur i bhfeidhm. Féile na hInse Bhí Féile den scoth againn arís i mbliana. Ghlac idir 2,500-3,000 dalta páirt sna

An Fhéile Scoldrámaíochta D’éirigh go hiontach le féile 2020 le lá iontach drámaíochta in amharclann Glór i mí Feabhra. San iomlán bhí 13 dhráma léirithe agus bhí caighdeán láidir ar an lá. Bhí seacht ndráma ainmnithe chun dul ar aghaidh go dtí Féile na Mumhan ach bhí sé curtha ar ceal de bharr Covid-19. Faraor, ní bheidh an Fhéile á reáchtáil againn i mbliana de bharr. Tá súil againn go mbeidh na daltaí ar ais ar stáitse go luath i 2022. Ranganna Gaeilge Lean na Ranganna Gaeilge ar aghaidh arís i mbliana. Bhí dhá leibhéal ar fáil, Tosaitheoirí agus feabhsaitheoirí. Bhí na ranganna ar siúl in amharclann Cois na hAbhna ar dtús agus leanamar ar aghaidh ar Zoom mar gheall ar Covid-19 agus cosc ar dhaoine a thabhairt le chéile. Tá éileamh mór ar na ranganna i gcomhair 2021. Ciorcal Cainte Bhí ciorcal comhrá a rith ag Róisín gach maidin Dé Máirt sna caiféanna éagsúla in Inis. Rinneadh an Ciorcal cainte a reáchtáil ar líne ón oifig le linn an dianghlasála. Beidh athraithe don chiorcal i mbliana. Beidh an ciorcal ar siúl gach Céadaoin ag 7.30i.n. Téigh i dteagmháil san oifig chun an nasc a fháil

Fógairt torthaí Féile Scoildrámaíochta an Chláir

comórtais ar fad. D’éirigh linn roinnt mhaith de na comórtais a reáchtáil ach de bharr Covid-19 theip orainn an dá lá deiridh a rith. Táimid ag ullmhú i gcomhair Féile na hInse fíorúil a rith i 2021.

Marc Mac an Adhastair Oifigeach Forbartha An Clár As Gaeilge 2 Clós na Beairice, Sráid na Beairice Inis, Co an Chláir +353 (0)65 6864474 / anclarasgaeilge@gmail.com

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

5.2. TUAIRISC GAEL-FHORBAIRT NA GAILLIMHE Cé go rudaí beagán deacair agus difriúil le linn 2020, d’éirigh go maith linn. I bplean forbartha an Árais, earcaíodh ailtirí chun an fhís nua de lárionad Gaeilge na Gaillimhe a dhéanamh as an ionad a thabhairt céimeanna ar aghaidh. Beartaíodh na ranganna agus na ciorcail comhrá a bhogadh ar líne de bharr na srianta agus d’éirigh go hiontach leo. Eagraíodh sraith chruinnithe lena múinteoirí chun aontú ar leagan amach na ranganna. Eagraíodh feachtas poiblíochta

Dadaí na Nollaig in Áras na nGael i nGaillimh

sna meáin áitiúil chomh maith lenar meáin shóisialta. Ag aithint na deacrachtaí a bhain le ranganna sa phobal a eagrú, rinneadh teagmháil lena Gaelscoileanna ar fad sa mhórcheantar. Baineadh leas as an ngréasán atá ag obair ar Phlean Teanga na Cathrach mar chuid de Ghaillimh a bheith ina Bhaile Seirbhíse Ghaeltachta. Bhí muid ag comhoibriú le hOifigigh Pleanáil Teanga sna ceantair pleanáil teanga i nGaeltacht na Gaillimhe chomh maith.

Rinneadh obair bhreise maidir le cúrsaí teicneolaíochta agus traenáil a thabhairt do na múinteoirí maidir le ranganna a dhéanamh ar Zoom. Bhreathnaigh cúpla míle duine ar na hócáidí scéalaíochta agus ceol a craoladh ó Chlub Áras na nGael le linn na dianghlasála. Le linn aimsir na Nollag, thug Daidí na Nollag cuairt ar Áras na nGael (féach ar an bpictiúr thíos). D’fhreastail na sluaite ar an imeacht agus bhí gá an imeacht a oscailt ar feadh uaireanta agus laethanta sa bhreis. Ba imeacht éagsúil a bhí ann ar ndóigh de bharr na srianta ar fad, ach d’éirigh linn na srianta a chur i bhfeidhm agus chloígh na cuairteoirí leo. Cé go raibh in oiread rialacha i bhfeidhm, d’éirigh linn timpeallacht draíochtúil a fhorbairt. Ba buaicphointe na bliana a bhí i gcuairt Daidí na Nollag ar an Áras. Thosaigh muid ag díriú isteach ar na meáin shóisialta le linn 2020, ag cur lena gcuid lucht leanúna. D’eagraigh muid comórtas na Nollag le duaiseanna den scoth chun ár lucht leanúna a spreagadh agus suim an pobal a choinneáil. Tá sé beartaithe againn níos mó ábhar a chuir ar fáil ar na meáin shóisialta le linn 2021 agus athfhorbairt iomlán a dhéanamh ar shuíomh gréasáin Áras na nGael. Tugann muid faoi deara an tábhacht a bhaineann le brú ar aghaidh le linn na paindéime agus tá a fhios againn go mbeidh éileamh ar imeachtaí agus ranganna fíorúil sa bhliain seo amach romhainn. Seán Seoighe Oifigeach Forbartha Gaeilge, Togra Ghael-Fhorbairt na Gaillimhe. gaillimh@cnag.ie www.arasnangael.ie 091 567824

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

5.3. TUAIRISC TOGRA MHAIGH EO Is í Brídín Ní Cheallaigh Oifigeach Feidhmiúcháin Thogra Mhaigh Eo de Chonradh na Gaeilge. Tá oifig an Togra lonnaithe i Sráid Ellison i gCaisleán an Bharraigh agus é á riaradh mar oifig eolais don phobal. Is áit í a mbíonn fáil ag an bpobal uile ar eolas cuimsitheach faoi gach rud a bhaineann le saol na Gaeilge, scéimeanna tacaíochta, agus eile, agus tá sé dírithe ar phobal na Gaeilge agus ar phobal an Bhéarla araon. Tá ár gcuid oibre dírithe ar Chontae Mhaigh Eo ar fad. Díríonn muid go speisialta ar cheantair Ghalltachta ach tríd an gceangal láidir atá againn sa Chóiste Dúiche le craobhacha Chonradh na Gaeilge sa chontae, éiríonn linn go leor a dhéanamh. Oibríonn muid leis na ceantair uirbeacha go háirithe agus tá ceangal láidir againn le ceantair cosúil le Caisleán an Bharraigh, Clár Chlainne Mhuiris, Béal an Átha, Cathair na Mart, Baile an Róba, agus Béal Átha na Muice agus Craobh Dún Chaocháin. Is trí na bailte sin a dhéanann muid ceangail leis na ceantair tuaithe. Tá sé de pholasaí againn sa Togra comhoibriú le heagraíochtaí Gaeilge eile ar fud an chontae freisin. Bhí Seoladh Sheachtain na Gaeilge ar siúl againn in Óstán an Wyatt i gCathair na Mart, Co Mhaigh Eo agus is í Úna Bn. Uí Chuinn as Cathair na Mart a rinne an seoladh dúinn. Bhí oíche den scoth againn le ceoltoirí an bháile, scoileanna áitiúla srl Bhí os cionn 100 imeacht éagsúla luaite ar an gclár agus d’éirigh thar barr le Seachtain na Gaeilge i Maigh Eo i 2020. Ní dhearna muid dearmad ach an oiread ar an bhFéile Scoildramaíochta,Ranganna Gaeilge, Fleadh na n-Óg, Ciorcal Léitheoireacht, Ciorcal Comhrá, Siúlóid as Gaeilge, Comórtás Amhránaíochta, Lá Mhaigh Eo, Léachtanna as Gaeilge. Tá an t-ádh linn go bhfuil eagraíochtaí Gaeilge eile sa chontae, mar shampla Gnó

Comortás Amhránaiochta Caithríona ní Cheannabháin agus Banna Cheoil Choláiste Dhaibhéid Chaisleán an Bharraigh

Mhaigh Eo a bhfuil sé mar sprioc acu an Ghaeilge a chur chun cinn i ngnólachtaí ar fud Mhaigh Eo. Tá comhoibriú fíormhaith ar siúl eadrainn agus is buntáiste breise é go bhfuil oifig Ghnó Mhaigh Eo lonnaithe i gCaisleán an Bharraigh chomh maith. Tá muid ag comh obriú leo faoi latháir chun an Plean BSG (Báile Sheirbhise Gaeltachta) Tá comhoibriú rialta againn le hOifigeach Gaeilge Chontae Mhaigh Eo freisin. Déanann muid gach iarracht cabhrú leis an Oifigeach trí phoiblíocht a thabhairt d’imeachtaí Gaeilge agus do scéimeanna Gaeilge na Comhairle Contae. Tugann siadsan poiblíocht chuimsitheach dúinne agus dár n-imeachtaí. Oibríonn muid go sár-mhaith le chéile chun imeachtaí a chur ar fáil, mar shampla lón Gaeilge míosúil, léachtaí i leabharlanna an chontae, agus imeachtaí le linn Sheachtain na Gaeilge agus Lá Mhaigh Eo srl Níl aon dabht faoi ach gur mhór an cuidiú an Togra do chur chun cinn na Gaeilge i gContae Mhaigh Eo. Bhí bliain iontach againn ach chuir srianta Covid-19 as go mór le imeachtaí a bhí beartaithe againn ó mí Márta 2020 ar aghaidh. Brídín Ní Cheallaigh Oifigeach Feidhmiúcháin, Togra Mhaigh Eo de Chonradh na Gaeilge www.conradhmhaigheo.ie eolas@conradhmhaigheo.ie

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

5.4. TUAIRISC SCÉIM AN AONAIGH An Ghaeilge a fheiceáil, a labhairt agus a léamh go forleathan atá mar aidhm ag Conradh na Gaeilge, An tAonach.

Léacht ag Dún Mhuire, An tAonach

Tá Scéim Fhoras na Gaeilge faoi stiúir againn ó 2011. Is féidir a rá go raibh níos mó suaitheadh sa bhliain 2020 ná aon bhliain eile leis an Víreas Covid 19 a scaip go forleathan. Eagraíodh Caint & Comhrá i gCaife difriúla ar an mbaile le linn Eanáir agus Feabhra. Bhí an scéal céanna i gCarraig na Siúire, i gCaiseal agus i nDurlas agus iad ag bualadh le chéile go seachtainiúil chun cainte le tae nó caife. D’éirigh linn ranganna a chur ar siúl do dhaoine fásta agus do dhéagóirí i nDún Mhuire, 50 Sr. an Phiarsaigh. Bhí an Naíonra ar oscailt sna míonna céanna go dtí mí an Mhárta leis na páistí ag baint suilt as an saol. Ar ais leo arís Meán Fómhair go Nollaig. D’eagraíomar Féile an

Aonaigh le comórtais do dhaoine óga agus bhí an iliomad páistí páirteach ann. Thug an Dr Peadar Kirby léacht an-suimiúil don Phobal ar “Théamh Domhanda.” Cuireadh srianta le hidirghníomhaíochtaí sóisialta tamall ó mhí an Mhárta ar aghaidh. D’fhoghlaimíomar conas Zoom agus an córas teicniúil a úsáid. Bhíomar ar ais le Caint agus Comhrá i nDún Mhuire go seachtainiúil i mí Iúil agus Lúnasa. Chuamar ar thuras agus chualamar léacht ar fhuinneoga Harry Clarke i Séipéal Phocán agus fothrach mhéanaoiseach an tSéipéil i gCill dTiarnáin i mí Iúil. Níos déanaí i mí Lúnasa thugamar cuairt ar Bhéal Átha Gabhann áit a d’éisteamar le stair na mianadóireachta. De réir dealraimh tháinig mianadóirí ó Genoa agus Florence chun na háite ar thóir airgid chomh fada siar le 1289. Is chuig feirm éiceolaíochta a thugamar aghaidh le linn Sheachtain Oidhreachta áit a d’inis an feirmeoir dúinn conas feirmeoireacht a dhéanamh go nádúrtha. Bíonn Dún Mhuire ar oscailt don phobal le leabhair agus cártaí ar díol agus eolas faoin Ghaeilge ar fáil. Táimid ag súil leis an lá nuair a bheidh srianta Covid 19 thart agus sinn i mbun oibre go sláintiúil. Kirsty Uí Ríain Aonach Urmhumhan www.cnagantaonach.ie cnagantaonach@gmail.com

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

5.5. TUAIRISC MUINEACHÁN LE GAEILGE Múineann gá seift – Muineachán le Gaeilge ag dul i ngleic le Covid 19 Mar Is eol do gach craobh agus conraitheoir, bliain thar a bheith dúshlánach a bhí i 2020 ó thaobh chur chun cinn na Gaeilge de. Ceann de na rudaí is tábhachtaí do ghrúpaí pobail ná daoine a thabhairt le chéile agus faraor ní raibh sé de chumas againn é sin a dhéanamh, mar a bhíodh muid cibé ar bith. Sin ráite, rinne muid ár seacht ndícheall na dúshláin sin a shárú a bhuí le cúrsaí teicneolaíochta. Tháinig athrú mór ar an saol i mí an Mhárta 2020 agus b’éigean do phobal na Gaeilge dul in oiriúint don saol nua a bhí romhainn. D’éirigh linn ár gcuid ranganna Gaeilge, clubanna óige, ciorcail chomhrá, campaí samhraidh agus imeachtaí eile a reáchtáil ar líne. Is dócha go raibh buntáistí agus míbhuntáistí leis seo. Ar láimh amháin, bhí muid in ann lucht féachana níos leithne a shroicheadh ar na meáin shóisialta agus comhluadar a thabhairt do dhaoine le linn tréimhse a bhí iontach uaigneach do go leor daoine. Os a choinne sin, d’áirigh muid go mór uainn a bheith ag bualadh le daoine ag grúpaí tuistí agus leanaí, ciorcail chomhrá, ranganna Gaeilge agus imeachtaí pobail eile a bhíonn ar bun againn. Ar bhealach, bhain Covid an ghaoth dár gcuid seolta i ndiaidh an dul chun cinn a bhí déanta againn i 2019.

Oifig nua Muineachán le Gaeilge

anois chun grúpaí tuistí agus leanaí, ranganna Gaeilge, léachtaí, oícheanta airneáil agus go leor eile a dhéanamh. Tá muid ag súil go mór le fáilte a chur roimh an phobal teacht isteach i gceann cúpla mí le cuidiú Dé. Céim eile chun cinn atá san oifig nua seo le freastal níos fearr a dhéanamh ar an phobal. Anois beidh aithne ag an phobal ar an spás seo mar spás ‘lán-Ghaeilge’ agus tugann sé go leor deiseanna dúinn amach anseo. Nollaig Mac Giolla Thuile Oifigeach Forbartha Gaeilge, Muineachán le Gaeilge, Muineachán. feargal@mlg.ie www.mlg.ie

Mar fhocal scoir dearfach, tá oifig nua ag Muineachán le Gaeilge anois i lár bhaile Mhuineacháin. Beidh go leor spáis againn

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

5.6. TUAIRISC POBAL AR A’N IÚL, CRAOBH NA hÓMAÍ Bliain dhúshlánach a bhí in 2020 mar gheall ar an phaindéim. In ainneoin na ndeacrachtaí d’éirigh linn Oifigeach Forbartha úr a cheapadh, Scéim Samhraidh a réachtáil agus Féile Pheadair Joe a eagrú.

Club Óige Pobal ar an Iúl

Obair Óige, obair teaghlaigh agus Campaí Samhraidh. Tá Ógras na hÓmaí ar an fhod le dornán de bhliantaí anuas do pháistí Gaelscoile i gceantar na hÓmaí. Freastalaíonn muid ar pháistí sa Ghaeloideachas agus iardhaltaí Gaelscoile, atá anois i meánscoileanna Béarla don chuid is mó ar an chlub seo. Tá breis agus 80 páiste cláraithe leis an Chumann Óige. Tá muid ag eagrú imeachtaí i rith an ama chun deiseanna labhartha a chur ar fáil do na daoine óga seo taobh amuigh den seomra ranga. I rith an tsamhraidh, d’eagraigh Pobal ar a’n Iúl campa samhraidh do na daoine óga seo ar líne, le cluichí, spórt & aclaíocht, ealaíon, cócaireacht bia, agus go leor spraoi! Bhí an-rath ar na campaí, agus tá na páistí ag amharc chun tosaigh ar champaí an

tsamhraidh seo cheana féin! Is obair ríthábhactach atá i gceist leis na daoine óga tóisc gurb iadsan na daoine a bheas rannpháirteach i gcur chun cinn na teanga leis an ghrúpa amach as seo. Chuir muid tús i mbliana le grúpa do thuismitheoirí a bhfuil ag tógáil a gcuid páistí le Gaeilge. Tá 7 dteaghlach rannpháirteach sa ghrúpa seo. Oifigeach úr a cheapadh Ag tús 2020 thosaigh muid próiseas chun Oifigeach Forbartha Gaeilge úr a cheapadh. Tá muid sásta gur éirigh linn oifigeach úr a cheapadh. Ní bheadh duine ar bith in ann a rá ag an phointe sin an cineál bliana a bheadh amach romhainn. Mar gheall ar na srianta Covid chaith an t-oifigeach seal fada ag obair ón bhaile. D’éirigh linn obair fríd na deacrachtaí seo trí chruinnithe rialta idir an t-oifigeach agus an bhainistíocht agus an t-oifigeach agus an choiste. Féile Pheadair Joe 2020 Ceann de na buaicphointí a bhí againn in 2020 ná Féile Pheadair Joe. D’eirigh linn an fhéile seo a réachtáil ar líne don chuid is mó. Chuige sin, thug sé sásamh dúinn fáilte a chur roimh líon ór daoine ó cheantracha eile fud fad na tíre agus fud fad na cruinne chuig imeachtaí na féile. D’éirigh linn nascanna a thógáil le daoine as Albain agus áiteanna eile. In 2021 ba mhaith linn tógáil ar an obair seo agus le cuidiú Dé beidh muid ar ais i measc chomhluadar na nGael. Faoi dheireadh, ba mhaith linn ár gcomhbhrón a dhéanamh lenár mbaill a chaill duine muinteartha leo le bliain anuas agus tá muid ag smaoineadh go mór mhór ar dhaoine atá ag fulaingt mar gheall ar an phaindéim faoi láthair. Tá muid ag súil le réimse níos leithne d’imeachtaí in 2021 agus bliain níos rathúla do Ghaeil i gcéin agus i gcongar. Ciarán Mag Uidhir Oifigeach Forbartha Gaeilge Pobal ar a’n Iúl

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

6. AINMNIÚCHÁIN DO NA TOGHCHÁIN IARRTHÓIR DON UACHTARÁNACHT Niall Comer Craobh Ghleann an Iolair Is de bhunadh an Iúir é Niall Comer, ach tá cónaí anois air i nGleann an Iolair, Co. Dhoire. Tá sé ina léachtóir Ollscoile i gColáiste Mhig Aoidhe, Doire, agus tá sé pósta agus beirt pháistí aige. Tá Niall ina Uachtarán reatha ar an gConradh agus chaith sé cúig bliana mar eagarthóir ar An tUltach. Tá sé ina chathaoirleach ar Chraobh Ghleann an Iolair chomh maith, agus ar Bhuanchoiste Chonradh na Gaeilge. IARRTHÓIRÍ DON CHOISTE GNÓ Ó NA CRAOBHACHA (Dáréag le toghadh) 1. Aimée Ní Chonaing An Cumann Gaelach Ollscoil na hÉireann, Gaillimh Is iníon léinn Gaeilge agus Béarla Aimée in OÉG. Tá sí i mbun taithí oibre le Conradh na Gaeilge i mbliana. Ba reachtaire an Chumainn Ghaelaigh í anuraidh agus faoi stiúr s’aici baineadh roinnt gradam amach, le príomhdhuaiseanna na gCumann Gaelacha i nGlór na nGael, gradaim Chonradh na Gaeilge agus athoscailt Chaife na Gaeilge ina measc. Tá sí an-bhuíoch as an fháilte a cuireadh roimpi i saol na Gaeilge mar nuachainteoir agus tá sé ina onóir di seasamh don Choiste Gnó. 2. Ciara Ní Mhurchú An Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Is mac léinn í Ciara as Maigh Eo atá i mbliain na céime i gColáiste na Tríonóide ag déanamh staidéir ar an nGaeilge. Tá sí an-ghníomhach i bpobal na Gaeilge sa choláiste. Faoi láthair, is í reachtaire an Chumainn Ghaelaigh. Tá an-obair déanta acu i mbliana agus iad ag spreagadh na teanga agus ag cothú pobal láidir na Gaeilge ar líne.

3. Colm Ó Cearúil Craobh Chrom Abú Is as an Tulach Mhór, Uíbh Fhailí ó dhúchas é. Is mar rúnaí ar Craobh Chrom Abú, Maigh Nuad de Chonradh na Gaeilge a thosaigh sé ag saothrú mar ghníomhaí pobail. Rinne sé timireacht ar Contae Chill Dara. Tá taithí aige mar bhall de Choiste Gnó Chonradh na Gaeilge. Creideann sé go bhfuil sé mar dualgas orainn feasta luachanna an Chonartha a fhíorú trí chomhpháirtíocht leis na Rialtais thuaidh is theas in Éirinn. Is é údar ‘Aspail ar son na Gaeilge’, stair Thimirí Chonradh na Gaeilge é. 4. Cormac Ó Coileáin Craobh Bhréanainn Taighdeoir nano-teicneolaíocht le béim ar fhisic and cheimic, i Ionad um Thaighde ar Nanostruchtúir Oiriúnacha agus NéanaFhíseáin agus institiúid Ard-Ábhair agus Taighde Bithfhiontair i gColáiste na Tríonóide is ea Cormac. Tá suim fhada aige i nGaeilge a spreagadh agus i gcur chun cinn ina cheantar agus go háirithe san eolaíocht. 5. Darragh Ó Caoimh Craobh na Cuallachta, Corcaigh As Ceann Toirc i gContae Chorcaí do Dharragh. Tá sé ag gabháilt do chéim sa Dlí agus sa Ghaeilge in UCC. Bhí ina chathaoirleach ar an gCuallacht in 2019/2020, tráth ar bhuaigh siad an dara áit ag Gradaim na hArdfheise agus an tríú áit i gComórtas Ghlór na nGael do chumainn ollscoile. Bhí ar fhoireann bhuacach Bhréagchúirt Uí Dhálaigh agus sa tarna áit ag Díospóireacht an Oireachtais in 2019. Ghlac páirt sa togra GaeltachtX i gcomhar le CnaG an samhradh seo caite. 6. Emer Nic Uidhir Craobh na Bóinne, Droichead Átha Is múinteoir bunscoile as Átha Fhirdhia, Lú, í Emer agus is í an Cathaoirleach ar ‘Craobh na Bóinne’. Bhí sí páirteach leis an bhfeachtas ‘Seachtain na Gaeilge’ ag an bhFleadh Cheoil 2018 & 2019, agus is í ‘Treoraí na Gaeilge’ le CCÉ Droichead Átha. Bíonn sí ag taistil thar

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

lear mar rinceoir Gaelach le grúpa traidisiúnta ‘Brú na Bóinne’. Cé nár tógadh leis an nGaeilge í, tá áit lárnach ag an teanga ina saol anois. 7. Emmet De Barra Craobh Chairde an Chlub Mac Léinn MA ar Stair na nGael is é Emmet de Barra agus tá sé gníomhach i Saol na Gaeilge i mBÁC ó bhí sé ina dhéagóir. Tá sé ina Chomhchathaoirleach ar Chlub Chonradh na Gaeilge agus bhí sé ina leaschathaoirleach roimhe sin agus páirt lárnach aige i bhforbairt an Chlub le déanaí. Iar-Leasreachtaire ar an gCumann Gaelach TCD é leis. 8. John Prendergast Craobh Chairde an Chlub Ciarraíoch 27 d’aois is ea John Prendergast atá ina Oifigeach Pleanála Teanga Chiarraí Thiar le Tobar Dhuibhne. Iarscoláire Fulbright & ICUF is ea é, a theagasc an Ghaelainn i Meiriceá, i gCeanada, sa Bhreatain Bheag agus in Éirinn. MA sa Bhreatnais & Léann Ceilteach & BCL (Dlí & Gaelainn) aige. Iaroifigeach Gaelainne Aontas na Mac Léinn ChOC, Iarchathaoirleach ar an gCuallacht san Ollscoil chéanna. Suim aige i gceartas teanga agus sochtheangeolaíocht fheidhmeannach na Gaelainne. 9. Justin Scannell Craobh Tithe an Oireachtais Thosaigh Justin Ó Scanaill de bheith gníomhach i saol na Gaeilge agus é san ollscoil, cé gur músclaíodh a shuim i bhfad roimhe sin. Bhí sé gníomhach i nGael-Taca. D’fhostaigh Acadamh Ríoga na hÉireann é chun páirt a ghlacadh i dtionscadal Fhoclóir Stairiúil na Nua-Ghaeilge. Bhog sé go BÁC i 2017 chun obair mar aistritheoir Gaeilge don Stát, agus is é cathaoirleach Chraobh Thithe an Oireachtais de Chonradh na Gaeilge. 10. Leah Ní Mhurchú An Cumann Gaelach, Muineachán Is as Muineachán do Leah. Is ball í den Chumann Gaelach in Ollscoil na Banríona

agus i gContae Mhuineacháin. Tá sí anghníomhach sa Ghaeilge ar líne – cruthaíonn sí físeanna le BLOC TG4 agus is ceann de bhunaitheoirí leathanach TikTok “An Ghaeltokt” í. Mar iardhalta gaelcholáiste (Coláiste Oiriall), tá an-suim aici an Ghaeilge a spreagadh i measc daoine óga. 11. Mairéad Ní Fhathartha Craobh na Gaillimhe Is as Inis Meáin, Oileáin Árann do Mhairéad agus tá sí an-bhródúil as ceangal an Oileáin le Conradh na Gaeilge ón tús. Tá bliain caite ag Mairéad ar an gCoiste Gnó agus le linn an ama sin bhí sé d’onóir aici a bheith mar chathaoirleach ar an Meitheal Ghaeltachta. Bhain sí Máistreacht amach i dTeagasc Teangacha (An Ghaeilge) in nOllscoil Náisiúnta na hÉireann, Gaillimh, chomh maith le hArd-Diploma san Oideachas. Tá sí ag obair mar Phríomhoide ar Choláiste Naomh Eoin, Inis Meáin. Tá an-suim aici i gcúrsaí pobail chomh maith le bheith paiseanta faoi spreagadh na Gaeilge ar bhonn náisiúnta. 12. Michaeline Donnelly Pobal ar a’n Iúl Céim aici ó OÉ Gaillimh sa Ghaeilge agus sa Bhéarla chomh maith le Máistreacht san Aistriúchán agus Iarchéim san Obair Óige. D’oibrigh sí le go leor eagraíochtaí Gaeilge, ina measc POBAL, an Tionscadal Logainmneacha, Cultúrlann Uí Chanáin, an Ciste Craoltóireachta Gaeilge, an tOireachtas, Fóram na nÓg agus Conradh na Gaeilge ar bhonn náisiúnta agus mar Oifigeach Forbartha Gaeilge le Pobal ar a’n Iúl. Ag obair anois mar Oibrí Óige. 13. Mícheál Ó Raghallaigh Chraobh na n-Airne Ball de Chraobh na n-Airne, Cill Airne. Ball de bhord bainistíochta Ghaelcholáiste Chiarraí, Cisteoir Choiste Dúiche Chiarraí, Conradh na Gaeilge. Toscaire do Dháil na Mumhan, Conradh na Gaeilge. Ball de Choiste Fhóram na Gaeilge le Comhairle

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Chontae Chiarraí. Áisitheoir i gciorcal comhrá i gCill Áirne, faoi láthair. 14. Niall Ó Siadhail Conradh na Gaeilge i Londain As Tír Eoghain ó dhúchas é Niall ach tá sé gníomhach le Conradh na Gaeilge i Londain ó athbhunú na craoibhe in 2017, mar Oifigeach Oideachais ó 2018 agus Cathaoirleach ó 2019. Is múinteoir Gaeilge é, atá páirteach in eagrú réimse imeachtaí Gaelacha i Londain. Eagarthóir, léiritheoir agus duine de na láithreoirí ar Nuacht Mhall, podchraoladh a chruthaigh sé in 2020. 15. Pádraig Mac Fhearghusa Craobh Thrá Lí Cathaoirleach Chraobh Thrá Lí. Rúnaí Dháil na Mumhan. Ball den Bhuanchoiste agus den Choiste Gnó. Bunaitheoir Ghaelscoil Mhic Easmainn agus Ghaelcholáiste Chiarraí, Trá Lí. Buaiteoir phríomhchomórtas filíochta an Oireachtais faoi thrí, agus chomórtas oscailte filíochta Sheachtain na Scríbhneoirí, Lios Tuathail. Stair Chonradh na Gaeilge i gCiarraí agus saothar ar Freud & Jung foilsithe aige as Gaeilge. Lámh aige i mbunú trí ghaelscoil eile. 16. Paula Melvin Pobal Gaeilge 15 Tánaiste Chonradh na Gaeilge ó 2017. Tá Paula ina ball bunaidh agus Cathaoirleach ar Chraobh Phobal Gaeilge 15. Is Cathaoirleach í ar Fhochoiste Forbartha an Chonartha freisin. Tá Paula ar dhuine de bhunaitheoirí an fheachtais Twitter Trasna na Tonnta a chruthaíonn Gaeltacht ar líne. Is ball í de Bhord Stiúrtha Ógras agus tá sí ar Bhord Chlódhanna Teoranta chomh maith. 17. P Tomás Mac Ruairí Craobh Bhréanainn Ball CnaG ó 1956; Uachtarán 1998-2003; Ball CnaG ó 1956; Uachtarán 1998-2003; Tánaiste 1994-1995; Coiste Gnó agus Buanchoiste tréimhsí éagsúla ó 1962; Iontaobhaí CnaG; Timire agus Oifigeach Poiblíochta CnaG

1965-1968; Cathaoirleach ‘Clódhanna Teoranta / An Siopa Leabhar’; Cathaoirleach an Oireachtais 1995-1996; Uachtarán Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge 20042010; Rúnaí Raidió na Life; gníomhach i mbunú Scoil Neasáin agus Gaelscoileanna; iriseoir, craoltóir, taighdeoir, comhairleoir meán agus gnó; stiúrthóir cuideachtaí; úinéir ‘Comhlacht Cumarsáide Creagáin Teoranta’ / ‘CCC.nuacht Teoranta’. 18. Síne Nic an Ailí Craobh na Máthairtheangacha Coiste Gnó 2019-2020; ball den Bhuanchoiste & Fochoiste Forbartha; eagraí & stocaire laethanta #SEAS 2009-2020; duine de bhunaitheoirí Raidió Rí-Rá, Cultúr Club & Beartas um Ilchineálacht, Ionchuimsiú & Muintearas CnaG; Teagascóir Gaeilge Fulbright, Montana 2014-2015; Na Gaeil Óga CLG; iar-fostaí CnaG; rúnaí reatha Chraobh na Máthairtheangacha & stiúrthóir Mother Tongues ag tacú le teangacha oidhreachta in Éirinn. Sainspéis/Taithí le cúrsaí oideachais, féiniúlachta, Gaeltachta, ilchineálachta & cumarsáide. IARRTHÓIRÍ DON CHOISTE GNÓ Ó NA BAILL AONIAR (Beirt le toghadh) 1. John Ó Liodáin Is as Contae na Mí do John Ó Liodáin ach tá sé ag cur faoi i mBaile Átha Cliath agus tá sé gníomhach i saol na Gaeilge san ardchathair le blianta fada. Is bainisteoir tionscadail é sa tseirbhís phoiblí. Is baill reatha é don Choiste Gnó agus don Bhuanchoiste. Is baill choiste ar Chlub Chonradh na Gaeilge agus ar Chlódhanna Teo. faoi láthair é. Iar-Chathaoirleach ar Chlub Chonradh na Gaeilge, Iar-Oifigeach na Gaeilge in Ollscoil Mhá Nuad agus Iar-Uachtarán ar Chuallacht Cholm Cille san ollscoil chéanna. Spéis ar leith aige i réimse an bheartais phoiblí.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

7. RÚIN NA hARD-FHEISE 2021 1.

Éilíonn an Ard-Fheis seo go gcuirfear 3. Iarrann an Ard-Fheis seo ar gach na spriocanna ar fad a bhaineann Comhairle Contae Coiste Gaeilge leis an nGaeilge sa chóras oideachais (a) a bhunú agus Oifigeach Gaeilge a atá luaite sa Chlár Rialtais ó dheas i roghnú. bhfeidhm gan a thuilleadh moille, go Craobh Pobal Gaeilge 15 háirithe an sprioc leis an líon daltaí ag freastail ar ghaelscoileanna a dhúbailt 3. Molann an Ard-Fheis an feachtas maidir le comharthaíocht dhátheangach i agus an sprioc le polasaí cuimsitheach don Ghaeilge ón réamhscoil go dtí (b) mBéal Feirste agus go bhfuil an polasaí úr seo le leathnú chuig na comhairlí oideachas múinteoirí a sholáthar (de réir eile agus aontaíonn an Ard-Fheis go ár bhfeachtas #Gaeilge4All, ba chóir go n-oibreoidh Conradh na Gaeilge i dtreo gcuimseodh polasaí mar seo forbairt an infheictheacht na teanga a mhéadú i pholasaí oideachais Gaeltachta reatha, forbairt polasaí don Ghaeloideachas ngach ceantar comhairle sna 6 contae. agus forbairt polasaí don Ghaeilge sna Craobh Glór na Móna scoileanna a fheidhmíonn trí mheán an 4. Aontaíonn an Conradh go bhfuil Bhéarla in aon mórpholasaí amháin). todhchaí na gcoláistí samhraidh i Craobh Raidió Rí-Rá (a) mbaol agus gur gá plean straitéiseach 2. Aithníonn an Conradh an easpa a chur le chéile agus a fheidhmiú le múinteoirí atá ann le hábhair a déileáil leis na fadhbanna atá tagtha (a) mhúineadh trí mheán na Gaeilge chun cinn de bharr na paindéime agus sa dara leibhéal thuaidh agus theas na fadhbanna eile atá ann sa chóras le agus éilíonn an Conradh ar an Aire tamall de bhlianta, an líon mná tí atá ar Oideachais ó thuaidh agus ar an Aire fáil i gceantair Ghaeltachta áirithe cuir Oideachais agus Scileanna ó dheas i gcás. Chuige sin, éilíonn an Conradh plean a chur le chéile leis an bhfadhb go mbunóidh Roinn na Gaeltachta a réiteach agus feidhmiú ar láithreach láithreach bonn tascfhórsa nó grúpa bonn. oibre leis na geallsealbhóirí cuí chun Craobh Ghleann an Iolair an plean seo a chur le chéile agus a 2. Aithníonn an Conradh an t-easnamh fheidhmiú. d’oibrithe leis na cáilíochtaí cuí agus Niall Comer, Coiste Gnó (b) cumas sa Ghaeilge acu atá ar fáil do na naíscoileanna ó thuaidh agus do 4. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar na hAirí Gaeltachta Meitheal Oibre a bhunú na naíonraí ó dheas agus éilíonn an Conradh ar an Aire Oideachais ó (b) láithreach le tacaíocht a thabhairt do thuaidh agus ar an Aire Leanaí ó dheas na mná tí agus na coláistí samhraidh plean a chur le chéile leis an bhfadhb de bharr an bhrú a chuireann an a réiteach agus feidhmiú ar láithreach phaindéim orthu. bonn. Craobh Pobal Gaeilge 15 Craobh Ghleann an Iolair

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Molann an Ard-Fheis seo gur cheart do Chonradh na Gaeilge stocaireacht a (c) dhéanamh chun gur féidir le gach dalta meánscoile sa tír, idir thuaidh agus theas, freastal ar chúrsa Gaeltachta amháin saor in aisce. Craobh Ghaeil na Gaeilge Gealaí 5.

Gaeilge agus brú óna heagraíochtaí féin. Sin molta, aontaíonn an ArdFheis gur chóir breis maoinithe a lorg don Ghaeltacht agus don Ghaeilge go leanúnach os rud é go raibh buiséad na Gaeilge agus na Gaeltachta laghdaithe chomh mór sin idir 2008 agus 2016. Craobh Raidió Rí-Rá

Aithníonn an Ard-Fheis an obair mhór a rinne baill na heagraíochta agus an 70+ 5. Éilíonn muid ar an Ard-Fheis go (a) grúpa eile a thacaigh leis an 4 éileamh gcuirfidh an Rialtas breis maoinithe ar san olltoghchán ó dheas i 2020 agus (c) fáil do d’Fhoras na Gaeilge chun tacú na gealltanais a baineadh amach ó na leis na heagraíochtaí Gaeilge chun páirtithe. Aithnítear ar lean an dul chun meanman na nGael a ardú i ndiaidh na cinn atá déanta orthu agus aontaíonn an paindéime domhanda. Ard-Fheis gur gá leanúint leis an mbrú go Craobh Chrom Abú gcuirfear i bhfeidhm ina n-iomláine iad: 5. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar gach Éileamh 1 - €17.5m sa bhreis do polaiteoir ó dheas a chinntiú go mbeidh mhaoiniú na Gaeilge & na Gaeltachta láidriú suntasach déanta ar Bhille na (d) geallta i 2021 (d’éiligh muid €18m); dTeangacha Oifigiúla 2019 faoin am a Éileamh 2 - Aire Sinsearach le achtófar é, le moltaí uile an Chonartha Gaeilge ann agus ag feidhmiú le san áireamh ann, go háirithe na moltaí hAire Stáit; a bhaineann le cúrsaí earcaíochta Éileamh 3 - Spriocbhliain de 2030 (i.e. go mbeidh 20% do na hiarrthóirí curtha sa Bhille Teanga leis an a earcófar sa státseirbhís inniúil bhforáil, molta ag an gConradh ón ar an nGaeilge faoi 2030), seirbhís tús, go mbeidh 20% earcaíocht do Ghaeilge sa Ghaeltacht, margaíocht, dhaoine inniúil ar an nGaeilge san fógraíocht, breis cumhachtaí don earnáil phoiblí amach anseo; Choimisinéir Teanga, dualgais ar na Éileamh 4 - Polasaí don Ghaeilge sa bainc, ainmneacha ar chomhlachtaí chóras oideachais ón réamhscoil go stáit, foirmeacha dátheangacha, úsáid dtí an 3ú leibhéal curtha san áireamh ainmneacha Gaeilge agus seoltaí as sa Chlár Rialtais. Gaeilge, lógónna, ionadaíocht agus Niall Comer, Coiste Gnó feidhmeanna an Choiste Comhairligh, 5. Molann an Ard-Fheis an obair déanta ag fochonraitheoirí, comharthaí tráchta, an Aire Catherine Martin, TD agus an neamhchomhlíonadh, boird stáit, agus (b) Aire Stáit agus Príomh-Aoire an Rialtais eile. Jack Chambers, TD le breis is €17.5+ Craobh Ghleann an Iolair milliúin sa bhreis a chur ar fáil i 2021 idir Údarás na Gaeltachta, TG4, Foras na 6. Éilíonn an Ard-Fheis go rachadh an Conradh i mbun feachtas le brú a chur Gaeilge agus eile ina mbuiséid bhunlíne ar Choláistí 3ú Leibhéal modúil a chur agus an €10 milliún sa bhreis a chinntigh ar fáil trí mheán na Ghaeilge, taobh siad i 2020, mar airgead aon-uaire, do thionscadail caipitil sa Ghaeltacht, mar amuigh de mhodúil Gaeilge féin. thoradh ar fheachtas Chonradh na Craobh An Cumann Gaelach, UCD

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

IIarrtar ar an Ard-Fheis seo polasaí a 10. Éilíonn an Ard-Fheis go mbeidh aon chur i bhfeidhm chun go mbunófaí mhaoiniú breise tugtha d’Fhoras na Músaem/Leabharlann a bheadh (b) Gaeilge ceangailte leis na spriocanna tiomanta iomlán don Ghaeilge. Is é sin sa phlean infheistíochta, aontaithe gach leabhair, nuachtán, lámhscríbhinn ag 70 grúpa Gaeilge agus Gaeltachta, srl a choimeád ann agus a bheith le agus go mbeidh tosaíocht déanta fágáil do mhuintir na Gaeilge. Beidh don Fheachtas Scéim Phobal Gaeilge sé ann mar chartlann nó teanglann a (SPG) i 2021, go hairithe maidir leis bheith le fáil do na glúinte atá amach an dá éileamh atá ag an 22 grúpa: 1. romhainn. Tá seoda na Gaeilge atá go gcinnteofar €55,000 do gach scéim i mbailiúcháin na Seanghaeilgeoirí i sa SPG nua; 2. Go gcinnteofar nach mbaol a bheith caite i dtraipisí. mbeidh aon idirdhealú maoinithe Craobh na nÁirne déanta ar SPG lonnaithe i gceantar le líonra Gaeilge nó baile seirbhíse Molann an Conradh an obair Gaeltachta. ríthábhachtach atá ar siúl ag na Craobh Glór na Móna coistí pleanála teanga agus ag na Comharchumainn Gaeltachta agus 10. Iarrann an Ard-Fheis seo ar Fhoras na aontaíonn an Conradh gur chóir gach Gaeilge gan idirdhealú maoinithe a tacaíocht gur féidir a chur ar fáil dóibh. (c) dhéanamh sa bhabhta nua den Scéim Niall Comer, Coiste Gnó Phobail Gaeilge maidir le grúpaí atá

lonnaithe i gceantair líonraí Gaeilge nó Aithníonn an Ard-Fheis seo an toradh Baile Seirbhíse Ghaeilge. ó shuirbhé eolaíoch Kantar i 2020 go Craobh na Gaillimhe n-aontaíonn 59% ó dheas gur cheart stáisiún raidió Gaeilge atá dírithe ar 11. Aithníonn an Ard-Fheis seo an deadhaoine óga agus atá ar fáil ar FM a obair a rinne coistí na gCumann mhaoiniú ón táille ceadúnais reatha Gaelach ar fad i mbliana agus iad ag (agus nár aontaigh ach 15% leis eagrú imeachtaí ar líne. Aithníonn seo). Éilíonn an Ard-Fheis ar an Aire an Ard-Fheis gur chóir traenáil agus Catherine Martin, TD agus ar an Aire tacaíocht sa bhreis a thabhairt do Stáit agus Príomh-Aoire Jack Chambers, choistí nua na gCumann sa bhliain TD feidhmiú láithreach bonn ar seo acadúil 2021-2022, le tacú leo le haon agus na hacmhainní cuí a chur ar fáil deacrachtaí a bheidh acu agus iad ag do Raidió Rí-Rá leis an tseirbhís seo do déanamh iarrachta imeachtaí aghaidh dhaoine óga a sholáthar. ar aghaidh a reáchtáil arís agus nósanna Craobh Raidió Rí-Rá aghaidh ar aghaidh a athbhunú. 10. Iarrann an Ard-Fheis ar Fhoras na Craobh Chumann Gaelach Choláiste Gaeilge maoiniú cuí a chur ar fáil na Tríonóide (a) don bhabhta nua den Scéim Phobail 12. Creidimid nár chóir an líon ama a Gaeilge atá beartaithe ionas go mbeidh cuirtear ar fáil leis an nGaeilge a sé ar chumas na gcoistí áitiúla foireann mhúineadh sna bunscoileanna a a fhostú ar bhun seachtain oibre laghdú. iomlán, mar aon le maoiniú cuí don Craobh Chrom Abú chlár gníomhaíochtaí le dearadh a 13. Gur chóir féachaint ar na fheidhmiú. Chuige sin moltar €55,000 féidearthachtaí don Ard Fheis a eagrú a chinntiú do gach scéim sa Scéim Phobail Gaeilge nua. sa Aonach i 2022 nó 2023. Craobh na Gaillimhe Craobh an Aonaigh 9.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

14. Go bhfáiltíonn an Ard-Fheis seo roimh 17. Éilíonn an Ard-Fheis seo go mbainfí an obair leanúnach chéimiúil atá ar siúl leas níos comhtháite as an nGaeilge mar ag na hInstitiúidí Eorpach, Roinn na bhealach le himeascadh na bPobal Nua Gaeltachta agus institiúidí oideachais in Éirinn a éascú; go gcuirfí an tacaíocht chun an soláthar foirne atá de dhíth chun chéanna ar fáil do Phobail Nua leis an deireadh a chur le díolúine na Gaeilge san nGaeilge a fhoghlaim agus atá ann chun Aontas Eorpach ar an 31 Nollaig 2021. an Béarla a fhoghlaim nuair a thagann Aithníonn an Ard-Fheis an obair agus an siad chun na hÉireann, faoi mar atá stocaireacht ar fad atá déanta ag pobal na ar fáil don Bhreatnais faoin scéim atá Gaeilge féin chun an sprioc seo a bhaint sa Bhreatain Bheag; agus go dtacófaí amach ó cuireadh tús leis an bhfeachtas le le tograí tábhachtacha cosúil le Céad seimineár an Chonartha ag Oireachtas na Míle Fáilte le rannpháirtíocht na bPobal bliana 2004. Nua i saol na Gaeilge a mhéadú agus Coiste Dúiche na Gaillimhe deiseanna um léiriú cruthaitheachta a chur ar fáil dóibh le teangacha dúchais 15. Molann an Ard-Fheis leanúint leis an agus eile. tacaíocht don fheachtas Dream Dearg Craobh na Máthairtheangacha (a) agus cinntiú go gcuirfear na coimitmintí

sa chomhaontú Ré Nua, Cur Chuige 18. Molann an Ard-Fheis seo an obair atá Nua i bhfeidhm agus go gcuirfear na déanta le beartas um ilchineálacht rudaí a fágadh ar lár san áireamh, ar nós a fhorbairt do Chonradh na Gaeilge comharthaíochta, leis an reachtaíocht a agus athdhearbhaíonn tacaíocht na neartú. heagraíochta don ilchineálacht sa Craobh Glór na Móna Chonradh agus i saol na Gaeilge trí chéile; don chomhoibriú chuige seo; 15. Aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir agus don obair fheasachta ina leith. do Chonradh na Gaeilge gach brú a Craobh na Máthairtheangacha (b) chur ar na páirtithe uilig ó thuaidh agus ar an dá rialtas thuaidh agus 19. Déanaimid comhghairdeas le Peadar theas go gcuirfear i bhfeidhm straitéis Mac Fhlannchadha, Leas-Rúnaí don Gaeilge ó thuaidh. Imreoidh an Chonradh na Gaeilge, as an ról dearfach Conradh an ról chomh maith ar an pearsanta a ghlac sé a raibh mar bpainéal saineolaithe leis an straitéis thoradh air gur pléadh an chéad chás a dhearadh agus spreagfaidh muid riamh as Gaeilge i gCúirt Bhreithiúnais an pobal le bheith páirteach in aon an Aontais Eorpaigh i Lucsamburg ó chomhairliúchán. rinneadh ball den AE d’Éirinn i 1973 Craobh na Cultúrlainne toisc diúltú an Stáit a dhualgas teanga faoi dhlí Eorpach a chomhlíonadh 16. Aithníonn an Ard-Fheis seo an maidir le Gaeilge a bheith á húsáid ar leanúnachas in obair Chonradh na tháirgí leighis d’ainmhithe. Gaeilge in ainneoin na paindéime P.T. Mac Ruairí, Coiste Gnó agus go bhfuil moladh ag dul do na craobhacha, na baill agus na páirtithe 20. Molann an Ard-Fheis seo an dul chun leasmhara uilig. Molann an Ard-Fheis cinn suntasach atá bainte amach ag go gcuirfidh Conradh na Gaeilge, mar An Siopa Leabhar agus iarrtar ar fhostóir, polasaí d’uaireanta oibre na haonaid uilig gach deis a thapú solúbtha le chéile agus go mbeadh ina bpobail chun tacú lena fhorbairt solúbthacht oibre mar ghné lárnach leanúnach trí bhealaí praiticiúla, do phoist san eagraíocht le tógáil ar na fiúntacha a cheapadh agus a riaradh hathruithe suntasacha le bliain anuas. chuige sin. John Ó Loideáin, Ball Aonair Coiste Ceantair Átha Cliath

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

21. Tuigtear an mhoill a chuir cúrsaí 24. Molann an Ard-Fheis seo go bhfógrófar gach rún a nglactar leis ag ArdCovid-19 ar obair an Rialtais chun Fheiseanna an Chonartha chomh maith straitéis náisiúnta a fhorbairt d’oileáin le polasaithe oifigiúla Chonradh na na hÉireann, ach iarrann an Ard-Fheis Gaeilge go poiblí ar shuíomh cnag.ie. ar an Roinn Forbartha, Tuaithe & Craobh Ghaeil na Gaeilge Gealaí Pobail gníomhú go práinneach chun an straitéis sin a chríochnú, agus a 25. Molaimid go mbeidh ionadaí ó Choiste fheidhmiú, chun inmharthanacht na Chlub Chonradh na Gaeilge mar chuid n-oileán Gaeltachta a chinntiú. d’aon ghrúpa comhairleach atá ag plé Craobh na Gaillimhe le hathfhorbairt Uimhir a 6. Craobh Chairde an Chlub 22. Go gcuireann an Ard-Fheis seo fáilte

roimh fhoilsiú Pholasaí Chonradh 26. Molaimid don Ard-Fheis seo go gcuirfidh Rialtais na hÉireann (a) na Gaeilge don Phleanáil Fisiciúil sa deireadh le maoiniú chuig an craoltóir Ghaeltacht agus go n-aithníonn an Náisiúnta RTÉ de dheasca an ábhar eagraíocht an phráinn a bhaineann le frith Ghaelach a chraoltar ón chainéal ceist na pleanála tithíochta sa Ghaeltacht. sin. Craobh Mhaigh Cuilinn Craobh Chrom Abú 22. Aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfuil géarchéim tithíochta sna ceantair 27. Aithníonn an Ard-Fheis seo an nasc idir an ghéarchéim aeráide agus (b) Ghaeltachta toisc go bhfuil go leor tithe géarchéimeanna timpeallachta á n-úsáid mar thithe saoire agus ag eile, agus an baol atá ann maidir le leithéidí Airbnb. Dá bharr, ní féidir le heaspa dídine, galair, easpa bia agus muintir na Gaeltachta tithe a cheannach uisce agus an bhochtaineacht do na ina gceantair féin, ag cur le bánú na milliúin daoine ar fud an domhain. tuaithe is meath na Gaeilge. Molann Aithnímid fosta an nasc láidir atá an Ard-Fheis seo go ngníomhóidh ann idir an Ghaeilge agus an talamh Conradh na Gaeilge ar an bhfadhb seo inár logainmneacha, ár stór focal a réiteach trí phlé a thosú le rialtais agus eile. Aithnímid mar sin an na hÉireann agus na hAlban, agus na fhreagracht atá orainn mar eagraíocht comhairlí contae sna Gaeltachtaí. ár lorg timpeallachta a laghdú, agus Craobh Ghaeil na Gaeilge Gealaí dearbhaímid go bhfuil muid tiomanta i dtreo inbhuanaitheacht timpeallachta 23. I gcomhthéacs an dochar atá déanta trí: earraí aon-úsáide a sheachaint, ag Covid-19 d’obair an Chonartha go modhanna taistil roinnte a mholadh (a) háirithe ag an leibhéal áitiúil agus an d’imeachtaí áitiúla agus náisiúnta, bia bac atá curtha aige ar ghnáthimeachtaí agus earraí áitiúla a cheannach nuair sa phobal, go gcuirfidh an Coiste Gnó is féidir agus ag cloí le prionsabail nua plean gnímh i bhfeidhm chun ár ‘laghdú’, ‘ath-úsáid’ agus ‘athchúrsáil’.. gCraobhacha a athneartú chomh luath Craobh Phobal ar a’n Iúl is a bhfuil sé sábháilte tabhairt faoin 28. Molann an Ard-Fheis seo go reáchtálfaí obair sin. feachtas for-rochtana agus feasachta Coiste Dúiche na Gaillimhe ar leith - i gcomhar leis an bhForas 23. Go mbeidh feachtas náisiúnta chun Pátrúnachta, Gaeloideachas, An Roinn ballraíochta an Chonartha a mhéadú in Oideachais, Comhairle na nImirceach (b) achan chontae sa tír. in Éireann, agus/nó páirtithe leasmhara Craobh An Cumann Gaelach, eile - chun tuismitheoirí as tíortha eile Muineachán agus/nó le teangacha baile éagsúla,

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

29.

30. (a) 30. (b)

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

le cúlra eitneach éagsúil, agus/nó atá um Cosaint Sonraí (GDPR) a sheachaint. P.T. Mac Ruairí, Coiste Gnó ag filleadh nó nua chun na hÉireann agus/nó chun na Gaeilge, a chur ar 31. Molann an Ard-Fheis seo go spreagfar an eolas faoi bhuntáistí agus faoi aird leanúnach cuí ar fud na tíre ar fhéidearthachtaí a gclann a chur chun cheannach earraí de dhéantús na na Gaelscoile, agus faoi na tacaíochtaí hÉireann agus ar cheannach go háitiúil atá ar fáil do tuismitheoirí nach bhfuil oiread agus is féidir. Gaeilge acu féin. Craobh Bhréanainn Craobh na Máthairtheangacha 32. Molann an Ard-Fheis seo go n-eagrófar Ba chóir go mbunófaí oifig de chuid feachtas cuí dírithe ar lucht gnó idir náisiúnta agus áitiúil lena spreagadh i Chonradh na Gaeilge sa Ghaeltacht. dtreo buanúsáid na Gaeilge i bhfógraíocht, Craobh An Cumann Gaelach, ar phacáistiú agus ar chomharthaíocht, Muineachán le béim láidir leanúnach san fheachtas ar Molann an Ard-Fheis seo go gcuirfear ar dhea-thoil an phobail. fáil do gach aonad cláraithe den eagras Craobh Bhréanainn seoladh ríomhphoist ‘ teideal@cnag.ie ’. 33. Molann an Ard-Fheis mar dhúnghaois Craobh Bhréanainn do gach aonad de Chonradh na Gaeilge Molann an Ard-Fheis go mbainfeadh fíorthacaíocht réalaíoch a spreagadh aonaid uilig na heagraíochta úsáid as d’irisí an eagrais – ‘Feasta’ agus seoladh / seoltaí ríomhphoist ‘ Aonad@ ‘An tUltach’ agus bealaí praiticiúla, cnag.ie ’ nó ‘ Rúnaí/Coiste/Eile@Aonadfiúntacha cuí a cheapadh agus a riaradh cnag.ie ‘ mar bhealach chun deacrachtaí leis an aidhm seo a chur ar aghaidh. a eascraíonn as an Rialachán Ginearálta P.T. Mac Ruairí, Coiste Gnó

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

8. MIONTUAIRISCÍ ARD-FHEISE 2020 Teachtaí:

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Aimée Ní Chúnaigh, Cumann Gaelach, OÉ, Gaillimh Áine Bn Uí Mhoráin, Coiste Dúiche Maigh Eo Áine Ní Iarnáin, Craobh Thuama Áine Nic Gabhann, An Ardchraobh Aingeal Ní Chuív, Craobh Mhaigh Cuilinn Aisling Nic Cárthaigh, Craobh na Cuallachta, Corcaigh Anne Loftus, Craobh Bhéal an Átha Anraí Mhic Seoige, Craobh Charraig na Siúire Aodán Ó Coileáin, Craobh Bhréanainn Aodhán Ó Deá, Craobh Inse Chór Aoife Ní Mhórdha, Craobh Raidió Rí-Rá Aoife Ní Oisín, Craobh Eanach Chuain Art Ó Coileáin, Coiste Chontae Áth Cliath Barra Ó Siochrú, Cumann Gaelach, OÉ, Gaillimh Barry Lynch, Craobh Chumann Gaelach, OÉ, Gaillimh Bernadette Ní Bhriain, Craobh Loch Garman Blánaid Ní Chearnaigh, Coláiste na Tríonóide Bláthnaid Ní Mhurchú, An Ardchraobh Breandán Ó Cathasaigh, Ógras Brenda Ní Ghairbhí, Craobh Rith Bríd Ní Chléirigh, Conradh na Gaeilge Ghuaire Bríd Ó Donaile, Craobh Bhéal an Átha Bríd Roantree, Craobh Chuallacht Cholmcille Bridín Ní Cheallaigh, Coiste Dúiche Maigh Eo Bróna Uí Chonnfhaoladh, Conradh na Gaeilge Ghuaire Caoimhe Ní Ghriallais, Craobh na Gaillimhe Caoimhín de Baróid, An Cumann Gaelach, CÓBÁC Caoimhín Ó Cadhla, Coiste Chontae Áth Cliath Caoimhín Ó Dónaill, Craobh Ollscoil Uladh Caolán Mac Grianna, Craobh na Ridirí Cara Nic Giolla Chomhaill, Coláiste na Tríonóide Cassie Ní Chatháin, Cumann Gaelach, OÉ, Gaillimh Céline Ní Chóclaigh, Coiste Contae Thiobraid Árann Chloe Dunleavy, Cumann Gaelach, OÉ, Gaillimh Ciarán Ó Feinneadha, Craobh Ghleann na Life Ciarán Wadd, Craobh Chairde an Chlub Claire Ní Dochartaigh, Craobh Chuallacht Cholmcille Clíodhna Ní Chorráin, Craobh Ollscoil na Ríona Clíodhna Ní Dhufaigh, Craobh AMLÉ Cóilín Ó Cearbhaill, Craobh na dTeaghlaigh le Gaeilge Conchubhair Mac Lochlainn, Seachtain na Gaeilge Conchúr Ó Lúadhóg, Craobh Chuallacht Cholmcille Cormac Mac Giolla Úir, Ollscoil Uladh Mhig Aoidh Cormac Ó Coileáin, Craobh Bhréanainn Courtney Willis, Cumann Gaelach, OÉ, Gaillimh Cuan Ó Seireadáin, An Ardchraobh Cuisle Nic Liam, Craobh Ghlór na Móna Dáire Ó Faogáin, Craobh Na Gaeil Óga Daithí Mac Cárthaigh, Craobh na gCeithre Cúirteanna Darragh Mac Giolla Phádraig, OÉ, Gaillimh Darragh Ó Caoimh, Craobh na Cuallachta, Corcaigh Deirdre Ní Chearra, Craobh Chairde an Chlub Domhnall Mac Fhlannchadha, Craobh Mhaigh Cuilinn Domhnall Ó Loingsigh, Craobh na hInse Dónal Ó Gallachóir, Craobh Raidió Rí-Rá Dónal Ó hAiniféin, Coiste Chontae an Chláir Dónall Ó hEigeartaigh, Ollscoil Uladh Mhig Aoidh Donnchadh Ó hAodha, Dáil na Mumhan

• Éamonn Ó Braoin, Craobh Dhánscoil Sliabh Luachra • Éamonn Ó Ceallachán, Craobh an Chumainn Ghaelaigh, Muineachán • Éamonn Ó Liathain, Craobh Mhainistir na Féile • Éamonn Ó Nuanáin, Craobh Chathair Luimnigh • Edel Ní Bhraonáin, Craobh Na Gaeil Óga • Eibhlín Ní Chlochartaigh, Craobh na hEachréidh • Eibhlín Nic Cormaic, Craobh Ollscoil na Ríona • Eibhlín Uí Mhórónaigh, Craobh an Aonaigh • Eimear Geraghty, Cumann Gaelach, OÉ, Gaillimh • Emer Maguire, Craobh na Bóinne • Emma Ní Chearúil, Craobh Chairde an Chlub • Erin Mac an tSaoir, Craobh Dhúiche Raifteirí • Eva Ní Mhealláin, Cumann Gaelach, OÉ, Gaillimh • Eve Ní Bhraoin, Craobh na Gaillimhe • Finn Ó Muiris, Cumann Gaelach, OÉ, Gaillimh • Gearóidín Ní Ghrúinéil, Craobh an Phiarsaigh • Gráinne Casey, Craobh na Bóinne • Gráinne Ní Mhiacháin, Craobh an Chumainn Ghaelaigh, Muineachán • Iognáid Ó Muireacheartaigh, Craobh Ghlór Bhréifne • Íte Ní Chionnaith, Ard-Chraobh • Jack Mac Íomhair, Craobh Ollscoil na Ríona • Jade Pepper, Craobh na Máthairtheangacha • Jeaic Mag Fhinn, Craobh Chairde an Chlub • Joe Lee, Craobh Ard Eoghain • John Dunphy, Ball Aonair • Julian de Spáinn, Craobh Rith • Julie Ann de Brún, Craobh Mhaigh Cuilinn • Justin Ó Scanaill, Craobh Thithe an Oireachtais • Lucy Anderson, Craobh Chuallacht Cholmcille • Lucy Nic Aindrís, Craobh Chuallacht Cholmcille • Lynn Rickard, Craobh Raidió Rí-Rá • Máire Áine Uí Bhraoin, Craobh Dhánscoil Sliabh Luachra • Máire Clarke, Craobh Thús Nua, Fear Manach • Máire Ní Chaoilte, Craobh Loch Garman • Máire Ní Chathail, Craobh Bhéal an Átha • Máire Ní Laoi, Ball Aonair • Mairéad Ní Dhíreáin, Coiste Dúiche na Gaillimhe • Mairéad Ní Fhlatharta, Craobh na Gaillimhe • Máirín Ní Thuairisc, Craobh Bheál Átha na Slua • Manus Mag Uidhir, Craobh Thús Nua, Fear Manach • Marc Mac an Adhastair, Coiste Chontae an Chláir • Marie Ó Cearbhaill, Craobh na dTeaghlaigh le Gaeilge • Martina Ní Nialláin, • Matthew Callinan Keenan, Cumann Gaelach, Ollscoil Chathair BhÁC • Méabh Ní Chathail, An Cumann Gaelach, CÓBÁC • Mícheál Mac Oireachtaigh, Coiste Chontae Luimnigh • Míde Nic Fhionnlaoich, An Cumann Gaelach, CÓBÁC • Néamhann Ní Dhonnghaile, Cumann Gaelach, OÉ, Gaillimh • Niall Comer, Craobh Ghleann an Iolair • Niall Páirc, Craobh Ollscoil na Ríona • Niamh Ní Chróinín, Craobh Raidió Rí-Rá • Nóirín Ó Dálaigh, Craobh Thrá Lí • Nollaig Mac Giolla Thuile, Craobh an Chumainn Ghaelaigh, Muineachán • Nuala Ní Dhomhnaill, Cumann Gaelach, Coláiste na Tríonóide • Oisín Mac Conamhna, Conradh na Gaeilge, Londain • Órán O’Hare, Craobh Ollscoil Uladh Mhig Aoidh

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Orlaith Nic Ghearailt, Craobh Na Gaeil Óga Pádraig Mac Fhearghusa, Dáil na Mumhan Pádraig Ó Dálaigh, Craobh Thrá Lí Pádraig Ó Duinn, Craobh Loch Garman Páraic Ó Conghaile, Craobh na hAchréidh Patrick Brophy, Craobh húiche Raifteirí Paula Melvin, Pobal na Gaeilge 15 Peadar Mac Fhlannchadha, Craobh Mhaigh Chuilinn Peadar Ó Conghaile, Craobh Chathair Luimnigh Peadar Ó Connchubhair, Conradh na Gaeilge Ghuaire Peadar Ó hEochadh, Craobh an Iúir Peter Rabbitt, Coiste Dúiche na Gaillimhe Phylis Gibney, An Ardchraobh Rian Mac an Ultaigh, Craobh Ollscoil Uladh Mhig Aoidh Risteard Mac Fhlannchadha, Craobh Chill Airne Róisín Ní Cheallaigh, Craobh na hInse Róisín Nic Pháidín, An Cumann Gaelach, CÓBÁC Ruairí Egan, Cumann Gaelach, Ollscoil Chathair BhÁC Ruairí Weiner, Craobh Chuallacht Cholmcille Séamus Mac Dhaibhéad, Craobh an Iúir Seán Antón Ó Connalláin, Craobh Rua, Dún Geanainn Seán F Ó Drisceoil, Craobh Bhearna Seán Mac an tSionnaigh, Seán Ó Cionfhaola, Craobh an Phiarsaigh Seán Ó Donnchú, Pobal na Gaeilge 15 Seán Ó hAdhmhaill, Craobh na dTeaghlaigh le Gaeilge Seán Ó hÉislín, Craobh Chuallacht Cholmcille Seán Ó Murchadha, Craobh an Chumainn Ghaelaigh Seán Ó Suilleabháin, Craobh Bhéal an Átha Móir Seosamh Bergin, Craobh Bhéal Átha an Slua Síle Mhic Réamoinn, Conradh na Gaeilge Ghuaire Síne Nic an Ailí, Craobh na Máthairtheanga Síomha Ní Ruairc, Craobh Ghleann na Life Sophie Osborne, Craobh Chairde an Chlub Sorcha Ní Chonghaile, Cumann Gaelach, Ollscoil Chathair BÁC Stiofán Ó Moráin, Coiste Dúiche Maigh Eo Tara Uí Adhmaill, Craobh na dTeaghlaigh le Gaeilge Tomás Mac Ruairí, Craobh Bhréanainn Treasa Mhic Seoige, Craobh Charraig na Siúire Treasa Ní Chiardha, Craobh an Chumainn Ghaelaigh, Muineachán Ultan Mac Gafraidh, Pobal na Gaeilge 15

Cuairteoirí: • Aengus Ó Snodaigh TD, Sinn Féin • Aodhán Mac Cormaic, An Roinn Cultúir, Oidhreachta & Gaeltachta • Catherine Connolly TD, Neamhspleách • Éamon Ó Cuív TD, Fianna Fáil • Éamonn Ó hArgáin, Foras na Gaeilge • Fiach Uíbh Eachach, Foras na Gaeilge • Mairéad Farrell TD, Sinn Féin • Máirín Ní Ghadhra, RTÉ, Raidió na Gaeltachta • Órla de Búrca, Oifig an Choimisinéara Teanga • Seán Kyne, Seanadóir • Seán Mac Eoin, An Roinn Cultúir, Oidhreachta & Gaeltachta • Seán Ó Coinn, Foras na Gaeilge • Seosamh Mac Donncha, Uachtarán Choiste Náisiúnta Gaeilge Chumann Lúthchleas Gael • Tara Uí Adhmaill, Craobh na dTeaghlaigh le Gaeilge • Tomás Ó Póil, An Foras Pátrúnachta

Glacadh leis na rúin seo a leanas ag Ard-Fheis 2020: 1. Molann an Ard-Fheis an obair ar fad a rinne gach Craobh, gach ball den eagraíocht agus gach ball den 70+ grúpa Gaeilge agus Gaeltachta a thacaigh leis na 4 éileamh a leanas a bhaint amach: i. Go gceapfaí Aire Sinsearach don Ghaeilge agus don Ghaeltacht, le Gaeilge, chun go mbeadh ionchur níos láidre ag an nGaeilge ag Bord an Rialtais agus sa cháinaisnéis ii. Go ndéanfaí infheistíocht €18 milliúin sa bhreis i bplean phobal na Gaeilge & na Gaeltachta le borradh a chur faoi úsáid na Gaeilge agus le 500+ post nua a chruthú iii. Go bhforbrófar agus go gcuirfear i bhfeidhm Polasaí don Ghaeilge sa Chóras Oideachais ón Réamhscoil go dtí an 3ú Leibhéal (faoi mar atá mar sprioc ag an bhfeachtas #Gaeilge4All) iv. Go dtacófar le Bille na dTeangacha Oifigiúla 2019 a láidriú, go háirithe le spriocbhliain de 2030 a chur leis an bhforáil go mbeidh 20% do na hiarrthóirí a earcófar don stát seirbhís inniúil ar an nGaeilge Aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir don eagraíocht gach brú a chur ar na páirtithe atá chun Rialtas a chur le chéile chun glacadh leis na héilimh in aon chlár Rialtas agus an brú a choinneáil go dtí go gcuirfear i bhfeidhm iad. “ 2. Iarrann an Ard-Fheis seo ar Fhoras na Gaeilge maoiniú ceart a chur ar fáil don Scéim Phobail Gaeilge nua atá beartaithe le go mbeidh sé ar chumas na gcoistí áitiúla foireann a fhostú ar bhun seachtain oibre iomlán, mar aon le maoiniú cuí don chlár gníomhaíochtaí le dearadh a fheidhmiú. 3. Aithníonn an Ard-Fheis go bhfuil an bac is mó ar bhreis maoiniú a chur ar fáil d’Fhoras na Gaeilge bainte anois, i. tá an Rialtas ó thuaidh ag feidhmiú arís. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an dá Rialtas thuaidh agus theas an plean infheistíochta aontaithe ag 80 grúpa Gaeilge agus Gaeltachta a mhaoiniú ina iomlán gan a thuilleadh moille. Éilíonn an Ard-Fheis chomh maith go mbeidh aon mhaoiniú breise tugtha d’Fhoras na Gaeilge ceangailte leis na spriocanna sa phlean infheistíochta céanna. 4. Fáiltíonn an Ard Fheis seo roimh chinneadh Aire Stát na Gaeltachta, Seán Kyne, TD, Pleananna do Líonra Gaeilge do Chluain Dolcáin, Baile Locha Riabhach agus Inis a fhaomhadh. Éilíonn an Ard Fheis go gcuirfear an leibhéal iomlán maoinithe ar fáil, chun na pleananna a chur i bhfeidhm go héifeachtach, faoi mar a bhí sonraithe sna hiarratais, agus go ndéanfar amhlaidh leis na hiarratais ón dá Líonra ó thuaidh. 5. Go n-aontaíonn an Ard-Fheis seo go bhfuil sé riachtanach go mbeadh spriocama cinnte in Acht na dTeangacha Oifigiúla chun feidhm a thabhairt don fhoráil san Acht maidir le hearcú foirne le Gaeilge. Moltar go mbaintear leas as córas céimithe faoi mar a d’úsáid Institiúidí an Aontais Eorpaigh chun deireadh a chur le díolúine na Gaeilge sna hinstitiúidí sin.

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

6. Aithníonn an Ard-Fheis an dul chun cinn déanta i mBille na dTeangacha Oifigiúla 2019 ó dheas agus tugtar moladh d’Aire na Gaeltachta, Roinn na Gaeltachta agus don fhreasúra i dTeach Laighean as seo. Aithníonn an Ard-Fheis, áfach, go bhfuil gá leis na leasuithe agus na forálacha breise molta ag an gConradh a chur san áireamh sa Bhille le cinntiú go mbeidh an Bille in ann seirbhís shásúil Ghaeilge a chur ar fáil do phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta. Mar shampla is gá spriocbhliain a chur leis an bhforáil go mbeidh 20% do na hiarrthóirí a earcófar sa státseirbhís inniúil ar an nGaeilge amach anseo. 7. Go mbeadh sé mar ceann de na príomhéilimh ag an gConradh amach anseo go mbeadh “Oifig na Gaeilge” i ngach údarás áitiúil sna 32 contae agus go mbeidh, ar a laghad, ball foirne amháin (Oifigeach Gaeilge) ag leibhéal sinsearach lánaimseartha agus an tacaíocht chuí ag gach údarás agus níos mó ná sin sna contaetha móra, ar aon dul leis na hOifigigh Ealaíne agus Oifigigh Oidhreachta atá ann cheanna féin. Seo a leanas cuid de na dualgais do gach oifig: i. Cur chun cinn na Gaeilge i limistéar an údaráis sin ii. Dualgais an údaráis maidir leis an Acht Teanga agus reachtaíocht eile a chomhlíonadh iii. Seirbhísí an údaráis a chur ar fáil don phobal trí mheán na Gaeilge iv. Deiseanna fhoghlaim agus labhairt na Gaeilge a eagrú don phobal Bheadh an na hoifigí seo ag feidhmiú go huile is go hiomlán trí mheán na Gaeilge” 8. Aithníonn agus molann an Ard-Fheis an feachtas Dream Dearg agus ról na heagraíochta le haitheantas i reachtaíocht a bhaint amach don Ghaeilge ó thuaidh. Aithníonn an ArdFheis go bhfuil féidearthachtaí maithe ann do phobal na Gaeilge sna moltaí a glacadh ó phlécháipéis an Chonartha sa reachtaíocht molta, ar nós: stádas oifigiúil don teanga; na caighdeáin; an coimisinéir teanga; straitéis don Ghaeilge; deireadh leis na péindlíthe; lár-aonad aistriúcháin agus eile. Molann an Ard-Fheis leanúint leis an tacaíocht don fheachtas Dream Dearg agus cinntiú go gcuirfear na féidearthachtaí aitheanta roimhe seo i bhfeidhm agus go gcuirfear rudaí a fágadh ar lár san áireamh, ar nós comharthaíochta, i gcur chun oifigiúil den Ghaeilge ó thuaidh amach anseo. 9. In ainneoin na hoibre atá fós le déanamh chun cearta teanga a bhaint amach ó thuaidh, go bhfáiltíonn an ArdFheis roimh an dul chun cinn suntasach a rinneadh don Ghaeilge mar chuid den socrú chun an Comhthionól ó thuaidh a athbhunú. Go n-aithníonn an Ard-Fheis an obair éachtach a rinne an grúpa feachtasaíochta An Dream Dearg agus foireann Chonradh na Gaeilge féin, Ciarán Mac Giolla Bhéin, An Dr Pádraig Ó Tiarnaigh, Conchúr Ó Muadaigh agus Cuisle Nic Liam, chun é seo a bhaint amach. 10. Molann an Ard-Fheis seo fógra an Aire Oideachais agus Scileanna, Joe McHugh TD ar 30 Nollaig 2019 gur chóir polasaí don Ghaeloideachas a chur le chéile agus go mbeadh sé mar sprioc an líon daoine ag freastail ar an ngaelscolaíocht

a dhúblú. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar an Roinn Oideachais agus Scileanna gníomhú ar an bpolasaí seo go práinneach. 11. Éilíonn an Ard Fheis seo go mbronnfaí aitheantas mar Ghaelcholáiste neamhspleách faoi phátrúnacht Bord Oideachais agus Oiliúna Luimnigh agus an Chláir ar an aonaid dara leibhéil Lán-Ghaeilge reatha, Gaelcholáiste an Chláir, atá ag feidhmiú le fada gan na tacaíochtaí cuí, agus go ndéanfar amhlaidh leis na haonaid eile ar fud na tíre. 12. Molann an Ard-Fheis go ndéanfadh an Coiste Gnó fiosrúchán leis na Gaelscoileanna móide na heagrais agus forais chuí uilig eile, an Stát san áireamh, ar líon na bpáistí a ndiúltaíodh dóibh go bliantúil le cúig bhliain anuas toisc easpa spáis agus ansin go spreagfaí feachtas éifeachtach d’fhonn brú a chur ar an rialtas an fhadhb seo a réiteach gan mórán moille. 13. Molann an Ard-Fheis gur chóir go mbeadh gá taithí Gaelscoile a fháil le linn an cúrsa Bhaitsiléir Oideachais. 14. Aontaíonn an Ard Fheis gur chóir go mbeadh tacaíocht ar fáil ón Roinn Oideachas agus Scileanna do mhic léinn na Gaeilge chun dul chuig an nGaeltacht mar chuid den chúrsa céime. 15. Molaimid, go mbeidh spás comhairleoireachta ag baill coiste Chairde an Chlub i dtaobh na bpleananna d’Uimhir a 6, gur féidir leis an gcoiste comhairle agus moltaí a thabhairt i dtaobh deartha, leagan amach agus maisiú an Chlub féin sna hamanna amach romhainn. 16. Aithníonn an Ard-Fheis seo an obair fhiúntach atá ar siúl ag na hoifigigh pleanála teanga fud fad na tíre. Éilíonn an Ard-Fheis seo go n-oibreoidh Conradh na Gaeilge go dlúth leis na hoifigigh pleanála teanga & grúpaí leasmhara sna Gaeltachtaí le cinntiú go mbainfear a spriocanna amach. 17. Éilíonn an Ard-Fheis seo cinntiú go bhfuil stádas ar leith ag scoileanna Gaeltachta fén dtuath agus ar na hoileáin, go háirithe le cinntiú nach gcaillfí aon mhúinteoir arís. 18. Éilíonn an Ard-Fheis seo go n-oibreoidh Conradh na Gaeilge i gcomhar leis na páirtithe leasmhara leis na GTeic(eanna) nua a fhorbairt agus a líonadh le dul i ngleic le bánú na tuaithe agus na Gaeltachta. 19. Go bhfáiltíonn an Ard-Fheis seo roimh an obair a thosaigh an Rialtas ó dheas chun straitéis náisiúnta a fhorbairt d’oileáin na hÉireann agus go n-iarrann an Ard-Fheis ar an Rialtas nua gníomhú go práinneach chun an straitéis sin a chríochnú, agus a fheidhmiú, chun inmharthanacht na n-oileán Gaeltachta a chinntiú. 20. Go n-aithníonn an Ard-Fheis seo an obair atá idir lámha ag Údarás na Gaeltachta chun Páirc na Mara a fhorbairt i gCill Chiaráin i gConamara. I gcomhthéacs tábhacht na hoibre seo chun pobal inmharthana a chinntiú i gceantar Iorras Aithneach, go n-iarrtar ar an Rialtas nua tacaíocht iomlán a thabhairt don phlean. 21. Aithníonn an Ard-Fheis seo an obair fhiúntach atá ar siúl ag Tascfhórsa Uíbh Ráthaigh. Éilíonn an Ard-Fheis seo go gcuirfear gach geallúint atá tugtha cheanna i bhfeidhm le cinntiú go mbainfear na spriocanna amach. Éilíonn an Ard-

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

Fheis seo go gcabhróidh Conradh na Gaeilge in aon tslí gur féidir. 22. Aithníonn an Ard-Fheis seo an obair fhiúntach atá ar siúl ag Gaelchlubanna na tíre seo. Éilíonn an Ard-Fheis seo go leanfaidh Conradh na Gaeilge ag obair leis na clubanna seo le tuilleadh deiseanna a chothú agus a chruthú fud fad na tíre. 23. Aithníonn an Ard-Fheis seo an tábhacht a bhaineann le himeachtaí agus gníomhartha a reáchtáil trí Ghaeilge. Éilíonn an Ard-Fheis seo cinntiú go mbeidh imeachtaí de chuid an fheachtais 20x20 ar siúl trí mheán na Gaeilge le cinntiú go mbeidh stádas ar leith ag an nGaeilge agus Mná i spórt na tíre seo. 24. Moltar go mbeadh Ard-Fheis 2021 san Aonach, Co. Thiobraid Árann. 25. Moltar go mbeadh Ard-Fheis 2022 i mBaile Átha Cliath 15. 26. Molann an Ard-Fheis seo bunú agus forbairt Fhondúireacht de hÍde sna Stáit Aontaithe agus aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir leanúint le forbairt na fondúireachta ar mhaithe le foinse ioncaim breise a ghiniúint don eagraíocht a chabhróidh le tionscadail thar lear agus sa bhaile. Molann an Ard-Fheis an obair iontach déanta ag an gCoimeádaí, Cuan Ó Seireadáin, go háirithe, leis an bhforbairt ar an bhFondúireacht a bhaint amach. 27. Go n-aithníonn an Ard-Fheis seo an obair uilig atá déanta le blianta beaga anuas lena cinntiú go mbeidh deireadh le díolúine na Gaeilge san Aontas Eorpach ag deireadh na bliana 2021 agus go mbeidh aitheantas iomlán aici mar theanga oibre san Aontas. I gcomhthéacs na hoibre seo go n-iarrtar ar an Rialtas an obair seo a threisiú lena cinntiú go mbainfear an sprioc seo amach. 28. Go n-iarrann an Ard-Fheis seo ar na Ranna Rialtais cuí ranganna Gaeilge a chur ar fáil mar chuid den chóras tacaíochta a chuirtear ar fáil ar fáil do na hÉireannaigh nua, mar aon le heolas ar shaíocht agus cultúr na hÉireann. Go gcuirfidh craobhacha Chonradh na Gaeilge lántacaíocht ar fáil don fheachtas seo chomh maith. 29. Tacaíonn an Ard-Fheis seo leis an ilchineálacht san eagraíocht agus i saol na Gaeilge trí chéile; leis an gcomhoibriú le Mother Tongues Ireland (Craobh na Máthairtheangacha) ar thograí chun an Ghaeilge a chur chun cinn i gcomhthéacs domhanda an ilteangachais; le comhpháirtithe agus cairde atá ag feachtasaíocht ar son teangacha neamhfhorleathana san Eoraip agus i gcéin; agus leis an obair fheasachta atá idir lámha chun an Ghaeilge a chur i láthair pobail nua ó thíortha eile in Éirinn agus iad a spreagadh le páirt ghníomhach a ghlacadh i bpobal na teanga. 30. Go gcuirfidh an Coiste Gnó tuairisc chuig na craobhacha ag tús an Fhómhair faoin obair atá bainte amach ó thaobh na rún a ghlacadh leo ag an Ard Fheis ag tús na bliana. 31. Molann an Ard-Fheis seo gur chóir amharc ar bhealaí le freastal Ard-Fheise a éascú do chraobhacha idirnáisiúnta nach féidir i gcónaí a bheith i láthair go fisiciúil le rúin agus

le gnó na hArd-Fheise a phlé (de bharr cúinsí taistil, airgid, nó eile), agus féach an féidir an teicneolaíocht nó eile a úsáid le rannpháirtíocht a chothú ar bhealach a oireann do ghnó na heagraíochta sa lá atá inniu ann. 32. Éilíonn an Ard-Fheis seo go mbunófaí Fochoiste Gaeltachta chun díriú go sonrach ar pholasaí agus ar cur chuige na heagraíochta i leith na Gaeltachta. 33. Ní aithníonn an Ard-Fheis seo na haistriúcháin Béarla ar na logainmneacha álainn stairiúil Gaelach thuaidh agus theas sa tír seo. Níl aon chiall nó aon bhrí leis na haistriúcháin seo atá in úsáid go forleathan. Molann an ArdFheis seo go n-úsáidfidh an eagraíocht fíor logainmneacha Gaeilge na contaetha agus bailte chomh fada is gur féidir i ngach comhfhreagras Béarla, preasráiteas, litir agus postáil ar na meáin sóisialta as seo amach. 34. Éilíonn an Ard-Fheis ar an Rialtas maoiniú a chur ar fáil do Raidió Rí-Rá le craoladh go lánaimseartha ar réimse leathan d’ardáin, le FM san áireamh, agus freastail sásúil ar mhianta daoine óga ó thaobh seirbhíse raidió de. 35. Molaimid an obair atá déanta ag Ógras, Óg-Eagraíocht Chonradh na Gaeilge le 50 bliain anuas agus táimid ag súil le cur lenár gcomhoibriú leo amach anseo. 36. Go gcuirfí meitheal oibre le chéile, ag comhoibriú le heagraíochtaí eile Gaeilge chun feachtas a sheoladh a mbeadh sé mar thoradh air pacáistiú dhátheangach a bheith ar earraí coitianta grósaera, go háirithe i gceantair ina bhfuil gaelscoileanna. Go n-ainmneofar oifigeach fostaithe mar chathaoirleach ar an meitheal oibre. 37. Éilíonn an Ard-Fheis gur chóir brú a chur ar údarás Ollscoil na Ríona chun na deiseanna atá ar fáil do staidéar na Gaeilge le hábhair eile a leathnú, ionas go mbeidh sí ar chomhchéim leis na teangacha eile. 38. Aontaíonn an Ard-Fheis gur chóir scoláireachtaí a bheith ar fáil ón Rialtas do na scéimeanna chónaithe Gaeilge atá i gcoláistí tríú leibhéal in Éirinn. 39. Molann an Ard-Fheis gur chóir Seomra na Gaeilge nó spás Gaelach a bheith ar fáil do mhic léinn i ngach coláiste tríú leibhéal in Éirinn. 40. Éilíonn an Ard-Fheis seo cothrom na féinne ón lucht gnó. 41. Éilíonn an Ard-Fheis seo go gcuirfeadh an Coiste Gnó meitheal éifeachtach comhdhéanta de bhaill ón gCoiste Gnó móide saineolaithe faofa ag an mBuanchoiste i mbun iniúchadh ar an bhféidearthacht go mbunófaí aonad, dlíthiúil neamhbhrabúsaí le cinntiú go slánófaí sócmhainní Chonradh na Gaeilge idir árais agus eile don todhchaí agus go ndéanfaí seo le haontas na n-aonad lena mbaineann na sócmhainní seo agus ar bhealach a chosnódh a gcearta úinéireachta uilig, agus go gcuirfeadh an mheitheal tuairisc ar fáil don Choiste Gnó agus don eagras ar an dtogra seo sé mhí ar a laghad roimh Ard-Fheis 2021. 42. Aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfuil formhór de Ghaeltachtaí na tíre cois chósta & go bhfuil eacnamaíocht roinnt mhaith acu ag braith ar iascaireacht, na coláistí samhraidh, srl. 43. Aithníonn an Ard-Fheis seo go bhfuilimid

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

i lár éigeandála agus géarchéim timpeallachta agus go bhfuil na Gaeltachtaí i mbaol ollmhór dá bharr. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar Chonradh na Gaeilge tacú leis an ngrúpa stocaireachta / comhghuaillíochta “Stop Éigeandáil na Timpeallachta” ar mhaithe leis na Gaeltachtaí a chosaint agus a chaomhnú. Éilíonn an Ard-Fheis seo ar bhaill an Chonartha a bheith lárnach sa chéad léirsiú eile go háirithe ar son na Gaeltachta. Ní bheidh ann don Ghaeilge nó don Ghaeltacht gan an domhain.

44. Tacaíonn an Ard-Fheis seo le cur chun cinn na Gaeilge i measc na nGael thar sáile, agus molann an Ard-Fheis an obair chun páistí an diaspóra a spreagadh chun na Gaeilge tríd an togra Cultúr Club go dtí seo. 45. Molann an Ard-Fheis gur chóir go mbeidh lá lánGhaeilge ag chuile bhunscoil chuile sheachtain.

Glacadh leis an liosta comhbhróin seo ag Ard-Fheis 2020: • An Canónach Col Ceannabháin • An tAthair Mícheál Ó Súilleabháin • Ann de Leastar • Art Ó Gnímh • Báirbre Uí Chonghaile • Beartla Ó Curraoin • Béib Mhic Dhonncha • Béibhinn Ó Meadhra • Bernadette de Búrca (née Cahill) • Betsy Ní Shuibhne • Breandán de hÓra • Breandán Mac Séalaigh • Breandán Ó Cathaoir • Breandán Ó Madagáin • Bríd Ó Dubhghaill (née Hickey) • Bríd Ó Tighearnaigh • Bríd Seoighe • Bridie (Devaney) Uí Chonghaile • Brídín (Ní Dhuibhne) Uí Mhaolagáin • Caitlín Mac Craith (née McAleese) • Caoimhe Ní Thiomáin • Caoimhín Breathnach • Carmel Ó Feinneadha • Carmel Uí Choisdealbha • Catherine Bn Uí Uallacháin. • Ciara Ni Chúlachain • Ciarán Ó Riain • Cóilín Don Owens • Colm Ó Rianin • Colm Ó Tighearnaigh • Colm Sheáin Jeaic Mac Donnacha • Cormac Ó Braonáin • Cormac Ó Néill • Déaglán Ó Muíneacháin • Delia Uí Iarnáin • Dervilla Nic Canna Henry • Diarmuid Mac Ionraic • Dominic Bearnard Ó Súilleabháin • Dónal Mac Suibhne • Dónal Ó hUaithnin • Dónal Ó Muircheartaigh • Ed Ward • Eibhlín Uí Dhubháin • Eithne Nic Aodháin

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Emer Uí Cholchúin (née Gill) Eoghan Mac Adhaimh Eoin Ó Buachalla Fiacha Ó Marcaigh Filis Ui Thuathail Hayden Foster John (Ruairí Bhig) Ó Fátharta John Mac Donncha John Mac Donncha John Mháirtin Ó Cuinn Laurie Uí Raghallaigh Liam Mac an Iomaire Liam Ó Cochláin Liam Ó Draighneáin Liam Ó Tuama Maebh (Ní Néill) Breathnach Máire Ni Loideáin Máire Sheáinín Nic an Iomaire Máiréad Ní Bhroin Mairéad Uí Fharrachtáin Máirín (Ní Neachtain) Uí Dhonnchadha Máirín Ni Shúilleabháin Máirtín (Bán) Ó Cualáin Máirtín Mac an Iomaire Máirtín Ó Conghaile Máirtin Ó Gabháin Máirtín Ó Reaghallaigh Marian Finucane Marion L Mac Siúrtáin Mary J Ó Conaill Mícheál Ó Briain Mícheál Ó Conaill Micheál Ó hÓgáin Mícheál Ó Loideáin Mícheál Óg Ó Marnáin Micko Ó Conaire Monica (Ní Fhlatharta) Uí Chonghaile Muiris Mac Conghaill Nell Ní Loideáin Niall Tóibín Niamh Uí Laoithe Nioclás Ó Maitiú Nóirín Uí Chasaide (née Nic Mhaigh) Nora Ghriallais Mhic Dhonncha

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Nóra Ó Maolalaí (Ní Chochlán) Nóra Uí Ghionnáin Olive Ó Corrbuí Pádraic Breathnach Pádraic Ó Ceallaigh Pádraig Ó Cléirigh Pádraig Ó Coisdealbha Pádraig Ó Conchubhair Pádraig Ó Dubháin Pádraig Ó Fathaigh Pádraig Ó hUigín Pádraig Ó Siochrú Pádraigín Ní Mhurchú Páraic Phat Sheáin Ó Máirtín Patsy Molloy Peadar Ó Ceallaigh Peggie Pháidí Harleigh McBride Peige Lally (née Ní Chonghaile) Pól Mac Murchú Pól Ó Cuinneagáin Proinséas Ó hÓgartaigh Róisín Uí Chathasaigh Rónán Ó Riain Séamas Mac Suibhne Séamas Ó Buachalla Séamas Ó Cinnéide Séamas Ó Riain Séamus Mac Suibhne Seán de Cléir Seán de hÍde Seán Ó Buachalla Seán Ó Conaill Seán Ua hUigín Seosaimhín Bean de Rís (née Mac Críomhtháin) Sheila Breathnach Síle Mhic Ionnraic (née Nic Ruairí) Simon Brooke Tadhg Mac Giolla Ríogh Tom Ó Conalláin Tomás (Tommy Tom Mhicil) Ó Ceallaigh Tomás Gearóid Mac Ardghail Tomás Mac Conraoi Tomás Ó Ceallaigh

Conradh na Gaeilge

Ard-Fheis 2021, Ar Líne

9. UACHTARÁIN CHONRADH NA GAEILGE (1893 - 2021) 1893 - 1915 Dúbhglas de hÍde (An Craoibhín Aoibhinn) (1860 - 1949) 1915 - 1916 Folúntas 1916 - 1919 Eoin Mac Néill (1867 - 1945) 1919 - 1922 Seán Ua Ceallaigh (Sceilg) (1872 - 1957) 1922 - 1925 Peadar Mac Fhionnlaoich (Cú Uladh) (1856 - 1942) 1925 - 1926 An Dr. Seán P. Mac Énrí (1862 - 1930) 1926 - 1928 Cormac Breatnach (1886 - 1956) 1928 - 1933 Mac Giolla Bhríde (An Tiarna Ashbourne) (1868 - 1942) 1933 - 1940 Peadar Mac Fhionnlaoich (Cú Uladh) (1856 - 1942) 1940 - 1941 Liam Ó Buachalla (1899 - 1970) 1941 - 1942 Seán Óg Ó Tuama (1912 - 1980) 1942 - 1945 Diarmuid Mac Fhionnlaoich (1903 - 1964) 1945 - 1946 Seán Mac Gearailt (1916 - 2004) 1946 - 1949 Liam Ó Luanaigh (1914 - 1998) 1949 - 1950 Diarmuid Mac Fhionnlaoich (1903 - 1964) 1950 - 1952 Annraoi Ó Liatháin (1917 - 1981) 1952 - 1955 Seán Mac Gearailt (1916 - 2004) 1955 - 1959 Tomás Ó Muircheartaigh (1907 - 1967) 1959 - 1965 Micheál Mac Cárthaigh (1911 - 1983) 1965 - 1968 Cathal Ó Feinneadha (1928 - 2015) 1968 - 1974 Maolsheachlainn Ó Caollaí (1939) 1974 - 1979 Pádraig Ó Snodaigh (1935) 1979 - 1982 Albert Fry (1940) 1982 - 1985 Micheál Ó Murchú (An Gabha Gaelach) (1918 - 1990) 1985 - 1989 Íte Ní Chionnaith (1953) 1989 - 1994 Proinsias Mac Aonghusa (1933 - 2002) 1994 - 1995 Áine de Baróid (1950) 1995 - 1998 Gearóid Ó Cairealláin (1957) 1998 - 2003 Tomás Mac Ruairí (1939) 2003 - 2004 Séagh Mac Siúrdáin (1958) 2004 - 2005 Nollaig Ó Gadhra (1943 - 2008) 2005 - 2008 Dáithí Mac Cárthaigh (1968) 2008 - 2011 Pádraig Mac Fhearghusa (1947) 2011 - 2014 Donnchadh Ó hAodha (1944) 2015 - 2017 Cóilín Ó Cearbhaill (1975) 2017 - Niall Comer (1975)

‘Cá bhfuil ár dTriail i ndiaidh COVID?’

Aidhm na hEagraíochta: Is í aidhm na hEagraíochta an Ghaeilge a athréimniú mar ghnáththeanga na hÉireann. Cuspóir na hEagraíochta: Is é cuspóir na hEagraíochta, daoine a spreagadh chun feidhmiú ar son na haidhme trí, i measc rudaí eile: (a) cur le líon lucht labhartha na Gaeilge; (b) cur le líon na dteaghlach a thógann clann le Gaeilge; (c) cur le stádas na Gaeilge de jure agus de facto in Éirinn agus thar lear; (d) gach tacaíocht, gach seirbhís agus gach áis a bheith ar fáil chun saol a chaitheamh trí Ghaeilge in Éirinn; (e) cur le líon na n-eagraíochtaí, le líon na n-institiúidí, le líon na n-institiúidí oideachais agus oiliúna, le líon na ngnóthlachtaí agus le líon na n-imeachtaí a fheidhmíonn trí Ghaeilge; (f) seasamh le forlámhas na Gaeilge mar theanga an phobail sna limistéir Ghaeltachta agus pobail nua Ghaeltachta a bhunú; (g) stocaireacht a dhéanamh ar son na Gaeilge; (h) ionadaíocht a dhéanamh thar ceann lucht labhartha na Gaeilge; (i) aidhm agus cuspóirí na hEagraíochta a chraobhscaoileadh le briathar agus le gníomh. Saintréithe na hEagraíochta: Is iad saintréithe na hEagraíochta: an daonlathas, oscailteacht, rannpháirtíocht, comhionannas, uileghabhálachas, dínit an duine agus cearta an duine.