Crosfhocal mhí na Bealtaine Trasna 1 fiáin (5) 4 lacha fhireann (6) 7 stáitse (5) 8 fráma a úsáidtear chun comhaireamh a dhéanamh (6) 11 mo mhairg! (3) 12 orgán geag (6) 13 ampla; saint (7) 14 seal ama; tréimhse (3) 16 áititheoir; áitritheoir (9) 18 duine gan chéill (6) 19 múchadh (4) Síos 1 orgán mór de chuid an choirp 2 fear atá i gceannas ar mhainistir (2) 3 glór caointeach brónach (7) 5 drochúsáid (4) 6 cén áit? (2) 9 amplach; cíocrach (7) 10 caróg (8) 15 áit chónaithe (4) 17 sleá bheag (2)
Comhfhreagras A chara, Is comórtas pobail é Glór na nGael ina bhfuil forbairt agus caomhnú teanga agus cultúr na Gaeilge mar spriocanna lárnacha. Tá duaischiste de €130,000 le buachaint, ciste atá ag fás leis le blianta beaga anuas. Tá briseadh síos ar an duaischiste sin faoi iamh, mar eolas. Is í aidhm an chomórtais ná aitheantas a thabhairt don na coistí sin a dhéanann an dul chun cinn is fearr i rith na bliana ar son na teanga agus an chultúir. Is cúis áthais dúinn i nGlór na nGael go mbíonn ar ár gcumas comhairle agus cabhair a sholáthar do ghrúpaí nua, agus do ghrúpaí seanbhunaithe, atá ag iarraidh úsáid na Gaeilge a mhéadú ina bpobail féin. Cuireann rannpháirteachas sa chomórtas go mór le hobair na gcoistí uile. Tá gach coiste ina chuid de ghréasán náisiúnta le breis agus 100 grúpa eile ar féidir leo a bheith ag comhoibriú agus ag cothú nascanna leo. Agus tá go leor craobhacha de Chonradh na Gaeilge ina measc seo. Muna bhfuil aon choiste Ghlór na nGael ag feidhmiú in bhur gceantar, ba mhaith linn an deis bualadh leat, agus daoine eile ar suim leo an Ghaeilge a fhorbairt, leis an scéal seo a phlé agus féidearthachtaí ceantar s'agatsa a chlárú sa chomórtas. Tá sonraí teagmhála Glór na nGael ag bun na litreach seo nó is féidir dul i dteagmháil liomsa go díreach ar 086 1719 755. Is mise le meas Marcas Mac Ruairí, Oifigeach Forbartha, Glór na nGael
Eagrán 7
Nuachtlitir Mhíosúil Chonradh na Gaeilge
BLIAIN EILE DO MHAC CÁRTHAIGH MAR UACHTARÁN AR AN gCONRADH
Dearbhán 30 Euro don Siopa Leabhar le buachan. Buaiteoir mhí Aibreáin: Seán O Ceallaigh, Inis, Co. an Chláir. Cuir an crosfhocal chuig: An Crosfhocal, 6 Sráid Fhearchair, Ath Cliath 2.
Acht Gaeilge de dhíth do Thuaisceart Éireann
Tá Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, tar éis ard-mholadh a thabhairt don obair atá déanta ag POBAL ag ullmhú dréacht-Achta Gaeilge do na Sé Chontae agus leanfaidh Conradh na Gaeilge ag comhoibriú le POBAL chun go nachtófaí ina dhlí é. Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, agus é ag labhairt ar rún faoin ábhar seo ag Ard-Fheis 2006: "Is iad na Sé Chontae an t-aon dúiche in Oileáin Iarthair na hEorpa nach bhfuil cosaint reachtúil ag an teanga dúchais ann. Má tá bláthú na Gaeilge le leanúint sna Sé Chontae ní foláir cosaint reachtúil a bheith ann don Ghaeilge agus do lucht a labhartha, agus cosaint reachtúil a chinnteodh seirbhísí agus oideachas trí Ghaeilge agus úsáid na teanga i ngnóthaí poiblí. Tacaímid go hiomlán le dréacht-Acht POBAL agus leis an bhfeachtas go n-achtóidh Westminister ina dhlí é."
4. Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig
Tá bliain eile roimhe amach ag Dáithí Mac Cárthaigh mar Uachtarán ar Chonradh na Gaeilge. Toghadh arís é gan freasúra ag Ard-Fheis an Chonartha atá ar siúl sa Park Inn Hotel, Dún Dealgan an deireadh seachtaine seo. Is é téama na hArdFheise i mbliana 'an Ghaeilge sa Chóras Oideachais - deis agus ceart do chách'. Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, ar an ábhar seo: "Is í ceist na Gaeilge sa chóras oideachais tosaíocht mhór na bliana seo chugainn agus Olltoghcháin 2007. Gan leigheas ar an gceist seo, titfidh gach rud eile ar lár. Táimid ag iarraidh na moltaí seo a leanas a chur ar chlár rialtais gach páirtí polaitiúil do Olltoghchán 2007: "1. Go dtabharfadh gach ábhar oide bunscoile tréimhse bliana acadúla dá c(h)úrsa traenála ar thumoideachas i mioncholáiste lán-Ghaeilge ag foghlaim faoin tumoideachas agus tríd an tumoideachas. Cinnteoidh sé seo cumas sásúil sa Ghaeilge do gach múinteoir bunscoile as seo amach. Molaimid deis a bheith ag ábhair oide a gcúrsa oiliúna iomlán a dhéanamh trí Ghaeilge más mian leo. "2. Go múinfí ábhar, de bhreis ar an nGaeilge, trí Ghaeilge do gach dalta bunscoile. Dheimhnigh an Dr. John Harris, Coláiste na Tríonóide, go bhfaigheann c.30,000 dalta bunscoile oideachas lán-
Ghaeilge faoi láthair agus, anuas air sin, go múintear ábhar breise trí Ghaeilge do c.116,000 dalta eile. "Molann an Dr. Harris modh seo an pháirt-thumoideachais mar mhodh éifeachtach sna scoileanna Béarla agus dheimhnigh sé go n-éiríonn leis i gcóras atá, tríd is tríd, ag teip daltaí a chumasú sa Ghaeilge. 30 Post Aistritheoireachta Aistritheoireachta le líonadh sa Bheilg Tá Coimisiún na hEorpa ag súil le 30 aistritheoir Gaeilge a earcú le hobair in institiúidí de chuid an Aontais Eorpaigh nuair a dhéanfar teanga oifigiúil oibre den Ghaeilge ar an gcéad lá de mhí Eanáir 2007. Gheobhaidh gach aistritheoir thart ar €4,000 in aghaidh na míosa agus cuirfear sochair tharraingteach pinsin agus tinnis ar fáil do gach oifigeach de chuid an Aontais Eorpaigh. Is féidir tuilleadh eolais a fháil faoi na postanna seo ach gabháil chuig an Suíomh Idirlín http://europa.eu.
Oíche Oscailte Choláiste an Eachréidh Tháinig daltaí agus tuismitheoirí ó cheantar Oirthear na Gaillimhe le chéile don chéad oíche oscailte do Choláiste an Eachréidh i mBaile Átha an Rí, Dé Máirt 2 Bealtaine. Dar ndóigh, bhí dlúthbhaint ag Pádraig Rua O Baoill, Glór Bhaile Locha Riach, Togra de chuid Chonradh na Gaeilge, le bunú na scoile seo. B'é Seosamh Mac Donncha, Príomhoifigeach Feidhmiúcháin Choiste Gairmoideachais Chontae na Gaillimhe aoíchainteoir na hoíche. Lena chois sin, bhí cur i láthair ó Bhriain Ó Maoilchiaráin, Príomhoide Choláiste an Eachréidh agus focail mholta ó Cholm Mac Eoin, oifigeach forbartha náisiúnta le 'Gaelscoileanna'. Bhí deis ag daltaí agus tuismitheoirí réimse ceisteanna a chur agus iad ag clárú don Choláiste.
Maoinithe ag:
04 Bealtaine 2006
SAN EAGRÁN SEO: 1. BLIAIN EILE DO MHAC CÁRTHAIGH MAR UACHTARÁN AR AN GCONRADH 2. ACHT GAEILGE DE DHíTH DO THUAISCEART EIREANN 3. COISTE GNO NUA AN CHONARTHA 4. 4 TEAGASCOIRI GAEILGE BREISE AG TEASTAIL ON nGARDA SIOCHANA 5. GRUPA TACAIOCHTA PLEANALA TEANGAN CHUIGE MUMHAN 6. DATAI AGUS IMEACHTAI TABHACHTACHA 7. CROSFHOICAL MHI NA BEALTAINE 8. COMHFHREAGRAS AGUS EILE Vótaíocht Vótaíocht Nua ar Shuíomh Idirlín an Chonartha An lorgaíonn tú seirbhísí trí Ghaeilge nuair a bhíonn tú ag plé leis an Stát? • • • •
Mar a tharlaíonn sé, tá an t-am ag éirí gann agus moltar d'éinne a bhfuil spéis acu clárú teagmháil a dhéanamh le Briain Ó Maoilchiaráin láithreach ag (091)874260 fo-líne 339 nó ag colaisteaneachreidh@cogalvec.ie
Riamh Ó am go chéile Go minic I gcónaí
Má tá tuairim agat maidir leis an gceist seo thuas is féidir vóta a chaitheamh ach gabháil isteach ar Shuíomh Idirlín an Chonartha ag eolas@cnag.ie
1.
Coiste Gnó Nua Chonradh na Gaeilge Ar an Satharn, 29 Aibreán, 2006, tionóladh an chéad chruinniú den Choiste Gnó ó bhí an Ard-Fheis ann. Ag an gcruinniú mór sin pléadh na bealaí is fearr leis na rúin ar glacadh leo ag an Ard-Fheis a chur chun cinn agus glacadh le hainmniúcháin do na meithleacha éagsúla oibre don bhliain agus do na heagraíochtaí uile a bhfuil ionadaíocht ag an gConradh orthu. Is é seo a leanas Coiste Gnó an Chonartha do 2006: 14 a toghadh ag an Ard-Fheis: Aoife Ní Scolaí, Eoghan Mac Cormaic, Seán Ó hAdhmaill, Siobhán Nic Gaoithín, Padráig Mac Fhearghusa, Seán Ó Ceallaigh, Nollaig Ó Gadhra, Donnchadh Ó hAodha, Seán Ó Drisceoil, Ben Ó Floinn, Stiofán Ó Móráin, Tadhg Ó Rodaigh, Ursula Ní Shionnáin, Cormac Ó Finneadha. Ionadaithe ó na Coistí Dúiche agus Eagrais eile de chuid an Chonartha: Breandán Ó Cathasaigh, Celine Ní Chóchlaigh, Éamonn Mac Gheáirr, Máire Uí Ghairbhí, Colmán Ó Raghallaigh, Pádraig Mac Donncha, Peadar Mac Fhlannchadha, Seán Mac Anna, Seán Ó hAllmhuráin, Seán Ó Labhra. Comhthofa ag an gCoiste Gnó: Daragh Ó Tuama, Máire Ní Laoire, Ariel Killick. Tionólfar an chéad chruinniú eile den Choiste Gnó ag an Tionól Gaeltachta a bheidh ar siúl thiar i dTír an Fhia i mbliana. Beartaíodh dátaí eile do chruinnithe na bliana ag an gcruinniú seo chomh maith agus rinneadh athmheas ar an Ard-Fheis.
Lá Eolais - Dé hAoine, 12ú Bealtaine 2006 Óstán Brandon, Trá Lí, Co. Chiarraí
10.00 - 11.00
Coiste Gnó Nua an Chonartha Suíomh Nua Idirlín ag Craobh Naomh Pádraig Comhghairdeas le Craobh Naomh Pádraig, Béal Feirste as Suíomh nua Idirlín a chur ar fáil don chraobh. I measc na nithe éagsúla atá ar an Suíomh seo tá clár plé, leathanach imeachtaí, leathanach coiste, leathanach aidhmeanna agus leathanach ballraíochta. Guíonn lucht Ard-Oifig an Chonartha gach rath ar lucht Chraobh Naomh Pádraig agus iad ag forbairt an tSuímh sin. Is féidir teacht ar an Suíomh seo ach gliogáil isteach ar http://sean1925.tripod.com/padraig/ Tá nasc ar Shuíomh Idirlín an Chonartha leis an Suíomh sin, chomh maith.
4 TEAGASCÓIRÍ GAEILGE BREISE AG TEASTÁIL ÓN nGARDA SÍOCHÁNA GO PRÁINNEACH Tá Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, tar éis éileamh ar an Aire Dlí agus Cirt, Comhionannais agus Athchóirithe Dlí, Michael McDowell T.D., ag Ard-Fheis an Chonartha na hacmhainní cuí a chur ar fáil do Choláiste an Gharda Síochána sa Teampaill Mór, ionas go bhféadfaí ceathrar teagascóirí breise a fhostú leis an nGaeilge a mhúineadh i gceart do na hábhair Ghardaí. Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, agus é ag labhairt ar rún faoin ábhar seo ag Ard-Fheis 2006: "Tá sé scannalach nár bhuail an coiste idir-rannach, a bhunaigh an tAire Dlí agus Cirt agus Aire na Gaeltachta mí Mheán Fómhair seo caite, leis na húdaráis sa Teampaill Mór fós chun an cheist seo a phlé leo. "Bhuail Conradh na Gaeilge le ceannasaíocht Choláiste an Gharda Síochána le déanaí agus tá sé soiléir go bhfuil an-spéis acu Teastas Eorpach na Gaeilge a leanúint agus caighdeán B2 a chinntiú do gach Garda ag fágáil an Choláiste dó/di ach na hacmhainní cuí a bheith ar fáil dóibh. "De réir na meastachán atá déanta ag Coláiste an Gharda Síochána tá ceathrar teagascóirí breise ag teastáil uathu chuige sin.
2.
Grúpa Tacaíochta Pleanála Teangan Chúige Mumhan i gcomhar le Coiste Oireachtas na Gaeilge Acht na dTeangacha Oifigiúla: Dualgaisí, Deiseanna & Dúshláin
Míthuiscintí maidir le Cúrsaí Gaeilge
Seán Ó Cuirreáin, An Coimisinéir Teanga
Lorcán Ó Muirí/Rachel Ní Riada
11.00 - 11.30
Tae/Caife
12.45 - 1.00
11.30 - 12.00
Feasacht Teanga:
Tá na seisiúin ar fad ar oscailt dóibh siúd sa tseirbhís
An Daonáireamh agus an Ghaeilge
phoiblí/státchóras a bhfuil baint acu le dréachtscéim a
Matt Mac Cárthaigh
ullmhú don teanga
Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig
Plé Oscailte agus Clabhsúr
Dátaí agus Imeachtaí Tábhachtacha OIREACHTAS NA BEALTAINE Beidh Oireachtas na Bealtaine 2006 ar siúl in idir 11-14 Bealtaine in Óstán Brandon, Trá Lí, Co. Chiarraí. I measc na n-imeachtaí éagsúla a bheidh ar siúl ann beidh Léacht an Oireachtais, ‘Máirtín Ó Cadhain agus Dioscúrsa an Dúchais’ le Dónall ÓBraonáin, Leas-Cheannaire RTÉ Raidió na Gaeltachta, Ceolchoirm an Oireachtais 2006 Moltóirí agus Buaiteoirí le chéile! chomh maith leis na haíonna speisialta Niamh de Búrca, Mick O’ Brien, Johnny Óg Ó Conghaile agus Pádraig Ó Broin agus ag Club na Feile oíche Dé hAoine agus Dé Sathairn beidh Pádraig Ó Sé, Dessie Kelleher agus Gary O’ Brien ag seinm. Ar an Aoine, 12 Bealtaine beidh bronnadh gradam na meán cumarsaide ar siúl agus ag an ócáid sin beidh dinnéar ann chomh maith le hoíche cabaret. AIGHNEACHTAI FAOI ACHT NA dTEANGACHA OIFIGÚLA Dé Luain 22 Bealtaine - Aighneacht do Chomhairle Chontae Luimnigh. Is féidir an aighneacht a chur chuig an seoladh ríomhphoist secretary@limerickcoco.ie Dé hAoine 26 Bealtaine - Aighneacht don Roinn Iompair. Is féidir an aighneacht a chur chuig an seoladh ríomhphoist denisbrady@transport.ie
"D'fháiltigh Conradh na Gaeilge roimh na hathruithe sna rialacha iontrála le go mbeadh an Garda Síochána ionadaíoch ar phobal na tíre trí chéile ach caithfear na hacmhainní cuí a chur ar fáil le cinntiú go mbeidh an cumas ag gach Garda, ag teacht amach as an gcoláiste dó/di, cumarsáid a dhéanamh trí Ghaeilge le pobal na hÉireann nuair a iarrtar orthu sin a dhéanamh"
12.15 - 12.45: Feasacht Teanga:
IMEACHTAÍ I gCLUB CHONRADH NA GAEILGE, BÁC 17 Bealtaine - Tráth na gCeist - €20 ar gach bord. 19 Bealtaine - Ceolchoirm ó Traic. Ta ceol Traic le cloisteáil ar Ceol’06, albam Sheachtain na Gaeilge. Cead isteach €5 agus €3 do bhaill. 27 Bealtaine - Ceolchoirm ó John Spillane. Ta clú agus cáil idirnáisiúnta bainte amach ag John dá chuid ceoil agus mar atá ag Traic tá amhrán aige ar Ceol’06. Cead isteach €10 agus €6 do bhaill.
IONAD SAOR-CHOMHAIRLE DLÍ Seirbhís Shaor-Chomhairle Dlí ar fáil Dé Luain, 12 Meitheamh idir 7-8 Tá comhairle ar fáil ar na réimsí dlí seo a leanas: • Cúrsaí Cearta • Dlí Fostaíochta • Leas Sóisialta • Dlí Creidmheasa agus Dochair Bíonn fáilte roimh chách Arna reáchtáil ag Conradh na Gaeilge i gcomhar le FLAC (Free Legal Advice Centres) i gCeannáras Chonradh na Gaeilge,6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2. Teil: 01 475 7401 R-phost: eolas@cnag.ie Idirlín: www.cnag.ie AN TIONÓL GAELTACHTA Beidh an Tionól Gaeltachta ar siúl i gCeantar na nOileán i mbliana idir 6-9 Iúil. Beidh an Tionól ar siúl ón Déardaoin go dtí an Domhnach agus tá taille €170 ar an bpacáiste iomlán. I measc na nithe éagsúla atá sa phacáiste sin tá lóistín, béile, turais ar an gceantar, seimineáir, siúlóid, béile bia mara, ceolchoirm agus seisiúin cheoil. Níl ach méid áirithe spásanna ar fáil agus, mar sin, moltar duit áit a chur in áirithe go luath. ABHÁR LE FÁIL ON ARD-OIFIG Tá na hábhair éagsúla seo a leanas le fáil ón Ard-Oifig: Fáinní: Ór (beag) - 6.35, Ór (mór) - 28 Airgead - 4.50 Cúpla Focal 3.50 Lipéid: ‘Gaeilge mo Chroí’/’Conradh na Gaeilge’ Name Your Place: Is treoir é an leabhar seo chun timpeallacht Ghaelach a chruthú agus a chaomhnú tré logainmneacha agus comharthaí Gaeilge a chur chun cinn - sin é an phríomhaidhm atá ag Togra na Sionna, an dream a chuireann an leabhar saor in aisce seo ar fáil. Leabhar na gCraobhacha: Is treoir é an leabhrán seo do na craobhacha ar conas is fearr gnóthaí reatha na craoibhe a fheidhmiú. Bileoga Eolais an Chonartha: Déantar cur síos ar na bileoga eolais seo ar ghnáthaidhmeanna agus cuspóirí an Chonartha. Is féidir le craobhacha na bileoga eolais seo a ordú agus a scaipeadh.
Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig
3.