Eagrán 3.3.
18 Eanáir, 2008
Paráid Cheiliúrtha na Gaeilge Más mian leat do thacaíocht a leiriú don Ghaeilge bígí linn ar an lá mór i mBéal Feirste atá á reáchtáil ag POBAL, scátheagraíocht na Gaeilge ó thuaidh ar an Satharn, 16 Feabhra, ag a haondéag a chlog. Beidh Conradh na Gaeilge ag tacú go hiomlán leis an bparáid mhór seo atá á reáchtáil ar son na Gaeilge agus ar son na héagsúlachta a g u s táthar ag súil go dtiocf a i d h G a e i l amach as g a c h c e a r n den tír le tacaíocht a léiriú ag an gceiliúradh mór mílteach seo ar an nGaeilge. Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge; ‘Is smaoineamh iontach é an smaoineamh seo paráid mhór a eagrú i mBéal Feirste agus tabharfaidh sé deis do mhórphobal na Gaeilge agus, dar ndóigh, do mhórphobal na hÉireann teacht amach lena dtacaíocht a chur in iúl do chur chun cinn na
Gaeilge sna sé chontae. Mar sin, iarraim ar bhaill Chonradh na Gaeilge teacht ina sluaite chun páirt a ghlacadh inti.’ Beidh réimse mór imeachtaí éagsúla ar siúl ar an lá a chuirfear in oiriúint, ach go háirithe, do theaghlaigh. Idir a haondéag agus a dódhéag beidh blaiseadh de shaibhreas teanga, cultúir agus bia ar fáil ina measc sin:- aonach bia dhomhanda, ceardlanna teangacha e i t neacha, péinteáil aghaidheanna, lámhphéint e á i l Indiach le henna, suathaireacht cinn Indiach, scéalaíocht agus go leor leor eile.Ina dhiaidh sin, beidh an grúpa spraoi Bopóga agus ceardlann drámaíochta á reáchtáil sa Chultúrlann ar bhóthar na bhFál. Cuirfear tús leis an bparáid ar a haon ón gCultúrlann. Beidh an Conradh ag cur bus ar fáil ar an lá - tuilleadh eolais ón Ard-Oifig.
SAN EAGRÁN SEO: 1. Paráid Cheiliúrtha na Gaeilge 2. Cóisir na Nollag 3. Pobalscoil Chorca Dhuibhne 4. Acht na dTeangacha Oifigiúla - Scéimeanna 5. Seachtain na Gaeilge 6. FLAC 7. An Liathróid 8. Lón Liteartha 9. Aitheantas Oireachtais don Bhlag agus Eile 10. Crosfhocal Mhí Eanáir Le cabhair ó:
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie roimh an 8 Feabhra
1
Cóisir na Nollag Bhí an-chraic do deo ag cóisir Nollag an Chonartha i mbliana. Bhuail an fhoireann le cheile luath go leor san oíche i gClub an Chonartha áit ar tháinig Daidí agus Mamaí na Nollag. Scaipeadh bronntanais ar an bhfoireann uilig sular thug Uachtarán an Chonartha, Dáithí Mac Cárthaigh, óráid an-spreagúil faoi na rudaí éagsúla a bhí bainte amach ag foireann agus aonaid an Chonartha le bliain anuas.
Labhair sé, freisin, faoi na spriocanna éagsúla a bhí amach roimhe an gConradh. IIna dhiaidh chuaigh gach
duine
aghaidh
chuig
ar an
Dandelion Bar áit ar itheadh
scoth
an
bhia agus ar óladh deoch nó dhó!! Ócáid dheas a bhí inti a thug
deis
do
na
scáth-eagraíochtaí meascadh le chéile agus aithne níos fearr a chur ar a chéile.
Pobalscoil Chorca Dhuibhne Tá achainí náisiúnta seolta ag Tuismitheoirí na Gaeltachta agus Eagraíochtaí Gaeltachta ag lorg tacaíochta náisiúnta don Oideachas trí Ghaeilge i nGaeltacht Chorca Dhuibhne. Beidh an Achainí fógartha sna nuachtáin náisiúnta agus réigiúnacha lena n-áirítear FOINSE agus LÁ NUA maraon le suíomh Gréasáin www.gaelport.com a bheidh ag lorg tacaíochta do Pholasaí Gaeilge Phobalscoil Chorca Dhuibhne, mar a aontaíodh d'aon ghuth ag cruinniu tuismitheoirí ar an 24 Eanáir 2006. Iarraimid ar mhuintir na Gaeltachta agus na Gaeilge, pé áit ina bhfuilid sa tír, seasamh linn i gcoinne iarrachtaí an Aire, oideachas trí Bhéarla a bhrú ar Phobalscoil Chorca Dhuibhne trí shuirbhé. Má tá scoil Bhéarla á lorg ag daoine eile,
2
níl éinne ag cur stop leo ná leis an Roinn Oideachais, ach ní ceart sin a dhéanamh in áit oideachais trí Ghaeilge do leanaí na Gaeltachta, arsa urlabhraí ón eagraíocht. Eagraíochtaí Gaeltachta: Todhchaí na Gaeltachta, Oidhreacht Chorca Dhuibhne, Eagraíocht na Scoileanna Gaeltachta, Comharchumann Forbartha Chorca Dhuibhne, Muintearas agus Comharchumann an Leith-Triúigh. Le haghaidh tuilleadh eolais déan teagmháil le Todhchaí na Gaeltachta ag tuismitheoirinagaeltachta@eircom.net. Is feidir teagmháil a dhéanamh le hArdOifig Chonradh na Gaeilge faoi seo, freisin. Ta an Conradh, dar ndóigh, ag tacú go huile is go hiomlán leis an bhfeachtas seo agus ag seasamh le cearta mhuintir na Gaeltachta.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie roimh an 8 Feabhra
Acht na dTeangacha Oifigiúla - Scéimeanna Is alt nua é seo a bheidh i nuachtlitir an Chonartha amach anseo ina ndéanfar cur síos ar na cearta éagsula sna scéimeanna éagsúla atá réitithe go dtí seo faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003. Cuirfear tús leis an alt trí na heagraíochtaí stáit uile atá tar éis an chéad chéim dá gcuid scéimeanna a réiteach. An Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta - I bhfeidhm ó 30/09/04. Oifig an Uachtaráin - I bhfeidhm ó 28/4/ 05.
Údaráis Áitiúla Chontae na Gaillimhe - I bhfeidhm ó 23/8/05. Roinn an Taoisigh - I bhfeidhm ó 1/9/05. Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte - Limistéar an Iarthair -I bhfeidhm ó 1/9/05. Ollscoil na hÉireann, - I bhfeidhm ó 19/9/05.
Má
Nuad
Institiúid Teicneolaíochta na GaillimheMaigh Eo - I bhfeidhm ó 28/9/05.
Oifig an Choimisiúin um Cheapacháin Poiblí - I bhfeidhm ó 30 /5/05.
Oifig na gCoimisinéirí Ioncaim - I bhfeidm ó 1/10/05.
Oifig an Ombudsman agus Oifig an Choimisinéara Faisnéise - I bhfeidhm ó 1/7/05.
Údaráis Áitiúla Chontae Dhún na nGall - I bhfeidhm ó 1/10/05
Ollscoil na hÉireann, Gaillimh - I bhfeidhm ó 1/10/05.
An tSeirbhís um Cheapacháin Phoiblí - I bhfeidhm ó 03/10/05.
Coiste Gairmoideachais Chontae Dhún na nGall - I bhfeidhm ó 1/7/05.
An Roinn Oideachais agus Eolaíochta - I bhfeidhm ó 01/12/05.
Oifig an Stiúrthóra Ionchúiseamh Poiblí - I bhfeidhm ó 1/7/05. An Chomhairle Ealaíon - I bhfeidhm ó 1/7/05 An Roinn Ealaíon, Spóirt agus Turasóireachta - I bhfeidhm ó 1/7/05. Údaráis Áitiúla Chontae - I bhfeidhm ó 26/7/05.
Chiarraí
An tSeirbhís Chúirteanna - I bhfeidhm ó 31/7/05.
An Coimisiún Reifrinn - Tiocfaidh an scéim seo i bhfeidhm ar an dáta a mbunófar an chéad Choimisiún Reifrinn eile. An Roinn Airgeadais - I bhfeidhm ó 1/2/06. Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath - I bhfeidhm ó 03/04/06. Seirbhís Oideachais Chontae Chiarraí - I bhfeidhm ó 15/5/06. Ollscoil Luimnigh - I bhfeidhm ó 1/6/06
Údaráis Áitiúla Chontae Phort Láirge - I bhfeidhm ó 1/8/05.
An Roinn Talmhaíochta - I bhfeidhm ó 1/6/06.
An Roinn Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtas Áitiúil - I bhfeidhm ó 15/8/05.
An Roinn Dlí agus Cirt, Comhionannais & Athchóirithe Dlí - i bhfeidhm ó 30/6/06
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie roimh an 8 Feabhra
agus
Bia
3
Acht na dTeangacha Oifigiúla - Scéimeanna Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath - I bhfeidhm ó 13/7/06.
An tÚdarás Clárúcháin - I bhfeidhm ó 2/4/07.
Maoine
Coiste Gairmoideachais Chontae na Gaillimhe - I bhfeidhm ó 1/8/06.
Coimisiún Forbartha - I bhfeidhm ó 10/4/07.
Iarthair
Údaráis Áitiúla na Mí - I bhfeidhm ó 1/9/06.
Coiste Gairmoideachais Chathair Chorcaí - I bhfeidhm ó 30/4/07.
Comhairle Cathrach - I bhfeidhm ó 1/9/06.
Gaillimhe
An Foras Riaracháin -I bhfeidhm ó 10/4/07.
Óglaigh na hÉireann - I bhfeidhm ó 1/9/06.
Bord Seirbhísi Bainistíochta an Rialtais Áitiúil - I bhfeidhm ó 23/4/07.
na
Údaráis Áitiúla Fhine Gall - I bhfeidhm ó 1/10/06.
An Roinn Iompair - I bhfeidhm ó 30/4/07. An Roinn Gnóthaí Sóisialacha agus Teaghlaigh - I bhfeidhm ó 1/6/07.
An Roinn Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha - I bhfeidhm ó 2/10/06.
Oifig na nOibreacha - I bhfeidhm ó 8/5/07.
Banc Ceannais & Údarás Seirbhísí Airgeadais na hÉireann - I bhfeidhm ó 1/11/06.
An Bord Um Chúnamh Dlíthiúil - I bhfeidhm ó 28/5/07.
An Roinn Gnóthaí Eachtracha - I bhfeidhm ó 1/12/06. Comhairle Contae Átha Cliath Theas - I bhfeidhm ó 20/12/06. Údaráis Áitiúla Mhaigh Eo - I bhfeidhm ó 22/12/06. Comhairle Contae Liatroma - I bhfeidhm ó 01/01/07. Bord Seirbhísí Ríomhaire Rialtais Áitiúil - I bhfeidhm ó 2/12/07. An Roinn Cosanta - I bhfeidhm ó 26/10/07.
4
Poiblí
Coiste Gairmoideachais Chathair na Gaillimhe - I bhfeidhm ó 1/6/07.
Coláiste na hOllscoile Corcaigh - I bhfeidhm ó 1/12/06.
An Coimisinéir Cosanta - I bhfeidhm ó 1/4/07.
an
Sonraí
Údaráis Áitiúla Thiobraid Árann Thuaidh agus Comhchoiste Leabharlann Chontae Thiobraid Árann - I bhfeidhm ó 1/6/07. Oifig an Ard-Aighne. Oifig na nDréachtóirí Parliaminte don Rialtais. Oifig an Phríomh-Aturnae Stáit -I bhfeidhm ó 20/6/07. Comhairle Contae Dhún Laoghaire - Ráth an Dúin - I bhfeidhm ó 01/7/07. Údaráis Áitiúla an Chláir - i bhfeidhm ó 20/6/07. An Bord Pleanála - I bhfeidhm ó 1/6/07. Déanfar achoimhre ar scéim na Roinne Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta agus ar Oifig an Uachtaráin sa chéad eagrán eile de nuachtlitir an Chonartha.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie roimh an 8 Feabhra
Seachtain na Gaeilge
FLAC
Beidh Seachtain na Gaeilge ar siúl idir 3 agus 14 Márta i mbliana agus is iad Daithí Ó Sé agus Aoife Ní Thuairisc, beirt réalta móra de chuid TG4, pearsana na Seachtaine i mbliana agus is iad a bheidh ag tús cadhnaíochta ó thaobh chur chun cinn na féile i mbliana. Is féidir lámhleabhar na Seachtaine a fháil ach glaoch a chur ar oifigí Sheachtain na Gaeilge ar 01 4757401 nó trí ríomhphost a chur chucu ag eolas@snag.ie. Freisin, má bhíonn aon eolas uait faoi imeachtaí na Seachtaine ná bíodh leisce ar bith ort teagmháil a dhéanamh leo ag na foinsí thuas. Le blianta beaga anuas bhí an-ráth go deo ar albam ceoil Sheachtain na Gaeilge - Ceol agus tá sé i gceist arís i mbliana albam a chur amach. I measc na gceoltóirí móra a chas ar an albam thar na blianta bhí Mundy, Paddy Casey, The Waterboys, The Corrs, The Saw Doctors, John Spillane agus go leor leor eile. Maidir le halbam na bliana seo deirtear le heagarthóir go bhfuil sé ina rún go fóill cé a bheidh ag casadh ar Ceol '08!
Is iad seo a leanas na dátaí le haghaidh an Ionaid Saor-Chomhairle Dlí de chuid an Chonartha a bhíonn ar siúl i mBaile Átha Cliath sa Cheannáras idir a 7 - 8in ar an dara Luan den mhí ;11.02.08, 10.03.08, 14.04.08, 12.05.08, 09.06.08, srl… Mar a luadh sa nuachtlitir seo roimhe seo ta tús curtha leis an tseirbhís seo i nGaillimh anois, freisin, agus beidh Ionad na Gaillimhe ar siúl ar an gcéad Chéadaoin de gach mí idir a 5.30 - 7in. Is iad seo a leanas na dátaí atá beartaithe don chéad chúpla mí eile: 06.02.08, 05.03.08, 02.04.08, 07.05.08, 04.06.08, srl… Is abhchóidí lancháilithe na daoine a chuireann na seirbhísí dlí seo ar fáil do phobal na Gaeilge. Má bhíonn a thuilleadh eolais uait faoi réimsí na seirbhísí seo ná bíodh aon leisce ort teagmháil a dhéanamh le foireann na hArd-Oifige.
An Liathróid Tá oíche mhór á heagrú ag Aontas na Mac Léinn UCD, Craobh den Chonradh ar 6 Feabhra sa chlub oíche TRiPOD ar Shráid Fhearchair. AN LIATHRÓID atá ar an imeacht agus tá súil ag na heagraithe go mbeidh gach Cumann Gaelach ó gach ollscoil ag glacadh páirte inti ach beidh fáilte ann roimh éinne ó phobail na Gaeilge, mar sin spreagaígí bhur mbaill le teacht le chéile! Níl ach €5 ar thicéad agus osclófar na doirse ag 8. Beidh Glóir-réim pageant MISS GAELTACHT ag tús na hoíche, ansin céilí agus seisiún mór tradcheoil idir na coláistí éagsúla go dtí 11 nuair a thosnóidh DJ an chlub ag seinm na n-amhrán is déanaí. Má bhíonn aon cheist agaibh déan teagmháil le hAodhán Ó Deá, Oifigeach na Gaeilge Aontas na Mac Léinn UCD ar 0863102691 nó ag CumannGaelachUCD@gmail.com.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie roimh an 8 Feabhra
5
I ONAD SAOR-CHOMHAIRLE DLÍ
Seirbhís Shaor-Chomhairle Dlí ar fáil Idir 7-8 i.n. Tá comhairle ar fáil ar na réimsí dlí seo a leanas: • Cúrsaí Cearta • Dlí Fostaíochta • Leas Sóisialta • Dlí Creidmheasa agus Dochair
Arna reáchtáil ag Conradh na Gaeilge i gcomhar le FLAC (Free Legal Advice Centres) in Ard-Oifig an Chonartha i mBaile Átha Cliath agus in Áras na nGael, Gaillimh
Bíonn fáilte roimh chách Teil: 01 475 7401
R-phost: eolas@cnag.ie
Idirlín:www.cnag.ie
Lón Liteartha
Cuireadh clabhsúr leis an gcúrsa scríbhneoireachta i mBaile Locha Riach agus eagraíodh lón liteartha don ocáid. Eagraíodh an cúrsa speisialta seo faoi Choiste Gairmoideachais Chontae na Gaillimhe i gcomhar le Gaeilge Locha Riach agus le tacaíocht ó Fhoras na Gaeilge. Tháinig daoine ó gach cúige, ó chúlraí éagsúla ar fud na hÉireann ag freastal ar an chúrsa spéisiúil seo ar mhaithe lena gcuid scileanna scríbhneoireachta agus ba é Ré Ó Laighléis, a bhí ag stiúradh na seisiún. Is cosúil gur bhain gach duine an-tairbhe agus sult as an gcúrsa. Mar chuid den 'lón liteartha', seoladh leabhar le duine de na scríbhneoirí a bhí ag freastal ar an gcúrsa. Bhí an Laighléiseach breá sásta an túrscéal 'Bean i mBiarritz' le Brian Ó Dochartaí a sheoladh ag an ócáid. Mar a
6
tharlaíonn sé, níl an leabhar ach díreach tagtha ó na clódóirí. Tugadh moladh iontach do Bhrian as an saothar comhaimseartha a chur i gcrích... úrscéal nach raibh sé ábalta a chur ar leataobh. Ar ndóigh, ba mhór an spreagadh a leithéid do na scríbhneoirí uile a bhí ag freastal ar an gcúrsa scríbhneoireachta. Caithfidh a rá go raibh neart acu ag smaointiú fán chéad chéim eile... dul i mbun pinn agus beart a dhéanamh de réir mar a bhí foghlamtha acu le linn an chúrsa. Bíonn an -éileamh go deo ar na ceardlanna seo a eagraítear ar fud na tíre go minic. Mar sin, má tá spéis ar bith ag craobh a thuilleadh eolais a fháil faoi na ceardlanna seo is féidir teagmháil a dhéanamh leis na saineolaithe i mBaile Locha Riach!
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie roimh an 8 Feabhra
Aitheantas Oireachtais don Bhlag agus Eile Tá sé beartaithe ag Oireachtas na Gaeilge comórtas a reáchtáil don bhlag idirlín Gaeilge is fearr den chéad uair riamh, i mbliana. Beidh sé mar chuid de Chomórtas Liteartha an Oireachtais agus déanfaidh Institiúid Teicneolaíochta Bhaile Átha Cliath (ITBÁC) , ar craobh iad de chuid Chonradh na Gaeilge, urraíocht air. Déanfaidh an tOireachtas fógra oifigiúil faoin gcomórtas gan mhoill agus beidh blagadóirí in ann cur isteach ar an duais idir sin agus deireadh mhí an Mheithimh. Ba é Oifig na Gaeilge in ITBÁC a mhol an comórtas d'Oireachtas na Gaeilge i dtosach báire. 'Chuamar chucu leis an smaoineamh mar gur shíl muid go raibh margadh ann dó anois', arsa Clare de Spáinn ón Oifig. 'Tá go leor daoine ag scríobh blaganna i nGaeilge faoi láthair agus shíl muid gur cheart aitheantas a thabhairt dóibh.' 'Tá comórtas Gaeilge ann cheana féin mar chuid de Ghradam na mBlaganna ach tá sé sin dírithe ar úsáid na Gaeilge seachas ar bhlaganna atá go hiomlán i nGaeilge, arsa sí. 'Tá an comórtas oscailte do gach duine is Cuma cén saghas blag atá acu. Is féidir leis a bheith dáiríre nó neamhdháiríre agus ní gá go mbeadh mórán scríbhneireachta air ach an oiread - cuirim i gcás, blaganna grianghrafadóireachta - fad is atá an t-ábhar curtha os comhair an phobail i nGaeilge', arsa de Spáinn. 'Ba bhreá linn go mbeadh daoine ag úsáid na Gaeilge mar ghnáthmheán cumarsáide.' (Sliochta tógtha as alt de chuid Choilm Uí Bhroin a foilsíodh i Lá Nua, Dé hAoine, 18 Eanáir).
Aifreann Bliantúil in Inse Chór Mar is iondúil do chraobh Inse Chór ag an am seo den bhliain beidh Aifreann bliantúil Lá Fhéile Bhríde (1 Feabhra, 2008) á eagrú acu arís i mbliana ar 8.15in i Halla Chraobh Inse Chór, Corrán Grattan, Baile Átha Cliath 8. I ndiaidh an Aifrinn cuirfear tús le seisiún breá ceoil a rachaidh ar aghaidh go maidin!! Cuirfear fáilte roimh chách chuig an gcruinniú seo agus ní hamháin baill Chraobh Inse Chór. Ma tá a thuilleadh eolais uait faoin Aifreann seo ná bíodh aon leisce ort teagmháil a dhéanamh le Cathaoirleach na Craoibhe, Seosamh Ó Broin, ar 01 4535814. Bí ann nó bí leat féin! Cruinniú Cinn Bhliana Áth Buí le Gaeilge Beidh cuinniú cinn bhliana 2007 de Áth Buí le Gaeilge á thionól Dé Céadaoin, 6 Feabhra, 2008, ag 8.30 i Seomra Hanley in Óstán an Darnley. Ar chlár na hoíche sin déanfar plé ar an obair iontach uile a chuir an chraobh i gcrích le bliain anuas agus is cinnte go ndéanfar plé ar leithéidí Fhéile Laighean, a bhí ar siúl in Áth Buí i mbliana agus a eagraíodh go hiomlán go dátheangach agus, dar ndóigh, na ranganna iontacha a eagraíodh i mbliana. Chomh maith leis sin is cinnte go luafar na nuachtlitreacha reatha agus an chairt balla, a bhfuil logainmneacha uile an cheantair mháguaird luaite uirthi, a scaipeadh ar ghnónna uile Átha Buí. Cuirfear fáilte roimh chách chuig an gcruinniú seo agus cuirfear tae, caifé agus cácaí ar fáil ina dhiaidh. Críochnóidh an cruinniú roimh 10.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie roimh an 8 Feabhra
7
Crosfhocal Mhí Mh Eanáir
Trasna 1 6 7 9 10 12 14 15 16
póilín(í) (4) furasta a léamh (7) cén áit? (2) leictreachas (8) uirlis le caoirigh a bhearradh (8) éadan géar ard carraige (4) nóta ard ceoil (7) saoiste (3) brothall (8)
Síos 1 2 3 4 5 8 11 13
cógas a ghlanann amach na putóga (7) dochar; díobháil; timpiste (8) duine a dhéanann earra as cré 7 tochas beag chun duine a chur ag gáire (6) orgán mór de chuid an choirp díobháil; dochar (8) peitreal (6) guth; fuaim (4)
Más spéis leat dearbhán de luach €30 a bhuachan don Siopa Leabhar cuir an crosfhocal agus é líonta isteach i gceart agat chuig; An Crosfhocal, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2. Buaiteoir Mhí na Nollag: Seán & Nóirín Ó Ceallaigh, Inis, Co. an Chláir.
8
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie roimh an 8 Feabhra