Nuachtlitir Márta 2007.qxp

Crosfhocal Mhí an Mhárta Trasna 1 3 6 8 9 11 12 13 14 16

trá na taoide géag crainn (6) fear atá i gceannas ar mhainistir (2) gaoth mhór (4) taitneamh; sásamh (8) ainmhí feirme (2) anamúil; beoga (8) agus (2) císte milis (4) slat tomhais (9)

Síos 1 2 4 5 7 8 10 12 15

duine an-bheag ar fad (5) inscríbhinn ar leacht uaighe (9) ádhúil (7) teach mór poiblí (5) duine i gceannas ar chúirt dlí (10) mac mic nó iníne (7) éan ceoil (7) múchadh (4) orgán mór de chuid an choirp

Nuachtlitir Mhíosúil Chonradh na Gaeilge

2 as 10 don Aire Oideachais agus Eolaíochta

Dearbhán €30 don Siopa Leabhar le buachan. Buaiteoir mhí na Samhna: Deasún Ó Seanáin, Gaillimh. Más spéis leat cur isteach ar an duais seo ní mór duit an crosfhocal (agus é líonta amach i gceart agat) a chur chuig: An Crosfhocal, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2.

TEASTAS EORPACH NA GAEILGE AR FÁIL Ó CHONRADH NA GAEILGE, GAILLIMH An bhfuil aithne agat ar éinne atá ag iarraidh Gaeilge a fhoghlaim ón tús nó an bhfuil sé ar intinn agat féin dul chun cinn a dhéanamh leis an méid atá agat? B'fhéidir go bhfuil tú ag machnamh ar Theastas Eorpach na Gaeilge a bhaint amach?

Tá rogha úr ranganna Gaeilge ag gach leibhéal ar fáil ó Chonradh na Gaeilge, Gaillimh, an tEarrach seo agus beidh daoine in ann cáilíocht Eorpach a bhaint amach sa Ghaeilge.

Bunaithe ar na ranganna agus ar na himeachtaí teanga eile a chuirfear ar fáil i rith na bliana, beidh deis ag daoine scrúdú a dhéanamh chun Teastas Eorpach na Gaeilge a bhaint amach i gcomhar le hOllscoil Mhaigh Nuad.

Tá ardtaithí ag múinteoirí Chonradh na Gaeilge ag múineadh agus ag tabhairt cúnaimh d'fhoghlaimeoirí le blianta fada. Maidir lena ranganna féin beidh siad ar fáil ag leibhéil éagsúla ó ghlántosaitheoirí go dtí an Ardleibhéal. Bíonn líon na ndaoine i ngach rang beag i gcónaí le béim mhór ar rannpháirtíocht na ndaltaí agus ar riachtanais an mhicléinn.

Beidh iontas ort nuair a fheicfidh tú do chuid muiníne ag forbairt; an tuiscint agus an labhairt ag feabhsú i ranganna neamhfhoirmiúla leis an bhéim ar an Ghaeilge labhartha agus na focail choitianta a úsáidtear i ngnáthchaint.

Iml. 2 Eagrán 5

Tá cuireadh ag foghlaimeoirí bheith linn i gClub Árus na nGael le páirt a ghlacadh i réimse leathan ócáidí sóisialta chun an Ghaeilge a chleachtadh. Beidh méadú freisin ar an réimse imeachtaí a eagrófar chun deiseanna a thabhairt do lucht na ranganna an Ghaeilge á foghlaim acu a úsáid agus cur lena muinín in úsáid na teanga.

Déanaigí cinnte go mbeidh bhur ranganna Gaeilge curtha in áirithe in am mar tá uasmhéid ar an líon daoine i ngach rang. Is ar oíche Luain 26 Márta 2007 ag 8.00in a bheidh an clárúchán ar siúl do ranganna Gaeilge Chonradh na Gaeilge, a bheidh ag tosú arís ar an Luan 2 Aibreán 2007.

Beidh na ranganna go léir ar siúl i lár chathair na Gaillimhe in Árus na nGael, 45 Sráid Doiminic, ar feadh uair go leith, tráthnóna amháin sa tseachtain ar feadh 8 seachtaine. Má theastaíonn foirm iarratais nó tuilleadh eolais uait bí i dteagmháil le Conradh na Gaeilge ag 091 567 824 nó conradh@bradan.io.ie.

4. Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig

Deir Conradh na Gaeilge nach réitíonn na moltaí a d’fhógair an tAire Oideachais agus Eolaíochta ar na fadhbanna a bhaineann le múineadh agus foghlaim na Gaeilge inár scoileanna i gceart. Cé go bhfáiltíonn muid roimh an aitheantas breise a thabharfar don scrúdú labhartha Gaeilge caithfidh baint a bheith ag aon leasú le modheolaíocht iomlánaíoch.

Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge: “Tá an-díomá orm nach bhfuil an tAire Oideachais agus Eolaíochta sásta tabhairt faoin bhfadhb seo ar shlí chomhtháite. Tá sí ag díriú ar leibhéal amháin den fhadhb agus ag déanamh neamhairde ar na leibhéil eile. Is gá múineadh agus foghlaim na Gaeilge a fhorbairt ag an trí leibhéal ar bhonn iomlánaíoch, i. sna bunscoileanna, ag an dara leibhéal agus sna coláistí oiliúna.”

Molann an Conradh gur chóir go múinfí gach ábhar oide trí Ghaeilge i dtimpeallacht lán-Ghaeilge, ag foghlaim tríd an tumoideachas agus faoin tumoideachas, ar feadh tréimhse bliana acadúla le linn a gcúrsa oiliúna.

Caithfear múineadh agus foghlaim na Gaeilge a fhorbairt sna bunscoileanna le polasaí na Roinne Oideachais fhéin a chur i bhfeidhm, i. ábhar amháin, de bhreis ar an nGaeilge, a mhúineadh trí Ghaeilge do gach dalta bunscoile (is féidir é seo a

Maoinithe ag:

SAN EAGRÁN SEO: 1. 2 AS 10 DON AIRE OIDEACHAIS AGUS EOLAÍOCHTA 2. ARD-FHEIS CHONRADH NA GAEILGE 2007 3. SNAG IDIR ÓG IS AOSTA I mBAILE LOCHA RIACH

dhéanamh ar bhonn píolótach ar dtús leis an tacaíocht agus an oiliúint is gá a chur ar fáil). Ba chóir corpoideachas, drámaíocht nó ealaín a roghnú mar an dara hábhar leis na daltaí a spreagadh.

I gcás na meánscoileanna is cinnte gur chóir béim a chur ar an nGaeilge labhartha.

B’fhearr seo a dhéanamh, áfach, trí dhá shiollabas a fhorbairt don Ghaeilge ag an dara leibhéal le dhá pháipéar scrúdaithe ar leith don Ardteist agus don Teastas Sóisearach (“Teanga na Gaeilge” ag múineadh agus ag measúnú na scileanna tuisceana, labhartha, léite agus scríofa ag baint leasa as an bhFráma Coiteann Eorpach mar thagairt agus “Litríocht na Gaeilge” le déanamh ag mic léinn ardleibhéil amháin).

Is féidir cóip de pholasaí oideachais a fháil ach glaoch ar Ard-Oifig Chonradh na Gaeilge ar 01 4757401 nó ar www.cnag.ie

Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge 2007 Mar is eol daoibh faoin am seo beidh ArdFheis Chonradh na Gaeilge 2007 ar siúl i Hotel Westport, Cathair na Mart, Co. Mhaigh Eo i mbliana idir 20 - 22 de mhí Aibreáin. ‘An tOlltoghchán - Pleanáil Oideachas agus Cearta’ an téama a bheidh ar an ArdFheis seo agus tá súil ag lucht eagraithe na hócáide seo go mbainfí an-taitneamh agus an-tairbhe as an leagan amach nuaaimseartha agus spreagúil a bheidh uirthi.

22 Márta 2007

Is é seo a leanas an clár a bheidh ann don Aoine: 20.30 Caint Fháiltithe an Uachtaráin Gnó na hArd-Fheise (Cuirfidh Dáithí Mac Cárthaigh fáilte roimh gach duine chuig an Ard-Fheis agus déanfaidh sé cur síos ar an leagan amach a bheidh ar Ard-Fheis 2007 agus ar na himeachtaí éagsúla a bheidh ar siúl).

20.30 Oscailt Oifigiúil na hArdFheise - Treasa Mhic Uidhir, Cathaoirleach Chomhairle Bhaile Chathair na Mart

4. CROSFHOCAL MHÍ AIBREÁIN 5. TEASTAS EORPACH NA GAEILGE AR FÁIL Ó CHONRADH NA GAEILGE, GAILLIMH 6. CONRADH NA GAEILGE AR AN ÓMAIGH 7. ARD-FHEIS CHONRADH NA GAEILGE 2007 (ar lean) Vótaíocht Vótaíocht Nua ar Shuíomh Idirlín an Chonartha Cé acu páirtí polaitiúil is fearr ó thaobh na Gaeilge de?

• • • • •

Fianna Fáil Fine Gael Pairtí an Lucht Oibre Sinn Féin An Comhaontas Glas

Má tá tuairim agat maidir leis an gceist seo thuas is féidir vóta a chaitheamh ach gabháil isteach ar Shuíomh Idirlín an Chonartha ag eolas@cnag.ie

1.

S n a G i d i r Ó g i s A o s ta i mBaile Locha Riach!

Caitear a admháil go raibh Seachtain na Gaeilge thar a bheith gnóthach i mBaile Locha Riach le déanaí. Bhí réimse leathan imeachtaí ar siúl thar choicís idir 3 -17 Márta agus creidtear go raibh deis ag gach duine idir óg is aosta sa cheantar sult a bhaint as an fhéile.

Bhí 'Cinemobile na Gaeilge' ar cheann de na himeachtaí ba mhó inar léirigh daltaí bunscoile spéis. D'fhreastail breis agus 320 dalta ó Scoil Náisiúnta Naomh Breandáin, Scoil Náisiúnta Naomh Íde agus ó Ghaelscoil Riabhach ar 'Cinemobile na Gaeilge' le breathnú ar roinnt gearrscannán, ina measc: Cúilín Dualach, An Teanga Rúnda, Yú Ming is ainm dom agus Fluent Dyshasia. Thacaigh 'Cúla 4' leis an chuairt speisialta seo agus is cosúil gur bhain idir pháistí agus mhúinteoirí an-sult as.

Bhí na Deartháracha Fanzini, Fir Ghrinn iontach gnóthach ar fad agus iad ar camchuairt thart ar scoileanna i gceantar Bhaile Locha Riach idir Ghaelscoileanna, scoileanna náisiúnta is meánscoileanna. Bhí deis ag naoi scoil ar fad an Seó Spleodrach seo a fheiceáil agus suas le 1,500 iontach tógtha leis an taispeántas a léiríodh dóibh.

Ba cheart dóibh a mbuíochas a ghabháil leis an dream a chuir urraíocht ar fáil dóibh: Coiste Bunaithe Choláiste an Eachréidh, Coiste Gairmoideachais Chontae na Gaillimhe, Conradh na Gaeilge agus Comhar Creidmheasa Naomh Breandáin.

Bhí rud difriúil eagraithe ag an 'Active Retirement Ass.' agus Bingo Gaelach ar siúl acu. D'fhreastail breis agus trí scór duine ar an ócáid seo agus an oíche urraithe ag Gaeilge Locha Riach. Ní hamháin go raibh cách ag cuimhneamh ar na huimhreacha i nGaeilge ach ba léir go raibh leaganacha úra ar fhrásaí foghlamtha: 'Súil Uí Cheallaigh - uimhir a haon', 'Beirt Bhean Ramhra Ochtó is a ocht, Cosa a hAon déag ... agus eile.

Bhí Ceardlanna Seandálaíochta faoi stiúir Tamás Péterváry, Seandálaí Úngaireach, thar a bheith suimiúil fosta. Rinne sé cur síos ar an obair a bhíonn idir lámha aige agus é ag tabhairt léargais ar cad a tharlaíonn ag tochailtí trí thaispeántas grianghafanna. Leag sé béim ar oidhreacht sheandálaíochta na hÉireann agus ar shuíomhanna sa chomharsanacht. Rinneadh cur síos ar shéadchomharthaí faoi thalamh agus ar thábhacht

2.

Conradh na Gaeilge ar an Ómaigh Tá craobh de Chonradh na Gaeilge i ndiaidh a bheith bunaithe ar an Ómaigh. Is céim eile seo chun tosaigh don Ghaeilge ar an bhaile, i ndiaidh gur oscalaíodh Bunscoil na gCrann, an bhliain seo caite.

Dúirt Conn Mac Gabhann thar ceann Chraobh na hAbhann Caime, go raibh súil acu fócas a thabhairt don Ghaeilge ar an bhaile. 'Tá suim mhór sa Ghaeilge amuigh ansin', arsa Mac Gabhann. ' Sin an fáth ar chuireamar an chraobh ar bun. Tá ranganna ar siúl againn gach Luan. Bíonn siad ar siúl in Hall an Pharóiste, Coill an Chlochair, óna seacht go dtí a hocht.

Tá sé deacair daoine a mhealladh isteach.'

Tá sé mar aidhm ag an chraobh nua na ranganna a chur

ar a mbonnaí mar is ceart sula dtabharfaidh siad obair eile. Is féidir eolas a fháil ach glaoch ar Chonn Mac Gabhann ag 07810608030 (0447810608030 ón Deisceart).

An Bailiúchán Náisiúnta Tá súil ag lucht Ard-Oifig Chonradh na Gaeilge gur éirigh go thar barr leis an mBailiúchán Náisiúnta i mbliana agus gur baineadh úsáíd cheart as an deis seo go leor airgid a bhailiú le cabhrú le Craobhacha an Chonartha go leor imeachtaí a eagrú le linn na bliana seo chugainn.

Maidir le sciar na hArd-Oifige den bhailiúchán ba mhór an chabhair é dá mbeifí in ann é a chur ar aghaidh a luaithe agus is féidir.

Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge 2007 (ar lean) tuiscint chruinn a bheith againn ar logainmneacha go háirithe. Léirigh sé go dtiocfadh neart a fhoghlaim maidir le stair na háite, cúrsaí eacnamaíochta a bhí ann agus caidreamh idir dhaoine agus iniúchadh déanta ar thochailtí. Chuir daltaí anspéis i gcuairt Thámáis agus is cosúil anois go bhfuil cuairt ar thochailt le bheith eagraithe sa chomharsanacht gan mhoill.

Bhí Seisiúin Ceoil eagraithe i gcomhar le Comhaltas Ceoltóirí Éireann sa Teach Beag agus John Joe Forde i measc na gceoltóirí a bhí i láthair. Bhí scéalaíocht, amhránaíocht, neart craic is ceoil ann i rith na hoíche.

D'éirigh go hiontach leis an Spraoicheist agus cúig bhunscoil ón cheantar ag glacadh páirte in imeachtaí an lae: Scoil Náisiúnta Chill Críosta, Gaelscoil Riabhach, Scoil Náisiúnta Naomh Seosaimh, An Ghráig, agus Scoileanna Náisiúnta Naomh Breandáin is Naomh Íde ó Bhaile Locha Riach. D'eagraigh Comhar Creidmheasa Naomh Breandáin, an ócáid seo i gcomhar le Gael Linn agus bhí deis acu uilig taispeántas a léiriú dóibh siúd bailithe.

Bhí idir cheol agus amhránaíocht ó na daltaí sular fógraíodh buaiteoirí an lae: Foireann ó Scoil Náisiúnta Naomh Íde.

Bhí oíche airneáin: amhránaíocht, ceol is damhsa i dTigh Kinsella's le Cleamairí Locha Riach agus Rinceoirí Fraughan eagraithe ag 'Active Retirement Ass.' Cuireadh iontas ar an lucht eagraithe go raibh breis is céad duine i láthair i mBaile Locha Riach le sult a bhaint as imeachtaí na hoíche.

Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig

20.45 Díospóireacht an Olltoghcháin - Tabharfaidh Seán Ó Neachtain, MEP, thar ceann Fhianna Fáil, aghaidh ar Dinny McGinley, TD de chuid Fhine Gael.

Táthar cinnte go mbeidh an díospóireacht seo iontach beomhar agus go dtabharfar le fios go sonrach cén áit a seasann an dá pháirtí pholaitiúla is mó sa tír ar mhórcheisteanna na Gaeilge.

22.30 Fáiltiú agus Ceol - Rachaidh muintir na háite i mbun ceoil ag an bhfáiltiú agus, mar is gnách, cuirfear sóláistí ar fáil.

(amharc an grianghraf thuas) agus Seó an Oireachtais.

Ta cáil idirnáisiúnta bainte amach ag Líadan dá gcuid ceoil agus cuirfear siamsaíocht den chéad scoth i láthair trí Sheó an Oireachtais. Beidh neart daoine a bhuaigh duaiseanna Oireachtais thar na blianta ag glacadh páirte sa Seó agus is féidir a bheith cinnte go mbeidh an-oíche go deo ann. (is féidir ticéid don dinnéar agus don cheolchoirm amháin a ordú tríd an Ard-Oifig nó trí ghlaoch a chur ar Chonradh na Gaeilge, Maigh Eo, ar 094 9022444.

Is mar seo a leanas a bheidh clár an tSathairn: 10.00 Gnó na hArd-Fheise - Pléifear rúin éagsúla na hArd-Fheise ar maidin.

12.55 Lón - Beidh sos ó ghnó na hArd-Fheise ar feadh uair go leith.

14.25 Ceardlanna ar Fhorbairt an Chonartha - Tar éis lóin déanfar plé i gceardlanna ar na bealaí is fearr leis an mhóreagraíocht a fhorbairt.

Costas Lóistín agus Bia

Líadan 20.00 Dinnéar na hArd-Fheise - Beidh dinnéar ceithre chúrsa ar fáil.

22.00 Ceolchoirm na hArd-Fheise - i mbun ceoil ag an Ard-Fheis ar an oíche mhór seo beidh Líadan

Is mar seo a leanas a bheidh clár an Domhnaigh: 10.30 Aifreann - Cuirfear Aifreann Gaeilge ar fáil do lucht na hArd-Fheise.

11.30 Turas Bus - Beidh an chraobh áitiúil de Chonradh na Gaeilge ag eagrú turais bus timpeall an cheantair agus is féidir a bheith cinnte go mbeidh go leor radharcanna áille le feiceáil ar an turas sin.

Má tá aon cheist agat faoi rud ar bith a bhaineann leis an Ard-Fheis idir cúrsaí lóistín go cúrsaí rúin ná bíodh leisce ar bith ort teagmháil a dhéanamh le lucht na hArd-Oifige. Úsáid an deis seo ag an Ard-Fheis do chuid smaointe a chur in iúl agus bí ann le fonn!!

Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig

3.