Eagrán 3.4.
13 Feabhra 2008
Seasann an Conradh le cearta Gaeilgeoirí an Tuaiscirt Beidh mórshiúl ceiliúrtha ar son na héagsúlachta agus na Gaeilge ar siúl i mBéal Feirste Dé Sathairn 16ú Feabhra agus tá bus ann á eagrú ag Conradh na Gaeilge. Fágfaidh an bus Ceannáras an Chonartha ó 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2 ag a 10 a chlog ar maidin agus fillfidh sé arís um thráthnóna. Dúirt Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge: "Tá sé fíorthábhachtach ár dtacaíocht a thaispeáint don pharáid mar chuid den fheachtas le hAcht Gaeilge a bhaint amach sa Tuaisceart. Ag am go bhfuil ionsaí á dhéanamh ar an nGaeilge i gcúrsaí oideachais ó theas agus maidir le cúrsaí ateangaireachta san Aontas Eorpach, is cóir dúinn uile an deis a thapú tacú le Gaeilgeoirí an Tuaiscirt agus seasamh a ghlacadh ar son na teanga." Dúirt Síne Nic an Ailí, Feidhmeannach Forbartha nua
SAN EAGRAN SEO:
an Chonartha: "Tá busanna eile ag fágáil ó áiteanna eile sa tír agus is léir go bhfuil anspreagadh i ndaoine teacht le chéile lena léiriú gur fiú ár dteanga dhúchais agus go bhfuileadar go mór ar a son. Tá an Ghaeilge á ceiliúradh mar dhlúthchuid d'ilchultúrachas nua na hÉireann ag an bparáid agus tá ardmholadh ag dul go POBAL as dul i
1. Seasann an Conradh le cearta Ghaeilgeoirí an Tuaiscirt
gcomhar le heagraíochtaí Gaeilge agus le grúpaí eitneacha éagsúla chun an ilchultúrachas sin a chur chun cinn i gcomhpháirt lena chéile. Táimid uile ag iarraidh béim a leagan ar an tábhacht a bhaineann le comhoibriú agus comhchothú cultúrtha in Éirinn." Fágfaidh an mórshiúl ceiliúrtha Cultúrlann McAdam Ó Fiach ag a haon a chlog ar an lá.
8. An t-Ionad Saor-Chomhairle Dlí
2. Uachtarán an Oireachtais 2008 insealbhaithe 3. Seachtain na Gaeilge agus Ceol ‘08 á seoladh 4. Bailiúchán Náisiúnta 5. 38ú Oireachtas Rince na Cruinne 6. Oireachtas na Cásca 7. Príomhphointí an Dréacht-Bhunreachta Nua
9. Lá Nua 10. Stáisiún Nua Raidió Náisiúnta don Aos Óg ar an Aer 11. Crosfhocal Mhí Feabhra
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Le cabhair ó:
1
Uachtarán an Oireachtais 2008 Insealbhaithe Insealbhaíodh Uachtarán an Oireachtais 2008, Donnchadh Ó hAodha, ag searmanas speisialta i gColáiste na hOllscoile, Corcaigh, Dé Céadaoin, 6 Feabhra 2008. Is as Cathair Chorcaí ó dhúchas é an tUachtarán nua, fear ildánach a bhfuil aithne mhór air de bharr a chuid oibre i gcur chun cinn na Gaeilge, go háitiúil i gCúige Mumhan, agus go náisiúnta sna róil éagsúla a bhí aige i gConradh na Gaeilge thar na mblianta. I láthair na huaire is ball fíorghníomhach é Donnchadh ar Choiste Gnó an Chonartha agus is Stiúrthóir é ar Clódhanna Teo. Ag Oireachtas na Gaeilge sa bhliain 2006, an uair dheireanach a bhí sé ar siúl i gCorcaigh, bronnadh gradam ar Dhonnchadh mar aitheantas ar an méid rudaí a bhí bainte amach aige ar son na Gaeilge sa chathair.
Seachtain na Gaeilge agus Ceol '08 a sheoladh Tá se de phléisiúr ag Comhairle Contae Átha Cliath Theas i mbliana a fhógairt gurb í a sheolfaidh Seachtain na Gaeilge agus Ceol 08 ag 17.00, 6 Márta, 2008 i Halla an Chontae, Tamhlacht. Oíche mhór shiamsaíochta a bheidh inti mar go mbeidh scoth na n-amhránaithe, na gceoltóirí agus na rinceoirí a bhfuil a gcáil leata ar fud fad na tíre seo agus na cruinne ar an ardán - leithéidí Declan O'Rourke, Fiach, Lir, Rinceoirí Gaelacha Bastable Warren, Gerry O Connor, Johnny Connolly, Mattie Joe Shéamuis Ó Flatharta, Marcus Ó hIarnáin, Aisteoirí Chrónáin, Rincedance agus daoine eile nach iad. Dáithí Ó Sé a bheidh ina Fhear Tí. Mura mbeidh sibh sna tríthe ní lá go maidin é!! Ceiliúradh na Gaeilge agus an Chultúir is
2
ea Seachtain na Gaeilge a bhíonn ar bun go háitiúil agus go náisiúnta chomh maith leis an seoladh a dhéantar go bliantúil ar dhlúthdhiosca Sheachtain na Gaeilge; Ceol 08 atá air i mbliana agus tá scoth cheoil agus amhrán na hÉireann air. Seolfaidh Billy Gogarty, Méara Chomhairle Contae Átha Cliath Theas Seachtain na Gaeilge. Beidh an cead isteach chuig seoladh SnaG 08 in aisce ach is gá áit a chur in áirithint ar Gaeilge@sdublincoco.ie nó glaoch ar 086-8228916.Tá a thuilleadh eolais le fáil ó Oifig na Gaeilge i gComhairle Contae Átha Cliath Theas - féach na sonraí teagmhála thuas nó téigh isteach ar www.athcliaththeas.ie. Freisin, is féidir teagmháil a dhéanamh le foireann Sheachtain na Gaeilge.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Bailiúchán Náisiúnta 2008 Beidh an Bailiúchán Náisiúnta ar siúl i mbliana ar 15, 16, 17 Márta. Is deis iontach í chun airgead a bhailiú do do chraobh féin, do na Coistí Dúiche agus don Chonradh náisiúnta! Tá súil againn go mbeidh gach craobh den Chonradh in ann dul amach agus bailiúchán maith a dhéanamh ar son Chiste na Teanga. Beidh cúpla athrú ann i mbliana: tá lipéid agus postaeir nua á ndearadh faoi láthair agus cuirfear bunphacáiste saor in aisce amach chuig gach craobh. Fuair do Craobh foirm ordaithe le déánaí. Ní mór duit í sin a líonadh agus a sheoladh chugainn roimh 7 Márta chun an bunphacáiste seo a fháil. Tá sé mar aidhm againn gach paróiste sa tír a chlúdach. Tá sé fíorthábhachtach go bhfeictear baill an Chonartha ag bailiú ar ár son. Beidh Brenda Ní Ghairbhí, Feidhmeannach Oifige san Ard-Oifig, i dteagmháil le do chraobh go luath le fiosrú cad iad na paróistí a bheidh á gclúdach agaibh. Leis an eolas sin, beimid ábalta plean náisiúnta a chur le chéile le cinntiú go mbeidh bailiúchán ar siúl i ngach uile pharóiste, idir na craobhacha agus, ina dhiaidh sin, grúpaí Gaelacha eile a chabhróidh sna paróistí breise. Bhí ardú suntasach le feiceáil sa mhéid a
bailíodh le roinnt blianta anuas agus, dar ndóigh, tá sé fíorthábhachtach go leanfar leis an dul chun cinn sin. Más maith leat labhairt le Brenda maidir le bhur mbailiúchán áitiúil, ná bíodh leisce ort glaoch uirthi san Ard-Oifig ag 014757401 nó ríomhphost a chur chuici ag brenda@cnag.ie 38ú Oireachtas Rince na Cruinne ar siúl i mBéal Feirste Beidh an 38ú Oireachtas Rince na Cruinne ar siúl i mBéal Feirste, i Halla CoisUisce ó 23ú-30ú Márta. Is ocáid oll-mhór í le breis is 4000 rinceoirí ar fud an domhain ag teacht le chéile chun páirt a ghlacadh. Tá tuilleadh eolais le fail ar shuíomh idirlín An Coimisiún Le Rincí Gaelacha, www.clrg.ie. Oireachtas na Cásca 2008 Beidh Oireachtas na Cásca ar siúl i mbliana ar an Satharn, 29 Márta, 2008 i mBaile Dhún na nGall. I measc na gcomórtas éasgsúl do dhaoine fásta a bheidh ar siúl ag an Oireachtas i mbliana beidh amhránaíocht aonair (gan tionlacan), comórtais na gcór (ranna éagsúla), an phíb uilleann, veidhlín, cláirseach/cruit, ceol beirte agus damhsa seit. Is é 14 Feabhra an dáta deiridh le haghaidh iontrála agus, le haghaidh tuilleadh eolais déan teagmháil le hoifig an Oireachtais ag 01 4753857, nó, ag eolas@antoireachtas.ie.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
3
Na Príomhphointí sa dréacht den Bhunreacht nua Is iad seo a leanas na príomhphointí sa dréacht den Bhunreacht nua a bheidh ag gabháil os comhair Ard-Fheise Speisialta ar 12 Aibreán, 2008: (a) Ainm, Aidhm agus Cuspóir na hEagraíochta "Tá cur síos i bhfad níos cuimsithí ar chuspóirí agus ar shaintréithe na hEagraíochta. (b) Baill "Tá cur síos gonta ann ar na riachtanais le bheith mar bhall den Eagraíocht (c) Bunrialacha na hEagraíochta "Tá soiléireacht agus ord curtha ar na bunrialacha a bhaineann le gach aonad den eagraíocht, le cúrsaí airgid, clárúcháin agus riaracháin san áireamh. (d) Craobhacha "Tá cinnteacht tugtha don Chraobh mar bhunaonad na hEagraíochta agus tá ord agus eagar curtha ar dhualgais na gCraobhacha. (e) Coistí Contae "Tá an teideal ' Coiste Dúiche' athraithe go 'Coiste Contae' ar mhaithe le soiléireacht don Eagraíocht agus don phobal agus tá ord agus eagar curtha ar dhualgais na gCoistí Contae. "Chomh maith leis sin tá solúbthacht ann le ceantracha faoi leith a aithint leis na cearta agus na dualgais ceannann céanna le Coistí Contae. (f) Coistí Cúige "Tá an teideal 'Dáil Cúige' athruithe go
4
'Coiste Cúige' ar mhaithe le soiléireacht don Eagraíocht agus don phobal agus tá ord agus eagar curtha ar dhualgais na gCoistí Cúige. (g) Baill Aonair "Beidh daoine aonair in ann glacadh ballraíochta sa Chonradh ach glacadh leis na coinníollacha mar atá leagtha amach sa Bhunreacht agus le cead ón gCoiste Gnó. (h) An Coiste Gnó "Beidh ina mbaill den Choiste Gnó: Uachtarán na hEagraíochta arna thoghadh ag na teachtaí uile ag an Ard-Fheis; Tánaiste na hEagraíochta arna thoghadh ag an gCoiste Gnó; Teachta amháin thar ceann gach coiste cúige agus thar ceann gach coiste contae; Dáréag arna dtoghadh ag na teachtaí eagraíochta ag an ArdFheis; Beirt arna dtoghadh ag na baill aonair ag an Ard-Fheis; Teachta amháin thar ceann gach eagraíochta a thagann faoi scáth Chonradh na Gaeilge faoi réir an Bhunreachta seo; Triúr, ar a mhéid, a chomhthoghfar ag an gcéad chruinniú den Choiste Gnó tar éis na hArd-Fheise bliantúla. "Tá ord agus eagar curtha ar dhualgais an Choiste Gnó. (i) An Buanchoiste "Beidh ina mbaill den Bhuanchoiste: An tUachtarán; An Tánaiste; Cúigear ball eile den Choiste Gnó a thoghfaidh an Coiste Gnó as a measc féin ag an gcéad chruinniú den Choiste Gnó tar éis na hArd-Fheise
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Príomhphointí ar lean "bliantúla; Ard-Rúnaí na hEagraíochta; Ball foirne eile de chuid na hEagraíochta (a thoghfaidh fostaithe na hEagraíochta go bliantúil le vóta rúnda); "Tá ord agus eagar curtha ar dhualgais an Bhuanchoiste. (j) Uachtarán agus Tánaiste "Tá ord agus eagar curtha ar dhualgais an Uachtaráin agus ar dhualgais an Tánaiste. (k) An Ard-Fheis "Is iad a bheidh mar theachtaí eagraíochta ag an Ard-Fheis ach iad a bheith cláraithe faoi réir an Bhunreachta seo leis an Ardoifig: An tUachtarán reatha; An Tánaiste reatha; An dáréag ball den Choiste Gnó a toghadh ag na teachtaí ar bhaill chraoibhe iad ag an Ard-Fheis bhliantúil roimhe sin; Beirt teachtaí eagraíochta thar ceann gach craoibhe, gach coiste contae agus gach coiste cúige; "Is iad a bheidh mar theachtaí aonair ag an Ard-fheis gach ball eile craoibhe, coiste Contae nó coiste Cúige agus gach ball aonair eile; "Beidh cead ag gach teachta vóta a chaitheamh ar na rúin ar fad; "Teastóidh móramh na dteachtaí i láthair chomh maith le móramh na dteachtaí eagraíochta i láthair chun rún a bhaineann le riaradh na hEagraíochta a rith agus teastóidh móramh dhá thrian na dteachtaí i láthair agus dhá thrian na dteachtaí eagraíochta i láthair chun leasú bunreachta a rith. (l) An Bunreacht a Leasú "Beidh cead an bunreacht a leasú uair gach ré bliain ó 2008 amach (m) Iontaobhas "Bhí an líne a leanas curtha isteach sa Bhunreacht nua le cosaint a thabhairt do na hiontaobhaithe 'de réir na dtreoracha réasúnacha agus dlíthiúla a thabharfaidh an Coiste Gnó.
(n)Scáth-Eagraíochtaí Chonradh na Gaeilge "Tá cur síos tugtha ar an ngaol idir an Conradh agus na heagraíochtaí a chur an Conradh ar bun thar na blianta sa Bhunreacht nua "Tá Seachtain na Gaeilge Teo. agus An Comisiúin le Rincí Gaelacha luaite don chéad uair sa Bhunreacht nua. (o) An Bailiúchán Náisiúnta "Tá ord agus eagar curtha ar an mBailiúchán Náisiúnta. (p) Eile "Tá úsáid an idirlín luaite sa Bhunreacht nua. Is gné fhíorthábhachtach agus lárnach bunreacht d’eagraíocht ar bith agus, mar sin, bíodh mar phríoracht ag gach ball de Chonradh na Gaeilge a bheith i láthair ag an Ard-Fheis speisialta seo le vóta a chaitheamh. Le haghaidh tuilleadh eolais déan teagmháil le Síne san Ard-Oifig.
Is sraith d'imeachtaí spleodracha í GaelSpraoi a bheas ar siúl i mBaile Átha Cliath le linn Fhéile Phádraig. Beidh na himeachtaí á réachtáil trí Ghaeilge agus ag spreagadh na teanga ar shlíte nua éagsúla spraoiúla. Tá an clár curtha le chéile i dtaca le Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge agus beidh fáilte roimh gach éinne freastal air. Is iomaí ceardlann, turas, ceolchoirm agus scannán a bheas ann agus iad uile in oiriúint do Ghaeilgeoirí idir óg agus aosta, lucht an chúpla focal agus cainteoirí dúchais araon! Sonraí an chláir iomláin le fáil ar www.stpatricksfestival.ie
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
5
Éilíonn an Conradh cruinniú éigeandála de chuid Bhord an Fhorais Tá Conradh na Gaeilge ag tacú le LÁ NUA atá i mbaol a dhúnta mar gheall ar chinneadh Fhoras na Gaeilge gan tacú le plean tarrthála don nuachtán agus atá ag éileamh cruinniú éigeandála de chuid Bhord an Fhorais ar an ábhar. Cé gur gheall an Foras go gcuirfear an scéal faoi bhráid an Bhoird ag an gcéad chruinniú eile, níl a leithéid le tarlú go dtí an 14 Márta, uair go mbeidh an dochar déanta agus go mbeidh sé ródhéanach do LÁ NUA. Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge: "Ba chóir ar a laghad go n-eagrófar cruinniú boird éigeandála chun cás an nuachtáin a phlé sula dtagann deireadh leis an nuachtán. Is léir go bhfuil neamhaird á déanamh ag an bhForas ar an sárobair a chuireann an nuachtán LÁ NUA i gcríoch ar bhonn
6
laethúil agus freastal á dhéanamh acu ar phobal na Gaeilge lá i ndiaidh lae." Dúirt Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí an Chonartha: "Tacaíonn an Conradh go huile 's go hiomlán le LÁ NUA. Tá ardmholadh ag dul don mhéid a dhéanann an nuachtán agus iad ag saothrú go dícheallach ar son na Gaeilge ar bheagán airgid faoi láthair." Tá an Conradh ag éileamh ar Fhoras na Gaeilge an t-aitheantas agus an tacaíocht cuí a léiriú don nuachtán LÁ trí chruinniú boird éigeandála a reáchtáil gan a thuilleadh moille. Is féidir tacú le Lá Nua tríd an achainí idirlín seo a leanas a shíniú; http://www.petitiononline.com/ln0502/p etition.html. Tá sé tábhachtach go leanfaidh Lá Nua leis an éacht atá á dhéanamh acu nuachtán laethúil Gaeilge a chur ar fáil do phobal na Gaeilge.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Stáisiún Nua Raidió Náisiúnta don Aos Óg ar an Aer Beidh an Stáisiún Raidió Náisiúnta don AosÓg ag díriú ar cheol, ar shiamsaíocht agus ar mhianta daoine óga agus beidh sé ag feidhmiú trí Ghaeilge (an macasamhail de Spin1038 agus eile). Is cúis áthais dúinn a chur in iúl go mbeidh an stáisiún ag tosú ag craoladh 7 lá sa tseachtain agus 24 uair a chloig ar an idirlíon ón 3 Márta i rith Sheachtain na Gaeilge ar aghaidh. Beifear in ann teacht ar an stáisiún ag www.raidioX.com Comórtas: Táimid ag lorg ainm faoi láthair don stáisiún. Is féidir aon mholadh d'ainm a chur ar aghaidh chuig raidio@cnag.ie faoin Luan, 17 Márta 2008. Beidh iPod Nano le buachaint ag an duine leis an ainm is fearr. Eile: Glacadh leis na bunphrionsabail seo a leanas don stáisiún: a. Go mbeidh s t á i s i ú n náisiúnta curtha ar bun don 32 contae ar fad b. Go mbeidh sé ag díriú ar an aoisghrúpa 15 go 35 bliana d'aois c. Go bhfeidhmeoidh an stáisiún trí Ghaeilge go príomha, ach nach mbeadh cosc iomlán ar úsáid theangacha eile d. Go dtabharfadh an stáisiún ardán do cheoltóirí ag canadh trí Ghaeilge e. Go gcuirfidh an stáisiún go mór le líon
éisteoirí Gaeilge Le deimhniú i ndiaidh taighde: f. Go mbeidh an stáisiún neamhspleách ar bhonn brabúsach agus inchothaithe g. Go mbeidh an stáisiún le fáil ar an gcóras analóg agus ar an gcóras digiteach (teilifís digiteach, DAB, fóin póca san áireamh) Ionadaithe den Ghrúpa Oibre: Cathaoirleach: Lisa Ní Choisdealbha Leaschathaoirleach: Roseanne Smith Rúnaithe: Síne Nic an Ailí & Julian de Spáinn Oifigigh Caidrimh Poiblí: Michelle Nic Shuibhne agus Seán Ó hAdhmaill Cisteoir: Jamie Ó Tuama Oifigigh Bailithe Airgid: Aodhán Ó Deá & Caoimhín Ó Cadhla ÉIST LINN AG raidioX.com ÓN 3 MÁRTA AR AGHAIDH!!! p.s. Beimid ag bailiú airgid ar an Satharn, 15 Márta 2008, chun cabhrú leis an stáisiún. Tá lán fáilte roimh aon duine ar féidir léi/leis cabhrú linn ar an lá. Tá deis ag gaeil óga na tíre seo a rian a fhágáil ar thodhchaí na Gaeilge tríd an bhfeachtas seo agus, mar sin iarrtar ar dhaoine óga ar fud na tíre tacú leis an stáisiún nua seo.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
7
Crosfhocal Mhí Feabhra
Trasna 1 4 7 8 9 10 13 14 15
duine gan chéill (6) lapa éin nó cait; ordóg portáin (4) éinín bhídeach donn (8) múchadh (4) compord; suaimhneas (2) fonn; tiúin (3) agus (2) talamh; críoch; feirm; eastát (7) feithid bheag bhídeach (9)
Síos 2 3 4 5 6 11 12 16
seachtar (11) anáil; puth (2) iomlán; uileghabhálach (12) muc óg (5) canna beag; áit itheacháin (8) ofráil do Dhia ar an altóir (7) doiciméad (7) fear atá i gceannas ar mhainistir (2)
Más spéis leat dearbhán de luach €30 a bhuachan don Siopa Leabhar cuir an crosfhocal agus é líonta isteach i gceart agat chuig: An Crosfhocal, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2.
8
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie