Eagrán 3.11
15 Meán Fómhair 2008
Cearta chun Tosaigh ag Ard-Fheis 2008 Beidh an bhéim ar chearta agus pleanáil teanga ag ArdFheis Chonradh na Gaeilge 2008, leis an gCoimisinéir Teanga Seán Ó Cuirreáin ag oscailt na hArd-Fheise ar an Aoine ag 9.00in. Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge – Moltaí an Chonartha téama na hArdFheise i mbliana agus beidh fóram ar an ábhar á reáchtáil ag an Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta san Óstán i ndiaidh na hoscailte oifigiúla ar an 26 Meán Fómhair. Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán 2005 - 2008: “Tá Conradh na Gaeilge tiománta do chearta phobal na Gaeilge a bhaint amach i gcónaí agus is mór againn go bhfuil an Coimisinéir Teanga le hArd-Fheis Chonradh na Gaeilge 2008 a oscailt go hoifigiúil dúinn, go háirithe nuair atá an iliomad rún maidir le cearta teanga le plé againn mar chuid den Ard-Fheis i mbliana.” Toghfar Uachtarán nua Chonradh na Gaeilge don bhliain 2009 – 2010 roimh lón Dé Sathairn agus is iad
Pádraig Mac Fhearghusa (Craobh Thrá Lí) agus PT Mac Ruairí (Craobh Bhréanainn) iarrthóirí na hUachtaránachta i mbliana. Dúirt Julian de Spáinn, ArdRúnaí: “Beidh suntas á thabhairt do cheist an oideachais ag an Ard-Fheis freisin agus an meath i gcaighdeán na Gaeilge i mbunscoileanna Béarla na tíre ina chúis mhór imní ag pobal na Gaeilge trí chéile.” Is iomaí imeacht shóisialta a bheas ar siúl mar chuid den Ard-Fheis freisin le fáiltiú agus ceol ar oíche Aoine an 26; seisiún le Maidhc Dainín Ó Sé agus Cairde sa bhreis ar Sheó an Oireachtais i ndiaidh dinnéir Dé Sathairn an 27; agus turas bus eagraithe le dul thart faoin gceantar máguaird maidin Domhnaigh an 28 Meán Fómhair. Más spéis leat freastal ar an Ard-Fheis, déan teagmháil láithreach leis an bhfoireann ag eolas@cnag.ie nó trí ghlaoch ar 01 4757401 agus cuirfear ar an eolas thú mar gheall ar chúrsaí lóistín, srl.
SAN EAGRÁN SEO:
1. Ard-Fheis 2008 2. Éire na bPeileadóirí 2. Saor Chomhairle Dlí 3. Gaeltacht an Chláir 3. Post leis an gConradh 4. Cúrsaí Oidhreachta 5. Gnó Ar-Líne as Gaeilge 5. Lá Traenála 2008 6. Bailte Slachtmhara Gaeilge 6. Post Ghlór na nGael 7. Mórshiúl ó Thuaidh 8. Crosfhocal
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Le cabhair ó:
1
Éire na bPeileadóirí Is cúis mhór áthais do Chonradh na Gaeilge go raibh leagan Gaeilge d’ainm na tíre ar gheansaithe na n-imreoirí Éireannacha sacair ag tús na míosa agus iad ag imirt cluiche in aghaidh na Seoirsia ar an 6 Meán Fómhair. Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán an Chonartha: “Agus tús á chur ag foireann sacair na hÉireann lena hiarrachtaí áit a bhaint amach i gCorn Domhanda 2010, tá baill an Chonartha - agus tá mé cinnte muintir na tíre ar fad - ag súil leis an deis na geansaithe nua seo a cheannach sna siopaí dóibh féin agus dá gclanna chun a dtacaíocht leis an bhfoireann náisiúnta a thaispeáint.” Dúirt Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge: “Shínigh breis agus deich míle duine de lucht leanúna na foirne sacair an achainí ag www.PetitionOnline.com/sacair a bhunaigh an grúpa stocaireachta Cúl agus
2
an Conradh chun an leagan Gaeilge d’ainm na tíre a chur ar na léinte, agus is léir anois nach saothar in aisce a bhí ann. Molann an Conradh Cumann Peile na hÉireann go hard as an aitheantas tábhachtach seo a léiriú don Ghaeilge.” Tá an Conradh ag iarraidh freisin ar eagraíochtaí spóirt eile eiseamláir Chumainn Peile na hÉireann a leanúint i leith na Gaeilge agus dea-chleachtas dátheangach a chothú i réimse an spóirt.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Gaeltacht Chontae an Chláir Sna sála ar fhoilsiú scéim teanga Údaráis Áitiúla an Chláir faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla an mhí seo caite, áit go bhfuair na hÚdaráis breis ‘s 70 aighneacht ón bpobal agus iad ag ullmhú dréacht scéime, ní haon ionadh é go bhfuil Forbairt Teanga Chontae an Chláir bunaithe ag Craobh Chill Mhíchíl chun an Ghaeilge a chur chun cinn sa cheantar agus chun Gaeltacht an Chontae a chothú in athuair, Gaeltacht a bhí faoi bhláth tráth dá raibh. Tá an Coiste Forbartha Teanga ag saothrú go dícheallach le tacaíocht ó Chomhairle Contae an Chláir chun suim sa teanga a athmhúscailt i measc an phobail áitiúil. Is craobh bhríomhar de chuid an Chonartha iad atá tiomanta chuig barr-feabhas a chur
ar an nGaeilge trí dheiseanna taighde, oideachasúla agus oiliúna a chur ar fáil trí Ghaeilge, agus trí idirbheartaíocht a dhéanamh le daoine aonair, le pobail agus gnólachtaí éagsúla leis an bhforbairt shóisialta, chultúrtha agus eacnamaíochta go ginearálta i gContae an Chláir a chur chun cinn trí mheán na Gaeilge. Tá an-bhéim á leagadh acu ar labhairt na Gaeilge agus ar shíor-úsáid na teanga i ngach réimse saoil, i gContae an Chláir agus in áiteanna eile. Más spéis leat tacú le Forbairt Teanga Chontae an Chláir, ní gá ach teagmháil a dhéanamh le Seósamh Mac Ionnrachtaigh, 11 Croí na mBaile, Bóthar an Ghleanna Mhóir, Cill Mhíchíl, Contae an Chláir / acommje@iol.ie / +353 (0)87 1379018
Feidhmeannach Imeachtaí & Riaracháin á Lorg! Tá post mar Fheidhmeannach Imeachtaí agus Riaracháin fógartha ag Áras na nGael, Gaillimh. Is post nua é seo a bheidh dírithe ar chur leis an réimse imeachtaí a gcuireann Conradh na Gaeilge ar fáil san Áras agus i gClub Áras na nGael sa chathair.
Tá iarratais á lorg faoi láthair ó dhaoine ar spéis leo an post nua dúshlánach seo. I measc na tréithe atá ag teastáil uaidh iarrthóirí tá:
• Cumas bainistíochta, margaíochta agus cuntasaíochta • Scileanna cumarsáide, ríomhaireachta agus eagartha • Cumas oibriú as a stuaim féin • Ardchaighdeán Gaeilge, idir chumas labhartha agus scríofa. Tá an post nua seo á thairiscint ar chonradh dhá bhliana agus ar tuarastal €29,820 sa bhliain. Is é Dé hAoine 19 Meán Fómhair dáta deireadh na hiontrála. Má tá ceist ar bith agat faoin bpost seo, téigh i dteagmháil le hÁras na nGael ag +353 (0)91 567824. Is féidir iarratas a dhéanamh ach litir iarratais agus CV a sheoladh chuig An Rúnaí, Gael-Fhorbairt na Gaillimhe, 45 Sráid Doiminic, Gaillimh nó chuig conradh@bradan.iol.ie.
Cuir na scéala chugainn roimh 09 Deireadh Fómhair 2008
3
Cúrsaí Oidhreachta in Oirthear na Gaillimhe D’oibrigh Comhar Creidmheasa Naomh Breandáin agus Gaeilge Locha Riach i gcomhar lena chéile arís i mbliana le linn Sheachtain Oidhreachta chun imeachtaí éagsúla a eagrú le tábhacht oidhreachta an cheantair a chomóradh. Pléadh idir gnéithe timpeallachta, staire agus cultúrtha ag an Oíche Oidhreachta Déardaoin 28 Lúnasa. Thug an chéad aoichainteoir Tamas Paterváry, seandálaí, léargas speisialta ar thábhacht logainmneacha na háite, fad ‘s a chuir an Dochtúir Anita Donaghy ó Birdwatch Ireland síos ar chás an traonaigh in Éirinn agus ar an bhaol go bhfuil sé ag dul in éag in Oirthear na Gaillimhe go hiomlán. Léirigh Monica Hynes ó Ionad Oidhreachta na Gráige cúrsaí ginealaíochta an cheantair agus í ag cur síos ar na tograí staire eile idir lámha ag an ionad in Oirthear na Gaillimhe. Eagraíodh Siúlóid Sléibhe thart ar Sliabh Eachtaí i gceantar Ghráig na Muilte Iarainn ar an Satharn. Dermot Moran, staraí áitiúil, a bhí i gceannas ar an shiúlóid seo a stiúradh agus shiúl slua Bealach Sháirséalaigh in éindí leis. I ndiaidh Chath Eachroma, deirtear gur éalaigh cuid den airm le Pádraig Sáirseal, gur stop sé i gCathair na Garraí, i mBallán, gur chuir sé bróga na gcapall droim ar ais agus gur lean siad ar aghaidh trí na Sléibhte Eachtaí ar a mbealach go Luimneach. Chreid na fórsaí eile go raibh siad ag taisteal treo eile. Cleas eile a rinneadh ná gur chuir sé éide airme ar chiorcal cloiche taobh le Baile Locha Riach sa dóigh is gur chreid a naimhde go raibh cuid acu ag seasamh an fhóid ansin. Níor lean an siúlóid sléibhe chomh fada le Luimneach ach fuair gach duine léargas bhreá ar an cheantar uile mórthimpeall orthu.
4
Chríochnaigh an comóradh oidhreachta le Toraíocht Taisce thart ar an mbaile áras cois Locha Riach Dé Domhnaigh agus bhí suas le 14 fhoireann idir óg is aosta páirteach san imeacht. Bhí an-chraic ag baint leis an tóraíocht agus cuireadh deochanna agus smailceanna bia ar fáil sa Chomhar Creidmheasa ina dhiaidh. Is fiú go mór a luaigh freisin go raibh Slógadh Eachtaí aitheanta i measc bhuaiteoirí Gradaim Oidhreachta an Chontae le deireanas agus ba mhaith le Gaeilge Locha Riach iad a thréaslú as gach a rinne siad leis an ngradam sin a bhaint amach. D’eagraigh Slógadh Eachtaí comhdháil oidhreachta trí bhliain i ndiaidh a chéile do ghrúpaí pobail sa chomharsanacht sléibhtiúil agus plé ar gnéithe cultúrtha, cúrsaí staire is ar théamaí timpeallachta an cheantair. Ar ndóigh, coinnítear teagmháil rialta le grúpaí trí www.aughty.org freisin. Aithníonn Comhairle Chontae na Gaillimhe an obair ceannródaíochta atá déanta ag grúpaí pobail agus ag daoine aonaracha le cuspóirí oidhreachta a chur chun cinn leis na gradaim oidhreachta gach bliain. Tá Slógadh Eachtaí thar a bheith bródúil go bhfuil a n-iarrachtaí féin aitheanta agus stádas nach beag tugtha dóibh i mbliana. Agus an Gradam ina ngleic, dúirt Dermot Moran, Cathaoirleach Shlógadh Eachtaí: “Is mór an spreagadh a leithéid de ghradam a fháil, agus ní minic go bhfuil aird tugtha ar an cheantar seo in Oirthear na Gaillimhe. Creidim go dtugann an duais seo aitheantas don sár-obair atá déanta ag daoine ar bhonn dheonach agus go gcothóidh sé a thuilleadh spéise i gcúrsaí oidhreachta sa chomharsanacht.” Comhghairdeas leo!
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Gnó Ar-Líne As Gaeilge
Lá Traenála na Mac Léinn
Don chéad uair riamh beidh gradam don úsáid is fearr den Ghaeilge sa Ghnó ar-líne san áireamh i nGradaim Net Visionary eagraithe ag Cumann Idirlín na hÉireann (IIA) i gcomhpháirt le Fiontraíocht Éireann. Seo í do dheis leis na gnólachtaí is fearr agus is
Gaelaí ar-líne a cheiliúradh agus a thabhairt chun suntais leis an IIA! Bronnfar 17 nduais ar an iomlán ar raon leathan comhlachtaí agus eagraíochtaí Éireannacha ag na Gradaim Net Visionary ag mór-ócáid in Ospidéal Ríoga Cill Mhaighneann, Baile Átha Cliath ar 30 Deireadh Fómhair 2008 agus beidh gradam na Gaeilge ina measc i mbliana faoi teideal Úsáid is Fearr den Ghaeilge sa Ghnó ArLíne. Bronnfar an duais ar an gcomhlacht is mó a léirigh nuálacht ar leith in úsáid na Gaeilge ar-líne i gcomhthéacs gnó agus glacfar le hainmniúcháin do dhuine nó chomhlacht atá an Ghaeilge úsáidte acu mar uirlis chumarsáide nó gnó sa bhliain díreach imithe. Ainmníonn agus toghann lucht ghnó na hÉireann na comhlachtaí sa seacht gcatagóir déag uile. Cuireadh fáilte roimh ainmniúcháin go dtí 12 Meán Fómhair 2008 agus foilseofar gearrliosta ar 29 Meán Fómhair nuair a osclófar an vótáil sa seacht gcatagóir déag, Gradam na Gaeilge san áireamh. Is féidir vóta a chaitheamh ar son na gnólachtaí is fearr ó thaobh úsáid na Gaeilge de ar-líne ag www.netvisionary.ie agus tá vótáil saor in aisce ‘s oscailte do chách. Tuilleadh eolais ó Roseanne Smith, Bainisteoir Ballraíochta, Margaíochta agus Cumarsáide ag +353 (0)1 5424154 / roseanne@iia.ie.
17 – 18 Deireadh Fómhair 2008 Óstán an Best Western Academy Plaza, Sráid Uí Chonaill, Baile Átha Cliath 1 Tá Lá Traenála na Mac Léinn á eagrú ag Conradh na Gaeilge arís i mbliana le caoinchabhair ó Ghlór na nGael agus tá fáilte á chur againn roimh mhic léinn ó fud fad na tíre freastal ar an ócáid seo Dé hAoine 17 & Dé Sathairn 18 Deireadh Fómhair. Beidh ceardlanna agus cainteanna éagsúla maidir le reáchtáil imeachtaí Gaeilge, eagrú an chumainn Ghaelaigh agus cúrsaí ginearálta na Gaeilge ar siúl in Óstán an Best Western Academy Plaza agus cuirfear lóistín ar fáil do gach cumann Gaelach ag taisteal ó lasmuigh de Chontae Átha Cliath le freastal ar an ócáid. Beidh imeachtaí sóisialta á reáchtáil freisin thar an deireadh seachtaine le deis a thabhairt do na Cumainn Ghaelacha uile aithne a chur ar a chéile agus cabhrú lena chéile an teanga a chur chun cinn sna coláistí éagsúla fud fad na tíre. Más spéis leatsa nó le héinne eile ón gCumann Gaelach agatsa páirt a ghlacadh sa traenáil thábhachtach seo, ní gá ach teagmháil a dhéanamh le sine@cnag.ie roimh 26/09/08 ionas gur féidir linn na seomraí cuí a chur in áireamh daoibh.
Cuir na scéala chugainn roimh 09 Deireadh Fómhair 2008
5
Bailte Slachtmhara le Gaeilge Fógraíodh Coiste Bhailte Slachtmhara Inse go hoifigiúil mar bhuaiteoir an ghradaim Tidy Towns le Gaeilge faoi urraíocht Fhoras na Gaeilge le déanaí. Fógraíodh an gradam ag searmanas na mBailte Slachtmhara in Óstán an Burlington agus bronnfar duais €2,000 ag ócáid réigiúnach go luath.
eile, bhí Cathair na Mart, Co. Mhaigh Eo don Bhaile Mór is fearr; Áth Buí, Co. na Mí don Bhaile Beag is fearr agus An Spidéal, Co. na Gaillimhe don Sráidbhaile is fearr. B’í an obair atá ar siúl ar an talamh i measc an phobail is tábhachtaí mar bunchloch na heagraíochta seo ariamh, agus tá sí go deimhin do thodhchaí na Gaeilge trí chéile. Mar sin tréaslaíonn muid leis na bailte uile a chur iontráil isteach ar na Bailte Slachtmhara le Gaeilge 2008 agus comhghairdeas mór go háirithe le mórbhuaiteoir na bliana seo, pobal na hInse ar fad! Post Forbartha le Glór na nGael
Tugadh isteach an gradam teanga seo mar ghradam iomlán le ceithre chatagóir faoi leith anuraidh agus is léiriú é ar thiomantas na mBailte Slachtmhara d'úsáid na Gaeilge ag leibhéal an phobail. Is tionscnamh é na mBailte Slachtmhara le Gaeilge de bhreis ar an bpríomhchomórta agus d’eagraigh An Clár As Gaeilge tionscnamh Tidy Towns le Gaeilge mar chuid d’iontráil na hInse sa Chomórtas Náisiúnta i mbliana. D’oibrigh siad go dlúth i bpáirt leis an bpobal sa cheantar chun aird a dhíriú ar ról na Gaeilge agus ról phobal na Gaeilge sa timpeallacht áitiúil, trí úsáid shofheicthe na Gaeilge go príomha, agus is léir nach saothar in aisce a bhí ann. Ní hamháin sin ach is cosúil gur éirigh thar cionn le bailte eile le craobhacha láidre de chuid an Chonartha ag feidhmiú iontu sa chomórtas céanna, agus táimid ag súil go néireoidh leo bua i dtaobh na Gaeilge a bhaint amach chomh maith le bua na slachtmhaireachta sna blianta amach romhainn freisin. I measc na mbuaiteoirí
6
Tá post mar Oifigeach Forbartha fógartha ag Glór na nGael, comórtas náisiúnta a bhfuil forbairt agus caomhnú theanga agus chultúr na Gaeilge mar spriocanna lárnacha aige. I measc na réimsí cúraimí a bheas i gceist leis an bpost seo, beidh: • Margaíocht agus cumarsáid • Timireacht náisiúnta • Forbairt polasaithe éagsúla a bhaineann le forbairt na Gaeilge • Cúrsaí oiliúna agus pacáistí traenála a fhorbairt do choistí Ghlór na nGael • Pleananna gníomhaíochta samplacha a réiteach do choistí Ghlór na nGael • Urraíocht bhreise a bhaint amach don chomórtas Tá an post nua seo á thairiscint ar chonradh trí bhliana agus ar scála tuarastail €29,820 - € 47,321 sa bhliain. Is é Dé hAoine 03 Deireadh Fómhair dáta deireadh na hiontrála. Má tá ceist ar bith agat faoin bpost seo, téigh i dteagmháil ag 046 9430974. Is féidir iarratas a dhéanamh ach litir iarratais agus CV a sheoladh chuig An Ceannasaí, Glór na nGael Teo, Ráth Chairn, Baile Atha Buí, Co. na Mí nó chuig fiosru@glornangael.ie.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Cuir na sc茅ala chugainn roimh 09 Deireadh F贸mhair 2008
7
Crosfhocal Mheán Fómhair
Trasna 4 contúirteach; uafásach (8) 5 taispeántas (3) 6 marla (10) 8 bean (2) 10 fearg an-mhór (7) 11 leigheas (3) 12 strainséartha; aisteach (6) 13 scéalaí béaloidis (8) 14 agus (2) 15 cadhnra (7)
Síos 1 doiciméad (7) 2 caoi; seans (4) 3 ainmhí feirme (2) 5 duine glic; slíomadóir (7) 7 an chuid tosaigh den cheann nó de rud ar bith (7) 9 beartán; ceangaltán (8) 10 gé fhiáin bheag (6) 13 gaiste; dol; súil ribe (3)
Más spéis leat dearbhán ar luach €30 don Siopa Leabhar a bhuacaint, líon isteach an crosfhocal i gceart agus seol chuig: An Crosfhocal, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2.
8
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie