Nuachtlitir Feabhra 07.qxp

Crosfhocal Mhí Feabhra Trasna 1 3 5 7 8 12 14 15 16 17 Síos 1 2 3 4 6 9 10 11 12 13

gáir mhaíte (3) beagán; giota beag (3) cur leis an bhfírinne; áiféis (7) measartha; réasúnta (11) bean a bhfuil a fear céile marbh (10) giota; píosa beag (6) amhras; dabht (3) moncaí mór gan eireaball (3) timpeall na háite; ar gach taobh (8) dream; lucht; daoine (3) iarratas; fabhar (5) bean (2) leiceann (4) gaiste; dol; súil ribe (3) cinneadh cúise i gcúirt dlí (11) bothán adhmaid (5) seal ama; tréimhse (3) fráma a úsáidtear chun comhaireamh a dhéanamh (6) duine mallintinneach (5) aon rud a dhíoltar nó a cheannaítear (5)

Nuachtlitir Mhíosúil Chonradh na Gaeilge

Ollchóiriú ar mhúineadh na Gaeilge á éileamh ag Uachtarán an Chonartha

Dearbhán €30 don Siopa Leabhar le buachan. Buaiteoir mhí na Samhna: Diarmuid Ó Dúil, Craobh Na Gaeil Óga Más spéis leat cur isteach ar an duais seo ní mór duit an crosfhocal (agus é líonta amach i gceart agat) a chur chuig: An Crosfhocal, 6 Sráid Fhearchair, Baile átha Cliath 2.

Uachtarán an Chonartha ag Seasamh don Seanad Mar a luadh in eagrán mhí Eanáir den Nuachtlitir beidh Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán an Chonartha ag seasamh do thoghchán an tSeanaid. I measc na dtosaíochtaí a bheadh ag Dáithí dá bhfaigheadh sé suíochán sa Seanad ná: Cúrsaí Oideachais, Comhshaoil, Infrastruchtúir, Sláinte agus Leanaí, Fuinnimh, Gaeilge agus Chúrsaí Idirnáisiúnta.

Maidir le cúrsaí Gaeilge bheadh na nithe seo a leanas mar thosaíocht aige: 1. An Comhchoiste Oireachtais don Gaeilge a athbhunú; 2. Deireadh a chur le himeallú na Gaeilge sa saol poiblí trí chur le seirbhísí trí Ghaeilge de bhun Acht na dTeangacha Oifigiúla; 3. Múineadh na Gaeilge ar scoil a fheabhsú bunaithe ar an gcleachtas is fearr go hidirnáisiúnta: (cuid de) ábhar eile a mhúineadh tríd an sprioctheanga mar chuid de churriculum comhtháite teangacha, scileanna ó bhéal chomh maith le scileanna scríofa a scrúdú ag gach staid agus go marcálfaí na páipéir teanga agus litríochta mar dhá ábhar ar leith i gcás mhic léinn onóracha; 4. Tacaíocht ó Rialtas na hÉireann do Choinbhinsiún Idirnáisiúnta de chuid na Náisiún Aontaithe chun tacú le héagsúlacht teanga; 5. Ainmneacha simplí Gaeilge ar fhorbairtí tithíochta nua; 6. Pacáistiú dátheangach (Gaeilge/Béarla) ar earraí tomhaltóirí faoi mar atá i dtíortha eile le 2 (nó níos mó) theanga oifigiúla acu ar nós na Beilge nó Cheanada;

Iml: 2 Eagrán 4

7. Forbairt inbhuanaithe na Gaeltachta mar phobal Gaeilge trí fhorbairtí pobalbhunaithe theanga-lárnaithe a chur chun cinn agus trí thograí a dhéanfadh díobháil d'úsáid na Gaeilge go háitiúil a chosc.

Is féidir tuilleadh eolais a fháil Dháithí agus faoina fheachtas toghchánaíochta ar www.daithi1.ie NB: Is é 26 Feabhra an data deiridh le haghaidh clárú le vóta a chaitheamh. Mar sin, más mian leat go gclárófaí tú déan teagmhail le lucht na hArd-Oifige ag jamie@cnag.ie nó déan teagmháil le Ollscoil na hÉireann ag 01 439 2424 nó ag records@nui.ie.

4. Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig

Sheol Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, Colm Hamrogue, Uachtarán Aontas na Mac Léinn in Éirinn, agus Nikolai Trigoub-Rotnem, Uachtarán Aontas na Mac Léinn Iar-Bhunscoile feachtas náisiúnta le haghaidh ollchóirithe ar mhúineadh na Gaeilge inár scoileanna.

Táthar ag cuartú tacaíochta ó gach páirtí agus iad ag réiteach don olltoghchán don pholasaí oideachais a d'fhógair siad ag comhdháil nuachta ar 5 Feabhra, 2007 ag 11.00 r.n. san óstán Buswells i mBaile Átha Cliath agus ag cuartú tiomantais go gcuirfí an polasaí sa chéad chlár rialtais eile.

San áireamh sa pholasaí a fógraíodh bhí an trí mholadh seo a leanas: 1. Go múinfí gach ábhar oide trí Ghaeilge i dtimpeallacht lán-Ghaeilge, ag foghlaim tríd an tumoideachas agus faoin tumoideachas, ar feadh tréimhse bliana acadúla san iomlán le linn a gcúrsa oiliúna. Roinntear an tréimhse thar fhad iomlán an chúrsa oiliúna ag tosnú leis an gcéad mhí cinniúnach.

Bíodh an deis ag mic léinn an cúrsa iomlán a dhéanamh trí Ghaeilge más mian leo; 2. Go múinfí ábhar amháin de bhreis ar an nGaeilge, trí Ghaeilge do gach dalta bunscoile, ar bhonn píolótach ar dtús leis an tacaíocht agus an oiliúint is gá; 3. Go bhforbrófaí dhá shiollabas don Ghaeilge ag an dara leibhéal le dhá pháipéar scrúdaithe ar leith don Ardteist agus don Teastas Sóisearach:• "Teanga na Gaeilge" a mhúinfí do gach mac léinn: ag múineadh agus ag measúnú na scileanna tuisceana, labhartha, léite agus scríofa ag baint leasa as an bhFráma Coiteann Eorpach mar thagairt agus ag cuimsiú feasachta teanga.

• "Litríocht na Gaeilge" le déanamh ag gach mac léinn ardleibhéil agus le múineadh go comhtháite le "Teanga na Gaeilge" ag an leibhéal cuí.

Ligfeadh sé seo do mhic léinn Bonnleibhéil agus Gnáthleibhéil díriú ar an teanga a shealbhú agus ní bheadh ach páipéar amháin le déanamh acu ag leibhéil na hArdteiste agus an Teastais

Maoinithe ag:

16 Feabhra 2007

SAN EAGRÁN SEO: 1. OLLCHÓIRIÚ AR MHÚINEADH NA GAEILGE Á ÉILEAMH AG UACHTARÁN AN CHONARTHA 2. MÓRSHIÚL AR SON ACHT GAEILGE SNA SÉ CHONTAE 3. AN BAILIÚCHÁN NAISIÚNTA

An triúr Uachtarán Shóisearaigh. D'aithneofaí uallach oibre na litríochta do mhic léinn ardleibhéil trí "Litríocht na Gaeilge" a mharcáil mar ábhar breise.

Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh na Gaeilge: "Is iomaí céim chun cinn atá tógtha le blianta beaga anuas i dtreo thodhchaí na Gaeilge a chinntiú: TG4, stádas mar theanga oifigiúil den AE, Acht na dTeangacha Oifigiúla atá ag cur le líon agus le caighdeán na seirbhísí poiblí trí Ghaeilge a fheabhsú agus an borradh faoin ngaelscolaíocht.

Ina ainneoin sin, áfach, ní éiríonn leis an earnáil scolaíochta Béarla, ar a bhfreastalaíonn 90% de scoláirí na tíre, fíorbheagán cainteoirí líofa Gaeilge a sholáthar agus is cúis fhrustrachais go minic an siollabas do scoláirí, do thuismitheoirí agus do mhúinteoirí araon.

Tá na leasuithe atá á moladh againn bunaithe ar na cleachtais is fearr ar fud na cruinne, agus d'fhéadfaí iad a chur i bhfeidhm de réir a chéile thar shaolré an chéad rialtais eile agus d'fheabhsóidís as aithne sealbhú na Gaeilge inár scoileanna.

Ní foláir na leasuithe seo a bheith mar dhlúthchuid de, agus mar chéim i dtreo, curaclaim chomhtháite teangacha.

Sealbhaítear teangacha le húsáid agus le cleachtadh. Ní bhíonn ráth ar mhodhanna eile.

Ar lean lch. 2

4. IMEACHTAÍ NA hARD-CHRAOIBHE AGUS EILE 5. CROSFHOCAL MHÍ FEABHRA 6. UACHTARÁN AN CHONARTHA AG SEASAMH DON SEANAD

Vótaíocht Vótaíocht Nua ar Shuíomh Idirlín an Chonartha An bhfuil tú dóchasach go gcuirfí plean náisiúnta an Rialtais i leith na Gaeilge i bhfeidhm?

• Tá • Níl

Má tá tuairim agat maidir leis an gceist seo thuas is féidir vóta a chaitheamh ach gabháil isteach ar Shuíomh Idirlín an Chonartha ag eolas@cnag.ie

1.

Ollchóiriú ar mhúineadh na Gaeilge á éileamh ag Uacht arán an Chonartha (ar lean) Ceapadh comhordaitheoirí feachtais i bhformhór na ndáilcheantar c heana féin agus beidh siad ag spreagadh díospóireachta agus ag leagan béime ar an bpolasaí oideachais seo san fheachtas toghchánaíochta.

Iarrfaidh siad ar gach iarrthóir gealltanas tacaíochta a shíniú don pholasaí seo.

Tacaíonn saineolaithe teanga ar nós An tOllamh David Little, Stiúrthóir Ionad an Léinn Teanga agus Cumarsáide agus Ollamh Comhlach le Teangeolaíocht Fheidhmeach i gColáiste na Tríonóide, agus Caoimhe Máirtín, Comhairleoir Oideachais leis an bpolasaí. I measc na ngrúpaí eile a thacaíonn leis an bpolasaí seo cheana féin tá Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge, Na Gaeil Óga, Ógras, Cumann na bhFiann agus Spleodar.

Bunaíodh an polasaí seo ar chainteanna le daltaí scoile, múinteoirí, príomhoidí, tuismitheoirí, saineo-

laithe teanga, ceardchumainn múinteoirí, aontais mac léinn, eagraíochtaí Gaeilge, baill foirne de choláistí oiliúna múinteoirí, státseirbhísí, polaiteoirí agus le daoine eile ag cruinnithe agus ag comhdhálacha le dhá bhliain anuas.

Tá cóip iomlán den pholasaí ar fáil ar www.cnag.ie

Mórshiúl ar son Acht Gaeilge sna Sé Chontae Beidh mórshiúl ollmhór ar siúl i mBéal Feirste ar 24 Feabhra chun Acht Gaeilge a éileamh do na Sé Chontae. Tá sé fíorthábhachtach go mbeidh an tAcht seo chomh láidir agus is féidir. Tá cearta dleathúla daonna ag croí an Achta seo agus mar sin éilítear ar Rialtas na Breataine na hacmhainní oiriúnacha cuí a chur ar fáil chun go mbainfí Acht láidir amach.

Agus í ag caint faoin tábhacht a bhaineann le tacaíocht an mhórphobail seo agus na haighneachtaí a bhaineann leis an Acht seo dúirt Janet Muller, Príomhfheidhmeannach POBAL,”Caithfear cur síos a dhéanamh i scríbhinn agus é a sheoladh isteach chuig RCEF ní hamháin le hionchur a chinntiú ar an phróiseas seo comhairliúcháin, ach mar thaifead buan scríofa ar éilimh agus ar bharúlacha phobal na Gaeilge ag an phointe seo. An dóigh is simplí le tacú le hAcht cuí i mbeagán focal, ná tacaíocht a léiriú i scríbhinn do na moltaí aontaithe cheana féin ag pobal na Gaeilge agus curtha i gcló ag POBAL sa bhliain 2006 sa doiciméad ‘Acht na Gaeilge TÉ”. (Gheobhaidh tú dréachtaighneacht faoi iamh leis an nuachtlitir seo agus ná bíodh leisce ort í a scaipeadh ar dhaoine eile) Ócáid mhór cheiliúrtha a bheidh ann le hatmaisféar carnabhail agus táthar ag súil leis an mílte daoine.

Beidh na sluaite ag teacht le chéile ag Cultúrlann Mac Adam Ó Fiaich ar bhóthar na bhFál ar 1.00in. agus beidh lucht an mhórshiúil ag siúl chomh fada le Roinn DCAL i lár na cathrach.

2.

An Bailiúchán Náisiúnta

Tá an t-am sin den bhliain buailte linn arís agus beidh deis ag craobhacha an Chonartha airgead a bhailiú don Chraobh agus don eagraíocht náisiúnta. Is deis iontach í seo do na craobhacha ciste mór a chur le chéile le haghaidh obair na bliana agus, chomh maith leis sin, is deis mhaith bholscaireachta é don Chraobh.

Tá ceadúnais agus roinnt ábhar bailiúcháin (lipéid, buicéid agus póstaier san áireamh) ar fáil ón Ard-Oifig anois agus tá an fhoireann ag glacadh le horduithe faoi láthair. Tá sé i gceist go bhforbrófar an bailiúchán go mór i mbliana agus, mar sin, déan cinnte go mbaintear an tairbhe is mó as an deis seo.

Tuilleadh eolais: Jamie - 01 4757401 / jamie@cnag.ie

Imeachtaí na hArd-Chraoibhe agus eile Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge 2007

An Ard-Chraobh

Beidh Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge ar siúl i gCathair na Mart, Co. Mhaigh Eo agus is é 'Olltoghchán Pleanáil, Oideachas agus Cearta' an téama a bheidh uirthi i mbliana. Is idir 20-22 Aibreán a bheidh ar siúl in Óstán Chathair na Mart. Más mian leat lóistín a chur in áirithe déan teagmháil le Mairéad Seoige san Ard-Oifig.

Beidh Ard-Chraobh Chonradh na Gaeilge ag eagrú 'Turas Lae Bliantúil 2007' chuig Droim Seanbhó agus Loch Ailín, Dé Domhnaigh, 24 Meitheamh 2007.

Déanfaidh Áine Bean Uí Ghabhann tráchtaireacht i nGaeilge ar an mbus idir míreanna ceoil. Beidh an bus ag fágáil Na Glascnoic ar 8.30am agus ag stopadh in Áras na Craoibhe ag 8.45am roimh ghabháil ar aghaidh le daoine a bhailiú i Halla an Chonartha ag 9.00am.

Beidh an bus ag filleadh ar Bhaile Átha Cliath ar 9.30pm.

Ar an Aoine, 21 Aibreán, beidh fáiltiú gairid ann ina mbeidh Uachtarán an Chonartha, Dáithí Mac Cárthaigh, ag caint agus ina dhiaidh sin beidh díospóireacht ar siúl. Tá sé i gceist go mbeidh iarrthóirí éagsúla olltoghcháin i mbun na díospóireachta sin. Ar an Satharn a thabharfaí faoi ghnó na hArd-Fheise agus san oíche beidh 'Dinnéar na hArd-Fheise' ann le ceol agus siamsaíocht ó Liadán agus cuid de bhuaiteoirí an Oireachtais ina dhiaidh. Ar an Domhnach beidh Aifreann agus turas bus thart ar an gceantar máguaird ar siúl.

Beidh Conradh na Gaeilge i gcomhar leis Na Gaeil Óga ag eagrú bus a bheidh ag fágáil Ard-Oifig an Chonartha ag 9.30rn. Ní bheidh aon chostas ar an mbus agus, mar sin, iarrtar ar Ghaeil na 26 contae teacht amach agus tacú lenár gcairde agus lenár ngaolta sa Tuaisceart Acht Gaeilge agus cearta daonna a bhaint amach dóibh féin. Fillfidh an bus ar Bhaile Átha Cliath thart ar 5.30in. Níl ach méid áirithe spásanna ar fáil ar an mbus agus, mar sin, iarrtar ort suíochan a chur in áirithe a luaithe agus is féidir. Le suíocháin a chur in áirithe níl le déanamh ach glaoch a chur ar Jamie Ó Tuama ar 01 4757401 nó ríomhphost a chur chuige ag jamie@cnag.ie. Bí ann le fonn!!

Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig

Is é €28 an costas a bheidh ar an turas ach san áireamh sa phraghas sin tá an táille bus chomh maith le tae agus caifé ar maidin. Ní mór íoc as an turas seo roimh 1 Bealtaine 2007. Tagann lucht na hArd-Chraoibhe le chéile gach tráthnóna Luain ar 8.00 in Ard-Oifig an Chonartha má tá a thuilleadh ceisteanna agat.

Beannachtaí is Mallachtaí i Ráth Cairn An bhfuil beannachtaí agus mallachtaí maithe Gaeilge agat? An mbíonn tú ag eascainí agus tú ag labhairt i nGaeilge?

Má bhíonn beidh deis agat iad a roinnt linn ag Dámh na Mí a bheidh ar siúl ar 16 Feabhra ag a naoi a chlog i gComharchumann Ráth Cairn, Ráth Cairn, Co. na Mí. Ócáid mhór seanchais is ea an ócáid seo agus cuirfear fáilte roimh bheannachtaí agus mallachtaí de gach sórt. Le haghaidh tuilleadh eolais faoi imeachtaí eile a bhíonn ar siúl i Ráth Cairn cuir ríomhphost chuig rathcairn@eircom.net. Bí ann le fonn!

Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig

3.