Eagrán 4.4.
16 Feabhra 2009
Raidió Rí-Rá Ar An Aer Tá an chéad chairt-stáisiúin raidió Gaeilge don aos óg ag dul beo ar an aer le linn Sheachtain na Gaeilge 2009. Bioraígí na cluasa, seo chugaibh Raidió Rí-Rá! Bliain ó shin sheas 100 duine i bhfoirm X ollmhór ar fhaiche Choláiste na Tríonóide chun cairt-stáisiún raidió lánGhaeilge don aos óg a sheoladh – Raidió X. An fhís a bhí ag an stáisiún idirlín seo ná go mbeadh an popcheol is déanaí á sheinm 24 uair a chlog, 7 lá den seachtain, agus Gaeilge le cloisteáil fite fuaite tríd. Bliain níos déanaí, tá an stáisiún céanna ag feidhmiú faoin ainm Raidió Rí-Rá anois agus ag dul beo ar FM i Luimneach, Corcaigh, Gaillimh agus Baile Átha Cliath ón 1 – 22 Márta. Is buíochas le tacaíocht óna leithéid de Chonradh na Gaeilge agus Samsung, príomhurraitheoir an stáisiúin, a tháinig an téacht seo chun críche agus tá Craobh Raidió an Chonartha ag tnúth go mór leis an dul chun cinn seo. Chomh maith leis na cláracha PopNuacht,
GigNuacht agus Top40 Oifigiúil na hÉireann atá cheana féin ar fáil ar an stáisiún ar-líne ag www.RaidioRiRa.ie, beidh seónna beo á gcraoladh le caint agus comhrá trí mheán na Gaeilge. Beidh deis ag éisteoirí dul i dteagmháil le láithreoirí ag RaidioRiRa@gmail.com nó trí chlóscéilín a sheoladh isteach chuig +353 (0)85 1328000. Beidh fáil ag múinteoirí ar áiseanna le híoschóipeáil don seomra ranga ar an suíomh freisin, iar-chláracha PopNuacht ina measc mar aon le seó úr Ceisteanna Craiceáilte, tráth na gceist bunaithe ar phopcheol agus ar chúlchaint na réaltaí móra. Leis na mílte daoine ag éisteacht ar-líne cheana féin, is cinnte gur bealach anéifeachtach é an ceol le dul i bhfeidhm ar dhaoine óga. Bígí linn i mí an Mhárta! Ar-líne www.RaidioRiRa.ie Ar FM 1- 22 Márta 2009 FM 100.3 Áth Cliath FM 106.7 Corcaigh FM 99.1 Gaillimh FM 105.5 Luimneach
SAN EAGRAN SEO: 1. Rí-Rá Ar An Aer! 2. Oscailt na Feiceálachta 2. Ceistiú an Aire 3. Dáil Éireann 2009 3. Lá Fhéile Vailintín 4. Bailiúchán Náisiúnta 4. Mórimeachtaí Mhaigh Eo 5. Duaiseanna Ghlór na nGael 5. Feisire Eorpach Ar Cuairt 6. Seoladh na Seachtaine 6. Bailiúchán Náisiúnta 7. Seachtain na Gaeilge ’09 8. Imeachtaí na Mí 9. Cois Locha Riach 9. Foinse Béaltriail 10.Saor Chomhairle Dlí 10. ÉIR na nGluaisteán 11. Ceisteanna Craiceáilte 12. Crosfhocal
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Le cabhair ó:
1
Cruinniú na Feiceálachta Cuireadh tús le Feachtas na Feiceálachta ag Seimineár Oireachtais an Chonartha 2008, áit gur deineadh plé ar phacáistiú dátheangach, ar chódphoist agus ar chomharthaí bóithre dátheangacha mar na chéad chéimeanna chun an Ghaeilge a dhéanamh níos feiceálaí sa sochaí mórthimpeall orainn. Reáchtáladh cruinniú oscailte maidir le Feachtas na Feiceálachta i mBaile Átha Cliath le déanaí chun tabhairt faoi na céimeanna seo. Socródh gur chóir díriú ar bhrú a chur ar an Rialtas cothrom na Féinne a chinntiú don Ghaeilge ar chomharthaí bóithre na tíre, agus go bhfuil dóchas ann go dtiocfaidh tacaíocht do phacáistiú dátheangach ó reachtaíocht na hEorpa, amhlaidh an reachtaíocht a chinntigh go mbeadh rabhadh sláinte dátheangach ar na boscaí toitíní. Tugadh le fios
freisin go bhfuil an Conradh ag comhoibriú leis an gcomhlacht GPS Ireland ar chóras códphost PONC, atá bunaithe ar uimhreacha agus atá cheana féin in úsáid (féach www.irishpostcodes.ie), le moladh don Aire Cumarsáide agus é ag tabhairt faoi chóras códphost a bhunú in Éirinn. An bhfuil moladh agat maidir leis an nGaeilge a dhéanamh níos feiceálaí? Téigh go www.cnag.ie agus éirigh gafa le Feachtas na Feiceálachta inniu!
Ceistiú an Aire na moltaí ag baint léi a chur faoi bhráid an
Tá stocaireacht leanúnach á déanamh ag Conradh na Gaeilge ar Airí éagsúla an Rialtais trí chóras na gceisteanna Dála chun aird a tharraingt ar chúrsaí teanga i ngach aireacht. Bíonn cead ag Teachtaí Dála ón bhfreasúra ceisteanna a chur, ní hamháin thar cheann an pháirtí lena mbaineann siad, ach thar cheann an phobail go ginearálta. Bhí an deis ag na Teachtaí ceisteanna mar gheall ar an Straitéis 20 Bliain i Leith na Gaeilge agus ar an Staidéar Teangeolaíochta ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht a chur ar an Aire Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta sa Dáil le déanaí. Dúirt an tAire Ó Cuív go raibh dréachtstraitéis 20 bliain ina sheilbh aige anois i ndiaidh tabhairt faoi phróiseas comhairliúcháin phoiblí i gcomhpháirt le comhairleoirí ó Fiontar DCU an bhliain seo caite, agus go raibh sé ag súil leis an straitéis agus
2
rialtais go luath. Thug sé le fios freisin go raibh Coiste Rialtais bunaithe chun scrúdú a dhéanamh ar na saincheisteanna a thagann chun cinn ceist teorainneacha na Gaeltachta san áireamh - i gcomhthéacs na hanailíse agus na moltaí atá sa tuarascáil a d’eascair ón Staidéar Teangeolaíochta. Tá an Coiste ag díriú ar phlean gníomhaíochta comhtháite a ullmhú d’fhonn todhchaí na Gaeilge mar theanga phobail sa Ghaeltacht a chinntiú. Beidh an tAire Ó Cuív ag freagairt ceisteanna sa Dáil arís ar an 4 Márta 2009. Más spéis leat go gcuirfidh an Conradh ceist ar aghaidh le cur air ar do shon, ní gá ach amharc ar www.cnag.ie faoi fheachtas na gceisteanna Dála nó teagmháil a dhéanamh le Síne Nic an Ailí san Ard-Oifig ag dail@cnag.ie / +353 (0)1 4757401
Cuir na scéala chugainn roimh 06 Márta 2009
An Chéad Dáil
Lá Fhéile Vailintín
D’iarr Conradh na Gaeilge ar na páirtithe polaitiúla ar fad tús áite a thabhairt don Ghaeilge le linn chomóradh 90 bliain an Chéad Dáil Éireann ar an 21 Eanáir 2009, mar chomhartha measa ar an oiread Gaeilge is a bhí in úsáid i nDáil Éireann um an tráth seo 90 bliain ó shin. Bhí an Conradh ag súil go dtapódh gach páirtí polaitiúil an deis stairiúil le heiseamláir Theachtaí Dáil Éireann 1919 a leanúint agus tromlach an ghnó a dhéanamh trí Ghaeilge.
Ag comhshuí speisialta de Dháil Éireann agus de Sheanad Éireann ar an 21 Eanáir 2009, dúirt Caoimhghín Ó Caoláin, ceannaire parlaiminte Shinn Féin sa Dáil: “Caithfear a admháil nach bhfuil an Dáil agus an Seanad ag tabhairt na ceannaireachta ba chóir. Is le pobal na Gaeilge an cheannaireacht san obair chun an teanga a chothú agus molaim iad as an obair sin. Ba chóir go mbeadh sé mar rún againn inniu teanga na Chéad Dála a chur ar ais ina háit cheart mar teanga náisiúnta na hÉireann.” Arsa Pádraig Mac Fhearghusa, Uachtarán Chonradh na Gaeilge: “Ar an lá úd sin in 1919, rinne Cathal Brugha, Ceann Comhairle na Chéad Dála tagairt do na “daoine i láthair ná tuigeann an Ghaeidhilg [...] de dheascaibh an tsóirt sin oideachais atá in Éirinn le fada,” agus is oth leis an gConradh gur iomaí faillí atá déanta i dtaobh mhúineadh na Gaeilge ó shin i leith freisin. Tá an Conradh ag iarraidh go gcuirfidh ár dTeachtaí Dála reatha an scéal ina cheart agus ní hamháin an Ghaeilge a úsáid i bhfad níos minice os comhair na Dála agus sna meáin trí chéile, ach go múinfí an teanga do mhic léinn óga ar bhealach spraíúil idirghníomhach.”
Is cinnte go raibh grá san aer an mhí seo le Lá Fhéile Vailintín á cheiliúradh trí mheán na Gaeilge ar fud na tíre! Bhí scoth na gceoltóirí Gerry O’Connor, Cathal Mc Connell agus Gilles Le Bigot ag seinnim ins An Droichead, Béal Feirste Oíche Vailintín féin, fad is a d’eagraigh Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge Scóráil Sciobtha cúpla lá luath ar an Déardaoin 12 Feabhra. Ócáid ghrámhar lán le craic agus spraoi a bhí ann, le fíon agus sólaistí curtha ar fáil ar an oíche agus scata Gaeilgeoirí ar thóir an ghrá. Ar an 14 Feabhra féin, d’eagraigh Éigse Éireann mórléamh filíocht ghrá i gcomhar leis an bhféile litríochta Gaeilge IMRAM agus Cois Life i Séipéal na gCairmilíteach, Baile Átha Cliath. Léadh rogha dánta ón leabhar Filíocht Ghrá na Gaeilge mar chuid den Aifreann ag 11.00rn agus chan Lorcán Mac Mathúna cúpla amhrán álainn ar an sean-nós don slua. Chuir muintir an Chonartha i gClub Árus na nGael Oíche Ceoil Breiz Éireann ar siúl Oíche Vailintín dóibh siúd a bhí ag lorg oíche ábhairín éagsúil agus ag iarraidh tacaíocht a thabhairt do na Scoileanna Bhriotánach sa Bhriotáin. Sheinn ceoltóirí Briotánacha agus Gaelacha le chéile chun taispeántas draíochta a chur ar fáil, mar aon le cúpla crêpe traidisiúnta na Briotáin nár mhair i bhfad!
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
3
Sp Spllu un nc c & & Sp Spr ra ao oii Tá an chéad eagrán eile den ghreannán Splunc do pháistí á réiteach faoi láthair. Má tá aon saothar ealaíne ag na páistí gur mian leo a chur isteach, seol chuig Feargal, Sadhbh nó Nicole i gComhluadar iad agus roghnófar na cinn is fearr le foilsiú! Is iomaí imeacht chlainne a bhíonn á eagrú ag Comhluadar leis. Bhí Ceardlann Ealaíne ar siúl do thuismitheoirí agus a bpáistí beaga sa Kilkerley Community Centre i nDún Dealgan, Co. Lú ag tús na míosa seo mar shampla, chomh maith le hiarnóin babhlála lán de spraoi ag an KBowl i gCill Dara ar an 15 Feabhra.
Más mian leatsa nó le do chlann éirí gafa le himeachtaí Chomhluadar, is féidir teagmháil a dhéanamh leo ag +353 (0)85 2885672 (le clóscéilíní amháin), ag imeacht@comhluadar.ie nó ag +353 (0)1 6715116.
Mórimeachtaí Mhaigh Eo Beidh Féile Scoildrámaíochta Chaisleán an Bharraigh ar siúl ar an 3 Márta 2009 i nGaelscoil Raifteirí, Caisleán an Bharraigh ag tosú ag 10.00rn. Is in ómós Sheosaimh Mhic Ghabhann as Cill Móibhí a bheas féile na bliana seo á reáchtáil, mar chomhartha measa ar an oiread sin a rinne sé ar mhaithe le cur chun cinn na drámaíochta i measc ógánaigh agus aosaigh araon. Tá an Fhéile oscailte do bhunscoileanna uile Mhaigh Eo agus tabharfar ainmniúchán do suas le ocht gcinn de na drámaí dul ar aghaidh go dtí Féile Chúige Chonnachta i gCaisleán an Bharraigh ón 10 - 12 Márta. Tháinig an Ciorcal Léitheoireachta Gaeilge le chéile arís in Óstán an Wyatt i gCathair na Mart ar an 12 Feabhra agus beidh an Ciorcal ag bualadh arís go luath i Leabharlann Chathair na Mart ar an 12 Márta ón 7.00 – 8.00in. Bíonn Ciorcal
4
Comhrá ar siúl i dTeach Ósta McCarthy’s i gCaisleán an Bharraigh gach Céadaoin ag 9.30in freisin, agus más spéis leat sult a bhaint as comhluadar, comhrá agus ceol traidisiúnta trí Ghaeilge, buail isteach orainn! Beidh oíche Gaelach in Óstán an Welcome Inn ag ceiliúradh 25 bliain Gaelscoil Raifteirí ar an 13 Márta agus tá mórfháilte roimh chách bheith i láthair ag an ócáid sin chomh maith. Tá tús curtha ag Togra Mhaigh Eo Chonradh na Gaeilge i gCaisleán an Bharraigh le Ranganna Gaeilge TEG a sholáthar ag na leibhéil seo a leanas: Bunrang, Meánrang agus Ardrang. Le tuilleadh eolais a fháil maidir leis na himeachtaí nó na ranganna thuasluaite, déan teagmháil le Brídín Ní Cheallaigh ag +353 (0) 94 9022444 / eolas@conradhmhaigheo.ie
Cuir na scéala chugainn roimh 06 Márta 2009
Duaiseanna Ghlór na nGael
Feisire Eorpach Ar Cuairt
Fógraíodh Duaiseanna Ghlór na nGael beo ar Chlár SBB ar an 30 Eanáir 2009. Comharchumann Forbartha Ghaoth Dobhair a bhuaigh Trófaí Ghlór na nGael agus seic €50,000, fad is a bhain Comharchumann Ráth Chairn an dara duais de €12,500 amach. Comhghairdeas mór ag dul leo! Seo an dara bliain as a chéile go bhfuil an dara duais faighte ag an gComharchumann.
Fuair Baile Locha Riach dea-scéal go raibh duais Ghlór na nGael buaite in athuair acu freisin. Tá an Coiste i mBaile Locha Riach iontach sásta bheith i measc na mbuaiteoirí arís agus an baile ag an leibhéal is airde sa chomórtas. Bhuaigh siad €3,000 idir Dhuais COGG as an obair atá a dhéanamh acu le scoileanna uile an cheantair agus Dhuais Chló-Iar Chonnachta as an léitheoireacht a spreagadh i measc phobal na háite. Bronnfar duaiseanna Ghlór na nGael ar luach €150,000 ina iomláine ag searmanas i nGaoth Dobhair ar an Satharn 28 Márta. Tuilleadh eolais: www.glornangael.ie / +353 (0)46 9430974 / fiosru@glornangael.ie
Tá Seán Ó Neachtain, Feisire Eorpach, le cuairt a thabhairt ar Chill Ruis Dé hAoine an 20 Feabhra 2009 le caint a thabhairt do bhaill áitiúla de Chonradh na Gaeilge agus Coiste Forbartha na Gaeltachta i gContae an Chláir. Ta fáilte roimh Ghaeilgeoirí go léir chun plé a dhéanamh ar thodhchaí na Gaeilge i gContae an Chláir. Tá stair fhada ag Seán i bhforbairt na Gaeilge agus tá súil aige roinnt comhairle agus inspreagadh a thabhairt don choiste forbartha teanga mar gheall ar aitheantas Gaeltachta a bhaint amach don chontae sa todhchaí agus mar gheall ar an nGaeilge a fhorbairt agus an teanga a choimeád beo sa chontae. Tá Coiste Forbartha Teanga Contae an Chláir thar a bheith buíoch de dá bharr agus tá muid an-sásta go deo go bhfuil sé taobh thiar den Ghaeilge agus taobh thiar de ghluaiseacht na Gaeilge in iarthar an Chláir. Tuilleadh eolais: Mary Hamilton +353 (0)86 3455961 / Seósamh Mac Ionnrachtaigh +353 (0)87 1379018
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
5
Seachtain na Gaeilge 2009 Beidh Seachtain na Gaeilge 2009, príomhfhéile bhliantúil na Gaeilge, ar siúl idir an 2 - 17 Márta i mbliana le labhairt na Gaeilge a spreagadh i measc gach duine, sa bhaile agus i gcéin. Agus seoladh spleodrach spraíúil a bheas aige sa Button Factory i mBarra an Teampall, Baile Átha Cliath ar an 25 Feabhra! ‘Siad Bláthnaid Ní Chofaigh agus Ian Dempsey atá mar phearsan na Seachtaine i mbliana agus beidh siad i láthair ar an oíche, chomh maith le scoth na ceoltóirí agus roinnt aíonna speisialta eile. Chun ticéid saor in aisce a chur in áirithe don sheoladh oifigiúil seo, ní gá ach ríomhphost a chur chuig laura@snag.ie nó glaoch a chur ar an oifig ag +353 (0)1 4757401
Bailiúchán Náisiúnta 2009 Le Lá Fhéile Phádraig ag teacht go luath, beidh Conraitheoirí i ngach contae ag féachaint chuig an deis is mó atá ag an eagraíocht airgead a bhailiú ar an talamh go náisiúnta. Tá údarás faighte ag an gConradh fud fad na tíre chun dul i mbun bailiúcháin go poiblí ar 16, 17 agus 18 Márta 2009. Tá ríthábhacht ag baint leis an mbailiúchán i mbliana mar gheall ar na himpleachtaí a bheidh ag cúrsaí reatha an gheilleagair ar mhaoiniú agus ar thuilleamh airgid na heagraíochta sna míonna amach romhainn. Tá sé mar aidhm againn gach paróiste sa tír a chlúdach agus tá ran-
6
npháirtíocht gach craoibhe riachtanach chun seo a bhaint amach. Beimid ag lorg tacaíochta ó ghrúpaí Gaelacha eile le hairgead a bhailiú in áiteanna nach mbeidh aon chraobh ag bailiú freisin, mar shampla Gaelscoileanna, clubanna CLG, craobhacha CCÉ agus eile. Beidh foireann an Chonartha i dteagmháil le do chraobh go luath maidir leis an mbailiúchán agus ábhair bailiúcháin (póstaeir, greamáin, buicéid, srl). Má tá tuilleadh eolais uait, déan teagmháil le Brenda Ní Ghairbhí san Ard-Oifig ag brenda@cnag.ie / +353 (0)1 4757401.
Cuir na scéala chugainn roimh 06 Márta 2009
Imeachtaí Sheachtain na Gaeilge ’09 Beidh seoladh oifigiúil Sheachtain na Gaeilge i Maigh Eo ar siúl i Leabharlann Chaisleán an Bharraigh ar an 24 Feabhra 2009 ag tosú ag 8.00in. Is iomaí imeacht a bheas ar siúl ar fud an chontae arís i mbliana. Is féidir clár imeachtaí a fháil ó Bhrídín Ní Cheallaigh ag+353 (0)94 9022444 Tá réimse leathan imeachtaí á eagrú ag Cumann Gaelach Institiúid Teicneolaíochta BÁC do Sheachtain na Gaeilge 2009. Ina measc, beidh seó tallainne, lá NO BÉARLA, ceardlanna drámaíochta i bpáirt leis an gCumann Drámaíochta, tráth na gceist, tóraíocht taisce, scannáin Ghaeilge agus oíche shóisialta sa Chonradh le Cumann na Meán, ceardlann damhsa ar an sean-nós agus ranganna Gaeilge le hAntaine ó Farachain ag canadh agus ag damhsa, ceolchoirm Kíla agus go leor eile. Phew! Más spéis leat éirí gafa le himeachtaí ITBÁC, nó má tá aon smaointe agat féin, seol ríomhphost chuig Clare Ní Chuilleann ag clisare@gmail.com Beidh oíche shiamsaíochta speisialta Sonas ar siúl ar an 12 Márta i Sráid Vicar. Tá an oíche seo á reáchtáil ag Craobh Bharra an Teampall i bpáirt le Coiste Chontae Átha Cliath agus beidh réaltaí go leor i láthair! Beidh ceol á chasadh ag an ngrúpa clúiteach Gaeilge Kíla agus déanfaidh an fear grinn Paddy Courtney a sheó nua as Gaeilge a chur i láthair go speisialta ar an oíche. Díoladh breis agus 1,400 ticéad do mhórócáid Ghaeilge na bliana seo caite i Sráid Vicar agus tá súil amhlaidh a dhéanamh i mbliana leis an nGaeilge a chur i lár an aonaigh arís i saol sóisialta agus cultúrtha na cathrach. Ticéid ar fáil ó www.ticketmaster.ie ar €25 ach tá ráta speisialta de €15 an ticéad (€10 do mhic léinn) á ghearradh ag Conradh na Gaeilge do ghrúpaí de chúigear nó níos mó. Teagmháil: Cóilín Ó Cearbhaill +353 (0)86 8599 067 / clubsonas@gmail.com roimh 28 Feabhra.
Ógras na Gaeilge Tá Tráth na gCeist fud fad an chúige á eagrú ag Ógras na Mumhan le linn Sheachtain na Gaeilge le clubanna Ógrais agus Óg-Ógrais araon a spreagadh chun cainte! Beidh an tsraith spraíúil ag tosú le Tráth na gCeist in Halla Pobail Ghníomh go Leith, Co. Chiarraí ar an 5 Márta idir 4.00 – 5.00in, agus ceann eile sna sála air sin idir 5.00 – 6.00in. Beidh cinn eile á reáchtáil in Halla Pobail Bhaile Deasumhan, Co. Chorcaí; in Halla Pobail Chuilinn Uí Chaoimh, Maigh Eala, Co. Chorcaí; i nGaelscoil Chluain Meala, Co. Thiobraid Árann; i gColáiste Phobail Oileán Chiarraí; i nGaelscoil Mhichíl Cíosóig, Inis, Co. an Chláir; agus in Ionad Lae an Ghleanna, Baile na Sceilge, Co. Chiarraí idir an 3 – 13 Márta 2009. Gach eolas: www.ogras.ie / +353 (0)87 2194992 / mumhan@ogras.ie SnaG @ Club Cuirfidh Club Chonradh na Gaeilge in Uimhir a Sé tús spleodrach le Seachtain na Gaeilge le Oíche Shean-Nóis i bpáirt le hOireachtas na Gaeilge ar an 7 Márta. Leanfaidh Oíche na bhfoghlaimeoirí an oíche dár gcionn le cluichí agus comhrá trí mheán na Gaeilge dírithe ar fhoghlaimeoirí na teanga. Tá Oíche Liteartha á reáchtáil ag Craobh Aimhirgín ar an 9 Márta agus beidh Oíche na Mac Léinn oíche Mháirt an 10ú. Tá Tráth na gCeist beartaithe don 11 Márta ar chostas €20 do bhord de cheathrar agus beidh ceolchoirm mór leis an ngrúpa seoigh traidisiúnta Téada ar an 13 Márta. Bronnfar Gradam Sheachtain na Gaeilge ar dhuine ar leith a d’oibrigh go ciúin ar son cúrsaí teanga in 2008 ag searmanas sa Chlub ar an 16 Márta agus tiocfaidh críoch le craic na féile le hoíche Scléip ar Lá Fhéile Phádraig. Buail isteach air!
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
7
Imeachtaí na Mí Is cinnte nach raibh muintir na Mí díomhaoin le déanaí! Bhuaigh Bláthnaid Ní Eochaidh as Áth Buí an chéad áit i gComórtas Siamsóir na Mí faoi 18 i Ráth Chairn an mhí seo caite agus d’éirigh go hiontach le turas a thug baill de Dhámh na Mí ar Ionad Chath na Bóinne ar Lá Bhríde. Ba é Pádraic Mac Carthaigh a thug an chaint spreagúil agus ní raibh mí-thuiscint ar éinne faoi Chath na Bóinne nuair a bhí a phíosa ráite aige. Ba bhreá leis labhairt faoi Chath Eachroma níos déanaí sa bhliain más spéis le daoine é. Thionóladh Cruinniú Ceann Bhliana d’Áth Buí le Gaeilge 2008 in Óstán an Darnley ar an 5 Feabhra freisin agus d’oscail ionad nua do dhéagóirí meánsceoile Ráth Chairn faoin Scéim Píolótach Teanga ag tús na míosa céanna. Beidh sé ar oscailt gach oíche Dhéardaoin ag 6.00in do dhéagóirí Bliain 1 go Bliain 3, agus ag 7.00in do dhéagóirí ós cionn na haoise sin. Tá áiseanna den scoth ann: boird phúl agus haca, teilifís, seinnteoir DVD, Wii, Playstation agus ríomhairí le leathbhanda. Teagmháil: +353 (0)46 9432067 / mfgnami@gmail.com Tá tús curtha le ranganna damhsa agus seiteanna gach Céadaoin 8.30 - 10.30in in Áras Pobail Ráth Chairn agus feartar míle fáilte romhat bualadh isteach aon oíche. Cuireadh tús leis an gciorcal comhrá in Áras Pobal Ráth Chairn ar an 5 Feabhra freisin agus beidh dhá ciorcal cainte in aghaidh na míosa as seo go Bealtaine. Seans iontach do foghlaimeoirí an teanga teacht le chéile faoi stiúir theagascóir agus feabhas a chur ar a gcuid Gaeilge. Beidh ciorcal comhrá rialta ar siúl in Óstán Headfort, Ceanannas gach oíche Luan ag 7.30in chomh maith. Teagmháil: Clár Ní Shionóid +353 (0)46 9240076 Tá muintir Ráth Chairn ag iarraidh go leor grú-
8
paí spéise a bhunú sa cheantar leis agus iarrtar ort dul i dteagmháil leo más spéis leat feabhas a chur ar scileanna a bhaineann le haon cheann de na caithimh aimsire seo a leanas: lámh-cheardaíocht, cúram timpeallachta, siúlóid, rothaíocht, cabhair do dhaoine aosta, yoga, deileadóireachta adhmaid, déanamh boird traidisiúnta caife. Ba bhreá le roinnt daoine an grúpa siúlóide Raimeálaí Ráth Chairn seo a chur ar bun arís mar shampla, fad is atá Alan Ó hEadhra ag beartú tabhairt faoi Chamchuairt na Locha (Loch nEathach) 87 míle ar fad ar a rothar ar an Domhnach 30 Lúnasa 2009. Deir sé go bhfuil neart ama chun cleachtadh idir seo agus sin agus tabharfaidh tú cuairt ar Chontae Ard Mhacha, Tír Eoghain, Doire, Aontroim agus an Dún ar Chamchuairt na Locha. Tá grúpa máithreacha agus páistí á eagrú faoi láthair faoin Scéim Píolótach Teanga freisin. Teagmháil: +353 (0)46 9432068 Tá os cionn 10,000 buillí faighte anois ag www.athbui.com agus is iad na rudaí nua is tábhachtaí a cuireadh ar an suíomh le bliain anuas ná Audio Links for Learners agus an suíomh nua don ghrúpa áitiúil de Chomhaltas Ceoltóirí Éireann Chomhaltas, Tlachtga. D’imigh Tlachtga ag taisteal go Sasana le déanaí. Bhí na ceoltóirí áitiúla ag glacadh páirt in imeachtaí éagsúla, amhránaíocht, ceol agus damhsa a bhí ar siúl in Ionad Chultúrtha na hÉireann in Hammersmith, Londain. Chan cór Ráth Chairn ag Aifreann speisialta a bhí eagraithe maidin Domhnaigh freisin. Is féidir clárú le clóscéilíní saor in aisce a fháil faoi imeachtaí Ráth Chairn trí theachtaireacht leis an bhfocal ISTEACH a sheoladh chuig +353 (0)86 6004285 nó rphost a chur go rathcairn@eircom.net.
Cuir na scéala chugainn roimh 06 Márta 2009
Cois Locha Riach Tháinig slua beag le chéile ag Tobar Bhríde i nGarraí Bhríde i mBaile Locha Riach le ceiliúradh a dhéanamh ar Lá Fhéile Bhríde ar an chéad lá Feabhra. Bhí plé acu ar sheanchas Bhríde, canadh cúpla amhrán in ómós di, buaileadh cúpla poirt ceoil agus dúradh roinnt paidreacha. Ainneoin na fuachta, ba léir go raibh an t-Earrach tagtha! Ní hamháin sin ach tá comóradh iontach leagtha amach don bhFéile Raifteirí i mBaile Locha Riach ón 27 - 29 Márta 2009, áit a dhéanfar ceiliúradh ar na tréithe éagsúla a bhí ag an fhile ildánach Raifteirí: bua na filíochta, bua na hamhránaíochta, bua na fidléireachta ‘s an cheoil go ginearálta. Seoladh an fhéile go hoifigiúil le Seosamh Mac Donncha,
Príomhfheidhmeannach Choiste Gairmoideachais Chontae na Gaillimhe i dTeampall Mháirtín, Creachmhaoil Oíche Fhéile Bhríde. Bhí an ócáid eagraithe go speisialta ag na Culture Vultures le hamhránaithe a bheas ag glacadh páirt sa bhféile féin. Beidh ceardlanna éagsúla á reáchtáil don bhféile mar aon le ciorcail amhránaíochta, seisiúin ceoil ‘s filíochta, léacht ar Raifteirí agus ceolchoirm mhór ina mbeidh a leithéid de Mháiréad Ní Mhaonaigh, Manus Lunny, Joe Burke, Ann Conroy Burke, Louis De Paor, Paul O’Shaughnessy, Seosamh Ó Neachtain agus Antaine Ó Faracháin ag glacadh páirte inti. Tuilleadh Eolais: +353 (0)91 870718 / prua@lochariach.com
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
9
ÉIR na nGluaisteán Thosaigh Máirtín Tom Sheáinín, láithreoir le Raidió na Gaeltachta i nGaillimh, feachtas ag deireadh na bliana seo caite chun na litreacha ar uimhirchlár na ngluaisteán uile cláraithe sa Phoblacht a athrú ó IRL go ÉIR. Is cosúil go bhfuil lucht na Gaeilge agus muintir na Gaeltachta go háirithe ag tacú go láidir leis an bhfeachtas agus ní leo féin atá siad. Is mian leis an Aire Éamon Ó Cuív go gcuirfear an togra seo a chur i gcrích leis agus tá neart aird á tarraingt ar an bhfeachtas dá bharr. Tá lucht tacaíochta
10
Tom Sheáinín ag cur greamáin ar fáil do dhaoine gur mian leo ÉIR a chur ar an uimhirchlár s’acu leis an sean-leagan IRL a chlúdach, go dtí go n-éiríonn leis an Aire reachtaíocht mar is cuí a chur tríd an Dáil chun an leagan ÉIR a chinntiú ar gach uimhirchlár amach anseo. Más mian leat tacú leis an bhfeachtas agus greamán a fháil le cur ar uimhir chlár do ghluaisteáin féin, ní gá ach scríobh chuig Máirtín Tom Sheáinín, Sruthán Buí, Leitir Caladh, Leitir Móir, Conamara, Co na Gaillimhe. Breis eolais: http://anghaeltacht.net/feachtas/
Cuir na scéala chugainn roimh 06 Márta 2009
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
11
Crosfhocal Mí Feabhra
Síos
Trasna 1 botún; dearmad (7)
1 cróchar (9)
3 bíoma; substaint chrua chalctha (4)
2 masmas (7)
5 cáipéis (9)
4 ionsaí; aimsiú ar mharc (4)
6 fás fiáin cealgach (7)
5 giota filíochta (3)
8 gealach (2)
7 ragairne; réicíocht (8)
9 duine óg (7)
9 maighdeanas (4)
11 fear atá i gceannas ar mhainistir (2)
10 achrannach; trioblóideach (6)
12 páirc nó clós do bheithígh (5)
13 dlí a ritheann parlaimint (4)
15 ar aon treo le gluaiseacht an chloig (7)
14 orgán mór de chuid an choirp
16 bolgadh sa chorp de bharr buille (2) 17 pasáiste trí shléibhte (7) Más spéis leat dearbhán ar luach €30 don siopa potadóireachta Louis Mulcahy a bhuacaint, líon isteach an crosfhocal agus seol chuig: An Crosfhocal, 6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2.
12
Cuir na scéala chugainn roimh 06 Márta 2009