Daonáireamh 2011 Eagrán 6.5
Tá feachtas feasachta seolta ag Conradh na Gaeilge chun pobal na Gaeilge sna 26 Chontae a spreagadh leis an leagan Gaeilge den bhfoirm daonáirimh a ghlacadh, agus Daonáireamh 2011 á reáchtáil i bPoblacht na hÉireann ar an 10 Aibreán 2011. Déanfar gach duine agus na teaghlaigh ar fad sna 26 Chontae a áireamh ar an oíche sin agus beidh na foirmeacha daonáirimh chuige seo á ndáileadh ar an bpobal idir 15 agus 20 Márta 2011. Is le linn na tréimhse seo go mbeidh deis ag daoine an leagan teanga is fearr leo a roghnú. Tá sé de cheart agat an leagan Gaeilge den bhfoirm daonáirimh a lorg, agus tá Conradh na Gaeilge ag moladh do gach duine atá muiníneach as a gcuid Ghaeilge, an leagan Gaeilge den bhfoirm daonáirimh a ghlacadh
agus a líonadh. Tráthúil go leor, is comóradh céad bliain atá ann i mbliana ó bhí feachtas Áireamh na nDaoine, 1911 ar bun ag Conradh na Gaeilge freisin. Bhí toradh an-dearfach ar an bhfeachtas seo, áit gur spreagadh an pobal le bród a bheith acu as a gcumas Gaeilge ag tús an chéid seo caite, agus mhéadaigh líon na ndaoine a líon an fhoirm daonáirimh isteach i nGaeilge ó 300 iontráil ina raibh an Ghaeilge úsáidte i ndaonáireamh 1901, go breis 's 25,000 iontráil i nGaeilge do dhaonáireamh 1911. Tá súil ag an gConradh gur amhlaidh an méadú suntasach ar úsáid na Gaeilge a bheidh ann i mbliana! Gach eolas: www.census.ie/Baile.1.2. aspx
21 Márta 2011 SAN EAGRÁN SEO:
1. Daonáireamh 2011 2. Déan Do Mharc Ó Thuaidh
2. Cosain an Cóimheas! 3. Nuacht Áitiúil
4. Litríocht na nÓg
4. Focal.ie Ar An bhFód Le Fada
5. Maitríóisce
5. Barrliosta na Leabhar 6. Ard-Fheis 2011
7. Gléas Sláinte Gaeilge
7. Céim Ghaeilge ITBÁC 8. Coicís na Gaeilge
8. Oifigeach Locha Riach 9. Imeachtaí an Chlub
9. Gradam Sheachtain na Gaeilge 2011
10. Folúntais na hEorpa 10. GaelChaint
11. Fáiltiú na nAirí
11. Saor-Chomhairle Dlí 12. Is Leor Beirt
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
Le cabhair ó:
1
Déan Do Mharc Ó Thuaidh
Is ábhar mór gearáin é do phobal Gaeilge an Tuaiscirt nach mbeidh deis acu foirm an Daonáirimh 2011 ó thuaidh a líonadh isteach trí Ghaeilge. Tá foirm Ghaeilge ar fáil ach níl sa leagan Gaeilge ach áis aistriúcháin. Níl rogha acu ach an fhoirm oifigiúil Bhéarla a chur isteach, in ainneoin go bhfuil daoine sa Deisceart, sa Bhreatain Bheag agus in Albain in ann foirmeacha daonáirimh a chlárú ina dteanga dhúchais féin. De réir an Daonáirimh i 2001, tá Gaeilge ag níos mó na 10% de phobal an Tuaiscirt. Tá POBAL, scátheagras abhcóideachta na Gaeilge ó thuaidh, ag impí ar Ghaeilgeoirí gearán
a scríobh chuig lucht an Daonáirimh ag census.nisra@dfpni.gov.uk nó Gníomhaireacht Staidrimh agus Taighde Thuaisceart Éireann, McAuley House, 2 14 Sráid an Chaisleáin, Béal Feirste BT1 1SA.
Cosain an Cóimheas! thabhairt isteach sa scoil i Meán Fómhair
Ghlac an Roinn Oideachais agus Scileanna cinneadh an cóimheas daltaí le múinteoirí sna Gaelscoileanna a ardú go suntasach don scoilbhliain 2011/2012 le déanaí, áit go mbeidh siad ar aon leibhéal leis na scoileanna a dhéantar teagasc trí mheán an Bhéarla ó Mheán Fómhair 2011. Beidh impleachtaí an-tromchúiseacha aige seo ar na scoileanna lánGhaeilge atá i gceist, go háirithe dóibh siúd nach bhfuil cearta painéal acu agus i bhfianaise nach bhfuil painéal cuí ann do mhúinteoirí i scoileanna lán-Ghaeilge. Tá suas go 31 scoil a chaillfidh múinteoir amháin, caillfidh 4 scoil eile beirt mhúinteoir agus beidh ar na príomhoidí filleadh ar ais ar an seomra ranga i gcás 6 scoil. Ardófar líon na ndaltaí sna ranganna agus bheadh ar roinnt scoileanna idir 17 - 23 daltaí sa bhreis a
2
2011 leis na múinteoirí s'acu a choimeád, líon nach bhfuil réadúil dóibh mar nach scoileanna atá ag forbairt atá iontu don chuid is mó. Dá réir, tá feachtas i gcoinne fhógra na Roinne Oideachais agus Scileanna seolta ag Gaelscoileanna Teo. dar teideal Cosain an Cóimheas! D’éiligh Mícheál Ó Broin, Uachtarán Gaelscoileanna Teo., cothrom na féinne don Ghaelscolaíocht agus tacaíocht ón Rialtas: "In ainneoin na Straitéise 20 Bliain don Ghaeilge a d’aithin ról lárnach na nGaelscoileanna, tá tacaíocht á baint ón earnáil, seachas tacaíocht bhreise a bheith tugtha mar ba chóir." Tuilleadh eolais: Nóra Ní Loingsigh +353 (0)87 6737560 / +353 (0)1 8535191 / www.gaelscoileanna.ie
Cuir na scéala chugainn roimh 09 Aibreán 2011
Nuacht Áitiúil
Áth Cliath Seolfaidh an tAire Gnóthaí Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta, Jimmy Deenihan, TD, Na Gaeil Óga - cumann peile lánGhaeilge nua sa phríomhchathair - i 7 Cearnóg Mhuirfean, Baile Átha Cliath 2, Déardaoin, 24 Márta 2011. Reáchtálfar Comórtas an Chailín Ghaelaigh 2011 i gClub Chonradh na Gaeilge i ndiaidh na hócáide agus tá deis ag cailín álainn Gaelach éigin geansaí an chlub CLG agus turas chun na craoibhe ag Comórtas Peile na Gaeltachta a bhuachaint. Bígí ann agus bígí álainn! Gach eolas: cumannclg@gmail.com / +353 (0)83 3058326
Baile Locha Riach Reáchtálfar Féile Raifteirí in Oirthear na Gaillimhe ón 25 – 27 Márta 2011 i mbliana. Beidh Gabriel Rosenstock ina Fhear an Tí ag oscailt oifigiúil na Féile san Áirse oíche Aoine, áit go mbeidh ciorcal oscailte filíochta agus amhránaíochta chomh maith le ceol ó Chomhaltas Ceoltóirí Éireann Mhaigh Cuilinn sna sála ar cheardlann amhránaíochta. Beidh seó puipéad Clann Lir ar siúl i Leabharlann Bhaile Locha Riach maidin Shathairn, Ceolchoirm na nÓg óna 3.00 – 5.00in in Óstán Locha Riach, agus Ceolchoirm Mhór na Féile ag 8.30in. Beidh teacht le chéile i Raftery’s, i gCreachmhaoil i ndiaidh an Aifrinn Ghaeilge Dé Domhnaigh do sheisiún ceoil agus cuairt ar Uaigh Raifteirí i Reilig Cillínín. Tuilleadh eolais: www.lochariach.com/feileraift.html
Béal Feirste Sna sála ar an ráth mór a bhí ar Ghaelgradam Loch Lao 2010, is cosúil go bhfuil obair na hathbheochána Gaelaí á neartú fud fad chathair Bhéal Feirste le bunú Ghlór an Ghleanna! Gníomhach i mBaile Andarsan Uachtarach agus Baile Haine, agus ag obair i gcomhar le Cumann Lámh Dhearg CLG, tá an grúpa nua i ndiaidh clár iomlán a chur i gcrích i rith Sheachtain na Gaeilge ar na mallaibh. Tá neart tograí eile beartaithe don samhradh agus ní hiad amháin atá i mbun oibre! Ó bunaíodh é anuraidh, tá Fóram na nÓg Bheál Feirste ag dul ó neart go neart, le 3 chumann óige aitheanta lánGhaeilge ag feidhmiú fud fad na cathrach anois agus Orlaith Nic Siacais fostaithe mar oifigeach forbartha acu. Tuilleadh eolais: feargal@forbairtfeirste.com / +44 (0) 7841101630
Ceatharlach Beidh seimineár Buntáiste Breise na Gaeilge á reáchtáil ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge in Óstán An Dolmen, Bóthar Chill Chainnigh i gCeatharlach, Déardaoin, 24 Márta 2011. Labhróidh Traic Ó Braonáin, Bainisteoir Iar-Aire Choláiste na bhFiann; Emma Whitmore, Oifigeach Forbartha Gaeilge le Glór Cheatharlach; Mairéad Ní Mhurchú, Léiritheoir Stiúrthóir le Nemeton; Aodhán Ó Deá, Comhordaitheoir na Mac Léinn agus Oifigeach Gaeilge Aontas na Mac Léinn in Éirinn; agus eile faoina dtaithí féin ag obair leis nó trí mheán na Gaeilge, agus beidh suas le 450 - 500 dalta scoile i láthair. Gach eolas: brighid@comhdhail.ie / +353 (0)1 6794780
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
3
Litríocht na nÓg
Beidh an-éagsúlacht ag baint leis an chéad chomhdháil idirnáisiúnta ar litríocht Ghaeilge na n-óg a reáchtálfar i gColáiste Phádraig i nDroim Conrach, Baile Átha Cliath 9 ón 8 - 9 Aibreán 2011. Tá sé mar aidhm ag an gcomhdháil seo fóram plé a bhunú chun an lucht léinn, oideachasóirí, foilsitheoirí, scríbhneoirí, agus daoine eile a bhfuil dúil acu i litríocht na n-óg, a thabhairt le chéile chun ceiliúradh a dhéanamh ar an gcineál
litríochta seo, mar aon le gnéithe de stair agus de thodhchaí litríocht na n-óg a phlé. Is iad an tOllamh Philip O’Leary ó Boston College agus an tOllamh Alan Titley ó Choláiste na hOllscoile, Corcaigh, a bheidh mar aoichainteoirí na comhdhála agus tionólfar dinnéar na comhdhála tráthnóna Shathairn ag 6.00in. Gach eolas: litriochtnanog@gmail.com / http://litriochtnanog.blogspot.com
Rinne focal.ie ceiliúradh ar 5 bliana ar an bhfód le déanaí ach tá sé deacair a chuimhneamh ar cad a rinne lucht na Gaeilge sula raibh ann don suíomh téarmaíochta cuimsitheach seo! Fiontar, Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath, a chruthaigh an acmhainn seo i bpáirt leis an gCoiste Téarmaíochta de chuid Fhoras na Gaeilge an chéad lá riamh, agus seoladh an suíomh focal.ie ar 10 Márta 2006. Faoi láthair, tá os cionn 320,000 téarma sa bhunachar agus bhain os cionn 880,000 cuairteoir uathúil leas as an suíomh le 5 bliana anuas. Thug na daoine sin 3.9 milliún cuairt ar an suíomh chun beagnach 25 milliún cuardach a dhéanamh lena linn sin. De réir suirbhé úsáideoirí a rinne Fiontar in
2010, aistritheoirí agus ateangairí mar aon le mic léinn ollscoile is mó a bhaineann úsáid as an suíomh. Tá 27% de na cuardaigh á ndéanamh ag rannpháirtithe san aoisghrúpa 19 - 25. Tá fothaí RSS ar fáil ar an suíomh anois freisin. Is féidir le húsáideoirí focal.ie síntiús in aisce a chruthú chun Téarma an Lae agus na fógraí nuachta a fháil ar an toirt ón suíomh agus is féidir na teachtaireachtaí a fháil ar an idirlíon, ar fheidhmchlár ar dheasc ríomhaire pearsanta, nó ar ghléas soghluaiste. Le linn 2011 tá sé beartaithe leagan móibíleach den suíomh a chruthú agus nuachtlitir leictreonach a dháileadh chun ábhar nua a fhógairt. Tuilleadh eolais: www.focal.ie
Focal.ie Ar An bhFód Le Fada
4
Cuir na scéala chugainn roimh 09 Aibreán 2011
Maitríóisce
Úrscéal nua do dhéagóirí óga atá sa scéal Maitríóisce le Siobhán Parkinson, agus tá sé ar fáil ins An Siopa Leabhar ar €10. Baineann an scéal le lá breithe Mara agus 13 bliana bainte amach aici. An bronntanas
Barrliosta na Leabhar
Seo na hearraí is mó díolta i Siopa Leabhar Chonradh na Gaeilge le mí anuas:
a thugann a máthair di ná sraith bábóg maitríóisce ón Rúis áfach - an saghas bronntanais a gheobhadh cailín beag, dar le Mara, agus tá bábóigín amháin acu caillte fiú. Ach nuair a théann Mara agus a cara Dorota ar thóir na bábóige is lú, nochtann eolas nach raibh barúil ag Mara faoi roimh ré. Tá breis agus 20 leabhar foilsithe ag an údar Siobhán Parkinson agus is é seo an dara scéal i nGaeilge uaithi. Bíonn sí i gcónaí ag foghlaim teanga nua éigin, Sínis faoi láthair, mar a fheictear in Dialann SárRúnda Amy Ní Chonchúir. Seo an chéad leabhar aici i nGaeilge, saothar a ghnóthaigh ainmniúchán ar ghearrliosta Ghradam Uí Shúilleabháin i 2008. Tuilleadh eolais: www.siobhanparkinson.com / www.childrenslaureate.ie
Páistí: 1. Peigín Leitir Móir – €19.95 2. An Prionsa Beag – Antoine de SaintExupéry - €10 3. Gugalaí Gug – €19.95 4. Céad Focal –€7.99 5. Buntús Foclóra - €9.99 Daoine Fásta: 1. Osama, Obama, Ó, a Mhama! – Ré Ó Laighléis - €8.50 2. Pónairí ar Thósta – Mícheál Ó Ruairc - €7.50 3. Manuail de Litríocht na Gaeilge – Breandán Ó Doibhlin - €10 4. Cliúsaíocht i nGaeilge – Rossa Ó Snodaigh - €8 5. Na Comharsana Nua – Éamonn Ó Loingsigh – €8 Eolas & orduithe: siopa@cnag.ie / +353 (0)1 4783814 / 4785428 (facs) / www.cnag.ie
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
5
Ard-Fheis 2011
Tionólfar Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge 2011 san Óstán Killashee, Nás na Ríogh, Co. Chill Dara ón 1 - 3 Aibreán 2011 agus feartar fáilte roimh chách! Beidh amhráin ó Chór Ghaelscoil Nás na Ríogh ag 8.00in Dé hAoine roimh chaint fháiltithe an Uachtaráin agus oscailt oifigiúil na hArdFheise le Seamie Moore, Méara Bhaile Nás na Ríogh, ag 9.00in. Leanfaidh Caint na hArd-Fheise é seo agus labhróidh Harry McGee, comhfhreagraí polaitíochta The Irish Times, agus Niall Comer, Uachtarán Chomhaltas Uladh, ar théama na hArd-Fheise, Na Rialtais Nua agus An Ghaeilge. Beidh fáiltiú le grúpaí ceoil ó Ghaelcholáiste Chill Dara sna sála air seo. Tosóidh gnó na hArd-Fheise le plé ar na cuntais agus ar na rúin ag 10.00rn maidin Shathairn agus mairfidh go 5.30in le briseadh ag 1.00in don lón. Beidh aitheasc an Uachtaráin reatha; toghchán an Uachtaráin nua; tuairisc ó na heagraíochtaí faoi scáth an Chonartha; toghchán an Choiste Gnó agus Sheachtain na Gaeilge; agus cur i láthair ar Ard-Fheis 2012 le Domhnall Ó Loingsigh ó Chraobh na hInse san áireamh anseo. Idir an dá linn, tá ceardlann damhsa eagraithe ag Ógras do dhaoine óga i nGaelscoil Nás na Ríogh ag 11.00rn agus cuirfidh Comhluadar an seó An tEolaí Craiceáilte i láthair do thuismitheoirí agus leanaí san ionad céanna ag 2.00in. Seo an chéad bhliain go bhfuil imeachtaí Gaeilge do theaghlaigh á reáchtáil mar chuid de chlár na hArdFheise agus tá súil againn go meallfar
6
teaghlaigh iomláine chun freastail dá bharr! Reáchtálfaidh an Coiste Teicneolaíochta Ionad Buail Isteach maidir le cúrsaí teicneolaíochta agus cumarsáide do na craobhacha agus do na baill aonair san óstán ag 2.00in chomh maith. Beidh fáiltiú roimh dhinnéar urraithe ag Dáil na Mumhan ag 7.30in oíche Shathairn agus leanfaidh dinnéar na hArd-Fheise ag 8.00in. Casfaidh Sult, grúpa ceoil traidisiúnta áitiúil, ag Club na hArd-Fheise óna 10.00in ar aghaidh. Cuirfidh Aifreann na hArd-Fheise i Séipéal an Pharóiste ar Bhóthar na Sollán ag 11.00rn maidin Domhnaigh, agus turas bus le Liam Kenny ó Ghrúpa Staire Áitiúil Nás na Ríogh ag 12.30in, críoch leis an deireadh seachtaine. Tá buíochas mór ag dul do Chraobh Ghlór na Ríogh as an gclár seo a eagrú linn agus tá súil againn go mbeidh líon mór Gaeilgeoirí i láthair do na himeachtaí éagsúla. Is é Conradh na Gaeilge fóram daonlathach phobal na Gaeilge, agus seo deis do gach craobh agus ball aonair páirt gníomhach a ghlacadh san eagraíocht agus i leagan amach chlár oibre na bliana. Beidh deis ag daoine nach féidir leo a bheith i láthair amharc ar phríomhimeachtaí na hArd-Fheise ar-líne ag www.ustream.tv/channel/ard-fheischonradh-na-gaeilge-2011 nó páirt a ghlacadh sa phlé tríd an haischlib #afcnag a chur lena dteachtaireachtaí Twitter. Tuilleadh eolais: brenda@cnag.ie / +353 (0)1 4757401 / mairead@cnag.ie
Cuir na scéala chugainn roimh 09 Aibreán 2011
Gléas Sláinte Gaeilge
Tá gléas idirghníomhach dátheangach nua ar fáil anois a bheidh ina chabhair mhór d’eagraíochtaí pobail agus do ghrúpaí spóirt. Tugann an gléas láimhe nua Safety Mate treoir faoi chúrsaí garchabhrach i nGaeilge agus i mBéarla. Chomh maith leis sin, bheadh an gléas láimhe ina chabhair i gcásanna éigeandála nuair a bheidh athbheochan chardascamhógach (CPR) ag teastáil ó dhuine. Tugann an gléas treoir shoiléir don ghnáthdhuine agus cuireann an
gléas ar a gcompord iad i gcás éigeandála. Ba é an tiarthráchtaire spóirt Mícheál Ó Muircheartaigh a sheol an gléas le déanaí agus dar leis: “Ba cheart go mbeadh SafetyMate ag gach uile chlub spóirt, scoil agus áis phobail.” Cosnaíonn an gléas SafetyMate €160 móide costais seachadta. Tuilleadh eolais & orduithe: www.safetymate.ie / + 353 (0)61 502300 / info@safeaid.ie
Seolfar céim lánaimseartha nua 4 bliana sa Ghaeilge sa saol gairmiúil in Institiúid Teicneolaíochta Bhaile Átha Cliath i Meán Fómhair 2011. BA (Onóracha) sa Ghaeilge don Saol Proifisiúnta atá á thairiscint ag Scoil na dTeangacha, Coláiste na nEalaíon agus na Turasóireachta de chuid na hInstitiúide. Le hachtú Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 agus stádas oifigiúil a bheith bainte amach ag an nGaeilge san Aontas Eorpach, mar aon le foilsiú Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010 - 2030 agus go leor forbairtí eile le blianta anuas, tá deiseanna fostaíochta ag méadú i gcónaí dóibh siúd a bhfuil ardscileanna teanga acu sa Ghaeilge. Díreofar ar oiliúint chuimsitheach theangeolaíoch a chur ar scoláirí i réimse leathan ábhar a ullmhóidh iad i dtreo ghairmeacha beatha éagsúla a bhaineann úsáid as an nGaeilge san earnáil phoiblí agus lasmuigh di mar chuid den chúrsa.
Céim uathúil, shainiúil í seo ina leagtar béim ar chruinnúsáid ghníomhach na Gaeilge ar bhonn taitneamhach trí mheán an tumoideachais. Mar aon le staidéar cuimsitheach a dhéanamh ar an nGaeilge í féin, clúdófar réimse leathan d’ábhair trí mheán na Gaeilge ar an gcúrsa, ina measc Scileanna Ríomhaireachta, Obair Phobalbhunaithe, Amhránaíocht, Scriptscríbhneoireacht, Áisitheoireacht Teanga, Bainisteoireacht Airgeadais, Eagrú Ócáidí, agus ábhair reatha eile nach iad. Chomh maith leis seo, beidh tréimhse de thaithí oibre san earnáil Ghaeilge agus/nó sa Ghaeltacht, mar chuid riachtanach den chúrsa. Iontráil Dhíreach a bheidh ann i mbliana. Tuilleadh eolais: languages@dit.ie / +353 (0)1 4024673 / www.dit.ie/schooloflanguages/ / gaeilge@dit.ie
Céim Ghaeilge ITBÁC
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
7
Coicís na Gaeilge
Tá coicís d'imeachtaí iontacha Gaeilge curtha dínn, tá na comórtais scoile ag druidim chun deiridh agus tá Raidió Rí-Rá críochnaithe den chraoladh ar FM ar feadh bliana eile - tá Seachtain na Gaeilge eile slánaithe againn is cosúil! Bhí na céadta scoileanna, comhairlí áitiúla, leabharlanna, 's eagrais ceoil, spóirt, chultúir agus phobail páirteach sa cheiliúradh idirnáisiúnta is mó ar an nGaeilge arís i mbliana. Rin-
neadh forbairt ar www.snag.ie agus bhí feidhmchlár saor le híoschóipeáil ar do ghuthán ar fáil freisin, le heolas ar na himeachtaí ar fad a bhí ar siúl timpeall na tíre. Bhí an cheolchoirm CEOL - le leithéidí Republic of Loose, Delorentos, Heathers, Dublin Gospel Choir agus neart eile - ina mór-imeacht de chuid na Seachtaine chomh maith. Buíochas ollmhór le gach duine a ghlac páirt!
Ceapadh Ruth Ní Shiadhail ina hOifigeach Forbartha Gaeilge ar Ghaeilge Locha Riach le déanaí. Is as Baile Átha Troim i gCo. na Mí do Ruth ó dhúchas agus bhí sí fostaithe in Fiontar roimhe seo. Chaith sí seal ag obair mar shaoraistritheoir agus bhí sí fostaithe mar aistritheoir ag Europus fosta. Tá sé i gceist ag Ruth tógáil ar dhea-thoil mhuintir na háite i leith na Gaeilge chun leathnú agus buanú a dhéanamh ar an nGaeilge sa cheantar, agus tá sí ag tabhairt faoin obair le díograis cheana féin! Is iomaí ócáid agus imeacht a chabhraigh Gaeilge Locha Riach leis mar chuid de cheiliúradh Sheachtain na Gaeilge 2011, ag tosú le siúlóid mhór ón gCeathrú Bhán. Bhí slua breá i láthair chun Úna Ní Fhlannagáin
agus cairde léi, an grúpa Triúr, a chloisteáil sa Teach Beag ar an mbaile oíche Sathairn, 5 Márta 2011. Chomh maith leis sin, bhí 5 bhunscoil ón gceantar páirteach i Spraoicheist Gael-Linn agus ní raibh dhá fhoireann as aon scoil amháin ar na buaiteoirí, rud a léiríonn ar a fheabhas agus a bhí siad uilig. Tháinig clubanna óige Spleodar agus na scoileanna náisiúnta le chéile chun mórshiúl mór a dhéanamh tríd an bhaile ar an Satharn, 12 Márta 2011, agus chas an banna Mo Hat mo Gheansaí ceolchoirm mhór ina dhiaidh. Seachtain na Gaeilge den scoth i mBaile Locha Riach go dtí seo! Tuilleadh eolais: +353 (0)91 870718 / www.lochariach.com
Oifigeach Locha Riach
8
Cuir na scéala chugainn roimh 09 Aibreán 2011
Imeachtaí sa Chlub
Bhí mí ghnóthach i gClub Chonradh na Gaeilge go dtí seo, agus níl deireadh léi fós! Sa bhreis ar imeachtaí éagsúla Sheachtain na Gaeilge agus Lá Fhéile Phádraig, is ann a chuir Craobh Aimhirgin léamh drámatúil Duinnín ar an Sceilg ar siúl le Biddy Jenkinson agus gur sheol Ciarán Ó Feinneadha leabhair nua-fhoilsithe le Coiscéim le déanaí. Tá Club Chè ag dul go maith gach oíche Mháirt ó 8.30 - 10.00in,
áit go mbíonn ranganna Salsa Cubana agus Tango an Airgintín á múineadh, agus Oíche na Mac Léinn óna 9.00in an oíche chéanna. Fillfidh ceol agus rincí ón mBriotáin ar an gClub ar an 25 Márta 2011 agus beidh ceol á chasadh ag Rónán Ó Snodaigh ann ar an 30 Márta 2011 leis. Gach eolas: www.anclub.ie / www.facebook.com/anclub
Bronnadh Gradam Sheachtain na Gaeilge 2011 de chuid Chlub Chonradh na Gaeilge ar Pheadar Tomás Mac Ruairí ag ócáid speisialta sa Chlub le déanaí. Is ball saol de Chlub Chonradh na Gaeilge é Tomás, atá tar éis thart ar 60 bliain a chaitheamh ag cur eolais, tuisceana agus measa ar an gcultúr dúchais chun cinn ar mhaithe le spiorad agus meanma an phobail a spreagadh. Thug sé faoin saothar seo trí ghníomhaíocht agus chomhoibriú a chruthú, a chothú agus a bhuanú i measc an phobail, mar shampla, trína shaothar in éineacht lena chomhghleacaithe ar son na Gaelscolaíochta agus trí thograí poiblí éagsúla eile a eagrú. Tá Tomás bainteach le go leor eagras agus tograí éagsúla i gcaitheamh na mblianta Oireachtas na Gaeilge, Ógras, Seachtain
na Gaeilge, Glór na nGael, Gaeloideas/Scoil Neasáin, Gaelscoileanna, An Biúró Eorpach do Theangacha Neamhfhorleathana, Raidió na Life agus go leor leor eile ina measc. Ní hamháin go bhfuil sé ina iar-Uachtarán ar Chonradh na Gaeilge, ach tá sé ina bhall reatha de Choiste Gnó an Chonartha faoi láthair agus baint aige leis an eagras ó bhí 1955 ann. Thóg sé a chlann trí mheán na Gaeilge chomh maith agus is cinnte go bhfuil Gradam Sheachtain na Gaeilge tuillte go maith ag Tomás. Bhí ceol, méaróga bia agus scoth an chomhluadair ag an mbronnadh ar an 19 Márta 2011 agus déanann foireann an Chonartha comhghairdeas ó chroí le Tomás! Gach eolas: www.anclub.ie / www.facebook.com/anclub
Gradam Sheachtain na Gaeilge 2011
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
9
Folúntais na hEorpa
Glac leis an nGaeilge agus glac leis an mbuntáiste earcaíochta atá agat mar Ghaeilgeoir! Fógraíodh postanna do Choimisiún na hEorpa le déanaí agus beidh riarthóirí á n-earcú sna réimsí seo a leanas: riarachán poiblí na hEorpa, dlí, eacnamaíocht, airgeadas, staitisticí, agus iniúchóireacht. Tá an-deis ann do Ghaeilgeoirí toisc gur féidir le hiarrthóirí an Ghaeilge a roghnú mar an chéad teanga, agus an Béarla a roghnú mar an dara teanga s'acu. Beidh iomaíocht ghéar ann
ach beidh an-bhuntáiste ag iarrthóirí le Gaeilge líofa, ach sin a chur in iúl don Choimisiún gan mhoill. Má tá deiseanna foghlama agus forbartha uait, obair shuimiúil, ghríosaitheach, dhúshlánach, agus deis agat difríocht dáiríre a dhéanamh don Eoraip, b'fhiú leas a bhaint as do chuid Gaeilge agus iarratas a chur isteach! Féach: http://europa.eu/epso/index_ga.htm / http://europa.eu/epso/apply/today/a dm_en.htm
Tionscadal is ea GaelChaint arna eagrú ag Na Gaeil Óga, arb é an sprioc atá aige úsáid shóisialta na Gaeilge a chruthú i measc aos óg chathair Átha Cliath. Mar chuid de seo, cuirfear tús le Clár Teagaisc Dheonaigh sa Charnán agus in Árais Fatima sa phríomhchathair ar an 11 Aibreáin 2011. Mairfidh an clár 7 seachtaine agus iarrtar ar Ghaeilgeoirí na hardchathrach páirt a ghlacadh sa chlár trí uair an chloig in aghaidh na seachtaine a roinnt le hógánach amháin, nó beirt, atá ag lorg cabhrach lena chuid Gaeilge. Is ceantair iad seo atá suite lámh le chéile ar imeall chroílár na cathrach agus atá go mór faoi mhíbhuntáiste ó thaobh chúrsaí oideachais de, agus déantar faillí i bhfoghlaim na Gaeilge. Reáchtálfar an clár i gcomhpháirtíocht leis an Dolphin House Homework Club agus an Fatima
Homework Club, agus is í an aidhm ghearrthéarmach atá leis an gclár teagaisc ná cumas labhartha na Gaeilge a fhorbairt i measc aos óg an cheantair. Nuair a bheidh an sprioc sin bainte amach, bunófar Club Óige sa cheantar mar chuid de phróiseas céimiúil chun úsáid shóisialta na Gaeilge a chruthú agus a chothú. Beidh traenáil lae ar fáil do na teagascóirí deonacha a bheidh gann ar thaithí nó á lorg. Éamonn Ó Dónaill, oideachasóir clúiteach ó Ghaelchultúr Teoranta, a chuirfidh an traenáil ar fáil in Ionad Pobail Fatima, Dé Sathairn, 9 Aibreán 2011. Teagmháil: Ciarán Mac Fhearghusa +353 (0)85 7314847 / gaelchaint@gmail.com
GaelChaint
10
Cuir na scéala chugainn roimh 09 Aibreán 2011
Fáiltiú na nAirí
Fáiltíonn Conradh na Gaeilge roimh chea-
padh Jimmy Deenihan TD ina Aire Gnóthaí
Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta
agus roimh cheapadh Dinny McGinley TD
ina Aire Stáit ar Ghnóthaí Gaeltachta ag
an Taoiseach Enda Kenny TD le déanaí.
Creideann an Conradh go bhfuil sé ag dul
do phobal na Gaeilge go mbeadh ion-
adaíocht ag an teanga agus ag na ceantair Ghaeltachta
ar
an
gcoiste
comh-
aireachta, agus tréaslaíonn leis an Rialtas nua as seasamh leis An Straitéis 20 Bliain
don Ghaeilge 2010 - 2030 trí Aire sinsear-
ach a cheapadh agus Roinn Rialtais a
choimeád ar a mbeidh lárfhreagracht
maidir le cúrsaí Gaeilge agus Gaeltachta fós ann. Tá Conradh na Gaeilge ag tnúth
le dul i mbun oibre leis na hAirí nua leis an Straitéis a neartú agus a chur i bhfeidhm ina hiomláine.
Is féidir scéalta a chur chuig nuacht@cnag.ie
11
Is Leor Beirt
Níl slua i gcónaí de dhíth le daoine a chur ag labhairt i nGaeilge i ngach cearn den tír - is leor beirt! Tá ábhar an leathanaigh seo dírithe ar chabhrú leat ciorcal comhrá neamhfhoirmeálta a reáchtáil i d’áit oibre féin nó i
mbialann áitiúil. Cuir fáilte roimh Ghaeilgeoirí nua tríd na ceisteanna seo a leanas a ghearradh amach agus lig do gach duine ceist a roghnú nuair a éiríonn an comhrá gann.
Lá Fhéile Phádraig:
• An raibh a fhios agat gur Breatnach, ní Éireannach, a bhí i Naomh Phádraig?
• An ndearna tú aon rud deas ar Lá Fhéile Phádraig?
• Ar ól tú creathán bainne glas i McDonalds?
• An ndeachaigh tú chuig an mórshiúl?
• Ar fhreastail tú ar imeachtaí Gaeilge Gaelspraoi san ardchathair? • An bhfaca tú na tinte cnámha sa spéir i Loch Garman?
• Ar chaith tú éadaí glasa don lá?
• Ar aimsigh tú seamróg cheathairdhuilleach ar bith?
• An gceapann tú go gcabhraíonn an ceiliúradh le cúrsaí turasóireachta?
• An dóigh leat gur cleas margaíochta atá sa bhféile?
• An maith leat a bheith in Éirinn do Lá Fhéile Phádraig?
• An bhfaca tú na soilse glasa ar lasadh ar Table Mountain san Afraic / an Túr Eiffel sa Fhrainc / an Empire State Building i Meiriceá?
• An bhfuil lá náisiúnta tír ar bith eile a dhéantar ceiliúradh air ar fud na cruinne?! Dathanna: uaine, glas Féile: mórshiúl, paráid, tinte cnámha, imeachtaí teaghlaigh, féile shráide, ceiliúradh Mórshiúl: bannaí práis, flótaí, téama físiúil, ildaite, cleasghleacaithe, damhsóirí / rinceoirí, puipéid, lucht féachana, rannpháirtithe
Comórtas Ceoil
Comhghairdeas le gach duine a sheol an freagra ceart isteach chugainn don chomórtas leis an gCeoláras Náisiúnta an mhí seo caite! Ba é freagra na ceiste agus an t-ainm atá ar an albam ceoil is
12
déanaí de chuid Carlos Nunez ná Alborada do Brasil. Is é Pádraig Ó Cuinneacháin, Co. an Chabháin buaiteoir an chomórtais agus péire ticéad buaite aige don cheolchoirm.
Cuir na scéala chugainn roimh 09 Aibreán 2011