2
E d u c a c i ói na Primar
s o m i v i v e O lugar ond
o d n i r b D es c u e ond vivimos DO POLA
COFINANCIA
A DE CONSELLERÍ RRITORIAL, TE CA TI LÍ PO SPORTES ICAS E TRAN OBRAS PÚBL o sm ni l de Urba Dirección Xera
A E SOLO A DE VIVEND CONSELLERÍ
a r r e t o t proxec ICIAL DE COLEXIO OF
O. A. G. . C IA IC L A S DE G ARQUITECTO
PROXECTOTERRA
Ola! Nós, os animais, querémosvos ensinar a sentir, ver, recender, tocar, saborear, escoitar e descubrir a paisaxe na que vivides e vos movedes, aprendendo a percibila dun xeito novo.
Nesa paisaxe hai elementos naturais como a auga das fontes, dos regatos, dos ríos, as flores, os campos, as árbores, as montañas, os vales, as chairas, as praias, a costa...
1
2
2
PROXECTOTERRA
E tamén hai outros elementos construídos por vós: as vivendas (baixas, altas, illadas, arrimadas); as pontes, as estradas, os túneles, as murallas, os muros, os valados, os faros, as farolas...
Atrevédevos a mirar con outros ollos todo iso e é posible que descubrades un novo lugar ao voso redor.
3
4
3
PROXECTOTERRA
SE ABRIDES BEN OS OLLOS, como fago eu, conseguiredes ver todo o que hai arredor das vosas vivendas. Mirade primeiro esta imaxe e comentade oralmente que zona se asemella mรกis ao lugar onde vivides.
4
PROXECTOTERRA
Agora agarrade o lapis que ides escribir un anaquiño. Tendes que responder as preguntas do cadro para comprobar que sabedes do lugar onde vivides e que tendes que descubrir.
CONTESTADE o que saibades.
01
OLLO ! NO DE DER SO CA NO VO TIVIDADES AC
ou nunha io r r a b n u n s Vivide parroquia? a? Como se cham spazos sen e u o s a ir le Hai das vivendas? r o d e r o a r cultiva stán illadas, e s a d n e iv v s A s de dous io c ifi d e i a h arrimadas, cinco ou e d , s e r a d n a a catro máis? miños ou a c s o n o s o Com onde vivides: r a g lu o d s estrada a, asfalto...? v a r g , a r r e t de vías, pasos a ir e b , s a ú r r Hai beira de peóns...? , para camiñar Hai espazos patíns...? i, ic b n e r a d pasear, an : público existe e t r o p s n a r t Que o, tranvía? c r a b , n e r t , autobús espazo, no Existe algún u parroquia, o io r r a b o s o v r estar cheo o p le b a d a r g desa o, que sexa d a n o d n a b a , de lixo perigoso...? os gusta do v is á m e u q Que é o ivides? lugar onde v des? Que cambiaria
5
PROXECTOTERRA
Ola! Son a toupa, e non podo ver as cores. Porfa, axudádeme e mirade por min!
1
2
4
As paisaxes teñen unha cor dominante en función dos elementos que a forman. As cores dannos información sobre esa paisaxe e axudan a distinguila, pero unha mesma cor tamén pode dar lugar a paisaxes ben diferentes.
6
PROXECTOTERRA
Na natureza hai unha morea de cores. Sabiades que se estima que poden existir vinte millóns de cores distintas? Aínda que o ollo humano non é capaz de diferenciar todas as cores e as súas tonalidades.
3
7
PROXECTOTERRA
Imos facer un paseo visual por diferentes paisaxes: cidade, vila, aldea. OBSERVADE atentamente como varía a luminosidade, ao longo de 24 horas, neses espazos. FIXÁDEVOS tamén como cambian as cores nas distintas estacións. Eses cambios de luz e cor provócannos emocións diferentes.
8
PROXECTOTERRA
AGORA PECHADE OS OLLOS, RELAXÁDEVOS e facede voar a imaxinación situándovos neses lugares e ESCRIBÍDEME O QUE VEDES E O QUE SENTIDES.
02
OLLO ! ERNO DE NO VOSO CAD S ACTIVIDADE
HEI!! Aquí tendes unha pista para poder comezar, podedes usar algunha das seguintes palabras: calma, movemento, ledicia, medo, asombro, sosego, tristura…
9
PROXECTOTERRA
Observade o que ven os nenos e as nenas desta escola cando miran polas fiestras e a porta.
1
2
4
10
3
PROXECTOTERRA
6 5
Agora mirade vós con atención dende a porta e as fiestras do voso colexio e veredes as CORES que rodean o espazo onde pasades moitas horas. Observade como cambian dun día para outro.
03
COLOREADE os cadros como se fordes un pintor ou pintora, mesturando a paleta de cores que vedes. Se o día é nubrado pintades no cadro da esquerda e teredes que esperar a un día soleado para poder pintar no da dereita. E viceversa.
DÍA NUBRADO
DÍA SOLEADO NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
FALADE das diferenzas que vistes.
04 11
PROXECTOTERRA
Son o lucecú, máis coñecido polos meus compis como vagalume. Sabiades que polas noites acendo unha bombilliña e proxecto unha pequena luz que crea sombras ao meu redor? As árbores, as plantas, proxectan SOMBRAS que dan refuxio aos animais, a outras especies vexetais, a vós...
Nas paisaxes as construcións que facedes proxectan sombras con formas diferentes: alongadas, esféricas, máxicas...
05 OBSERVADE as sombras das fotografías e contestade as preguntas.
OLLO ! NO VOSO CA DERNO ACTIVIDADES DE
2
1
s is edificio á m i a o sol? H s ◊ e l l o d n oleada? á s d u u o o a a í r r b b en som rúa é som a e u q s ∆ Diriade
3
∆ Onde poñeriades a toalla, na sombra ou onde dá o sol? Explica a resposta.
12
◊ Para que serve a sombra qu e dan as árbor es?
que Vistes poden S A R B M e as SO aridade s l c s o n nda quitar as vive e u q er facer oidan s an p s a ú e r Cre frías. , s a ra í r somb bles pa a d a r g a u lugares r, charlar o a s n descan o tamé r e P . r pasea os que n a e r b ara som ados p s n e p están xan que se s. soleado
PROXECTOTERRA
DESPOIS DE COMER, POLA TARDE, fixádevos nas sombras que hai no lugar onde vivides e que pasa con elas. Tocade as zonas da vosa vivenda e colexio que están en sombra e as que reciben directamente a luz solar. Que diferenzas térmicas percibides? Anotade o lugar que tocades no seguinte cadro e pintade a casiña de vermello para as zonas soleadas (quentes) e de azul para zonas sombrías (frías). Tendes que observar as vosas vivendas e o que hai ao redor (outros edificios, camiños, rúas...) Continuade a lista.
Tende coidado, non o vaiades facer nun día escuro, de néboa, choiva ou anubrado, pois non veredes as sombras.
06
VIVENDA
SOMBRÍAS
Fachada principal Fachada traseira Camiño ou rúa que hai diante
NO VOS OLLO ! O CA ACTIVI DERNO DE DADES
COLEXIO
07
SOLEADAS
◊ Cantos cadros pintastes de vermello? E de azul? ∆ Diriades que as vosas vivendas teñen máis zonas soleadas ou sombrizas? ◊ E o voso colexio?
l
principa a d a h c a F es Corredor Patios
13
PROXECTOTERRA
As miñas orellas funcionan como un radar, escoito calquera son. Hainos agradables, relaxantes, que che dan alegría, tranquilidade…; e outros que producen nerviosismo, irritabilidade, dor de cabeza… Hainos incluso que impiden escoitar o silencio! Intentade facelo vós e recoñeceredes os SONS do lugar onde vivides e estudades, do día e da noite. Palabra de morcego!
08 PARÁDEVOS A ESCOITAR en diferentes momentos do día: pola mañá, tarde, noite. Que é o que máis oídes: coches, máquinas, voces, sirenas, bucinas, cantos, silencios, animais, auga en movemento, ondas do mar...? Debuxade a bucina segundo a intensidade do son. Pintade de amarelo a casiña daqueles que vos resulten agradables. Televisión
SUAVE
NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
Voces Coches, motos Máquinas
INTENSO MOI INTENSO
Sirenas Silencio Chuvia Ondas do mar
MAÑÁ
TARDE
NOITE
09
Música
aros Cantos de pax OUTROS: Aula
E NO COLEXIO, que sons oídes? Escribídeos e debuxade a bucina correspondente.
Corredores Recreo
14
SONS INTENSIDADE
PROXECTOTERRA
O meu olfacto fai que descubra comida, ósos enterrados, os OLORES corporais das persoas. Incluso son de grande axuda nas investigacións policiais. Coñecedes os olores do lugar onde habitades? Ímolo comrpobar...!
10 IDES XOGAR a ser o sabuxo do voso barrio ou parroquia. Ulide durante un día todos os recendos que percibides dende a porta da vosa vivenda. Fixádevos na seguinte lista que vos damos e marcade cun círculo os que forman parte dese lugar. Poñede unha cruz dentro do círculo se vos resultan desagradables.
Comida Mar
a de cortar d a b a c a a b r e H Terra mollada Xurro-Esterco
e animais Excrementos d Sumidoiros
OLORES
OLLO ! RNO DE E O CAD DES S O V NO IDA ACTIV
11 DEBUXASTES máis círculos ou círculos cruzados? QUE CONCLUSIÓN sacades?
Fábricas Tabaco Plantas-Flores anciais Augas de man Gasóleos Cloro Ambientadores OUTROS:
15
PROXECTOTERRA
A rede que uso para cazar o meu alimento está formada por LIÑAS que vou unindo para que non se me escapen as moscas que tanto me gustan. Ñam,ñam!
MIRADE CON ATENCIÓN estas imaxes e repasade, no voso caderno, de cor vermella as siluetas que se formaron na natureza e de verde as que construíron as persoas. NO VOS OLLO ! O CAD ACTIVID ERNO DE ADES
12
1
2
3 Comprobastes as diferenzas entre as liñas que se forman na natureza e as que creades vós? As paisaxes naturais presentan formas irregulares e complexas e as humanizadas son máis regulares e xeométricas.
16
PROXECTOTERRA
As liñas, ao pecharse, forman figuras xeométricas, como a da miña rede. Sabedes que nome ten esta figura de cinco lados?
ADIVIÑADE que figuras están agochadas nas seguintes fotografías. Pintade as figuras brancas que coincidan coas das imaxes.
4
13
NO VOS OLLO ! O CAD ACTIVID ERNO DE ADES
6 5
7
17
PROXECTOTERRA
Os edificios onde estudades, xogades, vivides... están cheos desas figuras, nas que seguro que non vos fixastes. As formas cóntannos a súa historia, a creatividade de quen as deseñou...
E A VOSA PARROQUIA OU BARRIO? Seredes exploradores por un día. Tendes que anotar as figuras xeométricas que vexades nos edificios, mobiliario público, colectores de lixo... e tamén o lugar onde as vistes. Fixádevos nas que teñen formas diferentes (os que vivades preto podedes facelo en grupo).
14 FIGURA
LUGAR 1
2
18
NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
PROXECTOTERRA
Esas casas, onde vivides teñen cara e costa. Parécense a nós, que somos diferentes por DIANTE e por DETRÁS.
OBSERVADE E COMPROBARÉDELO POR VÓS MESMOS. Tendes que mirar con atención cara ás vosas vivendas e ás que están ao lado ou preto. Faredes unha lista de todo o que vedes: casas, edificios, talleres, fábricas, coches, leiras, bosque, xardín, mar, río... Para iso, colocádevos diante da fachada principal e da parte traseira.
15
OLLO ! NO DE ER O CAD DES S O V NO DA ACTIVI
FACHADA DIANTEIR A PARTE TRASEIR A
16
FIXÁDEVOS AGORA NAS PERSOAS e no que están a facer. Toman o sol, miran pola fiestra, lavan ou tenden a roupa, realizan algún traballo, comen no balcón ou terraza, charlan, descansan?
17 ESCRIBIDE que diferenzas atopades entre as dúas fachadas e o uso que se lles dá.
19
PROXECTOTERRA
Son o peto verdeal e fago a miña casa no tronco das árbores. Aproveito o material que teño preto. Todas as figuras que observastes nas vivendas están feitas de MATERIAIS moi diversos. Ímolos descubrir! As persoas comezaron a construír as súas vivendas empregando os materiais que collían do seu entorno: pallabarro, madeira, pedra, lousa, tella feita de barro cocido… Nas construcións tradicionais aínda podedes ver restos destes materiais.
2
1
Nas cidades galegas, os edificios do barrio histórico, chamado tamén “cidade vella”, están feitos, fundamentalmente, de granito, unha das pedras que están no noso solo e que forma parte da paisaxe galega como vistes nas formas da natureza.
3
4
ESCRIBIDE dous materiais que recoñezades nestas fotografías.
18 20
NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
PROXECTOTERRA
Agora, e dende hai uns anos, estanse a empregar materiais que chegan de fóra: ladrillo, cemento, formigón, pinturas nas fachadas, uralita, aluminio…
19
COMPLETADE A TÁBOA. Pensade onde comedes, durmides, xogades, estudades..., é dicir, nas vosas vivendas. Ides investigar con que materiais foron construídas. Procurade tocar todo o que poidades para sentir a súa textura e poder dicir as calidades que posúe : frío, cálido, suave, rugoso, poroso, mol, duro, esvaradizo...
OLLO ! RNO DE CADE OSO IDADES V O N ACTIV
Paredes e xteriores Fiestras
MATERIAIS
CALIDADES
Porta da entrada Cuberta
Paredes in teriores Chan da c ociña e b años Chan dos dormitorio s e salón Valados o u peches
20 FACEDE UNHA POSTA EN COMÚN falando dos materiais das vosas vivendas. Toda a información que vos comentaron na casa podédela achegar para aprender uns dos outros.
21
PROXECTOTERRA
Eu constrúo a miña casa con cera e nela fago o meu traballo, fabrico o mel. Que doce son!! Esta é a miña vivenda:
Ensinádeme como son as vosas vivendas!
AS NOSAS VIVENDAS ESTÁN FEITAS CON MATERIAIS DIFERENTES
21 ESCRIBIDE onde vos parece que se atopan estas vivendas: aldea, vila ou cidade. Poñede tamén se son tradicionais ou actuais. Así ensinarédeslle máis a esta abella curiosa!
1
OLLO ! NO DE ER O CAD DES S O V NO DA ACTIVI
2
3 4
22
PROXECTOTERRA
BEEEN!!! 22
TRABALLAMOS O PLANO. Para que non nos pregunte máis, ímoslle amosar a esta abelliña o plano dunha vivenda, que podería ser de calquera das nosas. Ides pórlle nomes e colorear para que o poida entender mellor.
1. 2. 3. 4.
Sinalade cunha frecha vermella a entrada. Perfilade de azul o contorno da vivenda. Pintade de amarelo as paredes que separan os cuartos. Descubride como están representadas as portas e repasádeas de marrón. 5. Poñédelle nome a cada unha das estancias. NO VO OLLO ! O seu mobiliario pódevos dar pistas. SO
C ACTIV ADERNO DE IDADE S
23
PROXECTOTERRA
A min gústame ter a cara sempre moi limpa para estar fachendoso. Dise que a cara é o espello da alma. As facianas das persoas transmiten como nos sentimos: tristeiros, ledos, enfermos, vitais, acovardados… Tamén as fachadas das vivendas e edificios poden achegarmos datos sobre elas: poden estar doentes ou vigorosas.
OBSERVADE O DETERIORO E ABANDONO nestas imaxes e dicide que opinades. Buscade en cada fotografía onde se acochan as cascudas.
23
2
OLLO ! NO DE DER SO CA DES O V O N DA ACTIVI
1 3
5
4
Tampouco é para tanto, BAGH!
POR QUE PINTARÍAN ese insecto e con esa cor?
24
24
PROXECTOTERRA
NAS SEGUINTES FOTOGRAFÍAS, RODEADE de vermello a cascuda para o que consideredes que está doente: sen rematar, descoidado... E de verde o gato fachendoso para o que vos parece vigoroso: coidado, limpo... Pensade no que sentides ante cada fotografía e saberedes cal rodear. NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
25
7 6
9
8
10
11
25
PROXECTOTERRA
Igual que coidades as fachadas das casas tamén tendes que facelo co mobiliario que hai no interior das vivendas e nas rúas por onde vos movedes. O MOBILIARIO é o conxunto de elementos que fan máis cómodos e agradables os lugares onde habitades. Nas vosas casas tendes mobiliario, pero nas rúas tamén. Observade con atención e comprobarédelo.
OBSERVADE AS FOTOGRAFÍAS E COMENTADE entre todos e todas para que lle serve á nena o mobiliario que se ve en cada unha delas (bancos, mesas, luces, papeleiras ...) Fai un uso correcto?
26
2 3
1
4 10 CASA 5
9 RÚA
8
26
6 7
PROXECTOTERRA
Eu sempre levo a miña cuncha brillante e ben coidada, pois para min é moi importante. E vós, como tratades o mobiliario que vos rodea?
27
OLLO ! NO DE ER O CAD DES S O V NO DA ACTIVI
R E S P ON DE DE con sinceridade.
Escribide que facedes para coidar os mo bles da vosa habitación. Agora pensad e na rúa, co mo é a saúde do mobiliario? E stá roto, queimad o, abandonad o… Se non o sab edes, observá deo e contestade outro día. Que mobiliario botáchedes d e menos nesa o bservación? Sinalade tres accións que deterioran os bancos, farola s, papeleiras… Agora tres a ccións que demostren qu e sabedes co mo coidar ese m obiliario. Que terían q ue facer os rapaces ou o s adultos par a reparar o qu e estragan?
Na rúa coma na casa! 27
PROXECTOTERRA
Como levo a casa ao lombo imos ir paseniño, de vagar. Gústanme as vivendas diferentes coma a miña. Vós tamén tendes algunhas ben divertidas!
28
PARÉCENVOS orixinais, diferentes ou védelas con frecuencia? Que as fai especiais? CAL ESCOLLERIADES VÓS para pasar uns días de vacacións cos vosos pais?
1
NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
29
2
3
28
4
PROXECTOTERRA
5
7 6
Agora poñédevos mans á obra. Aproveitade recortes de vivendas que aparecen nas revistas, ou o que se vos ocorra, e construíde a vosa vivenda imaxinada. (Pode ser de chocolate como a de Hansel e Gretel, he!,he!)
30 CREA UNHA CASA CHEA DE FANTASÍA!
NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
29
PROXECTOTERRA
As vivendas onde habitades agrúpanse de forma moi diferente: arrímanse, póñense unhas por riba doutras, espállanse... ocupando espazos na paisaxe de forma moi diferente. Mirade o que vexo cando viaxo buscando lugares quentiños. Vaia vistas teño!
31 AXUDADE á andoriña a entender o que ve. Escribe segundo o número de cada fotografía se as vivendas están: arrimadas, separadas, dispersas, agrupadas. En cal hai edificación en altura? NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
1
2
30
3
PROXECTOTERRA
5
4
6
7
Cantas vivendas! Case non sei onde vou p贸r o meu ni帽o.
8
31
PROXECTOTERRA
A ver se prestastes atención. Como se chega a todas esas vivendas, edificios, leiras…? Por onde se moven os coches, camións…? Contestade en voz alta! A que semellan serpes coma min?
Atraveso as paisaxes naturais e humanizadas para ir dun lugar a outro. Se atopo ríos e teño medo de caer constrúo moitos pés e fago pontes para cruzalos.
Se atopo un precipicio fago un viaduto.
32
1
2
Ás veces arrímome moito ás vosas vivendas.
4 3 5
6
Se chego fronte a unha montaña furo na terra para pasar a través dela e fago un túnel.
Ás veces, non busco ben o camiño e tallo moitas árbores, desfago casas de animais e arrímome ás vosas vivendas.
PROXECTOTERRA
OBSERVADE as fotografías e escribide, en cada cadriño do voso caderno, con que número ou números das informacións que dá a serpe se corresponden.
32
NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
1
2 3
4
6
5
33
PROXECTOTERRA
Como son as vosas vías de comunicación? Están ben conservadas ou hai que sanealas?
33
CONTESTADE neste cadro e comprobade o que non saibades.
er os c a f ra on pa es: terra, r a g e NO VO OLLO ! pr ved ? m o e … m o SO CA l t a l s vo D teri asfa e a d , A m n C a o TIVID ERNO DE v e a r r Qu o g p A DES rúas n e e ñ e s t o s ou camiñ n ó i c i s...? a nd c o n c a s foch n boa e n á Est pasos u o s áforo m strada e e s , a s n e peó uro cruzar u a rúa? d s o o g as Hai p e fagan se que qu e d s o , d n a eleva protex n feitas? s o v á s que aterial est ioradas? a ú r r m eira deter u o Hai b s oidada miños c a c n e s b ides o nden por v Están i v e d a ar on s persoas g leza? u l a m u a o e que dea pas d m i l Na al vías para n stá itar E s n ra ? i a s e r a t b el miten e rodas teñen r e p s d iravía cadeiras e b dos? i l u á o v s s a s u arrúa bebés ou s min r o i d e b Esas riños dos mplas a r s a a í os c beirav onopatín? , i c i rrís-b cicleta, m a c e es d a bi d o e c o ou ñ v s i o t o p o s v i r D move é o m stigalo. l a c para inve cide e e d d , a n t inten existe n o antiga n . . . Se e t , pon ide o seu a d a r st ib iño, e ente. Escr rqué. m o a p c o r n e algú a dife nome Existe l, que sex tua ou ac
34
PROXECTOTERRA
Sabedes máis do lugar onde vivides? Ímolo comprobar!
34
RESPONDEDE neste cadro.
OLLO ! DE ADERNO C O S O NO V ADES ACTIVID
inantes Cales son as cores predom do lugar onde habitades? nha As vosas vivendas están nu zona sombriza ou soleada? des son: agradables, Os sons do lugar onde vivi de, irritabilidade...? da ili qu an tr en uc od pr , es relaxant lugar onde vivides: Como é olfactivamente o ? agradable ou desagradable zo onde hai máis pa es un é ia qu ro ar /p io rr O voso ba turais? formas humanizadas ou na vosas vivendas? as s da uí tr ns co n tá es is Con que materia ificio doente Hai algunha vivenda ou ed preto de onde vivides? o pasades ao seu lado? nd ca e uc od pr s vo n ió ac Que sens por que credes que será? os ad id co n be n tá es e qu E os n? cando pasades ao seu caró en uc od pr s vo n ió ac ns se Que
35
PROXECTOTERRA
ESTAMOS CHEGANDO AO REMATE. Anotade o que vos resulte máis agradable e o que non o é tanto, do lugar onde vivides. Podedes pensar e suxerir melloras para o voso entorno. Mans á obra!!!
ESCRIBIDE NO CADRO do gato o que vos gusta, na cascuda o que é desagradable e no lapis as suxestións dos cambios ou melloras que fariades.
35
OLLO ! E ERNO D D A C O NO VOS IVIDADES ACT
XUNTANDO TODAS AS VOSAS OPINIÓNS PODEDES FACER UN MURAL PARA TER NA CLASE E IR POÑENDO NOVAS PROPOSTAS. PODEDES INCLUÍR DEBUXOS OU FOTOS FEITAS POR VÓS E QUEDARÁ MÁIS COMPLETO.
36
PROXECTOTERRA
36
ÁNIMO! IDES FACER UN ÚLTIMO ESFORZO: PÓRLLE NOTA AO LUGAR ONDE VIVIDES. Debedes colocar un gato fachendoso ou unha cascuda sobre cada un dos edificios ou lugares que tendes a continuación, indicando o motivo da vosa escolla. Coloreade previamente a figura que vaiades pór, recortádea e pegádea no cadro correspondente. Se non coñecedes algún dos edificios ou lugares, tendes que pedirlle aos vosos pais que volos mostren un día que saiades de paseo con eles.
NO VO OLLO ! SO C ACTIV ADERNO DE IDADE S
IA U Q O R R A UP O O I R R A OB ES D I V I V E OND
ESCOL A
PARQUES E XARDÍNS CENTRO MÉDICO
CENTRO DEPORTIVO ECA T O I L B I B
CONCELL
O
37
PROXECTOTERRA
38
PROXECTOTERRA
COLEXIO OFICIAL DE ARQUITECTOS DE GALICIA “PROXECTOTERRA” QUINTANA 3 “CASA DA CONGA” 15704 - SANTIAGO DE COMPOSTELA (GALICIA - ESPAÑA) TEL. +34 981 55 24 00 FAX. +34 981 56 16 58
http://www.coag.es/proxectoterra e-mail: proxectoterra@coag.es
DEPÓSITO LEGAL: C 516-2009 ISBN: 978-84-96712-20-1
EQUIPO DO PROXECTOTERRA XOSÉ MANUEL ROSALES NOVES - COORDINADOR ANTONIO DÍAZ OTERO PEDRO DE LLANO CABADO
COORDINACIÓN E SUPERVISIÓN DOS MATERIAIS ANTONIO DÍAZ OTERO JOSÉ LUIS GONZÁLEZ FERNÁNDEZ XOSÉ MANUEL ROSALES NOVES
EQUIPO REDACTOR DA UNIDADE
PEFC
e
FSC
CARME RODRÍGUEZ VENTOSO MATILDE CAREAGA MARTÍNEZ
que garanten a orixe sostible da madeira utilizada no seu proceso de fabricación, sendo a celulosa utilizada
ECF.
EDITA
certificacións
PROFESORADO COLABORADOR
ISO 14001,
normativa ambiental
EMAS,
CARME RODRÍGUEZ VENTOSO JESÚS RODRÍGUEZ RODRÍGUEZ Mª BEGOÑA CODESAL PATIÑO Mª DOLORES CANDEDO GUNTURIZ Mª HELENA ZAPICO BARBEITO Mª JOSÉ PIÑEIRA MANTIÑÁN Mª MONTSERRAT CASTRO RODRÍGUEZ MATILDE CAREAGA MARTÍNEZ NIEVES ALONSO CAMPO PATRICIA GALÁN GÓMEZ ROCÍO ROMAR ROEL ROSA Mª VICENTE ÁLVAREZ SEVERINA REBOREDO PENA XESÚS PACORET BALSA XOÁN XOSÉ LORENZO LOURIDO XOSÉ MANUEL MALHEIRO GUTIÉRREZ
de xestión ambiental
PROCEDENCIA DAS IMAXES
ILUSTRACIÓNS MIGUELANXO PRADO
TRATAMENTO DIXITAL DAS IMAXES JUAN RODRÍGUEZ LOIS XOSÉ MANUEL ROSALES NOVES
DESEÑO GRÁFICO E MAQUETACIÓN AXENCIA GRÁFICA XANIÑO, A CORUÑA
REVISIÓN LINGÜÍSTICA DOS TEXTOS HENRIQUE RABUÑAL CORGO
© ©
AUTORES/AS DOS TEXTOS AUTORAS/ES DAS IMAXES
COORDINACIÓN E XESTIÓN DA EDICIÓN AXENCIA GRÁFICA XANIÑO, A CORUÑA
DECEMBRO 2008
O papel ECOLÖXICO
utilizado na impresión destes materiais cumpre coa norma de calidade
ISO 9001,
CARME RODRÍGUEZ VENTOSO C.N.I.G. COPASA FOTOPANORAMA JUAN RODRÍGUEZ LOIS MATILDE CAREAGA MARTÍNEZ PEDRO DE LLANO ROCÍO ROMAR ROEL XOSÉ M. ROSALES NOVES
39
ao
Ca d co pa ern có mpa ra o id rtir
ENTIDADES
RAS
COLABORADO
N ASOCIACIÓ GÓXICA SOCIO-PEDA
GALEGA
NOVA ESCOLA GALEGA
IÓN DE EDUCAC CONSELLERÍA UNIVERSITARIA N E ORDENACIÓ