botas faaliyet raporu by fatih cet

2010 Faaliyet Raporu

www.botas.gov.tr

Büyük hedefimiz, milletimizi en yüksek medeniyet seviyesine ve refaha ulaştırmaktır.

BOTAŞ

sayfa

Genel Müdürün Sunuşu

sayfa

Yünetim Kurulu ve Üst Yönetim

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

sayfa

Organizasyon Şeması

sayfa

BOTAŞ’ın Stratejik Hedefleri

sayfa

Hukuki Statü

www.botas.gov.tr

içindekiler sayfa

Ham Petrol Taşımacılığı

sayfa

Uluslararası Projeler

www.botas.gov.tr

sayfa

Doğal Gaz Taşımacılığı, Tesisleri ve Ticareti

sayfa

Yeni Çalışmalar

sayfa

BOTAŞ Entegre Yönetim Sistemi

BOTAŞ Bilgi Sistemleri Projesi

Sosyal Faaliyetler

Bağlı Kuruluşlar ve İştirakler

Mali Durum

Taşra Teşkilatı ve İletişim Bilgileri

Yatırımlar

sayfa

İnsan Kaynakları ve Eğitim Faaliyetleri

Uluslararası Kuruluşlara Üyeliklerimiz

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Afyonkarahisar’da doğdu, İTÜ SMF Makina Mühendisliği bölümünü bitirdi. İTÜ Makina Fakültesi Otomotiv Mühendisliği bölümünde Master, ardından Iowa State Üniversitesinde Makina Mühendisliği dalında Master ve Doktora çalışmalarında bulundu. Akademik ve profesyonel iş hayatı boyunca petrol ve doğal gaz sektöründe, enerji sektöründe ve otomotiv sektöründe çalıştı. İGDAŞ’ta etüd ve proje mühendisi olarak, Sakarya Üniversitesinde ve Iowa State Üniversitesinde araştırma görevlisi olarak çalıştı. ABD’de, Avrupa’da ve Orta Doğu’da değişik firmalarda, mühendis, proje müdürü, bölge müdürü ve üst düzey yönetici olarak çalıştı. 3 yıl Botaş International Ltd. firmasında önce grup müdürü sonra teknik genel müdür yardımcısı olarak çalıştı. Yaklaşık 10 yıllık yurtdışı tecrübesi bulunan Fazıl Şenel, çok iyi derecede İngilizce ve iyi derecede Arapça ve Azerice bilmektedir. Evli ve 2 çocuk babasıdır.

Fazıl ŞENEL Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür

Avrupa, Balkanlar ve Ortadoğu üçgeninde yer alan ülkelerle işbirliği ve bütünlük içinde bulunan ülkemizin coğrafi, jeopolitik ve stratejik konumu, Şirketimize bölge enerji kaynaklarının geliştirilmesi ve taşınması konusunda avantaj üstünlüğü sağlamaktadır. Bu çerçevede BOTAŞ, boru hatlarıyla petrol ve doğal gaz taşımacılığı, doğal gazın ithalat, ihracat, pazarlama ve satışı, boru hatları etüt, mühendislik ve yapım işleri faaliyetlerini büyük bir özveri ve disiplinle sürdürmektedir. Petrol taşımacılığı faaliyetleri kapsamında; ham petrol boru hatlarımızın uzunluğu 3.332 km’ye, yıllık taşıma kapasitesi de 129.4 milyon ton’a ulaşmıştır. 2010 yılı sonu itibarıyla ülkemizin dört bir yanına yayılan iletim şebekesiyle ithal ettiğimiz doğal gazın tüketim noktalarına ulaştırılmasını sağlayan doğal gaz boru hattı sistemimizin toplam uzunluğu ise 11.593 km’ ye gaz arzı sağlanan il sayısı 67’ ye, doğal gaz arz miktarı yaklaşık 32 milyar m³’e ulaşmıştır.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Halen devam etmekte olan iletim ve dağıtım hattı projelerimizin tamamlanmasıyla tüm il merkezlerimize doğal gaz arzı sağlanması planlanmaktadır. Diğer taraftan, Tuz Gölü’nün altında yeni doğal gaz yer altı depolama tesisi kurma çalışmaları ve Erzincan kompresör istasyonunun inşaat çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca, Nabucco, Türkiye-Yunanistanİtalya Enterkonnektörü, Trans-Adriyatik, Irak-Türkiye gaz ihracat ve Arap doğal gaz boru hattı gibi uluslararası projelere yönelik çalışmalarımız hızla devam etmektedir. Şirketimiz bu güne kadar yapılan tüm bu çalışmalarını personelinin özverili gayretleriyle yerine getirmiş olup, bundan sonraki süreçte de kendisine verilen görevleri en iyi şekilde sonuçlandırmak azim ve kararlılığındadır.

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Yönetim Kurulu ve Üst Yönetim

Mehmet KONUK Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyesi

Fırat Üniversitesi Makine Mühendisliği mezunudur. 1987 yılından itibaren BOTAŞ’ta farklı kademelerde mühendis ve yönetici olarak görev yapmıştır. 2007 yılında BOTAŞ Genel Müdür Yardımcılığı’na, 2008 yılında Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanmıştır.

(Malatya, 1959)

İbrahim TAN Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyesi

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Gaziantep Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde Lisans, Dumlupınar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde Yüksek Lisans eğitimini tamamlamıştır. Dumlupınar ve Osmangazi Üniversitelerinde Öğretim Görevlisi olarak çalıştıktan sonra, 2005 yılında Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü İnşaat Daire Başkanlığı’na, 2008 yılında da BOTAŞ Genel Müdür Yardımcılığı’na atanmıştır.

(Beypazarı, 1967)

1985 yılında İTÜ. Maden Mühendisliği Bölümü’nden lisans, ardından Portland Eyalet Üniversitesi’nden yüksek lisans derecesi almıştır. 2001 yılında ABD’de enerji alanında çalışmalarda bulunmuştur.

Selahattin ÇİMEN Yönetim Kurulu Üyesi

Mesleki kariyerine 1986 yılında D.P.T’de başlamış, Mart 2001’de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü ve Mayıs 2003’te Müsteşar Yardımcılığı görevine atanmıştır. Bir dönem TETAŞ Genel Müdürlüğüne vekalet eden, TEAŞ ve TETAŞ Yönetim Kurulu üyesi ve ETKB Müsteşar Vekili görevlerinde de bulunan Selahattin ÇİMEN, halen ETKB Müsteşar Yardımcısı olarak görev yapmakta olup, 31 Ekim 2007 tarihinde BOTAŞ Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıştır.

(Sivas, 1964)

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

1981 yılında İTÜ Makine Mühendisliği Bölümü’nü bitirdikten sonra, 1994 yılında, ODTÜ Avrupa Kaynak Mühendisliği diploması almıştır. Şubat 2004 yılından beri BOTAŞ-Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi’nin Proje Direktörü olarak görev yapmakta olup, 14 Temmuz 2006’da BOTAŞ Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıştır.

O. Zühtü GÖKSEL Yönetim Kurulu Üyesi

(Samsun, 1956)

A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü (Lisans) ve ABD J. Hopkins Üniv. (Master) Mezunu. Dış Ticaret Müsteşarlığı’nda Uzman Yrd, Uzman ve Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansında Daire Başkanı, ETKB Dış İlişkiler Dairesi Başkanı olarak görev yapmış olup, halen ETKB Müsteşar Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. 05.05.2010 tarihinde BOTAŞ Yönetim Kurulu Üyeliğine(Hazine Temsilcisi) atanmıştır.

Sefa Sadık AYTEKİN Yönetim Kurulu Üyesi

(Ankara, 1973)

Hacettepe Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği – Maden bölümü (1983), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi (1992) mezunu. Etibank Genel Müdürlüğünde Mühendis, Teknik Şef, Müdür Yardımcılığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nde Şube Müdürü, Daire Başkanlığı görevlerinden sonra 18 Ağustos 1997 yılında BOTAŞ Genel Müdür Yardımcılığı görevine atanmıştır.

M. Asım KAFKAS Genel Müdür Yardımcısı

(Kayseri, 1958)

Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ile Ekonomi bölümlerinde öğrenim görmüş, Ekonomi bölümünden lisans derecesini (2000) almıştır. Aynı yıl kariyerine başladığı Sermaye Piyasası Kurulu Denetleme Dairesi’nde uzman yardımcısı ve uzman olarak İstanbul ve Ankara’da görev yapmıştır. Bu dönemde Cenevre Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (HEI) Uluslararası Ekonomi bölümünde bir dönem yüksek lisans dersleri almış (2005), daha sonra İngiltere Leeds Business School’da Bankacılık ve Finans alanında yüksek lisans derecesini tamamlamıştır (2008). 9 Ocak 2010 tarihinde BOTAŞ’a Genel Müdür Yardımcısı olarak atanmıştır.

Faruk BOSTANCI Genel Müdür Yardımcısı

(Kayseri, 1974)

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

YÖNETİM KURULU BAŞKANI VE GENEL MÜDÜR

GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

TEFTİŞ KURULU BAŞKANLIĞI

STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI

ARAZİ İNŞAAT VE KAMULAŞTIRMA DAİRE BAŞKANLIĞI

KALİTE EĞİTİM VE GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI

İNSAN KAYNAKLARI VE İDARİ İŞLER DAİRE BAŞKANLIĞI

TELEKOM-SCADA VE BİLGİ SİSTEMLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI

MÜHENDİSLİK VE SÖZLEŞMELER DAİRE BAŞKANLIĞI

İKMAL DAİRE BAŞKANLIĞI

I.HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ

DOĞAL GAZ ALIM VE İHRACAT DAİRE BAŞKANLIĞI

DOĞAL GAZ PAZARLAMA VE SATIŞ DAİRE BAŞKANLIĞI

DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI

22 Nisan 2010 tarihi itibarıyla

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

ÖZEL BÜRO MÜDÜRLÜĞÜ ULUSLARARASI PROJELER DAİRE BAŞKANLIĞI

YÖNETİM İŞLEMLERİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ

DOĞAL GAZ İŞLETMELERİ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ

FİNANSMAN VE MUHASEBE DAİRE BAŞKANLIĞI

BASIN VE HALKLA İLİŞKİLER MÜŞAVİRLİĞİ

İSTANBUL İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

KAYSERİ İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

PETROL İŞLETMELERİ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ BOTAŞ INTERNATIONAL LIMITED ŞİRKETİ( BIL ) DÖRTYOL İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN HPBH PROJE DİREKTÖRLÜĞÜ LNG İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

BOTAŞ’ın Stratejik Hedefleri Şirketimizin Stratejik Planı (2010-2014) Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nın 28.02.2010 tarih ve 474 sayılı yazısı ile uygun görülmüş, 14.04.2010 tarih ve 572 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı onayı ile yürürlüğe girmiştir.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

BOTAŞ’ın Stratejik Hedefleri

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

Misyonumuz Uluslararası kalite standartları çerçevesinde, verimlilik, bilgi birikimi ve yüksek teknoloji kullanımı ile rekabet avantajı yaratırken, kurumsallaşmış ve finansal açıdan güçlü bir yapı ile ulusal ve uluslararası pazarlara enerji sunmaktır.

Vizyonumuz Türkiye’yi doğal gaz ve petrol alanlarında bir enerji koridoru haline getirirken, ulusal ve uluslararası işbirliği fırsatlarını değerlendiren, dünyada saygın, bölgesinde lider ve sektöründe yönlendirici bir kuruluş olmaktır.

İlke ve Değerlerimiz Öncü Yenilikçi ve Dinamik Duyarlı Kollektif Akıla İnanan Güvenilir Şeffaf Girişimci Paydaş Odaklı Sonuç Odaklı Kararlı

: Doğal gaz ve petrol sektöründe lider ve uzman : Değişime ve gelişime açık : Çevreye ve insana saygılı : Takım çalışmasına inanan : Etik değerleri daima öncüleyen : Faaliyetleri denetim ve gözetime açık : Piyasa fırsatlarının takipçisi : Beklentilere uygun hizmet sunan : Amaçlara uygun stratejiler ve hedefler geliştiren : Hedeflerine ulaşmada takipçi

Stratejik Hedeflerimiz Doğal gaz iletim altyapısının geliştirilmesi, genişleyen pazar payına paralel olarak güçlü bir kurumsal ve finansal yapıya sahip olunması Doğal gaz arz güvenliği kapsamında kaynak ve güzergah çeşitliliği sağlanarak, ekonomik ve jeostratejik avantaj yaratılması Geliştirilen stratejik işbirlikleriyle bölgemizdeki enerji kaynaklarını Avrupa’nın ve Dünya’nın talepleri ile birleştirerek, değer yaratan bir küresel oyuncu olunması Doğal gaz kullanımının yurt sathında yaygınlaştırılması ve tüketicilerin çevre dostu doğal gazdan maliyet etkin şekilde yararlanmalarının sağlanması

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

BOTAŞ Doğal Gaz ve Ham Petrol Boru Hattı Sistemi

AVUSTURYA 31 BCM

Edirne

RUSYA FEDERASYONU (BATI) 6 BCM + 8 BCM

CS_1

Kırklareli

Sinop

İTALYA - YUNANİSTAN 8 BCM 2,8 BCM

Bartın

Tekirdağ

YUNANİSTAN 0,75 BCM

CS_2

İstanbul

Zonguldak CS_3

LNG (CEZAYİR + NİJERYA) 4BCM + 1,2 BCM

Kocaeli

Yalova

Bursa

Karabük

Düzce

Sakarya

Çanakkale

Kastamonu

Çankırı

Bolu

Çorum

Bilecik CS_ÇORUM

Ankara Balıkesir

CS_4 CS_5

Yozgat Kırıkkale Eskişehir

Kütahya

Kırşehir

Manisa

Uşak

Nevşehir

Afyonkarahisar

İzmir

Aksaray

Kayseri

PS 2 Konya

Aydın

Isparta

Denizli

Niğde

Burdur Adana Muğla

PS 1

Karaman Antalya

Mersin

CEYHAN TERMİNALİ

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

AZERBAYCAN 6,6 BCM

TÜRKMENİSTAN 16+14 BCM

RUSYA FEDERASYONU (MAVİ AKIM) 16 BCM

Artvin

PT_1 CS_HANAK

Samsun Ardahan Rize Trabzon Giresun

Ordu

Amasya

Kars

Bayburt

Tokat Gümüşhane

Erzurum

Iğdır Ağrı

Sivas

PT_2

CS_ERZİNCAN

CS_ULAŞ

İRAN 10 BCM

PT_3

Erzincan

Tunceli

PT_4

CS_11

Bingöl

Muş

Van

Elazığ Bitlis

Batman

Malatya

Diyarbakır Siirt

Kahramanmaraş

Adıyaman

SARIL Osmaniye DÖRTYOL TERMİNALİ

Gaziantep

Kilis

Mardin

PS 4/A

PS 4/B

PS 3/A

Hakkari

Şırnak

BATMAN TERMİNALİ

PİRİNÇLİK

PS 5

PS 3

PS 4

Şanlıurfa IRAK

Hatay

MISIR

MEVCUT DOĞAL GAZ BORU HATLARI

LNG

KONTRATA BAĞLANMIŞ GAZ MİKTARI

İNŞAAT AŞAMASINDAKİ DOĞAL GAZ BORU HATTI

PETROL BORU HATTI POMPA İSTASYONU

PLANLANAN GAZ MİKTARI

MEVCUT PETROL BORU HATLARI

MEVCUT GAZ İTHALİ

PROJE, MÜHENDİSLİK VYA YAPIM İHALESİ AŞAMASINDAKİ BORU HATLARI

İŞAAT AŞAMASINDAKİ KOMPRESÖR İSTASYONU

www.botas.gov.tr

CS (KOMPRESÖR İSTASYONLARI)

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Kilometre Taşlarımız 1967

1973

1974

Ocak 1967: Batman-Dörtyol HPBH TPAO’ya bağlı olarak kuruldu.

Ağustos 1973: Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Hükümetleri arasında Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması imzalandı.

Ağustos 1974: Irak ham petrolünün, İskenderun Körfezi’ne taşınmasını sağlamak amacıyla, 7/7871 sayılı Kararnameye istinaden Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO)’na bağlı olarak BOTAŞ kuruldu.

1977

1984

1985

Mayıs 1977: IrakTürkiye I. HPBH işletmeye açıldı.

Şubat 1984: BatmanDörtyol HPBH 2929 Sayılı Kanun gereği Kuruluşumuza devredildi.

Ocak 1985: 233 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında KHK nın yürürlüğe girmesi üzerine BOTAŞ’ın ana sözleşmesi bu kararname hükümlerine uygun olarak yeniden tanzim edildi ve 14.01.1985 tarih ve 1178 sayılı Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlandı.

1986

1987

Şubat 1986: BOTAŞ ile Soyuzgazexport arasında ilk doğal gaz alım anlaşması imzalandı. Eylül 1986: Ceyhan-Kırıkkale HPBH işletmeye açıldı.

Haziran 1987: Türkiye’ye ilk gaz ithali gerçekleştirildi. Temmuz 1987: Irak - Türkiye Petrol Boru Hattının kapasitesi 70,9 milyon ton/yıl’a yükseltildi . Ağustos 1987: Irak-Türkiye II. HPBH işletmeye açıldı.

1988

1992

Nisan 1988: Cezayir ile LNG alım anlaşması imzalandı. Ekim 1988: Doğal gaz Ankara’da konut ve ticari sektörde kullanılmaya başladı. Kasım 1988: Doğal Gaz İşletmeleri Bölge Müdürlüğü faaliyete geçti.

Ocak 1992: Doğal gaz İstanbul’da kullanılmaya başladı. Aralık 1992: Doğal gaz Bursa’da kullanılmaya başladı.

1994

1995

1996

Ağustos 1994: Marmara Ereğlisi LNG Terminali tamamlanarak işletmeye alındı.

Şubat 1995: BOTAŞ Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO)’ından ayrılarak Kamu İktisadi Teşebbüsü statülü Anonim Şirket olarak yapılandırıldı. Haziran 1995: BOTAŞ’ın faaliyet alanına “Yurtdışında petrol ve doğal gazın teminine yönelik arama, sondaj, üretim, taşıma, depolama ve rafinaj gibi tüm petrol ameliyelerini yapmak” ibaresi de eklendi. Kasım 1995: Nijerya ile 22 yıllık LNG Alım Anlaşması imzalandı.

Eylül 1996: Doğal gaz İzmit’te kullanılmaya başladı. Ekim 1996: Doğal gaz Eskişehir’de kullanılmaya başladı. Temmuz 1996: BOTAS International Limited (BIL) şirketi uluslararası projelerde görevlendirilmek üzere kuruldu. Ağustos 1996: Yeni bir arz kaynağı olarak, İran ile ilk doğal gaz alım anlaşması imzalandı.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

1997 Ekim 1997: BOTAŞ, Rus şirketi Gazporom’un da ortak olduğu “Turusgaz” şirketine %35 hisse ile ortak oldu. Aralık 1997: Rusya Federasyonu ile Karadeniz üzerinden 25 yıllık Gaz Alım Anlaşması imzalandı.

1998

1999

Şubat 1998: Rusya Federasyonu ile Batı hattından 23 yıllık Gaz Alım Anlaşması imzalandı.

Mayıs 1999: Türkmenistan ile 30 yıllık Gaz Alım Anlaşması imzalandı.

5 Şubat 2008 : RWE Midstream GmbH Şirketi resmi olarak Nabucco Projesi’nin 6. ortağı oldu. 23 Şubat 2008 : Şam’da bir Bakanlar Toplantısı gerçekleştirilmiş, toplantı sonrasında Minutes of Meeting imzalandı. 26 Haziran 2008: Çorum Kompresör İstasyonu inşaat çalışmaları tamamlandı. Aralık 2008: Doğal gaz boru hatlarımızın uzunluğu 11.130 Km’ye, doğal gaz arzı sağladığımız il sayısı 63’e ulaştı.

www.botas.gov.tr

Mart 2001: Azerbaycan ile 15 yıllık Gaz Alım Anlaşması imzalandı. Mayıs 2001: İran’dan ilk gaz alımı gerçekleştirildi. Mayıs 2001: 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu’nun Resmi Gazete de yayınlanması ile doğal gaz piyasasının liberalleşmesinde ilk adım atıldı. Eylül 2001: Bursa Şube Müdürlüğü ve Kırklareli Şube Müdürlüğü faaliyete geçti. Ekim 2001: Kayseri İşletme, Erzurum, Konya, Çarşamba Şube Müdürlükleri faaliyete geçti. Kasım 2001: İzmir Şube Müdürlüğü faaliyete geçti.

2002

2003

Eylül 2002: BTC Hattı’nın Türkiye kısmının inşa edilmesi işi BOTAŞ’a verildi ve bu işi yapmak üzere BOTAŞ’a bağlı BTC Proje Direktörlüğü kuruldu. Ekim 2002: BOTAŞ’ın da katılımı ile Viyana’da Nabucco Projesini gerçekleştirmek üzere BOTAŞ ile Bulgargaz, Transgaz, MOL ve OMV Erdgas arasında İşbirliği Anlaşması imzalandı. Ocak 2002: İstanbul İşletme Müdürlüğü faaliyete geçti.

Şubat 2003: Mavi Akım Doğal Gaz Boru Hattı’ndan gaz alınmaya başlandı. Aralık 2003: Yunanistan ile 15 yıllık İhracat anlaşması imzalandı.

2004

2005

Mart 2004: BOTAŞ’a bağlı bir şehir dağıtım şirketi olan Eskişehir Gaz Dağıtım Şirketi (ESGAZ) Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca özelleştirildi. BOTAŞ, Nabucco Projesini gerçekleştirmek üzere kurulan Nabucco Study Company Pipeline GmbH Şirketi’ne %20 hisse ile ortak oldu. Nisan 2004: BOTAŞ’a bağlı bir şehir dağıtım şirketi olan Bursa Gaz Dağıtım Şirketi (BURSAGAZ) Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca özelleştirildi. Yunanistan’a Doğal Gaz ihraç etmek üzere 10 yıl süreli Doğal Gaz İhracat lisansı alındı.

2008

2001

Nisan 2005: Türkiye Doğal Gaz Ana İletim Hatlarını işletmek üzere BOTAŞ’a İletim Lisansı verildi. Mayıs 2005: Kahramanmaraş Şube Müdürlüğü faaliyete geçti. Haziran 2005: Türkiye-Yunanistan Doğal Gaz Boru Hattı’nın yapımına başlandı. Kasım 2005: 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu gereği ilk kez kontrat devirleri ihalesi yapıldı. Aralık 2005: BOTAŞ’ın sermayesi 1,83 Milyar YTL’ye yükseltildi.

2006

2007

Mayıs 2006: Ceyhan’da BTC Ham Petrol Ana İhraç Boru Hattı’ndan ilk petrol yüklendi. Temmuz 2006: Rusya Federasyonu Başkanı Sayın Putin, İtalya Başbakanı Sayın Berlusconi ve Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Erdoğan’ın katılımları ile Mavi Akım Doğal Gaz Boru Hattı’nın resmi açılışı yapıldı.

Mart 2007: Bakû-Tiflis-Erzurum (Şahdeniz) Doğal Gaz Boru Hattı tamamlandı. Nisan 2007: İlk kontrat devri anlaşması BOTAŞ, Gazprom ve Shell Enerji arasında imzalandı. Kasım 2007: Türkiye’den Yunanistan’a ilk doğal gaz ihracatı yapıldı. Aralık 2007: Doğal gaz boru hatlarımızın uzunluğu 9798 Km’ye, doğal gaz arzı sağladığımız il sayısı 54’e ulaştı.

2009

2010

Ocak 2009 :Bosphorus Gaz Corporation A.Ş.’nin 750 milyon kontrat m³/yıl miktarına ilişkin sözleşme devri yürürlüğe girdi. 13 Temmuz 2009: NABUCCO projesinde Ev Sahibi Ülke Anlaşması (IGA) imzalandı. 20 Ağustos 2009: Türkiye ve Suriye Enerji Bakanlıkları arasında bir MOU imzalandı. 29 Eylül 2009: TPAO’ya ait Kuzey Marmara ve Değirmenköy doğal gaz depolama tesislerinin depolama kapasitesi 1,6 milyar Sm³’ten 2,1 milyar Sm³’e çıkarıldı. 15 Ekim 2009: Türkiye ile Irak arasında “doğal gaz koridoru geliştirilmesine dair” bir mutabakat zaptı imzalandı. Aralık 2009: Doğal gaz boru hatlarımızın uzunluğu 11.332 km’ye, doğal gaza erişim imkanı sağladığımız il sayısı 66’ya ulaştı.

Aralık 2010: Doğal gaz boru hatlarımızın uzunluğu 11.593 km’ye, doğal gaza erişim imkanı sağladığımız il sayısı 67’e ulaştı.

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Hukuki Statü Şirketimiz, 1984 yılında yürürlüğe giren 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye tabi, özel hukuk hükümlerine göre kurulmuş, karlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda faaliyetlerini sürdüren bir Kamu İktisadi Teşebbüsü’dür.

1990 yılında Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 Sayılı KHK’nin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair 399 sayılı KHK’nin Geçici 9’uncu maddesinde de; “Özel hukuk hükümlerine göre kurulmuş olup, yönetim kademelerinde iş kanunları çerçevesinde personel çalıştıran ve ekli 1 sayılı cetvelde yer almayan teşebbüs ve bağlı ortaklık personeli hakkında, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tabi oldukları iş kanunu hükümleri uygulanır. “ denilmektedir. Şirketimiz, kurum olarak 399 sayılı KHK’nin ekli 1 sayılı cetvelinde yer almamaktadır. Dolayısıyla, Şirketimizde personel rejimi

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

açısından 399 sayılı KHK’nin Geçici 9’uncu maddesi gereği 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanmaktadır. Şirketimiz, Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Hükümetleri arasında 27 Ağustos 1973 tarihinde imzalanan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması çerçevesinde Irak ham petrolünün İskenderun Körfezi’ne taşınmasını gerçekleştirmek üzere, 7/7871 Sayılı Kararname’ye istinaden 15 Ağustos 1974 tarihinde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) Bağlı ortaklığı olarak kurulmuştur.

www.botas.gov.tr

Bakanlar Kurulunun 8 Şubat 1995 tarih ve 96/6526 sayılı Kararıyla Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın Bağlı Ortaklığı statüsünden çıkarılarak, Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) olarak yapılandırılmıştır. Şirketimizin Anastatüsü 17.04.1995 tarih ve 22261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup, Anastatü’de belirtilen faaliyet alanımızı, genel olarak; Türkiye içinde ve dışında her türlü petrol, petrol ürünleri ve doğal gaz boru hatları inşa etmek, ettirmek ve inşa edilmiş boru hatlarını devralmak, satın almak veya kiralamak, boru hatları ile petrol, petrol ürünleri ve doğal gaz taşımak, anılan boru hatlarında nakledilecek ham petrol ve doğal gazı satın almak ve satmak, yurt dışında petrol ve doğal gazın teminine arama, sondaj, üretim, taşıma, depolama ve

www.botas.gov.tr

rafinaj gibi tüm petrol ameliyelerini yapmak şeklinde sıralamak mümkündür. 9 Şubat 1990 tarihli ve 397 Sayılı Doğal Gazın Kullanımı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Şirketimize verilen doğal gazın ithali, dağıtımı (şehir dağıtımı hariç), satışı ve fiyatlandırması konularındaki tekel konumu, 2 Mayıs 2001 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile sona ermiştir. Söz konusu Kanun, doğal gazın ithali, iletimi, dağıtımı, depolanması, pazarlanması, ticareti ve ihracatı ile bu faaliyetlere ilişkin tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini düzenlemektedir. Şirketimiz 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu çerçevesinde bir piyasa oyuncusu olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Ham Petrol Taşımacılığı Şirketimiz kurulduğu 1974 yılından itibaren muhtelif ham petrol boru hattı inşaatları ve bu hatların işletme faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. Mevcut ham petrol boru hatlarımız aşağıda sıralanmıştır: • Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı, • Ceyhan-Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattı, • Batman-Dörtyol Ham Petrol Boru Hattı, • Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı (İşletme)

Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı, 27 Ağustos 1973 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Hükümetleri arasında imzalanan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması çerçevesinde Irak’ın Kerkük ve diğer üretim sahalarında üretilen ham petrolün Ceyhan (Yumurtalık) Deniz Terminaline ulaştırılması amacıyla inşa edilmiştir. 40 inç çapında, 986 km uzunluğundaki ilk hat 1976 yılında işletmeye alınmış ve ilk tanker yüklemesi 25 Mayıs 1977 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Boru hattının kapasitesinin amacıyla geliştirilen projeler;

artırılması

Birinci Tevsii Projesi: 1983 yılında başlayan inşaat çalışmaları, 1984 yılında tamamlanmıştır. Boru hattının başlangıç kapasitesi 35 milyon ton’dan 46.5 milyon ton’a yükselmiştir. İkinci Tevsii Projesi: Birinci boru hattına paralel olan ve inşaat çalışmaları 1985 yılında başlayan ikinci boru hattı 1987 yılında tamamlanmıştır. 46 inç’lik bu boru hattı ile yıllık taşıma kapasitesi 70.9 milyon tona yükseltilmiştir.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Diğer taraftan, 1989 yılında tarafların mutabakatı ile kimyasal enjeksiyonlar kullanılarak 82 milyon ton ham petrol taşımaya ulaşılmıştır. Şirketimiz, hattın Türkiye sınırları içinde kalan kısmının mülkiyetine sahip olup, bu kısmın işletilmesi, kontrolü, bakım ve onarımını da üstlenmiştir. Boru hattının işletimi, etkin bir telekomünikasyon sistemi ile sağlanmaktadır. Bu sistem sayesinde boru hattı işletmesi, Irak ve Türkiye’deki ana kontrol merkezlerinden otomatik olarak kontrol edilmektedir. Ham Petrol Boru Hattı Sisteminin Türkiye sınırları içinde kalan kısmında; 6 adet pompa istasyonu, (Silopi, İdil, Midyat, Viranşehir, Araban ve Pazarcık) 1 adet pig istasyonu (Bahçe) vardır. Ceyhan Terminali’nde herbiri 135.000 m³ kapasiteli 12 adet depolama tankı, 10.000 m³ kapasiteli 1 adet relief tankı, 3.000 m³ kapasiteli su tankı, 1 adet 10 m³’lük slop tankı, 1 adet 3000 m³ kapasiteli slop tankı ile toplam 95.000 m³ kapasiteli 3 adet safra suyu tankı mevcuttur. Ceyhan’da 15.000-300.000 DWT’lik 4 adet tankerin yanaşabileceği 1.950 m uzunluğunda iskele üzerinde, toplam 144 m³ kapasiteli 4 adet

www.botas.gov.tr

www.botaş.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

iskele slop tankı ile 75 m³ kapasiteli 2 adet surge tankı bulunmaktadır. Ayrıca terminalde iskeleye yanaşan tankerlere hizmet verebilmek amacıyla romorkörler, palamar ve pilot botları mevcuttur. Birleşmiş Milletler’in Irak’a uyguladığı ambargo ile Ağustos 1990’da işletmeye kapatılan Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı, Birleşmiş Milletler’in 14.04.1995 tarih ve 986 sayılı kararı ile sınırlı petrol sevkiyatı için 16.12.1996 tarihinde tekrar işletmeye alınmıştır. Petrol sevkiyatı ABD-Irak savaşı sırasında Irak’ın petrolünü pazarlayamaması ve Ceyhan Terminali’nin stok sahasında maksimum stok seviyesine ulaşılması nedeniyle 9 Nisan 2003 tarihinde durdurulmuştur. 22 Şubat 2004’de yeniden işletmeye açılan hatta sevkiyat düşük kapasitede sürmektedir.

2010 yılında Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı ile 19,7 milyon ton (144 ,5 milyon varil) ham petrol taşınmıştır.

Ceyhan-Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattı Kırıkkale Rafinerisi’nin ham petrol ihtiyacını karşılayan boru hattı, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’ndan, 1983 yılı Ekim ayında devralınarak 1986 yılı Eylül ayında işletmeye

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

açılmıştır. Boru hattı 448 km uzunluğunda olup, çapı 24 inç, kapasitesi 5 milyon ton/ yıl ‘dır. Boru hattı üzerinde 2 adet pompa istasyonu (Karaisalı, Ceyhan), 1 adet pig istasyonu (Aksaray), Kırıkkale’de 1 adet dağıtım terminali mevcuttur. Ceyhan’da herbiri 50.000 m³ kapasiteli 3 adet depolama tankı, Ceyhan Terminali’nde ve hat üzerinde herbiri 10 m³ kapasiteli 5 adet slop tankı, Dağıtım kapasiteli Terminalinde 1 adet 1.500 m³ relief tankı bulunmaktadır. Ceyhan-Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattı ile 2010 yılında 2,7 milyon ton (19 milyon varil) ham petrol taşınmıştır.

Batman-Dörtyol Ham Petrol Boru Hattı Batman ve çevresinden elde edilen ham petrolü rafinerilere ulaştırmak üzere 04.01.1967 tarihinde TPAO tarafından işletmeye açılan hattın mülkiyeti, 10.02.1984 tarihinde, Şirketimize devredilmiştir. Boru hattı, Batman’dan İskenderun Körfezi’ne ulaşarak, Dörtyol’da son bulmaktadır. Yıllık kapasitesi 3.5 milyon ton olan boru hattının uzunluğu 511 km olup, çapı 18 inç’tir.

www.botas.gov.tr

Boru hattına entegre edilen besleme kollarıyla Batman, Diyarbakır ve Sarıl Bölgesi’nde üretilen ham petrol Dörtyol’a taşınmaktadır.

adet depolama tankı mevcuttur. Dörtyol’daki tank sahasında her birinin kapasitesi 25.000 m³ olan toplam 7 adet depolama tankı ve 6.000 m³ kapasiteli 1 adet ballast tankı vardır. 1.320 m uzunluğunda olan Dörtyol Terminali İskelesine, azami 65.000 DWT’lik tankerler yanaşabilmektedir.

Hat üzerinde, Batman, Diyarbakır (Pirinçlik) ve Kahramanmaraş (Sarıl)’da olmak üzere, 3 adet pompa istasyonu mevcuttur. Batman Terminali tank sahasında herbirinin kapasitesi 25.000 m³ olan 7 adet ham petrol depolama tankı bulunmaktadır. Pirinçlik’te 4 adet, Sarıl’da 4 adet olmak üzere, toplam 8

2010 yılında Batman- Dörtyol Ham Petrol Boru Hattı ile 2,6 milyon ton (17,3 milyon varil) ham petrol taşınmıştır.

Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Toplam uzunluğu 1.776 km. olan BTC Hattı’nın Türkiye Kesimi 1.076 km. olup, hattın taşıma kapasitesi 1 milyon varil/gün’dür. Söz konusu boru hattı ile 28.05.2006 tarihinde Azeri Petrolü Ceyhan Terminaline ulaşmıştır. 04.06.2006 tarihinde de ilk tanker yüklemesi yapılmıştır. Söz konusu hattın işletmesi BOTAŞ International Ltd.Şti. (BIL) tarafından yapılmaktadır. Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı ile Ceyhan’a gelen petrolden; •2010 yılında : 287 milyon varil (373 Tanker) •2010 Yılı Sonu İtibarıyla Toplam : 1.086 milyon varil (1.389 Tanker) sevkiyat gerçekleştirilmiştir.

Mevcut Hatlar

Uzunluk (Km.)

Kapasite (Milyon Ton / Yıl)

Türkiye Toplam I.Hat

Irak-Türkiye HPBH

70,9

II.Hat Toplam

641

Çap(İnç)

986

656

890

1.297

1.876

Ceyhan-Kırıkkale HPBH

448

Batman-Dörtyol HPBH

3,5

511

Toplam

80,2

2.256

BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN HPBH TÜRKİYE BÖLÜMÜ TOPLAM

1.076 1.776

Yıllar İtibarıyla Ham Petrol Taşımacılığı (1000 varil) Yıllar

Irak-Türkiye HPBH

Ceyhan-Kırıkkale HPBH

Batman-Dörtyol HPBH

2002

175.667

26.535

18.725

2003

60.278

26.363

11.257

2004

37.684

24.564

15.695

2005

13.167

25.986

15.800

2006

12.932

27.984

15.111

2007

43.699

23.003

12.769

2008

132.941

21.433

16.794

2009

167.466

20.090

16.992

2010

144.590

19.060

17.377

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Doğal Gaz Taşımacılığı, Tesisleri ve Ticareti Ülkemizin artan enerji talebi ve enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi yönündeki çalışmalar sonucunda Şirketimiz, ham petrol faaliyetlerine ilaveten 1987 yılından itibaren doğal gaz taşımacılığı ve ticareti faaliyetlerini de yürütmektedir.

Doğal Gaz Arzı Sağlayan Ana İletim Hatları ve Terminaller

Rusya Federasyonu - Türkiye Doğal Gaz Ana İletim Hattı Alternatif enerji kaynaklarının araştırılması çalışmaları sonucunda, 18.09.1984 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti ve eski Sovyetler Birliği hükümetleri arasında doğal gaz sevkiyatı konusunda Hükümetlerarası Anlaşma imzalanmıştır.

75 bar basınca göre dizayn edilen boru hattında, Kırklareli, Ambarlı, Pendik, Bursa ve Eskişehir’de kompresör istasyonları, Malkoçlar’da ana ölçüm istasyonu bulunmaktadır. Ana kontrol merkezi Yapracık, Ankara’dadır.

Söz konusu anlaşmadan sonra Şirketimiz tarafından çalışmalara başlanılmış ve 1985 yılında yaptırılan Türkiye Doğal Gaz Kullanım Etüdü ile doğal gaz tüketim potansiyeli ve muhtemel güzergâh belirlenmiştir. Bu paralelde, 14.02.1986 tarihinde, Ankara’da Şirketimiz ile SOYUZGAZEXPORT arasında 25 yıl süreli Doğal Gaz Alım-Satım Anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma kapsamında; 1987 yılından itibaren, doğal gaz alımına başlanmış olup, alım miktarları tedricen artarak maksimum miktar olan 6 milyar m³/ yıl’a ulaşılmıştır.

26.10.1986 tarihinde inşasına başlanan hat, 23.06.1987 tarihinde ilk durağı olan Hamitabat’a ulaşmış, bu tarihten itibaren yerli doğal gazın yanısıra ithal doğal gaz da Hamitabat’taki Trakya Kombine Çevrim Santralı’nda elektrik enerjisi üretiminde kullanılmaya başlanmıştır. Hat, Ağustos 1988’de Ankara’ya ulaşmış, doğal gaz Temmuz 1988’de İGSAŞ’ta (İstanbul Gübre Sanayii A.Ş.), Ağustos 1988’de Ambarlı Santralı’nda, Ekim 1988’de de Ankara’da konut ve ticari sektörde kullanılmaya başlanmıştır. Sanayi sektöründe doğal gaz kullanımı ise Ağustos 1989’da başlamıştır.

Ülkemize Bulgaristan sınırında Malkoçlar’dan giren, Hamitabat, Ambarlı, İstanbul, İzmit, Bursa, Eskişehir güzergahını takip ederek Ankara’ya ulaşan Rusya FederasyonuTürkiye Doğal Gaz Boru Hattı 845 km uzunluğundadır.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Doğal gaz, Ankara’dan sonra İstanbul’da Ocak 1992’de, Bursa’da Aralık 1992’de, İzmit’te Eylül 1996’da, Eskişehir’de Ekim 1996’da ve Adapazarı’nda Aralık 2002’de konut ve ticari sektörde kullanıma sunulmuştur.

www.botas.gov.tr

Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı Bu proje ile başta İran olmak üzere doğudaki kaynaklardan alınacak doğal gazın boru hattı ile Türkiye’ye taşınması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, 08.08.1996 tarihinde İran ile Türkiye arasında Tahran’da Doğal Gaz Alım-Satım Anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşmaya göre; doğal gaz alımı 3 milyar m³ ile başlayıp, yıllar itibarıyla artarak plato periyotta 10 milyar m³/yıl’a ulaşacaktır. Yaklaşık 1.491 km uzunluğunda, çapı 48 inç ve 16 inç arasında değişen Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı Doğubayazıt’tan başlayıp, Erzurum, Sivas ve Kayseri üzerinden Ankara’ya uzanmakta, bir branşman da Kayseri, Konya üzerinden Seydişehir’e ulaşmaktadır. Haziran 2001 sonu itibarıyla tüm boru hattı sistemi gaz alabilir duruma gelmiş, İran Bazargan’daki Ölçüm İstasyonu’nun tamamlanmasıyla 10.12.2001 tarihinde İran’dan gaz alımı başlamıştır.

www.botas.gov.tr

Ayrıca, proje kapsamında yapılan Doğubayazıt Kompresör İstasyonu (CS-11), İran - Türkiye sınırından yaklaşık 35 km uzaklıkta, toplam kurulu gücü yaklaşık 30 MW olan üç kompresör ünitesinden oluşan bir istasyon olup, 2003 yılında tamamlanarak devreye alınmıştır. Samsun-Ankara Doğal Gaz İletim Hattı (Mavi Akım) 15.12.1997 tarihinde Şirketimiz ve Gazexport arasında imzalanan 25 yıllık Doğal Gaz Alım-Satım Anlaşması kapsamında, doğal gaz Rusya Federasyonu’ndan Karadeniz geçişli bir hat ile Türkiye’ye ulaşmaktadır. Anlaşmaya göre, doğal gaz sevkiyatı plato periyotta 16 milyar m³/yıl seviyesine ulaşacaktır. Rusya Federasyonu - Karadeniz - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı; • Rusya topraklarında, İzobilnoye-Djubga arasında 56 inç çapında 308 km ve 48 inç çapında 62 km olmak üzere toplam 370 km uzunluğundaki Boru Hattı Sistemi,

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

• Karadeniz geçişinde, Djubga - Samsun arasında herbiri yaklaşık 390 km uzunluğunda 24 inç çapında paralel 2 hat, • Türkiye topraklarında, Samsun - Ankara arasında 48 inç çapında ve 501 km uzunluğundaki Boru Hattı Sistemi olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Söz konusu doğal gaz boru hattının Rusya Federasyonu topraklarında kalan bölümü ile Karadeniz geçişinin finansmanı ve inşaatı GAZPROM Şirketi’nin, Türkiye bölümünün finansmanı ve inşaatı ise Şirketimizin yükümlülüğünde gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında Samsun-Durusu’da Basınç Düşürme ve Ölçüm İstasyonu yapımı 15.10.2002 tarihinde tamamlanmıştır. Mavi Akım Projesi’nin Türkiye topraklarındaki kısmı Samsun’dan başlayarak Amasya, Çorum, Kırıkkale üzerinden Ankara’ya ulaşmakta, Polatlı yakınlarında Ana Hat ile irtibatlandırılmaktadır. Hat, 20.02.2003 tarihinde işletmeye alınmış, 17.11.2005 tarihinde resmi açılış töreni yapılmıştır.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Güney Doğal Gaz İletim Hattı Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı’ndan Sivas yakınlarından alınan bir branşmanla Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin doğal gaz ihtiyacını karşılayan hat, Sivas’tan başlayıp Malatya, Kahramanmaraş, Gaziantep, Osmaniye, Adana üzerinden Mersin’e uzanmakta olup, 40 inç çapında ve yaklaşık 716 km. uzunluğundadır. Üç bölüm halinde ihalesi yapılan hat, 2005 yılında tamamlanmıştır. Konya-İzmir Doğal Gaz iletim Hattı Doğal gaz kullanımının yurt çapında yaygınlaştırılması kapsamında, üç bölüm halinde ihale edilen Konya-İzmir Doğal Gaz İletim Hattının birinci bölümü olan 258 km. lik Konya-Isparta Doğal Gaz Boru Hattı 13.05.2005 tarihinde, ikinci bölümü olan 363 km. lik Isparta-Nazilli Doğal Gaz Boru Hattı 15.11.2005 tarihinde tamamlanarak gaz arzı sağlanmıştır. Üçüncü bölümü olan 244 km. uzunluğundaki Nazilli-İzmir Doğal Gaz İletim Hattı’nın dört faz halinde ihalesine çıkılmış olup, sözleşmeleri 07.08.2006 tarihinde imzalanmıştır. Proje kapsamında 227 km.

www.botas.gov.tr

uzunluğundaki hatlar tamamlanarak Aydın iline 2007 yılı ilk yarısı itibarıyla doğal gaz arzı sağlanmıştır. Doğu Karadeniz Bölgesi DGBH Projesi Şirketimizce üç faz halinde ihalesine çıkılan, toplam 307 km uzunluğunda ve 12-16-1824 inç çaplarındaki Doğu Karadeniz Bölgesi Doğal Gaz Boru Hattı Projesi kapsamında Bayburt iline 2006 yılı içinde; Rize, Gümüşhane ve Trabzon illerine 2008 yılında gaz arzı sağlanmıştır. Türkiye-Yunanistan Doğal Gaz Boru Hattı AB Komisyonu INOGATE (Interstate Oil and Gas Transport to Europe) Programı çerçevesinde, Hazar Havzası, Rusya, Orta Doğu, Güney Akdeniz ülkeleri ve diğer uluslararası kaynaklardan sağlanacak doğal gazın Türkiye ve Yunanistan üzerinden, Avrupa pazarlarına nakli için Güney Avrupa Gaz Ringi Projesi geliştirilmiştir. Söz konusu Projenin birinci aşaması olarak belirlenen Türkiye-Yunanistan Doğal Gaz

www.botas.gov.tr

Boru Hattı 36 inç çapında ve 211 km’si Türkiye, 85 km’si Yunanistan sınırlarında olmak üzere toplam 296 km uzunluğunda olup, hattın Karacabey Marmara Denizi (Değirmencik) arası 121 km, Marmara Deniz Geçişi (Kızılcaterzi) 17 km, Trakya kesimi de 73 km’dir. Ayrıca projenin Meriç - Evros Nehri 420 metrelik geçişi de yatay sondaj çalışması ile yapılmıştır. Boru hattı İpsala sınır noktasında Yunanistan’a giriş yaparak Gümülcine’de sona ermektedir. Proje ile ilgili olarak hazırlanan Hükümetlerarası Anlaşma, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ve Yunanistan Kalkınma Bakanı tarafından 23.02.2003 tarihinde Selanik’te imzalanmıştır. Doğal Gaz Alım Satım Anlaşması 23.12.2003 tarihinde Şirketimiz ve DEPA arasında imzalanmış olup, Yunanistan’a yapılacak gaz arzının 2006 yılında 250 milyon m³ ile başlaması ve 750 milyon m³’e ulaşması öngörülmüştür. Yapımına Temmuz 2005 tarihinde düzenlenen Temel Atma ve Kaynak Töreni ile başlanan hattın 18.11.2007 tarihinde açılış töreni yapılmıştır.

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

İletim Hatları Proje Adı Rusya- Türkiye DGBH

Çap/İnç

Bitiş Tarihi

845

24-36

07.1989

Pazarcık (İzmit) - Karadeniz Ereğli Doğal Gaz İletim Hattı

210

16-24

06.1996

Bursa - Çan Doğal Gaz İletim Hattı

213

8-12-16

12.1996

Silivri Doğal Gaz İletim Hattı

7,6

10-14-24

04.1998

Malkoçlar (CS-1) Loopu, Önerler-İstanbul, Hersek Yumurtatepe Loopları

160

24-36

09.1998

Çan-Çanakkale Doğal Gaz İletim Hattı

116

07.2000

Doğubeyazıt-Erzurum Doğal Gaz İletim Hattı

291

06.2001

Erzurum - (Sivas) İmranlı Doğal Gaz İletim Hattı

306

06.2001

İmranlı (Sivas) - Kayseri Doğal Gaz İletim Hattı

256

06.2001

Kayseri - Ankara Doğal Gaz İletim Hattı

320

06.2001

Kayseri - Konya - Seydişehir Doğal Gaz İletim Hattı

317

40-16

06.2001

Eskişehir - Bozüyük Doğal Gaz Loop Hattı

01.2002

Mihalıççık - Eskişehir Doğal Gaz Loop Hattı

01.2002

Bozüyük - Adapazarı Doğal Gaz Loop Hattı (Faz-1)

01.2002

Karacabey - İzmir Doğal Gaz İletim Hattı

240

05.2002

Bozüyük - Adapazarı Doğal Gaz Loop Hattı (FAZ-2)

06.2002

Samsun - Ankara Doğal Gaz İletim Hattı

501

10.2002

Kırklareli - Önerler, Bursa Karacabey Loop Hatları Gaziantep-Osmaniye-Adana-Mersin Doğal Gaz İletim Hattı

99 - 75

07.2003

287

16-24-40

04.2005

Malatya - Gaziantep Doğal Gaz İletim Hattı

240

16-24-40

05.2005

Konya - Isparta Doğal Gaz İletim Hattı

258

16-40

05.2005

Sivas - Malatya Doğal Gaz İletim Hattı

195

24-40

08.2005

Isparta - Nazilli Doğal Gaz İletim Hattı

363

16-24-40

11.2005

Doğu Karadeniz Doğal Gaz İletim Hattı Faz-1

16-24

11.2006

Doğu Karadeniz Doğal Gaz İletim Hattı Faz-2

96.7

18-12

09.2008

Doğu Karadeniz Doğal Gaz İletim Hattı Faz-3

114

02.2008

Nazilli - İzmir Doğal Gaz İletim Hattı Faz-1

57,2

02.2007

Nazilli - İzmir Doğal Gaz İletim Hattı Faz-2

76,5

12-40

08.2007

Nazilli - İzmir Doğal Gaz İletim Hattı Faz-3

57,2

03.2007

Nazilli - İzmir Doğal Gaz İletim Hattı Faz-4

53,2

10-40

04.2007

Azerbaycan - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Faz-1

113

12.2006

Azerbaycan - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Faz-2

113

03.2007

Ordu - Giresun Doğal Gaz İletim Hattı Faz-1

07.2007

Ordu - Giresun Doğal Gaz İletim Hattı Faz-2

07.2007

Ordu - Giresun Doğal Gaz İletim Hattı Faz-3

262

10-12

12.2010

Adıyaman - Ş.Urfa - Elazığ - Diyarbakır Doğal Gaz İletim Hattı Faz-1

123

12-40

06.2007

Adıyaman - Ş.Urfa - Elazığ - Diyarbakır Doğal Gaz İletim Hattı Faz-2

130

16-40

06.2007

Adıyaman - Ş.Urfa - Elazığ - Diyarbakır Doğal Gaz İletim Hattı Faz-3

Uzunluk /km

170

40-14

07.2007

Türkiye - Yunanistan Doğal Gaz İletim Hattı Faz-1 (Kara Kısmı)

188,6

07.2007

Türkiye - Yunanistan Doğal Gaz İletim Hattı Faz-2 (Deniz Kısmı)

16,9

07.2007

Türkiye - Yunanistan Doğal Gaz İletim Hattı Faz-3 (Meriç Nehri Geçişi)

0,42

08.2007

Edirne-Tekirdağ Doğal Gaz İletim Hattı

14-12

11.2007

Van Doğal Gaz İletim Hattı

165

01.2008

Sungurlu-Çankırı-Kastamonu Doğal Gaz İletim Hattı

264

24-10

03.2008

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botaş.gov.tr

İletim Hatları Proje Adı

Uzunuluk /km

Çap/İnç

Bitiş Tarihi

Bozüyük-Seçköy Doğal Loop Hattı

140

36-24-20

01.2008

Amasya-Tokat-Merzifon-Eerzincan DGBH

252

14-10-8

09.2008

Çankırı-Korgun-Kızılcahamam-Aktaşkurtlar Hat Vana İst. DGBH

158

24-8

10.2008

Aktaşkurtlar Hat Vana İstasyonu Gerede-Bolu-Düzce DGBH

145

11.2008

Nevşehir-Ilgın-Akşehir DGBH

12-10-8

02.2009

Gönen DGBH

04.2009

Eskipazar-Karabük ve Zonguldak-Çaycuma-Bartın DGBH

170

16-14-12

07.2009

Iğdır DGBH

12.2009

Kompresör İstasyonları Proje Adı

LNG Terminali Bitiş Tarihi

CS-1 Kırklareli Kompresör İstasyonu

09.1998

CS-3 Pendik Komp. İst.

04.1997

CS-2 Ambarlı Komp. İst.

03.2001

CS-5 Eskişehir Komp. İst.

04.1998

CS-11 Doğubeyazıt Komp. İst.

12.2003

Çorum Komp. İst.

06.2008

Hanak Komp. İst. - Türkgözü Ölçüm Merkezi

01.2009

Sivas CS-2 Komp. İst. Yapımı Kalan İşlerin Tamamlanması

04.2009

www.botaş.gov.tr

Proje Adı

Bitiş Tarihi

Marmara Ereğlisi LNG İthal Terminali

08.1994

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Azerbaycan - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı (Şahdeniz)

Marmara Ereğlisi LNG İthal Terminali’nin iki ana fonksiyonu vardır. Bunlar;

Azerbaycan’da üretilecek olan doğal gazın Gürcistan üzerinden Türkiye’ye taşınması amacıyla Şirketimiz ve SOCAR (Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi) arasında 12.03.2001 tarihinde anlaşma imzalanmıştır.

•Gelen LNG’yi depolamak, •Depolanan LNG’yi istenilen miktarda gazlaştırarak Rusya Federasyonu-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı’na sevketmektir.

Bu kapsamda geliştirilen AzerbaycanTürkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi yapım işi 3 faz halinde gerçekleştirilmiştir.

LNG Terminali’nin iskelesi 300 m uzunluğundadır. İskele 110 m’lik yaslanma hattı, 380 m’lik dolfin açıklığı ve 16 m’lik su kesimine sahiptir. Terminalde; 3 adet 16 inç çapında gemiden LNG boşaltımını sağlayan boşaltma kolları ve gemi ile gaz alışverişini sağlayan 12 inç çapında 1 adet yükleme kolu, her biri 85.000 m³ hacminde 3 adet LNG depolama tankı, 3 adet deniz suyu kullanan gazlaştırıcı ve 4 adet doğal gazı yakıt olarak kullanan gazlaştırıcı bulunmaktadır.

Gerçekleştirilen bu projede Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı’na (Kars ili Posof ilçesindeki) bağlanan yaklaşık 226 km uzunluğunda 42 inç çapında iletim hattı, Hanak kompresör istasyonu ve Türkgözü Ölçüm İstasyonu da yer almaktadır. 01.07.2007 tarihinde Azerbaycan’dan ilk gaz sevkiyatı başlamıştır. Çorum Kompresör İstasyonu Rusya’dan temin edilmekte olan doğal gazın, 2009 yılı itibarı ile plato seviyesine ulaşacak olması nedeniyle, artan doğal gaz miktarlarına paralel olarak gerçekleştirilen hidrolik çalışmalar sonucunda, SamsunAnkara Doğal Gaz İletim Hattı üzerinde Çorum yakınlarında bir Kompresör İstasyonunun kurulması planlanmış olup, 21.05.2007 tarihinde sözleşme imzalanmış, 26.06.2008 tarihi itibarıyla inşaat çalışmaları tamamlanmış ve 02.12.2008 tarihi itibarıyla açılışı yapılmıştır. Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) Gazlaştırma Terminali Doğal gaz arz kaynaklarının çeşitlendirilmesi, arz güvenliğinin ve esnekliğinin artırılması için 14.04.1988 tarihinde, Şirketimiz ile SONATRACH arasında 20 yıl süreli ve yılda 2 milyar m³ doğal gaz eşdeğeri LNG alımını öngören bir LNG Alım Satım Anlaşması imzalanmıştır. Söz konusu Anlaşma kapsamında ithal edilecek gaz için hem baz yük tesisi olarak kullanılmak hem de istenildiğinde de pik düşürücü olarak devreye sokulmak üzere Şirketimiz tarafından 1989 yılında Marmara Ereğlisi LNG İthal Terminali’nin yapımına başlanmış ve 03.08.1994 tarihinde işletmeye alınmıştır. Cezayir ile 1995 yılında imzalanan Zeyilname ile yıllık kontrat miktarı 4 milyar m³’e çıkarılmıştır. Buna ilaveten 09.11.1995 tarihinde de Nijerya ile 1.2 milyar m³ doğal gaz eşdeğeri LNG alımı için LNG Alım - Satım Anlaşması imzalanmıştır.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

İskeleye yanaşan tankerlerden boşaltma kolları ile alınan LNG, 30 inç’lik boşaltma hattı ile tanklara depolanmaktadır. Gazlaştırıcılardan çıkan doğal gaz ölçüm hattının çıkışında kokulandırılıp, 24 inç’lik, 23 km’lik bir boru hattı ile Çorlu - Önerler’de, Rusya Federasyonu - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı’na sevkedilmektedir. Terminalin maksimum ekonomik gönderme kapasitesi 1999 yılında 439.000 m³/saat’den 685.000 m³/saat’e çıkarılmıştır. 14.02.2001 tarihinde geçici kabulü yapılmış olup, sistem devreye alınmıştır. Kuzey Marmara ve Değirmenköy Doğal Gaz Yeraltı Depolama Tesisi TPAO’nun Kuzey Marmara ve Değirmenköy Doğal Gaz Sahalarının, bu sahalardaki doğal gazın tüketimi sonrası doğal gaz yeraltı depolama tesisi olarak kullanılması hususunda Şirketimiz ile TPAO arasında 21.07.1999 tarihinde imzalanan “Doğal Gaz Yeraltı Depolama ve Yeniden Üretim Hizmetleri Anlaşması” paralelinde çalışmalar başlatılmıştır. Proje kapsamında 1.3 milyar m³’ü Kuzey Marmara, 0.3 milyar m³’ü ise Değirmenköy sahalarında olmak üzere 1,6 milyar m³ doğal gaz depolanabilmektedir. Kuzey Marmara ve Değirmenköy sahalarının doğal gaz yeraltı deposu olarak kullanımı için TPAO tarafından yerüstü tesislerinin inşaat çalışmaları tamamlanarak 2007 yılı Nisan ayında faaliyete geçmiştir.

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Doğal Gaz Ticareti Doğal Gaz ve LNG İthalatı

Türkiye Cumhuriyeti ve Eski Sovyetler Birliği hükümetleri arasında doğal gaz sevkiyatı konusunda 18.09.1984 tarihinde imzalanan Hükümetlerarası Anlaşma çerçevesinde, Şirketimiz ile SOYUZGAZEXPORT arasında 14.02.1986 tarihinde 6 milyar m³/yıl miktar için Doğal Gaz Alım Satım Anlaşması imzalanmıştır. Söz konusu anlaşmanın yanısıra, Rusya Federasyonu’ndan 8 milyar m³’lük ilave doğal gaz alımı için 18.02.1998 tarihinde Doğal Gaz Alım- Satım Anlaşması imzalanmıştır. Ayrıca, Rusya Federasyonu’ndan 16 milyar m³ (Mavi Akım) doğal gaz ithali için, 15.12.1997 tarihinde Doğal Gaz Alım-Satım Anlaşması imzalanmıştır. Cezayir ile 14.04.1988 tarihinde yapılan LNG Alım-Satım Anlaşması’na göre Cezayir’den alınan yıllık 2 milyar m³ doğal gaz eşdeğeri LNG miktarı, 1995 yılında Cezayir ile imzalanan bir Zeyilname ile yıllık 4 milyar m³’e çıkarılmıştır. 09.11.1995 tarihinde, Nijerya’nın NLNG firması ile imzalanan LNG Alım-Satım Anlaşması’na göre; Nijerya’dan yılda 1,2 milyar m³ doğal gaz eşdeğeri LNG alınmaktadır. İran ile 08.08.1996 tarihinde imzalanan Doğal Gaz Alım-Satım Anlaşması’na göre, doğal gaz ithalatı, plato periyotta 10 milyar m³/yıl’a ulaşacaktır. 21.05.1999 tarihinde Şirketimiz ile Türkmenistan Hidrokarbon Kaynaklarının Kullanımı için Yetkilendirilmiş Mercii arasında, Aşkabat’ta, 16 milyar m³/yıl doğal gaz alımı için 30 yıl süreli Doğal Gaz AlımSatım Anlaşması imzalanmıştır. Azerbaycan- Şahdeniz sahasından Türkiye’ye doğal gaz sevkiyatı ile ilgili olarak 12.03.2001 tarihinde 15 yıl süreli Doğal Gaz AlımSatım Anlaşması imzalanmıştır. Anlaşmaya göre alımların 2 milyar m³ ile başlaması ve plato periyotta 6,6 milyar m³/yıl’a ulaşması öngörülmüştür.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Doğal Gaz İhracatı 2003 yılına kadar doğal gaz ticaretinde sadece alım tarafında olan Şirketimiz, 23.12.2003 tarihinde, Yunanistan’a yılda 750 milyon m³ doğal gaz ihraç etmek üzere Yunanistan’ın DEPA firması ile 15 yıl süreli bir İhracat Anlaşması imzalamış, bu çerçevede sevkiyata Kasım 2007’de başlamıştır. Kontrat Devirleri 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu Geçici 2.Maddesi çerçevesinde 22.09.2005 tarih ve 25944 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhale İlanı ile 4 adet Doğal Gaz ve 2 adet Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) Sözleşmesi olmak üzere toplam 6 adet Doğal Gaz Alım Satım Sözleşmesi için Şirketimiz tarafından ayrı ayrı Sözleşme Devir İhaleleri’ne çıkılmış ve bu ihaleler 30.11.2005 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Şirketimizin Alıcı olarak tarafı bulunduğu bu sözleşmelerin üçüncü taraflara devrine ilişkin olarak, şu anda gaz arzının devam ettiği İthalat Sözleşmelerinden, 250 milyon kontrat m³/yıllık lotlar halinde Şirketimizin söz konusu sözleşmelerde mevcut bütün hak ve yükümlülüklerinin devredilmesi için yapılan ihalelerden 18.02.1998 tarihli Doğal Gaz Alım Satım Sözleşmesi’nin 4 milyar m³’ünün devri için 4 şirketten geçerli teklif alınmıştır. En uygun teklif sıralamasında 1. sırada yer alan şirketle 250 milyon kontrat m³/yıl miktarına ilişkin sözleşme devri 19.12.2007 tarihinde imzalanmış olup 2. sırada yer alan Bosphorus Gaz Corporation A.Ş.’nin 750 milyon kontrat m³/yıl miktarına ilişkin sözleşme devri ise 03.01.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Aynı ihaleye teklif veren diğer iki firma da toplam 3 milyar m³/yıl miktarındaki doğal gaz ithalatına 01.04.2009 tarihi itibarıyla başlamıştır. Bu firmaların da ithalata başlamaları ile Şirketimizden devralınarak ithal edilen doğal gaz miktarının yıllık toplamı 4 milyar m³’e ulaşmıştır.

www.botas.gov.tr

Doğal Gaz Arzı Sağlanan ve Sağlanması Planlanan İller

Doğal Gaz Arzı Sağlanan İllerimiz Şirketimiz, yapım çalışmalarına başladığı 1986 yılından bugüne kadar toplam 11.593 km doğal gaz iletim ve dağıtım boru hattı, 8 adet kompresör istasyonu, 3 adet ölçüm istasyonu ve çok sayıda basınç düşürme istasyonunun yapımını başarı ile tamamlayarak devreye almıştır.

2005 yılında ; Gaziantep, Denizli, Mersin, Adana, Antalya, Burdur, Isparta, Afyonkarahisar, Osmaniye, Malatya, Kahramanmaraş olmak üzere toplam 11 ilimize, 2006 yılında; Kırklareli, Kars, Ardahan, Ağrı, Bayburt, Adıyaman olmak üzere toplam 6 ilimize,

Son yıllarda yapılan doğal gaz boru hattı projeleri yatırımlarına büyük hız verilmiştir. 2000 yılına kadar toplam 2.000 km doğal gaz boru hattı yapılmışken, bu rakam 2002 yılında 2 katına, 2004 yılında 3 katına ve 2007 yılında 5 katına, 2008 yılında 5,5 katına, 2009 yılında ise 5.6 katına çıkarılarak 11.332 km’ye ulaşmıştır. 2010 yılı sonu itibarıyla 11.593 km.dir

2007 yılında; Şanlıurfa, Edirne, Aydın, Diyarbakır, Ordu, Elazığ, Kastamonu, Van, Çankırı, Tekirdağ olmak üzere toplam 10 ilimize,

2002 yılı ve öncesinde; Çanakkale, İstanbul, Bursa, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Eskişehir, Yalova, Ankara olmak üzere toplam 9 ilimize,

2009 yılında; Zonguldak, Bartın, Iğdır olmak üzere toplam 3 ilimize,

2003 yılında; Balıkesir, Manisa, İzmir, Uşak, Kütahya, Bilecik, Konya, Karaman, Niğde, Aksaray, Kırşehir, Kırıkkale, Çorum, Samsun, Sivas, Kayseri, Erzurum olmak üzere toplam 17 ilimize, 2004 yılında; Yozgat olmak üzere 1 ilimize,

2008 yılında; Karabük, Bolu, Amasya, Tokat, Nevşehir, Rize, Trabzon, Gümüşhane, Erzincan olmak üzere toplam 9 ilimize,

2010 yılında; Giresun olmak üzere 1 ilimize, doğal gaz arzı sağlanmıştır. 2010 yılından sonra ise; Kilis, Şırnak, Siirt, Batman, Sinop, Muğla, Bingöl, Bitlis, Hakkari, Mardin, Artvin, Muş, Hatay, Tunceli illerimize doğal gaz arzı sağlanması planlanmış olup, sonuç olarak toplam 81 ilimize doğal gaz ulaştırılmış olacaktır.

DO AL GAZ ARZI SA LANAN LLER (67 L) DO AL GAZ ARZI SA LANACAK LLER (14 L)

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Doğal Gaz Ülkelere Göre Dağılımı Doğal Gazİthalatının İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı 12,2 % 14,2 % 3,7 %

Rusya Azerbaycan

24,3 %

Cezayir Nijerya

45,6 %

İran

Sanayi Doğalgaz Satışları SANAYSektörü SEKTÖRÜ DO AL GAZ SATI LARI

Doğal Gaz Satışlarının Sektörel Dağılımı 2,05%

20,11%

8.372

21,35%

9.477 7.844

6.725

Elektrik Konut hracat 56,49%

2.227

2.962

6.309

6.352

2009

2010

3.830

Sanayi 2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

milyon m³

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

Doğal Gaz ve LNG Alımları (milyon m³) Yıllar

Boru Gazı

LNG

Toplam

2002

12.233

4.860

17.093

2003

15.920

4.902

20.822

2004

17.599

4.198

21.797

2005

21.771

4.826

26.597

2006

24.910

5.310

30.220

2007

30.065

5.768

35.833

2008

31.655

5.570

37.225

2009

27.419

5.649

33.068

2010

26.822

5.095

31.917

Sektöre Göre Doğal Gaz Satış Miktarı (milyon m³) Yıllar

Elektrik

Gübre

Konut

Sanayi

Yunanistan’a İhracat

Toplam

2002

11.264

481

2.883

2.227

16.855

2003

13.274

461

3.877

2.962

20.574

2004

13.002

519

4.387

3.830

21.738

2005

13.347

584

5.804

6.725

26.460

2006

14.358

154

7.140

8.372

30.024

2007

17.271

7.759

9.477

34.538

2008

17.649

8.287

9.719

436

36.091

2009

17.119

8.215

6.309

709

32.351

2010

17.848

6.745

6.352

649

31.594

Elektrik Doğalgaz Satışları ELEKTRSektörü K SEKTÖRÜ DO AL GAZ SATI LARI

Konut Doğalgaz KONUTSektörü SEKTÖRÜ DO ALSatışları GAZ SATI LARI

19.874 17.119 17.848

17.271 13.274 11.264

13.002 13.347

7.140

14.358

7.759

7.920

8.215 6.745

5.804 3.877

4.387

2.883

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

milyon m³

www.botas.gov.tr

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

milyon m³

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Yatırımlar Doğal gaz kullanımının yurt çapında yaygınlaştırılması kapsamında doğal gaz boru hatları projelerinin mühendislik ve/veya yapım çalışmaları 2010 yılında da sürdürülmüştür.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Doğal Gaz Boru Hatları Ordu-Giresun DGBH Faz-3 Projesinin 30.12.2010 tarihinde geçici kabulü yapılmıştır. Doğal gaz kulllanımının yurt çapında yaygınlaştırılması kapsamında doğal gaz boru hatları projelerinin mühendislik ve/ veya yapım çalışmaları 2010 yılında da sürdürülmüştür. Söz konusu projelerden bazıları aşağıdaki gibidir. Kilis DGBH Projesinin 29.12.2010 tarihinde ihale ilanı yayınlanmıştır.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Önerler–Keşan DGBH ve Esenyurt–Ambarlı Loop Hattı Danışmanlık ihalesinin sözleşmesi 15.12.2010 tarihinde imzalanmıştır. Yapım sözleşmeleri 2009 yılında imzalanan, Muğla DGBH, Hatay DGBH, DiyarbakırBatman-Siirt DGBH, Antalya Loop Hattı, Antalya Doğal Gaz Loop Hattı (Çakıcı Pig İstasyonu – Burdur Ayrımı)’nun 2010 yılında yapım çalışmaları sürdürülmüştür.

www.botas.gov.tr

Kahta DGBH’nın 13.04.2010 tarihinde sözleşmesi imzalanmış, Sinop DGBH Arazi Etüt ve Kamulaştırma/ Mühendislik İşi’nin 13.09.2010 tarihi itibarıyla mühendislik çalışmasının geçici kabulü yapılmıştır. Bitlis-Bingöl DGBH Arazi Etüt ve Kamulaştırma/ Mühendislik İşi’nin 27.08.2010 tarihinde,

www.botas.gov.tr

ardin DGBH, Muş DGBH ve Denizli-Uşak M DGBH’nın Arazi Etüt ve Kamulaştırma/ Mühendislik İşleri’nin 31.08.2010 tarihinde sözleşmeleri imzalanmıştır. Diğer taraftan, Tunceli DGBH, Şırnak DGBH, Hakkari DGBH ve Artvin DGBH projelerinin 2011 yılında mühendislik ihaleleri için hazırlık çalışmalarının yapılması planlanmaktadır.

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

524 8.333

1.731 7.809

833 6.078

5.245

261 11.593

202 11.332

1.332 11.130

735

1.020 4.510

1.490 3.490

122 2.000

174 1.878

1.704 11

1.270 31

1.693

1.239 19

423

1.220 185

190 1.035

845 845

Yıllık Hat Uzunlukları Kümülatif Hat Uzunlukları

1.465 9.798

Doğal Gaz Boru Hattı Uzunlukları

1989 1991 1992 1994 1995 1996 1997 1998 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

Tuz Gölü Doğal Gaz Yer Altı Depolama Projesi Proje kapsamında, Tuz Gölü’nün yaklaşık 40 km. güneyindeki Aksaray İli, Sultanhanı Beldesi yakınlarında yerin yaklaşık 1.100 ile 1.400 m. altında bulunan tuz yapılarında doğal gaz depolanması amacıyla, her birinin fiziksel hacmi 630.000 m³ olan (yaklaşık 500 milyon m³ çalışma gazı), toplam 12 kaverna (suni mağara) oluşturulacaktır. 12 kavernanın tamamlanması ile yaklaşık toplam 1 milyar m³ çalışma gazı kapasitesine ulaşılacak ve günlük maksimum 40 milyon m³ gaz Türkiye doğal gaz şebekesine verilebilecektir. 20152016 yılında 6 adet depodan oluşan birinci aşamanın, 2018-2019 yıllarında ise ikinci aşamanın tamamlanarak Tuz Gölü doğal gaz yer altı depolama projesi kapsamındaki tesislerin bir bütün olarak devreye alınması planlanmaktadır.

www.botas.gov.tr

Proje kapsamında aşağıdaki ihale paketleri Dünya Bankası ile birlikte belirlenmiş olup, çalışmalar bu doğrultuda sürdürülmektedir. Tuz Gölü doğal gaz yer altı depolama projesi aşağıda belirtilen ihale paketleri çerçevesinde yürütülmektedir: 1.Proje yönetimi ve uygulama desteği danışmanlık hizmetleri (genel danışman seçimi) sözleşmesi 2. Çevresel izleme danışmanlık hizmetleri sözleşmesi seçimi 3. Yer üstü ve yer altı tesisleri, su temin ve tuzlu su deşarj boru hatları temin ve montajı ve kavern çözeltme işlemi satın alma işi ihalesi

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Proje ile ilgili 19 Ağustos 2003 tarihinde ÇED olumlu belgesi alınmış olup, yapım işine ilişkin olarak ön yeterlik ilanı 08 Ağustos 2008 tarihinde yayınlanmış son başvuru tarihi olan 31 Ekim 2008’de 11 adet ilgili firma/iş ortaklıkları ön yeterlik dokümanlarını sunmuştur. Ön yeterlik başvurularının ilişkin değerlendirme raporu 26.03.2009 tarihinde Dünya Bankası’na sunulmuştur. 04 Haziran 2009 tarihinde Dünya Bankası’ndan “ön yeterlik değerlendirme raporu”na itirazım yok (no objection) yazısı alınmıştır. Temel mühendislik raporları revize edilmiş ve Dünya Bankası’ndan itirazım yok (no objection) yazısı alınmak üzere “yer üstü ve yer altı tesisleri, su temin ve tuzlu su deşarj boru hatları temin ve montajı ve kavern çözeltme işlemi satın alma işi” ihale dokümanı hazırlanmıştır. Hazırlanmış olan ihale dokümanları, 08 Mayıs 2009 tarihinde Dünya Bankası’na gönderilmiştir.

Dünya Bankası, 22 Aralık 2009 tarihli yazısı ile ilave düzeltmelerin yapılması hususunda görüşünün yanısıra, gerçekleştirilecek düzeltmelerin ardından yapım işi ihale dokümanlarının, ön yeterlik alan firma/iş ortaklıklarına verilmesi konularında itirazım yok (no objection) kararını Şirketimize göndermiştir. Ön yeterlik alan firma/iş ortaklıklarının 17 Aralık 2010 tarihinde verilen teknik ve mali teklifleri değerlendirilmektedir

EVREN

KULU

HİRFANLI BARAJI

Ş. KOÇHİSAR

AĞAÇÖREN ORTAKÖY

CİHANBEYLİ

TUZ GÖLÜ

Tersakan Gölü YEŞİLOVA ESKİL

“Yer üstü ve yer altı tesisleri, su temin ve tuzlu su deşarj boru hatları temin ve montajı ve kavern çözeltme işlemi satın alma işi” ihale dokümanları 04 Kasım 2009 tarihinde revize edilmiş ve tekrar Dünya Bankası’na gönderilmiştir.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

ALTINEKİN SULTANHANI TAŞPINAR

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

Uluslararası Projeler Türkiye, zengin petrol ve doğal gaz kaynaklarına sahip Hazar Bölgesi ve Orta Doğu Ülkeleri ile bu kaynaklara ihtiyaç duyan Batılı Ülkeler arasındaki kesişme noktasında yer aldığından, Şirketimiz çeşitli uluslararası projelerin gerçekleştirilmesine katılmaya davet edilmektedir.

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Ukrayna

Rusya - Batı

Viyana Moldova

Budapeşte Nabucco

Hazar Geçişli Kazak Gazı Mavi Akım-1

Romanya Slovenya

Bosna - Hersek Hazar Geçişli ve/veya İran Geçişli Türkmen Gazı

BTC Bulgaristan

Şah Deniz BTE

TAPCO

Ahiboz HUB

Makedonya

İstanbul Bursa

Azerbaycan

Ankara

ITG

Nabucco

Türkiye Nabucco

ITGI Mavi Akım -II

Irak Gazı (ITGEP)

Suriye

Ceyhan Enerji Merkezi

Arap Gaz P/L Faz -III TerGas

İran Gazı ITP Irak İran

Mısır Gazı Arap Gaz P/L

Güney Pars Kuzey Alan Gaz

Şirketimiz tarafından geliştirilen uluslararası projeler; - Türkiye-Yunanistan-İtalya Doğal Gaz Boru Hattı, - Türkiye-Avusturya Doğal Gaz Boru Hattı (Nabucco), - Mısır-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı, - Irak-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı, - Hazar geçişli Türkmenistan-Türkiye-Avrupa Doğal Gaz Boru Hattıdır. Avrupa’nın doğal gaz arz açığının bir bölümünün Türkiye’nin doğusundaki kaynaklardan karşılanması amacıyla ülkeler ve uluslararası enerji şirketleri tarafından işbirliği içerisinde çeşitli projeler geliştirilmektedir. Şirketimiz de Avrupa gaz arz açığını karşılayacak projelere destek vermekte ve bazılarının içerisinde de yer almaktadır.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Türkiye - Yunanistan - İtalya Doğal Gaz Boru Hattı Projesi Türkiye ve Yunanistan doğal gaz şebekelerinin enterkonneksiyonu ve Avrupa Birliği INOGATE (Interstate Oil and Gas Transport to Europe) Programı dahilinde Güney Avrupa Gaz Ringi’nin ilk basamağının gerçekleştirilmesi kapsamında yürütülen Türkiye-Yunanistan Doğal Gaz Boru Hattı Projesi’nin bir sonraki aşaması olan ve Türkiye-Yunanistan Doğal Gaz Boru Hattı’nın (ITG) Adriyatik Denizi’nden geçecek bir hat ile İtalya’ya uzatılması amacıyla geliştirilen Türkiye-Yunanistan-İtalya Doğal Gaz Boru Hattı Projesi kapsamında yapılan çalışmalara Şirketimiz, DEPA ve EDISON ile yaptığı anlaşma ile katılmaktadır.

www.botas.gov.tr

31.01.2007 tarihinde İtalyan ve Yunan hükümet temsilcileri Atina’da Yunanistanİtalya deniz bağlantı hattına ilişkin hükümetlerarası anlaşmayı imzalamışlardır. Türkiye-Yunanistan-İtalya Enterkonnektörü (ITGI) Hükümetlerarası Anlaşması 26 Temmuz 2007 tarihinde Roma’da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız ve diğer ilgili ülke bakanları arasında imzalanmıştır. Yunanistan ve İtalya parlamentolarının onaylamasının ardından 16 Mart 2011 tarihinde TBMM Dışişileri Komisyonu’ndan geçen Anlaşma Genel Kurul’a gönderilmiştir. BOTAŞ, DEPA ve EDISON şirketlerinin Genel Müdürleri BOTAŞ’ın Poseidon Co.’ya katılımı ve Türkiye’de gerekli boru hattı yatırımının ortak ele alınması gibi hususları da içeren bir mutabakat zaptını 17 Haziran 2010 tarihinde

www.botas.gov.tr

Ankara’da imzalamışlardır. Şirketlerarası Uzun Dönemli Gaz Taşımacılık Anlaşması üzerinde çalışmalar sürdürülmektedir. Proje kapsamında, Türkiye-Yunanistanİtalya Doğal Gaz Boru Hattı ile Yunanistan’a 3,6 milyar m³/yıl, İtalya’ya 8 milyar m³/ yıl olmak üzere yaklaşık 12 milyar m³/yıl doğal gazın Türkiye üzerinden taşınması planlanmaktadır. Hattın 2016’da devreye alınması öngörülmektedir.

Nabucco Doğal Gaz Boru Hattı Projesi Ortadoğu ve Hazar Bölgesi doğal gaz rezervlerini Avrupa pazarlarına bağlamayı öngören Türkiye-Bulgaristan-RomanyaMacaristan-Avusturya Doğal Gaz Boru Hattı

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

(Nabucco) ile ilk etapta güzergah üzerindeki ülkelerin gaz ihtiyacının karşılanması, takip eden yıllarda ise Avusturya’nın Avrupa’da önemli bir doğal gaz dağıtım noktası olma özelliğinden de faydalanılarak diğer ülkelerin gaz taleplerindeki gelişmelere göre Batı Avrupa’ya ulaşılması amaçlanmaktadır. Proje ile ilgili 2010 yılında yapılan değerlendirmeler sonucunda boru hattının uzunluğunun 3.825 km , kapasitesinin ise 31 milyar m³/yıl olması, 2016 yılında ilk kapasite ile devreye alınması planlanmaktadır. Boru hattı güzergahının planlanan uzunluğu şu şekildedir : Toplam Nabucco Boru Hattı Uzunluğu (Besleme Hatları Dahil) : 3.825 km Ana Nabucco Hattı Türkiye Bulgaristan Romanya Macaristan Avusturya

: 2.512 km : 413 km : 469 km : 383 km : 48 km

Mevcut şartlara bakıldığında, Azerbaycan Şah Deniz, Türkmenistan ve diğer TransHazar kaynakları ile Irak gazının taşınması öngörülmektedir. Uzun vadede Suriye üzerinden Mısır gazı ve İran başta olmak üzere diğer çevreleyen kaynaklardan da gaz taşınması planlanmaktadır. Proje çalışmaları Şubat 2002’de Şirketimizin girişimi ve Bulgargaz (Bulgaristan), Transgaz (Romanya) ve OMV Erdgas (AvusturyaŞimdiki OMV Gas) şirketleri ile yaptığı görüşmeler sonucunda oluşturulan çalışma grubu ile başlatılmıştır. Nabucco hattının yapımı ile ilgili olarak finansman modelinin geliştirilmesi, yatırımcılar için uygun teşviklerin araştırılması, pazarlama faaliyetlerinin koordinasyonu ve muhtemel tedarikçiler ile kontrat müzakerelerinin gerçekleştirilmesi işlerinin tek bir elden yürütülmesi amacı ile ilgili 5 şirket tarafından merkezi Viyana’da “Nabucco Company Study Pipeline GmbH” şirketi kurulmuştur. 2004 yılında ortaklarca Ortaklık Anlaşması imzalanmıştır. Ortaklık Anlaşmasının imzalanması ile proje mühendislik, inşaat, finansman tedariki gibi konularda daha geniş iş kapsamı tarifi yapılmıştır. Ancak proje geliştirme sürecinde gelinen aşama gözönünde bulundurularak projenin finansmanını sağlayıp yatırımlarını gerçekleştirmesi amacı ile 2005 yılında şirketin Nabucco Gas Pipeline International Şirketine (NIC) dönüşümü kabul edilmiştir. Bununla birlikte her bir transit ülkede de Nabucco Yerel Şirketleri (NNC) kurulmuştur. Türkiye’deki yerel şirket Nabucco Doğal Gaz Boru Hattı İnşaat ve İşletmeciliği Ltd. Şti. adıyla 18 Haziran 2010 tarihinden itibaren faaliyet göstermektedir.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Genel Mühendislik Danışman Şirketi 2007 yılı Aralık ayı sonunda görevine başlamıştır. Proje ortağı beş geçiş ülkesinde (Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya) 2008 yılı içinde LFE (Local FEED Engineers) ihalelerine çıkılmış olup, 2009 yılının ilk çeyreğinde diğer ülkelerin tamamı, Türkiye’nin Ahiboz-Türkiye/ Bulgaristan sınırı bölümü için LFE firmaları ile sözleşme imzalanmıştır. Türkiye bölümünün mühendislik hizmetleri Gürcistan ve Irak sınırlarından başlayan besleme hatları ile birlikte üç paket halinde sürdürülmekte olup; hattın 2016 yılında işletmeye alınması planlanmaktadır. RWE Midstream GmbH Şirketi 5 Şubat 2008 tarihinde resmi olarak Nabucco Projesi’nin 6. ortağı olmuş ve Proje ortaklık oranı %16,6 şeklinde olmuştur. Proje Ortakları arasında yapılan çalışmalar sonunda mutabık kalınan Hükümetlerarası Anlaşma (IGA) taslağı 13 Temmuz 2009 tarihinde imzalanmış olup, kamu veya özel hukuka tabi ticari bir anlaşmadır. Ev Sahibi Ülke Anlaşması (HGA) niteliğindeki Proje Destek Anlaşması (PSA) üzerinde 14 Temmuz 2009 tarihinde başlatılan çalışmalar ise halen sürdürülmektedir.

Trans Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı Projesi Avrupa’ya gaz iletimi kapsamında İsviçre’nin EGL Şirketi tarafından geliştirilen bu proje, Yunanistan’ın Selanik şehrinden başlamakta ve bu noktaya kadar Türkiye ve Yunanistan’ın mevcut altyapısının kullanılmasını öngörmekte, Arnavutluk ve Adriyatik Denizini geçerek İtalya’ya ulaşmaktadır. EGL şirketi 2007 yılı Nisan ayında İran’ın NIGEC şirketi ile 5.5 milyar m³/yıl hacminde Gaz Alım Anlaşması imzalamıştır. Projenin Temel Mühendislik çalışması Mart 2007’de tamamlanmış olup, halen detay mühendislik ve izinlere yönelik çalışmalar sürmektedir. 13 Şubat 2008 tarihinde yapılan resmi duyuru ile Norveç’in Statoil Hydro Şirketi % 50 ortaklık ile TAP Projesine katılmıştır. EGL şirketi TAP’ın yanında IAP (IonianAdriatic Pipeline) ile Batı Balkan Koridoruna açılımı da önermekte, TAP Projesinin Türkiye - Yunanistan - İtalya Doğal Gaz Boru Hattı Projesi ile rekabet eden değil birbirini tamamlayan özellikte olduğunu vurgulamaktadır. Şirketimiz, özellikle TAP/IAP Projelerini, Batı Balkan/Adriyatik ülkelerine ve özellikle Arnavutluk, Kosova, Makedonya ve Bosna-Hersek Cumhuriyetlerine de gaz temini için değerlendirmektedir. 5 Kasım 2009 tarihinde TAP kapsamında Türk ve İsviçre Enerji Bakanlıkları arasında gaz transitinin de dahil olduğu geniş tabanlı bir Enerji İşbirliği Mutabakat Zaptı (MoU) imzalanmış olup, Şirketlerarası Mutabakat Zaptı ile ilgili görüşmelere 2010 yılı içinde de devam edilmiştir.

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Mısır-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Doğal gaz arz kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve doğal gaz arz açığının bir kısmının da Mısır’dan sağlanacak gaz ile karşılanması amacıyla Mısır-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi geliştirilmiştir. Proje kapsamında 17 Mart 2004 tarihinde Kahire’de Sayın Bakanımız ile Mısır Petrol Bakanı arasında EGAS ile Şirketimiz arasında gaz ihracatına ilişkin “Çerçeve Anlaşması” imzalanmıştır. 16 Şubat 2006 tarihinde Sayın Bakanımız ile Mısır Petrol Bakanı arasında doğal gaz alanında karşılıklı işbirliği ve çalışmaların devamı amacıyla bir MoU imzalanmıştır. Ancak, daha sonraki gelişmeler paralelinde Mısır gazının “Arap Doğal Gaz Boru Hattı” ile Türkiye’ye sevkıyatı gündeme alınmıştır. Söz konusu “Arap Doğal Gaz Boru Hattı” inşaatı üç fazda sürdürülmüştür. Hattın Suriye ortalarına kadar olan kısmı tamamlanmış olup, halihazırda Arap Doğal Gaz Boru Hattı üzerinden Ürdün, Suriye ve Lübnan Mısır gazını almaktadır. Bu itibarla, Mısır gazının ülkemize getirilmesi için Mısır ile Türkiye arasında Hükümetlerarası Anlaşma imzalanması için Mısır tarafına resmi kanallardan bir taslak anlaşma gönderilmiş ancak bugüne kadar bir cevap alınamamıştır.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Diğer taraftan, son dönemde Suriye artan doğal gaz ihtiyacını karşılamak amacıyla Türkiye’ye komşu ülkelerden doğal gaz alımı yapmak üzere çalışmalara başlamıştır. Türkiye teknik olarak Suriye’ye doğal gaz verme konusunda bir sıkıntı yaşamayacağını ancak bunun gerçekleştirilebilmesi için daha önce gündemde olan ancak Mısır gazının Türkiye’ye geliş tarihinin belirsiz olması sebebiyle iptal edilen Türkoğlu-Kilis hattının yapılması gerektiğini belirtmiştir. Türkiye ve Suriye’nin doğal gaz boru hattı sistemlerinin birleştirilmesi, transit gaz taşımacılığı ve Suriye’ye gaz satışı hususlarında iki ülkenin ilgili Bakanlıkları arasında 20 Ağustos 2009 ve 23 Aralık 2009 tarihlerinde olmak üzere iki MoU imzalanmıştır. Kilis Doğal Gaz Boru Hattı’nın yapım ihalesine 29 Aralık 2010 tarihinde çıkılmış olup; 15 Mart 2011 tarihinde müteahhit şirket ile sözleşme imzalanmıştır.

Irak - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi 2003 yılında Irak’ta meydana gelen yeni siyasi gelişmeler neticesinde Şirketimiz, TPAO ve SHELL ile birlikte görüşmelere başlanmıştır. Söz konusu üç şirket arasında

www.botas.gov.tr

20 Kasım 2008 tarihinde Irak’tan Türkiye’ye Doğal Gaz İhracatı hususunda bir MoU imzalanmıştır. Söz konusu MoU’nun ilgili taraflar için potansiyel doğal gaz arama ve üretim fırsatları ile komşu ülkelerle olası bağlantıları da içerecek şekilde Türkiye´deki doğal gaz altyapısının değerlendirilmesi bakımından bir çerçeve oluşturacağı ve anlaşmanın Irak gibi ülkelerin kendi iç talepleri karşılandıktan sonra artan doğal gazı Türkiye’ye ve Avrupa’ya ihraç etmelerine imkan tanıyacağı belirtilmiştir. 15 Ekim 2009 tarihinde T.C Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Irak Petrol Bakalığı arasında “Türkiye ile Irak Arasında bir Doğal Gaz Koridoru Geliştirilmesine dair MoU” imzalanmıştır. Söz konusu MoU doğal gaz alanında, özellikle de Irak doğal gazının Türkiye’ye, yanısıra Türkiye üzerinden Avrupa’ya transit taşınması amacıyla iki ülke arasında bir doğal gaz koridoru geliştirilmesinin hızlandırılmasını amaçlamaktadır. Şirketimiz-TPAO-Shell şirketleri arasında 2010 yılında söz konusu proje kapsamında çalışmalar sürdürülmüştür.

www.botas.gov.tr

Hazar Geçişli Türkmenistan Türkiye - Avrupa Doğal Gaz Boru Hattı Projesi Türkmenistan-Türkiye-Avrupa Doğal Gaz Boru Hattı Projesi ile Türkmenistan’ın güneyindeki sahalarda üretilen doğal gazın Hazar geçişli bir boru hattı ile Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması amaçlanmaktadır. Bu paralelde, 29 Ekim 1998 tarihinde, Türkiye ve Türkmenistan Devlet Başkanları tarafından Hazar Geçişli Türkmenistan-Türkiye-Avrupa Doğal Gaz Boru Hattı Projesi’nin gerçekleştirilmesine yönelik bir Çerçeve Anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma’ya göre; 30 milyar m³ Türkmen gazının 16 milyar m³’ü Türkiye’ye, 14 milyar m³’ü Avrupa’ya taşınacaktır. 21 Mayıs 1999 tarihinde, Şirketimiz ve Türkmenistan hidrokarbon kaynaklarının kullanımı için Türkmenistan Devlet Başkanı nezdinde yetkilendirilmiş mercii arasında, 16 milyar m³ doğal gaz alımı için 30 yıl süreli Doğal Gaz Alım-Satım Anlaşması imzalanmıştır.

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Yeni Çalışmalar Kara Tankerleri ile LNG Satışı Otomotiv sektörünün genel hava kirliliğinin %85’ine, atmosferik kirlenmenin %95’ine ve gürültü kirliliğinin de %45’ine sebebiyet verdiği gerçeğinden yola çıkılarak, sanayileşmenin en üst noktalara geldiği 20. yüzyılın son dönemlerinde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde alternatif yakıtlar konusunda değişik arayışlar bulunmaktadır. Doğal gazın henüz boru hattıyla ulaşmadığı bölgelere sıvılaştırılmış doğal gaz iletimi ve satışına imkan sağlayan bir düzenleme EPDK tarafından yapılmıştır. Şirketimiz bu sektörde faaliyet göstermek isteyen firmaların ihtiyaçlarını karşılamak üzere, 10.01.2007 tarihinde işletmeye alınan üç LNG dolum rampasıyla hizmet vermektedir. Kara tankerleri ile satılmakta olan LNG sevkiyatı günlük ortalama 75 tanker olup, her tanker ortalama 40 m³ LNG taşımaktadır. 2010 yılında Kara tankeri ile sanayiye verilen miktar 280 milyon olup, 2004 yılından 2010 yılı sonu itibarıyla 2.263 milyon sm³ LNG’nin karayolu tankerleri ile satışı gerçekleştirilmiştir.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Uluslararası Kuruluşlara Üyeliklerimiz Coğrafi konumu yanında gelişen ekonomisi ve artan enerji tüketimi ile Ülkemiz, bölgesinde bir enerji köprüsü ve enerji terminali olma amacıyla çalışmalarını yürütürken, enerji alanında önemli bir role sahip olan Şirketimizin bu alandaki faaliyetlerinde faydalanabileceği, uluslararası arenada temsilimizi sağlayacağı hem uluslararası hemde bölgesel alanlarda petrol ve gaz alanındaki gelişmeleri en

rahat takip edeceği ve ilgili çalışmalarına doğrudan katılabileceği pek çok uluslararası organizasyona üyeliği bulunmaktadır. Bunlar genellikle kâr amacı gütmeyen organizasyonlar olup, üyeliklerimiz Bakanlar Kurulu izinleri ile yapılmıştır. Bu itibarla yabancı organizasyonlara üyeliklerimizi şu şekilde sıralayabiliriz.

Merkezi Londra’da bulunan ve 1923 yılından beri dünyada enerjinin sürdürülebilir arz ve kullanımını tüm kesimlerin hizmetine sunulması için uluslararası çalışmalar yapan Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi. Üyelik Başlangıcı: 1980

Merkezi Sophia Antipolis-Fransa’da bulunan, sadece Akdeniz bölgesi enerji faaliyetlerine odaklanmış bulunan ve bu itibarla Akdeniz Bölgesindeki ülkelerde enerji alanında faaliyet gösteren bir çok önemli firmanın üyesi bulunduğu tek organizasyon olan ve kuruluş amacı üye firmalar arasında işbirliğini teşvik etmek, enerji senaryoları üretmek, etüd çalışmaları yapmak, konferanslar ve seminerler gerçekleştirmek ve Akdeniz bölgesinde enerji sektöründeki gelişmelerle ilgili hükümetlere ve Avrupa Komisyonu’na bilgi sunmak olan Observatoire Mediterraneen De L’Energie (OME). Üyelik Başlangıcı: 1995

Merkezi Paris’te bulunan büyük miktarlarda LNG ithal eden, satın alan ve kullanan kuruluş ve şirketlerin bir araya gelmesiyle, LNG temininin her aşamasında karşılaşılan problemlerin çözümü için çalışmalar temaslar ve iletişim yolu ile üyeler arasında işbirliğini sağlamak amacıyla kurulmuş bulunan Gruope Internatıonal Des Importateurs De Gaz Naturel Lıquefıe (GIIGNL). Üyelik Başlangıcı: 1996

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Merkezi Cenevre’de bulunan, Birleşmiş Milletler-Avrupa Ekonomik Komisyonu Bölümü bünyesinde kurulmuş olan ve gelişmekte ve geçiş sürecindeki ülkelerin gaz sektörünü yakından takip ederek, gaz sanayinde temel prensipler, piyasaya dayalı stratejiler ve düzenleyici mekanizmalar hakkında gaz sanayicileri hükümetler arasında sistematik ve koordineli bilgi ve tecrübe alışverişini amaçlayan United Nations Economic Commission for Europe (UN/ ECE). Üyelik Başlangıcı: 1997

www.botas.gov.tr

Merkezi Hollanda’da bulunan dünyada gaz sanayinin teknik ve ekonomik gelişimini desteklemek, gaz konusunda bilgi alışverişini artırmak amacıyla kurulmuş bulunan International Gas Union (IGU). Üyelik Başlangıcı: 1999

Merkezi Brüksel’de bulunan ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerin doğal gaz sanayileri ile birlikte LNG, gaz taşımacılığı konularında karşılaşılan sorunların çözümü, üyeler arasında diyaloğun sağlanması amacı ile kurulmuş bulunan Gas Infrastructure Europe (GIE). Üyelik Başlangıcı: 2005

www.botas.gov.tr

Merkezi Brüksel’de bulunan, Avrupa Birliği’nde doğal gaz sanayinin geliştirilmesi amacıyla oluşturulmuş bulunan AB üyesi ve üyeliğe aday ülkelerdeki kuruluşların üyesi olduğu The European Union of the Natural Gas Industry (EUROGAS). Üyelik Başlangıcı: 2001

Yer altı gaz deposu, özellikle çözelti madenciliği ve gaz depolama amaçlı yer altı açıkları konularında uluslararası alanda faaliyet gösteren bir organizasyon olan ve merkezi Illinois-ABD’de bulunan Çözelti Madenciliği Araştırma Enstitüsü (SMRI-Solution Mining Research Institute). Üyelik Başlangıcı: 2007

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

İnsan Kaynakları ve Eğitim Faaliyetleri İnsan Kaynakları Şirketimizin, Genel Müdürlük Merkez Teşkilatı, Doğal Gaz İşletmeleri Bölge Müdürlüğü, Petrol İşletmeleri Bölge Müdürlüğü, Dörtyol İşletme Müdürlüğü ve LNG İşletme Müdürlüğü’nde 31.12.2010 tarihi itibarıyla, 1.004’ü kapsam dışı, 1.301’i kapsam içi 485’i de güvenlik personeli olmak üzere toplam 2.790 personel istihdam etmektedir.

Eğitim Faaliyetleri Bireylerin başarılarında eğitim ve bilginin öneminin bilincinde olan Şirketimiz, personelinin Şirketimizin faaliyet alanı ile ilgili ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip edebilmeleri, çalışma ve sosyal yaşamlarını kolaylaştırabilmeleri ve buna yönelik olarak performans ve verimliliklerini artırabilmeleri için eğitim almaları sağlanmış, ayrıca seminer, sempozyum, kongre, fuar ve sergilere katılımlar gerçekleştirilmiştir. 2010 yılında, Şirketimiz personelinin kendi uzmanlık dallarında bilgi ve becerilerini arttırmaları, teknolojik gelişmeleri izleyebilmeleri amacıyla, 2.775 personelimiz teknik, idari ve mali konularda düzenlenen eğitim programlarına katılmışlardır. 2010 yılında, Genel Müdürlüğümüzde 78, Taşra Teşkilatımızda 46 yüksek okul ve üniversite öğrencisi olmak üzere toplam 124 yüksek okul ve üniversite öğrencisine staj imkanı tanınmıştır. Ayrıca 2010 – 2011 Eğitim ve Öğretim Yılında Genel Müdürlüğümüzde 90, Taşra Teşkilatımızda 115 olmak üzere toplam 205 meslek lisesi öğrencisine staj imkanı tanınmıştır. 2010 yılında kişi başına düşen eğitim 16.18 saat olmuştur.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Personel Dağılımı

240

819

LNG İşletme Müdürlüğü

592

Doğal Gaz İşletmeleri Bölge Müdürlüğü Genel Müdürlük

982

Petrol İşletmeleri Bölge Müdürlüğü

157

Dörtyol İletme Müdürlüğü

485 1.004

Kapsam Dışı Güvenlik Personeli Kapsam İçi 1.301

5188’e Tabi Özel Güvenlik Personeli

Kapsam Dışı Personel

Kapsam İçi Personel

Toplam

Genel Müdürlük

559

232

819

DG İşl. Bölge Müd.

282

518

182

982

LNG İşletme Müd.

157

Petrol İşl. Bölge Müd.

103

311

178

592

Dörtyol İşl. Müd.

160

240

1.004

1.301

485

2.790

Toplam

Öğrenim Durumuna Göre Personel Dağılımı

285

610

Y.Ö. (İdari) Y.Ö. (Teknik) Mühendis

391 516 383 605

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Meslek Lisesi Lise ve Dengi İlköğretim

www.botas.gov.tr

Personelin Yaşlara Göre Dağılımı 600 546

Kadın

466

Erkek

309

227

124

106 96

18-25

26-30

31-35

36-40

41-45

46-50

51-55

56-60

61 ve Yukarı

Yaş

Kadın

Erkek

Toplam

18-25

26-30

124

152

31-35

227

280

36-40

466

530

41-45

546

642

46-50

600

681

51-55

309

338

56-60

106

114

61 ve yukarısı

Toplam

362

2.428

2.790

Personelin Hizmet Süresine Göre Dağılımı

762

488

335 576

www.botas.gov.tr

Erkek

Toplam

336

397

6-10

302

335

11-15

108

468

576

16-20

417

488

21-25

686

762

21-25 yıl

26-30

167

174

26-30 yıl

31 Yıl ve Üzeri

31 ve üstü

Toplam

362

2.428

2.790

1-5 yıl 6-10 yıl

397

Kadın

1-5 174 58

Hizmet Süresi-Yıl

11-15 yıl 16-20 yıl

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Botaş Entegre Yönetim Sistemi Şirketimizde tesis edilen Entegre Yönetim Sistemi’nin temel amacı; Ürün ve hizmetlere yönelik faaliyetlerin neden olabileceği çevre etkilerini azaltmak, üretim faaliyetlerinde yer alan çalışanlarına kazalar, iş kayıpları ve hastalıklara neden olabilecek faktörlerden arındırılmış veya kontrol altına alınmış çalışma ortamlarının sağlanmasıdır.

Şirketimiz; • Gerçekleştirilen ürün/hizmetlerin müşteri istek ve beklentilerini karşılayacak düzeyde olmasını temin etmek ve yönetim kalitesini tesis etmek üzere, ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi, • Çevre yönlerinin tanımlanması, etkilerinin azaltılması, kontrolü ve performansının takibinde yönetim sistemi olarak ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, • İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili tehlikelerin tanımlanması, risklerin azaltılması, kontrolü ve performansının takibinde yönetim sistemi olarak OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standartlarını referans almıştır. Referans alınan yönetim sistemlerinin gerekli koşullarını sağlamak için Şirketimiz, 13.08.2001 tarihinde Entegre Yönetim Sistemi ve Kurumsal Yapılandırma Projesi’ni başlatmış, yürütülen çalışmalar neticesinde 25-29 Kasım 2002 tarihleri arasında gerçekleştirilen denetimler sonucunda Genel Müdürlük Merkez Teşkilatı, Petrol İşletmeleri Bölge Müdürlüğü ve Dörtyol İşletme Müdürlüğü’nde TS EN ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi, TS EN ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve TS (OHSAS) 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği sertifikalarını almaya hak kazanarak bir ilke imza atmıştır.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Alınan bu sertifikalarla, uluslararası standartları yakalamış ve uluslararası platformlarda tanınmış bir Şirket olmanın bir ilk adımını ifade etmektedir. Bu doğrultuda çalışmalarını yürüten Şirketimiz Yönetim Sistemi Standartlarının yeni versiyonlarının takibini de yaparak TSE’den her yıl “Gözetim Tetkiki” ve “Belge Yenileme Tetkiki” alarak Belgelerinin sürekliliğini sağlamıştır. 2007 yılında TSE tarafından TS EN 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi ve TS (OHSAS) 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminde “Kapsam Genişletme”, TS EN ISO 14001 Çevre Yönetim Sisteminde ise “Gözetim ve Kapsam Genişletme” Tetkikleri yapılmış olup, Doğal Gaz İşletmeleri Bölge Müdürlüğü ve Bağlı Teşkilatı da belgelerin kapsamına alınmıştır. LNG İşletme Müdürlüğü’nde 2007 yılı içinde başlatılan Kalite, İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre Yönetim Sistemi dokümantasyon hazırlık ve alt yapısının kurulma çalışmaları tamamlanmış olup, 27-30 Mayıs 2008 tarihleri arasında TSE tarafından yapılan “Kapsam Genişletme” tetkikleri sonucunda LNG İşletme Müdürlüğü’nün Entegre Yönetim Sistemi Belgeleri kapsamına alınması, dışarıdan hiçbir hizmet alınmadan sağlanmış; böylece Genel Müdürlük ve tüm teşkilatı Entegre Yönetim Sistemi standart belgelerine sahip olmuştur. Şirketimiz TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi (İSG) kapsamında; risk değerlendirme ve kontrol çalışmalarının yapılmasına esas çalışma ortamlarında bulunan tehlikelerin tespit edilmesi, gerekli kararlar alınarak bunların uygulanması faaliyetlerine

başlatılması

takip

edilmesi

işlemlerini koordine eden İSG Kurul Toplantıları’nın organize edilmesi,

çalışanlar ve alt yükleniciler

tarafından yürütülen tüm yapım çalışmalarının kontrollü şartlar altında yapılmasının sağlanması ve Şirketimize yansıyabilecek maddi ve manevi tazminatlara karşı önleyici tedbirler alınması çalışmaları düzenli olarak yapılmaktadır. Ayrıca sürekli olarak TSE tarafından her yıl yapılan “Gözetim Tetkikleri” ve üç yılda bir yapılan “Belge Yenileme” tetkikleri ile kurulan sistemlerin uygulanması ve takibi yapılmakta, sistemlerin sürekliliğinin sağlanması gerçekleştirilmektedir.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

Risk Yönetimi “Geçmişi Geleceğe Taşıyıp Tehdidi Fırsata Dönüştüren Yapıtaşı” dır. Risk yönetimi; Kurumsal değeri maksimize etmek için risklerin belirlenmesine, ölçülmesine, önceliklendirilmesine ve en optimum şekilde yönetilmesine yardımcı olan, uygulayan sistematik ve kapsamlı bir süreçtir.

Kalite Yönetim Sistemi ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi’nin temel amacı ; - Maliyetleri düşürmek, - Verimliliği arttırmak, - Zaman kaybını azaltmak ve müşteri memnuniyetini arttırmaktır. 9001 standartı; müşteri şartlarını karşılanması yolu ile müşteri tatminini arttırmak için kalite yönetim sisteminin geliştirilmesi, uygulanması ve etkinliğinin benimsenmesini teşvik eder. Şirketimiz faaliyetlerini ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standartlarına uygun olarak sürdürmektedir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Tüm dünyada önemi hızla artan, ülkemizde mevzuatın geliştirilmesiyle desteklenen İş Sağlığı ve Güvenliği gereklilikleri, Şirketimizde OHSAS 18001: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi referans alınarak gerçekleştirilmektedir. İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin yapılan tüm çalışmalarımız, Şirketimizde uygulanmakta olan ve sürekli geliştirilen İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası esas alınarak yerine getirilmektedir.

www.botas.gov.tr

Risklerin azaltılması çalışmaları yalnızca problemlerin önlemesini sağlamaz, aynı zamanda önemli fırsatları da yakalama imkanı sunar. Stratejilerin daha sağlıklı belirlenmesini, kaynakların daha etkin tahsisini ve kullanımını, fırsatların ve tehditlerin daha iyi belirlenmesini sağlar. Şirketimizde Risk Analizinde Cristall Ball Risk Analiz Programı kullanılmaktadır. Cristall Ball Risk Analiz Programı; öngörü modelleme, tahmin ve optimizasyon amacıyla kullanılan ve dünyanın önde gelen kuruluşlarının da kullandığı simülasyon ve analiz konusunda çok güçlü bir programdır. Programın teknik açıdan kullanılması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

Çevre Yönetim Sistemi Şirketimizde Çevre Yönetim Sistemi, TS EN ISO 14001 Standartı esas alınarak uygulanmaktadır. Mevcut veya potansiyel çevre risklerinin (çevreye olan veya olabilecek zararların) daha sistematik ve rasyonel olarak azaltılması için geliştirilen yönetim tarzı olup; faaliyetlerimizden kaynaklanan çevre etkilerinin bilinmesi, kontrol altına alınması, atıkların bertarafının sağlanması, normal şartlarda ve kaza sırasında oluşabilecek çevresel zararların önlenmesi konularını kapsamaktadır.

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Botaş Bilgi Sistemleri Projesi Bilgi Sistemleri Projesi 03-04 Kasım 2001 tarihinde yapılan vizyon-misyon belirleme sürecinde “Türkiye’ye Dünya maliyetinde enerji sunmak” strateji hedefinin 4 numaralı projesi “Entegre Yazılım Paketi (EYP) Sisteminin Kurulması ve Uygulaması”dır. Bu proje ile Şirketimiz Entegre Yönetim Sistemi (EYS) ve yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde oluşturulan iş süreçleri ile bu iş süreçlerini destekleyen ve Şirketimizin faaliyetlerini daha etkin bir şekilde sürdürebilmesini sağlamak üzere çağın gereklerine uygun bir Bilgi Sistemi kurulması planlanmıştır. Bu sistem ile Şirketimizin ihtiyaç duyduğu uygulama teknik altyapının etkin ve güncel araçlar ile yenilenmesi, yeni uygulama yazılımı ile kurumsal verinin merkezi veritabanında saklanması ve işlenmesi, modüller arası entegrasyonun en üst düzeyde olması amaçlanmıştır. Şirketimiz genelinde entegre yazılım paketi oluşturmak amacıyla yapılan çalışmalar tamamlanmış, BOTAŞ Bilgi Sistemleri Projesi için 25.11.2005 tarihi itibarıyla sözleşme imzalanmış olup, Proje çalışmaları 12.12.2005 tarihinde başlamıştır.

Bu Proje kapsamında özetle; • EYP yazılımı ve bu yazılım için gerekli tüm donanımın (birimlerin ihtiyacı olan belli sayıda kullanıcı bilgisayarları da dahil olmak üzere) ve iletişim altyapısının temini ve tesisi, • Şirketimizin envanterinde yer alan tüm yazılım ve donanıma bakım, onarım, destek hizmeti verilmesi ve işletiminin yapılması, hedeflenmiş olup, 24.06.2009 tarihinde projenin geçici kabulü yapılmıştır. 4 yıllık garanti periyodu çerçevesinde projenin iyileştirilmesi ve işletilmesi çalışmaları sürüdürülmektedir.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Şirketimizde tesis edilen Entegre Yönetim Sistemi’nin temel amacı;

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

Sosyal Faaliyetler Personelimizin, performansını ve motivasyonunu arttırmanın yanı sıra Kurum içi iletişimi güçlendiren ve daha kaynaştırıcı yapısı olan sosyal faaliyetler gerçekleştirilmektedir.

BOTAŞ Spor Salonu Çalışanlarımızın daha sağlıklı bir yaşam sürmesi için spor ve bedensel egzersiz yoluyla personelimizin yaşam kalitelerinin yükseltilmesi amacıyla Şirketimiz bünyesinde 2002 yılında açılan spor salonumuzdan tüm personelimiz yararlanmaktadır.

Kan Bağışı Kampanyası Şirketimiz, Türkiye Kızılay Derneği ile yaptığı işbirliği çerçevesinde çeşitli periyodlarla kan bağışı kampanyası düzenlemektedir.

BOTAŞ Bayan Basketbol Takımı Ülkemiz spor faaliyetlerine katkıda bulunmak, kurumsal kimliğimizin oluşumuna yardımcı olmak ve personelimizin, grup bilinci kazanmalarına sağlayacağı katkılar dikkate alınarak 1989 yılında kurulan BOTAŞ Bayan Basketbol Takımı Türkiye Bayan Basketbol liginde oynamaktadır.

BOTAŞ Futbol Turnuvası Personelimizden oluşan futbol takımları arasında her yıl düzenlenen turnuva ile yarışma koşullarında dostluklar daha da perçinlenmektedir.

BOTAŞ Türk Sanat Müziği Korosu 2001 yılında kurulan ve Şirketimiz personelinden oluşan Türk Sanat Müziği koromuz, Bilkent Üniversitesi Sahne ve Güzel Sanatlar salonunda verdiği konserler ile faaliyetlerini devam ettirmektedir.

BOTAŞ Ağaç Dikme Bayramı Şirketimiz doğaya ve çevreye verdiği değeri, her yıl düzenlenen ve geleneksel hale getirilen Ağaç Dikme Bayramı ile göstermektedir. 28.04.2010 tarihinde Doğal Gaz İşletmeleri Bölge Müdürlüğü Yapracık tesislerinde düzenlenen bu tören, personelimizin ve ailelerinin katılımı ile piknik şölenine dönüşmektedir.

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Bağlı Kuruluşlar ve İştirakler Şirketimizin BOTAŞ International Limited Şirketi (BIL) adı altında bir adet bağlı ortaklığı ve TURUSGAZ ile NABUCCO olmak üzere iki adet iştiraki bulunmaktadır.

BOTAŞ International Limited (BIL) Şirketi BIL, 06.06.1996 tarih ve 233 sayılı Kanun’un 58. maddesine istinaden Jersey Channel Adaları’nda kurulmuştur. Faaliyet Kapsamı; petrol işlemleri, (arama, kuyu sondajı, üretim, taşıma, depolama, pazarlama, hizmet ve rafineri) doğal gaz ve sıvılaştırılmış doğal gaz işlemleri (ithalat, taşıma, dağıtım, satış vb) dir. BIL, 2002 yılında Türkiye Cumhuriyeti tarafından BTC Ham Petrol Boru Hattı’nın Türkiye Bölümü İşletme Şirketi olarak atanmış, 40 yıllık İşletme anlaşması, BIL Ankara Şubesi ve BTC Co. arasında 2002’de imzalanmıştır. BTC boru hattı işletmeciliği, BIL için ilk ve en önemli yükümlülüktür. Mümkün

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

olduğunca yerli iş gücü ve insan kaynaklarına öncelik veren BIL, ihtiyaç duyulan alanlarda, her türlü imkanı kullanarak kendi insanımızın yetişmesi ve göreve hazır hale gelmesini sağlamıştır. BIL, Uluslararası Kalite, İşçi Sağlığı, İş Güvenliği ve Çevre standartlarına ve yüksek iş ahlakı prensiplerine göre çalışarak, petrol ve gaz endüstrisinde faaliyet alanlarını sürekli geliştirmek ve müşterilerine beklentilerinin üzerinde hizmet sağlamak misyonuyla hareket etmektedir. BIL vizyonunu, kuruluş kayıtlarında tanımlandığı şekilde BIL’in iş fırsatlarını geliştirmek ve işi için arzu duyulan vasıflı insan varlığını geliştirerek, Türkiye’yi dünyada en önemli enerji koridorlarından biri seviyesine yükseltmek olarak belirlemiştir.

www.botas.gov.tr

Gelinen aşamada BIL, özellikle BTC Boru Hattı’nın işletimine yönelik faaliyetlerine başlamış ilk tanker yüklemesi 02.06.2006 tarihinde gerçekleştirilmiş olup, resmi açılış 13.07.2006 tarihinde yapılmıştır. 2006 yılı sonuna kadar 80 tanker, 2007 yılında 225 tanker, 2008 yılında 315 tanker, 2009 yılında 366 tanker 2010 yılında ise 373 tanker yüklemesi gerçekleştirmiştir. Dünya piyasalarına daha fazla petrol ihraç etmek amacıyla BTC Boru Hattının kapasitesinin arttırılması planlanmaktadır. İki aşamalı olarak hayata geçirilmesi düşünülen projenin ilk etabında tesislere herhangi bir modifikasyon yapılmaksızın akış düzenleyici kimyasal desteğiyle 2008 yılında kapasite, dizayn kapasitesi olan günlük 1.000.000 varilden 1.200.000 varile, ikinci aşamada ise hatta eklenecek pompalar ile kapasite 2011 yılında günlük 1.200.000 varilden 1.600.000 varile çıkarılacaktır.

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

TURUSGAZ Taahhüt Pazarlama ve Ticaret A.Ş. 1993 yılında Gama A.Ş. ile Rus Gazprom şirketi arasında ortak olarak kurulan Gama-Gazprom şirketine Yüksek Planlama Kurulu’nun 25.11.199t6 tarih ve 96/T-53 sayılı Kararı ile BOTAŞ da % 35 oranında iştirak ettirilmiştir. Şirket, BOTAŞ’ın da iştiraki ile TURUSGAZ adını almıştır. BOTAŞ’ın TURUSGAZ’a iştirakini ve paylarını gösteren tadil edilmiş Ana Sözleşme Metni 13.12.1999 tarihli Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayımlanmıştır. Şirketin ünvanı TURUSGAZ Taahhüt, Pazarlama ve Ticaret Anonim Şirketi olup, kayıtlı sermayesi 80 Milyar TL’dir. Şirketin ortaklık yapısı,Gazprom % 45, BOTAŞ % 35, Gama Şirketleri %20 dir.

G AS PIPELINE

Nabucco Uluslararası Şirketi ve Yerel Nabucco Şirketleri Türkiye-Avusturya Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (NABUCCO) ile doğal gazın; Bulgaristan’dan başlayıp Romanya, Macaristan güzergahını izleyerek Avusturya’ya ulaşması planlanmaktadır. Nabucco hattının yapımı ile ilgili olarak finansman modelinin geliştirilmesi, yatırımcılar için uygun teşviklerin araştırılması, pazarlama faaliyetlerinin koordinasyonu ve muhtemel tedarikçiler ile kontrat müzakerelerinin gerçekleştirilmesi işlerinin tek bir elden yürütülmesi amacı ile ilgili 5 şirketin eşit hisseye sahip olduğu “Nabucco Company Study Pipeline GmbH” sirketi kurulmuş ve kuruluş yeri olarak, AB’nin doğrudan desteğinin alınabilmesi amacı ile Viyana seçilmiştir.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

Şirket kurulması hususu, BOTAŞ Yönetim Kurulunun 25.12.2003 tarih ve 2003/61547 sayılı kararı ile kabul edilmiş ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 58. maddesine göre, Bakanlar Kurulunun 24.02.2004 tarih ve 2004/6929 sayılı Kararı ile yurt dışında şirket kurulması kararlaştırılmış ve Resmi Gazete’nin 12 Mart 2004 tarih ve 25400 nolu sayısında yayımlanmıştır. Söz konusu şirkette BOTAŞ’ın hissesi ile diğer 4 ortağın hissesi eşit oranda % 20 olarak belirlenmiştir Proje geliştirme sürecinde gelinen aşama göz önünde bulundurularak projenin finansmanı sağlayıp, yatırımlarını gerçekleştirmesi amacı ile 28 Haziran 2005 tarihinde Ortak Girişim Anlaşmasının imzalanmasını müteakiben sözkonusu şirketin Nabucco Gas Pipeline International GmbH (NIC) şirketine dönüşümü kabul edilmiştir. Projede gelinen aşama itibariyle ticari deneyimi, piyasadaki konumu ve vizyonu ile projenin kurulu hedeflerinin gerçekleştirilmesine yarar sağlayacak, proje finansmanı açısından ortakların genel kredi notunu uluslararası finans piyasaları nezdinde yükseltebilecek yeni ortak/ortakların projeye dahil edilmesi kararı doğrultusunda katılımı uygun görülen Alman RWE firması 5 Şubat 2008’de 6. Ortak olarak projeye katılmıştır. Bu katılım sonrasında ise her bir Ortağının hissesi % 16,67 olarak yeniden belirlenmiştir. Bununla birlikte her bir transit ülkede de boru hattının geliştirilmesi, yapımı, iletimi ile bakımı ve idamesinden sorumlu olacak Nabucco Yerel Şirketlerinin (NNC) kurulması kararı alınmıştır. Halihazırda Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya’da NNC’lerin kurulumları tamamlanmış olup, Türkiye’deki yerel şirket Nabucco Doğal Gaz Boru Hattı İnşaat ve İşletmeciliği Ltd. Şti. adıyla 18 Haziran 2010 tarihinden itibaren faaliyet göstermektedir.

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

Mali Durum 2010 yılında Şirketimizin dönen varlıkları 17.518 milyon TL olup, varlıklar içindeki payı %85.53 ’dür. Duran varlıklar ise 2.963 milyon TL olup, varlıklar içindeki payı %14.47 olmuştur. Kısa vadeli yabancı kaynaklar 12.144 milyon TL, uzun vadeli yabancı kaynaklar 253 milyon TL, öz kaynaklar ise 8.084 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Kaynaklar içinde kısa vadeli yabancı kaynaklar %59.30 uzun vadeli yabancı kaynaklar %1.23, Öz kaynaklar ise %39.47 oranında pay almıştır. Kaynak toplamı 20.481 milyon TL olan Şirketimizin Öz kaynak içindeki sermaye tutarı 1.830 milyon TL’ dir. önem içinde, toplam 17.001 milyon TL satış hasılatı D gerçekleşmiştir. Gerçekleşen hasılatlar karşılığındaki satışların maliyeti 16.444 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Dönem sonu faaliyet karı 496 milyon TL’dir. Faaliyet dışı gelirlerin ilavesi, faaliyet dışı giderlerin tenzili sonucu oluşan 2010 yılı dönem net karı 202 milyon TL’dir arlıkların temini için sağlanan kaynaklarımız önceki V döneme göre %0.33 oranında artış göstermiştir. Öz kaynak /Yabancı Kaynak oranı olan finansman yeterliliği oranı cari dönemde %65.21’dir. önen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara oranı D olarak ifade edilen cari oran önceki dönemde 1.43 olmuş, cari dönemde de 0.01 artarak 1.44 olarak gerçekleşmiştir. Kısa sürede paraya çevrilebilir hazır değerler + menkul kıymetlerin , kısa vadeli yabancı kaynakları karşılama oranı (Disponibilite oranı) önceki dönemde 0,14 iken cari dönemde 0,02 olarak gerçekleşmiştir. orç karşılama (Asit- Test) oranı (dönen varlıklar-stoklar/ B kısa vadeli yabancı kaynaklar) 1.35’dir. Dönen varlıkları ile yabancı kaynaklarının %135‘ini karşılar durumdadır. Karlılık oranı; İşletme Faaliyet Karı/ Net Satışlar % 2.92’dir. Diğer bir karlılık oranı olan Net Kar/ Net Satışlar ise % 1.19’dur. ıl içerisinde 170 milyon TL’lik yatırım gerçekleştirilmiş Y olup, bu tutarın 145 milyon TL’si reel yatırım, 1.4 milyon TL’si yatırım bedeline verilen komisyon masrafı, 17.8 milyon TL’si kur farkı, 6.0 milyon TL’si yatırım dönemi faizidir. önemin cari gider gerçekleşmesi 865 milyon TL’dir. Bunun D 159 milyon TL’si ise ilk madde ve malzeme giderlerinden, 224 milyon TL’si personel, 232 milyon TL’si dışardan sağlanan fayda ve hizmet, 68 milyon TL’si çeşitli giderler, 34 milyon TL’si vergi, resim, harç giderleri, 110 milyon TL’si amortisman, 38 milyon TL’si finansman giderlerinden oluşmaktadır.

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

www.botas.gov.tr

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 31.12.2010 TARİHLİ BİLANÇOSU (TL) Aktif (Kaynaklar)

31.12.2009

31.12.2010

I- Dönen Varlıklar

17.540.936.101,05

A- Hazır Değerler

17.517.960.532,40

436.195.741,84

106.181.038,32

B- Menkul Kıymetler

1.240.716.141,41

129.249.015,22

C- Ticari Alacaklar

10.606.990.347,10

10.723.548.530,68

D- Diğer Alacaklar

1.210.244.263,83

2.172.234.961,78

946.588.814,39

1.162.290.729,92

2.982.524.352,28

2.980.897.933,66

E- Stoklar F- Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Maliyetleri G- Gelecek Aylara Ait Giderler Ve Gelir Tahakkuklar H- Diğer Dönen Varlıklar Iı- Duran Varlıklar Dönen Varlıklar Toplamı

117.552.213,14

7.581.894,32

124.227,06

235.976.428,50

17.540.936.101,05 17.540.936.101,05 17.540.936.101,05 17.517.960.532,40 17.517.960.532,40 17.517.960.532,40

Iı- Duran Varlıklar

2.872.656.327,92

2.963.649.787,74

A- Ticari Alacaklar

21.771.686,79

13.301.460,91

B- Diğer Alacaklar

22.681.502,34

23.287.338,87

C- Mali Duran Varlıklar D- Maddi Duran Varlıklar E- Maddi Olmayan Duran Varlıklar F- Özel Tükenmeye Tabı Varlıklar G- Gelecek Yıllara Ait Giderler Ve Gelir Tahakkukları H- Diğer Duran Varlıklar Duran Varlıklar Toplamı Varlıklar Toplamı Pasıf (Kaynaklar)

7.911.411,42

19.244.975,42

2.565.890.089,76

2.666.419.088,86

2.311.706,97

2.323.390,13

6.167.068,34

1.127.011,99

245.922.862,30 2.872.656.327,92

2.872.656.327,92

237.946.521,56 2.872.656.327,92

2.963.649.787,74

31.12.2009

31.12.2010

Iıı- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

12.226.549.454,58

12.144.633.353,35

A- Mali Borçlar

103.435.633,91

60.968.133,50

B- Ticari Borçlar

1.371.624.548,05

2.727.351.605,14

C- Diğer Borçlar

5.316.407.900,60

4.021.404.862,62

D- Alınan Avanslar

17.238,62

E- Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Hakedişleri

3.041.206.268,42

3.053.345.210,12

F- Ödenecek Vergi Ve Diğer Yükümlülükler

2.380.832.410,48

2.235.941.616,67

G- Borç Ve Gider Karşılıkları

7.704.379,22

4.821.248,89

H- Gelecek Aylara Ait Gelirler Ve Gider Tahakkukları

5.253.018,93

4.458.288,92

68.056,35

36.325.148,87

I- Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Toplamı

12.226.549.454,58 12.226.549.454,58 12.226.549.454,58 12.144.633.353,35 12.144.633.353,35 12.144.633.353,35

Iv- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

305.401.623,16

252.791.475,86

A- Mali Borçlar

155.072.202,62

94.901.836,57

B- Ticari Borçlar

12.525.679,40

13.000.008,91

C- Diğer Borçlar

D- Alınan Avanslar

131.399.504,49

143.407.926,71

E- Borç Ve Gider Karşılıkları F- Gelecek Yıllara Ait Gelirler Ve Gider Tahakkukları G- Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Toplamı

2.963.649.787,74

20.413.592.428,97 20.413.592.428,97 20.413.592.428,97 20.481.610.320,14 20.481.610.320,14 20.481.610.320,14

305.401.623,16

5.557.274,64

917.062,33

846.962,01

564.641,34

305.401.623,16

V- Öz Kaynaklar

305.401.623,16

252.791.475,86

7.881.641.351,23

A- Ödenmiş Sermaye

252.791.475,86

8.084.185.490,93

1.830.000.000,00

B- Sermaye Yedekleri C- Kar Yedekleri

2.817.081.817,19

6.051.641.351,23

D- Geçmiş Yıllar Karları

E- Geçmiş Yıllar Zararları

3.234.559.534,04

202.544.139,70

F- Dönem Net Karı (Zararı) Öz Kaynaklar Toplamı Kaynaklar Toplamı

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ

7.881.641.351,23

8.084.185.490,93

20.413.592.428,97 20.413.592.428,97 20.413.592.428,97 20.481.610.320,14 20.481.610.320,14 20.481.610.320,14

www.botas.gov.tr

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 31.12.2010 TARİHLİ GELİR TABLOSU (TL) 31.12.2009

31.12.2010

ÖNCEKİ DÖNEM

CARİ DÖNEM

A- BRÜT SATIŞLAR 1- Yurtiçi Satışları 2- Yurtdışı Satışları

18,330,638,503.62 17,963,604,741.24 367,033,762.38

B- SATIŞ İNDİRİMLERİ (-) 1- Satış İadeleri (-)

17,001,659,631.71 16,676,282,620.40 325,377,011.31

(4,222,438.50) -

(4,272,263.16) -

2- Satış İskontaları (-)

3- Diğer İndirimler (-)

(4,222,438.50)

(4,272,263.16)

C- NET SATIŞLAR D- SATIŞLARIN MALİYETİ (-) 1- Satılan Mamuller Maliyeti (-) 2- Satılan Ticari Mallar Maliyeti (-) 3- Satılan Hizmet Maliyeti (-) 4- Diğer Satışların Maliyeti (-)

18,326,416,065.12

16,997,387,368.55

(14,784,898,441.84)

(16,444,321,414.96)

(14,363,289,801.59)

(15,961,872,046.24)

(421,608,640.25)

(482,449,368.72)

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI E- FAALİYET GİDERLERİ

3,541,517,623.28

553,065,953.59

(49,567,714.08)

(56,547,515.29)

1- Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-)

2- Pazarlama ve Satış Giderleri (-)

(49,567,714.08)

(56,547,515.29)

3- Genel Yönetim Giderleri (-)

FAALİYET KARI VEYA ZARARI

3,491,949,909.20

F- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR

1,031,225,660.97

1- İştirakler Temettü Gelirleri 2- Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri 3- Faiz Gelirleri 4- Komisyon Gelirleri 5- Konusu Kalmayan Karşılıklar 6- Menkul Kıymet Satış Karları

496,518,438.30 598,146,197.52 -

367,033,736.52

272,458,455.47

245,340,902.41

39,931,916.47

357,731,490.03

249,973,024.24

8- Reeskont Faiz Gelirleri

9- Enflasyon Düzeltmesi Karları

61,119,532.01

35,782,801.34

7- Kambiyo Karları

10- Diğer Olağan Gelir ve Karlar G- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-) 1- Komisyon Giderleri (-) 2- Karşılık Giderleri (-) 3- Menkul Kıymet Satış Zararları (-) 4- Kambiyo Zararları (-)

(653,496,982.36) -

(454,356,463.25) -

(129,095,892.37)

(524,401,089.99)

(454,356,463.25)

5- Reeskont Faiz Giderleri (-)

6- Enflasyon Düzeltmesi Zararları (-)

7- Faaliyetle İlgili Diğer Gider ve Zararlar (-)

H- FİNANSMAN GİDERLERİ (-)

(169,236,939.48)

1- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri (-)

(142,642,821.18)

2- Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-)

(26,594,118.30)

(35,495,577.23) (13,247,955.85) (22,247,621.38)

OLAĞAN KAR VEYA ZARAR

3,700,441,648.33

604,812,595.34

I- OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR

1,538,802,095.35

1,239,333,415.54

1- Önceki Dönem Gelir ve Karları 2- Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar

81,719,133.60

191,420,888.49

1,457,082,961.75

1,047,912,527.05

J- OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-) 1- Çalışılmayan Kısım Gider ve Zararları (-) 2- Önceki Dönem Gider ve Zararları (-) 3- Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar (-) DÖNEM KARI VEYA (ZARARI) K- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-) DÖNEM NET KARI VEYA (ZARARI)

www.botas.gov.tr

(981,671,714.68)

(1,641,601,871.18)

(48,124,971.29)

(51,703,052.89)

(2,040,333.54)

(1,323,691,345.66)

(931,506,409.85)

(266,207,472.63) 4,257,572,029.00

202,544,139.70

(1,023,012,494.96)

3,234,559,534.04

202,544,139.70

BOTAŞ • Faaliyet Raporu • 2010

TAŞRA TEŞKİLATI VE İLETİŞİM BİLGİLERİ

PETROL İŞLETMELERİ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ

KAYSERİ İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

PK. 73 01921 Ceyhan/ADANA SANTRAL : 0 322 639 24 65 FAKS : 0 322 639 24 80

100. Yıl Mah. Çoraklık Mevkii Yeni Su Bağları karşısı 38170 Erkilet/ KAYSERİ SANTRAL : 0 352 344 26 26-3301 FAKS : 0 352 344 17 17

DÖRTYOL İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

ÇARŞAMBA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

PK.5 31601 Dörtyol/ HATAY SANTRAL : 0 326 744 55 77-82 FAKS : 0 326 744 55 84

Durusu Köyü 55500 P.K. 12 ÇARŞAMBA/SAMSUN SANTRAL : 0 362 848 47 00-02 FAKS : 0 362 848 47 03

DOĞAL GAZ İŞLETMELERİ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ

KONYA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

Eskişehir Yolu 23. km. Yapracık Köyü/ANKARA SANTRAL : 0 312 299 82 82 (Pbx) - 266 50 51 FAKS : 0 312 299 83 00 (Pbx) - 266 58 60

Başak Mah. Konya Ereğli Cad. No:112 Karatay/KONYA SANTRAL : 0 332 334 07 07-11 FAKS : 0 332 334 07 12

LNG İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

ERZURUM ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

PK.59740 Marmara Ereğlisi/TEKİRDAĞ SANTRAL : 0 282 611 57 00 (5 hat) FAKS : 0 282 613 02 58

Tortum Yolu 10. km. Ağrı Çevre Yolu Üzeri ERZURUM SANTRAL : 0 442 239 03 03-53 FAKS : 0 442 239 03 04

İSTANBUL İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

KAHRAMANMARAŞ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

Ramazanoğlu Mah. Kaynarca Cad. No:74 Şıhlı-Pendik/İST

SANTRAL : 0 216 378 24 66- 69 FAKS : 0 216 378 34 46

Haydarbey Mah. Hanifi Mahçiçek Bul. Selvi Sitesi No:55 A Blok Kat:1 KAHRAMANMARAŞ SANTRAL : 0 344 215 73 64 - 215 81 24 FAKS : 0 344 216 05 83

KIRKLARELİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

BOTAŞ INTERNATIONAL LİMİTED ŞİRKETİ

Kofças Yolu 7. km BOTAŞ KIRKLARELİ SANTRAL : 0 288 214 18 34-212 90 81-82-84-85 FAKS : 0 288 214 60 76

Ehli Beyt Mah. Ceyhun Atıf Kansu Cad. No:100A/21-26, 06520 Balgat-Çankaya ANKARA SANTRAL : 0 312 405 10 41 FAKS : 0 312 473 85 60

BURSA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

TURUSGAZ TAAHHÜT PAZARLAMA VE TİCARET A.Ş.

Mudanya Yolu 7. km. PK.9 Hürriyet PTT Müdürlüğü Sönmez Flament Karşısı Osmangazi/BURSA SANTRAL : 0 224 242 86 11 FAKS : 0 224 242 14 96

Üsküp Cad. No: 16 / 26 06680 K.Dere/ANKARA SANTRAL : 0 312 428 65 93 FAKS : 0 312 428 34 66

İZMİR ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ Sütçüler Köyü Mevkii İzmir-Uşak Karayolu 32.km. Kemalpaşa/İZMİR SANTRAL : 0 232 887 17 28 - 30 FAKS : 0 232 887 15 20 -1120

Faaliyet Raporu • 2010 • BOTAŞ