์ฌ์ค์ฑ์ ๋ํ ํ๊ตฌ์ ์ ํ์ ์ง๋ฌธ ์ฌ์ค์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ด๋ค. ์ธ์๊ณผ ํํ๊ณผ ์ ๋ฌ๊ณผ ์์ฉ์ ์ฃผ๊ด์ ํ๋์ด๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ์ฌ์ค์ ์ํ์ง๋ง ์ฃผ๊ด์ ํ๋์ด๋ค. ํ๊ตฌ์ ์ ํ์ด ์ฌ์ค์๊ฒ ๋ฌป๋๋ค. ๋๋ ๋ฌด์์ ์ํ ์ฌ์ค์ธ๊ฐ?
๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ <๊ธ๊ธฐ>๋ฅผ ์ฐ๊ณ ์๋ ํ๋ํํฐ(์ค๋ฅธ์ชฝ ์นด๋ฉ๋ผ๋ฅผ ์ก๊ณ ์๋ ์ฌ๋), 1931.
์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์ 2128ํธ, 2014๋ 7์ 18์ผ ๋ฐํ
์์ํ ์ฑ 13. ์ฐจ๋ฏผ์ฒ ์ด ์ด โช๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌโซ
์ํ๊ฐ ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆ์ ์ด์์ ์คํ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๋๋ถ์ด ํ์ํ์์ ๋ช ๋ฐฑ ํ ์ฌ์ค์ด๋ค. -โ๋จธ๋ฆฌ๋ง: ์ํ์ ์ฌํ๊ณผ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆโ, โช๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌโซ v์ชฝ.
๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ์ค์ฌ์ ์ฐฝ์กฐ์ ์ฒ๋ฆฌ(creative treatment of actuality). ์กด ๊ทธ๋ฆฌ์ด์จ์ ์ด๋ ๊ฒ ์ ์ํ๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ์ด์จ์ด ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ? ์ต์ด์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ด๋ก ๊ฐ์ด๋ฉฐ 1930~1940 ๋ ๋ ์ฌํ์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ด๋์ ์ ๊ตฌ์๋ค. ๊ทธ๋ โ๊ธฐ๋กํ ๋งํ ์๋ฃ๋ก์์ ๊ฐ์นโ๋ผ๋ ๋ป ์ ์ง๋ ํ๋์ค์ด โ๋ํด๋งํ ๋ฅดโ๋ฅผ ๋น๋ ค์ โ๋ค ํ๋ฉํฐ๋ฆฌโ๋ ์ฉ์ด๋ฅผ ์ฒ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ๊ทธ๊ฐ ๊ผฝ๋ ์ต์ด์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ํ๋ ๋ฌด์ ์ธ๊ฐ? ๋ก๋ฒํธ ํ๋ํํฐ์ <๋ถ๊ทน์ ๋๋ํฌ(Nanook of the North)>(1922)๋ค. ๋จํธ์ ์ธ ๊ธฐ๋ก์ ๋จธ ๋ฌผ๋ ๋ ์ด๊ธฐ ๋ด์ค๋ฆด๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ์ญ๋์ ์ธ ์นด๋ฉ๋ผ ์ํน, ๋ถํ ์ ์ํ์ค, ์ฌ์ธํ ํธ์ง, ํด๋ก์ฆ์ ๊ฐ์ ๋ค์ํ ๊ธฐ๋ฒ์ ํตํด ์ํ์ ์ต๋ํ์ ๋ด ๋ฌํฐ๋ธ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๋ค. ์ฌ์ง์ด ํ๋ํํฐ๋ ์นด
๋ฉ๋ผ๋ฅผ ํฌ์ ํ๊ธฐ ์ํด ๋ฐ์ชฝ์ง๋ฆฌ ์ด๊ธ๋ฃจ๋ฅผ ๋ง ๋ค์ด ๋๋ํฌ์ ๊ฐ์กฑ์ ์ผ์์ ์ฐ์ถํ๋ค. ์ฐ์ถ์ ์ด๋ค ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์งํ๋์๋? ์ฐธ์ฌ์ ์ด๊ณ ์ง๊ด์ ์ด์๋ค. ์ ๊ธฐํ ๋ฌธ๋ฌผ์ ๋จํธ์ ์ผ๋ก ์๊ฐํ์ง ์์๋ค. ๋ฏ์ ๋ฌธํ์ ๋ํ ๊ณต์ ์ ์ํต์ ํํ์ด์๋ค. ํ๋ํํฐ์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ฐ์ถ๋ก ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ํ ๋ฌธํ์ ์ด์์ ์ด๊ณ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ฌ ์ฃผ๊ธฐ ์ํด์ ์ฐ์ถ์์ ๊ฐ์ ์ ํ์ฐ์ ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๋ค.
์ฐ์ถ์๊ฐ ๊ฐ์ ํ๋ฉด ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌํฐ๋ ์ฌ๋ผ์ง๋ ๊ฒ ์๋๊ฐ? ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ๊ทน์ํ์ ๋ํ ์๋ ๊ฐ๋ ์ด ์ ๋๋ค. ํฝ์ ยท๋ ผํฝ์ , ์์ฌยท๋น์์ฌ, ์ฐ์ถ ์ฑยท๋น์ฐ์ถ์ฑ ๋ฑ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ทน์ํ๋ฅผ ๊ตฌ ๋ถ ์ง๋ ์ฌ๋ฌ ์์๋ค์ ๋ฐฐํ์ ์ด๊ณ ๋๋ฆฝ์ ์ธ ๊ฐ๋ ์ด ์๋๋ผ ์๋์ ๊ด์ ์ ์ ์ ๋ก ํ๋ ์ ํธ ์ฐธ์กฐ์ ์ธ ๊ด๊ณ๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ทน์ํ๋ ์ด๋์ ๊ฐ๋ผ์ง๋๊ฐ? ์์์ ์ด์ผ๊ธฐ๋ฅผ ์ฌํํ๋ ๊ทน์ํ์์ ์ธ ๋ฌผ, ์ฌ๊ฑด, ์ฅ์ ๋ฑ์ โ์ํ ํ ์คํธ ๋ด์๋ง ์กด ์ฌํ๋โ ๋ฐ๋ฉด, ๊ฒฝํ๊ณผ ์ค์ฌ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์์ ์ฌํ๋ ์ธ๊ณ๋ ์ํ ํ ์คํธ ์์ ๋ฌผ๋ก โ์ค์ฌํ๋ ํ์ค์๋ ์กด์ฌํ๋คโ. ์ด
๋๋ฌธ์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๋ฏธ์ฅ์ผ์ ๊ทน์ํ์๋ ๋ค๋ฅธ ๋ฒ์์ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์๋ํ๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๋ฏธ์ฅ์ผ์ ์ด๋ป๊ฒ ์๋ํ๋๊ฐ? ์ด๋ฅธ๋ฐ โ์์์ ๋ฏธ์ฅ์ผโ์ผ๋ก, ๊ณต๊ฐ๊ณผ ์๊ฐ ์ ์์ ๊ด์ฐฐ๊ณผ ์ดฌ์์ ํ์์ ๊ณผ์ ์ด ์ค์ค๋ก ๋ ๋ฌ๋๋ ๋ค์ํ ๋ฐฉ์์ ์ทจํ๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ๋ ์๋ ๊ทธ๋๋ก์ ํ์ค์ด ์๋๋ค. ์์์ ๋ฏธ ์ฅ์ผ์ ์ํด ์ฌ๊ท์ ๋ ํ์ค์ ํ ๋จ๋ฉด์ ๋ด์ ๋ด๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ ํ์ค์ ์ฑ์ฐฐ์ ํตํด ์ํ ๋ก ์ฌํ๋๋ค. ์ฑ์ฐฐ์ ํตํด ๋ฌด์์ ์ถ๊ตฌํ๋๊ฐ? ์ง์ค์ด๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ํ์ค, ๋๋ ํ์ค์ฑ ์ ๋ํ ๊ฐ๊ด์ ์ฌํ์ ์๋ฌด์ ๋ฏธํ์ ์ถ๊ตฌ
์ฌ์ด์ ๊ธด์ฅ๊ณผ ์กฐํฉ์ ์์๋ถ์ผ๋ก ๋ฐ์ ํด ์จ ํ์์ด์ โ์ด๋ฆฐ ๊ฐ๋ โ์ด๋ค. ๋ฌด์์ด ์ด๋ ธ๋ค๋ ๋ง์ธ๊ฐ? ์ญ์ฌ, ์ฌํ, ์ ์น, ๊ต์ก, ๋ฌธํ, ์์ , ํ๋ฌธ๊ณผ ์ํธ์์ฉ์ ํตํด ๋ฏธํ์ , ๊ธฐ์ ์ ํ์ ์ ์ถ ๊ตฌํด ์๋ค. ์ค๋๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ โ์ ๋๋ฉ์ด ํฐ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌโ๋ โ์น ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌโ ๋ฑ ์ด๋ฅธ ๋ฐ โํฌ์คํธ-๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌโ๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅด๋ ๋จ๊ณ๋ฅผ ๊ฑฐ์น๋ฉด์ ์๋ก์ด ์์ญ์ ๊ฐ์ฒํ๊ณ ์๋ค. ์ ๋๋ฉ์ดํฐ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ํ๊ตฌ์ , ์ฃผ๊ด์ , ์ถ์์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ์ฌ์ฉํด ์ฌ ์ค์ ๋ํ ํ์ฅ๋ ์ฌํ์ ์ถ๊ตฌํ๋ ํ์ด๋ธ๋ฆฌ ๋ ์์์ด๋ค.
ํ๊ตฌ์ ์ฌ์ค์ ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์์์ ์ด๋ค ๋ฏธํ ์ ์์ฐํ๋๊ฐ? ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ์ค์ฌ ์ธ๊ณ์ ๋ํ ๊ฐ๊ด์ ์งํ ์ฑ(index)์ ์ ๋๋ฉ์ด์ ๊ณ ์ ์ ์๊ฐ์ฑ, ์ถ ์์ฑ, ํ๊ตฌ์ฑ์ด ๊ฒฐํฉ๋๋ค. ์๋ก์ด ํผ์ฑ์ ๋ฏธ ํ์ ์์ญ์ ๊ฐ์ฒํ๊ณ ์๋ค. ์น ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? 2000๋ ๋ ์ดํ ํ๋์ค์ ์บ๋๋ค ๋ฑ์์ ์ ๋กญ๊ฒ ๋ถ์ํ๊ณ ์๋ โ์ธํฐ๋ํฐ๋ธ ํธ๋์ค๋ฏธ๋ ์ด ์ฝํ ์ธ -ํ๋ซํผโ์ด๋ค. ์ธํฐ๋ท์ ์จ๋ผ์ธ์ผ ๋ก ์ ์ํ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ๊ฐ์์ ์ ํ, ๊ณง โ๋ฅ๋์ ์ํธ์์ฉ(active interactivity)โ์ ํตํด ๋ด์ฉ ์ ์์ฉํ๋ ์๋ก์ด ๋ฐฉ์์ ์ฝํ ์ธ ์ด์ ๊ทธ ์ฝ ํ ์ธ ๋ฅผ ํ์ฌํ๋ ํ๋ซํผ์ด๋ค.
์ด ์๋ก์ด ๋ฐฉ์์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ด๋์ ์๋? ์์ฉ์๋ฅผ ํฌํจํ ๋ค์ํ ์ฐฝ์์ฃผ์ฒด ๊ฐ์ ๋ฅ๋ ์ ์ํธ์์ฉ์ด๋ค. ์น ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ์๋ก์ด ์ ์, ์์ฉ ๋ฐฉ์์ ์ฐฝ์ถํ๋ค. ์๋ก์ด ์ปค๋ฎค๋ ์ผ์ด์ ยท์์ฌ ์ด๋ก , ํ์ ๊ฐ ์ตํฉ ๊ต์ก, ์๋ก ์ด ์ง์ ๊ตฐ ์ฐฝ์ถ, ์ ๊ธฐ์ ยท๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ์ด ๋ฏธ๋์ด ์ปจ๋ฒ์ ์ค๋ฅผ ํตํด ์ฐฝ์๊ณผ ์์ฉ์ ์๋ก ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ ๊ณตํ๋ค. ๋ฌธํ, ์์ , ํ๋ฌธ, ์ฐ์ ํจ๋ฌ๋ค์์ ํฐ ๋ณํ๋ฅผ ๋ง๊ณ ์๋ค. ์ด ์ฑ ์ ๋ฌด์์ ์ด์ผ๊ธฐํ๋๊ฐ? ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ์ธ์๋ก ์ ๊ฐ๋ ๊ณผ ๋ฐ์ ์ฌ, ํต์ฌ ๊ฐ๋ ๊ณผ ์ฃผ์ ๊ฒฝํฅ, ์ ๋๋ฉ์ดํฐ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ๋ ์น ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ๋ฑ ์ต์ ๋ํฅ์ ๋ค๋ฃฌ๋ค.
๋น์ ์ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ? ์ฐจ๋ฏผ์ฒ ์ด๋ค. ๋์๋ํ๊ต ์ํํ๊ณผ ๊ต์๋ค.
์ฌ์ค์ฑ์ ๋ํ ํ๊ตฌ์ ์ ํ์ ์ง๋ฌธ ์ฌ์ค์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ด๋ค. ์ธ์๊ณผ ํํ๊ณผ ์ ๋ฌ๊ณผ ์์ฉ์ ์ฃผ๊ด์ ํ๋์ด๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ์ฌ์ค์ ์ํ์ง๋ง ์ฃผ๊ด์ ํ๋์ด๋ค. ํ๊ตฌ์ ์ ํ์ด ์ฌ์ค์๊ฒ ๋ฌป๋๋ค. ๋๋ ๋ฌด์์ ์ํ ์ฌ์ค์ธ๊ฐ?
๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ <๊ธ๊ธฐ>๋ฅผ ์ฐ๊ณ ์๋ ํ๋ํํฐ(์ค๋ฅธ์ชฝ ์นด๋ฉ๋ผ๋ฅผ ์ก๊ณ ์๋ ์ฌ๋), 1931.
๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ฐจ๋ฏผ์ฒ ์ง์ ์ํ / ์ํ์ด๋ก 2014๋ 4์ 15์ผ ์ถ๊ฐ ์ฌ๋ฅํ(128*188) ๋ฌด์ ์ ๋ณธ, 126์ชฝ 9,800์
์ํ ์์ผ๋ก ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์ ์ดํด์ด์
๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ฐจ๋ฏผ์ฒ
์ํ์ ์ฌํ๊ณผ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆ
๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆ ํ๋ ์ํ์ด๋ก ์ ์ ๊ตฌ์์ธ ์๋๋ ๋ฐ์(Andrรฉ Bazin, 1918โผ1958)์ ๋ง์ฒ๋ผ ์ํ๋ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ ์กฐํ์์ ๊ณผ ๋ง ์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก โ์กด์ฌ์ ์๊ตฌ์ ๋ณด์กด๊ณผ ๊ทธ ์์์ฑ์ ํตํ ์๊ฐ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๋ ค๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ์ฌ์ ์๋งโ์ธ โ๋ฏธ๋ผ ์ฝคํ๋ ์ค (le complexe de la momie)โ์ ์ํด ํ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ ์ค์ ๋ํ ์ด์์ ์ฌํ(reprรฉsentation)์ด๋ผ๋ ์ํ์ ๊ฟ ์ ์ํ ์นด๋ฉ๋ผ๋ผ๋ ๊ธฐ๊ณ ์ฅ์น๋ฅผ ํตํ ํ์ค์ ๋ํ ์ฌ์ค์ ๋ชจ์ฌ๋ฅผ ์ถ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ๋ค. ์ํ๊ฐ โ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆโ์ ์ด์์ ์ค ํ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๋๋ถ์ด ํ์ํ์์ ๋ช ๋ฐฑํ ์ฌ์ค์ด๋ค. ์ํ์ฌ๋ฅผ ์ด์ผ๊ธฐํ ๋, ํํ ์ํ์ ํ์๊ณผ ๋๋ถ์ด ๋คผ๋ฏธ ์๋ฅด ํ์ (Auguste & Louis Lumiรจre, 1862โผ1954/1864โผ 1948)์์ ์์๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ โ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆโ์ ์ ํต๊ณผ ์กฐ๋ฅด์ฃผ ๋ฉ๋ฆฌ์์ค(Georges Mรฉliรจs, 1861โผ1938) ์ ์ํด ๋ฐ์ ํ ๊ทน์ํ์ โํ๊ตฌโ์ โํํ์งโ์ ์ ํต์ผ๋ก ๊ตฌ ๋ถํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค. ๋ฌผ๋ก ์ด๋ฌํ ์ด๋ถ๋ฒ์ ์ํ์ โ์์
(mode)โ ๊ตฌ๋ถ์ ์ ์ฉํ ๋ฉด์ด ์์ง๋ง, โ์ํ์ ์ฌํโ๊ณผ โ์ํ ์ ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆโ์ ๊ดํ ๋ ผ์๋ฅผ ์ ์ ๋ก ํ๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ์คํ ์ํ์ ๋๋ถ์ด ์ค์ฌํ ๋ ํ์ค ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ํ์ ์ฌํ์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ์ํ ์์์ธ โ๋ ผํฝ์ (non-fiction) ์ํโ์ ์ํ๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ์ฐฝ์์์ ์์ ๋ ฅ์ ํ์ ์ด ์ฐฝ์กฐ๋ ํ๊ตฌ์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ํ์ ์ฌ๋ฃ๋ก ์ผ๋ ์ ํ ์์์ โํฝ์ (fiction) ์ํโ(๋๋ ๊ทน์ํ)๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ ํ, โ๋ ผํฝ์ ์ํโ๋ ์ฃผ๋ก โ๋น์์ฌ(non-narrative) ์ํโ์ ๋ฒ์ฃผ์ ํฌํจ์ํค๋ฉฐ, โํฝ์ ์ํโ๋ ์์ฃผ โ์์ฌ(narrative) ์ํโ๋ก ๋ถ๋ฅํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ํฝ์ ์ํ๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ๋ ๊ธฐ์ค์ ์ํ์ ์ผ ๋ก ์ฌํ๋ ์ด๋ฏธ์ง์ โ์ง์ ๋์(rรฉfรฉrent)โ์ผ๋ก์ ํ์ค ์ฌ ์ด์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๊ดํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฆ, ์์ ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ๋ฅผ ์ฌํํ ๋ ํฝ์ ์ํ๋ก ๊ตฌ์ถ๋ ์ธ๊ณ๋ โ์ํ ์(intra-filmique)โ์ ์๋ง ์กด์ฌํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๊ฒฝํ์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ๋ ๋คํ๋ฉ ํฐ๋ฆฌ์์ ์ฌํ๋ ์ธ๊ณ๋ โ์ํ ๋ฐ(extra-filmique)โ์์๋ ํ์ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๊ทน์ํ์ โ์ฐ์ถ์ฑ(profilmique)โ๊ณผ ๋คํ ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ โ๋น์ฐ์ถ์ฑ(afilmique)โ์ ์ฌํ๋ ์ํ ์ด๋ฏธ์ง์ ์ง์ ๋์์ธ ํ์ค ์ฌ์ด์ ๊ฑฐ๋ฆฌ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ์ํ๋ ํน์ง์ด๋ผ ๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ค์ํ ๊ฒ์ ํฝ์ ยท๋ ผํฝ์ , ์์ฌยท๋น์์ฌ, ์ฐ์ถ์ฑยท๋น์ฐ์ถ์ฑ ๋ฑ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ทน์ํ๋ฅผ ๊ตฌ๋ถ ์ง๋
์ฌ๋ฌ ์์๋ค์ด ๋ฐฐํ์ ์ด๊ณ ๋๋ฆฝ์ ์ธ ๊ฐ๋ ์ด ์๋๋ผ ์๋ ์ ๊ด์ ์ ์ ์ ๋ก ํ๋ ์ํธ ์ฐธ์กฐ์ ์ธ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ง๋๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ํ๋์ค์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ด๋ก ๊ฐ ์ฅ-๋คฝ ๋ฆฌ์ฐ(Jean-Luc Lioult)
๋ 2004๋ ์ ์ ์ ๓ฐก๓ฐกํ์ค์ ๊ธฐํธ: ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ดํ ๊ณ ์ฐฐ
(A lโenseigne du rรฉel: Penser le documentaire)๓ฐก๓ฐก์์ ํ ๋ก ์ํ (Palo Alto) ํํ์ ์ด๋ก ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ฐฝ์์๊ฐ ์ง์ ๋์์ผ๋ก์ ํ์ค ์ธ๊ณ์ ๋งบ๊ณ ์๋ ๊ด๊ณ, ์ฆ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ค๋ฃจ๊ณ ์๋ โํ์ค(rรฉel)โ ํน์ โํ์ค์ฑ (rรฉalitรฉ)โ์ ๋ ๊ฐ์ง ๋ฒ์ฃผ๋ก ๋ถ๋ฅํ๊ณ ์๋ค. ๋ฆฌ์ฐ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ค๋ฃจ๋ ํ์ค์ โ โํ์ค(rรฉel)โ ๋๋ โ์ผ์ฐจ์ ์ธ ํ์ค(rรฉel de premier ordre)โ: ํฉ์(consensus)์ ์ํด ๊ฐ๊ด์ ์ผ๋ก ์ธ์ ๊ฐ๋ฅํ ์์๋ค์ ์ง๋ ์ธ๊ณ์ โก โํ์ค์ฑ (๋ค)(rรฉalitรฉ(s))โ ๋๋ โ์ด์ฐจ์ ์ธ ํ์ค์ฑ(๋ค)(rรฉalitรฉ(s) du deuxiรจme ordre)โ: ํ์ค์ ์ฌํ๋ค์ ์ํด (์ฌ)๊ตฌ์ฑ๋ ์๋ฏธ ์ ๊ฐ์น๋ค์ด ๋ํด์ง ์ธ๊ณ(๋ค)์ด๋ผ๋ ๋ ๊ฐ์ง ์ธต์๋ก ๊ตฌ๋ถ๋ ๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ๊ฐ๊ด์ ์ผ๋ก ํ์ธ ๊ฐ๋ฅํ โํ์ค(rรฉel)โ์ ์ฐฝ์์ ์ผ์ฐจ ์ฌ๋ฃ๋ก ์ผ๊ณ ์์ง๋ง, ๊ทธ โ์ผ์ฐจ์ ํ์คโ์ โ๊ฐ์ฃผ ๊ด์ (intersubjective)โ ์ฌ๊ตฌ์ฑ์ ์ํด ์์ฑ๋ ์๋ฏธ์ ๊ฐ์น ๋ก ์ฌํํ๋ ์ํ์ ์์์ด๋ค. ํํธ, 1960๋ ์ธ๋ฅํ์์ด์ ์๋ค์์คํธ์ธ ์ฅ ๋ฃจ์
(Jean Rouch, 1917โผ2004)์ ํจ๊ป <์ด๋ ์ฌ๋ฆ์ ์ฐ๋๊ธฐ
(Chronique dโun รฉtรฉ)>(1961, ํ๋์ค)๋ฅผ ์ฐ์ถํจ์ผ๋ก์จ
โ์๋ค๋ง-๋ฒ ๋ฆฌํ (cinรฉma-vรฉritรฉ)โ์ ์์์ ์๋ฆฌ๋ ๋ฐ ๊ณตํ ํ ์ฌํํ์ ์๋๊ฐ ๋ชจ๋ญ(Edgar Morin, 1921โผ)์ ๋คํ ๋ฉํฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ค๋ฃจ๋ โํ์คโ๊ณผ โ์ํ์ ์ฌํโ์ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ์
์ฉํ ๋ช ์ ๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ๋ชจ๋ญ์ 1956๋ ์ ์ ์ ๓ฐก๓ฐก์ํ ๋๋
์์์ ์ธ๊ฐ: ์ธ๋ฅํ ์์ธ์ด(Le cinรฉma ou lโhomme imaginaire: Essai dโanthropologie)๓ฐก๓ฐก์์ ์ํ์ ํ์ ์ ์ธ ๋ ์ฐฝ์ฑ์ โํ์ค(rรฉel)โ๊ณผ โ๋นํ์ค(irrรฉel)โ์ด๋ผ๋ ๋ ๊ฐ์ง โ์ ๊ทน๋ค(รฉlectrodes)โ์ ๋ถ๋ฆฌ, ๋๋ฆฝ์ํด์ผ๋ก์จ โํ์ค์ฑ์ ํ์(illusion de la rรฉalitรฉ)โ๊ณผ ๋์์ โํ์์ ํ์ค์ฑ (rรฉalitรฉ de lโillusion)โ์ ๋ง๋ค์ด ๋ธ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ญ์คํ๋ค. ๋ ์๊ฐ ๋ชจ๋ญ์ โ์ฃผ๊ด์ฑ(subjectivitรฉ)โ๊ณผ โ๊ฐ๊ด์ฑ(objectivitรฉ)โ ์ ๋จ์ํ๊ฒ ๋๋ฆฝ๋๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์ง์์ ์ธ ์ํธ์์ฉ ์ ํตํด ๋ณ์ฃผ๋๊ณ ์กฐํฉ๋จ์ผ๋ก์จ โ๊ฐ๊ดํํ๋ ์ฃผ๊ด์ฑ (subjectivitรฉ
objectivante)โ๊ณผ
โ์ฃผ๊ดํํ๋
๊ฐ๊ด์ฑ
(objectivitรฉ subjectivante)โ์ ๋์ถํด ๋ด๋ ์ ๋์ ๊ฐ๋ ์ด ๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๋ฆฌ์ฐ์ ๋ชจ๋ญ์ ๋ช ์ ๋ ์ฐฝ์ ์ฃผ์ฒด์ ์ฃผ๊ด์ ์์ ์ฐจ์ ๊ณผ โ๊ธฐ๊ณ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆโ์ ์ํ โํ์คโ์ โ์ํ์ ๊ธฐ๋ก (enregistrement filmique)โ๊ณผ โ์ฌํ(reprรฉsentation)โ์ด๋ผ
viii
๋ ๊ฐ๊ด์ ์์ญ์ ํ์์ ์กฐํฉ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ์์ ๋ถ์ผ ์ธ ์ํ์ ์กด์ฌ๋ก ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํนํ ์ํ๊ฐ ๋ง๋ค์ด ๋ธ ํ์๊ณผ ํ์ค(์ฑ)์ ๋ณตํฉ ๊ด๊ณ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ดํ ์ธ ์๋ก ์ ๊ฐ๋ ์ ํ์ฅํ ์ ์๋ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ์๋ํ๋ค. ๋คผ๋ฏธ์๋ฅด ํ์ ์ ๋ฉ๋ฆฌ์์ค๋ก ์์ง๋๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ํฝ์ ์ํ์ ์ ํต์ ํ ์ธ๊ธฐ ์ด์์ ์ํ์ฌ์ ์ ์ง์์ ์ธ ์ํธ ์ฐธ์กฐ๋ฅผ ํตํด ์๋ก์ด ์ํ์ ์ฌํ์ ๋ฐฉ ์์ ์ถ๊ตฌํด ์๋ค. ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ ์ํ๋ฏธํ์ ํ์ ์ ์ถ๊ตฌํ 1950โผ1960๋ ๋ ํ๋์ค โ๋๋ฒจ๋ฐ๊ทธ(La Nouvelle Vague)โ ์ํ ์ด๋์ ์ฃผ๋ํ ์ฅ-๋คฝ ๊ณ ๋ค๋ฅด (Jean-Luc Godard, 1930โผ)๋ 1966๋ ์๋ค๋งํ ํฌ ํ๋์ธ ์ฆ(Cinรฉmathรจque Franรงaise)์์ ์ด๋ฆฐ ์๋ฆฌ ๋๊ธ๋ฃจ์ (Henri Langlois, 1914โผ1977)์ ๋คผ๋ฏธ์๋ฅด ํ๊ณ ์ ์๋ฌธ
(Jean-Luc Godard, โGraฬโฬce ร Henri Langloisโ in โชFrance Observateurโซ, 12/01/1966)์์ โ๋ฉ๋ฆฌ์์ค๋ ํน๋ณํจ ์ ์์ ํ๋ฒํจ์ ์ฐพ์๊ณ , ๋คผ๋ฏธ์๋ฅด๋ ํ๋ฒํ ๊ฒ๋ค ์์์ ํน ๋ณํจ์ ์ถ๊ตฌํ๋ค. ๋คผ๋ฏธ์๋ฅด๋ ์ธ์์ฃผ์๋ฅผ ๊ฒฝ์ ํด ํ๋ก๋ฒ ๋ฅด์ ์คํ๋ฌ์ ์ ํต(๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆ)์ ๊ณ์นํ๋คโ๋ผ๊ณ ๋งํ๋ค. ๊ณ ๋ค๋ฅด์ ์ธ๊ธ์ ๊ทน์ํ์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฝ๊ณ๋ ๋ฌผ๋ก , ์ ํ์ ์ฌํ๊ณผ ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ดํ ์ ์ฐํ ๊ด์ ์ ์ ๊ณตํด ์ค๋ค.
โ์ด๋ฆฐ ๊ฐ๋ โ์ผ๋ก์ ์งํํ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ๋ค๋ฅธ ์์ ๋ถ์ผ์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก โ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌโ๋ฅผ ํ๋ง๋๋ก ์ ์ํ๊ธฐ๋ ์ฌ์ค์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ํนํ, ์ญ์ฌ๋ ๋ฌผ๋ก ์ ์น์ ยท ์ฌํ์ ์์์ ๋ฐ์ ํ ๊ด๋ จ๋๊ณ , ์ค์ฌํ๋ ํ์ค์ ๋ํ ์ฌ ์ค์ ์ฌํ๊ณผ ๋ฏธํ์ ์ถ๊ตฌ๋ผ๋ ์๋ฆฝํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ๋ ๊ฐ์ง ์ง ํฅ์ ์ ์ง๋๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ โ๊ทน์ํโ์ ๋ํ ์๋์ ๊ฐ๋ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๊ธฐ๋ ํ๋ฉฐ, ์๋์ ๋ฌธํ ๋๋ ๊ฐ ํ์์ ์ด๋ก ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๊ท์ ๋์ด ์๋ค. ์ํ์ฌ์ ์ต์ด์ ์ฅํธ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ํ๋ก ํ๊ฐ๋ฐ๋ <๋ถ ๊ทน์ ๋๋ํฌ(Nanook of the North)>(1922, ๋ฏธ๊ตญยทํ๋์ค) ๋ฅผ ์ ์ํด ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ์ฐฝ์์๋ก ์ธ์ ๋ฐ๋ ๋ก๋ฒํธ ํ๋ ํํฐ(Robert Flaherty, 1884โผ1951)๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ฅผ โํ ์ค ์ธ๊ณ์ ๋ํ โํ๊ตฌ(exploration)โ์ โํญ๋ก(revelation)โ๋ฅผ ์ํ ์ํโ๋ผ๊ณ ๊ท์ ํ๋ค. โ๋ชจ๋ ์์ ์ ์ผ์ข ์ ํํ์ด๋ค. ๋ฐ๊ฒฌํ๊ณ ์๋ฆฌ๋ ๊ฒ์ ๋ชจ๋ ์์ ๊ฐ๋ค์ด ํ๋ ์ผ์ด๋คโ๋ผ๋ ํ๋ํํฐ์ ์ฃผ์ฅ์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ดํ ์ ์์ ๋๋ถ์ด 1920๋ ๋ ์ ๋๋ฅ ํํ, ์ด๊ตญ์ ๋ฌธํ์ ๋ํ ๊ด์ฌ, ์ฐ์ ํ ํ ์๊ตฌ ๋ฌธ๋ช ์ ์ ํ๋ผ๋ ๋งฅ๋ฝ์์ ํด์๋ ์ ์๋ค. ์ต์ด์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ด๋ก ๊ฐ์ด์ 1930โผ1940๋ ๋ โ์ฌํ ์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ(social documentary)โ ์ด๋์ ์ ๊ตฌ์๋ก ํ ๊ฐ๋ฐ๋ ์กด ๊ทธ๋ฆฌ์ด์จ(John Grierson, 1898โผ1972)์ โ๋ชจ๋
์ํ๋ ์์ฐ ๊ทธ๋๋ก์ ๋ฌผ์ง๋ก๋ถํฐ ๋ง๋ค์ด์ก์ง๋ง ๊ทธ ์์ฐ ์ ์์ฌ๋ฅผ ์ด๋ป๊ฒ ์ฌ์ฉํ๋๋์ ๋ฐ๋ผ ์ค์ ์ ์ธ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ ๋คโ๊ณ ์ญ์คํ๋ฉด์, โ์ค์ฌ์ ์ฐฝ์กฐ์ ์ฒ๋ฆฌ(creative treatment of actuality)โ๊ฐ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ผ๊ณ ์ ์ ๋ด๋ฆฐ๋ค. ๋น์์ ๋ค ํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋จ์ํ ๋ฌ์ฌํ๊ณ (describe) ๋ ธ์ถํ๊ณ (expose) ์์ ๋ฟ ๊ทธ ์์ ๋ด๊ฒจ ์๋ ์ง์ค์ ๋๋ฌ๋ด์ง (reveal) ๋ชปํ๋ค๊ณ ๋นํํ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ด์จ์ ํ๋ํํฐ์ ๋คํ ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์์ ๋ น์ ์๋ ๋๋ผ๋ง์ ์์๋ฅผ ๋์ด ํ๊ฐํ๊ณ ๋ค ํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ์๋ฒ์ง๋ผ๊ณ ์นญ์กํ๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง, ํ์ค๊ณผ ๋๋จ ์ด์ง ์ค์ง๋ฅผ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ผ๋ก ๊ฐ์ธ์ ๋๋ผ๋ง๊ฐ ์ง๋์น๊ฒ ๊ฐ์กฐ๋ ๋ ์ง์ ์ ๋นํํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๋ํ ๊ทธ๋ฆฌ์ด์จ์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ๊ฐ ๊ตํ์ ํ๊ต๋ฅผ ๋์ ํด์ ๋์ค์ ๊ณ๋ชฝ๊ณผ ๊ต์ก์ ํด๋ผ ์ ์๋ ํจ์จ์ ์ด๊ณ ์ค์ํ ์๋จ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ ๋ฆฌ๊ฐ โ์ผ์์์ ๊ทน์ ์ธ ์ํฉ์ ๋์ถํด ๋ด๊ณ ์ ํ๋ ์๋ง, ์ฆ ์๋ฏผ์ ๋์ ์ง๊ตฌ ๋์์ ์์ ์ ์ด์ผ๊ธฐ ์์ผ๋ก ๋ถ๋ฌ๋ค ์ด๊ณ ์ ํ๋ ์๋งโ์ ๋ฐํ์ด๋ผ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ด์จ์ ๊ฒฌํด๋ ๋คํ ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ์ฌํ ์ฐธ์ฌ์ ์ฑ๊ฒฉ๊ณผ ๋๋ถ์ด ์ฌํ์ ํ์ค ์์ ๋ด ์ฌํ ์ง์ค์ ํ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํ ์ฐฝ์์์ ์ฃผ๊ด์ ๊ฐ์ ์ ๊ฐ์กฐ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ฐ์ ์นด๋ฉ๋ผ๋ ์ธ๊ฐ์ ๋๊ณผ ์์ฃผ ๋น์ทํด ํ์ค์์ ์ผ ์ด๋๋ ์ค์ ์ฌ๊ฑด๋ค์ ํ๊ตฌํ๋ ๊ฐ๋ ฅํ ์๋จ์ด ๋๋ค๋ โ์
ํ-๋(kino-glaz)โ ์ด๋ก ์ ์ฃผ์ฅํ๋ฉด์ ์ฐ๊ทน์ ์์๋ฅผ ๋ฐฐ๊ฒฉ ํ๊ณ ๊ณ ์ ํ ์ํ ์ธ์ด๋ฅผ ์ฐฝ์กฐํด์ผ ํจ์ ๊ฐ์กฐํจ์ผ๋ก์จ 1920๋ ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆ ์ํ์ ๋ฐ์ ์ ์ง๋ํ ์ด ๋ก ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค๋ ์ง๊ฐ ๋ฒ ๋ฅดํ ํ(Dziga Vertov, 1896โผ 1954), ์ฌ์ค์ ๋ฌ์ฌ์ ์ดํ์ค์ ์ด๊ณ ํ์์ ์ธ ํํ๊ณผ ์์ ๊ฐํฅ์ ๊ฒฐํฉ์ํจ โ์์ ๋ฆฌ์ผ๋ฆฌ์ฆ(Rรฉalisme poรฉtique)โ๊ณผ โ์นด๋ฉ๋ผ๋ ํธ์ง์์์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ดฌ์์์๋ ํ๋์ โ๋ค ํ๋ฉํธ(document)โ๋ก ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ฉฐ, ํ๋์ ์ ์ฅ์ ์๊ตฌ ํ๋ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ๋ง๋ จํ๊ธฐ ์ํ โ์์ โ์ ๋๊ตฌ๋ก ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋คโ ๋ โ๋คํ๋ฉํธ์ ์์ (point de vue documentรฉ)โ์ ์ฃผ์ฅํ ๋ ์ฅ ๋น๊ณ (Jean Vigo, 1905โผ1934), โ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ํต์ฌ์ ์ค์ฌํ๋ ํ์ค์ ์ฌ๋ฃ๋ฅผ ๋๋ผ๋งํํ๋ ๋ฐ ์๋ค (The essence of the documentary method lies in its dramatization of actual material)โ๊ณ ์ญ์คํจ์ผ๋ก์จ โ๋คํ ํฝ์ (docufiction)โ ํน์ โ๋คํ๋๋ผ๋ง(docudrama)โ์ ์ด๋ก ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์ ์ํ ํด ๋ก๋ค(Paul Rotha, 1907โผ1984) ๋ฑ์ ๊ฒฌํด์ ์ ์๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ๋ ์ ๋ฆฝ๊ณผ ์ด๋ก ๋ฐ์ ์ ์ค ์ํ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค. 1948๋ ์ฒด์ฝ์ฌ๋ก๋ฐํค์์์ ์ด๋ฆฐ ์ 1ํ โ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ธ๊ณ์ฐ๋งน(World Union of Documentary)โ ํ์์์๋ 1920๋ ๋ ์ดํ ๊ณต์์ ์ธ ์ํ์ ์ฌํ ์์์ผ๋ก ๊ฐ๋ ํํ
๊ธฐ ์์ํด ์ 2์ฐจ ์ธ๊ณ๋์ ๊น์ง ๋ค์ํ ์ด๋ก ์ ๋ ผ์๋ค์ ๊ฑฐ์น๋ฉด์ ๋ฐ์ ํ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ดํด ํฌ๊ด์ ๊ด์ ์ ์ ์ ๋ฅผ ์ ๋ฆฝํ๋ค. ์ฐ๋งน์ ์ ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ โ๊ฒฝ์ , ๋ฌธํ, ์ธ๊ฐ๊ด๊ณ์ ์์ญ์์ ์ธ๊ฐ์ ์ง์๊ณผ ์ดํด๋ฅผ ๋ํ๊ณ , ๊ทธ ์๊ตฌ๋ฅผ ์๊ทน์์ผ ๋ฌธ์ ์ ๊ณผ ํด๊ฒฐ์ฑ ์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํ ๋ชฉ ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ , ์ด์ฑ์ด๋ ๊ฐ์ฑ์ ํธ์ํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ์ค์ ์ดฌ์ ์ด๋ ์ง์คํ๊ณ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ์ฌ๊ตฌ์ฑ์ ํตํด ํด์๋ ์ฌ์ค์ ๋ชจ ๋ ์์์ ํ๋ฆ(celluloid)์ ๊ธฐ๋กํ๋ ๋ชจ๋ ๋ฐฉ์โ์ด๋ค. ํํธ, ๋ฏธ๊ตญ์ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ด๋ก ๊ฐ ์๋ฆญ ๋ฐ๋(Erik
Barnouw, 1908โผ2001)๋ 1993๋ ์ ์ ์ ๓ฐก๓ฐก๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ: ๋ ผํฝ์ ์ํ์ ์ญ์ฌ(Documentary: A History of the Non-Fiction Film)๓ฐก๓ฐก์์ ํ์ค์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ์ํ์ ์ฌ
ํ ์์์ธ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๋ง๋๋ ์ฐฝ์์์๊ฒ โ ๊ด์ฐฐ์ (observer), โก ์์ธ์(propher), โข ํํ๊ฐ(explorer), โฃ ๋ณด๊ณ ์(reporter), โค ํ๊ฐ(painter), โฅ ์นํธ์(advocate), โฆ ์ ๋์(buglar), โง ๊ณ ๋ฐ์(prosecuter), โจ ์์ธ(poet), โช ์ฌํ์(chronicler), โซ ํ๋ณด์(promoter), โฌ ์ด๋งค (catalyst), โญ ๊ฒ๋ฆด๋ผ(guerrilla) ๋ฑ ๋ค์ํ ์ง์๋ฅผ ๋ถ์ฌํ ๊ณ ์๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ ์ฐฝ์์๊ฐ ์ง๋๋ ๋ค์ํ ์ง์์ ๋ํ ๋ฐ๋์ ๊ท์ ์ ์๋์ ์ฌํ ๋๋ ๋งค์ฒด์ ๋ณ์ฒ์ฌ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณ ํํด ์จ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์ ๊ดํ ๊ฐ๋ ๊ณผ ์ฐ๊ด๋๋ค.
1895๋ ๋คผ๋ฏธ์๋ฅด ํ์ ์ โ์๋ค๋งํ ๊ทธ๋ผํ(Cinรฉmatographe)โ ์ ๋ฐ๋ช ์ ์ํด ์ํ๊ฐ ํ์ํ ์ดํ ์ธ๊ฐ์ ์๊ฐ์ ์ธ์์ ์ฃผ๋ณ์ ์ค์ ํ์๊ณ๊ฐ ์๋ ๊ธฐ๊ณ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ผ๋ก ์ฌํํ ์ด๋ฏธ์ง์ ์์กดํ๊ฒ ๋์๋ค. ํนํ ์ค์ฌํ๋ ํ์ค ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ํ์ ์ฌํ์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ์ง์ ๋์์ผ ๋ก์ ํ์ค๊ณผ ๋งบ๊ณ ์๋ ๊ด๊ณ์ ์ง์ ์ฑ์ผ๋ก ์ธ๋ฅ์ ์ธ์ง ์ฒด ๊ณ์ ๋ง๊ฐํ ์ํฅ๋ ฅ์ ํ์ฌํด ์๋ค. ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ์ํ์ฌ ๋ฐ์ ๊ณผ์ ์์ ๋ค์ํ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ํ์ ๊ณผ ๋ฏธํ์ ์ฑ์ทจ๋ฅผ ํต ํด ์ค์ฌํ๋ ํ์ค ์ธ๊ณ์ ๋ด์ฌํ๋ โ์ง์คโ์ ํ๊ตฌํ๋ ค๋ ๋ณธ์ฐ์ ์๋ฌด๋ฅผ ์ค์ฒํด ์๋ค. ์๋์ ๋ฌธํ๋ฅผ ๋ฐ์ํ๊ณ , ๋งค ์ฒด์ ๋ณ์ฒ๊ณผ ๋ฐ์ ํ ๊ด๋ จ์ ๋งบ์ผ๋ฉฐ, ์ฌํ์ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋ฏธํ์ ์ถ๊ตฌ ์ฌ์ด์์ ๋๋ก๋ ํ๊ณ๋ฅผ ์ง๋๊ณ ๋๋ก๋ ๊ทธ ํ๊ณ๋ฅผ ์ ๋ก์ด ๋๋ ฅ์ผ๋ก ์ผ์ผ๋ฉด์ ๋ฐ์ ํด ์จ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ์ง๊ธ๋ ๊ณ์ํด์ ์งํ ์ค์ด๋ค. ์์ปจ๋, ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ โํ์ค(์ฑ)โ์ ๋ํ ๊ฐ๊ด์ ์ฌํ์ ์๋ฌด์ ๋ฏธํ์ ์ถ๊ตฌ ์ฌ์ด์ ๊ธด์ฅ๊ณผ ์กฐํฉ์ ์์๋ถ์ผ๋ก ๋ฐ ์ ํด ์จ ํ์์ด์ โ์ด๋ฆฐ ๊ฐ๋ (open concept)โ์ด๋ค. ์ํ ์ ํ์๊ณผ ํจ๊ป ๋ฑ์ฅํ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ๋ ์ ๋๋ฅ ํํ, ์๊ตฌ ์ฐ์ ๋ฌธ๋ช ์ ์ ํ, ๋์ค ๊ต์ก, ์ฌํ ๊ฐํ ๋ฑ์ ๋งฅ๋ฝ์์ ์ถ ๋ฐํ ์ด๊ธฐ ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ์์๋ถํฐ, โ๋ค์ด๋ ํธ ์๋ค๋ง(direct cinema)โ, โ์๋ค๋ง-๋ฒ ๋ฆฌํ (cinรฉma-vรฉritรฉ)โ, โ์์์ธ๋ฅํ
(visual anthropology)โ, โ๋ฏผ์กฑ์ง ์ํ(ethnographic film)โ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ฐ์ ์ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์ณ, โ์ ๋๋ฉ์ดํฐ๋ ๋คํ๋ฉํฐ ๋ฆฌ(animated
documentary)โ๋ โ์น ๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ(web
documentary)โ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋งค์ฒด์ ๋ค๋ฅธ ์์ ์์ญ๊ณผ ์ตํฉ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ โํฌ์คํธ-๋คํ๋ฉํฐ๋ฆฌ(post-documentary)โ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง โ์ด๋ฆฐ ๊ฐ๋ โ์ผ๋ก์ ๊ทธ ์์ญ์ ๊ณ์ํด์ ํ์ฅํ ๋ฉด์ ์งํํ๊ณ ์๋ค.
์ง๊ธ๊น์ง ๋ถ๋ ํฐ ๏ผ์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์๏ผ๋ฅผ ๋ณด์ จ์ต๋๋ค. ๋งค์ผ ์์นจ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์ ๋ถ์ค์ ์ง์์๋ง๋๋์ง์ ์ ์์ ๋ ์๋ค์ ์ฐพ์๊ฐ๋๋ค. ๏ผ์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์๏ผ์ฌ์ดํธ(bookletter.eeel.net)๋ฅผ ๋ฐฉ๋ฌธํ๋ฉด ๋ชจ๋ ๋ถ๋ ํฐ๋ฅผ ๋ง๋ ์ ์์ต๋๋ค.