๋ช ๋ฒ์งธ์ ๋ชธ๊ณผ ํ๋์ ์์ ์ฑํ, ๋ณด์ฒ , ์ด์์ด ์งํ๋๋ค. ๋์ด์ ์ฑ๋ณ, ๊ฑด๊ฐ๊ณผ ๋งค๋ ฅ, ์ถ๊ณผ ์ฃฝ์์ ์ ํ์ ๋์์ด ๋๋ค. ์์์ ์ผ์ ๋์ ๋ช ๋ฒ์ ๋ชธ์ ๋ง๋๊ณ ํค์ด์ง๋ค. ์ด๊ฒ์ด ์ธ๊ฐ์ผ๊น?
๏ผ๊ตฌ์ด ๋ฒ ์ด์ปจ๊ณผ ๋ถ๋๋ฌ์ด ์ํ์๏ผ, ์ด๋ฐ๋๋ฅด ๋ฌ๋ฆฌ, 1941
์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์ 2195ํธ, 2014๋ 9์ 1์ผ ๋ฐํ
9์์ ์ ์ฑ . ๋ง์ ๋ฏธ๊ฐ ์ด โชํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ํ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒดโซ
ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์ด๋ฏธ ๋๋ํ๋ค. ๋ฌธ์ ๋ ์ฐ๋ฆฌ ๊ฐ ์ด๋ค ํฌ์คํธํด๋จผ์ด ๋๋๋๋ค. -โํฌ์คํธํด๋จผ์ด๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐโ, โชํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ํ ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒดโซ, 9์ชฝ.
ํฌ์คํธํด๋จผ์ด๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ๊ธฐ๊ณ, ๊ธฐ์ ๊ณผ ์ตํฉ๋ ์ธ๊ฐ์ ๊ฐ๋ฆฌํจ๋ค. ์ ์ธ ๋ฅ๋ผ๊ณ ๋ ๋ถ๋ฅธ๋ค. ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ์ธ๊ฐ? ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋ณต์ ์ธ๊ฐ์ด๋ ๋๋ฌผ ์ฅ ๊ธฐ์ ๊ฒฐํฉ๋ ์ธ๊ฐ์ ๋ชจ๋ ๊ฐ๋ฆฌํจ๋ค. ์ธ๊ฐ ์ค ์ฌ์ ์๊ณ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ํด์ฒดํ๋ ๋ชจ๋ ์ ๊ธฐ์ฒด, ๋ ๋ ์ธ๊ฐ ์ด๋ฏธ์ง๊ฐ ์ฌ๊ธฐ์ ํฌํจ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ ์ฃผ๋ณ์์ ๋ณผ ์ ์๋? ํ๋์ฌํ์์๋ ์ฑํ์์ , ์ ์ฒด๋ณด์ฒ , ์ฅ๊ธฐ ์ด์์ด ์ผ์์ ์ผ๋ก ์ผ์ด๋๋ค.
๊ทธ๊ฒ์ด ํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ์ด๋ค ๊ด๊ณ๊ฐ ์๋๊ฐ? ์ธ๊ฐ์ ์ ์ฒด์ฑ์ด ์ ์ฒด์ ์๋์ง ์๋๋ฉด ์์ ๊ณผ ์ ๋ณด์ฒด๊ณ์ ์๋์ง๊ฐ ๋ชจํธํด์ง๋ ์ํฉ์ด ๋ฐ์๋๋ค. ์ด ์๋ก์ด ์กด์ฌ์ ์ ์น์ ์ค์กด์ ๋ฌป์ง ์์ ์ ์๊ฒ ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค๋ ํด๋ฌ์จ์ด ๋ โ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ์ฌ์ด๋ณด๊ทธโ๋ผ๊ณ ๋งํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ชจ๋ ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ๋ผ๋ ์ฃผ์ฅ์ ๊ฐ๋นํ๊ฐ? ์ธ๊ฐ์ ์กํ๋ ์ค์ ์ฑ์ด ์๋๋ผ ์ ๋ณด์ ๊ธฐ์ด ๋ฅผ ๋ ์ธ๊ฐ, ๊ธฐ๊ณ์ ๋ถ๋ฆฌ๋ ์ ์๋ ์๋ก์ด ์ธ ๊ฐ ๊ฐ๋ ์ด ํ์ํ๋ค. ํฌ์คํธํด๋จผ์ด๋ผ๋ ๊ฐ ๋ ์ ํ์ค์ฑ์ ์ง์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์ ์ฒด์ฑ์ ์ด๋์ ๋น๋กฏ๋๋๊ฐ? ์ธ๊ฐ์ ์์์ด๋ค. ์ ์ฒด์ฑ์ ํต์ฌ์ ์ก์ฒด๊ฐ
์๋๋ผ ์ ์ ํน์ ์์์ด๋ค. ๊ทธ์๊ฒ ์ก์ฒด๋ ์ด๋ค ์๋ฏธ์ธ๊ฐ? ๋ชธ์ ๋์์์ด ์์ , ๊ฐ์กฐ, ์ค์ ๋๋ค. ๋ชธ์ ๊ฐ์ธ๊ณผ ์ฌํ ๊ณ๊ธ์ ๋ฌธํ์๋ณธ์ผ๋ก ์กด์ฌํ๋ฉฐ ์ฌํ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์ฒดํํด ๋ด๋ ํ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ด ๋ค. ๋ณต์์ ์ ์ฒด์ฑ์ด ๋ฐ์๋๋ค. ํ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ ๋ณต์ ์ ์ฒด์ฑ์ด๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ํฌ์คํธํด๋จผ ์ก์ฒด๋ ์ ๋, ๊ณ๊ธ, ์ธ์ข ๊ฐ๋ ์ ํด์ฒดํ๋ค. ๊ตญ๊ฐ๋ ๋ฏผ์กฑ, ์ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฑ ์ ์ฒด ์ฑ์ ๋ค์ ์๊ฐํ๊ฒ ๋ง๋ ๋ค. ์ด์ ์ ๊ธฐ์ค์ผ ๋ก๋ ์ ์ํ ์ ์๋, ๋ค์ค์ ์ด๊ณ ํผ์ข ์ ์ธ ์ ์ฒด์ฑ์ด๋ค.
์ ์ํ ์ ์๋ ์ ์ฒด์ฑ์ ๋ฌด์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋๊ฐ? ํผํฉ์ฑ, ์ด์ง์ฑ, ์ฐจ์ด์ฑ์ด ํต์ฌ์ด๋ค. ์ ์ฒด์ฑ ์ ๊ฒฝ๊ณ๊ฐ ๋ฌด๋์ง๋ ์ง์ ์์ ์๋ก์ด ๊ตฌ์ฑ์ฒด ๋ก์์ ์กด์ฌ, ๋ค๋ขฐ์ฆ์ ์ฉ์ด๋ก๋ ์ ๋์ ์ด ๊ณ ํ์ฃผ์ ์ธ โ๋๊ธฐ(becoming)โ์ ์กด์ฌ๋ค. ๋๊ธฐ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? โ๋๊ธฐโ๋ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๊ฐ๋ก์ง๋ฅด๋ ์ค์ฒ์ด๋ค. ํ์ธ ๊ณผ ๋ฐฑ์ธ, ๋จ์์ ์ฌ์์ ๊ฐ์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ซ๋ ์ ํญ๊ณผ ์ฐฝ์กฐ์ ํ์๊ฐ โ๋๊ธฐโ๋ค. ๊ทผ๋์ ์ธ๊ฐ๊ณผ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์ฐจ์ด๋ ๋ญ๊ฐ? ์์, ์ฃผ์ฒด, ์ ์ฒด์ฑ์ ๋ฐ์นด๋ฅดํธ, ๋ชจ์ด, ์๋ผ ์ค๋ฌด์ค, ๋ชฝํ ๋ด๊ฐ ๋ง๋ ๊ทผ๋ ์ธ๊ฐ์ ๊ฐ๋ ์ด
๋ค. ์ด์ ํด์ฒด์ ์๊ธฐ๋ฅผ ๋ง๊ณ ์๋ค. ์์ฐ์ ์กฐ ๊ฑด์ ๋์ด์๋ ๋ชธ์ ๋ณํ, ๊ณง ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์ ๋ง์ ์ฃผ์ฒด์ ํด์ฒด๋ฅผ ์ ์ธํ๋ ํฌ์คํธ๋ชจ๋ ๋์ฆ๊ณผ ์ค์ฒฉ๋๋ค. ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ ์ธ์ ์์๋์๋? 1990๋ ๋ ํ๋ฐ๋ถํฐ ๊ตญ๋ด์ธ์์ ๋ ผ์๋์๋ค. ์ฃผ์ฒด๋ ํ๋์ ๊ตฌ์ฑ๋ฌผ์ด๋ผ๋ ํ๊ทผ๋์ ์ธ์ ํ์ ๊ณผํ ๋ด๋ก ์ผ๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑํจ์ผ๋ก์จ ์๋ก์ด ์ธ๊ฐ ์ฃผ์ฒด์ ์์์ ๋ชจ์ํ๋ค. ํฌ์คํธ๋ชจ๋๋์ฆ๊ณผ๋ ๋ฌด์์ด ๋ค๋ฅธ๊ฐ? ํฌ์คํธ๋ชจ๋๋์ฆ์ ํ๋ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ์ฑ ์ฐฐ์ ์ํํ๋ค. ํฌ์คํธํด๋จธ๋์ฆ์ ๊ณผํ ์ ๋์ ์ฑ๊ณผ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ๋ด๋ก ์ ๋
์ด๋ค์ธ๋ค. ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ ๋ฌด์์ ํ ์ ์๋๊ฐ? ์ง๊ธ ์ธ๊ณ๋ ์ถ๊ณผ ์ฃฝ์, ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ธฐ๊ณ์ ๊ตฌ๋ถ ์ด ์ ์ ๋ ๋ชจํธํด์ง๋ค. ์๋ก์ด ์กด์ฌ๋ก , ๊ฐ์น ๊ด, ์ค๋ฆฌ๊ด์ด ํ์ํ๋ค. ์๋ก์ด ์ฃผ์ฒด์ ๊ฐ๋ฅ ์ฑ์ ํ๊ตฌํ ๋๋ค. ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ ์ธ๊ณ ์ฃผ์์ ์กด์ฌ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ ์ ์๋ค. ์ฝ์ ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ์ธ๊ฐ ์ฃผ์ฒด์ ์์ ๋ก์์ ์งํฅํ์ง๋ง ํ๊ฒฝ๊ณ ์ฑ ๋๋ฌธ์ ์๋ก์ด ๊ฒฝ๊ณ๋ค์ด ๋ง๋ค์ด์ง ์ ์์ผ ๋ฉฐ ์๋ก์ด ์์ธ ํ์์ด ๋ํ๋ ์ ์๋ค.
์๋ก์ด ๊ฒฝ๊ณ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ๋น๋ถ ์ฐจ์ด๋ก ์ฐ์ํ ์ธ๊ฐ๊ณผ ์ด๋ฑํ ์ธ๊ฐ์ ๊ฒฉ ์ฐจ๊ฐ ๋ง๋ค์ด์ง ์ ์๋ค. ์ ์ ๊ณตํ์ด๋ ์ ๋ณด ๊ธฐ์ ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์์ ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๋์ํจ ์ธ ๊ฐ๊ณผ ๊ทธ๋ ์ง ๋ชปํ ์์ฐ์ธ ๊ฐ์ ๋ถ๋ฆฌ ๋ฌธ์ ๋ ๋๋๋ ์ ์๋ค. ์ฌ์ ํ ์์ธ๋๋ ์ฌํ์ ์ฝ ์๋ค์ด ์์ฑ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ํฌ์คํธํด๋จผ์ด ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฌด์์ ๋ป ํ๋๊ฐ? ๋จ์ํ ์ฐ๋ฆฌ ์ ์ฒด์ ๋ณด์กฐ ์ฅ์น๋ฅผ ์ด์ํ๋ ๊ฒ ์ด์์ ์๋ฏธ๊ฐ ์๋ค. ๋ฌธ์ ๋ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ด๋ค ํฌ ์คํธํด๋จผ์ด ๋๋๋๋ค.
์ด ์ฑ , โชํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ํ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒดโซ์ ๋ฌด ์์ ์ค๋ช ํ๋๊ฐ? ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ ๋๋ฌ์ผ ๊ฐ๋ ๊ณผ ์ด๋ก ์ ์ ๊ฐํ๋ค. ๋งคํด๋ฃจ์ธ์ โช๋ฏธ๋์ด์ ์ดํดโซ, ์ ์ค โชํ๋์ผ์ํ์ธโซ, ์ ๋๋ฉ์ด์ <๊ณต๊ฐ๊ธฐ ๋๋>๋ฅผ ํตํด ์ธ๊ฐ์ ํ์ฅ๊ณผ ๊ธฐ์ ์ ๋ฌธ์ , ์ฌ ์ด๋ณด๊ทธ์ ๊ธฐ์๊ณผ ์ ์ฒด์ฑ์ ๊ณ ์ฐฐํ๋ค. ํ๋ก ์ดํธ์ โ๋ฏ์ ๋๋ ค์โ, ํฌ๋ฆฌ์คํ ๋ฐ์ โ๋น์ฒดโ, ๋ค๋ขฐ์ฆ์ โ๊ธฐ๊ด ์๋ ์ ์ฒดโ ๊ฐ๋ ์ ํตํด ํ๊ทผ ๋์ ์ฃผ์ฒด๋ก์ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ ์ ํ๊ณ ๊ทธ๊ฒ์ด ์์ฐํ๋ ์๋ก์ด ์์ธ ํ์๋ ์ง ์ ํ๋ค. ๋น์ ์ ์ ์ด ์ฑ ์ ์ผ๋๊ฐ? ๊ธฐ์ ์ด ์ธ๊ฐ์ ๋ณํ์ํค๊ณ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ธฐ๊ณ ์ฌ์ด
์ ๊ฒฝ๊ณ๊ฐ ๋ฌด๋์ง๋ ์ํฉ์์ ์ธ๊ฐ์ด๋ ๋ฌด์ ์ด๋ฉฐ ์ธ๊ฐ์ ์ด๋ค ์กด์ฌ๊ฐ ๋ ๊ฒ์ธ๊ฐ๋ฅผ ์๊ฐํด ๋ณด๊ณ ์ถ์๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ์ฒ ํ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ์ดํผ๊ณ ๊ทธ๊ฒ์ด ๊ฐ์ธ๊ณผ ์ฌํ์ ์ด๋ค ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ ๊ฒ ์ธ๊ฐ๋ ์๊ณ ์ถ์๋ค. ๋น์ ์ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ? ๋ง์ ๋ฏธ๋ค. ํ๋จ๋ํ๊ต ์ ์น์ธ๋ก ๊ตญ์ ํ๊ณผ ๊ต ์๋ค.
๋ช ๋ฒ์งธ์ ๋ชธ๊ณผ ํ๋์ ์์ ์ฑํ, ๋ณด์ฒ , ์ด์์ด ์งํ๋๋ค. ๋์ด์ ์ฑ๋ณ, ๊ฑด๊ฐ๊ณผ ๋งค๋ ฅ, ์ถ๊ณผ ์ฃฝ์์ ์ ํ์ ๋์์ด ๋๋ค. ์์์ ์ผ์ ๋์ ๋ช ๋ฒ์ ๋ชธ์ ๋ง๋๊ณ ํค์ด์ง๋ค. ์ด๊ฒ์ด ์ธ๊ฐ์ผ๊น?
๏ผ๊ตฌ์ด ๋ฒ ์ด์ปจ๊ณผ ๋ถ๋๋ฌ์ด ์ํ์๏ผ, ์ด๋ฐ๋๋ฅด ๋ฌ๋ฆฌ, 1941
ํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ํ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒด ๋ง์ ๋ฏธ ์ง์ ์ฌํ๊ณผํ ์ผ๋ฐ / ๋ฏธ๋ํ 2014๋ 4์ 15์ผ ์ถ๊ฐ ์ฌ๋ฅํ(128*188) ๋ฌด์ ์ ๋ณธ, 112์ชฝ 9,800์
์ํ ์์ผ๋ก
ํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ํ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒด
ํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ์ฃผ์ฒด๏ผ๊ธฐ๊ด ์๋ ์ ์ฒด์ ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ
โ์ด ๋ฏธ๋์ ์ธ๊ฐ์ ์ด์ ๊น์ง ๊ตฐ๋ฆผํ๋ ์ด์์ผ๋ก๋ถํฐ ์ฐ๋ฆฌ ๋ฅผ ๊ตฌ์ํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ๋ํ ๊ทธ ์ด์์์ ๋ฐ์ํ์ง ์์ ์ ์์๋ ๊ฒ, ์ฆ ์ปค๋ค๋ ๊ตฌ์ญ์ง, ํ๋ฌด์์ ์์ง, ํ๋ฌด์ฃผ์๋ก๋ถ ํฐ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ตฌ์ํด ์ค ๊ฒ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์ธ๋ ค ์ค๋ ์ ์ค์ ์ปค ๋ค๋ ๊ฒฝ์์ ์ข ์๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ธ ์์ง๋ฅผ ์์ ๋กญ๊ฒ ํ๋ฉฐ ๋์ง์ ๋ ๊ทธ ๋ชฉํ๋ฅผ, ์ธ๊ฐ์๊ฒ๋ ๊ทธ์ ํฌ๋ง์ ๋๋๋ ค ์ค ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ฐ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์, ๋ฐํ๋ฌด์ฃผ์์, ์ด ์ ๊ณผ ํ๋ฌด์ ์ด๊ทน์๏ผ ๊ทธ๋ ์ธ์ ๊ฐ๋ ๋ฐ๋์ ์ฌ ๊ฒ์ด๋ค.โ
๏ผ๋์ฒด(Nietzsche), ๓ฐก๓ฐก๋๋์ ๊ณ๋ณดํ๓ฐก๓ฐก, 1887/1997. p.104.
์ ์ธ๋ฅ์ ๋ฑ์ฅ ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ด ํ์ค์ด ๋์ด ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ํฌ์คํธํด๋จผ ์๋๋ ์ ๋ณด๊ธฐ์ , ์ธ์ง๊ณผํ, ๋๋ ธ๊ธฐ์ , ๋ฐ์ด์ค๊ณตํ์ ๋ฐ ๋ฌ๋ก ๊ธฐ์ ์ด ์ธ๊ฐ์ ๋ชธ์์ ์ฝ์ ๋๊ฑฐ๋ ์ํ์ ๋ฐ์ฐฉ๋ผ ์ธ ๊ฐ๊ณผ ๊ธฐ๊ณ์ ๊ฒฝ๊ณ๊ฐ ํด์ฒด๋๋ ์๋๋ค. โ์ ์ธ๋ฅโ๋ก ๋ถ๋ฆฌ๋ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๊ธฐ๊ณ, ๊ธฐ์ ๊ณผ ์ตํฉ๋ ์ธ๊ฐ์ ๊ฐ๋ฆฌํจ๋ค. ๋ค ์ด์น(Jeffrey Deitch)๋ ๋ชธ์ ๋ถ๋ฆฌ์ ์ฌ์กฐ๋ฆฝ์ผ๋ก ์์์
ํด์ฒด์ ์ฌ๊ตฌ์ฑ์ ๊ฑฐ๋ญํ๋ ํฌ์คํธํด๋จผ, โ๊ณผ๊ฑฐ, ํ์ฌ, ๋ฏธ๋ ์ ๊ณต์กดโ์ ํตํด ๋จ์ ์ ์๊ฐ ๊ฐ๋ ์ ์ด์ํ๋ ํฌ์คํธํด ๋จผ, โ์ธ๊ฐ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์กด์ฌ๋ค์ ๊ฒฐํฉโ์ ํตํด ์ธ๊ฐ์ ์์ข ์ฑ (purity)์ ํผ์ข ์ฑ(hybridity)์ผ๋ก ๋์ฒดํ๋ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์ ์ํ๋ค(Deitch, 1992). ํฌ์คํธํด๋จผ์ ํน์ฑ์ ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ ์ด๋ฏธ์ง์์ ๋ฐ๊ฒฌํ ์ ์๋๋ฐ, ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ์ ์ง ๋ ๊ธฐ๊ณ์ ์ ๊ธฐ์ฒด๊ฐ ๊ฒฐํฉํ ์ด๋ฏธ์ง์ ๊ตญํ๋๋ ๊ฒ์ด ์๋ ๋ผ ๋ณต์ ์ธ๊ฐ์ด๋ ๋๋ฌผ ์ฅ๊ธฐ์ ๊ฒฐํฉ๋ ์ธ๊ฐ์ฒ๋ผ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ์ํด ์ธ๊ฐ ์ฃผ์ฒด ๊ฐ๋ ์ ์ดํญ ๋ ผ๋ฆฌ๋ฅผ ํด์ฒดํ๊ณ ์ธ๊ฐ ์ค ์ฌ์ ์๊ณ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ํด์ฒดํ๋ ๋ชจ๋ ์ ๊ธฐ์ฒด ํน์ ์ธ๊ฐ ์ด๋ฏธ์ง ๋ฅผ ํฌํจํ๋ค.
์ด์๋ก ์ ์ธ๊ฐ๋ก ์ ์ข ๋ง ๊ธฐ๊ณ ์ธ๊ฐ, ์ฃฝ์ง ์๋ ์ธ๊ฐ์ ๊ณ ์ ์ ์ธ ์ธ๊ฐ์ด๋ ๊ทผ๋์ ์ฃผ ์ฒด์ ๊ฐ๋ ๊ณผ ์ฐจ์์ ๋ฌ๋ฆฌํ๋ค. ์์, ์ฃผ์ฒด, ์ ์ฒด์ฑ ๋ฑ์ ์ด ๋ฆ์ผ๋ก ์ธ๊ฐ์ ์ฌ์ ํ๊ธฐ ์์ํ ๊ฒ์ ๊ทผ๋์ ์ฐ๋ฌผ์ด์๋ค. ๋ฐ์นด๋ฅดํธ(Descartes), ๋ชจ์ด(More), ์๋ผ์ค๋ฌด์ค(Erasmus), ๋ชฝํ ๋ด(Montaigne) ๋ฑ์ ์ํด ํ์ฑ๋ ์ธ๊ฐ์ ์ด๋ฏธ์ง๋ ์ด ์ ์ข ๋ง์ ๊ณ ํ๊ณ ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒด๋ ํด์ฒด ์๊ธฐ๋ฅผ ๋ง๊ณ ์๋ค. ๊ธฐ์ ๊ณผํ์ ๋ณ์ฑ์์ฉ์ด๋ ๋น์ฐํ๊ฒ ์ฌ๊ฒจ์ง๋ ์์ฐ์ ์ ๋ฐ์ ๋์ด์๋ ๋ชธ์ ๋ณํ, ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์ ๋ง์ ์ฃผ์ฒด์ ํด
์ฒด๋ฅผ ์ ์ธํ๋ ํฌ์คํธ๋ชจ๋๋์ฆ๊ณผ ์ค์ฒฉ๋๋ค. ํฌ์คํธํด๋จผ, ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ ๋ชธ์ ๋์์์ด ์์ , ๊ฐ์กฐ, ์ค์ ๋๋ ๋ชธ์ผ๋ก ๊ฐ ์ธ๊ณผ ๊ฐ ์ฌํ ๊ณ๊ธ์ ๋ฌธํ์๋ณธ์ผ๋ก์ ์กด์ฌํ๋ฉฐ ์ฌํ๊ตฌ์กฐ ๋ฅผ ์ฒดํํด ๋ด๋ ํ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ ๋ชธ์ด๋ผ๋ ๋ณต์ ์ ์ฒด์ฑ์ ๊ฐ ๋ ๋ชธ์ด๋ค. ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ ๋ด๋ก ๊ณผ ์ฌ์ด๋ฒ๋คํฑ์ค ํจ๋ฌ๋ค์์ ์ธ ๊ฐ ์ฃผ์ฒด์ ์์ ๋ก์๊ณผ ๋์์ ๋ฐ์ธ๊ฐ์ ์ด๊ณ ๊ธฐ๊ณ์ ์ฃผ์ฒด ์ ์ ํ์ ์๊ฒฌํ๊ฒ ํ๋ค๋ ์ญ์ค์ ๋ดํฌํ๊ณ ์์์๋ ๋ถ ๊ตฌํ๊ณ ํ๊ทผ๋์ ์ธ ์ฃผ์ฒด์ ๋ํ ์๋ก์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค๋ ์ ์ ๋ถ์ธํ ์ ์๋ค.
ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์ ์ฒด์ฑ ์ธ๊ฐ๊ณผ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๋ค์ํ ํํ์ ๊ธฐ์ ๊ณผ ๋ฌธํ ๋ฐ ์กํ ๋ก๋ถํฐ ๋น๋กฏ๋ ๋ ํนํ ์ญ์ฌ์ ๊ตฌ์ฑ๋ฌผ์ด๋ค. ์ธ๊ฐ์ด ์์ ์ฃผ ์์ ํด๋จธ๋์ฆ ์ ํต์ ์ฐ๋ฌผ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค๋ฉด, ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๊ฐ์ธ์ฃผ์๋ณด๋ค ์ปดํจํฐํ์ ๋คํธ์ํฌ์ ๋ฐ๋ฌ์ด ์กด์ฌ์ ๋ฐ ํ์ด ๋๋ ๊ธฐ๊ณ๋ค์ ์์ง์์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ํฌ์คํธํด๋จผ์ด ๋ณด์ฌ ์ฃผ๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ์ฒด์ฑ์ ๋ชธ์ผ๋ก ์ฒดํ ๋ ๊ตฌ์ฑ์ฒด๋ผ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ์ ๋ณด ํจํด๊ณผ ํ๋ฆ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ธ์ง ์ ์ธ๊ฐ๊ด์ ๋ํ์ฌ ํค์ผ์ฆ(Hales)๋ ๋นํ์ ์ธ ํ๋๋ฅผ ์ทจ ํ๋ค. ๊ทธ๋ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ธฐ๊ณ์ ๊ฒฐํฉ์ ๋ํด ๊ธ์ง์ ์ฃผ์ฅ์ ํผ ์น๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ์ฃผ์ฐฝ์๋ค์ด ์ ๊ธฐ์ฒด์ ์๋ฌผํ์ ํ ๋๋ฅผ ๊ณ
๋ คํ์ง ์๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ธ๊ฐ์ ๊ฐ๋ ์ ๊ตฌ์ฑ ์์๊ฐ ์ธ๊ฐ์ ์ ์ฒด๋ฅผ ๊ธฐ์ ์ ์ผ๋ก ํ์ฅํ ๊ฒ๊ณผ ๋์์ ์ํํธ์จ ์ด์ ์ธ ๋ด์ฉ๊น์ง ํฌํจํด์ผ ํ๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ์ฒด ๊ฐ ์ง๋๋ ์ค์์ฑ๋ ์ฌ์ ํ ๊ฐ๊ณผํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ด ๋ฐ ์ ์์ ๊ฐ์ํ์ค ํน์ ๊ฐ์์ฑ์ด๋ผ๋ ๋ถ๋ถ์ ํฌ์คํธํด ๋จผ์์ ์ฃผ์ฅํ๋ ์ธ๊ฐ์ ๋ฒ์ฃผ์ ๊ธฐ์กด ๊ธฐ์ ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๋ ผ์ ๋ค์์ ๊ธฐ์ ๊ณผ ๋์นญ๋๋ ํ๋์ ์ถ์ผ๋ก ํ์ ๋๋ ์ธ๊ฐ์ด ๋ผ๋ ๋ฒ์ฃผ๊ฐ ์ด๋ค ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋์ง๋ฅผ ์ดํด๋ณผ ์ ์๋ ๋จ์ด๋ผ ๊ณ ํ ์ ์๋ค.
ํด๋จธ๋์ฆ ์ ํต์ ๋ํ ๊ทน๋ณต ์ฌ์ค ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์๋ก์ด ๊ฐ๋ ์ด ์๋๋ค. ์ด๋ฏธ ์ด์ญ์ฌ ๋ ์ ์ ํซ์ฐ(Ihab Hassan, 1997 ์ฌ์ธ์ฉ)์ โํ์ฌ ํฌ์คํธ ํด๋จธ๋์ฆ์ ์์ฌ์ค๋ฌ์ด ์ ์กฐ์ด, ์ต์ ์ ์ฌ๋ก๊ฑด, ๋๋ ๋จ ์ํ ์ธ๊ฐ์ ๋ ํ๋์ ์๊ธฐํ์ค ์ด๋ฏธ์ง๋ก ๋ค์ํ๊ฒ ๋ํ ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํฌ์คํธํด๋จธ๋์ฆ์ ๋ํ ์ฐ๋ฆฌ ๋ฌธํ์ ์ ์ฌ์ ๋ํ ์์์ด์, ๋จ์ง ํ๋์ ์ ํ ์ด์์ด ๋๋ ค๊ณ ๋ฐ๋ฒ๋ฅ์น๊ณ ์๋ ๊ฒฝํฅ์ ์์ํ๋ ๊ฒ์ผ ์๋ ์๋ค. 500๋ ๊ฐ์ ํด๋จธ๋์ฆ์ด ๋์ ์ด๋ฅด๊ณ ํด๋จธ๋์ฆ ์ค์ค๋ก ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ด ์ฉ ๋๋ฆฌ ์์ด ํฌ์คํธํด๋จธ๋์ฆ์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฌ์ผ ํ๋ ์ด๋ค ๊ฒ ์ผ๋ก ๋ณํด ๊ฐ๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ดํดํ ํ์๊ฐ ์๋คโ๊ณ ๊ธฐ์
ํ๋ค. ํฌ์คํธํด๋จธ๋์ฆ์ ์ธ๊ฐ ์ค์ฌ์ฃผ์์ ์ฌ์ ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋ฒ ์ด๋์ง ๋ชปํ๋ ๊ธฐ์กด ํด๋จธ๋์ฆ ์ ํต์ ๊ทน๋ณตํ๊ณ ์ ํ๋ ์ ๋ ์ค ํ๋๋ค. ํ๋ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ์ฑ์ฐฐ์ ์ํํ ๋ค๋ฃจ ์๋ ํฌ์คํธ๋ชจ๋๋์ฆ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ํฌ์คํธํด๋จธ๋์ฆ์ ์ค๋๋ ๊ณผํ ์๋์ ์ฑ๊ณผ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ์ธ๋ฌธํ์ ๋ด๋ก ์ ๋์ด๋ค์ด๊ณ ์๋ค.
ํธ๋์ค ํด๋จผ๊ณผ์ ์ฐจ์ด ํํธ ํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ๋น์ทํ ์ฉ์ด์ธ โํธ๋์คํด๋จผโ์ ๊ทธ ๊ณผ ๋๊ธฐ์ ์กด์ฌ๋ฅผ ๋ปํ๋ค. ํ๋ง๋๋ก ํธ๋์คํด๋จผ์ ์ ๋ณด๊ธฐ ์ , ๋ฐ์ด์ค๊ณตํ, ๋๋ ธ๊ณตํ๊ณผ ๊ฐ์ ํ ํฌ๋๋ก์ง๋ฅผ ํตํด ์ ์ฒด์ ๊ฒฐํจ์ ๊ทน๋ณตํ๊ณ ์ ์ฒด์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ทน๋ํํ๋ ์กด์ฌ๋ค (Rutsky, 1999). ํ๋ฒก(Thomas D. Philbeck)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ช๋ช ํ์๋ค์ ํธ๋์คํด๋จผ๊ณผ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๋ช ๋ฐฑํ๊ฒ ๊ตฌ๋ถํ๊ณ ์๋๋ฐ ์ด๋ค ์ฌ์ด์ ํต์ฌ์ ์ฐจ์ด๋ ์ด๊ฒ์ด ์์์ ์ธ๊ณ ์ฌ ์ด์ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ์ด์๋ก ๊ณผ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋งบ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์์ ์ฐพ์ ์ ์ ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ํฌ์คํธํด๋จธ๋์ฆ์ ๊ณ๋ชฝ์ฃผ์ ํด๋จธ๋์ฆ๊ณผ ๊ทธ๊ฒ์ ๋ณธ๋์ ์ธ ์ด์๋ก ์ ๋์ฒดํ๋ ์ธ๊ฐ์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํ ์๋ก์ด ํจ๋ฌ๋ค์์ ๋ชจ์ํ๋ ๋ฐ ๊ด์ฌ์ ๋๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ฉด ํธ๋์คํด๋จธ๋์ฆ์ ํด๋จธ๋์ฆ์ ์ด์๋ก ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ํผํด
๋จผ์ ๋จ๊ณ์ ์ด๋ฅผ ๋๊น์ง ํด๋จธ๋์ฆ์ ํน์ฑ์ ํ๋์ํค๋ ค๊ณ ํ๋ค. ํธ๋์คํด๋จธ๋์คํธ๋ค์ ์ด๋ฌํ ํ์ฅ์ ๊ธฐ์ ์ด๋ผ๋ ํ ์ ๋์์ ๋ฐ์ ๋ฌ์ฑํ๊ณ ์ ํ๋ค(ํ๋ฒก, 2013)๋ ๊ฒ์ด๋ค.
์๋ก์ด ์ฃผ์ฒด์ ๋ํ ์ฑ์ฐฐ ์ด์จ๋ ํฌ์คํธํด๋จผ์ด ์ฃผ์ฒด์ ๋ํ ์๋ก์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ ๊ณ ์๋ค๋ ์ ์ ๋ถ์ธํ ์ ์๋ค. ์ต๊ทผ ์ฐ๋ฆฌ ์ธ๋ฌธํ๊ณ์์ ๋ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ด ์ฆํญ๋๊ณ ์๋๋ฐ, ์ถ๊ณผ ์ฃฝ ์, ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ธฐ๊ณ์ ๊ตฌ๋ถ์ด ๋ชจํธํด์ง๋ ๋ฏธ๋์ ์๋ก์ด ์กด ์ฌ๋ก , ๊ฐ์น๊ด, ์ค๋ฆฌ๊ด ์ ๋ฆฝ์ ์ํด ์ธ๋ฌธํ์ด ๋์์ผ ํ๋ค ๋ ์๊ฐ ๋๋ฌธ์ผ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ ๊ณผํ๊ณผ ์ธ๋ฌธํ์ ๊ตฌ๋ถ์ด ๋ฌด ๋์ง๊ณ ์์ธ๋ฌ ๋ฌผ์ง์ ์ธ ๊ฒ(์ก์ฒด)๊ณผ ๋น๋ฌผ์ง์ ์ธ ๊ฒ(์ ์ )์ ๊ตฌ๋ณ์ด ํด์ฒด๋๋ ์ํฉ์์ ๊ฒ์ผ๋ก๋ ์์ ํ ๋ค๋ฅธ ๋ฒ์ฃผ๋ก ๋ณด์ด๋ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ณ ๋ ๊ธฐ์ ์ฌ์ด์ ์ตํฉ์ด ๋น์ด๋ด๋ ์๋ก์ด ์ฃผ์ฒด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ํ๊ตฌํ๋ ์์ ์ด๋ค(๊น์๊ตฌยท์ ๋ด์ฒ , 2002). ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ 1990๋ ๋ ํ๋ฐ๋ถํฐ ๊ตญ๋ด ์ธ์์ ํ๋ฐํ๊ฒ ๋ ผ์๋๊ณ ์๋ค. ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ ๊ณ ๋ ๊ธฐ์ ์์์ ๋ฌด๊ธฐ๋ ฅํด์ ธ ๊ฐ๋ ์ ํต์ ์ธ๊ฐ์ ์ํ์ค๋ฌ์ด ๋ชจ์ต์ ํ๊ตฌํ๋ ค๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์ฃผ์ฒด๋ ํ๋์ ๊ตฌ์ฑ๋ฌผ์ด ๋ผ๋ ํ๊ทผ๋์ ์ธ์ํ์ ๊ณผํ์ ๋ด๋ก ์ผ๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑํจ์ผ๋ก ์จ ์๋ก์ด ์ธ๊ฐ ์ฃผ์ฒด์ ์์์ ์กฐ๋ช ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
ํ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒด์ ๋ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ ์ด ๊ธ์ ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ ๊ทผ๊ฐ์ด ๋๋ ์ธ๊ฐ๊ณผ ์ฃผ์ฒด์ ์ ์ฒด์ฑ ๋ฌธ์ , ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ๋ก ๋ํ๋๋ ํฌ์คํธํด๋จผ ์ ์ฒด์ ๊ธฐ ๊ณ์ด๋ฏธ์ง์ ๋ณํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ ์ด๋ฏธ์ง์ ์๋ก์ด ์ ์ฒด ๊ฐ๋ ์ ๋ค๋ขฐ์ฆ(Deleuze)์ โ๊ธฐ๊ด ์๋ ์ ์ฒด(corps sans organe)โ ์ด๋ก ๊ณผ ์ฐ๊ฒฐํ์ฌ ๊ณ ์ฐฐํ๊ณ ์ ํ๋ค. ๋ค๋ขฐ์ฆ์ ์ด ๋ก ์ ํ๊ธฐ๊ตฌ์กฐ์ฃผ์์ ๋ง์ ํ์๋ค์ด ํด์ฒดํ ์ฃผ์ฒด ๊ฐ๋ , ์ถ ๊ตฌ ์๋ ์ฃผ์ฒด๊ฐ๋ ์ ํ๋์ ํด๋ฐฉ๊ตฌ๋ฅผ ๋ง๋ จํ๋ค๋ ์ ์์ ์์๋ฅผ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. ์ํต๊ณผ ํ์ฃผ, ์๋ก์ด ์ ์ฒด ๊ฐ๋ ์ ์ ์ํ ๋ค๋ขฐ์ฆ์ ์ด๋ก ์ ๋ง์ ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ ์ด๋ก ๊ฐ๋ค์๊ฒ ์ฐจ์ฉ ๋๊ณ ์๋ค. ์ด ๊ธ์์๋ ๊ทธ ์ฐ๊ฒฐ ๊ณ ๋ฆฌ์ ์ฐจ์ด์ ์ ์ดํด๋ณด ๊ณ ์ง์งํ ๊ณ ์ฐฐ์ ์๊ตฌํ๋ ์ธ๊ฐ ์ฃผ์ฒด์ ๋ํด ์์๋ณด๊ณ ์ ํ๋ค. ๊ธฐ์ ์ด ์ธ๊ฐ์ ๋ณํ์ํค๊ณ ์ตํฉํ๋ฉฐ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ธฐ๊ณ ์ฌ์ด ์ ๊ฒฝ๊ณ๊ฐ ๋ฌด๋์ง๋ ์ํฉ์์ ์ธ๊ฐ์ด๋ ๋ฌด์์ด๋ฉฐ ์ธ๊ฐ์ ์ด๋ค ์กด์ฌ๊ฐ ๋ ๊ฒ์ธ๊ฐ? ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ธฐ์ ์ ์ตํฉ์ผ๋ก ๋ํ๋ ๋ ์๋ก์ด ์ธ๊ฐ๊ณผ ํ๊ฒฝ๊ณ ํ์ ์์์ ์ธ๊ฐ์ ์กด์ฌ๋ก ์ ์ด ๋ค ์ฒ ํ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ํจ์ถํ๊ณ ์ด๋ค ๋ฌธ์ ๋ค์ ์์ฐํ๋๊ฐ? ์ด ์ฑ ์ ๋ชฉ์ ์ ๊ทธ ์ฐ๊ฒฐ ์ง์ ๊ณผ ๊ฐ๊ทน์ ์ดํด๋ณด๊ณ ํ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒด๋ก์ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ณ ์ฐฐํด ๋ณด๊ณ ์ ํ๋ ๋ฐ์ ์๋ค.
๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ๋์ด ๋ ๋ค๋ฅธ ๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ๋ง๋๋ค ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ ํ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒด๋ก์ ํจ์๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์ ์ง๋ง ํํธ์ผ๋ก๋ ๋ง์ ํ๊ณ์ ๊ณผ ๋ชจ์์ ์๊ณ ์๋ค. ํฌ์ค ํธํด๋จผ ์๋์๋ ์์์ ๊ฒฝ๊ณ, ์ ์ฒด์ ๊ฒฝ๊ณ, ๋์ ์ฌ๊ณ ์ ํ์์ ๊ฒฝ๊ณ, ์ค๋ฆฌ์ ์ฑ ์์ ๊ฒฝ๊ณ, ์์์ ์ฒด์ฑ, ๊ฐ์ธ์ฑ์ ๋ฌธ์ , ์์ ๋ด๋ถ์ ์ธ๋ถ์ ๊ฒฝ๊ณ, ์ฃผ๊ด์ฑ๊ณผ ๊ฐ๊ด์ฑ ๋ฐ ๋ด๋ฉด ์ฑ๊ณผ ๊ณต๊ณต์ฑ์ ๊ฒฝ๊ณ์ ํ๊ฒฝ๊ณ ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์ ๊ธฐ๋๋ค(๊น์ ํฌ, 2009). ์์ปจ๋ ๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ๋ฌด๋๋จ๋ฆฐ ํ๊ฒฝ๊ณ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฌผ์ ์ญ ์ค์ ์ผ๋ก ์๋ก์ด ๊ฒฝ๊ณ๋ค์ ๋ง๋ค ์ ์๊ณ ์๋ก์ด ์์ธํ์ ์ด ๋ํ๋ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋์งํธ ๊ฒฉ์ฐจ๋ฅผ ๋น๋กฏํ์ฌ ๊ธฐ ์ ์ ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ์ ๋์ ๋ฐ๋ผ ๊ณ์ธต ๊ฐ, ์ธ๋ ๊ฐ ๊ฒฉ์ฐจ๊ฐ ์ฌํ๋ ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ฐ๋ ค ๋๋ฌธ์ ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ ํฌ๊ฒ ์ธ ๊ฐ์ง ์ ์ฅ์ผ๋ก ๋๋๋ค๊ณ ์์์(2013)์ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์ฒซ์งธ ์ ํ ์ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๋ฏธ๋์ ๋ํด ์์ธํ ๋น์ ์ ์ ์ํ๋ฉฐ ๊ฒฝ ๊ณ ํ๊ฑฐ๋, ๊ธฐ์ ์ ํ ํผ์๊ฐ ๊ฐ๊ณผํ๊ธฐ ์ฌ์ด ์ฌํ์ , ์ค๋ฆฌ ์ ๊ฐ์น์ ์ฐ์ ์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. ์ด ์ ์ฅ์ โ๋ถ์ ์ ํฌ์คํธ ํด๋จธ๋์ฆโ์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅผ ์ ์๋ค. ๋์งธ ์ ํ์ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๋ฏธ๋๋ฅผ ๊ธฐ์ ๊ฒฐ์ ๋ก ์ ์ธ ๊ด์ ์์ ๋๊ด์ ์ผ๋ก ๋๋ ๋ถ๊ฐ ํผํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ฐ๋ผ๋ณด๋ ์ ์ฅ์ด๋ค. ๊ธฐ์ ์ฐํธ์ ์ธ ํฌ์คํธํด ๋จธ๋์ค๋ค์ ์๋ช ์งํ์ ๊ธฐ์ ์งํ๊ฐ ํ๋์ ๋์ผํ ํจํด
์ ๋ฐ๋ฅด๋ ์ฐ์์ ์์์ ์งํ๋๋ค๊ณ ์๊ฐํ๊ณ ํ์ฝํ ์ธ ๊ฐ ์ก์ฒด๋ฅผ ๋ ๋์ ๊ธฐ๊ณ๋ก ๋์ฒดํ๋ ๊ฒ์ ํ์ํ๋ค. ์ ์งธ ์ ํ์ ๊ธฐ์กด ํด๋จธ๋์ฆ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋นํํ๋ ค๋ ์๋์ ์ข ๋ ์ถฉ์คํ๊ณ ์ ํ๋ ์ ํ์ด๋ค. ์ด๋ค์ ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ๊ณตํฌ์ ์์ฌ ๋๋ฌธ์ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๊ฑฐ๋ถํ๋ ๋์คํ ํผ์์ ์ ์ฅ๊ณผ, ๊ธฐ์ ์ฐํธ์ ์ธ ๊ด์ ์์ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ ์ธ๋ฅ ์ ๋ฏธ๋๋ฅผ ๋งก๊ธฐ๋ ์ ํ ํผ์์ ์ ์ฅ ๋ชจ๋์ ๋นํ์ ์ผ๋ก ์ ๊ทผํ๋ค.
ํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ๊ด๊ณ๋ ๊ฐ๋ ๋ค ์ด ์ฑ ์์๋ ํฌ์คํธํด๋จผ ๋ด๋ก ์ ๋๋ฌ์ผ ์ด๋ก ๋ค, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ ์ ํ ๊ฐ๋ ๋ค์ ์ด์์ ๊ธฐํ์ ๋ง๊ฒ ๊ฐ๋ณ ์์ดํ ์ผ๋ก ์ํ ํ๊ณ ์ ํ๋ค. ๊ฐ ์ฅ๋ค์ ๋ ๋ฆฝ์ ์ด์ง๋ง, ๋ชจ๋ ์ฐ๊ฒฐ๋๋ ๋ด ์ฉ๋ค์ด๋ค. ์ฐ์ ์ฒซ ์ฅ์ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๊ฐ๋ ์ ์์ ์ฃผ์ ์ ์ , ๋ ผ์
๋ค์ ์๊ฐํ๊ณ , 2์ฅ์ ๋ง์ ๋งคํด๋ฃจ์ธ์ ๓ฐก๓ฐก๋ฏธ๋์ด์ ์ดํด๓ฐก๓ฐก
๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ธ๊ฐ์ ํ์ฅ๊ณผ ๊ธฐ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃจ์๋ค. 3์ฅ ์ ํฌ์คํธํด๋จผ๊ณผ ํธ๋์คํด๋จผ์ ๊ฒน์น๊ธฐ๋ ํ๊ณ ๋๋ก ์ฐจ์ด ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ธฐ๋ ํ๋ ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ์ ๊ธฐ์์ ๋ค๋ฃจ์๊ณ 4์ฅ์ ์ฌ์ด ๋ณด๊ทธ๊ฐ ์ด๋ป๊ฒ ํ๋ฏธ๋์ฆ๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ๋๋์ง๋ฅผ ๊ณ ์ฐฐํ์๋ค. 5์ฅ ์ ํฌ์คํธํด๋จผ ํน์ ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ์ ์ํ์ ๋ณด์ฌ ์ฃผ๋ ์์ค
๓ฐก๓ฐกํ๋์ผ์ํ์ธ๓ฐก๓ฐก์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๊ธฐ๊ณ ์ธ๊ฐ์ ์ ์ฒด์ฑ๊ณผ ๊ณ ๋๋ฅผ ๋ค๋ฃจ์๊ณ , 6์ฅ์ ์ฌ์ด๋ณด๊ทธ์ ๊ทธ๋กํ ์คํฌํ ๋ฏธํ์ ํ๋ก์ด ํธ์ โ๋ฏ์ ๋๋ ค์(uncanny)โ๊ณผ ํฌ๋ฆฌ์คํ ๋ฐ์ โ๋น์ฒด(abject)โ ๊ฐ๋ ์ผ๋ก ์ดํด๋ณด์๋ค. 7์ฅ์ ์ ์์ ์ธ ํฌ์คํธํด๋จผ์์ ๋ณด ์ฌ ์ฃผ๋ ์ผ๋ณธ ์ ๋๋ฉ์ด์ <๊ณต๊ฐ๊ธฐ๋๋>๋ฅผ ํตํด ์๋ช ์ฒด์ ์ ์์ ์ธ๊ฐ์ฑ์ ๋ค๋ฃจ์๋ค. ์ด๋ 8์ฅ์ ๋ฑ์ฅํ๋ ๋ค๋ขฐ์ฆ์ โ๊ธฐ๊ด ์๋ ์ ์ฒดโ์ ํฌ์คํธํด๋จผ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ํ์งํ ์ ์๋ ํ ๋์ ๋ฉํํฌ๊ฐ ๋ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค๋ขฐ์ฆ์ โ๊ธฐ๊ด ์๋ ์ ์ฒดโ ๊ฐ๋ ์ ๋ค๋ฃฌ 8์ฅ์ ์ด์ด 9์ฅ์ ๋ค๋ขฐ์ฆ์ ์ฃผ์ ๊ฐ๋ ์ธ โ๋ฌด์ ๋๊ธฐโ๋ฅผ ์ดํด๋ณด์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ํ์ฃผ์ ํ์ํ ํ๊ฐ ํ๊ทผ๋์ ์ฃผ์ฒด์ ์ด๋ค ํจ์์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ณด์ฌ ์ฃผ๋๊ฐ๋ฅผ ์ด ํด๋ณด๊ณ ์ ํ๋ค. ๋ง์ง๋ง 10์ฅ์ ์ด๋ฌํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์๋ ๋ถ๊ตฌํ ๊ณ ์ฌ์ ํ ์์กดํ๋ ํฌ์คํธํด๋จผ์ ๊ทธ๋, ๋ถ์ ์ ์ธก๋ฉด์ ์ฑ ์ฐฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ง๋ฌด๋ฆฌํ์๋ค. ๊ทธ๊ฐ ๊ธฐ์ ์ ์ง๋ณด์ ๋๋ถ์ด ์ด๋ก ์ ์ง์ ๋ ์๋นํ ์ด๋ฃจ ์ด์ก์ง๋ง ๋ค๋ฅธ ์ฐ๊ตฌ ๋ถ์ผ๋ฅผ ๊ธฐ์๊ฑฐ๋ฆฌ๋๋ผ ๊ทธ ๋ ผ์๋ค์ ์ถฉ ๋ถํ ์ํํ๊ณ ์์ฑ์ํค์ง ๋ชปํ๋ค. ์์ฌ์์ด ๋ง์ง๋ง, ์ผ ๋จ์ ์์ ์ ๋งค๋ญ์ง๋ ์ค๊ฐ ๋ง๋ฌด๋ฆฌ๋ ํ์ํ ์์ ์ธ ๋ฏํ ๋ค. ์๋ก์ด ์ถ๋ฐ์ ์ํ ์ด์คํ ๋ง๋ฌด๋ฆฌ์ธ ์ ์ด๋ค.
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ ๊น์๊ตฌ ยท ์ ๋ด์ฒ (2002). ํฌ์คํธํด๋จผ์ ์๊ฐ: ์ฌ์ด๋ฒโค๋ฒ์ธ์ผ ๋ฌธํ ์ฝ๊ธฐ. โช์ํ์์ด์๋ฌธํโซ, ์ 44๊ถ 1ํธ, 1~25. ๊น์ ํฌ(2009). ๋ฏธ๋์ด์ํํ๊ณผ ํฌ์คํธํด๋จผ ์ธ๋ฌธํ. โช์ธ๊ฐ์ฐ๊ตฌโซ, 17ํธ. ๊ฐํจ๋ฆญ๋ํ๊ต ์ธ๊ฐํ ์ฐ๊ตฌ์. ์์์(2013). ๋นํ์ ํฌ์คํธํด๋จธ๋์ฆ์ ๊ธฐํ: ๋ฐฐํ์ ์ธ
์ธ๊ฐ์ค์ฌ์ฃผ์ ๊ทน๋ณต. ๓ฐก๓ฐก์ธ๊ฐ๊ณผ ํฌ์คํธํด๋จธ๋์ฆ๓ฐก๓ฐก, 61~82.
์ดํ์ฌ์๋ํ๊ต์ถํ๋ถ. Deitch, Jeffrey(1992). Post Human. Amsterdam: Idea Books. Hassan, Ihab(1977). Prometheous as Performer: Toward a Posthumanist Culture? A University Masque in Five Scene,
Geurgia Review, 31; Badmington, Neil.(2000). Approaching Posthumanism, Palgrave ์ฌ์ธ์ฉ. Philbeck, Thomas, D.(2013) ํฌ์คํธํด๋จผ์์: ํผํฉ์ฒด๋ก์ ๋์ . ๓ฐก๓ฐก์ธ๊ฐ๊ณผ ํฌ์คํธํด๋จธ๋์ฆ๓ฐก๓ฐก, 23~40. ์ดํ์ฌ์๋ํ๊ต์ถํ๋ถ.
Rutsky, R. L.(1999). High techne: art and technology from the
machine aesthetic to the posthuman. ๊น์๋ฏผ ยท ์ค์ํ ์ญ(2004).
๓ฐก๓ฐกํ์ดํ ํฌ๋ค- ํฌ์คํธํด๋จผ ์๋์ ์์ /๋์์ธ/ํ ํฌ๋๋ก์ง๓ฐก๓ฐก, ์์ธ: ์๊ณต์ฌ.
์ง๊ธ๊น์ง ๋ถ๋ ํฐ ๏ผ์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์๏ผ๋ฅผ ๋ณด์ จ์ต๋๋ค. ๋งค์ผ ์์นจ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์ ๋ถ์ค์ ์ง์์๋ง๋๋์ง์ ์ ์์ ๋ ์๋ค์ ์ฐพ์๊ฐ๋๋ค. ๏ผ์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์๏ผ์ฌ์ดํธ(bookletter.eeel.net)๋ฅผ ๋ฐฉ๋ฌธํ๋ฉด ๋ชจ๋ ๋ถ๋ ํฐ๋ฅผ ๋ง๋ ์ ์์ต๋๋ค.