์ฐฝ์์ฑ์ ์ผ๋ฐ ์๋ฆฌ ์ฒ์ฌ๋ง์ ํน๊ถ์ด๋ผ๋ฉด ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ด๋ผ๋ฉด ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์์ผ ํ๋ค. ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๊ฐ ์คํ๋๋ ค๋ฉด ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ํ๋ถํฐ ๊นจ์ผ ํ๋ค.
โช๊ฒฝ์๊ณผ ์ฐฝ์์ฑโซ์ ํตํด ๊ฒฝ์์ ๊ด์ ์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ๊ทผํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐฐ์ธ ์ ์๋ค.
์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์ 2229ํธ, 2014๋ 9์ 24์ผ ๋ฐํ
ํฌ๋ฆฌ์ค ๋นํด(Chris Bilton)์ด ์ฐ๊ณ ๊น์ฌ์น์ด ์ฎ๊ธด โช๊ฒฝ์๊ณผ ์ฐฝ์์ฑ: ์ฐฝ์์ฑ ์ด๋ก ๋ถํฐ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ฑ ๊น์งโซ
์ฐฝ์์ฑ์ ๊ณ ๋ ํ๊ณ ์ฑ์ค๋ฌ์ด ๊ด๊ธฐ๋ก ์ดํด ํ๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ํ๋ ๊ฒฝ์์ ๊ธฐ๊ณ์ ๊ด๋ฃ ์ฃผ์๋ก ์ดํดํ๋ ๊ฒฝ์์ ์ ํ์ ์ฐ๊ฒฐ๋๋ค. -โ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ์โ, โช๊ฒฝ์๊ณผ ์ฐฝ์์ฑ: ์ฐฝ์์ฑ ์ด๋ก ๋ถํฐ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ฑ ๊น์ง(Management and Creativity: From Creative Industries to Creative Management)โซ, 23์ชฝ.
์ฐฝ์์ฑ์ ์ ํ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ์๊ตฌ ์ฌ์ ์ ํต์ ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ์ฐฝ์์ ๊ฐ์ธ์ ๊ฐ ๋ณ์ , ํ๊ดด์ ์์ฑ์ ์กด์ฌ๋ก ์ดํดํ๋ค. ํ๋ฒ ํ ์ฌ๋์ ์ ์ ์๋ ์ ๋น๋ก์ด ๊ณผ์ ์ ํตํด ์์ ์ด ํ์ ์ ์ด๋ฃฌ๋ค๋ ๋ฏฟ์์ด๋ค. ์๋ชป๋ ๋ฏฟ์์ธ๊ฐ? ๊ทธ๋ ๋ค. ํ์ ๊ณผ ์ฌ๋ฅ์ ์๋ฏธ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ถ์ฌ ํ ์ ์๋๋ก ๋ง๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์๋ก์ด ๊ฒ๋ง์ ๋งํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ฉฐ ํ ๊ฐ์ธ์ ์ผ๋ ์๋๋ค. ์ ํ๋ ์ด๋ค ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ผ๊ธฐํ๋๊ฐ? ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ผ๋ฐ ์ฐ์ ๊ณผ๋ ๋ค๋ฅธ, ์ ํ ๋ค๋ฅธ ๋ณ๊ฐ์ ์์ญ์ ์๋ ์ฐ์ ์ด๋ผ๋ ๋ฏฟ์์ ํค์
๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ๋๋ฉด ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ฐ์ ์ด ์๋๋ผ ์์ ์ด๋ ๋๋ฐ์ด ๋๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ์ฐฝ์์ฑ์ด๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ํ์ ์ ๊ฐ์น๊ฐ ๋ํด์ ธ์ผ ์ฐฝ์์ฑ์ด ๋๋ค. ๋ชฉ ์ ์ ํฉ๋๊ฐ ์์ด์ผ ํ๋ค. ํ์ ์ ๋ชฉ์ ์ ํฉ๋๋ ์ด๋ป๊ฒ ํ๋ณดํ๋๊ฐ? ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ค์์ญ ํ๋ก์ธ์ค๋ค. ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ ์ญ์ ์ฌ๊ณ ๋ฐฉ์์ ์กฐํฉํ๊ณ ๋ชจ์๊ณผ ํจ๋ฌ๋ ์ค ๋ฅผ ๋ฐ์๋ค์ฌ์ผ ํ๋ค. ๋ค์ํ ์ฌ๋ฅ์ ๋ชจ์ ํ ์ ๋ง๋ค๋ฉด ๊ฐ๋ฅํด์ง๋ค. ํ์ ๋ง๋ค๋ฉด ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ฌธ์ ๋ ํด๊ฒฐ๋๋๊ฐ? ๊ฒฝ์์ด ์ค์ํ๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์กฐ์ง์์ ์คํ
ํด์ผ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์กฐ์ง์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์คํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฌด์ ์ธ๊ฐ? ๊ฐ์ธ์ ์ฐฝ์ ํ๋ ์ด์ง, ์ด๋ค์ ๋ํ ์ค๊ฐ๊ด ๋ฆฌ์์ ๋งค๊ฐ์ ๋ฏธ์๊ฒฝ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๋ํธํฌ ๋ผ์์ ์กฐ์ง์ ์ฐ์ฑ๊ณผ ํ๋ก์ ํธํ ์ด์ ๋ฑ ๋ค ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ค. ๊ทธ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ด๋ป๊ฒ ์คํํ๋ ๊ฒ์ธ๊ฐ? ๋ฏผ์ธ ๋ฒ๊ทธ์ ์ฐฝ๋ฐ์ ์ ๋ต ๊ตฌ์ฑ ๋ฐฉ์์ ์ฌ๋ก๋ก ์ ์ํ ์ ์๋ค. ์ ๋ํธํฌ๋ผ์ ๊ฐ๋ ์ ํ์ฉ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฒด๊ณ๊ฐ ๊ฑฐ์ ์๋ ์กฐ์ง์ ๊ตฌ์ฑ ํด ์ตํต์ฑ๊ณผ ํ์ ์ฑ์ ๋์ด๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค.
์ ๋ํธํฌ๋ผ์์ ์ค์ ์ฑ๊ณต ์ฌ๋ก๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ํผ๋ค๋ ๊ณ ๊ธ ๋ชจํฐ์ฌ์ดํด ํ๋งค๋ฅผ ์ํด ๋ฏธ๊ตญ ์ ์ฅ ์กฐ์ฌ์ ๋์ฐ๋ค. ํ๊ฒฌ๋ ๊ฐ๋ถ๋ค์ ์๊ธฐ ๋ชจ ํฐ์ฌ์ดํด์ ํ๊ณ ํ์์ ์ฐธ์ํ๊ณ ์๋ด๋ฅผ ๋ ์๋ค๋ ๋ค. ๊ทธ๋ฌ์ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ด์ฌ์ ๋ณด์ด๊ธฐ ์์ํ๋ค. ํผ๋ค๋ ๋ฏธ๊ตญ์ธ๋ค์ด ์ผ๋ณธ์์๋ง ํ๋งค๋์๋ ์๊ณ ๊ฒฝ์ ์ ์ธ ๋ชจํฐ์ฌ์ดํด์ ๊ด ์ฌ์ด ์์ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํ์ง๋ง, ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ ์์ ์ ๋ฐ๋์๋ค. ๋ํ ๋ก ์ ๊ฑฐ์น ๋์ ์ ๋ต ์ ์ ํด์ ํ๋ฉด์ ํผ๋ค๋ ํ์ฅ์ ๋๊ฐ๋ ๊ฐ๋ถ ๋ค์ ์ง๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅด๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ๋ค. ์ด์ ์ ๊ณ ํํ๋ ์ ๋ต์ ํ๊ธฐํ๊ณ ๋ฏธ๊ตญ ์์ฅ์์ ์ํ ๋ชจํฐ์ฌ์ดํด ํ๋งค์ ๋ค์ด๊ฐ๋ค. ์ด ๊ฒฐ์ ์ ์ปค ๋ค๋ ์ฑ๊ณต์ ๊ฑฐ๋๊ณ ๋ฏธ๊ตญ ์์ฅ์์ ํผ๋ค์ ์ ๋ต ์์น๋ฅผ ๋ถ๋ช ํ๊ฒ ์ฐจ๋ณ์์ผฐ๋ค.
์ด ์ฑ , โช๊ฒฝ์๊ณผ ์ฐฝ์์ฑโซ์ ๋ฌด์์ ๋งํ ๋๊ฐ? ํฌ๋ฆฌ์ค ๋นํด์ ์ฐฝ์์ฑ์ ํ์ค ์๋ฏธ์ ๊ตฌํ ๋ฐฉ ๋ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ํน์ ํ ๋ชฉ์ ์ ๋ถ ํฉํด์ผ ํ๊ณ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ฐฝ์ถํ๋ ํน์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํด ์คํ๋๋ค. ๊ทธ๊ฐ ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ๊ฒฝ์ ๋ฌธ์ ์ ๊ด์ฌ์ ๊ฐ๊ฒ ๋ ์ฌํ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ์๊ตญ์ ์ฐฝ์์ฐ์ ๊ฐ๋ ์ ๊ฐ์ฅ ๋จผ์ ๋์ ํ ๊ตญ๊ฐ ์ค ํ๋๋ค. 1997๋ ๋ ธ๋๋น ์ ๊ถ์ด ์ง๊ถ ํ๋ฉด์ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์๊ตญ ์ ๋ถ์ ์ฃผ์ ์ ์ฑ ์ด ๋์๋ค.
ํ๊ตญ์ ์ฐฝ์กฐ๊ฒฝ์ ๋ ์ด ์ฑ ์์ ๋ฌด์์ ๋ฐฐ์ธ ์ ์๋๊ฐ? ๊ฒฝ์์ ๊ด์ ์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ๊ทผํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐพ๊ธฐ ๋ฐ๋๋ค. ๋น์ ์ ์ด ์ฑ ์ ์ ๋ฒ์ญํ๋๊ฐ? ์ฐฝ์์ฑ์ด ๋ฌธํ ๋๋ ์ ๋ณด์ฐ์ ์๋ง ํ์ ๋์ด ๋ ผ์๋๋ ํ์ค์ด ์ผ๋ ค๋์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ธฐ์ ํ์ ์ ์ผ๋ฐ ์๋ฆฌ๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ด ์ดํด๋๊ณ ์คํ๋ ๋ ค๋ฉด ์ฐฝ์์ฑ ๊ตฌํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์์ผ ํ๋ค. ์ด ์ฑ ์ ์ฌ๊ธฐ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๋ค. ์ฐฝ์กฐ๊ฒฝ์ ๋ฅผ ์ธ์น๋ค๋ฉด ๊ผญ ํ์ํ ์ง์์ด ์๋๊ฒ ๋๊ฐ? ๋น์ ์ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ? ๊น์ฌ์น์ด๋ค. ์ญ์ค๋ํ๊ต ์ธ๋ก ํ๋ณดํ๊ณผ ๊ต
์๋ค.
์ฐฝ์์ฑ์ ์ผ๋ฐ ์๋ฆฌ ์ฒ์ฌ๋ง์ ํน๊ถ์ด๋ผ๋ฉด ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ด๋ผ๋ฉด ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์์ผ ํ๋ค. ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๊ฐ ์คํ๋๋ ค๋ฉด ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ํ๋ถํฐ ๊นจ์ผ ํ๋ค.
โช๊ฒฝ์๊ณผ ์ฐฝ์์ฑโซ์ ํตํด ๊ฒฝ์์ ๊ด์ ์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ๊ทผํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐฐ์ธ ์ ์๋ค.
๊ฒฝ์๊ณผ ์ฐฝ์์ฑ, ์ฐฝ์์ฑ ์ด๋ก ๋ถํฐ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ฑ ๊น์ง ํฌ๋ฆฌ์ค ๋นํด ์ง์ ๊น์ฌ์น ์ฎ๊น ๊ฒฝ์> ๊ฒฝ์ ์ผ๋ฐ 2014๋ 10์ 5์ผ ์ ๊ตญํ(153*224) ๋ฌด์ ์ ๋ณธ, 420์ชฝ 28,000์
์ํ ์์ผ๋ก ๋ฐฉ์ก๋ฌธํ์งํฅ์ด์ 143
๊ฒฝ์๊ณผ ์ฐฝ์์ฑ ์ฐฝ์์ฑ ์ด๋ก ๋ถํฐ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ฑ ๊น์ง ํฌ๋ฆฌ์ค ๋นํด ์ง์ ๊น์ฌ์น ์ฎ๊น
์ฎ๊ธด์ด ์๋ฌธ
๋ฐ๊ทผํ์ ๋ถ ๊ฒฝ์ ์ ์ฑ ์ ํ๋๋ ์ฐฝ์กฐ๊ฒฝ์ ๋ค. ์ด ์ฑ ์์๋ ์ด๋ฅผ ์ฐฝ์์ฑ (creativity)์ด๋ผ๋ ์ฑ ์ ํค์๋์ ๋ง์ถ์ด ์ฐฝ์กฐ๊ฒฝ์ ๋ฅผ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ก ๋ถ๋ฅด ๊ฒ ๋ค. ์ ๋ถ๋ ์ถ๋ฒ ์ด๊ธฐ๋ถํฐ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ ํ๋ ๊ฐ๋ ์ ์๋ถํฐ ๋ ผ๋์ ์ด๋ํ๋ค. ๋๊ตฌ๋ ๋ฐ์๋ค์ผ ์ ์๋ ํฉ์๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋จ์ํ ์ฉ์ด ์ ์์ ๋ฌธ์ ๋ง์ ์๋์๋ค. ์ ์ฑ ๋ชฉํ, ์ ์ฑ ๊ตฌ์ฒด์ฑ, ๋์ ๊ฐ ๊ด๋ จ ๋ถ์ฒ์ ์ ์ฒด์ฑ๊ณผ ๋ถ์ฒ๋ค ์ฌ์ด์ ์์ ํผ๋ ๋ฑ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ์ฐฝ ์๊ฒฝ์ ์ ๊ด๋ จ๋ ์์ญ ์ ๋ฐ์ ๊ฑธ์ณ ์ผ๋ค์ ๋ค์ํค๊ฒ ํ๋ค. ํด๋น ๋ถ์ฒ ์ฅ์ฐจ๊ด์ด ์ ๊ฐ๊ธฐ ์ด์ค๋ผ์ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์๊ตญ+๋ ์ผ ๋ชจ๋ธ์ ์ฃผ์ฅํ๋ฉด์ ์ด๋ ๋๋ผ ์ฌ๋ก๋ฅผ ๋ฐ๋ฅผ ๊ฒ์ธ๊ฐ๋ฅผ ๋๊ณ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์๊ฐ์ ๋ด๋์ ๋ ผ๋์ด ์ผ๊ธฐ ๋ ํ๋ค.* ์ ๋ถ ๋ด๋ถ์ ์ด์ค๋ผ์์ IT ์ฐ์ ์ค์ฌ ์ ๊ทผ๋ฒ๊ณผ ์๊ตญ๊ณผ ๋ ์ผ ์ ๋ฌธํ ์ฐ์ ๋ฐ ์ ์กฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ์ ๊ทผ์ด๋ผ๋ ์๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์์ด ๋๋ฌ๋ฌ ๋ค. ์ด๋ฐ ๊ฐ๋ฑ์ ์ ๋ถ๊ฐ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ฅผ ์ฐ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ด์ ์์๋ง ์ดํดํ๋ ค ๋ ํ๋๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ์์์ ๋ณด์ฌ ์ฃผ์๋ค. ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ฅผ ๋๋ฌ์ผ ๋ณต์กํ ์์๋ค ์ ์ถฉ๋ถํ ๋ค๋ฃจ์ง ๋ชปํ๊ณ ์์๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ์ ๊ด๋ จ๋ ์ ์ฑ ์ ๋ ผ ์๋ค์ด ์ ํ์ ์ธ ์์ค์ ๋จธ๋ฌด๋ฅผ ์๋ฐ์ ์์๋ ์ด์ ๋ค. ๋๋ฌธ์ ์ด๋ค ์
* โชํ๊ตญ๊ฒฝ์ โซ์ ๋จธ๋ํฌ๋ฐ์ด๋ฐฉ์ก์ ์๋ ๋ ๊ธฐ์ฌ ์ฐธ์กฐํ ๊ฒ: http://www.hankyung.com/news/app/newsview.php?aid=2013090475861 http://news.mtn.co.kr/newscenter/news_viewer.mtn?gidx=2013111918123548693
์ฑ ๋ ๊ทธ ์คํจ์ฑ์ด ์ฝ๊ฒ ์ด์๋์ง ๋ชปํ๊ณ ์ ์ฑ ์ ์ฑ๊ณผ๋ ๋น์ฐํ ์ด๋ ๋ค ํ ๋งํ ์์ค์ ์ด๋ฅด์ง ๋ชปํ๋ค. ์ด ์ฑ ์ ๋ฒ์ญ์ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์ถฉ๋ถํ ์ธ์ํ์ง ์์ผ๋ฉด ์ด ๋ค ์ ์ฑ ์ ์ฒ๋ฐฉ๋ ์คํจ๋ฅผ ๊ฑฐ๋๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค๋ ์ธ์์์ ๋น๋กฏ๋์๋ค. ์ฐฝ์ ๊ฒฝ์ ๋ ๋จ์ํ ํน์ ์ฐ์ ์ ์งํฅ์ด๋ ์ฐ์ ์ ์ฒด์ ์ธ์์ ์ธ ๊ตฌ์กฐ ๋ณํ ๋ก ์ป์ ์ ์๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ค. ๋งํ ๊ฒ๋ ์์ด ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ ์ฐฝ์์ฑ์ด ๋ณธ ์ง์ ์ธ ์กฐ๊ฑด์ด๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๊ณ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๊ฐ ๊ฐ์ธ ์์ค์ ๋ ์ฐฝ์ ์์ด๋์ด ๋ง์ ์๋ฏธํ๋ ๊ฒ๋ ์๋๋ค. ์ด๋ค ์ฐ์ ์์ญ์์๋ ๊ธฐ์ ์กฐ์ง์ด ์ฐฝ์์ฑ ์ ์ค์ ๋น์ฆ๋์ค๋ก ์คํํด ๋ผ ๋ ๋น๋ก์ ์ฐ์ ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ํ๋ณดํ ์ ์๋ค. ์ฐฝ์์ ์์ด๋์ด๋ค์ ๊ฒฝ์ ์ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ์ฑ์ทจํจ์ผ ๋ก์จ ์ฐฝ์์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๊ตฌํํ๊ฒ ๋๋ค. ๋ค์ ๋งํด ์ฐฝ์์ฑ์ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ก ๋ ์ด๋ค์ด๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ด ์ค์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฐ์ธ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ํ์ค์ธ๊ณ์ ์ ๊ฒฝ์ ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ฑ๊ณผ๋ก ๋ง๋ค์ด ๋ด๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ด ์๋ค๋ฉด ์ด๋ ์์ ๊ฐ์ ๋ช ๋ฉธํ๋ ์์ด๋์ด์ ๊ทธ์น ์๋ฐ์ ์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ๋ฌ๋ฆฌ ๋งํด ์ฐฝ์๊ฒฝ์์ด๋ค. ์ฐฝ์๊ฒฝ์์ ๋ ์ฐฝ์ ์ธ ์ฐฝ์์ ์์ด๋์ด๋ณด๋ค ๋ ์ค ์ํ๋ค. ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ ์ฐฝ์๊ฒฝ์์ ํตํด ๊ตฌํ๋๋ค๋ ์ ์์ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ์ ํต์ฌ์ด๋ผ๊ณ ๋ ํ ์ ์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ์ด๋ฅผ ์คํํ๊ธฐ ์ํ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ์ฌ์ด ์ ์ํธ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ดํดํ์ง ๋ชปํ๋ฉด ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ ๊ตฌ์ถ๋ ์ ์๋ค๋ ์ ์ ๋ช ํํ๊ฒ ์ธ์ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฌด์๋ณด๋ค ํ์ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฑฐ๋๋ด๋ก ์์ค์์ ์ด ๋ค ์ฐ์ ์ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๋ฒ์ฃผ์ ๋์ ๊ฒ์ธ๊ฐ์๋ง ๊ณจ๋ชฐํ๋ ๊ฒ์ ์์๊ฐ ์๋ชป๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์์ปจ๋ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ฅผ ์ํด์๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ํ ๋ช ํํ ์ด ํด, ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ตฌํ์ ์ํ ๊ตฌ์ฒด์ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ๋ฒ, ์ด๋ฅผ ์ํ ๊ฒฝ์ ์ ๋ต, ์กฐ์ง ์ ์ฐฝ์๊ฒฝ์์ ์ง์ํ ์ ์๋ ์ฐฝ์์ฑ ์ ์ฑ ๊ตฌ์ฑ ๋ฑ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ ๋ ๋ค์ํ ์์๋ค์ ๋ํด ์ด์ฒด์ ์ผ๋ก ์ ๊ทผํด์ผ ํ๋ค. ์ด ์ฑ ์ ์ธ ๊ฐ์ง์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ์ด ์ฝ์ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ฒซ์งธ, ์ฐฝ์์ฑ
์ ๊ดํ ๋ช ํํ ์ ์๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ๊ฐ๋ ์ ์๊ฐ ์ ๋๋ก ์ ๋ฆฝ๋์ง ๋ชปํ๋ฉด ์ด์ ์คํ์ ๋์์๋ ์ํ์ฐฉ์ค์ ๊ฐ๋ฑ์ ๊ฒช์ ์๋ฐ ์ ์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ์๋ ํนํ ์ค์ํ๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์๋ฏธ ์์๋ ์ด์ค ์ฑ๊ณผ ํจ๋ฌ๋ ์ค, ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์์ด๋์ด๋ค์ ์๋กญ๊ณ ์๊ธฐ์น ๋ชปํ ํจํด์ผ๋ก ์กฐํฉํ๋ ๊ฒ, ํ์ ๊ณผ ๊ฐ์น์ ์กฐํฉ, ์ด์ง์ ์ฌ๊ณ ๋ฐฉ์๋ค์ ์กฐํฉ, ํฉ๋ฆฌ์ฑ ๊ณผ ๋นํฉ๋ฆฌ์ฑ์ ์กฐํฉ ๋ฑ์ ๋ณต์กํ ์๋ฏธ๋ค์ ํ๊บผ๋ฒ์ ๋ค์์ผ ์๋ค. ์ฐฝ์ ์ฑ์ ๋ณต์กํ๊ณ ์ด์ค์ ์ด๋ฉฐ ์กฐํฉ์ ์ธ ์ฑ๊ฒฉ๋ค์ ๋ ๊ฐ์ธ์ ์ธก๋ฉด๊ณผ ํจ๊ป ์กฐ์ง์ ์ธก๋ฉด์ด ๋์์ ๋ด์ฌํด ์๋ค. ์ด ์ฑ ์ ์ด์ฒ๋ผ ๋ชจ์๋๊ณ ๋ณต์กํ ์์๋ค์ด ํผ์ฌํด ์๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฐ๋ ์ ์ฌ๋ฆฌํ์์๋ถํฐ ๊ฒฝ์ํ์ ์ด๋ฅด ๊ธฐ๊น์ง ๋ค์ํ ๊ด์ ์์ ๋ถ์ํ๊ณ ์๋ค. ๋์งธ, ์ฐฝ์์ฑ์ ์กฐ์ง ๋ด๋ถ์์ ์ด๋ป๊ฒ ํ์คํ์ํฌ ๊ฒ์ธ๊ฐ ํ๋ ์ ์ ์ ์ํ๋ค. ๋นํด์ด ์ง์ ํ ๊ฒ์ฒ๋ผ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ชจ์๋๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์ด๋ ๊ฐ์ธ์ ์์ค์์์ ์ฐฝ์์ฑ ์์์ ์ด๋ฅผ ๊ตฌํํ๊ธฐ ์ํ ์กฐ์ง ์ค ์ฌ์ ๊ณผ์ ์ ์์์ ์กฐํฉ์ ๋ฌ๋ ค ์๋ค. ๊ฐ์ธ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋นํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ๊ฒฝ ์ฐ๊ฐ ๋ง์ง๋ง ์ด๋ฅผ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ํตํด ์ ๊ทผํจ์ผ๋ก์จ ๊ทธ ์๋ฏธ๋ฅผ ์ด ๋ฆด ์ ์๋ค. ์กฐ์ง์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์คํ ๊ณผ์ ์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์ ๊ทผํด์ผ ํจ๊ณผ ๋์์ ์ด์ ํ์ํ ์์์ ์ ๊ณตํ๋ ์ญํ ๋ ์ํํด์ผ ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์กฐ์ง์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ท ํ์ ๋ง์ถ์ด ๋๊ฐ ์ ์๋ค. ์ด ์ฑ ์ ์ฐฝ์์ฑ ํ์คํ ๋ฅผ ์ํ ์กฐ์ง, ํนํ ๋คํธ์ํฌ์ ์์คํ ์ฐจ์์์ ์กฐ์ง์ ์ํธ ๋ณด์์ ์ธ ์ญ๋๊ณผ, ๊ฐ์ธ ์ฐฝ์์ฑ์ ํ๋๋ก ๋ฌถ์ ์ ์๋ ์กฐ์ง์ ์ง๋จ์ ์ญ๋์ด ๋ฌด์ ์ธ๊ฐ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ ์๋ค. ์ด ์ฑ ์ ์ฐฝ์์ ๊ฐ์ธ์ด ์๋๋ผ ์์คํ ๊ณผ ์กฐ์ง ์์์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๋ค๋ ์ ์ ์ฃผ๋ชฉํด์ผ ํ๋ค. ์ ์งธ, ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฒฝ์์ ์ ์ฉํ ์ ์๋๋ก ์คํ ํ์ผ์ ์ ๊ณตํด ์ค ๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์ด๋ป๊ฒ ๊ฒฝ์ํ ๊ฒ์ธ๊ฐ์์ ํ๋ฐ ๋ ๋์๊ฐ ์กฐ์ง์ ์ฐฝ์์ ์ผ๋ก ๊ฒฝ์ํด์ผ ํ๋ฉฐ ์ด๋ฅผ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค. ๊ฒฝ์์์ ์ฐฝ์
์ฑ์ ์ ๋ต ๊ตฌ์ฑ, ์กฐ์ง ๋ณํ, ๋น์ฆ๋์ค ํ๋ก์ธ์ค์ ๋ํ ๋์์ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ ๋ฒ์ ๊ตฌ์ฑํ ๋ ์ ์ฉํ ์ ์๋ค. ์๋ก์ด ์ํ ๊ฐ๋ฐ์ด๋ ๊ธฐ์ ํ์ ์ ์ ํด์๋ ์ฐฝ์์ ๊ฒฝ์์ ์ค์ํ๋ค. ๊ฒฝ์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์๋ก์๊ณผ ์ง์์ฑ์ ๋ํ ๊ณ ์ ๊ด๋ ์ ์์ ํ ์ ์๋ ๋์ ์ ์ ๊ทผ์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํด ์ค๋ค. ์ ๋ก์ด ์์์ ๊ธฐ์กด ์์๋ค ์ฌ์ด์ ๋ชจ์๊ณผ ํจ๋ฌ๋ ์ค๋ฅผ ํ๋ฐ ๋ฌถ๊ณ ๊ด์ฉํ ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐพ์๋ผ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ์ฑ ์ด ์ ๊ณตํ๋ ์ด๋ฐ ์๋ฏธ๋ค์ ์ญ์์ ๊ฐ์ธ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ค์ํ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ์ญ์์ ์ฃผ์ ์ฐ๊ตฌ ์์ญ์ ๋ด์ค ์์ฐ ์ ๋ต, ๋ด์ค ๋น ์ฆ๋์ค, ๋ฏธ๋์ด ๊ฒฝ์ ๋ฑ์ด๋ค. ์ต๊ทผ์๋ ๋์งํธ ํ ํฌ๋๋ก์ง์ ๋ฑ์ฅ์ ๋ฐ ๋ฅธ ๋ฏธ๋์ด ๋น์ฆ๋์ค ํ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ฏธ๋์ด ์ํ๊ณ์ ๋ณํ์ ๋์ํ๊ธฐ ์ํ ๋ฏธ ๋์ด ์กฐ์ง์ ๋์ ์ ๋ต์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ ์ค ํ๋๊ฐ ๋ด ์ค ์กฐ์ง์ ์ฐฝ์์ฑ ํ์คํ๋ฅผ ๋ถ์ํ โ๋ด์ค ์์ฐ์ ์ฐฝ์์ฑ ํ์คํ์ ๊ดํ ํ์์ ๊ณ ์ฐฐ์ ์ํ ๊ธฐ์ ์ธ์ ์ฐ๊ตฌโ๋ผ๋ ๋ ผ๋ฌธ**์ด๋ค. ๋ด์ค ์์ฐ์ ์ ๋ ๋ฆฌ์คํธ๋ผ๋ ์ฐฝ์์ ๋ ธ๋์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋์ง๋ง, ์ด๋ฅผ ์กฐ์ง์ ์ ์ฐ ๊ณผ์ ์ ํตํด ํ์คํํด์ผ ํ๋ค. ์ด๋ฐ ๊ด์ ์์ ์ด ๋ ผ๋ฌธ์ ๋ด์ค ์กฐ์ง ์ ์กฐ์ง์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ถ์ํ๋ค. ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ, ๊ดํ ์ํด, ๋ค๋ฆ, ๋ค์์ฑ, ํ ์๋ฌธํ, ๋ถํ์ ์ตํฉ, ํ, ํ๋ก์ ํธ, ๋ฏธ์ ๊ฒฝ์, ๊ณผ์น๋ฐํ์ ๊ณผ์ ๋ฌธํ ๋ฑ ๋ถ์ ์ ๋ชฉ๋ค์ ์กฐ์์ ์ผ๋ก ์ ์ํ๊ธฐ ์ํด ์ญ์๋ ๋นํด์ ์ด ์ฑ ์์ ๋จ์๋ค์ ๋น๋ ค ์๋ค. ์ญ์๋ 2009๋ ๋ชฌํธ๋ฆฌ์ฌ์ ๋งฅ๊ธธ๋ํ๊ต ์์ ์์ ์ด ์ฑ ์ ์๋ค. ์ฒ ์์ ์ฐธ ์ฝ๊ฒ ์ฝํ๋ค. ์๊ธฐ ์ฝ๊ฒ ์๊ธฐ ํ ๋ง์ ์จ ๋ด๋ ค๊ฐ๊ตฌ๋ ํ๋ ์๊ฐ ์์ ์ผ๊ฐ์ผ๋ก ์ผ์๋ค. ์ฝ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ค์ ์ฝ๊ณ ์ ๋ง์๋จน๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ด
** โช๋ฏธ๋์ด ๊ฒฝ์ ์ ๋ฌธํโซ 2012๋ 8์, 10๊ถ 3ํธ, 7โผ47.
์์๊ณ , ๋๋ก ์๊ฐ์ด ๊ฐ๋ฐํด์ง๋ฉด ๋ช๋ช ์ฅ๋ค์ ๊ณจ๋ผ ์ฝ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๊ทธ๋ด ๋๋ง๋ค ์ฌ๋ฏธ๊ฐ ์์๋ค. ์ ์ด๋ ์ญ์ํํ ๋ ๊ทธ๋ฌ๋ค. ์ฑ ์ ์ฝ๊ณ ๋ ์ฝ๊ฒ ๋๋ฉด ์ฝ๋ ์ฌ๋์ ์๊ฐ์ ๊ทธ๋๋ง๋ค ๋ฌ๋ผ์ง๋ค. ์ต๊ทผ ์ด ์ฑ ์ ์ฝ์ผ๋ฉด์ ์ญ์๋ ๋ฒ์คํน ์ฐํ(busking amp)๋ฅผ ๋ค๊ณ ์ ๋ฝ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ ๊ณณ๊ณณ์์ ๋ ธ๋ ๋ฅผ ๋ถ๋ฅด๋ ์ด๋ฅธ๋ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ ๊ฐ์ ์ถ์ ์ ํจ์ ์ (Passenger)์ ์๋ ์๋(Ed Sheeran)์ ๋ ธ๋, ๊ทธ๋ค์ ๋ ธ๋ ๋ง๋๋ ๋ฐฉ์์ ์ดํดํ ์ ์์๋ค. ๋ฏธ๋ ์ด์ ๋ฏธ๋์ด ๋ฐ๊นฅ์ ์ผ๋ค์ด ์ด๋ป๊ฒ ๊ณต๋ชจํ๋์ง๋ฅผ ํ์๋ค์๊ฒ ๋ ์ ์ค ๋ช ํ ์ ์์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์น์ ์ ์น์ธ๋ค์ ์ ํ ๋ค๋ฅธ ๊ฐ๋์์ ๋นํํ ์ ์๋ ์๋ก์ด ๊ผฌํฌ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์๋ ์์๋ค. ๋์ ๋ณด์ด๋ ๊ฒ๋ค๊ณผ ๋ณด์ด ์ง ์๋ ๊ฒ๋ค, ์ ํ ๋ค๋ฅธ ๊ณณ์ ์๋ ๊ฒ๋ค, ๊ฒฐ์ฝ ํ์๋ฆฌ์ ๋๊ณ ์ด์ผ๊ธฐํ ์ ์์ ๊ฒ ๊ฐ๋ ๊ฒ๋ค ๋ฑ ์ด๋ฐ ์ก๋คํ โํ์โ๋ค์ ๋์ฌ๊ฒจ๋ณด๊ฒ ๋๊ณ ๋๋ถ ์ด ๋ ผ์ํ ์ ์๊ฒ ๋์๋ค. ์ด ์ฑ ์ ๋ฒ์ญํ๊ณ ์ ํ๋ ๋ ๋ค๋ฅธ ์ด์ ๊ฐ ์ ๋ค๋ฉด ์ด๋ฐ ๊ฒ๋ค์ด๋ค. ์์ปจ๋ ์ด ์ฑ ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ดํดํจ์ ์์ด ํ์ค์ ๋๋ฌ๋ ์๋ ๊ฐ๋ฅํ ๋ง์ ํ์๋ค ์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ฐพ์๋ด๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ ๋ค๋ ์ ์ ์ผ๊นจ์์ค๋ค. ์ฐ๊ฒฐ๋ ์ ์๋ ๊ฒ๋ค๋ผ๋ฆฌ ์ฐ๊ด์ง์์ผ๋ก์จ ์ฐฝ์ ์ฑ์ด ๋๋ฌ๋๋ค๋ ์พ์ฌ๋ฌ(Koestler)์ ์ด์ค ์ฐ๊ด(bisociation) ๋ ผ๋ฆฌ๋ฅผ ๋น ํด์ ์ด ์ฑ ์ ๋ง์ ๋ ผ์๋ค์ ์ด๋์ด ๊ฐ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ผ๋ก ์ฑ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ํนํ ๋นํด์ด ์ฐฝ์์ฑ์ ์๋ฏธ์ ๋งฅ๋ฝ์ ์์ ์ ํตํด ์ง์ด๋ด๊ณ ์ ํ ๋ค๋ ์ ์ ์ฃผ๋ชฉํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ด๋ ์๋ก ์์ ๋ง์ง๋ง ์ฅ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ์ผ๊ด๋๊ฒ ๋ณด์ฌ ์ฃผ์ง๋ง ๋์ฌ๊ฒจ๋ณด์ง ์์ผ๋ฉด ์ฝ๊ฒ ๊ฐ๊ณผํ ์ ์๋ค. ๋ง์ ์ฌ๋๋ค์ด ์ง์ ํ๋ฏ์ด ์ ํ์ ํ๋ช ๊ฐ ์คํฐ๋ธ ์ก์ค์ ์ฐฝ์์ ๋ ธ๋ ฅ๋ค์ ์ธ๋ฌธํ๊ณผ ์์ ์ ๋ํ ์ธ์์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ฒ๋ค์ด๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ์๋ก์์ ๊ตฌ์ฑ ์ฃผ์ฒด๋ ํ ํฌ๋๋ก์ง๋ผ๋ ๊ฐ์์ ์ธ ๊ณผํ์ ๋ ธ๋ ฅ ๋ค์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ์๋ก์์ ์๋ฏธ๋ฅผ ํ์ค ์ธ๊ณ์์ ๊ตฌํํ๋ ๊ฒ์ ํ ํฌ ๋๋ก์ง๋ ๊ณผํ์ด ์๋๋ผ ์ด๋ฅผ ์ดํดํ๋ ๋์ด๋ค. ๊ทธ ๋์ ๋น๊ฐ์์ ์ด๊ณ
์ฃผ๊ด์ ์ธ ์ธ๊ณ ์ดํด์ ๋ฐฉ์์ด๋ค. ๊ณผํ์ ๊ทผ๊ฑฐํ ํ ํฌ๋๋ก์ง๋ฅผ ์ฐฝ์์ฑ ์ ์์ฌ๋ฃ๋ผ๊ณ ํ๋ค๋ฉด ์์ ์ ์ด๋ฅผ ํน์ ํ ํ์ค๋ก ์ฃผ์กฐํ๋ ํ๋ ์์ด ๊ณ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ์ด ์ฑ ์ ๋ฏธ์ , ์ฐ๊ทน, ๋ฌธํ, ์ฌ๋ฏธํ์ ๋ฌผ๋ก ์ํ, ๊ด๊ณ ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ์ฃผ๊ด์ ๊ฒฝํ๊ณผ ์ธ์์ ํตํด ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฐฝ์ถํ๋ ์ธ๋ฌธํ๊ณผ ์์ ํ์๋ค์ ๋ด์ธ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ค๋ช ํ๊ณ ์๋ค. ์ด ์ฅ๋ฅด๋ค์ ํ๋ง๋๋ก ๊ฒฝํ์ฌ์ ์์ญ๋ค์ด๋ค. ๊ฒฝํ์ฌ๋ ์๋น์๊ฐ ์ํ์ ์๋นํ ์ด ํ์์ผ ๊ทธ ๊ฐ์น๋ฅผ ํ๊ฐํ๋ ์ํ์ด๋ค. ์ด๋ค ์ํ์ ๋ํ ๊ฒฝํ์ ์ฃผ๊ด์ ์ด๊ณ ๋์๊ฐ ๊ณผ๊ฑฐ์ ๊ฐ๋ณ์ ๊ฒฝํ์ ๋ฐ๋ผ ๊ทธ ์๋น๊ฒฝํ์ ๋ฌ๋ผ์ง๋ค. ์ฐฝ์ ์ฑ์ ์ดํดํ๋ ํต๋ก๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ์์ฌ๋ฃ๊ฐ ์๋๋ผ ์ด๋ฅผ ์ดํดํ๋ ์ฃผ๊ด ์ ๊ฒฝํ์ด์ด์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด ๋นํด์ ๋ ๋ค๋ฅธ ์ฃผ์ฅ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ดํดํ ์ ์๋ ๋ ํนํ ์๊ฐ์ ๋ฐฐ์ธ ์ ์๋ค. ์ด์ง์ ์ธ ์์๋ค์ ๋ง์ด ๋์ํ๊ณ ์์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ์ด ์ฑ ์ ๋ถ ๋ช ํ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์๋ง์ ๋ ผ์์ ๋ ผ๋๋ค์ ์ ๊ณตํ์ง๋ง ์ด๋ค ์ฌ์ด์ ํํ์ ์๋ํ๊ณ ์ ํ์ง ์๋๋ค. ์๋ก ์์๋ถํฐ ๊ทธ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ถ๋ช ํ๊ฒ ๋๋ฌ๋ ์๋ค. ์ด ์ฑ ์ ํค์๋๋ค์ ๋์ดํด ๋ณด๋ฉด ์ ์๊ฐ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ดํ ๋ ผ์๋ฅผ ์ด๋๋ก ๋๊ณ ๊ฐ๋ ค๋์ง ๊ธ๋ฐฉ ์ ์ ์๋ค. ํ๋ก์ธ์ค ๊ธฐ๋ฐ ์ฐฝ์์ฑ(process-based creativity), ์ตํฉ์ ์ฌ๊ณ , ์ ์ฝ์ ์์ฉ(within constraints), ํ(team), ์ฐ๊ฒฐ, ํฐ ๊ทธ๋ฆผ ๋ณด๊ธฐ(seeing the big pictures), ๊ธด์ฅ, ์์คํ , ๊ด๋ฆฌ, ์ง์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ, ๊ฒ์์ ๋ฃฐ, ํจํด, ์ ๋ต, ๊ฐ ๋ฐฉ ์์คํ , ์กฐ์ง ๋ณํ, ๋ง์ผํ , ์๋น, ๋ฌธํ ์ฐ์ ๋ฑ๋ฑ์ ๊ฐ๋ ๋ค์ ์ฐฝ์์ฑ ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ฒฝ์์ ํตํด ํ์คํ์์ผ์ผ ํ๋ ๋์์ด๋ผ๋ ์ ์ ์ค๋ํ๋ ค ๊ณ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ ์ค๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๋นํด์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฒฝ์๊ณผ ๊ฒฝ์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ํตํด ์ฐฝ์์ฑ์ ์ดํดํ๋ ค๊ณ ํ๋ ๋ถ๋ช ํ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ-์์ -๊ฒฝ์์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋ ๋นํด์ ๋ ํนํ ๋ ผ๋ฆฌ ์ ๊ฐ ํ๋ ์ ์ ๊ทธ์ ๋ ํนํ ์ด๋ ฅ๊ณผ ๊ด๋ จ ์์ด ๋ณด์ธ๋ค. ์๊ฐ์ด๊ธฐ๋ ํ ๋นํด์ ๋ฐธ๋ฃจ
๋ํฑ์ค๊ทน๋จ(Balloonatics Theatre Company)์ ๋ฐฐ์ฐ์ด์ ์ด์์ฑ ์์ ๋ฅผ ์ง๋๊ณ , ๋ฐ๋ ์จ์คํธ๋ฏผ์คํธ์์ ํ์ํ์ ์์ ๋ฐ์ ์์ํ ์์์ผ๋ก ํ๋ํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ด๋ฐ ๊ฒฝ๋ ฅ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ผ๋ก ๋นํด์ ๋ฌธํ ์ฐ์ ์ ๊ฒฝ์๊ณผ ์ ์ฑ ์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ฉด์ ์ด๋ฅผ ๊ฒฝ์ํ์ ์ด๋ก ์ผ๋ก ์ค๋ช ํ๊ณ ์ ํ๋ค. ๋นํด์ ์ด ๋ฐ ์ ์ฅ์ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ฅผ ๋ฌธํ ์ฐ์ ๊ณผ ๋ฏธ๋์ด ์ฐ์ ๋ฑ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ ๊ทผํ ๋ ์๊ตญ์ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ์ ํน์ฑ์ ๊ทธ๋๋ก ๋ณด์ฌ ์ค๋ค. ๊ทธ๋ 2013๋ ํ์ฌ International Journal of Cultural Policy์ ํธ์ง์์์ ๋งก๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ฆญ๋ํ๊ต ๋ฌธํ์ ์ฑ ์ฐ๊ตฌ์ผํฐ(Centre for Cultural Policy Studies) ํ๊ณผ ์ฅ์ผ๋ก ์ฌ์งํ๊ณ ์๋ค. ์ด ํ๊ต์์ ๊ทธ๋ 1999๋ ์ โ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ๋ฏธ๋์ด ๊ธฐ์ (Creative and Media Enterprises)โ ์์ฌ๊ณผ์ ์ ๊ฐ์คํ๊ณ 2011๋ ๊น ์ง ์ด ๊ณผ์ ์ ์ฑ ์์๋ฅผ ์ญ์ํ๋ค. ๊ทธ ์ ์๋ ์๋ฆญ๋ํ๊ต ๋น์ฆ๋์ค์ค์ฟจ ๊ณผ ์ฝํํ๊ฒ ๋น์ฆ๋์ค์ค์ฟจ์์ ๊ฒฝ์๊ณผ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ฃผ์ ๋ก ํ ๋ค์ํ ์ ํฌ์์ ์ด์ํด ์๋ค. ๊ทธ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฒ ์ ํ ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ๊ฒฝ์ ์ฌ์ด์ ์ฐ๊ณ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๋ ๋ฐ ์ด ์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ ์ ํต์ ์ธ ๊ฒฝ์ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ฌผ๋ก ์ด๋ฅธ๋ฐ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌ๋ ๋ฌธํ ์ฐ์ ์์ญ์ ๋ํ ๋์ ์ ์ธ ์ธ์์ ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋ฐ๊ณ ์๋ค. ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๊ดํ ๊ธฐ์กด์ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๋ ๊ฐ์ง ๊ฒฝํฅ์ ๋ค ๋ค. ํ๋๋ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๊ตฌ์กฐ์ ์์, ์ฆ ์ฐ์ ๊ตฌ์กฐ์ ์ธก๋ฉด์ ๊ด์ฌ์ ๋ ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ๊ฐ์ธ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฐํํ ์ ์๋ ๊ฐ๋ณ์ ์์ ๋ค๋ก๋ถํฐ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ค์์ฑ์ ์ฐพ๊ณ ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฐ๋ณ์ ์ธ ๋น์ฆ๋์ค ์์ดํ ์์ค์์ ์ดํดํ๊ณ ์ ํ๋ค. ์ ์๋ฅผ ๊ฑฐ์์ ์ ๊ทผ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค๋ฉด ํ์๋ ๋ฏธ์์ ์ ๊ทผ์ด๋ผ๊ณ ํ ๊ฒ ๋ค. ๋นํด์ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์์ ์ค๊ฐ ์ง๋์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ค. ๋ฉ์กฐ ์์ค์ ์ ๊ทผ ์ด ์์์ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ณธ๋ค. ์ด๋ฐ ์ ๊ทผ์ ์ค์ํ ์ ์ ๋ ๋ฌธ์ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ฏธ๋์ด ์ฐ์ ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฌธํ ์์ญ์์ ๊ฒฝ์์ ์์ค์ ๋๋จ
ํ ์ด์ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐฝ์์ ๋ ธ๋์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ๋ฌธํ ์ฐ์ ์ ์ด๋ค ์ ์ฐฝ์์ฑ์ด ๊ฐ๊ณ ์๋ ๊ฐ๋ณ์ ์ด๊ณ ์์ธกํ๊ธฐ ์ด๋ ต๊ณ ๋นํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ์์ ๋๋ฌธ์ ํฉ๋ฆฌ์ ๊ฒฝ์๊ณผ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฉ๋ค๊ณ ๋ณธ๋ค. ๋ฌธํ ์ฐ์ ์ ์์ฐ๊ณผ ์ด์ ๋ํ ๊ฒฝ์์ ์ฐฝ์์ ์ด์ด์ผ ํ์ง๋ง, ๋์์ ์กฐ์ง์ ์ด๊ณ ์๊ณ ์ ์ด๋ฉฐ ํฉ ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผ ํ๋ ๊ณผ์ ๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ ๊ฐ ๋จํ์ง ์๋ค. ๋นํด์ ์ฐฝ์์ฑ ๊ตฌ์ฑ ๊ณผ์ ์ด ๋ณต์กํ ๋ฟ ์๋๋ผ ๊ทธ ์ํ๋ ๋ค์ํ๋ค๊ณ ๊ฐ์กฐํ๋ค. ๋ฐ๋ก ์ด ์ง์ ์์ ๋นํด ์ฐ๊ตฌ์ ํน์ง์ด ๋๋ฌ๋๋ค. ๊ทธ๋ ์ฐฝ์์ฑ ๊ตฌ์ฑ์ ์กฐ์ง์ ์์ฑ๊ณผ ๋ณต์ก์ฑ์ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฐฝ์ ์ฑ์ด ์ฒ์ฌ์ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์กฐ์ง์ ์ผ๋ก ๋ง๋ค์ด์ง๋ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ์ ์ ์ดํด ํด์ผ ํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ์ด์ ํ์คํ๋ผ๋ ์ผํ ์๋ก ๋ชจ์๋๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์ด๋ ์์๋ฅผ ๋์์ ๋ค๋ฃจ์ง ์์ผ๋ฉด ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ตฌ์ฑ์ ์ด๋ ต๋ค ๊ณ ๋ณธ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐฝ์๊ฒฝ์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ฐ๊ฒฌ์ด ์๋๋ผ ์ฐฝ์์ฑ์ ํ์คํ์ ๋ฐฉ์ ์ ๋์ด์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฐ ์ ์์ ๋นํด์ ๋ ผ์๋ ์กฐ์ง ์ด๋ก ์ ์ ๊ทผ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ์ฐฝ์๊ฒฝ์์ ์กฐ์ง ๊ตฌ์กฐ, ์กฐ์ง ๋ฌธํ, ์ ๋ต, ๋ง์ผํ ๋ฑ ๊ฒฝ์ํ์ ๋ถ์ํ๊ณผ ์ ๋ชฉ์์ผ ๋ ผ์ํ ์๋ฐ์ ์๋ ๊ฒ๋ ์ด๋ฐ ์ด์ ์ ์๋ผ๊ณ ํ๊ฒ ๋ค. ์์ ๋ฐํ๋ฏ์ด ์ญ์๋ ๋ด์ค ์กฐ์ง์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ดํ ๋ ผ๋ฌธ์ ์ฐ๋ฉด์ ๋ง์ ๋ถ์ ์ ๋ชฉ๋ค์ ์ด ์ฑ ์์ ๋น๋ ค ์๋ค. ์ด ๋ ผ๋ฌธ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ค์์ฑ ์ผ๋ก ์กฐ์์ ์ ์ํด ์ ๊ทผํ๋ค. ๋ค๋ฅด๊ฒ ์ฌ๊ณ ํ๊ธฐ๋ผ๋ ๊ฐ๋ ์ ์ด์ ์ ๋ง ์ถ์ด ๋ด์ค ์์ฐ ๊ณผ์ ์์ ๋ ๋ด์ค ์กฐ์ง์ ์ด์ ํํ์์ ๋ํ๋๋ ๋ค๋ฅด ๊ฒ ์ฌ๊ณ ํ๊ธฐ์ ๊ด๋ จ๋ ํ์๋ค์ ๋ถ์ํ๋ค. ๋นํด์ด ์ด ์ฑ ์์ ๋ ผ์ํ๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ํ์คํ๋ฅผ ์ด์งํ๋ ์์์ ์ด๋ฅผ ๊ฐ๋ก๋ง๋ ์์๋ค์ ํ์ ํ๊ณ ์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ ผ๋ฌธ์์ ์ญ์๋ ๋นํด์ ๋ ผ์๋ฅผ ํฌํจํด, ๋ค์ํ ์ด ๋ก ์ ๋ ผ์๋ค์ ํ ๋ก ํ๋ค. ๊ทธ์ค์์ ์ค์ํ๊ฒ ๋ค๋ฃจ์๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์น์ผํธ ๋ฏธํ์ด(Csikszentmihalyi)์ ์กฐ์ง ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ดํ ๋ ผ์์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์
ํ์คํ์ ๊ด๋ จํด ์ดํดํด์ผ ํ๋ค๊ณ ์ง์ ํ๋ฉด์ ๊ฒฝ์์ ์ฐฝ์์ฑ, ์ฐฝ์์ฑ ์ ๊ฒฝ์์ ๊ทธ๋ ๊ฒ ๊ฐ์กฐํ๋ ๋นํด์ด ์กฐ์ง์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ดํ ์น์ผํธ๋ฏธํ ์ด(1988/ 1994)์ ๋ ผ์๋ฅผ ์ข ๋ ์์ธํ๊ฒ ๋ค๋ฃจ์ง ์์๋ค๋ ์ ์ ์์ฌ์ ์ผ๋ก ๋จ๋๋ค. ์กฐ์ง-์์ญ-์ฌ๋์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ์กฐ์ง์ ๊ตฌํ์ ์ ํ ๋ ผ๋ฆฌ๋ ํนํ 4์ฅ์ ๋ด์ฉ์ ๋ณด๋ค ๊ตฌ์ฒดํ์ํฌ ์ ์์์ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ณธ ๋ค. 5์ฅ์ ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ์ ๋ต ๊ตฌ์ฑ์ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๋ ผ์ํ๋ ๋ถ๋ถ์ ๋ฏผ์ธ ๋ฒ๊ทธ (Mintzberg, 1989/ 1994)์ ์ ๋ต ๊ฐ๋ ์ ๋ง์ด ์์กดํ๊ณ ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ ์ญ์๋ ๋ฏผ์ธ ๋ฒ๊ทธ๊ฐ ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ค๋ช ํ๋ ์ ๋ต ๊ตฌ์ฑ์ ๊ตฌ์ฒด์ ๊ณผ์ ์ ์ข ๋ ์์ธํ๊ฒ ๋ ผ์ํ์ผ๋ฉด ํ๋ ์๊ฐ์ด ๋ค์๋ค. ๋นํด์ด ๋ฏผ์ธ ๋ฒ๊ทธ์ ์ ๋ต ์ด๋ก ์ด ์ ์ถฉ์ ์ธ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ค๋ช ํ์ง๋ง ์ด๋ ๋ฏผ์ธ ๋ฒ๊ทธ๊ฐ 10๊ฐ์ ํ ํ ์ฌ์ด์ ์กฐํฉ์ด ํ์ํ๋ค๋ ๊ฐ๋จํ ์ธ๊ธ๋ง ๋์ฌ๊ฒจ๋ณธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ค. ์ฌ์ค ๋ฏผ ์ธ ๋ฒ๊ทธ์ ๋ง์ ๋ ผ์๋ค์ ๋นํด์ด ์ ์ํ ๊ฒ์ฒ๋ผ ์ ๋ต ๊ตฌ์ฑ์ ๊ณผ์ ๊ณผ ๊ทธ ๋ก๋ถํฐ ์ป์ด์ง๋ ์ฐฝ๋ฐ์ ํจํด์ ๊ฐ์กฐํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฐ ์ ์์ ๋ฏผ์ธ ๋ฒ ๊ทธ์ ์ ๋ต ๊ตฌ์ฑ ๊ณผ์ ์ ๊ดํ ๋ ผ์๋ค์ ์ฐธ๊ณ ํ๋ฉด ์ด ์ฅ์์ ์ด์ผ๊ธฐํ๊ณ ์ ํ๋ ๋ฐ๋ฅผ ๋ณด๋ค ํ์คํ๊ฒ ์ ๋ฌํ ์ ์์์ผ๋ฆฌ๋ผ๊ณ ๋ณธ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ๋ถ๋ถ์ ๋ํด ๋นํด์ ๋ณด๋ค ์์ธํ ๋ ผ์๋ฅผ ๋ค๋ฅธ ์ฑ ์์ ์ ์ํ๋ค. ๋นํด์ด ์คํ ํ ์ปค๋ฐ์ค์ 2010๋ ์ ๊ณต๋ ์ ์ ํ ๓ฐก๓ฐก์ฐฝ์์ ์ ๋ต(Creative
Strategy)๓ฐก๓ฐก์์ ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ์ ๋ต์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ง์ค์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฃจ๊ณ ์๋ค. ๋ฏธ์ง ํ ๋ถ๋ถ์ ์ด ์ฑ ์ ํตํด ๋ณด๊ฐํ ์ ์์ผ๋ฆฌ๋ผ ๋ฏฟ๋๋ค.
์ถ์ฒ์ฌ
ํ๊ธฐ์ฐ์ ์ฌํ์ ๊ณต๊ณต ์ ์ฑ ์ ์ด๋๋ ํต์ฌ ์ถ๋๋ ฅ์ผ๋ก์ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๊ฐ ๋ ์ด ์ค์ง์ ์ผ๋ก ๋ฑ์ฅํ ์๊ธฐ๋ 1997๋ ๋ด ๋ ธ๋๋น์ด ์ ๊ฑฐ์์ ์น๋ฆฌํ ๋ ๋ฌด๋ ต์ด์๋ค. ๋ ธ๋๋น ์ ๊ถ์ด ๋ค์ด์๋ฉด์ ์๋ก ์ด๋ฆ์ ๋ฐ๊พผ โ๋ฌธํ๋ฏธ๋ ์ด์ฒด์ก๋ถโ์ ์ฅ๊ด์ ์๋ช ๋ ํฌ๋ฆฌ์ค ์ค๋ฏธ์ค(Chris Smith)์ ์ฃผ๋ํ์ ์ฐฝ ์์ฐ์ ์ ์ ์ ๋ถ๊ฐ ๊ฐ์กฐํ๋ ์ ์กฐ๋ก ๊ธ์ํ๊ฒ ์๋ฆฌ๋งค๊นํ๋ค. ์ฐฝ์์ฐ์ ์ด ๋ฑ์ฅํ๋ฉด์ ๋ฌธํ๋ ๊ทธ์ โ์ข๊ตฐโํ๋ ์ ๋์ ์ค์์ฑ๋ง ๊ฐ์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ดํด๋์ด์๋ ์ค๋ ํต๋ ์ ํ๊ธฐ๋์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ํ์ ์ ๊ตญ๊ฐ์ ๋ฌธํ์ ํ์์๋ง ๊ธฐ์ฌํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์ ์ ์ค์ํด์ง๊ณ ์ ๋ ๊ฒฝ์ ์ ๋ณต์ง์ ๋ํ ๊ธฐ์ฌ๋ ํฌ๋ค๋ ๋ฏฟ์์ด ์ด๋ฅผ ๋ฌด๋๋จ๋ ธ๋ค. ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ํต์ ์ํ, ์์ , ๋์์ธ, ํจ์ ๋ฑ์ ์ผ์ปซ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ด ํด๋์ด ์์ง๋ง ์ด์ ๋ ์ ์๊ถ, ํนํ๊ถ, ์์ฅ๊ถ ๋ฑ์ ํํ๋ก ์ง์ ์ฌ์ฐ ๊ถ์ ์ฐฝ์ถํ๊ณ ์๋ค. ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ํต์ฌ์๋ ์ค์ง์ ์ธ ๊ฒฝ์ ์ ๊ฐ์น๊ฐ ๋ด ์ฌํด ์๋ค. ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๋์๊ฐ ๊ณ ๋์ ์๋ จ๋ ์ง์ ๋ค์ ์ฐฝ์ถํด ์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์๋ง์ ์์ญ๋ค์ ์ ์ฉํ ์ ์๋ ํ์ ์ ์ฌ๊ณ ์ ์ง์์ ํ์ฐ ์์ผ ์๋ค. ์ปดํจํ ์ด๋ ์์ง๋์ด๋ง๊ณผ ๊ฐ์ ๋ง์ ์์ญ๋ค์ ์ญ์ฌ์ ์ผ๋ก ์ ํ ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ์ฐ๊ด์ด ์๋ ๋ถ์ผ๋ก ์ฌ๊ฒจ์ ธ ์์ง๋ง ์ด๋ค ์์ญ๋ค์๊น์ง ์ฐฝ์์ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณ ์๋ค. ๋ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๊ฐ๋ ์ด ๋ฐ์ ํ๋ฉด์ C. P. ์ค ๋ ธ(C. P. Snow)๊ฐ ์ค๋ซ๋์ ์ฃผ์ฐฝํด ์๋ โ๋ ๊ฐ์ ๋ฌธํโ์ ๊ดํ ์ผ์ผ๋ฌต ์ ์๊ฐ์ด ์์ ๋์๋ค***.
xiv
์ด๋ฐ ๋ฐ์ ์ ์ง๋ 20์ฌ ๋ ๋์ ๋๋ ์์ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๊ถ๋ ฅ์ ์ฐจ์งํ๋ ๋ณด์๋น ์ ๊ถ์ ์ฅ๊ด๋ค๊ณผ ์น๋ฌ์๋ ์์ธํ ๋ ผ์์ ์๋๋ฅผ ์ง๋์จ ์ฐ๋ฆฌ ๋ค๋ก์๋ ๋๋จํ ํ์ํ ์ผ์ด๋ค. ์ด ๋ ผ์์ ํต์ฌ์ ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ๋ฌธํ์ ์ค ์์ฑ์ ๋จ์ํ ์ด๊ฒ์ด ์ฆ๊ฑฐ์๊ณผ ๊ณ๋ชฝ์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ฐ๋ง ์๋ ๊ฒ์ด ์๋ ๋ฉฐ, ๋น๊ฐ์์ ์ํ๋ค์ด ๊ฒฝ์ ์ ํ๋ถ๊ตฌ์กฐ์ ์ค์ง์ ์ธ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๋ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ ๋ฐ์๋ ์ฐพ์๋ณผ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด์๋ค. ์๋ก์ด ์์ด๋์ด๋ฅผ ์์ ํ๊ณ ํ๋ ฅ์ ๋ถ์ด๋ฃ๊ธฐ ์ํ ์์ง์๋ค ์ ์ ์ผ๋ถ ์ ์ฑ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค๊ณผ ๋นํ๊ฐ๋ค์ ์ด์ด์๊ฒ๋ ํํฉ๋๊ณ ๊ณผ์ฅ๋ ๋ง ๋ค์ ์์ ๋์ด๊ฐ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ตํ ์๊ณ ์๋ฏ์ด ์ฐฝ์์ฐ์ ์ด ์ ์กฐ์ ๊ฒฝ์ ๋ฅผ ๋์ฒดํ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ์ฃผ์ฅ์ ์ ๊น์ด๋๋ง ๋์ด๊ฐ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ฅผ ์ ๋ก์ด ์ง์๊ฒฝ์ ์ ํ ๋ถ๋ถ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ ์ฌ๋๋ค์ ๊ทน๋จ์ ์ผ๋ก ์ฝ์ผํฐ ๊น์ง ์ฐฝ์์ฐ์ ์ผ๋ก ์ดํดํด ์๋ก์ด ์ง์๊ฒฝ์ ์ ํ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก ํฌํจ์ํฌ ๊ฒ์ ์ข ์ฉํ๋ค. ๋งํ ๊ฒ๋ ์์ด ์ด๋ฐ ์ฝ์ผํฐ๋ค์ ์ ์๋๋ง ์๊ตญ ๋ด ํน ์ ์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ ๋ค์ ํ๋ฐ ๋ฌถ๋ ํตํฉ์ ์ญํ ์ ํด ์ค๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง ์ด๋ฅผ ์ฐฝ ์์ฐ์ ์ ์์ญ์ ํฌํจ์ํค๋ ๊ฒ์ ๋ถ๋ช ํ ์ต์ง๋ค. ๋ฌผ๋ก ์ ํต์ ์ธ ์ ์กฐ ์ฐ์ ์ด ์ ํด๊ธฐ์ ์ ์ด๋ค์๋ค๋ ๊ฒ์๋ ์ด๋ก ์ ์ฌ์ง๊ฐ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ค๋์ ์ ์ด๋ฏธ ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ตฌ์ถํด ์๊ณ ์ ์ ๋น๋ ์ด ์จ ์ ์กฐ์ ์์ญ์ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ด ๋์ ํ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ์๊ฐ์ ์ฌ๊ฐํ ๊ณ ๋ฏผ ์์ด ๋๋ฌด ์์ ๋๊ฐ ์๊ฐ์ด์๋ค. ์ญ์ผ๋ก ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๊ฐ๋ ์ ์ ํ ๋ฐ์๋ค์ด๋ ค ํ์ง ์๋ ์ฌ๋๋ค๋
*** ์ญ์ ์ฃผ: โ๋ ๊ฐ์ ๋ฌธํโ์ ๊ฐ๋ ์ ์๊ตญ์ ๊ณผํ์์ด์ ์์ค๊ฐ์ธ C. P. ์ค๋ ธ๊ฐ 1959๋
๋ฆฌ๋ ๊ฐ์ข(Rede Lecture)์์ ํํ๋ ์ ๋ช ํ ๊ฐ์์ ์ฒซ ์ ๋ชฉ์ด๋ค. โ๋ ๊ฐ์ ๋ฌธํโ์ ์ฃผ์ ๋ ์๊ตฌ ์ฌํ ์ ์ฒด์ ๊ฑธ์ณ ๋ํ๋๋ ์ง์ ์ถ์ ์ด๋ฆ๋ง ๋จ์ ๊ณผํ๊ณผ ์ธ๋ฌธํ์ ๋ ๋ฌธํ๋ก ๋๋ ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ ์ด๋ฐ ๊ตฌ๋ถ์ด ์ธ๊ณ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋ ๋ฐ ์ฃผ์ ๊ฑธ๋ฆผ๋๋ก ์์ฉํด ์๋ค ๊ณ ๋ณด์๋ค.
xv
์์๋ค. ์ด๋ค์ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ค์ง์ ์ด๊ณ ์ง์๊ฐ๋ฅํ ์ฐ์ ์ ๋ต์ ๋ฐ์ ์ํค๊ธฐ ์ํ ๋์ ๊ฐ์ด๋ฐ ๊ฐ์ฅ ์์ฝ๊ณ ํธ๋ฆฌํ ์ ํ์ผ๋ก ์ดํดํ๋ค. ์ ํต ์ฐ์ ์ ์ ํ๋ จ๋ ์๋ง์ ๋จ์์ ์์์ ์ฌ์๋ค์ ์ํด ๊ทธ ์ ํ์ ์ธ ์ด ๋ฏธ์ง๊ฐ ๋ง๋ค์ด์ก๋ค. ์ ํต ์ฐ์ ์ ๋ ๋ฐ์น๋, ์ ํ๋ จ๋ ์ด ์ธ๋ ฅ๋ค์ ์ถฅ ๊ณ ์ต๊ธฐ ๋จธ๊ธ์ ์๊ฐ์ ์๋ฒฝ์ ๋ซ๊ณ ์์นจ 7์ ์ฌ์ด๋ ์ด ์ธ๋ฆฌ์ ๋์๋ฝ ์ ๋ค๊ณ ์ ์กฐ์ ์ฒด์ ๊ณต์ฅ ๋ฌธ์ ํฅํด ํ๋ณตํ ์ผ๊ตด๋ก ์ง๊ตฐํด ๋ค์ด๊ฐ๋ค. ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์์ฝ๊ฒ ์๊ฐํ๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ด ์ ํต ์ฐ์ ์ ์ ์ฐ๋ค์ด ๊ฐ๊ณ ์๋ ๋๋ชฉ๋ค์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋๋ ๊ธฐ์กด ์ฐ์ ์ ์์ ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ซ๋ค๊ณ ์๊ฐ ํ๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ๋ฏธ๋์ ๋ํ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์๊ฐ๋ค์ด ์๋ก ๊ด์ฌ์ ๋ฐ์ผ๋ ค๊ณ ๋ค ํฌ๋ ์์ค์, ์ธ๊ณํ๋ ๋์์์ด ์ง์น์ง๋ ์๋ ํ๊ตฐ์ ๊ณ์ํด ๋๊ฐ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธํฐ๋ท์ ๊ฒฝ์ ์ , ๋ฌธํ์ , ์ฌํ์ ๋ณํ์ ํต์ฌ ๋๊ตฌ๋ก ์์ ์ ์์์ ๋ง๋ค์ด ๋๊ฐ๊ธฐ ์์ํ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ๋จ์ผ๋ก์จ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ด ์ฃผ์ฅํ ๋ ๋ ผ์๋ค์ด ๋จ์ํ ์ง๋๊ฐ๋ ํ๋์ ์ ํ์ด๋ผ๊ฑฐ๋, ์ฒ ๊ฐ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ํต ์ ์ธ ์ ์กฐ์ ์ด ๊ฐ์ ๋ ํํ๋ฅผ ๊ฐ์ถ๊ณ ๋ฐ๊ฒฉํด ์ค๋ฉด ์กฐ๋ง๊ฐ ๋์ฒด๋ ๋์ ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ ๊ฒ์ด ์ ์ ์ด๋ ค์์ง๊ณ ์๋ค. โ์ฐฝ์๊ฒฝ์ โ๋ผ๋ ์ฉ์ด๋ ์ฐฝ ์์ฐ์ ์ ๊ฐ๋ ์ ๋ํ ๋ฐ๊ฐ์ ์ค์ด๋ ๋ฐ ํฐ ๋์์ด ๋์๋ค. ์ฐ์ ์ ๋ฏธ ๋์ ๋ํ ์ด ๋ ๊ฐ์ ๋น์ ์ด ์ฌ์ค ํต์ฌ์ ์์ด ์์ ํ๊ฒ ์๋ก ๋ณด์๋๋ค ๋ ์ ์ด ๊ฐ์๋ก ๋ถ๋ช ํด์ง๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ง์ ํ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๊ฐ๋ ์ ๋ น์ ์๋ ํ์์ฑ์ ๋ช๋ช ํนํ๋ ์ง์ ์ฌ ์ฐ๊ถ์ ํ์์ ํตํด ์๊ตญ์ ์ฐ์ ์ ์ฑ ๊ณผ ๋ฌธํ ์ ์ฑ ์ ์๋ก์ด ํ๋ ฅ์ ๋ถ ์ด๋ฃ์ด ์๋ค. ๋ ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ํ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ์ด ๋๋ ๋ ผ๋ฆฌ๋ค์ ๋ณด๋ค ํญ๋์ ๋ ผ์๋ค์ ๊ฑธ์ณ ๋ํ๋๋ ์ ์ฑ ์ ์งํ์ ํ ๋ถ๋ถ์ ํ์ฑํ ์ ์๋ค๋ ์ ์ ํ์ธ์ํค๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋์๋ค. ์ด๋ ์๊ตญ์์๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์๊ตญ์ ๋ ์ด ๋ค๋ฅธ ๋๋ผ๋ค์์๋ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง์๋ค. EU์ โ๋ฆฌ์ค๋ณธ ์ด์ ๋คโ****๋ ์ง์
xvi
๊ฒฝ์ ์ ํ์ฑํ๋ผ๋ ๊ฐ๋ ์ ๊ทผ๊ฑฐํด ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ด ์ด์ ๋ค ์ญ์ ์๊ตญ ์ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ๋ฐ์ ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ด ๋์๋ ์ด๊ธฐ์ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ์ ๊ดํ ๋ ผ์๋ค์ ํ์ ์ ๋ฐ๊ฐ ํฌ๋ค. ์์ด๋ฌ๋ํ๊ฒ๋ ์ด๋ฐ ๋ฐ์ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์น๋ฉด์ ๊ทธ์ ๊น์ง๋ ์๋ฌด๋ฆฌ ์ ์ค๋ช ํด๋ ๋ชจํธํ๊ฒ ๋ณด์๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฐ๋ ์ ๋ถ๋ช ํ๊ฒ ์ค๋ช ํ๋ ๊ฒ ์ด ์ ์ ๋ ์ด๋ ต๊ฒ ๋์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฐ์ธ์ ์ธ ์ด๋ง ๋๋ ์ฒ์ฌ์ฑ๊ณผ์ ์ฐ๊ฒฐ์ ํตํด ๋ฐฐํ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ๋ ์ ์ ํ์ธํ ๊ฒ ์ ์์ฌ์ ์ฌ์ง์๋ ํฐ ์ง์ ์ด์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฐ์ธ์ ์ฒ์ฌ์ฑ๊ณผ ์ฐ๊ฒฐํด ์ดํดํ๋ ค๋ ํ๋๋ ์ ํต์ ์ธ ๋ญ๋ง์ฃผ์ ๋ชจ๋ธ๋ก ์ค๋ซ๋์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ดํ ์ด๋ก ์ ์ง๋ฐฐํด ์๋ค. ๋งํ ๊ฒ๋ ์์ด ๋ญ๋ง์ฃผ์ ๋ชจ๋ธ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฐ๋ ์ ๋๋ฌด ์ผ๋ฐํํ์ฌ ์ด๋ค ํ๋๋, ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ฐจ๋ฅผ ์ฃผ์ฐจํ๋ ๊ฒ๊น์ง๋ ์ฐฝ์ ์ ํ์๋ก ์ ์ํ ์ ์๋๋ก ๋ง๋๋ ์ํ์ ๋ดํฌํ๋ค. ๋ถํํ๊ฒ๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ํ ์ ์๋ฅผ ์์ ํ๊ณ ์ ํ๋ ๋ ธ๋ ฅ๋ค ๊ฐ์ด ๋ฐ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฒฝ์์ ๋๋ฌ์ผ ์๋ง์ ์ด์๋ค์ ์ฃผ๋ณ์ผ๋ก ๋ฐ๋ ค๋ ๋ฒ๋ ธ๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ด๋ฆฌํ๋ ๊ฒ์ ์ด๋ ต๊ณ ํ๋ ํ๋ก์ธ์ค๋ค. ํจ๊ณผ์ ์ธ ๊ฒฝ์์ด ์ ๋ค๋ฉด ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ํ์ ์ด ๊ฐ๊ณ ์๋ ์ต์ ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ํ์คํํด ๋ผ ์ ์๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๊ฒฝ์๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ด์๋ค์ ํตํด ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ ผ์ํ์ง ๋ชปํ ๊ฒ์ ์ฐฝ์์ฑ ๋ ผ์์ ์์ด ์ฌ๊ฐํ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋ ์ ์๋ค.
**** ์ญ์ ์ฃผ: โ๋ฆฌ์ค๋ณธ ์ ๋ตโ ๋๋ โ๋ฆฌ์ค๋ณธ ํ๋ก์ธ์คโ ๋ฑ์ผ๋ก๋ ๋ถ๋ฆฌ๋ โ๋ฆฌ์ค๋ณธ ์ด์ ๋คโ๋ 2000๋ ์ EU๊ฐ ํฅํ 2010๋ ๊น์ง์ EU์ ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ ์ ์ํด ๊ณ ์ํด ๋ธ ์คํ ๊ณํ ๋ฐ ๋ฐ์ ๊ณ
ํ์ ๋งํ๋ค. ์ด ๊ณํ์ ๋ชฉ์ ์ EU๋ฅผ ์ธ๊ณ์์ ๊ฐ์ฅ ๊ฒฝ์๋ ฅ ์๊ณ ์ญ๋์ ์ธ ์ง์ ๊ธฐ๋ฐ ๊ฒฝ์ ์ฒด์ ๋ก ๋ฐ์ ์ํจ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด 2010๋ ๊น์ง ๋ณด๋ค ๋ง๊ณ ๋ ๋์ ์ง์ ๊ณผ ๋ณด๋ค ๊ณต๊ณ ํ ์ฌํ์ ๊ฒฐ์์ ํตํด ์ง์ ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ ์ ์ด๋ฃจ์ด๋ผ ์ ์๋ค๊ณ ๋ณด์๋ค. ์ด ๊ณํ์ 2000๋ 3์ ๋ฆฌ์ค๋ณธ์์ ์ ๋ฝ์ํ์ ์ํด ์ฃผ๋๋์์ง๋ง 2010๋ ๊น์ง ๋๋ถ๋ถ์ ๋ชฉํ๋ค์ ์ฑ
์ทจํ์ง ๋ชปํ๋ค.
xvii
ํฌ๋ฆฌ์ค ๋นํด์ ์ด ์ฑ ์ ๋๋ผ์ธ ์ ๋๋ก ํ์ ๊ณผ ์ง์ ์ฌ์ฐ๊ถ์ ๋ํ ์์กด๋๊ฐ ์ ์ ๋ ์ปค์ง๊ณ ์๋ ํ๊ฒฝ ์์ ๋์ธ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฒฝ์์ ๋๋ฌ์ผ ์๋ง์ ์ด์๋ค์ ๋ค๋ฃจ์ด ๋ด๊ณ ์๋ค. ํฌ๋ฆฌ์ค๋ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๊ณ ์๋ ์ฐฝ์์ฑ ์ ๊ฐ๋ ์ด ๋จ์ํ๊ฒ ํ์ ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฐ๋ ์ผ๋ก ๋จ์ํ์ํฌ ์ ์๋ ๊ฒ์ด๋ผ ๋ ์ ์ ์ค๋๋ ฅ ์๊ฒ ์ ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฐ์ธ์ ์ธ ์ฒ์ฌ์ฑ์ ํ๋ ์ผ๋ก ์ง๋์น ์ ์๋ ๊ฒ ์ด์์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ณต์กํ ๋ฌธํ์ ํ์์ ํ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก ์ดํด๋์ด์ผ ํ๋ค. ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ธ๋ ฅ์ ์์ง์, ํ๋ ์ ์ธ๋ ฅ์ ๋ํ ๋ค๋ฅธ ์ธ๋ ฅ์ ์์ง์์ด ์ต์ข ์ ์ธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ง๋ค์ด ๋ด๋ ๋ฌธ ํ์ ํ์์ ํ ๋ถ๋ถ์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํฌ๋ฆฌ์ค๋ ๊ณ์ํด์ ํํธ์ ์๋ ์ฐฝ์์ ์ธ๋ ฅ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ํํธ์ ๋น์ฐฝ ์์ ๊ฒฝ์์ ๋๋ ๊ด๋ฆฌ์๋ฅผ ์๊ฒฉํ๊ฒ ๊ตฌ๋ถํ๋ ค๊ณ ํ๋ ํ๋๋ฅผ ํ์์ด ๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๊ทธ๊ฐ ๋งํ๋ฏ์ด โ์ฐฝ์์ ๊ฐ์ธ์ ๊ทธ๋ค์ ๊ด๋ฆฌ์๋ค๊ณผ ๋ถ๋ฆฌ ํ๋ ๊ฒ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ ๊ณผ ์๋ก์์ ๊ฐ์น์ ํ๋จ์ ๋ฌธ์ ๋ก๋ถํฐ ๋ถ๋ฆฌ์ํค ๋ ค๋ ๊ฒ์ ์ฐฝ์ ํ๋ก์ธ์ค์ ๋ํ ๋ถ๋ถ์ ์ด๊ณ ๋ถ์์ ํ ์๊ฐ์ ๋๋ฌ๋ด ๋ ๊ฒ์ผ ๋ฟ์ด๋ค.โ ์ ์ง ์ํ ์ ์์๋ก์ ๋๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ํ๊ณผ ์กฐ์ง ์ ์ฒด์ ๊ฑธ์ณ ๋ถ์ฐ ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ ๋จ์ํ ํน์ ๊ฐ์ธ์ ์ฒ์ฌ์ฑ์ ์ํ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ๋ ํฌ๋ฆฌ์ค ์ ์ฃผ์ฅ์ ํ๋นํ๋ค๊ณ ๋ฏฟ๋๋ค. ์ด๋ฐ ๋ ผ์๋ ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ํ ์ ์์ ๊ด ํ ์๊ฐ ์ด๋ก (auteur theory)์ ๋ฐ์ ์ํจ ์ฌ๋๋ค์ด ํผ๋์ ๋น ์ ธ ๋ฒ๋ฆฐ ๋ฌธ ์ ์ ๋ช ์พํ ์ค๋ช ์ ํด ์ค๋ค. ์๊ฐ ์ด๋ก ์ ์ฃผ์ฐฝ์๋ค์ ์๋๋ฆฌ์ค์๊ฐ๋ฅผ ๋น๋กฏํด ๋ค๋ฅธ ์ฐฝ์์ ํฌ์ ์์๋ค์ ๋ชจ๋ ์ ์ธํ ์ฑ ์ํ๊ฐ๋ ๋ง์ด ์ํ ์ ๋ค๋ฅผ ๋ ๋ฐ์น๋ ์ฐฝ์์ ์๊ฐ์ ์ ์ผํ ์์ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๋์ ์ค ๋๋ ๊ฒฝํ์ ํตํด ๊ฑฐ๋ญ ํ์ธํ๋ ๋ฐ์ด์ง๋ง, ์ํ ์ ์ ๊ณผ์ ์ ์ฐฝ์์ฑ์ด ์๋ง์ ์ฌ๋๋ค์ ์ฌ๋ฅ์ ํ ๋ฐ ๋์ด๋ค์ฌ ๋ง๋ค์ด ๋ด๋ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋์ ์์ค์ ํ๋ ฅ ์์ ๊ณผ์ ์ด๋ค. ๋น๋ก ๊ฐ๋ ์ ๋น์ ์ด ๋ณํจ์์ด ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ
xviii
์ํฅ๋ ฅ์ ํ์ฌํจ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ๊ทธ๋ ๋ค. ํฌ๋ฆฌ์ค๋ ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ํ์ ์ ๊ณผ๋ํ๊ฒ ๋จ์ํํ๋ ๊ฐ๋ ๋ค์ ๋ํด ์๊ฒฉํ ์ฌ๋ฌธ์ ์งํํ๋ค. ๊ทธ๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ์์ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์๋์ ์ผ ๋ก ํ์ฅ๋๊ณ ์กฐ์๋์ด ์๋ค๊ณ ์ง์ ํ๋๋ฐ ์ด๋ ๋ง๋ ๋ง์ด๋ค. ๊ทธ๋ ๋๋ก ์ด๋ฐ ์กฐ์์ ๋ ผ์๋ค์ด ๋ ์ด์ ์๋ฏธ๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ๋์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋จ์ํ ์ ๋กญ๋ค๋ ์๋ฏธ๋ง ๊ฐ๋ ํ๋๋ค์ ์ง์นญํ๋ ๋์์ด๊ฐ ๋๊ณ ๋ง์๋ค๊ณ ๊น์ง ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๋ฐ๋๋ก ๊ทธ๊ฐ ์ง์ ํ๋ฏ์ด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ง๋์น๊ฒ ๊ธํ๊ฒ ์ซ์๋ง์ผ ๋ก ์ด์ผ๊ธฐํ๊ณ ์ ํ๋ ๊ฒฝ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณต์กํ ์ด์๋ค์ ์ค๋ช ํ๋ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ ๋ฒ์ผ๋ก ์ฑํํด ์๋ค. ๋ถ๋ช ํ ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ตญ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฐฝ์์ฑ์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅด๋ ํ ๋ก์ธ์ค๋ ์ ํ ๋ค๋ฅธ ์ข ๋ฅ์ ์ฌ๋๋ค ์ฌ์ด์์ ์ผ์ด๋๋ ๊ทน๋จ์ ์ผ๋ก ๋ณต ์กํ ์ผ๋ จ์ ์ํธ์์ฉ์ ์์กดํ๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ์ด๋ฐ ์ ์์ ์ด ์ฑ ์ ์ค์ ํ ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค. ์ด ์ฑ ์ ์ ํํ๊ฒ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ดํ ์์ ํ ์ดํด๊ฐ ์ ์ง์ง ์ค์ํ์ง๋ฅผ ์ฆ๋ช ํด ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ๊ฒฝ์ ํ๋์์ ๋ณด๋ค ํ๋ ฅ์๊ณ ๊ฐ ์ธ์ ์ผ๋ก๋ ๋ง์กฑํ ์ ์๋ ์์ญ์ ๋ฐ์ ์ํฌ ์ ์๋ ๋งฅ๋ฝ์ ์ ์ํด ์ค ๋ค๋ ์ ์์ ๊ทธ๋ ๋ค. ์ด๋ณด๋ค ๋ ์ค์ํ ์ฅ์ ์ 21์ธ๊ธฐ ์ฐฝ์์ ๊ฐ์ธ๋ค์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ณด๋ค ์ ์ดํดํ ์ ์๋๋ก ํด ์ค๋ค๋ ์ ์ด๋ค.
๋ฐ์ด๋น๋ ํผํธ๋จ(David Puttnam)*****, 2006๋ 5์
***** ์ญ์ ์ฃผ: 1941๋ ์ ํ์ด๋ ์๊ตญ์ ๋จ์์ผ๋ก ์ํ๊ฐ๋ , ์ ์์ ๋ฐ ๊ต์ก๊ฐ๋ค. ์ ์น
๊ฐ๋ ์๋์์ง๋ง ๋ ธ๋๋น์ ๊ทธ๋ฆผ์ ๋ด๊ฐ์ ์ผ์์ผ๋ก ๋ ๋ ธ๋๋น์ ์์์์์ ์ง๋๋ค.
xix
๋จธ๋ฆฌ๋ง
์ด ์ฑ ์ ์๋ฆญ๋ํ๊ต์ ์์ ๊ณผ ํ์์ ๋ฌธํ ๋ถ์ผ ํ๋ ๊ฒฝํ์ ํตํด ๋ฐ์ ์ํจ ์ฐ๊ตฌ๋ค. ์ฑ ์ ์ ์๋ ๋ค์ํ ์์ด๋์ด๋ค์ ๋ค๋ฅธ ์ ์๋ฅผ ๋น๋กฏํด ๊ฐ ์ข ์ธ๋ฏธ๋, ๋ชจ์, ํ ๋ก , ๋ํ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ฌด์ค๊ณผ ์ ์ ์ง, ๋์๊ฐ ์บ์คํ ์ด ์งํ ์ค์ธ ๋ฆฌํ์ค ๋ฃธ์ ๊ด์ฐฐ์ ํตํด ๋ชจ์๋ค. ๋ค์์ ๋์ดํ๋ ๊ฒ๋ค์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ค์ํ ๋์์ ์ค ์ด๋ค์ ๋ฆฌ์คํธ๋ค. ์ฐ์ ์๋ฆญ๋ํ๊ต์ ๋ชจ๋ ํ์๊ณผ ๋๋ฃ ๊ต์๋ค์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋ฅผ ๋๋ฆฐ๋ค. ์ด ์ฑ ์ ๋ด์ฉ์ 1999๋ ๋ถํฐ ๋ฌธํ์ ์ฑ ์ฐ๊ตฌ์(Centre for Cultural Policy Studies)์์ ๊ตฌ์ฑํ ์์ฌ๊ณผ์ ์์ ์ธ โ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ๋ฏธ๋์ด ๊ธฐ์ (Creative and Media Enterprises)โ ๊ณผ๋ชฉ์ ์งํํ๋ฉด์ ์ป์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฌผ์ด ๋ค. ์ด ๊ณผ๋ชฉ์ ๊ฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ(teaching-based research)๊ฐ ์ฐ๊ตฌ ๊ธฐ๋ฐ ๊ฐ์(research-based teaching)๋ณด๋ค ํ๋ ฅ ๊ณผ์ ์ ๋ณด๋ค ๊ฐํํ ์ ์๋ค ๋ ์ ์ ๋ณด์ฌ ์ค ์ฆ๊ฑฐ๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ํนํ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ดํ ํ์์ ์์ด ๋์ด๋ฅผ ๋ฐ์ ์์ผ ๋๊ฐ ์ ์๋๋ก ๋์ ์ค ๋ฃจ์ค ๋ฆฌ์ด๋ฆฌ(Ruth Leary)์, ๊ฒฝ์ํ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์์ด๋์ด๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ ์ ์๋๋ก ๋์ ์ค ์๋ฆญ๋น์ฆ๋์ค ์ค์ฟจ์ ๋ฐ์ด๋ธ ์์จ(Dave Wilson), ์คํฐ๋ธ ์ปค๋ฐ์ค(Steve Cummings) ์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฐ๋ค. ์ด๋ค์ ํตํด ๋น์ฆ๋์ค ๊ด๋ จ ํ๊ณ์ ์ฐฝ์์ฑ ์ด๋ก ์ ์ดํดํ ์ ์๋ ๋จ์ด๋ฅผ ์ป์๋ค. ์คํฐ๋ธ ์ปค๋ฐ์ค๋ ์ด ์ฑ ์ ์ด๊ณ ์ ๋ํด ์ค์ํ ์๋ฌธ์ ํด ์ฃผ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ํ์๋ ๋ ์ถ์ฒ์ฌ๋ฅผ ์จ ์ค ํผํธ๋(Putnam) ๊ณต์๊ฒ๋ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฐ๋ค.
xx
๊ทธ๋ ์์ ๊ฐ, ๊ธฐ์ ๊ฐ, ๊ด๋ฆฌ์, ๊ต์ก๊ฐ์ ์ญํ ์ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ์กฐํฉํด ์จ ์ฌ๋์ผ๋ก ์ด ์ฑ ์ ์๊ฐ์ ์ ๊ณตํด ์ค ์ค์ํ ์ฌ๋ ๊ฐ์ด๋ฐ ํ ์ฌ๋์ด๋ค. ๊ทธ ์ธ ์ง๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด ์ฑ ์ ๋์์ ์ค ์ฌ๋๋ค์ด ๋ง๋ค. ์ ๋ฆฌ ์ํ (Jerry Ahearne), ๋ฐธ๋ฃจ๋ํฑ์ค๊ทน๋จ(Balloonatics Theatre Company), ์ ๋ ๋ฏธ ๋ฒ ๋ท(Jeremy Bennett), ๋ก์ ๋ณผํด(Roger Bolton), ํด ๋ธ๋ฆฐ๋ค๋ฆฌ (Paul Brindley), ๋น ์บ์๋ชจ์ด(Bill Cashmore), ํ๋ ์ฐฐํด(Hannah Charlton), ๋ง์ดํฌ ํฌ๋ก์ค๋ง(Mike Crossman), ํด ๋๋(Paul Darnan), ๊ณค์๋ก ์๋ฆฌ์ผ-์ํ ๋ก(Gonzalo Enriquez-Soltero), ์์ ํ๋์ฒผ(Susan Fenichell), ํ๋ญํฌ ํ๋ฆฌ(Frank Ferrie), ์ฌ์ด๋จผ ๊ณจ๋๋ฒ๊ทธ(Simon Goldberg), ์กด ๊ตฌ๋(John Goudie), ๋งคํธ ํ๋์คํฐ(Matt Hardisty), ๋ ํผ๋น(Nick Hornby), ์ ๋ ์ธํธ ํ์ฐ์ค(Geraint Howells), ํฌ๋ฆฌ์ค ์กด์ค ํด(Chris Johnston), ํผํฐ ์ ํฌ์ค(Peter Jukes), ์ค๋น์ ํน(Sylvia King), ์ค ๋ฆฌ์ด(Anne Leer), ๋ฒค ๋ก์ฐ๋(Beb Lockwood), ํค๋ ๋ฉ์ดํ๋๋ (Heather Maitland), ๋ฐ๋น ๋งค๋์ค(Debbie Manners), ์ง ๋งฅ๊ธฐ๊ฑด(Jin McGuigan), ๋งํฌ ๋งฅ๊ธฐ๋ค์ค(Mark McGuinness), ์ ๋ฉ๋ฐ์ค(Sam Mendes), ๋ ๋ฉ๋ผํค(Neil Mullarkey), ์คํฐ๋ธ ํ๋ฆฐ(Steve Perrin), ๋ฆฌ์ฒ ๋ ํผํจ์ค(Richard Perkins), ์์ผ๋ฆฐ ํธ(Eileen Quinn), ์๋ ๋ฆฌ๋ฒณ(Alan Rivett), ๋ง์ดํฌ ์ฌ์ค(Mike Sims), ๋์ด์ ค ์ฌ์ต์ค(Nigel Sykes), ํ ์์ปค (Tim Walker), ์จ๋ฆฌ์จ ์ฌํจ(Alison Wenham), ํ ๋ผ์ดํธ(Tim Wright) ๋ฑ์ด๋ค. ์ด ์ฑ ์ ์ฌ๋ฌ ์ฃผ์ ์ค ํ๋๋ โ์์ด๋์ด ์์ฒด๋ง์ผ๋ก๋ ๊ฐ์ด์น๊ฐ ํฐ ๊ฒ์ ์๋๋คโ๋ผ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฌ๋๋ค์ด ๊ทธ๊ฒ์ ๊ด์ฌ์ ๊ฐ์ง ๋ ๊ทธ ์์ด๋์ด ์ ๊ฐ์ด์น๊ฐ ์ฐฝ์ถ๋๋ค. ๋๋ฌธ์ ํ์๋ ํ์๊ฐ ๊ฐ์ง ์์ด๋์ด๋ค์ ํ์ค ํ์ํค๋ ๋ฐ ๋์์ ์ค ์์ง๋จ์ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋ฅผ ๋๋ฆฐ๋ค. ์ฌ๋ฆฌ๋ฒ ๋ฒ ๋ท(Oliver bennett)์ X์ด๋ก ๊ณผ Y์ด๋ก ์ ์๊ฐํ๋ฉด์ ์ด ์ฑ ์ ์ฐ๋๋ก ๊ฒฉ
xxi
๋ คํด ์ฃผ์๋ค. ๋ธ๋์ฐ์ถํ์ฌ์ ๋ก์ฆ๋ง๋ฆฌ ๋์จ(Rosemary Nixon)์ ์์ ์ ๊ฒฝํ๊ณผ ์ด์ ์ผ๋ก ํ์๊ฐ ์ฑ ์์ ๋ค๋ฃจ๊ณ ์ ํ๋ ๊ฒ๋ค์ด ์ด๋ค ๊ฒ์ธ์ง ํ์ ํ ์ ์๋๋ก ๋์์ฃผ์๋ค. ๊ทธ ์ธ ๋ธ๋์ฐ์ถํ์ฌ์ ํ๋ค ์ญ์ ๋ชจ๋ ์ผ์ด ์์กฐ๋กญ๊ฒ ์งํ๋๋๋ก ๋์์ฃผ์๋ค. ๋ ์ฒ ์ ํ ๊ต์ ์์ ์ ๋๊ธฐ๋ก ์งํํด ์ค ์๋ ์ธ ๋น์(Elain Bingham)์๊ฒ ํน๋ณํ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฐ๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ ํฐ ๊ฐ์ฌ๋ ์๋ด ์ ๋ ๋ผ์ดํธ(Anna Wright)์๊ฒ ๋ฐ์น๋ค. ์๋ด๋ ํ์๊ฐ ์ฑ ์ ์ธ ์ ์๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ ๊ณตํด ์ฃผ์์ ๋ฟ ์๋ ๋ผ ์ต์ข ๋ณธ์ ๋ํด ๊ฐ์ฅ ๊ฐ์ง ๊ณ ์ธ์ ์ฃผ์๋ค. ๋ฌด์๋ณด๋ค ๊ทธ๋ ๋ ๋๋ฅผ ๊ด ๋ฆฌํด ์ฃผ์๋ค.
xxii
์ฐจ๋ก
์ฎ๊ธด์ด ์๋ฌธ ์ถ์ฒ์ฌ
xiv
๋จธ๋ฆฌ๋ง
xx
v
์๋ก ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ด๋ ต๋ค
2
๊ฒฝ์์์์ ์ฐฝ์์ฑ: ์ฐจ์ด์ ๋ํ ๊ด์ฉ
5
์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ฐฝ์์ฑ: ์ฐ๋ฆฌ ๋ชจ๋์ ๋ฏธ๋? ์ฐฝ์๊ฒฝ์ : ๋์ฒด์ฌ ๋๋ ์ํ?
7
11
01 ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ์ ๋ ํ๋ ์ด์ผ๊ธฐ
24
์ฐฝ์์ฑ์ด๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ
27
์ฐฝ์์ฑ์ด ์๋ ๊ฒ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ
35
๋ถ์๋ น์ ์งํ: ๊ต์ก์์ ํ์ฅ๊น์ง ์ฒ์ฌ์ ์ ํ
46
50
๊ฑฐ์ง ์ด์ต: ์ฐฝ์์ฐ์
61
02 ๊ฐ์ธ์์ ํ๋ก์ธ์ค๋ก: ์ฐฝ์ํ๊ณผ ํ์ ๊ฐ์ธ์์ ํ์ผ๋ก ํ์ ๊ณผ ํ
68
70
์ ๋ฌธํ๋ฅผ ๋์ด์: ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ์ฐฝ์์ ๋ ธ๋
75
๋ค๊ธฐ๋ฅ ์ํ: ์ฐฝ์์ฐ์ ์์์ ์ฐฝ์์ ์ญํ ์ฐฝ์ํ์ ์ฑ์ฅ: ์น๋ฐํ ๋๋ ์ ๋ฌธํ ์ฐฝ์ํ์ ๊ด๋ฆฌ
78
89
91
ํฉ์ ํ๊ดด์ ๋ค์์ฑ ์ฐฝ์ถ ์ฐ๊ณ, ํฐ ๊ทธ๋ฆผ ๋ณด๊ธฐ
93
96
์ฐฝ์์ ๊ธด์ฅ๊ณผ ์ ๋ขฐ์ ํ์์ฑ ๋น์ฐฝ์์ ์ธ๋ ฅ์ ํ์์ฑ
101
106
03 ์ฐฝ์ ์์คํ : ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๊ฒฝ์๊ณผ ์ ์ฑ ์ ๋ํ ํจ์ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๋ฌธํ์ ์ง๋ฆฌํ ์ฝํ ์ ๋์ ๊ฐํจ
116
๊ฒฝ์์ ๋ํ ํจ์
127
114
์ค๊ฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ์ฐฝ์ ์์คํ ๊ฒฝ์ ์ ์ฑ ์ ํจ์
134
141
์์คํ ๊ณผ ์ง์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ
147
04 ํด๋ฐฉ๊ณผ ํต์ ๋ฅผ ํตํ ์ฐฝ์ ๋ ธ๋์ ๊ฒฝ์: ์๊ธฐ ๋๊ธฐ ๋ถ์ฌ ์ฐฝ์ ๋ ธ๋์์ ์ ํ ๋ค๋ฐ๋ ์ธ๊ณ ์ง์
155
์ผํ๋ฉด์ ๋์๋ผ: ํผ๊ณ ์ฉ์ธ ๋๊ธฐ ๋ถ์ฌ์ ๊ดํ ์ด๋ก ์ ๋ณํ ํต์ ๋ถ๋ฅ: ์๊ธฐ ๋๊ธฐ ๋ถ์ฌ ์ฐฝ์ ๋ ธ๋์์ ์ ํ ์ฐฝ์ ๋ ธ๋์ ์์ธ
171
๊ฐํ ์ฐฝ์์ฑ: ํต์ ์ ์ ์ฝ์ ํตํ ์ฐฝ์์ฑ ์๋ชป๋ ์์ : ์๋ก์ด ๊ฒฝ์ ์คํ์ผ ์ค์ ์์๊ณผ ๋
193
๊ฒ์์ ๋ฃฐ
197
176 183
05 ํจํด์ ํ์ : ์ ๋ต, ๋ฆฌ๋์ญ, ์ ๋ํธํฌ๋ผ์ ์ ๋ต ์ ์: ๋ฐฉํฅ์ก๊ธฐ ๋ ์๊ธฐ ์ ๋ต๊ณผ ์ฐฝ์์ฑ
206
209
๊ฐ๋ฐฉ ์์คํ ์ ์ ๋ต
216
๋ณํ์ ์ง์์ ์ํ ์ ๋ต
228
166
162
์ ๋ต๊ณผ ํฌ์คํธํธํฌ๋ผ์: ๊ฒฐ์ ๋ ฅ ํ๋ก์ธ์ค๋ก์ ์ ๋ต
240
246
06 ๋น์ฆ๋์ค ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์กฐ์ง ๋ณํ ์กฐ์ง ๋ณํ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ ๋ณํ ์ฌ์ดํด
259
์ ์ฆ์ ๋ณํ
266
255
์กฐ์ง ๋ณํ์ ์ฌ๋ฏธํ: ์กฐ์ง ์ง์ ์ฑ
276
๊ฐ์ธ์ ๋ณํ์ ์กฐ์ง์ ๋ณํ์ ์กฐ์ ์งํ์ ๋ณํ
281
288
์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ๋ณํ
293
07 ์ฐฝ์์ ๋ง์ผํ ์์ ์ฐฝ์์ ์๋น๋ก ์์ง ์ํ
299
ํฌ์คํธ๋ชจ๋ ๋ง์ผํ
301
๋ถํ ์์ ํ์๋ฌธํ๋ก: ์์ฉ์ ๋์ด๋ค์ด๊ธฐ ์๋ก์ด ๊ฐ์น ์ฌ์ฌ
317
์ฌํ์ ์ํ์ ํฅํด ๋ด๋ฒ๋ ค๋๊ธฐ
326
330
๋ง์ผํ ์ ์ฌ๋ฏธํ
334
08 ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ์นํ ์ฐฝ์๊ฒฝ์ ์ ์งํฅ ์ ์ฑ
343
๋ฌธํ ์ฐ์ ์์ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ผ๋ก
351
์ฐฝ์์ฐ์ ๊ณผ ๋ฌธํ ์ ์ฑ : ๊ฐ์ ๊ณผ ๋ชจ๋ธ ์ฐฝ์๊ฒฝ์์ ์ ์นํ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋์
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ
376
์ฐพ์๋ณด๊ธฐ
387
369
366
356
313
์๋ก ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ์ฐฝ์์ฐ์
โ์ฐฝ์์ โ, โ์ฐฝ์กฐโ, โ์ฐฝ์์ฑโ ๋ฑ์ ๋จ์ด๋ค์ ๋๋ฌด ํํ๊ฒ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ๊ทธ ๋๋ฌธ ์ ๊ฒฐ๊ตญ ๊ทธ ์๋ฏธ๊ฐ ๊น์ฌ๋ฒ๋ฆฐ ๋ง๋ค์ด๋ค. ๊ด๋ฃ์ฃผ์, ๊ณต๋ฌด์, ๊ด๋ฆฌ์, ์ ์น ์ธ๋ค์ด ์ด ๋ง์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์์ํ๋ฉด์ ๊ทธ ๋ ํนํ ์๋ฏธ๋ค์ด ์ฌ๋ผ์ ธ ๋ฒ๋ฆฐ ์ฑ, ๋น๋ฌผ์ง์ ์์๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ด๋ค ํ์์๋ ์ ์น์ ์์ฌ๋ก์ ๊ทธ๋ด๋ฏํ๊ฒ ๋ฐ๋ ค์ง๋ฉด์ โ์ฐฝ์์ โ์ด๋ผ๋ ๋จ์ด๋ ๊ฑฐ์ ์ฌ์ฉ๋์ง ์๊ฒ ๋์ด ๋ฒ๋ ธ๋ค. โํฌ์(Tusa, 2003: 5โผ6)
[์ฐฝ์์ฐ์ ์] ๊ฐ๋ณ์ ์ฐฝ์์ฑ, ๊ธฐ์ , ์ฌ๋ฅ์ ๊ธฐ์ด๋ฅผ ๋๋ ์ฐ์ ์ผ๋ก์ ์ง ์ ์ฌ์ฐ๊ถ์ ํ์ฉ๊ณผ ์ฐฝ์ถ์ ํตํด ๋ถ์ ์ง์ ์ ์ฐฝ์ถํ ์ ์๋ ์ ์ฌ๋ ฅ์ ๊ฐ์ง ์ฐ์ ์ด๋ค.
โ๋ฌธํยท๋ฏธ๋์ดยท์คํฌ์ธ ๋ถ(Department for Culture Media and
Sports, 1998)1
1
์ฐฝ์์ฑ์ ์ด๋ ต๋ค ์ฐฝ์์ฑ๊ณผ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ 21์ธ๊ธฐ์ ์ฑ๊ณต์คํ ๋ฆฌ๋ค. ํ๋ ์ ์ ์ผ๋ก, ๋ ์ ๊ณผ ๊ฐ์ ์ฒ์ฌ์ ์์ ๊ฐ๋ง์ด ๋ง๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๊ฒจ์ก๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ด์ ๋๊ตฌ ์๊ฒ๋ ์ ์ฉํ ์ ์๋ ์ด์ผ๊ธฐ๊ฐ ๋์๋ค. ์ค๋๋ ์ ์น์ธ, ๋น์ฆ๋์ค ์ง ๋์๋ค, ์ถ๊ตฌ์ ์, ์ด๋ฑํ์๋ค ๋ชจ๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ณ ๋ฌด๋์ด ์๋ค. ๋น์ฆ๋์ค ๋ถ์ผ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ํผ์กํ ์์ฅ์ํฉ์์ ๊ฒฝ์์ฐ์๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ ์๋ ์ด์ ๊ฐ ๋์ด ์๋ค. ์ฐฝ์์ ์ด๋ผ๋ ๋ง์ ๊ฑฐ์ ๋ชจ๋ ์ธ๊ฐ ํ๋ ์์ญ์ ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉํ ์ ์๋ ์๋ฏธ๋ก ์ดํด๋ ์ ๋๋ก ๋์์์ด ์ฌ์ฉ๋๋ ์ ๋์ฌ ๊ฐ ๋์๋ค. ์ฐฝ์์ฐ์ , ์ฐฝ์๊ฒฝ์ , ์ฐฝ์์ ์ฌ๊ณ , ์ฌ์ง์ด ์ฐฝ์์ ํ๊ณ๋ผ๋ ๋ง๋ ์๋ค. ๋์๊ฐ ์ด ๋ง์ ์ฐฝ์์ฑ์ด๋ ์ฐฝ์์ ์ด๋ผ๋ ๋ง์ ํ์ดํ๋ก ์ผ ์ ๋๋ฉ์ธ๋ค์ ์ง๋จ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์ด๋์๋ ์๊ณ ์ด๋์ ๋ ์๋ค. ์ญ์ค์ ์ผ๋ก ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ชจ๋ ์ฌ๋์ด ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ๊ฒ์ด๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง, ๋์์ ํฌ์์ํ์ผ๋ก ์์ฅ์์ ๊ฑฐ๋๋๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ด๋ฐ ํธ์ฌ์ฑ์ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ฐฝ์์ฑ์ด๋ผ๋ ๋ง์ ๊ณผ์ฌ์ฉ๋๊ณ ๊ทธ ๋๋ฌธ์ ์ง ์ ํ ์๋ฏธ๊ฐ ์ฌ๋ผ์ง๋ฉด์ ํ๊ฐ์ ํ๋์ด ์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ด๋ ค ์ด ์ด์ ์ ํ๋๋ ์ด๊ฒ์ด ๊ฐ๊ณ ์๋ ์ ๋น๊ฐ๊ณผ ์ค์ ์ ์ (quasi-spiritual) ์ฑ์ง๊ณผ์ ์ฐ๊ด์ฑ์ด๋ค. ์๊ตฌ ์ฒ ํ์ ์ ํต์์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋นํฉ๋ฆฌ์ฑ์ด๋ ์ฑ์ค๋ฌ์ด ๊ด๊ธฐ์ ๊ด๊ณ์๋ค. ์์๊ณผ ํฉ๋ฆฌ์ฑ์ ๊ฒฝ๊ณ์์ ๋ฒ์ด๋๋ฉฐ ๊ท์น ์ ๋ฐ๋๋๋ ๊ฐ๋ ์ผ๋ก ์ดํด๋์ด ์๋ค. ์ด๋ฐ ์ ๋น์ฑ์ด ๋๊ตฌ๋ ์์ ์ ์ฐฝ ์์ฑ์ ์ฃผ์ฅํ ์ ์๊ฒ ๋ง๋ค์๋ค. ์ฌ์ค ๋๊ตฌ๋ ๊ด๊ธฐ์ ์๊ฐ์ ๊ฒช๋๋ค. ๋นํฉ๋ฆฌ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ ผ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ฐ๋ฆฌ ๋ชจ๋๋ ์ฐฝ์์ ์ ์ฌ์ฑ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ๋ฌธ์ ๋ ์ด๋ฐ ์ ์ฌ์ฑ์ ํ์คํํ์ง ๋ชปํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค์ํ ํ๋ จ ์ฝ์ค๋ฅผ ๋น๋กฏํด ์๊ฐ ํด๋ฒ์, ํต์ฐฐ์ ๋ฌธํ, ๊ฒฝ์ํ ๊ฑฐ์ฅ๋ค์ ์์ ๋ค์ด ์ด๋ฅผ ํด๊ฒฐํ ์ ์๋ ์ด์ ๋ฅผ ์ ๊ณตํด ์ค ์ ์๋ค๊ณ ์ฅ๋ดํ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ๋ณด
2
๋ฉด ๋ชจ๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ข์ ํ ์์ค๊ฐ๋, ๊ฟ์ ์ด๋ฃจ์ง ๋ชปํ ์ฐฝ์์ ์ฒ์ฌ, ์ ์๊ธฐ๋์ฃผ ์์ ๊ฐ๋ค์ด๋ผ๊ณ ํ๊ฒ ๋ค. ๋ช๋ช ์ด ์ข์ ์ฌ๋๋ค์ ์ฑ๊ณตํ๊ณ ๊ทธ ๋๋ฌธ์ ์ฌ๋๋ค๋ก๋ถํฐ ์๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ๊ณ ๋ ์ง์์ ๋ฐ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์ฑ๊ณต ํ๋ ์ฌ๋๋ค๋ ์์ง๋ง, ๊ทธ๋ ์ง ๋ชปํ ์ฌ๋๋ค ์ญ์ ์ด๋ฐ ์ฑ๊ณต์ ๊ฑฐ๋์์ ์๋ ์๋ค. ์ค์ค๋ก ์ํ๋๋ก ๋ด๋ฒ๋ ค ๋๊ฑฐ๋, ์์ฌํ ์ฌ์ง์๋ ์์ ์ ์ฌ๋ฅ์ ํ์ฉํ ์ ์๋ ์ถฉ๋ถํ ์๊ฐ๊ณผ ์์๊ณผ ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๊ธฐ๋ง ํ์ด๋ ๊ทธ ๋ด ์ ์๋ค. ์ฌ๋๋ค์ ๊ทธ๋ฐ ์ข ๋ฅ์ ์ฐฝ์์ฑ์ ์ฌ๊ฐํ๊ฒ ๋ฐ์๋ค์ฌ์ง์ง ์ ์ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ฝ๊ฒ ํฌ๊ธฐํด๋ฒ๋ฆด ์ ์๋ค. ์ง๊ธ๊น์ง ๋ชจ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ฐ๊ณ ์๊ฒ ๋ง๋ จ์ธ ๋นํฉ๋ฆฌ์ ์ถฉ๋๋ค์ด ์ฐฝ์์ฑ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ฌ์ง๊ณ ๋ ํ์ง๋ง ์ฌ ์ค ๋๋ฌ๋ด๋๊ณ ํํํ๊ธฐ ์๋ฏผํ ๊ฒ๋ค์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ด๋ฐ ๊ฒ๋ค์ ๋๋ฌ๋ด ์จ ์ฌ๋๋ค์ ์ง์ ํ ์ฌ๋ฅ์ ๊ฐ๊ณ ์๊ฑฐ๋ ๊ทผ๋ฉดํ ์ฌ๋์ด ์๋๋ค. ๊ทธ๋ณด๋ค ๊ทธ์ ์ด ์ข๊ณ ์ฃผ์ ํ์ง ์๋ ์ฑ๊ฒฉ์ ์ง๋ ์ฑ๋ฐ๋ณด(holy fool)์ด๊ฑฐ๋ ์ฌ๋ฌด ์ค์ ์ ์นํ ๋๋ฃ์ธ ๊ฒฝ์ฐ๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ์ด ์ฑ ์ด ์ฃผ์ฅํ๊ณ ์ ํ๋ ๊ฒ ์ค์ ํ๋๋ ์ฐฝ์์ฑ์ ๋จ์ํ ๋ฐ์ง์ด ๋ ์์ด๋์ด์ ๊ฒฐํฉ๋๊ฑฐ๋, ์๊ธฐ์๋ณ์ ์ธ ๋ฐ์์ ์๊ทน์ ๋ฐ๋ ๊ฒ์ ๋ง ํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์ค์ ๋ก ๋งค์ฐ ๋ณต์กํ๊ณ ํ๋ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์ณ์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์์ ์ฒ์ฌ๋ค์ ์์ ๋ฌผ์ด ์ ๋๋ฉฐ, ๋จ์ํ ์ถฉ๋์ ์๊ทน์ ๋ฐ๋ผ๊ฐ๊ธฐ๋ง ํ๋ฉด ๊ฐ๋ฅํ, ๋๊ตฌ๋ ๊ฐ๊ณ ์ ๋ ๊ทธ ๋ฌด์์ด ์๋๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ชจ์๋๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์ด๋ ๊ณผ์ ์ ์์์ ๊ฐ์ธ์ ์์์ ์กฐํฉ์ ๋ฌ๋ ค ์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ๋นํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์๊ฐ ํ๊ณ ๋์์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก๋ ์๊ฐํ ๊ฒ์ ์๊ตฌํ๋ค. ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ฌ๊ณ ๋ฐฉ์ ๋ค ์ฌ์ด์ ๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ๋์ด์ค ๊ฒ๋ ์๊ตฌํ๋ค. ๋ ์์ด๋์ด๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ด๊ฒ๋ค์ ์ด์ฉํ ์ ์๋ ์์๊ณผ ์ ์ ํ ํ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง ๊ฒ๋ ์๊ตฌํ๋ค. ์ฐฝ์์ ๊ฐ ์ธ์ ์ด๋ฐ ์๋ก ๋ค๋ฅด๊ณ ๋๋ก ๋ชจ์๋๋ ์ถฉ๋๋ค์ ๊ท ํ์์ ์ ์งํ ์ ์ ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ ์ฌ๋๋ค์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ฌ๊ณ ์คํ์ผ์ด๋ ์ฌ
3
๊ณ ๊ณผ์ ์ ์กฐํ์ํค๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋จ์ํ ์ฐฝ์์ ๊ฐ์ธ๋ง์ ์ญ๋์ด ์๋๋ค. ์ด๋ ๊ฐ์ด ์ผ์ ํด์ผ ํ๋ ์ฌ๋๋ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์ง๋จ์์ ์ฐพ์๋ผ ์ ์๋ ์ญ ๋์ด๋ค. ์ฆ ํ, ๋คํธ์ํฌ, ์์คํ ๋ฑ ์ํธ๋ณด์์ ์ธ ์ญ๋๊ณผ ๊ฐ์ฑ๋ค์ ํ ๋๋ก ๋ฌถ์ ์ ์๋ ์ง๋จ์ ์ญ๋์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ์ด ์ฑ ์ ์ด์ ์ ์ฐฝ์์ ๊ฐ์ธ์ด ์๋๋ผ ์์คํ ๊ณผ ์กฐ์ง ์์์์ ์ฐฝ ์์ฑ์ ์๋ค. ์กฐ์ง ์์ ์ฐฝ์์ ๊ฐ์ธ๋ค์ด ์กด์ฌํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๋ถ์ธํ๋ ๊ฒ์ ์๋์ง๋ง, ๋ถ๋ช ํ ์ด๋ฐ ๊ฐ์ธ๋ค์ ์ฆ๊ฐ์ ์ด๊ณ ํ๊ณ ๋ ์ฒ์ฌ์ ์ ํ ๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์ด๋ ต๋ค. ๋ชจ์ฐจ๋ฅดํธ๋ ์ฒ์์๋ ํผ์๋ ธ ์ฐ์ฃผ๋ฒ์ ๋ฐฐ์์ผํ๋ค. ์ฐฝ์์ ์ธ๊ฐ๋ค์ ์ผ์ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๊ณผ์ ์์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๊ด์ ๋ค๊ณผ ๋จ๊ณ๋ค์ ๊ต์ฐจ์ํค๋ฉด์ ์์ ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์ ์ฌ๋ฅ์ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ณ ๋ค๋ฃจ๋ ๋ฒ์ ์๋ค. ์ ฐ์ต์คํผ์ด์ ์ฒ์ฌ์ฑ์ ๋จ์ง ๊ทธ ์์ ์ด ๊ฐ ๊ณ ์๋ ์ฐฝ์์ฑ๋ง์ผ๋ก ๊ฐ๋ฅํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ค. ์์ ์ ๋ฌผ๋ก , ๊ฐ์ด ์ผํ ๋ ๋ฐฐ์ฐ๋ค์์๋ถํฐ ๊ณผ๊ฑฐ์ ์ญ์ฌ๊ฐ๋ค์ด๋ ์ด์ผ๊ธฐ๊พผ๋ค์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ๋ค ๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์ ์์ด๋์ด๋ค์ ๋ฐ๊ตดํด ๋ด๊ณ ๋ฐ์ ์ํค๋ ๋ฅ๋ ฅ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ๋ฅ ํ๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์ ์์๋ ์ด์ค์ฑ๊ณผ ํจ๋ฌ๋ ์ค, ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์์ด๋์ด๋ค์ ์๋กญ๊ณ ์๊ธฐ์น ๋ชปํ ํจํด์ผ๋ก ์กฐํฉํ๋ ๊ฒ, ํ์ ๊ณผ ๊ฐ์น์ ์กฐํฉ, ์ด์ง ์ ์ฌ๊ณ ๋ฐฉ์๋ค์ ์กฐํฉ, ํฉ๋ฆฌ์ฑ๊ณผ ๋นํฉ๋ฆฌ์ฑ์ ์กฐํฉ ๋ฑ์ด ๋ค์์ผ ์๋ค. ์ฐฝ์์ฑ์ ์ด๋ฐ ๋ณต์กํ ์กฐํฉ์ ์ฑ๊ฒฉ๋ค์ ์์ธ์ ์ธ ๊ฐ์ธ๋ค์ ์ํด ์ ์ง ๋๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง, ๋คํธ์ํฌ์ ์์คํ ์ ํตํด ์ป์ด์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ ๋ง๋ค. ๋ฐ๋ก ์ด์ ์ด ์ฐฝ์์ฑ์ ๋ค์ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ๋ค์ ๊ฒฝ์๊ณผ ์ฐฝ์์ฐ์ ์ ๋ ผ์๋ค์ ํตํด ์ฐพ์๋ณด๊ณ ์ ํ๋ ์ด์ ๋ผ๊ณ ํ๊ฒ ๋ค.
4
์ง๊ธ๊น์ง ๋ถ๋ ํฐ ๏ผ์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์๏ผ๋ฅผ ๋ณด์ จ์ต๋๋ค. ๋งค์ผ ์์นจ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์ ๋ถ์ค์ ์ง์์๋ง๋๋์ง์ ์ ์์ ๋ ์๋ค์ ์ฐพ์๊ฐ๋๋ค. ๏ผ์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์๏ผ์ฌ์ดํธ(bookletter.eeel.net)๋ฅผ ๋ฐฉ๋ฌธํ๋ฉด ๋ชจ๋ ๋ถ๋ ํฐ๋ฅผ ๋ง๋ ์ ์์ต๋๋ค.