๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ์ ๋ก์ฌ ๊ฒ์ ์ธ๊ณ๋ ์์ํ๊ฐ? ๋ฌผ์ง์ ์ ์ ์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ ๋ฆฝ์ธ๊ฐ? ์์ฐ์ ๊ท์น์ธ๊ฐ? ๊ท์น์ ๋ถ๋ณ์ธ๊ฐ? ์ํผ์ ์ด๋ป๊ฒ ๋๋๊ฐ? ์ฃฝ์ผ๋ฉด ์ฌ๋ผ์ง๋๊ฐ? ๋ง์ผ ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ์ ์ด ์ค ๊ณณ์ ์๋ค.
๏ผ์๋ํ ์๋ ์ฐ๋ ๋์์ ์คํ๏ผ์ ์ค๋ฆฐ ์ฝํ โ์ฒ๋ฌธํ๊ณผ ๊ธฐํํ์ ๊ณต๋ถํ๋ ๊ถ์ ์ฌ๋คโ, 15์ธ๊ธฐ ์ด
์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์ 2149ํธ, 2014๋ 7์ 31์ผ ๋ฐํ
7์ ์ ๊ฐ 9. ํ์ฑ์ฑ ยท ๊น์์์ด ์ฎ๊ธด ์๋์๋ ๊ทธ๋ํธ์ โช์ค์ธ์ ๊ณผํโซ ์ค์ ๋ก ๋ง์ฝ ์ ์ฃ ์ ๊ณ ๊ฐ ๋ค์์ด ๋ฏฟ์๋ ๋ฐ๋ ๋ก ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๊ณผํ์ ๋ํ ๊ณผ๊ฒฉํ ๋ฐ์ ์ ์ผ์ผํค๋ ๋ฐ ํจ๊ณผ์ ์ด์๋ค๋ฉด, ์ ์ค์ธ ์ ๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๊ณผํ์ 14์ธ๊ธฐ์ 15์ธ๊ธฐ์ ๋ ๊ธ๊ฒฉํ ๋ณํ๊ฑฐ๋ ๋๋ ์ ๋ณต๋์ง ์์๋๊ฐ? ์ ๊ทธ๊ฒ์ ์์ ํ ๋ถ์ ์ด 16์ธ๊ธฐ ๋ง๊ณผ 17์ธ๊ธฐ ์ด๊น์ง ๋ฆ์ถ์ด์ก๋๊ฐ? -โช์ค์ธ์ ๊ณผํ(Physical Science in the Middle Ages)โซ, ์๋์๋ ๊ทธ๋ํธ(Edward Grant) ์ง์, ํ์ฑ์ฑยท๊น์์ ์ฎ๊น, 74์ชฝ
์ ์ฃ ์ ๊ณ ๋ ๋ฌด์์ ์ด๋ฅด๋ ๊ฒ์ธ๊ฐ? ์ ํ์๋ค์ด ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๊ณผํ์ ๋ด๋ฆฐ ์ ๊ณ ๋ค. 1277๋ ์ ์ผ์ด๋ค. ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๊ณผํ์ ์ฃ๋ ๋ฌด์์ด์๋๊ฐ? ์์ฐ์ฒ ํ์ ๊ดํ ์ ์์ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ์๊ณผ ๊ต๋ฆฌ ์ ์๋ฐฐํ๋ ๋ด์ฉ์ด ์ค๋ ธ๋ค๊ณ ๋ณด์๋ค. ๋ฌด์์ ์๋ฐฐํ๋๊ฐ? ์ธ๊ณ์ ์์์ฑ์ ๋ํ ๋ฏฟ์์ ์ ์ ์ฐฝ์กฐ ํ๋ ์ ๋ถ์ ํ๋ค. ์ฐ์ฐ์ ์์ฑ์ด ๋ฌผ์ง๊ณผ ๋ณ๋๋ก ์กด์ฌํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ฑ์ฒด ์ฑ์ฌ ๊ณผ์ ๊ณผ ์๋ฐ๋์๋ค. ์์ฐ์ ๊ณผ์ ์ด ๊ท์น์ ์ด๊ณ ๋ถ ๋ณ์ด๋ผ๋ ๊ฒฐ๋ก ์ ๊ธฐ์ ์ ๋ฐฐ์ ํ๋ค. ์ํผ์ ์ก์ ์ด ์ฃฝ์ผ๋ฉด ์ฌ๋ผ์ง๋ค๋ ๋ช ์ ๋ํ ๊ธฐ๋ ๊ต
์ ์ํผ ๋ถ๋ฉธ์ค์ ๋ถ์ ํ๋ค. ์ ์ฃ ์ ๊ณ ๋ก ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๊ณผํ์ด ๋ฐ์ ํ ๊ฒฉ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ํผ์๋ฅด ๋ค์(Pierre Duhem)์ ์ ํ์๋ค์ ๊ธ์ง๋ น ๋๋ฌธ์ ๋ฐ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๊ณผํ์ ์กฐ ๋ฅ๊ฐ ์๊ฒผ๋ค๊ณ ๋งํ๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๊ณผํ ํ๋ช ์ด ์ผ์ด๋ ์ ์์๊ณ ๊ทธ๊ฒ์ด ๊ทผ๋ ๊ณผํ์ ์ถ๋ฐ์ ์ด ๋์๋ค. ์ด์ฑ์ ํํ๊ณผ ํ๊ตฌ์ ์์ ๋ฅผ ๊ธ์งํ ์ข ๊ต ์ฌํ ์ด ์คํ๋ ค ๊ทผ๋ ๊ณผํ์ ํ์์์ผฐ๋ค๋ ๋ง์ธ๊ฐ? ๋ค์์ ๊ทธ๋ ๊ฒ ์๊ฐํ๋ค. 17์ธ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฆด๋ ์ค๊ฐ ์ด๋ ๊ณผํ ํ๋ช ๋ ์ ํ์ด ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๊ณผํ์ ๊ธ์งํ ์ญ์ฌ์ ์ฐ์ฅ์ ์ ์๋ค๋
๊ฒ์ด๋ค. ์ค์ธ ๊ณผํ์ ๋ํ ์ ๋ก ์ธ๊ฐ? ๊ทธ๋ ์ง ์๋ค. ์๋ ์๋๋ฅด ์ฝ์ด๋ (Alexandre Koyrรฉ)์ ์๊ฒฌ์ ๋ค์๊ณผ ๋ค๋ฅด๋ค. ๊ทธ๋ ์ ์ฃ ์ ๊ณ ๊ฐ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๊ณผํ์ ์ง์์์ ๋ณ ํ๋ฅผ ์ผ์ผํค์ง ๋ชปํ๋ค๊ณ ๋ณธ๋ค. ์์ง ํ์คํ ๊ฒฐ๋ก ์ ์๋ค. ์ค์ธ ๊ณผํ๊ณผ 17์ธ๊ธฐ ํ๋ช ๊ธฐ์ ๊ณผํ์ ์ ํ ๋ค ๋ฅธ ๊ฒ์ธ๊ฐ? ์์ ํ ๊ฐ์ง ์์ง๋ง ๋น์ทํ ์ ๋ ๋ง์๋ค. 14 ์ธ๊ธฐ์ ๋ฌผ์ฒด์ ์ด๋๊ณผ ๊ด๋ จํด์ ๊ณผํ ํ๋ช ๊ธฐ ์ด๊ธฐ์ ๊ฑฐ์ ํก์ฌํ ๋ ผ์๊ฐ ๋ํ๋ฌ์ ์ ๋์ ๋ค. ์ค์ธ์ ์์ฐ์ฒ ํ์๋ค์ ์ฒ๋ฌธํ, ๊ดํ, ์ฐ
๊ธ์ ๋ฑ์ ๋ถ์ผ์์ ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ์ ํ ๋จ๊ณ ๋ฐ์ ์์ผฐ๋ค. ์ค์ธ์ ๊ณผํ์ ์ ์ ์ ์ด๋ฃฌ ์ฃผ์ญ์ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ? 11~12์ธ๊ธฐ ์ ๋ฝ ๊ฐ๊ตญ์ ๋์์ ์ธ์์ง๊ธฐ ์ ์ํ ๋ํ์ ํ์๋ค์ด์๋ค. ๋ํ์ ํ์๋ค์ด ์ฐ๊ตฌํ ํ ์คํธ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ ์์ ์ด์๋ค. ์ด์ฌ๋์ ํตํด ์ ์๋์ด๋ก ๋ฒ์ญ๋์๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์์ ์ด ์ ๋ฝ ๋ํ์ ์ ์ ๋์๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ๊ณผ ์ฒ ํ ์ ๋ํ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ธฐ์ด๊ฐ ๋์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฑ ์ด ์ ์ด์ฌ๋์ ๊ฑฐ์ณ ์ ๋ฌ๋์๋๊ฐ? ์ค์ฉ ์ง์์ ์ค์ํ๋ ๋ก๋ง์ธ๋ค์ด ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋ฅผ
์ ๋ณตํ๊ณ ์ ๋ฝ์์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์์ฐ์ฒ ํ์ ์ ์ฐ ์ด ์ ์ฐจ ์ฌ๋ผ์ก๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ์ ์๋์ผ๋ก ๊ฑด๋๊ฐ ์ด์ฌ๋ ํ์๋ค์ ์ํด ๊ณ์น, ๋ฐ์ ๋ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ค ์ด์ฌ๋ ์๊ตญ๋ ์ ์์ ๊ฑฐ๋ญํด ์ ํดํ๊ณ ๊ณผํ์ ๋ํ ์ง์๋ ์์ ์ ์ด์ง ๋ชป ํ๊ฒ ๋์๋ค. ๋ฐ๋ก ์ด ๋ฌด๋ ต๋ถํฐ ์ด์ฌ๋์์ ๋ณด์กด๋๊ณ ๋์ฑ ์ ๊ตํด์ง ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ์ด ์ ๋ฝ ์ผ๋ก ๋ค์ด์๋ค. ์ด ์ฑ ์ด ์ค๋ช ํ๋ ์ค์ธ ๊ณผํ์ ๋ชจ์ต์ ์ด๋ค ๊ฒ ์ธ๊ฐ? ์ค์ธ์ ์ด๋ฏธ ๊ทผ๋ ์ญํ์ ๊ฒฐ๋ก ๊ณผ ๋๋ ๋ง์น ํก์ฌํ ๋ฌผ๋ฆฌํ์ด ์์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ค์ธ ๋ฌผ ๋ฆฌํ์ ๋ด์ ์ ํญ ๊ฐ๋ ์ ์ฌ์ฉํ๋ฉด ๋ฐ๋๊ฐ ๊ฐ ์ ๋ ๋ฌผ์ฒด๋ ๋ฌด๊ฒ์ ๊ด๊ณ์์ด ๊ฐ์ ์๋๋ก
๋ํํ๊ฒ ๋๋ฉฐ, ์ค์ธ ์ํํฌ์ค ์ญํ์ ๋ฐ๋ฅด ๋ฉด ์ํํฌ์ค๊ฐ ์์ง๋ ๋ฌผ์ฒด๋ ์ผ์ ํ ์๋๋ก ๊ณ์ ์ด๋ํ๋ค๋ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์จ๋ค. ๊ธฐํํ์ ์ฌ์ฉํด ์ด๋์ ๋ถ์ํ์ผ๋ฉฐ, ์์ฐ์ค๋ฝ๊ฒ ๊ฐ ์ํ ์ด๋์ ๊ฒฝ์ฐ ์งํํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ์๊ฐ์ ์ ๊ณฑ ์ ๋น๋กํ๋ค๋ ์ฌ์ค๋ ์์๋๋ค. ์ค์ธ ๊ณผํ์๋ค์ ํ๊ณ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ์์ฐ์ ์กด์ฌํ๋ ๋ฌผ์ฒด์ ์ด๋ ๊ทธ ์์ฒด์ ๊ด์ฌ ์ด ์์๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์ฒ ํ์ ์ธ ์ง์ ํ๋ จ ์ ์ฐ์ฅ์ผ๋ก ๋ ผ์๋ฅผ ํด ๋๊ฐ๋ค. ๋ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ์์ฐ์ฒ ํ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ทธ์ ์ฒด๊ณ ์์์ ํด๊ฒฐํ๋ ๋ฐฉ์์ ํํ๋ค.
์ด๊ฒ์ด ์ ํ๊ณ์ธ๊ฐ? ์์ฐ ํ์์ ์ธ๊ณผ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ฐพ์๋ด์ ํ์์ ์ค ๋ช ํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, โํ์์ ๊ตฌ์ ํ๋โ ๋จ๊ณ ์ ๋ง์กฑํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์์ฐ๊ณผ ๊ณผํ์ ๋ณด๋ ๊ด์ ์์ ์ค์ธ ์์ฐ์ฒ ํ์๋ค์ ์์ฐ์ ์ค์ฌ ๋ฅผ ์ํ์ ์ผ๋ก ์ดํดํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ฏฟ์๋ ์ฝํ ๋ฅด๋์ฟ ์ค, ๊ฐ๋ฆด๋ ์ค์ ๋ฌด์ฒ ๋ฌ๋๋ค. ์ด๋ฐ ์ ์์ ๋ณด๋ฉด ์ค์ธ ๊ณผํ์ ๊ณผํ ํ๋ช ์ผ๋ก ์ด์ด์ก ๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ ํ๋ ์ ์ด๋ค. ๊ณผํ์ด ์๋๋ผ ์ฒ ํ์ด๋ ์ข ๊ต๋ฅผ ์ถ๊ตฌํ๋ค๋ ๋ง์ธ๊ฐ? ๊ทธ๋ ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ข ๊ต์ ์ธ๊ณ๊ด์ ๋ฒ์ด ๋ ์ ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ฐ์ ๋ํ ํธ๊ธฐ์ฌ๊ณผ ์ถ๋ก ์ ์ด๋ฏธ ์ ์ ๋ป์ ์ดํด๋ผ๋ ๊ฒฐ๋ก ์ ํฅํด
๋ฌ๋ฆด ์๋ฐ์ ์์๋ค. ์ค์ธ๋ ์ํ๊ธฐ๋ผ๋ ๊ธฐ์กด์ ๋ช ์ ๋ก ๋๋์๊ฐ ๋๊ฐ? 1990๋ ๋ ์ดํ ์ ์ ๊ทธ๋ํธ๋ ๊ทธ๋ผ์๋ ์ค์ธ ๊ณผํ์ด ์ง์ ํ๊ตฌ์ ํต์ฌ์ ์ธ ์ ํต์ ์ถ๋ฒ์ ์ผฐ๋ค๊ณ ํ๊ฐํ๋ค. ํฉ๋ฆฌ์ ์ง๋ฌธ์ ๋์ง๊ณ ์ด ์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๊ณ ์์ฐ์ ๋ํ ๋ค์ํ ์ ๊ทผ์ ์ฉ ์ธํ์ผ๋ฉฐ, ์๋ก์ด ๊ณผํ ์ฉ์ด๋ฅผ ๋ง๋ค์ด ์ฌ์ฉํ ๊ฒ์ด ๊ทธ๋ฐ ์ฆ๊ฑฐ๋ค. ์ด ์ฑ ์๋ ๊ทธ๋ฐ ์ค์ธ์ ์ ์ ์ด ๋๋ฌ๋ ์๋ค. ๊ณผํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ด ์ฑ ์ ๊ฐ์น๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? 1960~1970๋ ๋ ๋ค์ด ๊ณผํ์ฌ๊ฐ ์ ๋ฌธํ๋๊ธฐ ์ ๊น์ง๋ ์ค์ธ ๊ณผํ์ ๋ํ ๊ท ํ ์กํ ์ญ์ฌ๊ฐ
์์ ๋์ง ๋ชปํ๋ค. ๊ณผํ ํ๋ช ๊ณผ์ ์ฐ์์ฑ๋ง์ด ๋ถ๊ฐ๋๊ฑฐ๋ ๋ฐ๋๋ก ๋จ์ ๋ง์ด ์ง๋์น๊ฒ ๋๋ฌ ๋ฌ๋ค. ์ด ์ฑ ์ ์ด์ ๊ฐ์ ์ด๊ธฐ ์ฐ๊ตฌ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๋ฉด์ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ข ํฉํ ์ค์ธ ๊ณผํ์ ํ๋ฅญํ ์ ๋ฌธ์๋ค. ์ค์ํ ์ฌ๊ฑด๊ณผ ํน์ง์ ๋ํ ํด์์ ๋ ์ฐฝ์ ์ด๋ฉฐ ํฌ๊ด์ ์ด๋ค. ๋น์ ์ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ? ํ์ฑ์ฑ์ด๋ค. ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ ๊ณผํ์ฌ ๋ฐ ๊ณผ ํ์ฒ ํ ํ๋๊ณผ์ ๊ฒธ์๊ต์๋ค.
๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ์ ๋ก์ฌ ๊ฒ์ ์ธ๊ณ๋ ์์ํ๊ฐ? ๋ฌผ์ง์ ์ ์ ์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ ๋ฆฝ์ธ๊ฐ? ์์ฐ์ ๊ท์น์ธ๊ฐ? ๊ท์น์ ๋ถ๋ณ์ธ๊ฐ? ์ํผ์ ์ด๋ป๊ฒ ๋๋๊ฐ? ์ฃฝ์ผ๋ฉด ์ฌ๋ผ์ง๋๊ฐ? ๋ง์ผ ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ์ ์ด ์ค ๊ณณ์ ์๋ค.
๏ผ์๋ํ ์๋ ์ฐ๋ ๋์์ ์คํ๏ผ์ ์ค๋ฆฐ ์ฝํ โ์ฒ๋ฌธํ๊ณผ ๊ธฐํํ์ ๊ณต๋ถํ๋ ๊ถ์ ์ฌ๋คโ, 15์ธ๊ธฐ ์ด
์ค์ธ์ ๊ณผํ ์๋์๋ ๊ทธ๋ํธ ์ง์ ํ์ฑ์ฑ ๊น์์ ์ฎ๊น ์์ฐ๊ณผํ 2014๋ 7์ 1์ผ ์ถ๊ฐ ์ฌ๋ฅํ(128*188) ๋ฌด์ ์ ๋ณธ, 245์ชฝ 22,000์
์ํ ์์ผ๋ก
Physical Science in the Middle Ages ์ค์ธ์ ๊ณผํ
์ฐจ๋ก
์๋ฌธ ยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทvii
1์ฅ 500๋ ๋ถํฐ 1000๋ ์ฌ์ด ๊ณผํ์ ์ํฉ ยทยทยทยทยทยทยท3 2์ฅ ๊ณผํ์ ์์๊ณผ ๋ฒ์ญ์ ์๊ธฐ: 1000๋ ์์ 1200๋ ๊น์ง ยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยท29 3์ฅ ์ค์ธ ๋ํ๊ณผ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ฃผ์ ์ฌ์กฐ์ ์ํฅ ยทยท43 4์ฅ ์ด๋์ ๋ฌผ๋ฆฌํ ยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยท76 5์ฅ ์ง๊ตฌ, ํ๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ ๋ฐ๊นฅ ยทยทยทยทยทยทยทยทยทยท124 6์ฅ ๊ฒฐ๋ก ยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยท172
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ ยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยท188
ํด์ค ยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยท235 ์ง์์ด์ ๋ํดยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยท242 ์ฎ๊ธด์ด์ ๋ํดยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยทยท243
์๋ฌธ
์ค์ธ ๊ณผํ์ ์ญ์ฌ๋, ๊ทธ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ์๋ฏธ๋ก ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผ ํโ๋น์ํด ์ ๊ตญ์์ ์ด์ฌ๋์ผ๋ก, ๋ค์ด์ด ์๊ตฌ ์ ๋ฝ์ผ๋ก ์ ํด์งโ์ ์ ํ, ๋ํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ์ ๋ํ ๋์์ ์ญ์ฌ๋ค. ๋๋ ์ค์ธ ์ ๋ฝ์ด ์๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ๋ณด๋ค ์กฐ๊ธ ๋ํ์ง๋ง ๋น์ ํด ๋ฌธํ์ ์ง ์์ฒญ๋ ๊ณผํ์ ๋ถ์ฑ๋ฅผ ์ถฉ๋ถํ ์ธ์ํ๊ณ ์๊ธด ํ์ง๋ง, ์ด ์ฑ ์์ ๋ด ๋ชฉ์ ์ ๊ณ ๋ ๋ก๋ง ์ ๊ตญ์์๋ถํฐ 1500 ๋ ๊ฒฝ๊น์ง์ ์๊ธฐ์ ๊ฑธ์ณ ์์ ๋ฝ์์ ํ์ฑ๋ ๊ณผํ์ ์ค์ํ ๋ฐ์ ๋ค๊ณผ ํด์๋ค์ ๊ฐ๋ตํ ๊ธฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐ์ ์ ๊ฐ๋ณ ๊ณผํ ๋ถ์ผ ์ ์์ญ์ ๊ฑธ์ณ ์ถฉ๋ถํ๊ฒ ๊ธฐ์ ํ๋ ค๋ฉด ์ฌ๊ธฐ ์ ๊ณํํ ๊ฒ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ํฐ ๊ท๋ชจ์ ์ฑ โ๋๋ ์ฑ ๋คโ์ด ํ์ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋คํ์ค๋ฝ๊ฒ๋, 12์ธ๊ธฐ ๋ง์ฝ๋ถํฐ ์ค์ธ ๊ณผํ์ ์ง ๋ฐฐํ๋ ๋ด์ฉ๊ณผ ๊ฐ๋ ๋ค์ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค(BC 384โผBC 322) ์ ๊ณผํ๊ณผ ์ฒ ํ์ ์ํด ๊ฐ๋ ฅํ ํ์ฑ๋๊ณ ์ข์ฐ๋์๋ค. ์ฐ์ฃผ ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ทธ๊ฒ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์๋์ ๋ํ ๊ทธ์ ์ค๋ช ๊ณผ ํด์๋ค ์ด ๋๋ฌด๋ ๋๋ฆฌ ํผ์ ธ ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์ ์ ์ด ์ ๊ธฐํ ๋ฌธ์ ์ ๊ทธ ํด๋ต์ ๋ฒ์๋ฅผ ์ดํดํ๊ณ ํ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์์๊ฒ ์ค์ธ ๊ณผํ์ ๋ณธ์ง, ์ฑ๊ณผ๋ค ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์คํจ๋ค์ vii
๋ํ ์ง์ ํ ํต์ฐฐ์ ์ค ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ค๋๋ ฅ ์๋ ์ด์ ๋ ๋ฌธ์, ์ฒ์ ๋ ์ฅ์์ ์ด๊ธฐ ์ค์ธ ๊ณผํ์ ํน์ง์ง์ ํ์, ๋๋ ์ค์ธ ํ๊ธฐ์ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ฃผ์ ๋ฌผ๋ฆฌ ๊ณผํ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์ ์ ๋ ผ์์ ๊ด์ฌ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ์๋ค.
์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๋๋ ๊ทธ ํํ์ ๊ตฌ์ฑ์๋ค์ ํผ์์ ์ด๊ฑด ๊น์ด๊ฐ ์๊ฑด ๊ฐ์ ์ค์ธ์ ์ฐ๊ตฌ๋๋ ์ฌ์ค์ ๋ชจ๋ ๊ณผํ ๋ถ์ผ ๋ค์ ๋ํด ๋ฌด์์ธ๊ฐ๋ฅผ ์ด์ผ๊ธฐํ๋ค. ๊ฑฐ๋ํ ๋ถ๋์ ์ ๋ฌธ์ ์ด๊ณ ๋ถํ๋ ๊ณผํ ์ ์ ์ด ๊ณ ๋ ํ๊ธฐ์ ์์ธํ ๋ ผ์๋์๋ค. ์ด๊ฒ์ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ์๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ๋ค์์ง๋ง, ๊ทธ๊ฒ๋ค์ด ์ ์ ๋ฝ์ ์ ์ ๋๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ์์ธ๊ธฐ ์ ์ด์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐ์ ๋ค์ ๋ํ ์์ธํ ์ค๋ช ์ ์ด ์ฑ ์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฐ์ด๋๋ ์ผ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ ๋ ๋๋ ์ ์ ํ๊ณ ์ ๊ดํ ๊ณณ์์๋, ์ด ๊ฑฐ๋ํ ๋ถ๋์ ๊ณผํ ์ ์ ๋ก๋ถํฐ ๋์จ ๊ทผ๋ณธ ํน์ง๋ค๊ณผ ๊ด๋ ๋คโ์ค์ธ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ฃผ์ ๊ณผํ์ ํธ์ ๋์๊ฑฐ๋ ์ค์ธ ๋ํ์์ ๋์ด์ง ์๊ณ ๋ฒ์ด์ก๋ ๋ ผ์ ์์์ ๊ฑฐ๋ถ๋์๋โ์ ํฌํจ์์ผฐ๋ค. ๋๋ ์ด๋ฌํ ๊ณผ์ ์ด ๋ณด๋ค ๋์ ์๋ฏธ์์ ์ค์ธ ๊ณผํ์ ์ญ์ฌ๊ฐ ์ถ ํํ ์ฌ์ง๋ฅผ ๋ํ ํ์ฉํ๊ธฐ๋ฅผ ํฌ๋งํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋์ ์ฃผ๋ ๋ชฉ์ ์ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ฃผ์ ์ฌ๊ณ ์ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์ํฅ๊ณผ ์๋ฆฌ ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์ ์ ์ ํตํด ๋ํ๋ ์ค์ํ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ยท์ฒ๋ฌธํ ์ ๋ฌธ์ ๋ช๋ช์ ๋ํด ์ค์ธ์ ๋์์ด ๊ฐ๋ ์ ์ ํ ์๋ฏธ๋ฅผ ์ viii
๋ฌํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ๋ฌผ๋ฆฌํ๊ณผ ์ฐ์ฃผ๋ก ์ ๋ํ ์ค์ธ์ ์ง์ฐฉ๊ณผ ์ค์ธ์ ์ธ๊ณ๊ด์ ํ์ฑํ๋ ๊ทธ๊ฒ๋ค์ ์ค์ฌ์ ์ญํ ์ ์ด๋ฌํ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ถฉ๋ถํ ์ ๋นํํด ์ค๋ค.
ix
1์ฅ 500๋ ๋ถํฐ 1000๋ ์ฌ์ด ๊ณผํ์ ์ํฉ
๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฒ ํ๊ณผ ๊ณผํ์ด ์ฒ์์ผ๋ก ๋ก๋ง ์ธ๊ณ์ ์นจํฌํ๋ BC 1 โผ2์ธ๊ธฐ์์ ํ์ฌ์ ์ด๋ฅด๋ ๊ธฐ๊ฐ ์ค ์์ ๋ฝ์ ๊ณผํ์ 500 ๋ ์์ 1000๋ ์ฌ์ด์ ๊ฐ์ฅ ์นจ์ฒดํด ์์๊ณ , ์ด ์นจ์ฒดํ๋ ๊ณผ ํ์ด ์์ํ ๊ฐ์ ๋๋ฉด์ 12์ธ๊ธฐ์ 13์ธ๊ธฐ ์ด์๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ ์๋์ ๊ณผํ ์์ ๋ค์ ์ ์ ์ด ์ค์ง์ ์ผ๋ก ์๋ก์ด ์ผ๋จ์ ๊ณผ ํ ์ ์ ๋ค์ ํ์ฑํ๊ธฐ์ ์ด๋ฅด๋ ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ ผ๋์ ์ฌ์ง๊ฐ ์ ๋ ์ฌ์ค์ด๋ค. ์ด๋ป๊ฒ ํด์ ๊ทธ์ ๊ฐ์ ํ์ฌ์ค๋ฌ์ด ์ํ๊ฐ ์ ๊ฒจ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ๋ฌด์์ด ๊ทธ๋ฌํ ์ํ๋ฅผ ์๋ฐฑ ๋ ๋์ ์ง์๋๊ฒ ํ ๋๊ฐ? ๋ก๋ง ์ ๊ตญ์ ์ ์ฐจ์ ๋ถ์ด๊ณผ ๋ณํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ตญ๊ต๋ก์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์น๋ฆฌ๊ฐ ์ด ์๊ธฐ์ ์์ ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๋ค ์ฌ๊ฑด์ ๊ฑฐ ์ ๋ถ๊ฐํผํ๊ฒ ๊ณผํ์ ์ ํด๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ ๋ฐ ์ปค๋ค๋ ์ญ์ฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ผ๋ก ์์ฉํ๋ค. ์ด๋ฏธ ๋์คํด๋ ํฐ์๋์ค(Diocletianus) ์ ์ฌ์ ๊ธฐ๊ฐ(285โผ305)๋ถํฐ ์์ธ๊ธฐ ๋์์ ์ ์น์ ๋ถ์์ ์ ๋ก๋ง ์ ๊ตญ์ ๋์ ๋ถํ ์ ๊ฐ์ ธ์๊ณ , 395๋ ํ ์ค๋์์ฐ ์ค(Theodosius)์ ์ฃฝ์ ์ดํ ๊ทธ ๋ถํ ์ ๋์ดํฌ ์ ์๊ฒ ๋ ์๋ค. 5์ธ๊ธฐ๋ฅผ ํตํด์๋ ์๋ก๋ง๊ฐ ๊ฒ๋ฅด๋ง ๋ถ์กฑ ์นจ์ ์ ํฌ 3
์๋ฌผ์ด ๋์๊ณ , 500๋ ์๋ ์๋น ๋ถ๋ถ์ด ๊ฒ๋ฅด๋ง์กฑ์ ์ง๋ฐฐ์ ๋์ด๊ฒ ๋์๋ค. ๊ทธ ํ ๋๋ก๋ง ์ ๊ตญ ํฉ์ ์ ์คํฐ๋์๋์ค (Justinianus)์ ๋ ธ๋ ฅ์๋, ์ ๊ตญ์ ๊ฒ๊ฐ์ฃฝ๋ง ๋จ์์ ๋ฟ ๊ทธ ์ค ์ฒด๋ ์ฃฝ์ ๊ฒ๊ณผ ๋ค๋ฆ์ด ์์์ผ๋ฉฐ, ๋ช ์ธ๊ธฐ ์ ๊ณผ ํ์ดํ๊ฒ ๋ฌ ๋ผ์ง ์ํฉ์ ๋์ฒํ๊ธฐ ์ํด ์์ ๋ฝ์ ์๋ก์ด ํํ์ ์ฌํ ์ ยท์ ์น์ ํ๋์ ํ์ฑํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ๋ ฅํ ์ค์ ์ ๋ถ์ ๋ถ๊ดด์ ์ ๊ตญ์ ์ด์ฐฝ๊ธฐ ๋ช ์ธ๊ธฐ ๋์์ ์์ฃผ ์ ํน์ง์ง์๋ ๋์ ์ํ์ ์ ์ฐจ์ ์ธ ์๋ฉธ๊ณผ ํจ๊ป ์์ ๋ฝ์ ์ง์ ์ธ ์ํ์ด ์์ฒ๋ฅผ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ํ ๋๋ผ์ด ์ผ์ด ์๋๋ค. ์ ๋นํ ์ ๋์ ์ ์น์ ์์ , ๋์ ํ๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๋ค ์ข ๋ฅ์ โ๊ฐ์ธ์ ํ ์(patronage)โ์ด ๊ณผํ์ ์ถ๊ตฌ์ ํ์์ ์ด๊ฑฐ๋ ์ ์ด๋ ๋์ ์ด ๋๋ค๊ณ ํ๋ค๋ฉด, ์ด๊ฒ๋ค์ ๋ถ์ฌ๋ ์ด๋ป๊ฒ ์์ ๋ฝ ์ญ์ฌ์ ๊ทธ๋ ๊ฒ ์ค๋ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ๊ณผํ์ ์ดํด์ ๊ทธ ์ฑ๊ณผ๊ฐ ์ ํดํ๊ณ ์นจ์ฒดํ๋๊ฐ๋ฅผ ์์ฃผ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฉด์์ ์ดํดํ ์ ์๊ฒ ํด ์ค ๋ค. ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์น๋ฆฌ๋ ํฌ๋ ๋์ฆ ์๋๋ถํฐ ์์ํด์ 392๋ ํ ์ค๋์์ฐ์ค ํฉ์ ๊ฐ ๊ธฐ๋ ๊ต๋ง์ด ์ ์ผํ ํฉ๋ฒ์ ์ข ๊ต๋ผ๊ณ ์ ์ธํ ๋๊น์ง ๊ณ์๋์ด ์จ ์ ๋น์ ์ข ๊ต๋ค๊ณผ ์ญ๋ฐฐ ์ ์ ์ฌ์ด ์ ํฌ์๊ณผ ๊ฒฝ์์ ์๊ฒฐ์ ๋ํ๋ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ฌํ ๊ฐ์ธต์ ์ฌ ๋๋ค์๊ฒ ๊ฒฝ์ ์ ยท์ ์น์ ์๋ฐ์ด ์ ์ ๋ฌด๊ฑฐ์ด ์ง์ด ๋์ ์ ๋น์ ์ข ๊ต๋ค์ด ์ง์ง๋ฅผ ๋ฐ์๊ณ , ๊ทธ๋ค์ ๊ต๋ฆฌ๋ค์ ๋ก๋ง์ ๋ 4
๊ฒ ํผ์ณ์ง ์ง์ญ๋ค์ ์ฐ๊ฒฐํ๋ ํ๋ฅญํ ๋๋ก๋ง์ ํตํด ์ฝ๊ฒ ์ ํ๋์๋ค. ๊ทธ๋ ธ์์ค๊ต(Gnostics), ๊ธฐ๋ ๊ต ๋ฑ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ด์์ค(Isis), ๋ฏธํธ๋ผ(Mithra), ํค๋ฒจ๋ (Cybele), ์ ์ธ๋น ํฌ์ค (Sol Invictus, ์ ๋ณต๋์ง ์๋ ํ์) ๋ฑ์ ์ญ๋ฐฐ ์ ์๋ค์ ์ ๋ก์ ์๊ฐ๊ณผ ์์(ๅๅผ)์ ๋น๋ ค ์ผ์ ๋ฟ ์๋๋ผ ๋ช๋ช ๊ธฐ๋ณธ ์ ์ธ ๋ฏฟ์๋ค์ ๊ณต์ ํ๊ฒ ๋์๋ค. ์ธ์์ ์ ํ๋ฉฐ ๊ฒฐ๊ตญ์ ์ฌ ๋ผ์ง ๊ฒ์ด๋ผ๊ฑฐ๋ ๊ทธ ๋ณธ์ฑ์ด ์ฃ๋ฅผ ๋ฒํ๊ฒ ๋์ด ์๋ ์ธ๊ฐ์ ์ด ์ธ์์ ์ผ๋ค์ ์ธ๋ฉดํ๊ณ ์์ํ ์ํผ์ ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ค์ ๊ตฌํด์ผ๋ง ๋ถ์ฌ(๏ฅงๆญป)์ ํ๋ณต์ ์ป์ ์ ์๋ค๋ ๋ฏฟ์์ด ๊ทธ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค์ํ ์ ๋์ ๊ธ์์ฃผ์์ ํจ๊ป, ๋ง์ ์ญ๋ฐฐ ์ ์ ๋ค์ ์ถฉ์คํ ์ถ์ข ์๋ค์๊ฒ ์์์ ๊ฐ์ ธ๋ค์ฃผ๊ธฐ ์ํด ๋์ ์ฃฝ์ ๊ตฌ์ธ์ฃผ๊ฐ ์ฌ ๊ฒ์์ ๋ฏฟ์๋ค. ์ฌ์ง์ด ์ ํ๋ผํค์ฃผ์ (Neo-Platonism), ์ ํผํ๊ณ ๋ผ์ค์ฃผ์(Neo-Pythagoreanism) ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ๋น์์ ๋ช๋ช ์ฒ ํ ํํ๋ค์กฐ์ฐจ๋ ๊ทธ๋ค์ ๋์กฐ์๋ค ์ ๊ตฌ์(ๆๆด)ํ๊ณ ์ (็ฅ)๊ณผ์ ๊ฒฐํฉ์ผ๋ก ์ด๋๋ ค ํ์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ๋ค์ ๋ชฉ์ ์ ์ด๋ฃจ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ง์ ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์์ด์ง ์์๋ค. ๋น๋ก ์ง์ ์ธ ์๋จ์ ๋ ๋ง์ด ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง. ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ธ์๊ฒ
ํค๋ฅด๋ฉ์ค
ํธ๋ฆฌ์ค๋ฉ๊ธฐ์คํฌ์ค(Hermes
Trismegistus, ์ธ ๋ฒ ์๋ํ ํค๋ฅด๋ฉ์ค)๋ก ์๋ ค์ง ์ด์งํธ์ ์ ํ ํธ(Thoth)์ ๊ดํ ์๋ง์ ์ฑ ๋ค์ด ์ ์ฆํ๋ฏ์ด, ๊ธฐ์ํ ์ฒ์ ๋ช ์ธ๊ธฐ ๋์ ๋ง์ ๊ณผ ์ด์์ฐ์ ํ๋ค์ ์ฌ์ค ๋ก๋ง ์ ๊ตญ 5
์์ ๋๋ฆฌ ๋ฐ์๋ค์ฌ์ก๋ค. ํค๋ฅด๋ฉ์ค์ ๋ฌธํ์ ํ๋ผํค์ฃผ์, ์ ํ๋ผํค์ฃผ์, ์คํ ์ ์ฒ ํ ๋ฑ ๋น๋ ๋ค์ํ ์ฒ ํ๋ค์ ์ฌ๋ฌ ์์๋ค์ ๋ฐ์๋ค์๊ณ ๋์๋์ ๊ณผํ์ ์ง์๊ณผ ์ด๋ก ์ ์ฌ๋ฌ ๋ฉด์ ๋์ด๋ค์ด๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง, ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฒ ํ๊ณผ ๊ณผํ์ ์ ํต์ ์ธ ํฉ๋ฆฌ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๋ํ ๋ฐ์์ฉ์ ๋ํ๋๋ค. ์๋ํ๋ฉด ๊ทธ ๊ฒ์ ์ฐ์ฃผ๋ฅผ ๋ง์ , ์ง๊ด, ์ ๋น์ฃผ์์ ์ํด ์ดํดํ๊ณ ์ค๋ช ํ ๋ ค ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ด๋ฐ ์ฑ ๋ค์ ํค๋ฅด๋ฉ์ค ์ ์ด ์ด ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์ด์ก๊ณ ์ด์งํธ์ ์งํ๋ฅผ ๊ฐ์กฐํ๊ธฐ์ ๋ ์๋ค์ ์ด๊ฒ๋ค์ ํ๋ผํค๋ณด๋ค, ์ฌ์ง์ด๋ ๋ชจ์ธ๋ณด๋ค ์์ ์๋ํ ๊ณ ๋์ ์ ์ ๋ค์ด๋ผ๊ณ ๋ฌด๋นํ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์๋ค. ๊ทธ๊ฒ๋ค์ ๊ณ ๋ ์งํ์ ์์ด์ ์๋ฃ์ ์ฐฝ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ๋ฐ ๋ฉด์์ ๊ต์ฅํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค ๋ค. ์ฌ์ง์ด ๊ตํ์ ์ ๋ถ๋ค๊น์ง๋ ๊ทธ๊ฒ๋ค์ ์ฝ๊ณ ๊ฒฝํํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์์ด๋ก ๊ทธ๊ฒ๋ค์ ์ฝ์๋ ๋ฝํํฐ์ฐ์ค(Lactantius, 300๋ ๊ฒฝ)๋ ํค๋ฅด๋ฉ์ค๋ฅผ ๋งค์ฐ ์กด๊ฒฝํ์ผ๋ฉฐ ๊ทธ๋ฅผ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๋ ํ ์ด๊ต๋ ์์ธ์๋ก ์๊ฐํ๋ค. ์ด๋ค ์ฑ ์ค ์ ์ด๋ ํ ํธ์ ๋ผํด์ด ๋ฒ์ญ์ผ๋ก ์ฝ๊ณ ๋ง์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํด ์ด์งํธ ์ ๋ค์ ์(ๅ)์ ์๋ช ์ ๋ถ์ฌํ๋ ๊ฑฐ๊ธฐ์ ๋ด๊ธด ๊ธฐ๋ก์ ๋ฐ์๋ค์ด๊ธฐ ๋ฅผ ๊ฑฐ๋ถํ๋ ์ฑ ์์ฐ๊ตฌ์คํฐ๋์ค(St. Augustinus)๋ ํค๋ฅด๋ฉ ์ค๊ฐ ๋ชจ์ธ ์ดํ, ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ ์ฒ ํ์์ ํ์ธ๋ค๋ณด ๋ค ํจ์ฌ ์ ์ ์ด์งํธ์์ ๊ฐํ ๋๋์ ํ์ ํ์ฌํ๋ ์ฌ๋ ์์ ์์ ํ ๋ฐ์๋ค์๋ค. ๋น๋ก ํค๋ฅด๋ฉ์ค์ ์ฑ ๋ค ์ค ๋ช ๊ถ์ด 6
๋ผํด์ด ๋ฒ์ญ์ผ๋ก ๋๋์๊ณ ์ค์ธ๋ฅผ ํตํด ์ํฅ์ ์ง๋ ์ง๋ง ๊ทธ ๊ฒ๋ค์ ์์ ํ ํจ๊ณผ๋ ์์ฐ๊ณผ ์ข ๊ต์ ํ๊ตฌ์ ์ดํด๋ฅผ ์ํด ๋๋ฆฌ ๋ฐ์๋ค์ฌ์ง ์๋ด์ ์ญํ ์ ํ๋ ๋ฅด๋ค์์ค์์์ผ ๋ํ ๋๊ฒ ๋์๋ค. ์์ฐ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๊ฒฝ๋ฉธํ๊ฑฐ๋ ์๋๋ฉด ๋ง์ ๊ณผ ์ด์์ฐ์ ํ์ ํตํด์ ๊ทธ์ ์ ๊ทผํ๋ ๋ด์ธ์ ๊ตฌ์์ ๋ํ ๊ฐ๋ ฌํ๊ณ ๋๋ฆฌ ํผ์ง ์ถ๊ตฌ๊ฐ, ๊ทธ ์ด์ ์๋์ ์ด์๋๋ผ๋ฉด ๊ณผํ๊ณผ ์ํ์ ์ฌ ๋ฅ์ ๋ฐ์ณค์ ์ฌ๋๋ค์ ์๊ฐ๊ณผ ์ ๋ ฅ์ ์ฌ๋ก์ก์์๊น? ๋ง์ฝ ์ค์ ๋ก ๊ทธ๋ฌ๋ค ํ๋๋ผ๋ ์ ์ด๋ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์น๋ฆฌ ์ด์ ์๋ ๊ทธ ๋ฐ ์ผ์ด ๋๋๋ฌ์ง๊ฒ ๋๋ฌ๋์ง ์์๋ค. ์ฌ์ค, ๊ธฐ๋ ๊ต๊ฐ ๋น๊ต ์ ์ฝํ๊ณ ์ํฅ๋ ฅ์ด ์์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ ์กด์์ ์ํด ๊ฒฝ์ ์๋๋ค ์ ๋ํญํด์ ํฌ์ํ๋ ๋ก๋ง ์ ๊ตญ ์ด๊ธฐ ๋ช ์ธ๊ธฐ ๋์์, ๊ณ ๋ ์ธ๊ณ์ ์๋ํ ๊ณผํ ์ ์ ๋ค์ด ์์ด์ก๊ณ (ํญ์ ๊ทธ๋ ๋ฏ์ด ๊ทธ ๋ฆฌ์ค์ด๋ก) ๊ทธ๋ค ์ค ๋ช๋ช์ ๊ทธ ํ ์ค์ธ ๊ณผํ์ ์ง๋ก์ ๊ทธ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ค์ ๋ฅด๋ค์์ค๊น์ง ๊น์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ฒ ๋์๋ค. ๊ธฐ์ํ 1์ธ๊ธฐ์๋ ์ค์ํ ์ ์ ๋ค์ด ๋ง์ด ๋ํ๋ฌ๋ค. ์๋ ์ฐ๋๋ฆฌ์์ ํค๋ก (Heron)์ ๊ธฐํ(ๆฐฃๅญธ, pneumatics), ์ญํ (๏ฆๅญธ), ๊ดํ(ๅ ๅญธ), ์ํ ๋ฑ์ ์ ์ ์ ๋จ๊ฒผ๊ณ , ๋์ฝ๋ง์ฝ์ค (Nicomachos)๋ ํผํ๊ณ ๋ผ์ค ์ฐ์์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ ์ค๋์์ฐ์ค ์ ๋ฉ๋ฌ๋ผ์ค์ค(Menelaos)๋ ๊ตฌ๋ฉด ๊ธฐํํ(็้ขๅนพไฝๅญธ, Spherical geometry)์ ์ ์ ์ ๋จ๊ฒผ๋ค. ๋ฉ๋ฌ๋ผ์ค์ค์ โช๊ตฌ 7
์ง๊ธ๊น์ง ๋ถ๋ ํฐ ๏ผ์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์๏ผ๋ฅผ ๋ณด์ จ์ต๋๋ค. ๋งค์ผ ์์นจ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์ ๋ถ์ค์ ์ง์์๋ง๋๋์ง์ ์ ์์ ๋ ์๋ค์ ์ฐพ์๊ฐ๋๋ค. ๏ผ์ธํ ๋ฆฌ๊ฒ์น์๏ผ์ฌ์ดํธ(bookletter.eeel.net)๋ฅผ ๋ฐฉ๋ฌธํ๋ฉด ๋ชจ๋ ๋ถ๋ ํฐ๋ฅผ ๋ง๋ ์ ์์ต๋๋ค.