02-07-2011, p.34
De Verstoorde Verhoudingen - Nederland en Vlaanderen liggen zo dichtbij en tegelijkertijd zo ver uiteen. Tijd voor meer samenwerking, vooral nu er moet worden bezuinigd. Antwerpen ligt op een steenworp afstand van Rotterdam en toch blijft het een gedoe om van de ene stad naar de andere te komen. Altijd heeft de Beneluxtrein te kampen met vertragingen, storingen en onberekenbare reistijden. En als de dienst, zoals gepland, binnen afzienbare tijd verdwijnt, wordt het nog moeilijker om de grens over te komen. Een bedrieglijke nabijheid dus. Juist nu - met het gesteggel over de Hedwigepolder en de aankomende bezuinigingen op cultuur moet er een werkelijke gemeenschap ontstaan. Een begin is al gemaakt in de jaren zeventig en tachtig. Toen werden initiatieven genomen die sommigen visionair en anderen overmoedig zouden noemen. Zoals de culturele instelling Ons Erfdeel, de Nederlandse Taalunie en het Vlaams cultuurhuis de Brakke Grond in Amsterdam. Later kwamen daar nog de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland (CVN) en het Vlaams-Nederlandse huis deBuren in Brussel bij. Waarom overmoedig? Omdat de oprichters niet alleen ijverden voor toenadering, maar ook voor integratie van taal en cultuur. Maar niet alleen door de bovengenoemde instellingen en huizen wordt er samengewerkt. Met name in de media is de economische verstrengeling van Nederland en Vlaanderen groter dan ooit. In de uitgeverswereld is De Bezige Bij Antwerpen volwaardig aan van De Bezige Bij in Amsterdam. De Vlaamse Uitgeverij Lannoo behoort met de overname van het Nederlandse Meulenhoff en Unieboek/Het Spectrum in één klap tot de top-drie van de Nederlandse markt. Het grote uitgeversconcern WPG wordt overigens door een Vlaming geleid. In de krantenwereld heeft ook een omwenteling plaatsgevonden. Lang keken Vlaamse krantenredacties vol bewondering naar de grote jongens van de Volkskrant en NRC Handelsblad. Tot de Belgische Persgroep, onder leiding van Christian Van Thillo, eerst Het Parool en toen PCM Uitgevers overnam, en uiteindelijk Trouw en de Volkskrant overhield. Even later ging de hoofdredacteur van De Standaard, Peter Vandermeersch, NRC Handelsblad leiden. In het geval van televisie is de uitwisseling helaas tot een halt gekomen. Toen op 1 februari 1989 in België de commerciële omroep VTM van start ging, was het resultaat dat de grote meerderheid van de Vlaamse televisiekijkers de Nederlandse zenders de rug toekeerden. Wel heeft Nederland het doelgroepdenken dat de eerste commerciële zender in België veroorzaakte, overgenomen. Het spreken van dezelfde taal blijft ontegensprekelijk de sterkste troef bij al deze concrete vormen van en samenwerking. Een taal - gesproken door meer dan tweeëntwintig miljoen mensen in twee Europese lidstaten én het Caribisch gebied - zet men niet zomaar opzij. Juist omdat wij in Nederland en Vlaanderen een andere verhouding met taal hebben, kunnen we van elkaar leren. De verstrengeling van belangen en de uitwisseling van personen gaat nog veel verder. De Vlaming Jan Raes bestuurt met succes het Koninklijk Concertgebouworkest en Hans