NIP Jaarbrief 2011
2 NIP Jaarbrief 2011
Spreekuren en contact
Postadres Postbus 2085 3500 GB Utrecht
Belangenbehartiging voor leden met een eigen bedrijf Di en do 10.00-12.30 uur, telefoon (030) 820 15 17 of e-mail: zzp@psynip.nl
Bezoekadres Nieuwekade 1-5 3511 RV Utrecht Telefoon (030) 820 15 00 www.psynip.nl
Zorgverzekeringen Ma 9.00-12.00 uur, telefoon (030) 820 15 00 of e-mail: zorgverzekeringen@psynip.nl
Voorlichting Ma t/m vr 9.00-12.30 uur, telefoon (030) 820 15 00 of e-mail: info@psynip.nl Ledenadministratie Di t/m vr 9.00-13.00 uur, telefoon (030) 820 15 00 of e-mail: ledenadministratie@psynip.nl Registraties Ma t/m vr 9.00-12.30 uur, telefoon (030) 820 15 00 of e-mail: registraties@psynip.nl
Beroepsethiek Di en do 10.00-13.00 uur, telefoon (030) 820 15 00 Testzaken Ma en do 10.00-12.00 uur, telefoon (030) 820 15 00 of e-mail: cotan@psynip.nl Redactie De Psycholoog Di t/m vr 9.00-17.00 uur, telefoon (030) 820 15 00 of e-mail: redactie@psynip.nl College van Toezicht Di 9.00-12.30 uur, telefoon (030) 820 15 00
Het NIP is ook te vinden op: LinkedIn Twitter (@PsychologenNIP)
NIP Jaarbrief 2011 3
De toegevoegde waarde van het NIP
Elly Plooij-Van Gorsel
Maatschappelijke discussies aanzwengelen en reageren op recente ontwikkelingen. Ons verhaal doen aan cliënten en organisaties. Als nieuwe voorzitter van het NIP wil ik gesprekspartner zijn in discussies over onderwerpen die van belang zijn voor de gehele beroepsgroep. Een eigen geluid laten horen in politiek Den Haag en zo het merk NIP in de markt zetten: meer naamsbekendheid en meer impact op besluitvorming. In de roerige zestiger jaren studeerde ik psychologie en bekwaamde ik me in de neurowetenschappen. Veertien jaar werkte ik als wetenschapper en docent aan de Universiteit van Leiden om daarna de overstap te maken naar het bedrijfs leven en uiteindelijk de politiek. In 1994 werd ik namens de VVD gekozen in het Europees Parlement. Die functie verruilde ik in 2004 voor de Brusselse lobbywereld. Gedurende mijn politieke loopbaan kwam mijn psychologische achtergrond me vaak goed van pas. Met de analytische blik van een wetenschapper verdiepte ik me in onbekende portefeuilles als energie en telecom. Als ik vergaderingen leidde, hielp mijn kennis me bij het begrijpen van groepsprocessen. Kwaliteit bewaken Tegelijkertijd doe je in Brussel veel nieuwe kennis en vaardigheden op. Nergens leer je beter je standpunten over-
‘Te allen tijde zitten we bij het NIP op het puntje van onze stoel’
tuigend overbrengen dan in de internationale politieke arena. Die ervaring ga ik volop benutten voor het NIP. Juist nu de gezondheidszorg onder druk staat en de kwaliteit van ons werk in het gedrang komt door bezuinigingen. Want bij het NIP draait alles om kwaliteits bewaking. Niet voor niets staan zaken als registratie en beroepscode momenteel hoog op de agenda. Iedereen moet van het bestaan van Registerpsycholoog NIP afweten, van cliënt tot zorgverzekeraar. We zijn daarnaast kostenbewust en besteden aandacht aan de vergoedingen, maar noodzakelijke psychologische hulp dient in het zorgpakket te blijven. Voor deze en andere cruciale punten moeten we een constructieve lobby voeren, gebaseerd op feiten, niet op sentimenten. Belangen behartigen Te allen tijde zitten we bij het NIP op het puntje van onze stoel. We volgen alle ontwikkelingen op de voet, zodat we direct kunnen reageren. Zo zijn we zeer alert op mogelijke consequenties van de overheveling van jeugdzorg naar de gemeente. Voorzien we problemen? Dan trekken we meteen aan de bel. Waar dit aan de doelstellingen van de vereniging kan bijdragen, sluiten we allianties met strategische partners en versterken we bestaande samenwerkingsverbanden, om zo met meer impact onze belangen te behartigen. Leden betrekken Willen wij als NIP die proactieve rol goed kunnen vervullen, dan zijn betrokken leden van groot belang. Want onze belangrijkste bron voor de ontwikkeling, verdieping en verbreding van kennis zijn uiteraard de leden zélf. We betrekken leden daarom actief bij het formuleren en maken van beleid. Onder andere via bijeenkomsten, enquêtes en sociale media. Als nieuwe voorzitter roep ik alle leden op om hun expertise met het NIP en met elkaar te delen. Uw kennis van wat er speelt en waarover u zich zorgen maakt is nodig om als gedegen gesprekspartner te kunnen optreden. Alleen zo kunnen we een breed gedragen geluid laten horen, afkomstig vanuit alle sectoren, namens álle psychologen.
4  NIP Jaarbrief 2011
NIP Jaarbrief 2011 5
Demonstranten op het Malieveld
Volg het NIP nu ook op Twitter!
Het NIP als belangenbehartiger Protest tegen ggz-bezuinigingen Het NIP maakt op allerlei manieren een vuist tegen de bezuinigingsmaatregelen in de geestelijke gezondheidszorg. Zo verzonden we vorig jaar diverse persberichten en stuurden we kritische brieven naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Ook organiseerden we een aantal ledenbijeenkomsten over de effecten van de bezuinigingen. Samen met andere ggz-organisaties zorgde het NIP voor een grootscheepse protestactie op het Malieveld in Den Haag. NIP-directeur Hans van Eck sprak er met diverse media. Minister Schippers van VWS hield in haar toespraak vast aan de bezuinigingsplannen, maar was onder de indruk van de opkomst. Ze nam een petitie in ontvangst met ruim 45.000 handtekeningen. Actieve bijdrage aan stelselherziening en Jeugdwet De nieuwe Jeugdwet zorgt voor een bestuurlijke en financiële decentralisatie naar gemeenten van alle ondersteuning, hulp en bepaalde zorgvormen voor jeugd. De sector
Jeugd levert een actieve bijdrage aan het debat en de wetsvoorbereiding. Zo adviseerden de sector Jeugd en andere beroepsverenigingen het ministerie en de Tweede Kamer over de toegang tot zorg. Het advies benadrukt het belang van tijdige betrokkenheid van goed opgeleide professionals, waaronder gedragswetenschappers. Actie tegen subsidiestop tolkdiensten Geen vergoeding meer voor tolkdiensten in de gezondheidzorg. Dat bericht vernam de NIP-sectie Inter culturalisatie begin 2011 van VWS. Het NIP reageerde bezorgd en verzocht VWS de beslissing te heroverwegen. De maatregel zou immers leiden tot uitsluiting van een groep cliënten en verslechtering van de gezondheidszorg. Helaas hadden de protesten geen positief resultaat. Per 1 januari 2012 is de subsidie voor tolken stopgezet. Gz-opleiding voor ervaren psychologen In de ggz zijn veel psychologen werkzaam zonder BIG-
6 NIP Jaarbrief 2011
registratie. De sector Gezondheidszorg van het NIP onderzocht de mogelijkheid van een aangepaste gz-opleidingsroute voor ervaren psychologen. Die zou ervaren psychologen zonder BIG-registratie meer perspectief bieden. Eind 2011 stelde de onderzoekscommissie van de Kamer gzpsycholoog een modulair opleidingsprogramma voor, met vrijstellingen voor psychologen met veel werkervaring. De gz-opleidingsinstellingen werken het voorstel uit. Het NIP in het nieuws Steeds meer media benaderen het NIP voor informatie, standpunten of deskundigen die zich uitspreken over een actueel onderwerp. In 2011 telden we 106 afgehandelde persvragen, 51 perspublicaties en 24 persberichten over onder andere de bezuinigingen in de ggz, richtlijnen in de jeugdzorg en ontwikkelingen in de arbeid-en organisatiepsychologie.
Het NIP als kwaliteitsbewaker NIP-registers voor kwaliteit Psycholoog is geen wettelijk beschermde titel. Daarom heeft het NIP in het verleden het dienstmerk PSYCHO LOOG NIP ingesteld. Hier is recent het dienstmerk Registerpsycholoog NIP aan toegevoegd. Een aantal NIPregistraties leiden tot het dienstmerk Registerpsycholoog NIP. In de registers zijn kwaliteitscriteria vastgelegd op het gebied van scholing, werkervaring, supervisie en intervisie. Met de titel Registerpsycholoog NIP sluit het NIP aan bij
het initiatief van de EFPA (European Federation of Psychology Associations) om te komen tot één professioneel Europees niveau van de psycholoog. Nieuw register voor A&O psychologen Het sectorbestuur Arbeid & Organisatie formuleerde in 2011 de toelatingseisen voor het nieuwe register Arbeiden Organisatiepsycholoog NIP. Ingeschreven psychologen mogen zich Registerpsycholoog NIP / Arbeid & Organisatie noemen. Hetzelfde geldt voor ingeschrevenen in het register Psycholoog Arbeid & Gezondheid NIP. Het register werd gelanceerd met het A&O congres Wetenschap & Praktijk. De sector is momenteel bezig met een grootse campagne om de A&O-psycholoog te ondersteunen bij de registratie. Invoering van kwaliteitsvisitatie De kwaliteitsvisitatie van de sector Gezondheidszorg is bedoeld voor vrijgevestigde psychologen, gebaseerd op kwaliteitscriteria van het NIP. Afgelopen jaar besloot het sectorbestuur dit instrument op grote schaal in te voeren. Met kwaliteitsvisitatie krijgt een psycholoog inzicht in de eigen praktijkvoering en de mogelijkheid tot verbetering. De eerste visitaties zijn inmiddels afgerond met een zeer positieve beoordeling. COTAN-beoordeling van 40 instrumenten De COTAN beoordeelt psychodiagnostische instrumenten volgens criteria als testconstructie, handleiding en testmateriaal, betrouwbaarheid en validiteit. Testuitgevers en/
Beeldmerk Registerpsycholoog NIP
Hans van Eck in gesprek met Radio 1
NIP Jaarbrief 2011 7
of auteurs boden vorig jaar 40 tests aan voor een beoordelingsprocedure door de Commissie Testaan gelegenheden Nederland. 36 testbeoordelingen werden gepubliceerd in de COTAN documentatie. De COTAN leverde in 2011 onder andere een inhoudelijke bijdrage aan de ontwikkeling van een nieuwe norm voor assessments: ISO 10667. Beroepsregistratie als norm voor jeugdzorg De sector Jeugd levert een intensieve bijdrage aan de professionalisering van de jeugdzorg. Nadruk ligt op het versterken van professionals: goede opleiding en kwaliteitsgarantie via beroepsregistratie, beroepscode en tuchtrecht. Het wetsvoorstel dat de inzet van geregistreerde medewerkers regelt, is in voorbereiding. Ook komt er een kwaliteitsregister voor twee beroepen in de jeugdzorg: jeugdzorgwerkers (hboniveau) en gedragswetenschappers (psychologen en pedagogen). Dit register wordt erkend door VWS en Justitie. De sector Jeugd wil dat de vakbekwaamheidsnorm van het NIP de norm wordt voor het nieuwe kwaliteitsregister, waarmee geïnvesteerd wordt in opleiding en bij- en nascholing. Vragen en klachten over beroepsethiek NIP-leden moeten zich bij hun beroepsuitoefening aan normen houden. Het NIP heeft daarvoor een beroepscode opgesteld. Als cliënten of collega-psychologen menen dat een lid niet volgens de beroepscode heeft gehandeld, kunnen zij een klacht indienen bij de tuchtcolleges van het NIP. Leden kunnen met vragen over de interpretatie van de regels terecht bij de stafmedewerkers Beroepsethiek. Nieuwe richtlijnen voor ggz, jeugdzorg en A&O Het NIP werkte vorig jaar mee aan verschillende nieuwe richtlijnen in de ggz, jeugdzorg en het A&O-werkveld. Zoals voor obesitas, autisme, excessief huilen bij baby’s, werk en psychische aandoeningen en depressie.
Het NIP als kennisinstituut Symposium over psychische klachten werknemer Ruim 30 procent van de arbeidsongeschiktheid in Nederland wordt veroorzaakt door psychische klachten als vermoeidheid, burn-out en overspannenheid. Steeds meer werkgevers erkennen de urgentie om iets te doen aan klachten, verzuim en preventie. De sectie Arbeid & Gezondheid bracht dit voor het voetlicht in het symposium ‘Het krachtenveld rondom de werknemer Reddingsboei of blok beton?’.
Sector Jeugd voor Passend onderwijs Hoewel de invoering van de wet Passend onderwijs is uitgesteld, heeft de sector Jeugd niet stilgezeten. Voor leden organiseerde de sector twee congressen over dit onderwerp. Daarnaast maakte de sector - samen met de NVO een folder over de verschillende rollen van de psycholoog/ pedagoog in het onderwijsveld. De sector Jeugd zet zich bovendien in om de expertise van de schoolpsycholoog nog beter te verankeren in wet- en regelgeving en ondersteunt de leden bij hun eigen profilering. Deskundigheidsbevordering bij mediation De sectie Mediation organiseerde vorig jaar een aantal studieavonden. De workshop ‘Beleving van kinderen na echtscheiding’ stelde het kind centraal bij echtscheidingen. In de workshop ‘Autisme & Mediation’ kregen deelnemers handvaten over de omgang met mensen met het autisme spectrum stoornis. ‘Leerlingmediation en/of leerling-conflicten in het onderwijs’ ging in op mediation op school en manieren waarop leerlingen conflicten kunnen oplossen. Reader Leergang senioren en senioriteit Het aantal (bijna) gepensioneerden en werknemers van middelbare leeftijd stijgt. Moeten we ons zorgen maken of zien we ook kansen? In 2010 sloot de sector Arbeid & Organisatie de leergang ‘Tussen Seniorentijd en Senioriteit’ af. De resultaten, samenvattingen en andere informatie zijn gebundeld in een publicatie. Een belangrijk naslagwerk voor A&O-psychologen en maatschappelijke organisaties die zich bezighouden met de vergrijzing op de arbeidsmarkt. Vanwege de grote belangstelling wil de sector A&O de leergang in 2013 voortzetten. Project voor Intercultureel Vakmanschap Goede zorg houdt rekening met verschillen tussen mensen, zoals geslacht, inkomen en culturele achtergrond. Binnen het samenwerkingsproject ‘Intercultureel Vakmanschap’ verzamelden het NIP en de NVO een schat aan kennis en informatie hierover. Bij de uitvoering waren veel leden betrokken. De publicatie Interculturele diagnostiek, Workshop Bewustwording en Diversiteit; handvatten voor reflectie, en andere resultaten vindt u op www.intercultureelvakmanschap.nl.
8 NIP Jaarbrief 2011
EAWOP: internationaal wetenschappelijk congres over A&O-psychologie De vijftiende Conferentie van de European Association of Work and Organizational Psychology (EAWOP) werd georganiseerd door de NIP-sector Arbeid & Organisatie, in samenwerking met Arbeid- en Organisatiepsychologie van de Universiteit Maastricht. Het thema was ‘Decent Work and Beyond - W&O psychologists’ contribution to society’. Ruim 1200 A&O-psychologen van over de hele wereld bezochten het congres. Op een speciale praktijkdag voor NIP-leden konden wetenschappers en praktijkmensen elkaar ontmoeten. En meningen uitwisselen over verschillende onderwerpen, zoals duurzame inzetbaarheid, vitaliteit en employability. Lezing van sectie Interculturalisatie Professor Anton van Kalmthout hield in 2011 de jaarlijkse State of the art lezing. Van Kalmthout is expert op het gebied van het gevangeniswezen en het vreemdelingenrecht en zijn lezing ging dan ook over mensenrechten, en het effect van detentie op vreemdelingen. Sindbadonderscheiding voor Mohsen Edrissi Mohsen Edrissi ontving van de sectie Interculturalisatie de Sindbadonderscheiding. Edrissi heeft zich vanaf het begin van zijn professionele loopbaan ingezet voor de psychologie en de psychotherapie aan cliënten uit migrantengroepen en aan getraumatiseerde vluchtelingen.
Vakblad voor psychologen De Psycholoog verscheen vorig jaar elf keer in een oplage van 14.600 exemplaren. Het blad publiceerde in 2011 themanummers over Executieve functies, Conflicten en de Universiteitscultuur in Nederland. Opvallend was het artikel over fraude in de wetenschap, naar aanleiding van de affaire Diederik Stapel. De Publicatieprijs van De Psycholoog ging naar Angela Wenting voor haar artikel ‘Post-infarctdepressie en fysieke inspanning. Een economisch model in een psychologisch jasje’.
Het NIP als raadgever Ondersteuning voor zelfstandig ondernemers De digitale handleiding ‘Eigen bedrijf’ op het ledennet is uitgebreid met allerlei praktisch tips voor psychologen die een eigen bedrijf willen starten. Studentleden kunnen er bijvoorbeeld informatie vinden over opleidingen Student & Ondernemerschap. Samen met assurantie makelaar Aon voerde het NIP ledenacties uit voor een beroeps-/bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering, zakelijke rechtsbijstandverzekering, arbeidsongeschiktheids verzekering en zorgverzekering. En het NIP organiseerde samen met Dick Bouman voor de tweede maal een succesvolle masterclass Starten van een Eigen Praktijk; de deelnemers waardeerden deze masterclass met gemiddeld een acht.
Het NIP-bureau verzorgt verschillende publicaties
NIP Jaarbrief 2011 9
Vuistregels voor digitale patiëntendossiers Op het ledennet verscheen de publicatie Vuistregels beveiliging digitale cliëntendossiers. Deze publicatie, een initiatief van de sector Arbeid & Organisatie, geeft inzicht in de keerzijde van de digitale wereld en het gebruik van digitale cliëntendossiers. De publicatie behandelt problemen als computerstoringen, verlies van usb-sticks met gevoelige informatie en het per ongeluk wissen van belangrijke gegevens. Ook komen gevaren aan de orde zoals computervirussen, hackers en cyberterroristen. Vragen over beroepsethiek Over beroepsethiek en de Beroepscode ontving het NIP in 2011 gemiddeld 100 vragen per maand. De meest gestelde vragen over beroepsethiek, bijvoorbeeld over het cliëntendossier, het afgeven van een verklaring of hoe om te gaan met privacy, kunt u op het ledennet vinden. Communicatie en voorlichting Een groot deel van de communicatie wordt door actieve leden binnen de sectoren en secties ontwikkeld en uitgevoerd. Voor advies en ondersteuning kunnen zij terecht bij het NIP-bureau, waar ook de redactie van De Psycholoog, de NIP-nieuwsbrief en de webredactie huizen. Ook verzorgt het bureau publicaties, pers- en publieksvoorlichting.
Het NIP als thuishaven Nieuw NIP-huis voor leden, besturen en medewerkers Het NIP-bureau heeft sinds juni 2011 nieuwe huisvesting in Utrecht-centrum, aan de Nieuwekade. In het nieuwe NIP-huis is meer ruimte, zodat leden, besturen, medewerkers en relaties elkaar beter kunnen ontmoeten. De locatie is gunstig en centraal gelegen voor bijeenkomsten, vergaderingen en overleg. Begin 2012 organiseerde het NIP een nieuwjaarsborrel voor leden en relaties. Naast deze jaarlijkse borrel zal het NIP elk jaar in september een bijeenkomst organiseren waar actieve leden elkaar kunnen ontmoeten en ervaringen kunnen delen. Zoektocht naar actieve leden Het kan niet vaak genoeg worden gezegd: het NIP kan niet bestaan zonder actieve leden. De besturen van de secties en sectoren zijn daarom altijd op zoek naar psychologen die een bijdrage willen leveren. Dat kan van korte of lange duur zijn. Zoals een bestuursfunctie voor een sector of sectie. Of deelname aan commissies, projectgroepen en externe vertegenwoordigingen. U kunt ook helpen bij de organisatie van een congres of de communicatie binnen een sector of sectie, zoals het schrijven van een publicatie of nieuwsbrief.
Hoeveel mensen werken er voor u op het NIP-bureau? Aantallen Totaal in dienst per 31 december 2011: 58 Vrouwen: Mannen:
39 19
Aantal fte’s: Fulltime medewerkers: Parttime medewerkers:
38 11 47
Werknemers in dienst: Werknemers uit dienst:
13 14
10 NIP Jaarbrief 2011
Financiële resultaten van het NIP Tijdens de ledenraadvergadering presenteerde penningmeester Paul Kop de financiële cijfers over 2011. Het NIP sloot 2011 positief af. Er is flink bezuinigd en het eigen vermogen groeide, waardoor de financiële positie van het NIP verder is versterkt. De penningmeester en de eerder ingestelde financiële commissie concludeerden dat er na het financiële dieptepunt van vorig jaar inmiddels veel goed gaat bij het NIP. Algemeen Bestuur in gesprek met sector – en sectiebesturen In de ledenraad van juni 2011 lieten veel afgevaardigden blijken ontevreden te zijn over de samenwerking tussen sectoren, secties en het Algemeen Bestuur. Het Algemeen Bestuur voerde in september al een reeks gesprekken met sector- en sectiebesturen om de behoeften te inventariseren en de onderlinge samenwerking en binding te versterken. Dit resulteerde in een aantal afspraken en plannen. Zoals een kwartaalbijeenkomst over actuele beleidsthema’s en de besluitvorming hierover. Algemeen Bestuur Elly Plooij-Van Gorsel, voorzitter Nelly Altenburg, vice-voorzitter Paul Kop, penningmeester Edward de Haan, AB-lid Jeanette van Rees, AB-lid (Intersector) Jeroen Schepman, AB-lid (sector Jeugd) Wim de Waal, AB-lid (sector Gezondheidszorg) Fred Zijlstra, AB-lid (sector Arbeid & Organisatie)
Voorzitter Hans Kombrink en Evert Hummelen, lid op voordracht van sector Arbeid & Organisatie, traden in juni vorig jaar af vanwege het aflopen van hun zittingstermijn. Nelly Altenburg nam het voorzitterschap waar tot de benoeming van de nieuwe voorzitter Elly Plooij-Van Gorsel in juni 2012. Ook trad penningmeester Kerensa Van der Molen tussentijds af en werd opgevolgd door Paul Kop. Wisseling van directie In februari 2011 nam Rein Baneke na dertig jaar afscheid als NIP-directeur met een symposium in de Rode Hoed te Amsterdam. Het AB benoemde Hans van Eck als zijn opvolger. Lees het interview met Hans van Eck in De Psycholoog. Klachtenbehandeling door College van Toezicht Vorig jaar kwamen 101 klachten binnen bij het College van Toezicht (CvT), waarvan er 82 in behandeling zijn genomen. Het CvT handelde 67 klachten af. Een toename van ruim 20 procent vergeleken met 2010. Van de 67 inhoudelijk behandelde klachten zijn zes klachten niet-ontvankelijk verklaard, werd in één geval de behandeling gestaakt en is één tussenbeslissing gegeven. 24 klachten zijn als ongegrond afgewezen. Bij 35 gegrond verklaarde klachten werd drie keer geen maatregel opgelegd, 24 keer de maatregel van waarschuwing en acht maal een berisping. Er zijn geen schorsingen of ontzettingen opgelegd. Vaak gingen de klachten over de uitkomst van een psychologische test of assessment, maar beroepsethische zaken als schending van de privacy of ongewenste gedragingen kwamen ook voor. Uitspraken kunt u lezen op onze website.
Algemeen Bestuur Van links naar rechts: Jeanette van Rees, Wim de Waal, Jeroen Schepman, Nelly Altenburg, Paul Kop, Edward de Haan, Fred Zijlstra. Niet op de foto: Elly Plooij-Van Gorsel
NIP Jaarbrief 2011 11
Wist u dat… - er meer dan 40 themadossiers op onze website te vinden zijn? En dat hier wekelijks thema’s aan toegevoegd worden? - binnen het NIP LinkedIn en Twitter steeds vaker worden ingezet om te discussiëren en meningen uit te wisselen? - het Algemeen Bestuur van het NIP door de jaren heen verschillende onderscheidingen heeft toegekend aan personen die iets hebben betekend voor de vereniging en/of het vakgebied? En dat wij ook regelmatig het erelidmaatschap toekennen aan actieve leden die zich bijzonder hebben ingezet?
- onze voorlichters vorig jaar in totaal 3031 telefonische contacten hebben afgehandeld en 4877 vragen per mail? - de meest voorkomende vragen gaan over beroepsethiek, het deskundigenbestand en registraties? - u vergader-of workshopruimte kunt reserveren in ons NIP-huis? - wij ontzettend blij zijn met de inzet van onze leden, maar dat er altijd plaats is voor nog meer actieve leden? - het NIP volgend jaar 75 jaar bestaat en dit met alle leden zal vieren?
Waar gaat uw contributie naar toe? U betaalt jaarlijks contributie en bent natuurlijk nieuwsgierig wat hiermee gebeurt. Hieronder ziet u aan welke zaken geld wordt besteed.
Kosten
Percentage
Vereniging algemeen Colleges/commissies Kwaliteitsbeleid en andere projecten De Psycholoog Sectoren/secties NIP-bureau
433.491 8,4% 333.866 6,5% 255.720 4,9% 486.802 9,4% 1.710.783 33,1% 1.955.599 37,7%
Totaal
5.176.261 100,0%
De uitgebreide financiële verantwoording van het NIP vindt u in de jaarrekening op ons ledennet.
12  NIP Jaarbrief 2011
NIP Jaarbrief 2011 13
Voorvechter van kwaliteit ‘Het aanbod van psychologische tests is sinds 2002 enorm toegenomen. Zo zijn er tegenwoordig allerlei testen beschikbaar via internet. Technisch is er veel meer mogelijk. Met één druk op de knop kunnen psychologen allerlei data verzamelen. En de ene test is nog mooier vormgegeven dan de ander. Ondanks de vele mogelijkheden hebben tests ook beperkingen. Gebruikers zijn zich er vaak niet van bewust dat het wel eens kan rammelen onder de motorkap. Daarom is de COTAN in het leven geroepen. De COTAN beoordeelt niet alleen de instrumenten zelf, maar informeert ook de psychologen over het gebruik ervan. Bijna veertig jaar ben ik lid van de COTAN geweest. Ik ben ontzettend trots op wat de commissie heeft bereikt. Het was één van de eerste organisaties ter wereld die zich bezighield met testbeoordelingen. Inmiddels zien steeds meer landen het belang in van de beoordeling van de kwaliteit van tests. Het systeem van de COTAN vormt daarbij vaak mede de basis voor de beoordelingsprocedure. Ook aan de herziening van het Europese systeem voor testbeoordelingen levert de COTAN een belangrijke bijdrage.’ ‘Een positief oordeel door de COTAN is bijna een kwaliteitskeurmerk geworden. Uitgevers weten dat de COTAN hun tests beoordeelt en dat die beoordelingen openbaar zijn. Daar houden ze rekening mee. Ze doen steeds meer hun best om goede tests op de markt te brengen. De digitale documentatie van het COTAN bevat inmiddels zo’n zevenhonderd testbeschrijvingen en -beoordelingen. Daarop kunnen álle psychologen zich abonneren, ook als ze geen NIP-lid zijn. Maar het is belangrijk om te realiseren dat het werk van de COTAN niet mogelijk is zonder het NIP. En zonder leden is er geen NIP. Daarom is het lidmaatschap ontzettend waardevol. Iedereen in ons vak gebied is immers gebaat bij kwalitatief goede tests.’ Arne Evers erelid NIP en voormalig eindredacteur testbeoordelingen en ex-voorzitter van de COTAN
‘Zonder leden is er geen NIP’
Intermediair tussen beleid en praktijk ‘De vertaalslag maken van beleid naar praktijk. Dat is één van mijn taken als sectorsecretaris. Daarvoor moet ik de wereld kennen van zowel beleidsmakers als uitvoerders. Het is best pittig om je te verdiepen in zo’n breed werkveld als dat van kinder- en jeugdpsychologen. Dat varieert van het werken met baby’s tot de gesloten jeugdzorg. Zonder betrokken leden zouden mijn collega’s en ik ons werk niet kunnen doen. Dankzij hen weten we wat er speelt in het veld. Ze wijzen ons op knelpunten, zoals de gevolgen van bezuinigingen. Daarom vragen we de leden zelf vaak om input, op verschillende manieren. Van deelname aan een discussieavond tot het meelezen van een beleidsrapport. Eigenlijk gaat er geen dag voorbij zonder dat ik contact heb met leden.’ ‘Bij richtlijnontwikkeling willen we onze leden zo vroeg mogelijk betrekken. Daarom organiseren we werkgroepen, waar we hen vragen naar hun ervaringen en meningen. Die kennis gebruiken we vervolgens bij de uitwerking van zo’n richtlijn. Eén van de vraagstukken waar de sector Jeugd zich vorig jaar over boog, is het vastellen van een norm voor vak bekwaamheid in de jeugdzorg. Daarbij horen randvoorwaarden, zoals scholing en supervisie, en beroepsregistratie. Belangrijk voor leden is dat zo’n norm van beroepsregistratie er niet alleen komt voor de vorm, maar hen daadwerkelijk ondersteunt bij het versterken van hun vak bekwaamheid. Sommige leden dragen heel actief bij aan het werk van het NIP. Zij schuiven bijvoorbeeld geregeld aan bij overleggen om input te leveren. Het is erg waardevol als leden zelf met suggesties komen. Onlangs wees een kaderlid ons op de beperkte toegang tot vakliteratuur. Met zo’n signaal gaan we direct aan de slag.’ Britt van Beek sectorsecretaris van de sector Jeugd
14 NIP Jaarbrief 2011
‘Naar buiten treden om het belang van ons vak te propageren’
Pleitbezorger van vakgebied ‘De ‘P’ van NIP zou eigenlijk moeten staan voor ‘psychologie’. En niet voor ‘psychologen’. De vereniging is er niet alleen ter ondersteuning van psychologen, maar dient ook als vraagbaak voor journalisten, beleidsmakers, cliënten en leken. Als academische beroepsvereniging moeten we ons nog meer op de inhoud van de beroepsuitoefening richten. Naar buiten treden om het belang van ons vak te propageren. Kenbaar maken dat de psychologie een ontzettend prominente plaats heeft in de samenleving. Om de relevantie van ons vakgebied te kunnen uitdragen, moeten we eerst waardevolle kennis uit dat vakgebied vergaren. Daarvoor zijn leden nodig die niet alleen consumeren, maar zelf ook een bijdrage leveren aan hun beroepsvereniging. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten. Ten eerste is het NIP in staat de professie te promoten. Ten tweede staan actieve leden dichter bij ontwikkelingen in het vakgebied en komen ze in contact met beroepsgenoten.’ ‘De kersverse registratieregeling van het NIP voor arbeidsen organisatiepsychologen biedt hen een uitgelezen mogelijkheid om de waarde van hun professie aan te tonen. De regeling bewaakt namelijk niet alleen de kwaliteit van ons werk, het is ook een perfect marketingmiddel. Om zich te positioneren kunnen A&O-psychologen het inzetten als kwaliteitskeurmerk. En dat is nodig in een markt waarvan steeds meer mensen denken dat ze er kunnen opereren. Vaak met de beste bedoelingen, maar het is toch een soort beunhazerij. Die mensen hebben nou eenmaal niet de juiste achtergrond en opleiding. Geregistreerde A&O-psychologen wél. Het nieuwe systeem maakt dat inzichtelijk.’ Fred Zijlstra hoogleraar Arbeids- en Organisatiepsychologie en voorzitter van de sector Arbeid & Organisatie
Vraagbaak voor psycholoog en publiek ‘Van alle telefonische spreekuren van het NIP wordt die van de Publieksvoorlichting het meest geraadpleegd. Wij geven algemene informatie en advies over het vak. En over de rol van het NIP. Elke werkdag kunnen mensen bij ons terecht tijdens ons spreekuur. Psychologen, leden en niet-leden, maar ook cliënten of andere geïnteresseerden. We zijn in 2011 zo’n drieduizend keer gebeld. Daarnaast verstuurden we zélf ruim zesduizend mailtjes in antwoord op vragen. Als grootste beroepsvereniging van psychologen is het NIP goed op de hoogte van ontwikkelingen. Vaak zijn wij voor mensen dan ook het eerste station waar ze terecht komen.’ ‘De vragen gaan over allerlei onderwerpen. Wanneer een NIP-lid belt met een vakinhoudelijke vraag, verwijs ik door naar een gespecialiseerd spreekuur, bijvoorbeeld over beroepsethische kwesties. Veel vragen gaan over onze dienstmerken en vakbekwaamheidsregisters. Bijvoorbeeld hoe iemand zich kan registreren, waarom dat belangrijk is en welke beroepstitel daaraan is verbonden. Ook psychologen die een eigen praktijk willen starten, kunnen bij het NIP aankloppen voor advies. Cliënten bellen regelmatig met het verzoek om een lijst van psychologen in een bepaalde regio. Of met een speciale registratie. Psychologen die ons bellen leg ik desgewenst uit waarom het belangrijk is om lid te zijn van het NIP. Ik vertel onder andere dat het NIP-lidmaatschap betekent dat een psycholoog zich aan de beroepscode moet houden. Cliënten willen vaak weten of hun psycholoog NIP-lid is of in één van onze registers is opgenomen. Daardoor weten ze zeker dat ze met iemand in zee gaan die vakbekwaam is.’ Gerard Nijssen publieksvoorlichter NIP
‘Elke werkdag kunnen mensen bij ons terecht tijdens ons spreekuur’
NIP Jaarbrief 2011 15
Klankbord voor starters
Thuishaven voor beroepsgroep
‘Veel startende psychologen hebben het moeilijk, vooral basispsychologen. Door de crisis is de werkloosheid hoog. Het NIP en de werkgroep IJsbrekers kunnen hen helaas niet aan een baan helpen. Maar we kunnen hen wél ondersteunen en activeren. Zodat ze steviger in hun schoenen staan, zich beter kunnen profileren en meer te bieden hebben op de arbeidsmarkt. Dat doen we bijvoorbeeld via symposia, netwerkbijeenkomsten en nieuwsbrieven. We delen daar praktische en inhoudelijke informatie met de beginnende psychologen. Dit jaar organiseerden we onder andere het symposium ‘Op en top de werkvloer op’. Starters kregen er advies over het beginnen van een eigen bedrijf, het werken als zelfstandige in de ggz en het gebruik van sociale media bij hun carrière. Deelnemers konden terecht voor coaching over hun sollicitatie en loopbaan. Ook luchtigere onderwerpen kwamen aan bod, zoals kledingadvies en een cursus zakelijk flirten.’
‘Wat doet het NIP eigenlijk voor me? Ik vroeg me dat af nadat ik me als student in 1998 had aangemeld. De beste manier om een antwoord te krijgen, zo bleek, was door zelf actief lid te worden. Inmiddels ben ik voorzitter van de GGZ-sectie en heb ik ontdekt dat we veel kunnen betekenen. Vooral voor de beroepsgroep als geheel. Door bijvoorbeeld de psycholoog en de klinisch psycholoog duidelijk op de kaart te zetten. Maar ook voor individuele leden. Want die kunnen altijd op het NIP terugvallen voor advies en ondersteuning. Een actueel onderwerp binnen de ggz is nu de grote groep psychologen met veel praktijkervaring maar zonder BIGregistratie. Die kunnen slecht aan een nieuwe baan komen, onder meer omdat ze niet onder het tuchtrecht vallen. Daar sta je dan, met al je competenties. Wij bieden ze een verkort EVC-traject aan, zodat ze de registratie alsnog kunnen behalen. Sinds 2011 zijn we goed op weg om dat te ontwikkelen.’
‘De IJsbrekers is als enige werkgroep van het NIP ook toegankelijk voor niet-leden en hoopt deze groep te kunnen enthousiasmeren om lid te worden van het NIP. We bieden recent afgestudeerde psychologen zo de kans het NIP te leren kennen. Bovendien willen we een zo groot mogelijke groep starters vertegenwoordigen. Wij zijn hun klankbord binnen de vereniging. En schudden de boel wakker als dat nodig is, zodat er rekening wordt gehouden met de wensen van onze jonge achterban. Die wensen inventariseren we bijvoorbeeld via enquêtes. En via de vragen die we per mail ontvangen. Momenteel gaan die veel over de positie van de basispsycholoog. Bedrijven bieden hen vaak werkervaringsplekken zonder vergoeding aan. We moedigen het niet aan, maar snappen dat starters soms niet anders kunnen. In dat geval adviseren we hen te letten op de voorwaarden: is er uitzicht op een baan als psycholoog, gaat het om inhoudelijk werk op redelijk niveau en is er een goede werkbegeleiding? Verder luidt ons algemene advies aan starters: blijf je kennis bijspijkeren, zorg voor goede profilering en geef de moed niet op.’
‘Als NIP willen we een thuishaven zijn voor álle psychologen. De sectie GGZ kent duizenden leden met allerlei verschillende specialisaties. Wij behartigen de belangen van hen allemaal. Weliswaar staan we minder vaak op de barricades dan kleinere belangengroepen, maar we hebben wél de meeste inspraak. Omdat we voor de hele beroepsgroep staan. Zo stonden we in 2011 niet alleen op het Malieveld om te protesteren tegen de bezuinigingsplannen van het kabinet, maar was het NIP-bestuur ook betrokken bij de totstandkoming van het Bestuurlijk Akkoord dat de afspraken hierover vastlegde. In dat document hebben we belangrijke toevoegingen kunnen plaatsen. Zoals dat de psycholoog, de psychotherapeut en de klinisch psycholoog apart vermeld staan als basisberoepen. Dat is heel belangrijk. Het wordt zo steeds meer gemeengoed dat dit specialistische beroepen zijn die sterk verschillen van de basispsycholoog. Zoals dat bij artsen nooit anders is geweest.’
Marina Goldmann penningmeester van de IJsbrekers, belangenbehartigers van startende psychologen
Nicole Op ’t Veld voorzitter NIP-sectie GGZ
‘Als NIP willen we een thuishaven zijn voor álle psychologen’
16 NIP Jaarbrief 2011
Autoriteit op vakgebied ‘De jeugdzorg is voortdurend in ontwikkeling. Nu zijn bijvoorbeeld de verplichte beroepsregistratie en de stelselherziening actuele thema’s. Het vergt dan ook ontzettend veel tijd om bij te blijven in die ontwikkelingen. Het NIP weet gelukkig van de hoed en de rand. Daarom is het heel waardevol om als actief lid bij de vereniging betrokken te zijn. Het helpt me om veranderingen te overzien én te begrijpen. Daarnaast kan ik op NIP-bijeenkomsten sparren met collega’s. Over ethische kwesties, bijvoorbeeld. Het NIP biedt niet alleen kennis aan, maar vraagt ook regelmatig om hulp. Via enquêtes, zoals die over de kwaliteit van beroepsregistraties. Of met het verzoek om aan te sluiten bij een discussieavond. Het is belangrijk dat leden zo hun ervaringen delen. Want veel wets- en beleids wijzigingen hebben direct invloed op ons werk.’ ‘Natuurlijk mogen leden ook zélf beroepsgerelateerde problemen of oplossingen aandragen. Zelf kaartte ik een kwestie aan over het delen van vakkennis. Tijdens mijn studententijd kon ik gemakkelijk vakliteratuur inzien, omdat ik toegang had tot allerlei databases. Maar na het afstuderen verviel die toegang. Dat begreep ik niet. Het is zo belangrijk dat nieuwe vakkennis een weg vindt naar de praktijk. Na mijn signaal is het NIP hiermee aan de slag gegaan. De kennis die ik als actief lid vergaar, komt me regelmatig van pas. Aan de onderhandelingstafel met mijn werkgever, bijvoorbeeld. Met hem sprak ik over één van de eisen voor beroepsregistratie, namelijk het afronden van een postmastertraject. Ter voorbereiding op het gesprek informeerde ik bij NIP-collega’s die dat traject al hadden doorlopen. Zo kon ik mijn werkgever overtuigen van de relevantie van de opleiding. Hij besloot die zelfs voor mij te betalen.’ Nina Draaisma gedragswetenschapper en actief lid bij de sector Jeugd
‘Het NIP weet gelukkig van de hoed en de rand’
NIP Jaarbrief 2011 17
De bijdrage aan de beroepsgroep Ik beleefde vorig jaar een persoonlijke primeur: voor het eerst in mijn leven demonstreerde ik. Op het Malieveld, te midden van 10.000 mensen uit de ggz. Samen maakten we lawaai. Het massale protest was gericht tegen de bezuinigingen in de branche. Daarbij was het NIP goed vertegenwoordigd en duidelijk aanwezig. De demonstratie op het Malieveld is een perfect voorbeeld van de daadkracht die we kunnen tonen als we ons verenigen. En van het effect dat die daadkracht kan sorteren. Het protest leidde ertoe dat minister Schippers met de betrokken ggz-partijen om tafel ging. Samen met toenmalig waarnemend voorzitter Nelly Altenburg schoof ik namens het NIP aan bij de onderhandelingen. Gedurende het overleg tussen VWS en het samenwerkingsverband 3PO (NIP, NVVP en LVE) spraken we meerdere keren met een klankbordgroep van NIP-leden. Zij hebben ons van de benodigde kennis voorzien, bijvoorbeeld over de belangrijke rol van de eerstelijnspsycholoog. Dankzij die informatie uit het werkveld hadden wij behoorlijk wat in de melk te brokkelen. Bundelen en behartigen Zonder betrokken leden was ons dat niet gelukt. Het NIPbestuur streeft er daarom naar om zoveel mogelijk psychologen enthousiast te maken voor onze vereniging. En dat gaat goed. Zeker in moeilijkere tijden zoeken mensen elkaar op. Psychologen melden zich bij het NIP om van elkaar te leren en hun krachten te bundelen. Dankzij die lichte ledengroei hebben we 2011 financieel goed kunnen afsluiten. Het NIP staat er gezond voor. Let wel: het gaat ons niet om de groei an sich. Het gaat erom dat wij onze beroepsgroep goed kunnen vertegenwoordigen. En dat lukt alleen als zoveel mogelijk psychologen zich verenigen en zich hard maken voor de branche.
Bijeenkomen en bijdragen Eén van de manieren waarop we dat moeten doen, is door het belang van ons vak voor de samenleving te benadrukken. Dat is naast belangenbehartiging en kwaliteitsbevordering één van de pijlers van het NIP. Mensen associëren ons vak vaak met psychoanalyse en iconen als Sigmund Freud. Het is aan ons als beroepsvereniging om kenbaar te maken dat ons vak zoveel breder is. Het nieuwe NIP-huis symboliseert voor mij die diversiteit. Hier komt het hele spectrum van de psychologie samen. Alle sectoren en secties zijn er vertegenwoordigd. En we zien steeds meer leden naar deze plek komen. Voor een vergadering of bijeenkomst, om te praten met vakgenoten of een bijdrage te leveren aan het NIP. Bent u nog nooit in het NIP-huis geweest? Dan is het tijd om een primeur te beleven. Het huis is er immers speciaal voor u. Bij deze bent u van harte uitgenodigd. Hans van Eck Directeur NIP
‘Samen maken we lawaai’
18 NIP Jaarbrief 2011
Ledengegevens 2011 Het aantal leden van het NIP groeide in 2011 met 249 inschrijvingen. Daarmee zetten we een streep onder de lichte daling van het aantal leden in 2010. Er kwamen 1163 nieuwe leden bij, 914 leden zegden op. Daarmee staat de teller van het actuele ledental op 13090. Bijna alle secties kregen er een paar leden bij. Opvallend is de flinke groei bij de sectie psychologie studenten: 81 nieuwe studenten werden lid. Het aantal registraties en kwalificaties van NIP-leden ziet u in onderstaande tabel. Net als in 2010 is PSYCHOLOOG NIP wederom het omvangrijkst met 10228 ingeschreven
Totaal ledenaantal
psychologen. Daarna volgt Gezondheidszorgpsycholoog BIG met 6583 ingeschrevenen. Gevolgd door Basisaantekening Psychodiagnostiek NIP met 4701 ingeschreven. Psychologen kunnen overigens in meerdere registers tegelijk ingeschreven staan. Per sector en sectie staat het aantal vermeld. Ook ziet u het aantal leden dat die betreffende sector of sectie als voorkeur heeft aangegeven. Leden kunnen lid zijn van meerdere secties of sectoren. Ze kunnen echter maar in één meestemmen over de vertegenwoordiging in de ledenraad.
Verdeling vrouwen/mannen
Leden per 1 januari 2011 Nieuwe leden in 2011 Opzeggingen in 2011
12841 1163 914
Leden per 1 januari 2012
13090
Vrouwen Mannen
2011 een stijging van
249
Registraties/kwalificaties per 1 januari 2012 Aantallen Basisaantekening Psychodiagnostiek NIP 4701 Beroepskeuze- en Loopbaanpsycholoog NIP 87 Eerstelijnspsycholoog NIP 938 Gezondheidszorgpsycholoog (BIG) 6583 Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP 1149 Kinder- en Jeugdpsycholoog Specialist NIP 373 Klinisch Psycholoog (BIG) 1706 Klinisch Neuropsycholoog (BIG) 94 Lichaamsgericht Werkend Psycholoog NIP 78 Neurofeedbackpsycholoog NIP 29 PSYCHOLOOG NIP 10228 Psycholoog Mediator NIP 27 Psycholoog Trainer NIP 59 Psycholoog Arbeid en Gezondheid NIP 115 Psychotherapeut (BIG) 1889
Aantallen Percentages 9869 75% 3221 25%
13090
NIP Jaarbrief 2011 19
Opbouw leeftijd
Mannen
Vrouwen 353 5273 3941 302
Totaal
Jonger dan 25 jaar 25 t/m 44 jaar 45 t/m 64 jaar 65 jaar en ouder
49 795 2002 375
402 6068 5943 677
3221 9869 13090
Ledenaantal per sector/sectie Sectoren en secties Aantal eerste voorkeuren Totaal aantal deelnemers Arbeid & Organisatie 2221 2672 Arbeid & Gezondheid 1241 Mens, Werk en Organisatie 1323 Training & Opleiding 801 Jeugd 2609 3144 WAG 157 Forensische Psychologie Jeugd 611 Het Jonge Kind 1130 Schoolpsychologen 1041 Jeugdzorg 503 Gezondheidszorg (totaal v.d. secties) 6253 12014 Forensische Psychologie Volwassenen 315 821 Geestelijke Gezondheidszorg 3886 5659 Neuropsychologie 488 1448 Psychologen in Algemene en Academische Ziekenhuizen 491 1248 Ouderenpsychologie 582 1086 Revalidatie 203 985 Zorg voor Mensen met een Verstandelijk Beperking 177 443 Verslavingspsychologie 111 324 Intersector (totaal v.d. secties) 515 2829 Interculturalisatie 62 555 Lichaamsgericht Werkende Psycholoog 169 714 Mediation 96 547 Neurofeedback 81 280 Onderzoekers in de Psychologie 64 590 Studentenpsychologen 43 143 Psychologiestudenten 1291 1291 Leden zonder eerste voorkeur 201 Totaal
13090 19301
20 NIP Jaarbrief 2011
Colofon Redactie: Afdeling Communicatie, NIP en Schrijf-Schrijf, Utrecht, Creatieve Concepten en tekstproducties, Utrecht Fotografie: Herman Wouters Vormgeving: Link Design, Amsterdam © Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), september 2012
www.psynip.nl